2. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ 2.1 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Ο οικονομικός προγραμματισμός του Δήμου Βόρειας Κυνουρίας βασίζεται στην ανάλυση της ενότητας 1.1.3 Χρηματοοικονομικά Αποτελέσματα της Α Φάσης του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Στρατηγικός Σχεδιασμός». Πρόσθετα στοιχεία αφορούν τα Επιχειρησιακά Προγράμματα της Δ Προγραμματικής Περιόδου όπως αναλύονται στην Ενότητα 2.2.1.1 Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς του ίδιου παραδοτέου. Στο παρόν κεφάλαιο γίνεται αρχικά η πρόβλεψη των εσόδων ανά πηγή, ακολουθώντας τη μεθοδολογία του Στρατηγικού Σχεδιασμού και προσδιορίζοντας τις βασικές παραμέτρους για την επίτευξη των στόχων που τίθενται. Εν συνεχεία, γίνεται ο προσδιορισμός των δαπανών των Δράσεων του Επιχειρησιακού Προγράμματος, διαχωρίζοντας τις σε επενδυτικές και λειτουργικές. Με βάση τα παραπάνω καταρτίζονται οι χρηματοδοτικοί πίνακες του προγράμματος και ο συνολικός προϋπολογισμός του. 2.1.1 Πρόγραμμα εσόδων ανά πηγή Ο υπολογισμός των εσόδων ανά πηγή βασίζεται στην ανάλυση των κύριων εσόδων όπως έχει γίνει στην Α Φάση του Στρατηγικού Σχεδιασμού. Για κάθε έσοδο διατυπώνονται οι παραδοχές των προβλέψεων καθώς και οι κρίσιμοι παράγοντες του οικονομικού προγραμματισμού. Τα κύρια έσοδα είναι: - Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι για την κάλυψη γενικών αναγκών (άρθρο 25 Ν 1828/89) - Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΣΑΤΑ) - Εισπράξεις από δάνεια Επιχορηγήσεις για επενδύσεις (πλην ΣΑΤΑ) - Εισπράξεις από δάνεια Επίσης εξετάζονται τα εξής έσοδα: - Έσοδα από ακίνητα - Έσοδα από καθαριότητα και ηλεκτροφωτισμό - Έσοδα από υπηρεσίες ύδρευσης - Έσοδα από υπηρεσίες άρδευσης - Έσοδα από υπηρεσίες αποχέτευσης - Λοιπά τέλη και δικαιώματα.
Οι υποενότητες που ακολουθούν παρουσιάζουν τη μεθοδολογία υπολογισμού των εσόδων καθώς και τους βασικούς παράγοντες που επηρεάζουν κάθε έσοδο. 2.1.1.1 Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι για την κάλυψη γενικών αναγκών Οι ΚΑΠ για την κάλυψη γενικών αναγκών αποτελώντας το 18 έως 22% των ετήσιων εσόδων του Δήμου είναι το σημαντικότερο τακτικό έσοδό του. ΤΙΤΛΟΣ ΕΣΟΔΟΥ 2002 2003 2004 2005 2006 2007 ΚΑΠ γενικών αναγκών 1.205.216 1.243.785 1.355.726 1.681.100 1.798.777 2.320.775 Ετήσια μεταβολή 3,20% 9,00% 24,00% 7,00% 29,02% 5.284.000 6.684.015 7.342.989 7.476.612 7.883.005 7.082.816 ΚΑΠ ως % 22,81% 18,61% 18,46% 22,48% 22,82% 32,77% Μέσος Όρος Ετήσιας ΜΕταβολής 14,44% Ο μέσος όρος της ετήσιας μεταβολής τους για την τετραετία 2002-2007 είναι 14,44%. Ο μέσος όρος χρησιμοποιείται για την πρόβλεψη των μελλοντικών εσόδων. Με βάση την παραδοχή αυτή, οι προβλέψεις εσόδων από ΚΑΠ γενικών αναγκών φαίνονται στον παρακάτω πίνακα. ΤΙΤΛΟΣ ΕΣΟΔΟΥ 2007 2008 2009 2010 ΚΑΠ γενικών αναγκών 2.320.775 2.655.987 3.039.616 3.478.657 Πρέπει να σημειωθεί πως επειδή οι ΚΑΠ εξυπηρετούν την αποπληρωμή των δανείων των ΟΤΑ, οι τελικές εισροές από ΚΑΠ εξαρτώνται από το επίπεδο δανεισμού. 2.1.1.2 Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΣΑΤΑ) Οι πόροι που προέρχονται από τη Συλλογική Απόφαση Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΣΑΤΑ) παρουσιάζουν σημαντικές διακυμάνσεις και εξαρτώνται από τη σχετική απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών. Για τις ανάγκες του παρόντος υπολογίζεται ο μέσος όρος της τελευταίας τετραετίας και προβλέπεται ανάλογη ετήσια αύξηση για τα προσεχή έτη. ΤΙΤΛΟΣ ΕΣΟΔΟΥ 2002 2003 2004 2005 2006 2007 ΣΑΤΑ 718.564 783.188 1.040.039 933.480 1.067.144 1.058.920 Ετήσια μεταβολή 8,99% 32,80% -10,25% 14,32% -0,77% 5.284.000 6.684.015 7.342.989 7.476.612 7.883.005 7.082.816 ΣΑΤΑ ως % 13,60% 11,72% 14,16% 12,49% 13,54% 14,95% Μέσος Όρος Ετήσιας Μεταβολής 9,02% Με βάση μέσο όρο ετήσιας μεταβολής, οι προβλέψεις των εσόδων από τη ΣΑΤΑ φαίνονται στον παρακάτω πίνακα.
