Δ. Κουης, Φ. Ευθυμίου, Φ. Τσιμπόγλου, Α. Παλαιός, Β. Γκιούρδα ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΔΡΑΣΗ ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ «Συλλογικός Κατάλογος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών Υπηρεσίες και Εργαλεία στη διάθεση χρηστών και βιβλιοθηκονόμων» Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου, Αίθουσα Τελετών Ε.Μ.Π. Δευτέρα 7 & Τρίτη 8 Μαΐου 2007
Περιεχόμενα Παρουσίασης Ακολουθούμενο μοντέλο Μεθοδολογία υλοποίησης Οργανωτική Δομή Διαδικασία ενσωμάτωσης μιας συλλογής Κρίσιμα ζητήματα - Σχολιασμός Εξέλιξη Φυσικού Αντικειμένου Σενάρια Χρήσης Παραδείγματα αναζήτησης χρήσης του Συλλογικού Καταλόγου Μέσω web Μέσω άλλων κατανεμημένων συστημάτων Μέσω βιβλιοθηκονομικών εργαλείων Μελλοντικός προγραμματισμός -Συμπεράσματα
Ακολουθούμενο Μοντέλο Φυσικό Μοντέλο (physical union catalog) Υπάρχει μια κεντρική βάση δεδομένωνπαράλληλα με την ύπαρξη τοπικών βάσεων ανά Βιβλιοθήκη Μέλος Η τροφοδότηση με εγγραφές γίνεται από τις επιμέρους βάσεις προς την κεντρική βάση του Συλλογικού Καταλόγου (pull-out) Υποστήριξη όλων των βιβλιοθηκονομικών συστημάτων και μορφοτύπων μέσω μετατροπέων (converters). Χρησιμοποιούμενο πρότυπο UNIMARC Εφαρμογή διαδικασίας deduplication κοινών εγγραφών με την χρήση ειδικού αλγορίθμού με την βοήθεια μοναδικού κλειδιού ανά εγγραφή Δημιουργείτε μια master εγγραφή με συννένωση θεμάτων και των πεδίων που σχετίζονται με τις τοπικές πληροφορίες ανά αντίτυπο Πρόσβαση στην κατάσταση αντιτύπου μέσω Ζ39.50 (υπό ανάπτυξη) Ακρίβεια και ταχύτητα στην ανάκτηση της πληροφορίας.
Μεθοδολογία Υλοποίησης (Ι) Οργανωτική Δομή
Μεθοδολογία Υλοποίησης (ΙΙ) Ροή πληροφορίας Διαδικασία Ενσωμάτωσης
Μεθοδολογία Υλοποίησης (ΙΙΙ) Αναλυτική παρουσίαση των βημάτων Μετατροπή σε UNIMARC (για την περίπτωση βιβλιοθηκών με MARC21) Μετατροπή σε κατάλληλο character set και στο κατάλληλο format ISO-2709 Εντοπισμός και απομάκρυνση εγγραφών που τυχόν αναφέρονται σε τίτλους περιοδικών. Αφαίρεση εγγραφών με συνολικό αριθμό χαρακτήρων κάτω από ένα συγκεκριμένο επίπεδο (threshold) προαιρετικό βήμα. Αφαίρεση των τοπικών πεδίων που θεωρούνται μη αναγκαία για τον συλλογικό (π.χ. δωρητές βιβλίων, όνομα καταλογογράφου κτλ.). Έλεγχος πληρότητας και ορθότητας των πεδίων των προς εισαγωγή εγγραφών. Eπαναπροσδιορισμός κάποιων συγκεκριμένων πεδίων, απαραίτητων για την λειτουργία του Συλλογικού Καταλόγου. Δημιουργία του κλειδιού και η προσθήκη του σε κάθε εγγραφή. Εκτέλεση του στάδιο του αυτοελέγχου Εισαγωγή στην βάση του Συλλογικού Καταλόγου μετά την εκτέλεση του αλγορίθμου αποδιπλοποίησης Αποστολή αναφοράς παρατηρήσεων προς την τοπική βιβλιοθήκη Τροφοδότηση των Διαρκών Επιτροπών Καταλογογράφησης με υλικό για επεξεργασία
Μεθοδολογία Υλοποίησης (ΙV) Παράδειγμα δημιουργίας πεδίου κλειδιού
