Α1. Ο επιφυλλιδογράφος πραγματευεται τη διαλεκτική σχέση παιδείας και εκπαίδευσης. Αρχικά τονίζει τον συσχετισμό των δυο όρων. Η πρωταρχική έκφανση της παιδείας εντοπίζεται στην τραγική ποίηση ως μέσο ανάπτυξης, ο Πλάτωνας εξελίσσοντάς τη την ταυτίζει με τη γνώση. Γενικά οι αρχαίοι Έλληνες τη συνέδεαν με τη νεανική ανωριμότητα. Κατόπιν, ταυτίστηκε με την εκπαιδευτική διαδικασία, όπως φαίνεται στον Κρίτωνα. Ωστόσο, παιδεία και εκπαίδευση δεν ταυτίζονται και γι αυτό απαιτείται έλεγχος να βρεθεί το κοινό στοιχείο, που είναι η προερχόμενη γνώση είτε από την πολιτεία είτε ιδιωτικά. Τέλος, επισημαίνει ότι οι διαφορές τους κυμαίνονται λόγω της φύσης και του προορισμού με την παιδεία να είναι μέθοδος και εθελοντική ενώ η εκπαίδευση είναι πράξη και υποχρεωτική. Β1. α. Λ β. Λ γ.σ δ. Λ ε. Σ Β2.α Σύγκριση αντίθεση Συγκρινόμενα μέλη: Παιδεία εκπαίδευση (Η παιδεία είναι περισσότερο μέθοδος.η εκπαίδευση είναι κυρίως πράξη) Συγκριτική βάση:. διαφορετική τους φύση και τον αποκλίνοντα προορισμό τους Γίνεται χρήση των λέξεων διαφορές, αντίθετα β. ωστόσο, αντίθεση επομένως, συμπέρασμα προκειμένου, σκοπός Που πάει να πει ότι, επεξήγηση Κυρίως, έμφαση
Β3. α) - Οι αρχές της εντοπίζονται στον Αισχύλο και στον Σοφοκλή. -Η ίδια λέξη σκοπίμως συνδέεται - το οποίο, όσο βλέπω στα λεξικά, παρουσιάζεται πρώτη φορά στον πλατωνικό Κρίτωνα. - δημιουργεί σύγχυση εις βάρος και των δύο παραγόντων της κρίσιμης αυτής συζυγίας. -Από εκεί και πέρα αρχίζουν έκδηλες και λανθάνουσες διαφορές. β) αναβαθμίζεται υποβαθμίζεται μεταγενέστερη προγενέστερη επιτρέπουν αποτρέπουν ιδιωτική δημόσια διαφορές ομοιότητες Β4. α) αναβαθμίζεται, αναδεικνύεται, συνάπτεται, θεωρείται β) ύφος τυπικό, επίσημο και απρόσωπο, εφόσον ο σκοπός του συγγραφέα είναι να δώσει έμφαση στην ενέργεια. Ο λόγος αποκτά μεγαλύτερη πλοκή και γίνεται πιο σύνθετος. Γ1. Επικοινωνιακό πλαίσιο: άρθρο Ρηματικά πρόσωπα: γ πρόσωπο
Τίτλος Πρόλογος: αφόρμηση από πραγματικό ή υποθετικό γεγονός της επικαιρότητας Κύριο μέρος Ά Ζητούμενο: η παιδευτική λειτουργία του σχολείου ΟΡΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ: ( Προαιρετική και συνοπτική αναφορά) Η εκπαίδευση με την ευρεία έννοια περιλαμβάνει όλες τις δραστηριότητες που έχουν σκοπό την επίδραση με συγκεκριμένο τρόπο στη σκέψη, στο χαρακτήρα και στη σωματική αγωγή του ατόμου. Από τεχνικής πλευράς, με τη διαδικασία της εκπαίδευσης αποκτώνται συγκεκριμένες γνώσεις, δεξιότητες, ικανότητες και αξίες. Η εκπαίδευση γίνεται με βάση συγκεκριμένες μεθόδους (θεωρητική διδασκαλία, επίδειξη, ανάθεση εργασιών, πρακτική εξάσκηση, κτλ), σε ένα ειδικά σχεδιασμένο πρόγραμμα και είναι οριοθετημένη χρονικά. Η λέξη προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα εκπαιδεύω που σημαίνει ανατρέφω από παιδική ηλικία, μορφώνω, διαπαιδαγωγώ. ΣΤΟΧΟΙ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Στόχοι ενός υγιούς ολοκληρωμένου σχολείου. / Η σημασία της παιδείας Διαμόρφωση και ολοκλήρωση της προσωπικότητας : Ο πρώτος και σημαντικότερος στόχος που θέτει η παιδεία είναι η διαμόρφωση της προσωπικότητας του ατόμου. Αυτή αναλαμβάνει να του διαμορφώσει έτσι τις πεποιθήσεις, τις στάσεις και τις αξίες του, ώστε να είναι οργανικά συνδεδεμένες μεταξύ τους και να του διασφαλίζουν κάθε φορά δημιουργικές και θετικές προσαρμογές στις διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες του περιβάλλοντος. Δηλαδή η παιδεία φροντίζει για το όλο πρόγραμμα ζωής του ατόμου στη δόμηση και στην προαγωγική εφαρμογή του. Συγκεκριμένα η παιδεία αναλαμβάνει αρχικά να διεγείρει, να αφυπνίσει και να αξιοποιήσει τις πνευματικές δυνάμεις του ανθρώπου. Γι' αυτό και ο πρώτος ρόλος που καλείται να παίξει είναι η πνευματική καλλιέργεια. Εξάλλου όντας, εξ ορισμού, η παιδεία, σύνολο πνευματικών κατακτήσεων, έχει στενή και άμεση σχέση με τον πνευματικό κόσμο του ανθρώπου.