ΤΙΤΛΟΣ ΕΣΟΔΟΥ 2007 2008 2009 2010 ΣΑΤΑ 1.058.920 1.154.417 1.258.526 1.372.024 2.1.1.3 Επιχορηγήσεις για επενδύσεις (πλην ΣΑΤΑ) Οι επιχορηγήσεις για επενδύσεις παρουσιάζουν επίσης σημαντικές διακυμάνσεις. Οι κύριοι πόροι που εντάσσονται στη συγκεκριμένη κατηγορία αφορούν: - πόρους από το Πρόγραμμα ΘΗΣΕΑΣ (πρώην ΕΠΤΑ) - πόρους από προγράμματα συγχρηματοδοτούμενα από την ΕΕ (ΠΕΠ Πελοποννήσου, ΟΠΑΑΧ, Leader) Η λογιστική αποτύπωση των εισροών από τις πηγές αυτές παρουσιάζει επιπλοκές καθώς σημαντικό μέρος των εσόδων διακινείται μέσω προγραμματικών συμβάσεων με το Περιφερειακό Ταμείο ή την Πάρνων Αναπτυξιακή. Οι καταγεγραμμένες στους οικονομικούς απολογισμούς του Δήμου εισροές φαίνονται στον παρακάτω πίνακα. ΤΙΤΛΟΣ ΕΣΟΔΟΥ 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Επιχορηγήσεις πλην ΣΑΤΑ 459.269 2.231.778 662.108 1.113.747 1.001.816 566.674 Ετήσια μεταβολή 385,94% -70,33% 68,21% -10,05% -43,44% 5.284.000 6.684.015 7.342.989 7.476.612 7.883.005 7.082.816 Επιχορηγήσεις πλην ΣΑΤΑ ως % 8,69% 33,39% 9,02% 14,90% 12,71% 8,00% Μέσος Όρος Ετήσιας Μεταβολής 66,07% Για τον υπολογισμό των μελλοντικών εσόδων, υπολογίζονται τα εξής: Πρόγραμμα ΘΗΣΕΑΣ: Οι εγκεκριμένοι για το Δήμο Βόρειας Κυνουρίας πόροι είναι 5.133.518,39, εκ των οποίων μέχρι το τέλος του 2006 είχαν εκταμιευτεί 98.436,72. Για τους διαθέσιμους πόρους αυτούς υπολογίζεται πως θα εισπραχθούν μέχρι το 2010. Γ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης: Το σύνολο των εγκεκριμένων πόρων με τελικό δικαιούχο το Δήμο Βόρειας Κυνουρίας στο Γ ΚΠΣ είναι 6.861.859. Το σύνολο των πόρων αυτών προέρχεται από το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Πελοποννήσου. Οι πόροι της περιόδου 2000-2006 κατανέμονται ως εξής: ΤΙΤΛΟΣ ΕΣΟΔΟΥ 2000-2006 ΟΠΑΑΧ (αναπλάσεις οικισμών) 637.891 Υποδομές ΚτΠ (ΚΕΠ) 38.248 Αντικατάσταση εσωτερικού δικτύου ύδρευσης ΤΔ Αγίου 695.000 Ανδρέα Δίκτυα αποχέτευσης και μονάδα επεξεργασίας λυμάτων 5.490.720 6.861.859
Η αντικατάσταση του Εσωτερικού Δικτύου Ύδρευσης Αγίου Ανδρέα καθώς και τα έργα επεξεργασίας λυμάτων είναι έργα σε εξέλιξη για τα οποία οι πληρωμές γίνονται μέσω του Περιφερειακού Ταμείου Ανάπτυξης. Παρόλο που τελικός δικαιούχος των έργων είναι ο Δήμος Βόρειας Κυνουρίας, όλες οι πιστώσεις διατίθενται απευθείας από το ΠΤΑ στους δικαιούχους Συνεπώς, οι δεσμευμένοι πόροι (6.185.720 ) θα εκταμιευθούν μέχρι το 2009 (ν+3), με τρόπο που δεν αποτυπώνεται στους οικονομικούς απολογισμούς του Δήμου. Η αξία παράθεσης τους εδώ, είναι ότι αποτελούν έργα που υλοποιεί ο Δήμος (σε διαχειριστικό επίπεδο: ωρίμανση, δημοπράτηση, κλπ), ενώ ταυτόχρονα μπορούν να μας δώσουν μια εικόνα για το πώς ενδέχεται να κινηθεί η απορρόφηση από κονδύλια του ΕΣΠΑ, κατά τα επόμενα έτη. Δ Προγραμματική Περίοδος: Η απορρόφηση κοινοτικών κονδυλίων από το Δήμο Βόρειας Κυνουρίας στο πλαίσιο της Δ Προγραμματικής Περιόδου δεν είναι εύκολο να εκτιμηθεί. Η αβεβαιότητα αυτή προέρχεται τόσο από εσωτερικούς όσο και από εξωτερικούς παράγοντες. Ως προς τους εξωτερικούς παράγοντες, η έναρξη του ΕΣΠΑ 2007-2013 αναμένεται να λάβει χώρα εντός τους 2008, οπότε θα είναι γνωστές και οι τελικές διαδικασίες και ο λεπτομερής προγραμματισμός των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (προσκλήσεις, διαδικασίες κλπ). Ως προς τον εσωτερικό προγραμματισμό, κατά την περίοδο συγγραφής του παρόντος, όπως φαίνεται και από το προηγούμενο κεφάλαιο (επιχειρησιακός προγραμματισμός), η ωρίμανση έργων βρίσκεται σε εξαιρετικά χαμηλό επίπεδο. Με βάση τις παρατηρήσεις αυτές αλλά και τις επιδόσεις του Δήμου κατά την προηγούμενη προγραμματική περίοδο υπολογίζονται τα αναμενόμενα έσοδα από συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα. Ως προς τα έσοδα από το ΠΕΠ Πελοποννήσου, θεωρητικά οι πόροι θα είναι διαθέσιμοι στο τέλος του 2008 ή στις αρχές του 2009. Με βάση τους πόρους από το Γ ΚΠΣ, θεωρείται βέβαιο πως ο Δήμος θα μπορέσει να αυξήσει τους συνολικούς πόρους του κατά 20%, φτάνοντας τα 