Αθήνα, 25/01/2010 Αριθ. Πρωτ. 518 ΠΡΟΣ : τον ΥΠΟΥΡΓΟ ΥΠΟΔΟΜΩΝ, ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ & ΔΙΚΤΥΩΝ Κ. Δ. ΡΕΠΠΑ ΚΟΙΝ : τον ΥΦΥΠΟΥΡΓΟ ΥΠΟΔΟΜΩΝ, ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ & ΔΙΚΤΥΩΝ κ. Γ. ΜΑΓΚΡΙΩΤΗ ΘΕΜΑ: ΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΕΓΕΕΠ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ κ. Υπουργέ, Παρ ότι η ΕΝΩΣΗ μας ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΠΡΟΣΚΛΗΘΕΙ στην διαδικασία της υποβολής προτάσεων «των φορέων που εμπλέκονται στο σύστημα παραγωγής Δημ. Έργων με σκοπό την διαμόρφωση των προτάσεων του Υπουργείου σας που θα δοθούν στην δημοσιότητα για διαβούλευση» την οποία ανακοινώσατε με το από 10/12/2009 δελτίο τύπου του Υπουργείου σας, εν τούτοις και : - επειδή το θέμα της αναμόρφωσης του συστήματος παραγωγής δημοσίων έργων, μας αφορά αφού η ΕΝΩΣΗ μας εκπροσωπεί νομίμως, ΕΡΓΟΛΗΠΤΕΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ, με ιδιαίτερη εξειδίκευση (στην κατηγορία των έργων ΠΡΑΣΙΝΟΥ), - επειδή έχουμε άποψη και θέσεις για την βελτίωση του συστήματος παραγωγής δημ. Έργων,
Σας υποβάλλουμε τις πιο κάτω προτάσεις μας, ελπίζοντας ότι θα τις λάβετε υπόψη σας, κατά την διαδικασία διαμόρφωσης των προς Δημόσια διαβούλευση, προτάσεών σας. 1. ΒΑΣΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ Αναφέρετε ότι οι βασικοί άξονες αναμόρφωσης του νομοθετικού πλαισίου ανάθεσης των Δημ. Έργων, θα είναι : - η διασφάλιση της ποιότητας των έργων - η σύντμηση του χρόνου και του κόστους των παραγόμενων έργων, χωρίς υπερβάσεις και αποκλίσεις, - διαφάνεια και η αξιοκρατία στην ανάθεση των έργων - η προστασία του περιβάλλοντος στα πλαίσια των βιώσιμης πράσινης ανάπτυξης - ο βέλτιστος συνδυασμός των δαπανών στη διάρκεια του έργου και της ποιότητας ώστε να επιτευχθούν οι απαιτήσεις του έργου. Συμφωνούμε απολύτως. Όμως θεωρούμε ότι πρέπει να προστεθούν ορισμένοι επί πλέον άξονες, η μη ύπαρξη των οποίων έχει δημιουργήσει προβλήματα και στρεβλώσεις στο όλο σύστημα παραγωγής Δημ. Έργων, με σημαντικές, μάλιστα, κοινωνικές προεκτάσεις. ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ την προσθήκη ως βασικών αξόνων αναμόρφωσης του νομοθετικού πλαισίου ανάθεσης των Δημ. Έργων, τους εξής : - την ΑΠΟΦΥΓΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΟΛΙΓΟΠΩΛΙΑΚΩΝ ή ΜΟΝΟΠΩΛΙΑΚΩΝ καταστάσεων οι οποίες είναι παράνομες, λειτουργούν εις βάρος της σχέσης ποιότητας κόστους και κυρίως προάγουν την διαφθορά και την κοινωνική ανισότητα.