Η πνευματική καλλιέργεια που παρέχει η παιδεία συνίσταται: α) Στην κατάρτιση του ανθρώπου από άποψη γνώσεων: Οι γνώσεις αποτελούν τα απαραίτητα και αναγκαία βάθρα στήριξης του προσωπικού οικοδομήματος. Οι γνώσεις αυτές αφορούν από τη μία τον εσωτερικό κόσμο του ατόμου και από την άλλη τον χώρο που το περιβάλλει. Με τις πρώτες κατακτά την αυτογνωσία και με τις δεύτερες αποκτά συνείδηση του περιβάλλοντος. β) Στην καλλιέργεια της λογικής, της κριτικής ικανότητας και του προβληματισμού: Αυτή η διαδικασία δεν αποσκοπεί πουθενά αλλού, παρά στη διαμόρφωση λογικών ατομικών αξιολογικών κριτηρίων, που δίνουν τη δυνατότητα στο άτομο να λειτουργεί σαν αυθύπαρκτη, αυτοδύναμη και ανεξάρτητη μονάδα, με δικά του προσωπικά βάθρα στήριξης. Συγκεκριμένα το άτομο απομακρύνεται από το μύθο, την πλάνη και την αλήθεια και την αντικειμενικότητα. Έτσι αποφεύγει τον κίνδυνο να μείνει μια ύπαρξη εξαρτώμενη, ετερόφωτη και ετερόνομη και μεταβάλλεται σε υπεύθυνη και συνειδητοποιημένη παρουσία. Αποκτά άμεση αντίληψη των πραγμάτων και των καταστάσεων, επεξεργάζεται τα προσωπικά και κοινωνικά δεδομένα, περνάει από βασανιστικό έλεγχο τις αποφάσεις του, πετυχαίνει την εσωτερική απελευθέρωση. Στην ευαισθητοποίηση του ατόμου: Πέρα από την παροχή γνώσεων και τη λογικοποίηση, η παιδεία οφείλει να ερεθίσει και να καλλιεργήσει την ευαισθησία του ατόμου. Διαφορετικά αυτό θα κινδύνευε να τυποποιηθεί και να μηχανοποιηθεί μέσα στην τεχνοκρατούμενη κοινωνία μας. Η ευαισθητοποίηση είναι αυτή η διαδικασία που βοηθάει τον άνθρωπο στη σύλληψη και της ομορφιάς της ζωής. Είναι η διαμόρφωση αισθητικών κριτηρίων και η προλείανση του εδάφους για την επαφή του με τις αιώνιες αισθητικές αξίες του ωραίου, του μέτρου, της ισορροπίας, του υψηλού και του ιδεώδους. Είναι ο εξωραϊσμός και εξανθρωπισμός του εσωτερικού του κόσμου, που θα τον ανάγουν στις σφαίρες της εσωτερικής πληρότητας και αρμονίας.