8.235.000. Ως προς τη χρονική κατανομή των εισροών θα πρέπει να ληφθεί υπ όψιν η εμπειρία των προηγούμενων περιόδων και να θεωρηθεί βέβαιο πως αυτή θα είναι οπισθοβαρής, δηλαδή θα υπάρχει μεγαλύτερη απορρόφηση προς το τέλος της Δ ΠΠ. Προς την κατεύθυνση αυτή συνηγορεί η υφιστάμενη έλλειψη μελετών αλλά και το παρελθόν του Δήμου στα να θέσει έργα σε «κανάλι υλοποίησης». Για παράδειγμα για το έργο «αντικατάσταση του εσωτερικού δικτύου ύδρευσης Αγ. Ανδρέα», προϋπολογισμού 695.000, η διαδικασία ωρίμανσης κράτησε τρία χρόνια (αποφάσεις, εγκρίσεις, μελέτες, ένταξη), ενώ ο λόγος κόστους μελετών προς το κόστους του έργου είναι περίπου 1:6. Σημειώνεται παρά την απόφαση ένταξης το έργο δεν έχει προκηρυχθεί ακόμα. Για τα σχετικά με το βιολογικό καθαρισμό έργα, προϋπολογισμού 5.940.720, η διαδικασία ωρίμανσης έχει κρατήσει πάνω από οκτώ χρόνια (αποφάσεις, εγκρίσεις, μελέτες, ένταξη), ενώ ο λόγος κόστους μελετών προς το κόστους του έργου είναι επίσης 1:6. Θεωρώντας πως ο Δήμος θα βελτιώσει αισθητά τις επιδόσεις του στην ωρίμανση έργων και θα προκηρύξει εντός του 2008 τις απαιτούμενες μελέτες είναι πιθανό να εκδοθούν κάποιες αποφάσεις ένταξης εντός του 2009, ενώ μέχρι το τέλος του 2010 θα υπάρχουν
εισροές του 30% των πόρων. Για την επίτευξη των στόχων αυτών (2,5 εκ. μέχρι το 2010, 8,2 εκ. μέχρι το 2015) εκτιμάται πως θα πρέπει να δαπανηθούν σε μελέτες 500.000 έως 800.000 (6-10% των διεκδικούμενων πόρων). Χωρίς την προϋπόθεση αυτή είναι βέβαιο πως τα διαθέσιμα κονδύλια θα είναι σαφώς χαμηλότερα. Ως προς τα έσοδα από άλλα Επιχειρησιακά Προγράμματα και Κοινοτικές Πρωτοβουλίες (πλην του ΠΕΠ Πελοποννήσου) είναι σαφές πως ο Δήμος Βόρειας Κυνουρίας έχει σημαντικά περιθώρια βελτίωσης των επιδόσεών του. Στο πεδίο αυτό γίνεται έντονη η έλλειψη του Γραφείου Προγραμματισμού. ΤΙΤΛΟΣ ΕΣΟΔΟΥ 2000-2006 Δημιουργία κέντρου ενημέρωσης στο Δ.Δ.ΚΑΣΤΑΝΙΤΣΑΣ (ΕΠΠΕΡ) 146.132 Κέντρο δημιουργικής απασχόλησης παιδιών με ειδικές ανάγκες (ΚΔΑΠμΕΑ) (Leader +) 106.004 Βοήθεια στο Σπίτι (ΠΕΠ)* 148.126* Ανάδειξη φυσικού περιβάλλοντος ευρύτερης περιοχής Πάρνωνα και προώθηση βιολογικών προϊόντων (ΕΠΠΕΡ)* Εξοπλισμός και λειτουργία Οικολογικού Πάρκου Πάρνωνα Υγρότοπου Μουστού» (ΕΠΠΕΡ)* 10.627* 478.260* 889.149 *Μέσω Πάρνων Α.Ε. Ποσά αφορούν τον επιμερισμό του Π/Υ των έργων στο Δήμο Βόρειας Κυνουρίας (Υπολογισμός Πάρνων ΑΕ) Όπως φαίνεται και από τον παραπάνω πίνακα, το Ε.Π. Περιβάλλον και το Leader είναι το μοναδικό επιχειρησιακό πρόγραμμα πλην του ΠΕΠ από το οποίο άντλησε πόρους ο Δήμος. Ιδιαίτερα αισθητή είναι η απουσία εισροών από το ΕΠ Κοινωνία της Πληροφορίας, δηλαδή το ΕΠ Ψηφιακής Σύγκλιση της επόμενης περιόδου, αλλά και από τα υπόλοιπα επιχειρησιακά προγράμματα. Με βάση τα σημαντικά περιθώρια βελτίωσης των επιδόσεων του Δήμου, και με την προϋπόθεση της κατάλληλης κάλυψης των αναγκών του Γραφείου Προγραμματισμου, υπολογίζεται πως ο Δήμος θα αυξήσει κατά 20% τα έσοδά του από το ΕΠΠΕΡ (λόγω περιοχής NATURA) και θα αντλήσει ισόποσα κονδύλια από τα υπόλοιπα επιχειρησιακά προγράμματα. Όπως και στην περίπτωση του ΠΕΠ με την προϋπόθεση της κατάλληλης ωρίμανσης των έργων θα πρέπει να θεωρηθεί πως ο Δήμος, μέχρι το 2010 θα μπορέσει να αντλήσει το 30% των προαναφερθέντων πόρων. Τα αναμενόμενα έσοδα από επιχορηγήσεις για επενδύσεις όπως διαμορφώνονται με βάση τις προαναφερθείσες παραδοχές παρουσιάζονται στον παρακάτω Πίνακα: ΤΙΤΛΟΣ ΕΣΟΔΟΥ 2008 2009 2010 ΘΗΣΕΑΣ 775.495 4.088.752 339.672 Γ ΚΠΣ 2.061.907 2.061.907 ΕΣΠΑ (ΠΕΠ) 1.235.135 1.235.135 ΕΣΠΑ (άλλα ΕΠ) 320.094 320.094 2.837.402 7.705.888 1.894.901
