ΛΑΝΙΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΕΠΤΑ (7) ΣΕΛΙΔΕΣ

ΛΑΝΙΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2017-2018 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑÏΟΥ ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΜΑΘΗΜΑ:ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝ. ΤΑΞΗ: Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:17/05/2018 ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2 ώρες και 30 λεπτά ΟΔΗΓΙΕΣ: ΤΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΕΠΤΑ (7) ΣΕΛΙΔΕΣ Να γράφετε μόνο με μπλε μελάνι. Απαγορεύεται η χρήση διορθωτικού υλικού. Το εξεταστικό δοκίμιο βαθμολογείται με 100 μονάδες. Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από δύο (2) μέρη. Να απαντηθούν όλες οι ερωτήσεις και των δύο (2) μερών, στα φύλλα απαντήσεων. Το μέρος της Ορθογραφίας θα απαντηθεί σε ξεχωριστό φύλλο. ΜΕΡΟΣ Α : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (ΜΟΝ. 85) Ι. ΔΙΔΑΓΜΕΝΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ (ΜΟΝ. 20) Να αποδώσετε στα Νέα Ελληνικά τα πιο κάτω κείμενα. (α) Λυσίου Ὑπὲρ Μαντιθέου 6 (μον. 10) ἔπειτα δὲ ἐκ μὲν τοῦ σανιδίου τοὺς ἱππεύσαντας σκοπεῖν εὔηθές ἐστιν ἐν τούτῳ γὰρ πολλοὶ μὲν τῶν ὁμολογούντων ἱππεύειν οὐκ ἔνεισιν, ἔνιοι δὲ τῶν ἀποδημούντων ἐγγεγραμμένοι εἰσίν. ἐκεῖνος δ ἐστὶν ἔλεγχος μέγιστος ἐπειδὴ γὰρ κατήλθετε, ἐψηφίσασθε τοὺς φυλάρχους ἀπενεγκεῖν τοὺς ἱππεύσαντας, ἵνα τὰς καταστάσεις ἀναπράξητε παρ αὐτῶν. Έπειτα είναι ανόητο να εξετάζει κανείς αυτούς που υπηρέτησαν στο ιππικό από την πινακίδα γιατί σ' αυτήν αφενός πολλοί απ αυτούς που παραδέχονται ότι υπηρέτησαν στο ιππικό δεν είναι (γραμμένοι) μέσα, αφετέρου μερικοί από αυτούς που ζούσαν μακριά από την πόλη έχουν αναγραφεί (εκεί). Πιο μεγάλη όμως απόδειξη ακρίβειας είναι η εξής όταν δηλαδή επιστρέψατε (από την εξορία), αποφασίσατε με ψηφοφορία οι φύλαρχοι να παραδώσουν κατάλογο των ιππέων, για να εισπράξετε πίσω το επίδομα από αυτούς. 1

(β) Λυσίου Ὑπὲρ Μαντιθέου 7 (μον. 10) ἐμὲ τοίνυν οὐδεὶς ἂν ἀποδείξειεν οὔτ ἀπενεχθέντα ὑπὸ τῶν φυλάρχων οὔτε παραδοθέντα τοῖς συνδίκοις οὔτε κατάστασιν καταβαλόντα. καίτοι πᾶσι ῥᾴδιον τοῦτο γνῶναι, ὅτι ἀναγκαῖον ἦν τοῖς φυλάρχοις, εἰ μὴ ἀποδείξειαν τοὺς ἔχοντας τὰς καταστάσεις, αὐτοῖς ζημιοῦσθαι. ὥστε πολὺ ἂν δικαιότερον ἐκείνοις τοῖς γράμμασιν ἢ τούτοις πιστεύοιτε ἐκ μὲν γὰρ τούτων ῥᾴδιον ἦν ἐξαλειφθῆναι τῷ βουλομένῳ, ἐν ἐκείνοις δὲ τοὺς ἱππεύσαντας ἀναγκαῖον ἦν ὑπὸ τῶν φυλάρχων ἀπενεχθῆναι. Κανείς λοιπόν δε θα μπορούσε να αποδείξει για μένα ούτε ότι εγώ αναγράφηκα (στον κατάλογο) από τους φυλάρχους