Στην κοινωνικοποίηση του ατόμου: Συγκεκριμένα η παιδεία, έχοντας ως δεδομένο την κοινωνική φύση του ανθρώπου, φροντίζει να μεταλαμπαδεύει σ αυτόν όλα εκείνα τα στοιχεία της ομοιογένειας, που θεωρούνται απαραίτητα τόσο για την ύπαρξη, τη λειτουργία, και τη διαιώνιση της κοινωνίας, όσο και για την ομαλή ένταξή του μέσα στους κόλπους της και την ενεργό συμμετοχή τους στις κοινωνικές διαδικασίες. Με άλλα λόγια, η παιδεία χρησιμεύει ως παράγοντας κοινωνικής ολοκλήρωσης του ανθρώπου. Στην ένταξη του ατόμου στις πολιτικές διαδικασίες: Η πολιτικοποίηση - όχι βέβαια η κομματικοποίηση - αποτελεί μία εξίσου σημαντική με τις προηγούμενες, προσφορά της παιδείας στο άτομο. Ειδικότερα η παιδεία είναι ο κυριότερος παράγοντας δημιουργίας πολιτικής συνείδησης στο άτομο. Αυτή αναλαμβάνει να διαμορφώσει σ' αυτό ξεκαθαρισμένα πολιτικά κριτήρια και ιδιαίτερη προσωπική ιδεολογική συγκρότηση, ενημερώνοντάς το πλατιά και αντικειμενικά πάνω στις πολιτικές δομές και διαδικασίες της κοινωνίας και μεταμορφώνοντάς το σε υπεύθυνο και συνειδητοποιημένο πολίτη. Στην ένταξη του ατόμου στις πολιτιστικές διαδικασίες: Με την πνευματική, αισθητική και ψυχική καλλιέργεια που παρέχει η παιδεία στο άτομο, έμμεσα το εισάγει στις πολιτιστικές διαδικασίες της κοινωνίας. Το κάνει μέτοχο των εξελίξεων στο χώρο των γραμμάτων, της επιστήμης και της τέχνης. Έτσι από δέκτης της κουλτούρας, γίνεται δημιουργικός πομπός και ξεχωριστός φορέας.
Β Ζητούμενο: τρόποι με τους οποίους εκπαιδευτικοί και μαθητές μπορούν να συμβάλλουν στην ενίσχυση του παιδευτικού ρόλου του σχολείου. Επαφή με την Τέχνη: σε ολόκληρο το φάσμα της εκπαίδευσης, μέσω της μετατροπής του σχολείου σε πολυχώρο καλλιτεχνικών εκδηλώσεων δράσεων τις οποίες συνδιοργανώνουν εκπαιδευτικοί και μαθητές. Η επαφή αυτή υλοποιείται τόσο εντός όσο και εκτός σχολείου. Θα ήταν χρήσιμο να αναπροσαρμοστεί το αναλυτικό πρόγραμμα στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ώστε να καλύπτει τις αισθητικές αναζητήσεις και ανάγκες των μαθητών. Συχνότερες επισκέψεις σε καλλιτεχνικούς χώρους, σε συνδυασμό με τη συνολική αναβάθμιση του ρόλου της Τέχνης στη σχολική κοινότητα (πρόσληψη καταρτισμένου προσωπικού, υλικοτεχνική υποδομή). Εθελοντικές δράσεις: διοργάνωση, υπό την αιγίδα του συλλόγου των καθηγητών, εκδηλώσεων που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος, την παροχή βοήθειας σε αναξιοπαθούντες. Επισκέψεις σε Ευαγή Ιδρύματα. Στήριξη αθλητικών πολιτιστικών δρώμενων. Ταυτόχρονα, το σχολείο μπορεί να λειτουργήσει ως πολλαπλασιαστής αναμεταδότης κοινωνικών μηνυμάτων, με στόχο την ευαισθητοποίηση των πολιτών. Δημοκρατικές διαδικασίες: ουσιαστικότερη συμμετοχή στην ανάδειξη των μαθητικών συμβουλίων, με παράλληλη αλλαγή φιλοσοφίας στην προσέγγιση και στοχοθεσία του θεσμού. Βιωματική επαφή με τις δημοκρατικές διαδικασίες. Θα ήταν χρήσιμο να διευρυνθεί η συμμετοχή των μαθητών στη Βουλή των Εφήβων αλλά και στο Ευρωκοινοβούλιο. Σχολικές εκδρομές: συγκερασμός της ψυχαγωγικής και μορφωτικής τους λειτουργίας. Η επιλογή του τόπου προορισμού να σχετίζεται με την ιστορία, τον πολιτισμό, το φυσικό κάλλος της περιοχής και όχι μόνο με τις προοπτικές για διασκέδαση. Επίλογος: συνοπτική αναφορά στην αναγκαιότητα προσαρμογής του σχολείου στις σύγχρονες κοινωνικές συνθήκες, με ιδιαίτερη βαρύτητα στην εσωτερική ολοκλήρωση του μαθητή και στην αρμονική ένταξή του σε ένα ιδιαίτερα απαιτητικό και διαρκώς μεταβαλλόμενο κοινωνικό περιβάλλον. Επιμέλεια απαντήσεων: Γιάννης Γρίσπος, Χρυσούλα Καργιώτη