Υπενθυμίζεται ότι τα ποσά που αντιστοιχούν σε έσοδα από Γ ΚΠΣ (βλ παραπάνω) παρατίθενται εδώ μόνο για την εξαγωγή συμπερασμάτων και δεν αποτελούν στοιχεία προς αξιοποίηση στους χρηματοδοτικούς πίνακες που θα ακολουθήσουν. 2.1.1.4 Εισπράξεις από δάνεια Εντός του γενικότερου πλαισίου που τίθεται από το στρατηγικό στόχο της βελτίωσης της οικονομικής κατάστασης του Δήμου, το ζήτημα των εισπράξεων από δάνεια χρειάζεται αντιμετωπίζεται με ιδιαίτερη προσοχή. Αν και στην πρώτη έκδοση του παρόντος δεν προβλεπόταν η εκταμίευση δανείου, μετά και την τελευταία αναθεώρηση των χρηματοδοτούμενων από το Πρόγραμμα ΘΗΣΕΑΣ έργων του Δήμου Βόρειας Κυνουρίας θεωρείται πως ένα τμήμα των απαραίτητων μελετών ωρίμανσης έργων για την Δ ΠΠ θα πρέπει να προέλθεί από δανεισμό. Οι μελέτες και έργα Α προτεραιότητας που μπορούν να χρηματοδοτηθούν από δανεισμό φαίνονται στον παρακάτω πίνακα (Αρ. Πρωτ. 5582/12-6-08 έγγραφο του Δημάρχου προς την Αναπτυξιακή Πάρνωνα). Κωδ. Δράση Πρ. Π/Υ 1.2.1.1 Προμελέτη και Οριστική Μελέτη Έργων Ύδρευσης Α 200.000 2.1.2.4 Μελέτη Αγροτικής Ανάπτυξης Α 25.000 2.1.1.4 Μελέτη τουρ. ανάπτυξης Κυνουρίας Α 25.000 1.3.1.1 Τεχνικ/μική μελέτη καθαριότητας A 15.000 3.1.2.1 (Μελέτη για) Εφαρμογές ηλ/νικής εξυπηρέτησης Α 12.000 1.1.1.2 Επέκταση σχεδίου Παρ. Αστρους (χάνδακας) B 20.000 1.4.2.2 Μελέτη έργων υποδομής και προστασίας λιμανιού παραλίου Άστρους Α 30.000 327.000 Όπως σημειώνεται και στο σχετικό σημείωμα, η εκταμίευση του δανείου θα γίνει μόνον μετά από τις σχετικές εγκρίσεις του Δημοτικού Συμβουλίου. Θεωρείται πως τυχόν λήψη του δανείου θα πρέπει να αποτελέσει μέρος της αναθεώρησης του παρόντος. Ειδικότερα, σημειώνεται πως στην παρούσα χρονική στιγμή η έναρξη και τελική οριστικοποίηση των διαδικασιών λήψης δανείου σημαίνουν πως οι μεσοπρόθεσμες επιβαρύνσεις που θα προκύψουν από αυτό δεν μπορούν να ενσωματωθούν επαρκώς στους χρηματοδοτικούς πίνακες. Σε κάθε περίπτωση και για την καλύτερη ενημέρωση, μπορεί να θεωρηθεί πως το Δάνειο θα εκδοθεί από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων με ετήσιο επιτόκιο 5,9% για 15 έτη. Η συνολική επιβάρυνση του Δήμου σε τόκους υπολογίζεται γύρω στις 178.000 για την περίοδο της 15ετίας. Η εξόφληση του δανείου θα πραγματοποιηθεί με 15 ισόποσες τοκοχρεολυτικές δόσεις ύψους 33.668/έτος, οι οποίες θα αφαιρούνται από τους ΚΑΠ.
ΤΙΤΛΟΣ ΕΣΟΔΟΥ 2007 2008 2009 2010 Εισπράξεις από δάνεια 327.000 2.1.1.5 Έσοδα από ακίνητα Τα έσοδα από ακίνητα παρουσιάζουν σημαντικές διακυμάνσεις ΤΙΤΛΟΣ ΕΣΟΔΟΥ 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Έσοδα από ακίνητα 53.072 89.482 53.468 52.148 57.068 57.325 Ετήσια μεταβολή 68,60% -40,25% -2,47% 9,43% 0,45% 5.284.000 6.684.015 7.342.989 7.476.612 7.883.005 7.082.816 Έσοδα από ακίνητα ως % 1,00% 1,34% 0,73% 0,70% 0,72% 0,81% Μέσος Όρος Ετήσιας Μεταβολής 7,15% Για την πρόβλεψη των μελλοντικών εσόδων θεωρείται πως το έτος 2008 ο Δήμος θα καταφέρει να εισπράξει τα ίδια έσοδα με την καλύτερή του χρονιά σε αυτόν τον τομέα (2003) Την ίδια χρονιά θα προετοιμαστεί κατάλληλα για την αύξηση των εσόδων με την εισαγωγή τέλους διαφήμισης και αύξηση του τέλους κοινόχρηστων χώρων για τα ΤΔ Άστρους και Παράλιου Άστρους. ΤΙΤΛΟΣ ΕΣΟΔΟΥ 2007 2008 2009 2010 Έσοδα από ακίνητα 57.325 61.427 65.822 70.531 Στην ενότητα αυτή θα πρέπει να γίνει αναφορά στις δύο κερδοφόρες Δημοτικές Επιχειρήσεις, τα Λατομεία του Αγίου Πέτρου και το Κέντρο Οικοτουρισμού Δολιανών, οι οποίες με την αναθεώρηση του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων θα χρειαστεί να μετασχηματιστούν. Τα έσοδα της προτεινόμενης Ανώνυμης Εταιρίας ΟΤΑ είναι ανεξάρτητα από τα αναφερόμενα στο παρόν. 2.1.1.6 Έσοδα από καθαριότητα και ηλεκτροφωτισμό Τα Δημοτικά Τέλη εισπράττονται για λογαριασμό του Δήμου και αποδίδονται σε αυτόν από τη ΔΕΗ Α.Ε. Η τελευταία αναπροσαρμογή τους έγινε με την υπ αριθμόν 553/2003 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Η αύξηση των δημοτικών τελών μέχρι το 2010 δεν προβλέπεται. Εντούτοις, ο Δήμος αποσκοπεί σε σημαντική αύξηση των εσόδων της κατηγορίας αυτής μέσω της εισαγωγής συστήματος τακτικής παρακολούθησης της κατανάλωσης ρεύματος και του περιορισμού αυτής. Σημειώνεται πως για έτος 2005 το κόστος της κατανάλωσης ρεύματος του Δήμου ανήλθε σε 309.491 και το έτος 2006 (πλην Δεκεμβρίου) σε 292.442, ποσά τα οποία παρακρατούνται από τη ΔΕΗ πριν την απόδοση των τελών.