ούτε ότι παραπέμφθηκα στους συνηγόρους του δημοσίου ούτε ότι εισέπραξα επίδομα. Και όμως είναι εύκολο να κατανοήσουν όλοι αυτό, ότι δηλαδή αναπόφευκτα, αν δεν ανακάλυπταν αυτούς που πήραν τα επιδόματα, οι ίδιοι θα τιμωρούνταν. Επομένως, μπορείτε να εμπιστεύεστε πολύ πιο δικαιολογημένα εκείνους τους καταλόγους παρά αυτούς από εκείνους δηλαδή ήταν εύκολο, για όποιον το επιθυμούσε, να διαγραφεί, ενώ στους άλλους αναγκαστικά αναφέρθηκαν όσοι υπηρέτησαν στο ιππικό από τους φυλάρχους. ΙΙ. ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ (ΜΟΝ. 5) Λυσίου Ὑπὲρ Μαντιθέου 8 ἔτι δέ, ὦ βουλή, εἴπερ ἵππευσα, οὐκ ἂν ἦ ἔξαρνος ὡς δεινόν τι πεποιηκώς, ἀλλ ἠξίουν, ἀποδείξας ὡς οὐδεὶς ὑπ ἐμοῦ τῶν πολιτῶν κακῶς πέπονθε, δοκιμάζεσθαι. ΙΙΙ. ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΓΙΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ (Διασκευασμένο) (ΜΟΝ. 15) Ο Ισοκράτης αναλαμβάνει να γράψει τον Περί Ειρήνης (ή Συμμαχικόν κατά τον Αριστοτέλη) λόγο, με σκοπό να πείσει τους Αθηναίους να συνάψουν ειρήνη. Ἐγὼ δ οἶδα μὲν ὅτι πρόσαντές ἐστιν ἐναντιοῦσθαι ταῖς ὑμετέραις διανοίαις, καὶ ὅτι δημοκρατίας οὔσης οὐκ ἔστι παρρησία, [ ] ὃ καὶ πάντων ἐστὶ δεινότατον, ὅτι τοῖς μὲν ἐκφέρουσιν εἰς τοὺς ἄλλους Ἕλληνας τὰ τῆς πόλεως ἁμαρτήματα τοσαύτην ἔχετε χάριν ὅσην οὐδὲ τοῖς εὖ ποιοῦσι, πρὸς δὲ τοὺς ἐπιπλήττοντας καὶ νουθετοῦντας ὑμᾶς οὕτω διατίθεσθε δυσκόλως ὥσπερ πρὸς τοὺς κακόν τι τὴν πόλιν ἐργαζομένους. 2

Ἰσοκράτους Περὶ Εἰρήνης 14 Λεξιλόγιο: ὁ, ἡ προσάντης, τὸ πρόσαντες= ο δύσκολος διάνοια = σκέψη παρρησία = ελευθερία λόγου ἐκφέρω = φανερώνω διατίθεμαι δυσκόλως = οργίζομαι ἐργάζομαί τινα τι = κάνω σε κάποιον κάτι 1. Να αποδώσετε στα Νέα Ελληνικά το πιο πάνω κείμενο. Εγώ όμως γνωρίζω καλά ότι είναι δύσκολο να εναντιώνεστε στις δικές σας σκέψεις και ότι, αν και υπάρχει δημοκρατία, δεν υπάρχει ελευθερία λόγου, [ ]. Και αυτό είναι το χειρότερο από όλα, ότι (δηλαδή) από τη μια σε αυτούς που αναφέρουν τα σφάλματα της πόλης στους άλλους Έλληνες αισθάνεστε τόση ευγνωμοσύνη όση (δεν αισθάνεστε) ούτε για τους ευεργέτες σας, ενώ από την άλλη, με αυτούς που σας επιπλήττουν και σας νουθετούν τόσο πολύ οργίζεσθε, όπως ακριβώς (οργίζεσθε) με αυτούς που κάνουν κάποιο κακό στην πόλη. IV. ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ (ΜΟΝ. 15) IV.1 ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ (ΜΟΝ. 9) 1. Να γράψετε τις λέξεις που ζητούνται στα Νέα Ελληνικά, με βάση τους τύπους του κειμένου που δίνονται: (μον. 3) (α) παραδοθέντα: σύνθετο επίθετο από το β συνθετικό της λέξης (παραδοτέος, ανέκδοτος, ανεπίδοτος, αντίδοτο) (β) καταβαλόντα: σύνθετο ουσιαστικό από το β συνθετικό της λέξης (αμφιβολία, αποβολή, εισβολή, εκβολή, παρεμβολή, καταβολή, παραβολή) (γ) γνῶναι: παράγωγο ουσιαστικό (γνώση, γνωστός) 2. i) Να αναλύσετε τις πιο κάτω λέξεις στα συνθετικά τους στα Αρχαία Ελληνικά. ii) Από το β συνθετικό να σχηματίσετε μια λέξη (απλή ή σύνθετη) της Νέας Ελληνικής. (μον. 3) 3