- την ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑΣ των διαδικασιών ΠΡΟ της ανάθεσης ΚΑΘΕ Δημ. Έργου, καθώς και της έγκαιρης πληρωμής τους. Είναι γνωστό ότι πολλά Δημ. Έργα, κρίνονται μη σύννομα, κατά την διαδικασία ελέγχου των ενταλμάτων πληρωμής εκτελεσμένων εργασιών. Θεωρούμε ότι ο έλεγχος της νομιμότητας των δημοσίων έργων, μετά την εκτέλεσή τους συνιστά, επιεικώς, ενέργεια μη αποδεκτή σε μια χώρα που θέλει να λέγεται δημοκρατική, οι δε καθυστερήσεις εκ του λόγου αυτού - των πληρωμών των έργων συνιστούν αδικία εις βάρος των αναδόχων των έργων αλλά και της κοινωνίας συνολικά. Θεωρούμε, λοιπόν απαραίτητη την νομοθετική κατοχύρωση ότι ΚΑΘΕ ΕΡΓΟ ΠΟΥ ΔΗΜΟΠΡΑΤΕΙΤΑΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΝΟΜΙΜΟ. Για τον λόγο αυτό θα πρέπει, ΚΑΘΕ ΕΡΓΟ ΠΟΥ ΔΗΜΟΠΡΑΤΕΙΤΑΙ, να υφίσταται τον απαιτούμενο ΝΟΜΙΚΟ ΕΛΕΓΧΟ, προ της δημοπράτησης του. Τυχόν απόρριψη της νομιμότητας του έργου, μεταγενέστερα, να βαρύνει νομικά και οικονομικά αυτόν (άτομα και φορέα) που έκρινε την νομιμότητα του έργου. 2. ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΕΡΓΩΝ Για την, πέραν των ήδη ισχυόντων, διασφάλιση της ποιότητας των δημ. Έργων, προτείνουμε : - Το ανεκτέλεστο υπόλοιπο να υπολογίζεται με βάση τον προϋπολογισμό που είχε το έργο όταν δημοπρατήθηκε (και αντίστοιχα το ποσοστό που έχει εκτελεστεί επί τον αρχικό προϋπολογισμό) και όχι με βάση το ποσό που έχει απομείνει μετά την έκπτωση που δόθηκε. Διότι, οι όποιες εκπτώσεις προσφέρονται σε ένα διαγωνισμό ανάθεσης δημ. Έργου για οποιοδήποτε λόγο - δεν συνεπάγονται μείωση της πραγματικής αξίας του προς εκτέλεση έργου. - Άμεση κατάργηση των περιγραφικών τιμολογίων και επαναφορά με επικαιροποίηση των αναλυτικών τιμολογίων. Είναι αδύνατον - και ουδείς
μπορεί να πιστέψει ότι - τα μέχρι σήμερα υποκοστολογημένα έργα, μπορεί να είναι ποιοτικά. Πρέπει ΑΜΕΣΑ να επικαιροποιηθούν τα ισχύοντα αναλυτικά τιμολόγια με αντικειμενική διαδικασία. ΕΙΔΙΚΑ σε ότι αφορά τα ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΤΙΜΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΡΟΤΥΠΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΠΡΑΣΙΝΟΥ, πρέπει να ΠΑΨΕΙ ΝΑ ΙΣΧΥΕΙ ΤΟ ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΗΣ ΕΝ ΚΡΥΠΤΩ ΚΑΙ ΕΝ ΑΓΝΟΙΑ ΤΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΦΟΡΕΩΝ (ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ, ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΕΣ, ΜΕΛΕΤΗΤΕΣ) ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΤΟΥΣ. - Η μελέτη, η εκτέλεση και η επίβλεψη κάθε κατηγορίας Δημ. Έργου, θα πρέπει να γίνεται από επιστήμονες, των οποίων το γνωστικό περιεχόμενο των σπουδών τους, τους παρέχει την δυνατότητα αυτή. Όταν δε, ο φορέας ανάθεσης του έργου δεν διαθέτει το κατάλληλο επιστημονικό δυναμικό επίβλεψης, οφείλει να χρησιμοποιεί επιστημονικό δυναμικό από οποιοδήποτε άλλο φορέα ή ακόμη και από τον ιδιωτικό τομέα, εφόσον έχει τα κατάλληλα γνωστικά εφόδια. Θεωρούμε ως απαράδεκτο το γεγονός ότι σήμερα, επιβλέπονται έργα από επιστήμονες άσχετους με το αντικείμενο του έργου το οποίο επιβλέπουν, καθώς