Μέσω της εφαρμογής της παραπάνω πολιτικής, η οποία ήδη έχει αρχίσει να αποδίδει, τα έσοδα από καθαριότητα και ηλεκτροφωτισμό αναμένεται να αυξηθούν σταδιακά στις 280.000. ΤΙΤΛΟΣ ΕΣΟΔΟΥ 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Έσοδα από υπηρεσίες καθαριότητας και 56.544,44 217.721,72 233.097,19 144.870,70 147.402,48 174.544,71 ηλεκτροφωτισμού Ετήσια μεταβολή 285,05% 7,06% -37,85% 1,75% 18,41% ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΩ 5.284.000 6.684.015 7.342.989 7.476.612 7.883.005 7.082.816 Ν ΕΤΟΥΣ Έσοδα από υπηρεσίες καθαριότητας και ηλεκτροφωτισμού 1,07% 3,26% 3,17% 1,94% 1,87% 2,46% ως % Μέσος Όρος Ετήσιας Μεταβολής 54,88% ΤΙΤΛΟΣ ΕΣΟΔΟΥ 2007 2008 2009 2010 Έσοδα από καθαριότητα και ηλεκτροφωτισμό 174.544,71 270.341 418.715 648.522 2.1.1.7 Έσοδα από ύδρευση, άρδευση, αποχέτευση Τα έσοδα από υπηρεσίες ύδρευσης, άρδευσης και αποχέτευσης αποτελούν σημαντικό τμήμα των εσόδων του Δήμου Βόρειας Κυνουρίας (7 έως 9,5% των συνολικών εσόδων ετησίως), ενώ άπτονται και των σημαντικότερων περιβαλλοντικών ζητημάτων της περιοχής καθώς και των σχετικών έργων. Τα παραπάνω, σε συνδυασμό, με τα δρομολογημένα έργα του αποχετευτικού δικτύου και βιολογικού καθαρισμού, συνηγορούν υπέρ της ριζικής αναθεώρησης του συστήματος είσπραξης των σχετικών εσόδων και κάνουν τις μελλοντικές προβλέψεις επισφαλείς. Ως προς τα έσοδα από την ύδρευση αυτά έχουν παρουσιάσει σημαντικές αυξήσεις από το 2002 και μικρή πτώση μεταξύ 2005 και 2006. Τα έσοδα από υπηρεσίες αποχέτευσης (έσοδα εκκένωσης βόθρων) έχουν επίσης υπερδιπλασιαστεί ενώ τα έσοδα από άρδευση, αν και λιγότερα, παρουσιάζουν ανάλογη πορεία. ΤΙΤΛΟΣ ΕΣΟΔΟΥ 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Έσοδα από υπηρεσίες 152.026,26 151.972,20 201.899,09 226.049,82 218.115,50 247.399,08 ύδρευσης Έσοδα από ΠΟΕ 155.712,25 115.970,46 139.953,29 266.850,50 254.505,03 277.244,47 Εισπρακτέα υπόλοιπα ΠΟΕ 33.177,18 77.027,07 47.826,76 42.141,06 47.945,41 68.980,54
Σύνολο ύδρευσης 340.915,69 344.969,73 389.679,14 535.041,38 520.565,94 593.624,09 Ετήσια μεταβολή 1,19% 12,96% 37,30% -2,71% 14,03% Έσοδα από υπηρεσίες 1.476,87 179,35 359,35 120 30 30 άρδευσης Έσοδα από ΠΟΕ 8.169,79 12.457,77 9.225,00 13.923,44 8.841,60 13138,84 Εισπρακτέα υπόλοιπα ΠΟΕ 2.416,39 1.803,25 1.290,03 646,87 995,85 889,64 Σύνολο άρδευσης 12.063,05 14.440,37 10.874,38 14.690,31 9.867,45 14.058,48 Ετήσια μεταβολή 19,71% -24,69% 35,09% -32,83% 42,47% Έσοδα από υπηρεσίες 75.616 104.302 111.943 153.768 162.811 143.000 αποχέτευσης Ετήσια μεταβολή 37,94% 7,33% 37,36% 5,88% -12,17% Σύνολο ύδρευσης, άρδευσης, 428.594,74 463.712,10 512.496,52 703.499,69 693.244,39 750.682,57 αποχέτευσης 5.284.000 6.684.015 7.342.989 7.476.612 7.883.005 7.082.816 Ύδρευση, άρδευση, αποχέτευσης ως % 8,11% 6,94% 6,98% 9,41% 8,79% 10,60% Ετήσια μεταβολή 8,19% 10,52% 37,27% -1,46% 8,29% Μέσος Όρος Ετήσιας Μεταβολής 12,56% Σε σχέση με τη μελλοντική πορεία των εσόδων των παραπάνω κατηγοριών πρέπει να γίνουν οι εξής παρατηρήσεις, οι οποίες έχουν ήδη διατυπωθεί και στο πλαίσιο του σχετικού Σχεδίου Δράσης (1.1.3): 1. Τα έσοδα από ύδρευση, άρδευση και αποχέτευση θα πρέπει να τοποθετηθούν σε ένα ευρύτερο πλαίσιο διαχείρισης και προστασίας φυσικών πόρων, του οποίου η ορθή τιμολόγηση αποτελεί ένα μόνο τμήμα. 2. Ελλείψει των σχετικών οικονομοτεχνικών μελετών δεν υπάρχει πολιτική ανταποδοτικότητας. Εντούτοις, οι ενδείξεις δείχνουν πως η τιμολόγηση απέχει πάρα πολύ από το κόστος παροχής των υπηρεσιών από το Δήμο. 3. Σε σχέση με την ύδρευση, με την παρούσα οργάνωση, τυχόν αύξηση των εσόδων συνδέεται με αύξηση της κατανάλωσης, δηλαδή ελάττωση των διαθέσιμων φυσικών πόρων. Δηλαδή, η μείωση της κατανάλωσης, η οποία πρέπει να είναι και στόχος του Δήμου μπορεί να οδηγήσει και σε μείωση των εσόδων. 4. Επίσης, το παρόν σύστημα ύδρευσης, χαρακτηρίζεται από βασικές ελλείψεις, πέραν της επάρκειας των ποσοτήτων. Η ποιότητα των δικτύων και η ελλιπής αποτύπωσή τους επιβαρύνουν σημαντικά την κατανάλωση λόγω διαρροών και δυσχεραίνουν τα έργα βελτίωσης. Η ανάγκη για έναν σύγχρονο κανονισμό ύδρευσης καθώς και των κατάλληλων μηχανισμών για την εφαρμογή του είναι επιτακτική.