Μεθοδολογία Υλοποίησης (V) Αναφορά προς την Βιβλιοθήκη-Μέλος ΔΕΝ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Τα περιεχόμενα αφορούν τεχνικά θέματα και στατιστικά δεδομένα. Κατανομή εγγραφών σε σχέση με το μέγεθος Στατιστικά χρήσης βιβλιογραφικών πεδίων στο σύνολο των εγγραφών (UNIMARC) Λίστα εγγραφών χωρίς ή με λάθος μορφή σε συγκεκριμένα πεδία (μοναδικός αριθμός συστήματος, γενικά δεδομένα επεξεργασίας, πνευματική υπευθυνότητα, holdings κτλ.) Λίστα εγγραφών που προέκυψαν από την διαδικασία αυτοελέγχου Η περαιτέρω ανάλυση και η εξαγωγή συμπερασμάτων σε σχέση με ποιοτικά χαρακτηριστικά αποτελεί εργασία της Βιβλιοθήκης-Μέλους
Μεθοδολογία Υλοποίησης (VΙ) Κρίσιμα Ζητήματα Διαφορετικά ακολουθούμενα μορφότυπα MARC (UNIMARC και MARC21) 2; 5% 6; 14% 1.346.408; 62% Τύπος MARC 830.921; 38% MARC21 UNIMARC 35; 81%
Μεθοδολογία Υλοποίησης (VΙΙ) Κρίσιμα Ζητήματα Διαφορετικά Βιβλιοθηκονομικά Συστήματα 8; 19% 2; 5% 18; 42% 1; 2% 4; 9% Βιβλιοθ. Συστήµατα 10; 23% ADVANCE ALEPH ABEKT HORIZON VTLS ΧΩΡΙΣ ΣΥΣΤΗΜΑ
Μεθοδολογία Υλοποίησης (VΙΙI) Κρίσιμα Ζητήματα Διαφορετικές ακολουθούμενες πολιτικές καταλογογράφησης Διαφορετική ερμηνεία ή λάθος εφαρμογή των προτύπων καταλογογράφησης Επηρεασμός αρνητικά του αλγορίθμου ταύτισης των εγγραφών Εμφάνιση «θορύβου» κατά την ανάκτηση των αποτελεσμάτων
Μεθοδολογία Υλοποίησης (VΙΙI) Κρίσιμα Ζητήματα Διαφορετικές ακολουθούμενες πολιτικές καταλογογράφησης 46% 54% κοινή πολιτική διαφορετική πολιτική 52% 48% κοινή πολιτική διαφορετική πολιτική Συνοδευτικό υλικό Πολύτοµα Έργα 20% 24% κοινή πολιτική διαφορετική πολιτική κοινή πολιτική διαφορετική πολιτική 80% 76% Σειρές Συνέδρια 40% Συλλογικά Όργανα 60% κοινή πολιτική διαφορετική πολιτική
Μεθοδολογία Υλοποίησης (ΙΧ) Κρίσιμα Ζητήματα - Σχολιασμός Αντιμετωπίστηκαν με επιτυχία όλες οι προηγούμενες τεχνικές δυσκολίες ιδιαιτερότητες Υποστήριξη και των δυο format MARC Υποστήριξη όλων των βιβλιοθηκονομικών συστημάτων Ικανοποιητική λειτουργία του κλειδιού. Συντονισμός σε θέματα καταλογογράφησης μέσω των επιτροπών Συνεχίζεται η προσπάθεια για περαιτέρω βελτίωση
Πορεία Φυσικού Αντικειμένου (Ι) Υποδομές Ενεργό Δίκτυο Συνεργασίας με τις Βιβλιοθήκες-Μέλη Υπεύθυνοι Συλλογικού Καταλόγου Υπεύθυνοι στα θέματα καταλογογράφησης Υπεύθυνοι στα θέματα διαδανεισμού Ολοκληρώθηκε η δημιουργία των τεχνικών υποδομών Νέοι εξυπηρετητές Δυνατότητα υποστήριξης όλων των βιβλιοθηκονομικών συστημάτων και μορφών MARC Νέα δικτυακή πύλη και περιβάλλον αναζήτησης με αυξημένες δυνατότητες
Πορεία Φυσικού Αντικειμένου (ΙI) Ενσωμάτωση Βάσεων 30 από τις 37 «ενεργές» Βιβλιοθήκες-Μέλη έχουν ήδη ενσωματωθεί (81%). Με κριτήριο τον πλήθος των δηλωμένων εγγραφών το ποσοστό υλοποίησης ξεπερνά το 90%. Ο Συλλογικός Κατάλογος αποτελεί αυτή τη στιγμή την μεγαλύτερη «φυσική» βιβλιογραφική βάση στην Ελλάδα με πάνω από 1.8300.000 εγγραφές. Το ποσοστό της ταυτοποίησης εγγραφών αγγίζει το 25%.