(α) ἀποδημούντων (i. από + δήμος/ ii. δημοφιλής, δημοκρατία, δημαγωγία, δημογέροντας, δημοψήφισμα, ενδημία, επιδημία,) (β) ἐξέπεμψε (i. εκ + πέμπω/ ii. πομπή, πομπός, πόμπευση, πομπώδης, πομπικός, αναπομπή, εκπομπή, διαπόμπευση, παραπομπή, νεκροπομπός, προπομπός, αποδιοπομπαίος) (γ) μετέχειν (i. μετά + έχω/ ii κατοχή, κατοχικός, ανοχή, μετοχή, μετοχικός, μετόχι, συμμετοχή, μέθεξη) 3. Να γράψετε στην Αρχαία Ελληνική συνώνυμα των λέξεων. (μον. 3) (α) σύνοιδα: ἐπίσταμαι, γιγνώσκω (β) ἡγοῦμαι: νομίζω, δοκεῖ μοι, δοκῶ, οἶμαι, φρονῶ (γ) δίδωμι: παρέχω, προσφέρω, δωροῦμαι, ἐφίημι IV.2 ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ (ΜΟΝ. 6) 1. τοῖς ἐκφέρουσιν: (α) Να γράψετε τέσσερις (4) απλές ή σύνθετες λέξεις στα Νέα Ελληνικά από το β συνθετικό της λέξης που σας δίνεται. (β)να σχηματίσετε ολοκληρωμένες προτάσεις με δύο (2) από αυτές. (μον. 4) (α) φορά, μεταφορά, αναφορά, διαφορά, φοροφυγάς, φορολογία, φορολογώ συμφέρω (β) i. Η μεταφορά των εμπορευμάτων από την αποθήκη στο κατάστημα ολοκληρώθηκε το απόγευμα. ii. Η λύση που βρέθηκε συμφέρει τελικά και τις δύο πλευρές. 2. Να γράψετε ένα (1) παράγωγο ουσιαστικό και ένα (1) παράγωγο επίθετο για την καθεμιά από τις πιο κάτω λέξεις: (μον. 2) (α) οἶδα: ουσ. είδηση, ιστορία (β) τοῖς ποιοῦσι: ουσ. ποίημα, ποιητής επίθ. ιστορικός επίθ. ποιητικός V. ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ (ΜΟΝ. 30) V.1ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ ΣΤΑ ΔΙΔΑΓΜΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΑ 4 (ΜΟΝ. 15)

1. Να κάνετε πλήρη συντακτική αναγνώριση των πιο κάτω υπογραμμισμένων λέξεων από το πρώτο κείμενο ( 6). (μον. 6) (α) σκοπεῖν: υποκείμενο στην απρόσωπη έκφραση εὔηθές ἐστιν, (τελικό απαρέμφατο) (β) ἐν τούτῳ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο και προσδιορίζει το οὐκ ἔνεισιν (γ) ἔλεγχος: κατηγορούμενο που αναφέρεται στο ἐκεῖνος (υποκείμενο του ἐστὶν) (δ) μέγιστος: επιθετικός προσδιορισμός, που προσδιορίζει το ἔλεγχος (ε) τοὺς φυλάρχους: υποκείμενο στο απαρέμφατο ἀπενεγκεῖν (στ) τὰς καταστάσεις: αντικείμενο στο ρήμα ἀναπράξητε 2. Να αναγνωρίσετε τις πιο κάτω προτάσεις του κειμένου (είδος, εισαγωγή, εκφορά, συντακτικός ρόλος). (μον. 