5. Σε σχέση με την άρδευση, παρ ότι αποτελεί τη σημαντικότερη πηγή κατανάλωσης, το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για τις γεωτρήσεις δεν αφήνει σημαντικά περιθώρια για την αντιμετώπιση του ζητήματος μέσω τιμολογιακής πολιτικής. Το ζήτημα θα πρέπει να θεωρηθεί ως ζήτημα συντονισμού και να αντιμετωπιστεί μέσω της ευαισθητοποίησης του αγροτικού πληθυσμού. 6. Σε σχέση με την αποχέτευση, βάσει της αρχής της ανταποδοτικότητας, η λειτουργία του αποχετευτικού δικτύου και του βιολογικού καθαρισμού θα πρέπει να συνοδευτεί από την επιβολή των αντίστοιχων τελών. Αν όχι, η επιβάρυνση του Δημοτικού Προϋπολογισμού αναμένεται να είναι υψηλότατη (μισθοί, λειτουργικά έξοδα, ηλεκτρικό ρεύμα, συντήρηση δικτύων και μηχανημάτων). Η επιβάρυνση αυτή αναμένεται να επηρεάσει επίσης και την ποιότητα των υπηρεσιών και των εγκαταστάσεων ενώ μπορεί να οδηγήσει και σε απαξίωση των έργων. 7. Σε κάθε περίπτωση, η συνέχιση της υφιστάμενης πρακτικής, της τιμολόγησης μέσω του υπαλλήλου της ταμειακής υπηρεσίας θα πρέπει να αλλάξει και να συνοδευτεί από πλήρως μηχανογραφημένο σύστημα καταγραφής και τιμολόγησης των σχετικών υπηρεσιών τόσο στην ύδρευση, όσο και στην αποχέτευση. Με βάση τα παραπάνω και τον αντίστοιχο επιχειρησιακό προγραμματισμό, τα έσοδα υπολογίζονται ως εξής: Ο μέσος όρος ετήσιας μεταβολής (13,63%) εφαρμόζεται για τον υπολογισμό των εσόδων μέχρι το 2010. Τα αυξημένα έσοδα θα χρηματοδοτήσουν τις απαραίτητες δράσεις για τη σύσταση Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης και Αποχέτευσης και την επίλυση του ζητήματος της ύδρευσης. Από το 2011 η ΔΕΥΑ θα αναλάβει την παροχή του συνόλου των υπηρεσιών ύδρευσης, άρδευσης και αποχέτευσης του Δήμου Βόρειας Κυνουρίας. ΤΙΤΛΟΣ ΕΣΟΔΟΥ 2007 2008 2009 2010 Έσοδα από ύδρευση, άρδευση, αποχέτευση 750.682,57 844.985 951.133 1.070.616 2.1.1.8 Λοιπά τέλη και δικαιώματα Στα λοιπά τέλη και δικαιώματα περιλαμβάνονται Έσοδα από τέλος Ακίνητης περιουσίας Τέλος διαμονής παρεπιδημούντων Τέλος επί των ακαθαρίστων εσόδων των κέντρων διασκέδασης, εστιατορίων και συναφών καταστημάτων Τέλος διαφήμισης Δικαίωμα εμπορίας ποσίμων υδάτων (Πάνιτσα) Ειδικό τέλος λατομικών προϊόντων Τέλος αδειών οικοδομών
Άλλα δυνητικά ανταποδοτικά τέλη (πλανόδιο εμπόριο) Η αλλαγή της κωδικοποίησης των λοιπών τελών δεν επιτρέπει την εξαγωγή συμπερασμάτων με βάση την πενταετία. Για το λόγο αυτό, θεωρείται ετήσια αύξηση των εσόδων της τάξης του 15%. ΤΙΤΛΟΣ ΕΣΟΔΟΥ 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Λοιπά τέλη και δικαιώματα 86.204 132.577 215.480 139.014 132.932 181.164 5.284.000 6.684.015 7.342.989 7.476.612 7.883.005 7.082.816 Λοιπά τέλη ως % 1,63% 1,98% 2,93% 1,86% 1,69% 2,56% Ετήσια μεταβολή 53,79% 62,53% -35,49% -4,38% 36,28% Μέσος Όρος Ετήσιας Μεταβολής 22,55% ΤΙΤΛΟΣ ΕΣΟΔΟΥ 2007 2008 2009 2010 Λοιπά τέλη και δικαιώματα 181.164 222.015 272.079 333.431 2.1.1.9 Σύνοψη και προϋποθέσεις Οι προβλέψεις των εσόδων ανά πηγή χρηματοδότησης παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα. ΤΙΤΛΟΣ ΕΣΟΔΟΥ 2008 2009 2010 ΚΑΠ ΓΕΝΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ 2.655.987 3.039.616 3.478.657 ΣΑΤΑ 1.154.417 1.154.417 1.258.526 ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ πλην ΣΑΤΑ 775.495 5.643.981 1.894.901 ΘΗΣΕΑΣ 775.495 4.088.752 339.672 ΕΣΠΑ (ΠΕΠ) 0 1.235.135 1.235.135 ΕΣΠΑ (άλλα ΕΠ) 0 320.094 320.094 ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΑΠΟ ΔΑΝΕΙΑ 327.000 0 0 έσοδα από ακίνητα 61.427 65.822 70.531 έσοδα από καθαριότητα και ηλεκτροφωτισμό 270.341,46 418.715,10 648.521,81 έσοδα από ύδρευση, άρδευση, αποχέτευση 844.984,58 951.132,96 1.070.615,89 Λοιπά τέλη και δικαιώματα 222.015 272.079 333.431 Έργα Γ' ΚΠΣ που διαχειρίστηκε απευθείας το Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης για λογαριασμό του Δήμου 1.200.000,00 950.000,00 850.000,00 ΚΥΡΙΩΝ ΠΗΓΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ 7.511.667 12.495.763 9.605.184 Επίσης, είναι αναγκαίο να προσδιοριστούν και έσοδα από άλλες πηγές (εισπράξεις υπέρ τρίτων, επιχορηγήσεις για λειτουργικές δαπάνες πλην ΚΑΠ κλπ.). Για τον υπολογισμό