Πορεία Φυσικού Αντικειμένου (ΙIΙ) 450 Συμμετοχή στον ΣΚ 400 350 300 χιλ. εγγρ. 250 200 150 100 50 0 Ίδρυμα Εγγραφές που παρελήφθηκαν Εγγραφές στον ΣΚ
Πορεία Φυσικού Αντικειμένου (ΙV) 3,25% 3,15% 3,11% 2,35% 4,18% 3,00% 2,28% 1,79% 4,40% 1,60% 1,58% 4,40% 1,54% 1,45% 1,10% 1,01% 8,52% 5,50% 13,22% 18,96% 13,61% Ποσοστό Εγγραφών ανά ίδρυμα 0,95% 0,94% 0,67% 0,65% 0,53% 0,50% 0,48% 0,40% 0,33% 0,05% Α.Π.Θ. ΠΑΝ. ΚΡΗΤΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΑΘΗΝΩΝ ΠΑΝ. ΚΥΠΡΟΥ ΘΡΑΚΗ ΠΟΛΥΚΡΗΤΗΣ ΕΜΠ ΠΑΝ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΝ. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΙΓΑΙΟ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΠΑΝΠΑΤΡΩΝ ΠΑΝΤΕΙΟΣ IONIO ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΣΚΤ ΠΑΝ. ΠΕΙΡΑΙΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ ΤΕΙ ΣΕΡΡΩΝ ΤΕΙ ΠΑΤΡΩΝ ΤΕΙΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΕΙΗΠΕΙΡΟΥ ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΕΑΠ ΤΕΙ ΛΑΜΙΑΣ ΤΕΙΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
Πορεία Φυσικού Αντικειμένου (V) Επιπλέον βρίσκονται σε στάδιο ανάπτυξης οι παρακάτω λειτουργίες: Πρόσβαση σε πραγματικό χρόνο στηντοπική πληροφορία που αφορά τα αντίτυπα από τις βιβλιοθήκες-μέλη (αρχικό στάδιο υλοποίησης) Διασύνδεση της βάσης του Συλλογικού Καταλόγου με τα κατανεμημένα συστήματα αναζήτησης του ελληνικού χώρου Πειραματική εφαρμογή διαδικασίας εμπλουτισμού των βιβλιογραφικών εγγραφών με επιπλέον μεταδεδομένα διαμέσου διεθνών on-line βάσεων.