4) (α) ἵνα τὰς καταστάσεις ἀναπράξητε παρ αὐτῶν Δευτερεύουσα επιρρηματική τελική πρόταση. Εισάγεται με τον τελικό σύνδεσμο ἵνα. Εκφέρεται με υποτακτική κι όχι με ευκτική του πλαγίου λόγου, επειδή ο σκοπός παρουσιάζεται ως προσδοκώμενος με βεβαιότητα. Συντακτική Λειτουργία: επιρρηματικός προσδιορισμός του σκοπού, που προσδιορίζει την κύρια πρόταση «ἐψηφίσασθε τοὺς φυλάρχους ἀπενεγκεῖν τοὺς ἱππεύσαντας» (β) ὅτι ἀναγκαῖον ἦν τοῖς φυλάρχοις αὐτοῖς ζημιοῦσθαι Δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση. Εισάγεται με τον ειδικό σύνδεσμο ὅτι. Εκφέρεται με απλή οριστική Συντακτική Λειτουργία: Επεξήγηση στο τοῦτο 3. Να μεταφέρετε τους πιο κάτω ρηματικούς τύπους στον τύπο που σας ζητείται στην παρένθεση. (μον. 5) (α) ἐστίν (α πρόσωπο πληθυντικού οριστικής υπερσυντελίκου) ἐγεγόνεμεν (β) ἀπενεγκεῖν (β πρόσωπο ενικού, υποτακτική αορίστου β ) ἀπενέγκῃς (γ) καταβαλόντα (γ πρόσωπο ενικού προστακτική παρακειμένου, περιφραστικά) καταβεβληκὼς ἔστω (δ) γνῶναι (απαρέμφατο μέλλοντα) γνώσεσθαι (ε) ἔχοντας (μετοχή θηλυκού γένους μέλλοντα, δοτική ενικού) τῇ ἑξούσῃ/σχησούσῃ 5

V.2 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ ΣΤΟ ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ (ΜΟΝ. 15) 1. Να μεταφέρετε στον αντίθετο αριθμό τους πιο κάτω γραμματικούς τύπους: ἐγὼ - ἡμεῖς, ταῖς διανοίαις - τῇ διανοίᾳ, δημοκρατίας (τῶν) δημοκρατιῶν, τοῖς ἐκφέρουσιν - τῷ ἐκφέροντι, τοὺς Ἕλληνας - τὸν Ἕλληνα, χάριν - (τὰς) χάριτας, τὴν πόλιν - τὰς πόλεις, τοὺς ἐργαζομένους - τὸν ἐργαζόμενον (μον. 4) 2. οὔσης: να γράψετε το β πρόσωπο ενικού της οριστικής και της προστακτικής του αοριστού β. (μον. 2) β πρόσωπο ενικού της οριστικής του αοριστού β : ἐγένου β πρόσωπο προστακτικής του αοριστού β : γενοῦ 3. τοῖς ἐκφέρουσιν: να γράψετε το γ πρόσωπο πληθυντικού του παρατατικού και της οριστικής του παρακειμένου. (μον. 2) γ πρόσωπο πληθυντικού του παρατατικού: ἐξέφερον γ πρόσωπο πληθυντικού οριστικής του παρακειμένου: ἐξένηνόχασι(ν) 4. τοῖς ποιοῦσιν: να γράψετε το απαρέμφατο και τη μετοχή ουδετέρου γένους στην ονομαστική ενικού στον ίδιο χρόνο και φωνή. (μον. 2) απαρέμφατο: ποιεῖν μετοχή ουδετέρου γένους στην ονομαστική ενικού: τὸ ποιοῦν 5. Να γράψετε τους άλλους βαθμούς των πιο κάτω υπογραμμισμένων λέξεων, διατηρώντας τον ίδιο γραμματικό τύπο. (μον. 2) ὃ καὶ πάντων ἐστὶ δεινότατον: δεινὸν (θετικός), δεινότερον (συγκριτικός) οὕτω διατίθεσθε δυσκόλως (μονολεκτικά): δυσκολώτερον (συγκριτικός), δυσκολώτατα (υπερθετικός) 6. Να μεταφέρετε την πιο κάτω πρόταση στα Αρχαία Ελληνικά. (μον. 3) Φοβούμαι μήπως οι δικαστές δεν κρίνουν δίκαια. Φοβοῦμαι/ Δέδοικα μὴ οὐκ οἱ δικασταὶ δικαίως κρίνωσι. 6