επίσης και το γεγονός ότι σήμερα, κατασκευάζονται έργα από εργολήπτες που δεν διαθέτουν επιστημονική στελέχωση, σχετική με το αντικείμενο της εργολαβίας τους. Το γεγονός αυτό έχει υποβαθμίσει την ποιότητα των εργασιών των εξειδικευμένων, κύρια, εργολαβιών, προς όφελος της διαφθοράς και εις βάρος του κοινωνικού συνόλου, φυσικά. Επί πλέον δε, θεωρούμε, ότι η ισχύουσα διάταξη ότι αν ο προϋπολογισμός εργασιών μιας κατηγορίας έργων είναι μικρότερος του 10% του συνολικού προϋπολογισμού του έργου, τότε ΔΕΝ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ η συμμετοχή εργοληπτών της κατηγορίας αυτής, είναι ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΗ, ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΕΙΣ ΒΑΡΟΣ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΟΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ, ΠΡΟΑΓΕΙ ΤΗΝ ΔΙΑΦΘΟΡΑ ΚΑΙ
ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΠΑΤΑΛΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΓΗΘΕΙ. ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ - Δεν μπορεί να υπάρξει βελτίωση της ποιότητας των Δημ. έργων χωρίς επιμόρφωση όλων των συντελεστών παραγωγής τους. Οι νέες τεχνολογίες και μέθοδοι κατασκευής, η γνώση των κοινωνικών δεδομένων, η γνώση της νομοθεσίας, η πάταξη αυθαιρεσιών, η γνώση μέσα από τα λάθη που έχουν γίνει, η ανταλλαγή εμπειρίας κλπ, είναι έννοιες άγνωστες στο σύστημα παραγωγής Δημ. Έργων. Θεωρούμε ότι κάθε φορέας που υλοποιεί Δημ. Έργα, πρέπει να αφιερώνει χρόνο και δαπάνη για την επιμόρφωση των μελών του, μέσω ετήσιων τακτικών επιμορφωτικών σεμιναρίων συνεδρίων, τα οποία θα πρέπει διοργανώνονται από ένα κεντρικό φορέα, να γίνονται ΚΑΙ με την συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, το δε κόστος αυτών μπορεί να καλύπτεται ως δαπάνη που θα παρακρατείται από ΚΑΘΕ Δημ. έργο που εκτελείται. Τα δε συμπεράσματα ή το περιεχόμενο αυτών να δημοσιεύονται και να είναι προσβάσιμα σε κάθε πολίτη. 3. ΣΥΝΤΜΗΣΗ ΧΡΟΝΟΥ ΚΑΙ ΚΟΣΤΟΥΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΔΗΜ. ΕΡΓΩΝ Για την σύντμηση του χρόνου και μείωση του κόστους κατασκευής των Δημ,. Έργων, πέραν των ισχυόντων, προτείνουμε : - Η σύντμηση του χρόνου εκτέλεσης να είναι κριτήριο αξιολόγησης κατά την διαδικασία ανάθεσης των Δημ. Έργων. Αυτό μπορεί να γίνει με την αναγωγή στην προσφερόμενη τιμή, του προτεινόμενου χρονοδιαγράμματος εκτέλεσης. Π.χ. Μπορεί κάθε υποψήφιος ανάδοχος Δημ. Έργου, να υποβάλει κατά την διαδικασία του διαγωνισμού, δικό του χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης του έργου ΔΕΣΜΕΥΤΙΚΟ ΓΙΑ ΑΥΤΟΝ το οποίο αφού αξιολογηθεί θετικά
από την επιτροπή εισήγησης, να συνυπολογίζεται στην διαμόρφωση ανοιγμένης τιμής προσφοράς, ως εξής : Ανοιγμένη τιμή προσφοράς = προσφερόμενη δαπάνη Χ προτεινόμενο χρονοδιάγραμμα / χρονοδιάγραμμα μελέτης (εννοείται ότι στο σύστημα προσφορών με ενιαίο ποσοστό έκπτωσης θα ισχύει αντίστροφα). Επίσης, είναι δυνατόν να υπάρξει και συντελεστής που θα καθορίζει το μέγεθος βαρύτητας του προτεινομένου χρονοδιαγράμματος στην ανοιγμένη προσφορά. - Η σύντμηση του χρονοδιαγράμματος κατασκευής