αυτό είναι χρήσιμο να παρουσιαστεί συνοπτικά η ποσοστιαία συνεισφορά των κυριων πηγών χρηματοδότησης στον προϋπολογισμό του Δήμου. ΤΙΤΛΟΣ ΕΣΟΔΟΥ 2002 2003 2004 2005 2006 ΚΑΠ ως % 22,80% 18,60% 18,50% 22,50% 22,80% ΣΑΤΑ ως % 13,60% 11,70% 14,20% 12,50% 13,50% Επιχορηγήσεις πλην ΣΑΤΑ ως % 8,70% 33,40% 9,00% 14,90% 12,70% Εισπράξεις από δάνεια 7,6% 5,7% 14,6% 0,6% Έσοδα από ακίνητα ως % 1,00% 1,30% 0,70% 0,70% 0,70% Έσοδα ως % 1,07% 3,26% 3,17% 1,94% 1,87% Ύδρευση, άρδευση, αποχέτευσης ως % 8,11% 6,94% 6,98% 9,41% 8,79% Λοιπά τέλη ως % 1,63% 1,98% 2,93% 1,86% 1,69% ΚΥΡΙΕΣ ΠΗΓΕΣ ΩΣ % ΕΤΟΥΣ 64,51% 82,88% 70,08% 64,41% 67,75% Οι εξεταζόμενες πηγές εσόδων αφορούν διαχρονικά το 64 έως 83 % των εσόδων του Δήμου. Κατά μέσο όρο, συνιστούν το 70 % των εσόδων του Δήμου. Για τις ανάγκες του παρόντος θεωρείται πως ο μέσος όρος δεν είναι αντιπροσωπευτικός καθώς τα έσοδα από επιχορηγήσεις αναμένεται να είναι ιδιαίτερα αυξημένα, τόσο σε απόλυτα μεγέθη όσο και ως ποσοστό των εισπραχθέντων. Οι προβλέψεις προσιδιάζουν περισσότερο στην κατανομή εσόδων του 2003 όπου λόγω των αυξημένων επιχορηγήσεων οι κύριες πηγές χρηματοδότησης αποτέλεσαν υψηλότερο κομμάτι των συνολικών εσόδων. Συνεπώς θεωρείται πως οι κύριες πηγές χρηματόδοτησης θα αποτελέσουν το 75% των συνολικών εσόδων του Δήμου. Οι άλλες πηγές (εισπράξεις υπέρ τρίτων, επιχορηγήσεις για λειτουργικές δαπάνες πλην ΚΑΠ κλπ.) θα αποτελούν το 25% των ετήσιων εσόδων. Σημειώνεται πως το έτος 2009 αναμένονται υψηλότατα έσοδα λόγω των ταυτόχρονων εισροών από το Πρόγραμμα ΘΗΣΕΑΣ, το Γ ΚΠΣ και το ΕΣΠΑ. Από το 2010 και μετά τα έσοδα από επιχορηγήσεις και τα συνολικά έσοδα αναμένεται επανέλθυν σε χαμηλόετρα επίπεδα. ΤΙΤΛΟΣ ΕΣΟΔΟΥ 2008 2009 2010 ΚΑΠ ΓΕΝΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ 2.655.987 3.039.616 3.478.657 ΣΑΤΑ 1.154.417 1.154.417 1.258.526 ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ πλην ΣΑΤΑ 775.495 5.643.981 1.894.901 ΘΗΣΕΑΣ 775.495 4.088.752 339.672 ΕΣΠΑ (ΠΕΠ) 0 1.235.135 1.235.135 ΕΣΠΑ (άλλα ΕΠ) 0 320.094 320.094 Έργα Γ' ΚΠΣ που διαχειρίστηκε απευθείας το Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης για λογαριασμο του 1.200.000,00 950.000,00 850.000,00 Δήμου ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΑΠΟ ΔΑΝΕΙΑ 327.000 0 0 εσοδα από ακίνητα 61.427 65.822 70.531
εσοδα από καθαριότητα και ηλεκτροφωτισμό 270.341 418.715 648.522 εσοδα από ύδρευση, άρδευση, αποχέτευση 844.985 951.133 1.070.616 Λοιπά τέλη και δικαιώματα 222.015 272.079 333.431 ΚΥΡΙΩΝ ΠΗΓΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ 7.511.667 12.495.763 9.605.184 ΆΛΛΕΣ ΠΗΓΕΣ 2.103.888,9 3.901.349,9 2.986.050,3 9.615.555 16.397.113 12.591.235 Ανακεφαλαιώνοντας τις προβλέψεις σχετικά με τα έσοδα του Δήμου για την περίοδο μέχρι το 2010 αλλά και αργότερα είναι απαραίτητο να διατυπωθούν σαφώς οι βασικές προϋποθέσεις για την επίτευξή τους. Η βασικότερη προϋπόθεση είναι η άμεση εκπόνηση μελετών ωρίμανσης έργων και η δρομολόγηση των σχετικών διαδικασιών προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι σχετικά με τα έτη 2009 και 2010. Όπως φαίνεται από την ανάλυση των προηγούμενων ενότήτων αλλά και τους σχετικούς πίνακες το κύριο βάρος της άντλησης εσόδων πέφτει στις επιχορηγήσεις μέσω ΕΣΠΑ για τη λήψη των οποίων η ωρίμανση των έργων είναι η πλέον κρίσιμη παράμετρος. Η αύξηση των εσόδων από το 2009 βασίζεται στην εκπόνηση μια σειρά από δράσεων οι οποίες αφορούν τον περιορισμό της κατανάλωσης ρεύματος, τη διαχείρισης της ακίνητης περιουσίας και τη σύνταξη κανονισμών ύδρευσης και καθαριότητας. Χωρίς τις δράσεις αυτές τα κόστη των σχετικών υπηρεσιών αναμένεται να κλιμακωθούν παραγοντικά αναιρώντας ουσιαστικά τις αντίστοιχες αυξήσεις των εσόδων. Συνοδευτικά προς τις παραπάνω δράσεις θα πρέπει να επαναξεταστεί το ενδεχόμενο της ενεργοποίησης της Δημοτικής Αστυνομίας προκειμένου να διασφαλιστεί η τήρηση των παραπάνω κανονισμών. Σε κάθε περίπτωση, απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη των παρόντων στόχων είναι και η πρόσληψη ενός επιπλέον υπαλλήλου στην ταμειακή υπηρεσία προκειμένου να γίνεται καλύτερα η βεβαίωση και η είπσραξη των οφειλών προς το Δήμο. Τέλος, σημειώνεται πως η αύξηση των εσόδων από υπηρεσίες ύδρευσης δεν θα πρέπει να θεωρείται ως πηγή εσόδων αλλά να αντιμετωπσιτεί με επιφυλακτικότητα, στο βαθμό που αντικατοπτρίζει αυξημένη χρήση ενός πολύτιμου φυσικού πόρου. Η εφαρμογή εναλλακτικών τιμολογιακών πολιτικών (διαφορετικά τιμολόγια για δημότες και για επισκέπτες, κλιμακωτή τιμολόγηση ανάλογα με την κατανάλωση, πρόστιμα για πότισμα) θα πρέπει να αποτελέσουν μέρος του κανονισμού ύδρευσης και των σχετικών μελετών και να εφαρμοστούν από τη Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης και τη Δημοτική Αστυνομία. Όλα τα παραπάνω εντάσσονται πλήρως στο Σχέδιο Δράσης βελτίωσης της οικονομικής κατάστασης του Δήμου.
ΤΙΤΛΟΣ ΕΣΟΔΟΥ 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2008-2010 ΚΑΠ γενικών αναγκών 1.205.216 1.243.785 1.355.726 1.681.100 1.798.777 2.320.775 2.655.987 3.039.616 3.478.657 9.174.260 % 22,81% 18,61% 18,46% 22,48% 22,82% 32,77% 31,56% 19,48% 29,12% 25,51% ΣΑΤΑ 718.564 783.188 1.040.039 933.480 1.067.144 1.058.920 1.154.417 1.258.526 1.372.024 3.784.967 % 13,60% 11,72% 14,16% 12,49% 13,54% 14,95% 13,72% 8,06% 11,49% 10,52% Επιχορηγήσεις πλην ΣΑΤΑ 459.269 2.231.778 662.108 1.113.747 1.001.816 566.674 775.495 5.643.981 1.894.901 8.314.377 % 8,69% 33,39% 9,02% 14,90% 12,71% 8,00% 9,22% 36,17% 15,86% 23,12% Εισπράξεις δάνεια 402.677 382.428 1.072.096 45.482 447.085 0 327.000 0 0 327.000 % 7,62% 5,72% 14,60% 0,61% 5,67% 0,00% 3,89% 0,00% 0,00% 0,91% Έσοδα από ακίνητα 53.072 89.482 53.468 52.148 57.068 57.325 61.427 120.000 160.000 341.427 % 1,00% 1,34% 0,73% 0,70% 0,72% 0,81% 0,73% 0,77% 1,34% 0,95% Έσοδα από καθαριότητα και ηλεκτροφωτισμό 56.544 217.722 233.097 144.871 147.402 174.545 270.341 418.715 648.522 1.337.578 % 1,07% 3,26% 3,17% 1,94% 1,87% 2,46% 3,21% 2,68% 5,43% 3,72% Έσοδα από υπηρεσίες ύδρευσης, άρδευσης, αποχέτευσης 428.595 463.712 512.497 703.500 693.244 750.683 844.985 951.133 1.070.616 2.866.733 % 8,11% 6,94% 6,98% 9,41% 8,79% 10,60% 10,04% 6,09% 8,96% 7,97% Λοιπά τέλη και δικαιώματα 86.204 132.577 215.480 139.014 132.932 181.164 222.015 272.079 333.431 827.525 % 1,63% 1,98% 2,93% 1,86% 1,69% 2,56% 2,64% 1,74% 2,79% 2,30% ΚΥΡΙΩΝ ΠΗΓΩΝ 3.410.141 5.544.672 5.144.511 4.813.341 5.345.469 5.110.085 6.311.667 11.704.050 8.958.151 26.973.867 % 64,54% 82,95% 70,06% 64,38% 67,81% 72,15% 75,00% 75,00% 75,00% 7.082.816 5.284.000 6.684.015 7.342.989 7.476.612 7.883.005 8.415.555 15.605.400 11.944.201 35.965.156