ΜΕΡΟΣ Β : ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ (ΜΟΝ. 15) Να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις που ακολουθούν. Ι. Λυσίου ὙπὲρΜαντιθέου 1. α) Να αναφέρετε τρία (3) στοιχεία που να χαρακτηρίζουν το ήθος του Μαντίθεου στις παραγράφους 6-7. (μον. 1. 5) i. Πνευματική ευστροφία ii. Δεινότητα στην επιχειρηματολογία iii. Επιμονή στην εγκυρότητα του καταλόγου των φυλάρχων ως του σωστού τρόπου για την εύρεση της αλήθειας ( τα 2/3 της απολογίας αφορούν στον κατάλογο και το 1/3 στο σανίδιον) (β) Ποια ρητορικά πάθη προσπαθεί να διεγείρει ο Μαντίθεος στους βουλευτές στις παραγράφους 6-7; Να αναφέρετε τρία (3) στοιχεία. (μον. 1. 5) i. Να δημιουργήσει αμφιβολία στους βουλευτές για τη σοβαρότητα του κατηγορητηρίου. ii. Να δημιουργήσει αντιπαθητικά συναισθήματα στους βουλευτές για τους αντιπάλους του. iii. Να δημιουργήσει συμπαθητικά συναισθήματα στους βουλευτές για τον εαυτό του. ΙΙ. Σοφοκλέους Οιδίπους Τύραννος Απόσπασμα α': Σοφοκλέους, Οιδίπους Τύραννος, Β Επεισόδιο, στ. 719-748 Αν θαρρείς πως το πείσμα δίχως κρίση αξίζει κάτι, πολύ λάθος έχεις. Αν θαρρείς αδικώντας συγγενή σου πως δε θα πάθεις, μέγα λάθος κάνεις. Σύμφωνος είμαι πως σ αυτό έχεις δίκιο, μα πε και ποιο κακό είδες από μένα; Μ έπεισες ή δε μ έπεισες πως πρέπει να στείλω για το σεβαστό σου μάντη; Και τώρ ακόμα έχω την ίδια ιδέα. Και λοιπόν πόσον καιρό τώρα ο Λάιος Που χει τι κάμει; Πε να καταλάβω. 7

Που άφαντος πάει απ του φονιά το χέρι; Είναι καιρός και χρόνια να μετρήσεις. Κι είχε από τότε αυτός την τέχνη ο μάντης; Και την παραείχε κι όλοι τον τιμούσαν. Κι ανέφερε λοιπόν εμένα τότε; Όχι, ποτέ, τουλάχιστο μπροστά μου. Και δεν ψάξατε διόλου για τον φόνο; Ψάξαμε, πώς; Μα τίποτα δε βγήκε. Πώς λοιπόν ο σοφός αυτός δεν έλεε και τότε αυτά που τώρα; Δεν το ξέρω κι αγαπώ να σιωπώ για όσα δε νιώθω. Μα αυτό το ξέρεις και το καλονιώθεις για να τ ομολογήσεις Το ποιο πράμα γιατί δε θενά τ αρνηθώ, αν το ξέρω. Πως μαζί σου αν δεν τα χε συμφωνήσει, δε θα λεγε φονιά του Λάιου εμένα. Αν τέτοιο πράμα λέει, εσύ το ξέρεις. 2. α) Να αναφέρετε τρία (3) επιχειρήματα που χρησιμοποιεί ο Οιδίποδας για να στηρίξει τις κατηγορίες του κατά του Κρέοντα. (μον. 3) i. Τον κατηγορεί ότι εκείνος επέμεινε να καλέσουν τον σεβαστό μάντη για να έρθει. ii. Διερωτάται γιατί ο Τειρεσίας δεν κατονόμαζε από την αρχή τον Οιδίποδα ως το φονιά του Λάιου, αφού κατείχε από πάντα τη μαντική τέχνη. iii. Ο Οιδίπους κατηγορεί τον Κρέοντα πως συνεννοήθηκε κρυφά μαζί με τον Τειρεσία για να κατηγορήσει ο