Σενάρια Χρήσης (Ι) Αναζήτηση μέσω της δικτυακής πύλης του Συλλογικού Καταλόγου. Τρόποι πρόσβασης στην διεπαφή αναζήτησης. Παράδειγμα 1 ο Εγγραφή με πολλαπλά αντίτυπα Παράδειγμα 2 ο Real time πρόσβαση στηντοπική πληροφορία Παράδειγμα 3 ο Αναζήτηση με φίλτρα Παράδειγμα 4 ο Αυξημένες δυνατότητες αναζήτησης Συλλογικού Καταλόγου σε σχέση με τους τοπικούς καταλόγους Παράδειγμα 4.1 Αναζήτηση με θεματικές επικεφαλίδες «Επιπτώσεις» συγχώνευσης εγγραφών Παράδειγμα 4.2 Αναζήτηση με τίτλο Παράδειγμα 5 ο - Προβολή χρήσιμων μεταδεδομένων
Σενάρια Χρήσης (Ι-1) Παράδειγμα 1 ο Εγγραφή με πολλαπλά αντίτυπα
Σενάρια Χρήσης (Ι-2) Παράδειγμα 2 ο Real time πρόσβαση στην τοπική πληροφορία
Σενάρια Χρήσης (Ι-3) Παράδειγμα 3ο Αναζήτηση με φίλτρα
Σενάρια Χρήσης (Ι-4.1) Παράδειγμα 4.1 Αναζήτηση με θεματικές επικεφαλίδες «Επιπτώσεις» συγχώνευσης εγγραφών
Σενάρια Χρήσης (Ι-4.2) Παράδειγμα 4.1 Αναζήτηση με θεματικές επικεφαλίδες «Επιπτώσεις» συγχώνευσης εγγραφών
Σενάρια Χρήσης (Ι-5) Παράδειγμα 5 ο - Προβολή χρήσιμων μεταδεδομένων
Σενάρια Χρήσης (ΙΙ) Μέσω άλλων κατανεμημένων συστημάτων Ζέφυρος Αργώ Κεντρικό σύστημα μετα-αναζήτησης του ΣΕΑΒ
Σενάρια Χρήσης (ΙΙΙ) Μέσω βιβλιοθηκονομικών εργαλείων
Σενάρια Χρήσης (ΙV) Μέσω του portal του Συλλογικού Καταλόγου είναι δυνατή η πρόσβαση : Καθιερωμένους Όρους LC (Περιέχονται 1.016.033 Θεματικοί Όροι της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσσου, LC-SUBJECT) Ονόματα LC (Περιέχονται 4.521.000 Καθιερωμένα Ονόματα της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσσου, LC-NAMES)
Μελλοντικός Προγραμματισμός Ολοκλήρωση της βάσης με τις συλλογές που υπολείπονται (Εθνική Βιβλιοθήκη, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο, Οικονομικό Πανεπιστήμιο + 3 ΤΕΙ) Εντατικοποίηση της εργασίας για την αποστολή των αναφορών που υπολείπονται Εκλέπτυνση του αλγορίθμου και επανα-εφαρμογή του στα δεδομένα που θα συγκεντρωθούν εκ νέου από τις Βιβλιοθήκες Μέλη Ολοκλήρωση των υποδομών για real time πρόσβαση στην τοπική πληροφορία με την συνεργασία των Βιβλιοθηκών-Μελών, την ομάδα του Ζέφυρου και του ΕΚΤ. Εφαρμογή των διαδικασιών για περιοδικού updateμε νέες εγγραφές σε τακτά χρονικά διαστήματα, όπως αυτές έχουν προδιαγραφεί από την κεντρική ομάδα σε συνεργασία με τις Βιβλιοθήκες Μέλη Παρακολούθηση των διεθνών εξελίξεων στα θέματα των Συλλογικών Καταλόγων και εφαρμογή τους στην Ελληνική Πραγματικότητα. Εντατικοποίηση και «θεσμοθέτηση» του Δικτύου Συνεργασίας μεταξύ των βιβλιοθηκών σε όλα τα θέματα που άπτονται του Συλλογικού Καταλόγου
Συμπεράσματα Έγιναν προφανή τα πλεονεκτήματα που προσφέρει το φυσικό μοντέλο Συλλογικού Καταλόγου για τον βιβλιοθηκονόμο και τον τελικό χρήστη. Ο Συλλογικός Κατάλογος των Ελληνικών Ακαδημαϊκών Ιδρυμάτων είναι διαθέσιμος προς τους χρήστες, προσφέροντας αναβαθμισμένες υπηρεσίες αναζήτησης. Είναι επίσης προφανές ότι το μέλλον ανήκει στα υβδριδικά συστήματα, τα οποία θα αξιοποιούν τους φυσικούς συλλογικούς καταλόγου μέσα από το πρίσμα της τεχνολογίας που προσφέρουν τα κατανεμημένα συστήματα. Ο Συλλογικός Κατάλογος, αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά εργαλείο στην πορεία για την δημιουργία συνεργατικών δομών στον χώρο των ελληνικών βιβλιοθηκών και όχι αυτοσκοπό.