πρέπει να συνοδεύεται, φυσικά από τεχνική έκθεση που θα αποδεικνύει ότι αυτή είναι δυνατή. Αυτονόητο επίσης είναι ότι τόσο η τεχνική αυτή έκθεση όσο και το προτεινόμενο χρονοδιάγραμμα, θα είναι μέρη της σύμβασης κατασκευής και οι ρήτρες καθυστέρησης θα πρέπει να είναι αυξημένες τουλάχιστον κατά το ποσοστό που προκύπτει από χρονοδιάγραμμα μελέτης / προτεινόμενο χρονοδιάγραμμα. Αντίστοιχα θα πρέπει να είναι αυξημένες και οι εγγυήσεις καλής εκτέλεσης του έργου. - Στις περιπτώσεις Δημ. Έργων που αφορούν εργασίες συντήρησης για ορισμένο χρονικό διάστημα ( π.χ. ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΕΡΓΩΝ ΠΡΑΣΙΝΟΥ) προφανώς, δεν έχει νόημα η σύντμηση του χρόνου κατασκευές. Στις περιπτώσεις αυτές θα μπορούσε να αποτελεί κριτήριο αξιολόγησης, και ανοιγμένης προσφοράς, η αύξηση του χρόνου συντήρησης, με την καλύτερη αξιοποίηση των εργασιών ΕΙΔΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΕΡΓΩΝ ΠΡΑΣΙΝΟΥ, Και επειδή αυτά αφορούν στην διαχείριση ζωντανών οργανισμών και επομένως η συντήρηση είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την κατασκευή, η δε
έννοια «χρόνος εγγύησης» άρρηκτα συνδεδεμένη με την συντήρηση, προτείνουμε : - Για τα μεν έργα εγκατάστασης πρασίνου, και επειδή οι απαιτήσεις συντήρησης στην αρχική περίοδο είναι ιδιαίτερα σημαντικές, να συνυπολογίζεται επαρκής χρόνος συντήρησης, ώστε αφ ενός τα φυτά να εγκατασταθούν επιτυχώς, αφετέρου η εικόνα του χώρου να λάβει την κατά το δυνατόν τελική της μορφή. - Εν όψει της κλιματικής αλλαγής την οποία βιώνουμε, να θεωρείται απαγορευτική η εγκατάσταση νέου φυτικού υλικού οπουδήποτε αν δεν έχει εξασφαλιστεί η επάρκεια φυσικών πόρων (νερό, έδαφος). - Να καταργηθεί η έννοια «χρόνος εγγύησης» στα έργα συντήρησης πρασίνου, η οποία είναι χωρίς νόημα, αφού δεν μπορεί να υπάρξει εγγύηση χωρίς την εκτέλεση πραγματικών και τιμολογούμενων εργασιών. 4. ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΑΝΑΘΕΣΗΣ Η διαφάνεια στις διαδικασίες ανάθεσης των δημ. Έργων, σήμερα, παρά τον τεράστιο όγκο της σχετικής νομοθεσίας, δεν έχει εξασφαλισθεί. Αιτία της κατάστασης αυτής είναι αφ ενός η πελατειακή σχέση που συντηρούν τα κόμματα που βρίσκονται στην εξουσία, αφετέρου ο παραβατικός τρόπος που λειτουργούν πολλοί φορείς, κύρια της Τοπικής αυτοδιοίκησης. Στόχος των διαδικασιών ανάθεσης κάθε Δημ. Έργου, θα πρέπει να είναι, όχι η ποιότητα εκτέλεσης του έργου (η οποία αφορά την διαδικασία εκτέλεσης) αλλά η
διατήρηση του υγιούς ανταγωνισμού μεταξύ των διαγωνιζομένων, η πάταξη των φωτογραφικών όρων των διακηρύξεων, η ύπαρξη σαφών και λεπτομερών τεχνικών προδιαγραφών, η εξασφάλιση της τήρησης των όρων των διαγωνισμών κατά την εκτέλεση των έργων ΚΑΙ ΚΥΡΙΩΣ η διαφάνεια ΚΑΤΑ στην ΕΚΤΕΛΕΣΗ των έργων - η οποία θα μπορούσε να εξασφαλισθεί, αν κάθε έγγραφο, κάθε ενέργεια που αφορά στην εκτέλεση ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΔΗΜ. ΕΡΓΩΝ, είναι προσβάσιμα ΤΟΣΟ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΟΣΟ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΑΥΤΗΝ - σε κάθε πολίτη. 5. Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΠΡΑΣΙΝΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ. Θεωρούμε ότι η προστασία του περιβάλλοντος είναι προϋπόθεση εκτέλεσης κάθε Δημ. Έργου, ανεξάρτητα αν αυτή αφορά την βιώσιμη πράσινη ανάπτυξη. Υπό την έννοια αυτή κάθε Δημ. Έργο, οφείλει όχι μόνο να προστατεύει το περιβάλλον, αλλά ΝΑ ΑΠΟΚΑΘΙΣΤΑ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΣΕ ΑΥΤΟ και προτείνουμε : - Κάθε προσφορά διαγωνιζομένου για την ανάθεση Δημ. Έργου, να συνοδεύεται από Τεχνική έκθεση η οποία θα περιγράφει και θα κοστολογεί όλες τις εργασίες στις οποίες εκτιμά ότι πρέπει να προβεί, για την καλύτερη προστασία και πληρέστερη αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος μετά την οποία διαταραχή προκληθεί. Επίσης θα περιγράφει και θα κοστολογεί όλες τις εργασίες στις οποίες θα προβεί για την φιλική προς το περιβάλλον διαχείριση, του έργου. Εννοείται ότι δεν θα υπάρχει επί πλέον αμοιβή του αναδόχου, για τις εργασίες αυτές, αφού αυτές αποτελούν μέρος της προσφοράς του.
- Η Τεχνική έκθεση αυτή θα πρέπει να αξιολογείται από την Επιτροπή Διαγωνισμού και εφόσον γίνει αποδεκτή, να θεωρείται δεσμευτική για τον ανάδοχο, να αποτελεί μέρος της σύμβασης κατασκευής και να ελέγχεται η υλοποίηση των προτεινομένων εργασιών, η μη εκτέλεση των οποίων, θα αποτελεί λόγο έκπτωσης του αναδόχου. - Τέλος η συνολική δαπάνη των επί πλέον εργασιών για την προστασία και αποκατάσταση του περιβάλλοντος, καθώς και της επί πλέον δαπάνης των επί πλέον εργασιών για την φιλική προς το περιβάλλον διαχείριση του έργου, θα πρέπει να ανάγεται στην προσφερόμενη τιμή ως εξής : ανοιγμένη δαπάνη προσφοράς = προσφερόμενη τιμή Χ προϋπολογιζόμενη δαπάνη έργου / προϋπολογιζόμενη δαπάνη έργου + δαπάνη των επί πλέον εργασιών για την προστασία και αποκατάσταση του περιβάλλοντος και των επί πλέον εργασιών για την φιλική προς το περιβάλλον διαχείριση του έργου. Εννοείται ότι στο σύστημα προσφορών με ποσοστό έκπτωσης, ο πάρα πάνω τύπος, θα ισχύει αντίστροφα - Τέλος, θα πρέπει ΚΑΜΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΕΡΓΟΥ ΝΑ ΜΗΝ ΓΙΝΕΤΑΙ ΔΕΚΤΗ ΚΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΥΛΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΑΝ ΔΕΝ ΣΥΝΟΔΕΥΕΤΑΙ ΑΠΟ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ, η οποία δεν θα πρέπει απλώς να καταγράφει αλλά θα ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΕΙ ΟΤΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ - ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ - ΕΙΝΑΙ ΘΕΤΙΚΟ.. Κύριε ΥΠΟΥΡΓΕ, Βεβαίως και τα πιο πάνω δεν αντιμετωπίζουν το σύνολο των προβλημάτων που υπάρχουν στο σύστημα παραγωγής Δημ. Έργων, όμως, θεωρούμε ότι κάθε προσπάθεια βελτίωσής του, μόνο όφελος μπορεί να προσφέρει, τόσο σε εμάς που
κατασκευάζουμε τα Δημ. Έργα, όσο και κυρίως στην κοινωνία που υφίσταται με αρνητικό τρόπο τις όποιες στρεβλώσεις του συστήματος αυτού. Είμαστε στην διάθεση σας, για κάθε πληροφορία, διευκρίνηση ή συνεργασία απαιτηθεί Με εκτίμηση ο Πρόεδρος ο Γεν. Γραμματέας ΜΙΧΑΛΗΣ Ν. ΣΤΟΓΙΑΝΝΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Ι. ΚΑΦΡΙΤΣΑΣ