μάντης τον Οιδίποδα ως το μίασμα και έτσι να γίνει βασιλιάς ο Κρέοντας. (β) Στο πιο πάνω απόσπασμα να εντοπίσετε και να αναφέρετε μία (1) περίπτωση τραγικής ειρωνείας και ακολούθως να την εξηγήσετε. (μον. 1) «Αν θαρρείς αδικώντας συγγενή σου/πως δε θα πάθεις, μέγα λάθος κάνεις»: Ο ίδιος ο Οιδίποδας έχει αδικήσει συγγενή αφού σκότωσε τον ίδιο του τον πατέρα και άρα θα τον περιμένει και τιμωρία. Αυτά δηλαδή για τα οποία κατηγορεί τον Κρέοντα, τα έχει πράξει ο ίδιος. 8

(γ) Μελετώντας προσεκτικά τους πιο πάνω στίχους να εντοπίσετε και να αναφέρετε δύο (2) γνωμικά και να τα εξηγήσετε. (μον. 2) i. «Αν θαρρείς πως το πείσμα δίχως κρίση/ αξίζει κάτι, πολύ λάθος έχεις»: Όταν κάποιος έχει πείσμα, χωρίς όμως να διαθέτει κρίση και λογική, τότε αυτό το πείσμα είναι πολύ πιθανόν να τον οδηγήσει στην καταστροφή. ii. «Δεν το ξέρω /κι αγαπώ να σιωπώ για όσα δε νιώθω.»: Όταν κάποιος δεν ξέρει τι να πει, τότε είναι προτιμότερο να σιωπά παρά να λέει ανοησίες. «Η σιωπή είναι χρυσός». Απόσπασμα β': Σοφοκλέους, ΟιδίπουςΤύραννος, Έξοδος, στ. 1681-1686 Γιατί αφού σαν τρελή πέρασε μέσα απ την αυλόπορτα, ώρμησ έτσι αμέσως στα νυφικά κρεβάτια της μαδώντας με τα δυο χέρια τα μαλλιά της κι άμα μπήκε, τις πόρτες έκλεισε από μέσα κι έκραζε το νεκρό από χρόνια Λάιο. 3. Αφού μελετήσετε προσεκτικά το πιο πάνω απόσπασμα να αναφέρετε: (α) Ποιος μιλάει στους πιο πάνω στίχους; Ο Εξάγγελος (β) Σε ποιον απευθύνεται; Στον Χορό (γ) Για ποιο πρόσωπο γίνεται λόγος; Για την Ιοκάστη (μον. 3) Απόσπασμα γ : Σοφοκλέους, ΟιδίπουςΤύραννος, Έξοδος, στ. 1923-1934 Ρίξε με, όσο πιο πριν, έξω απ τη χώρα, σε μέρος που να μη βρεθεί κανένας, με τ όνομά μου να με χαιρετήσει. Θα το κανα, βεβαιώσου το, αν δεν ήταν ανάγκη να ρωτούσα το θεό πρώτα. Μα εκείνος καθαρά το χει δηλώσει, να εξοντωθεί ο ανόσιος πατροκτόνος. Αυτό ναι η αλήθεια, μα όμως στην ανάγκη που φτάσαμε, καλύτερο είναι πάντα να ξέρουμε πιο βέβαια τι πρέπει. Έτσι λοιπόν για έναν άθλιο εμένα, 9

το θεό θα ρωτήσετε; 4. Να αναφέρετε ένα (1) χαρακτηρισμό για τον Οιδίποδα και ένα (1) για τον Κρέοντα, τεκμηριώνοντας την απάντησή σας με αναφορές από τους πιο πάνω στίχους. (μον. 3) Οιδίποδας: Διατηρεί την υπεροχή και το μεγαλείο του ακόμη και στη χειρότερη φάση της ζωής του, αφού επιμένει να επωμιστεί τα βάρη του μιάσματος καταβάλλοντας το ανάλογο τίμημα (εξορία, αυτοτιμωρία) Κρέοντας: Ευσεβής αλλά και συνετός αφού πριν ενεργήσει ζητά να μάθει τις βουλές του Θεού. Δεν ενεργεί απερίσκεπτα και παρορμητικά. -ΤΕΛΟΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟΥ- Ο Διευθυντής... Γιώργος Ιωσηφίδης 10