Αγαπητοί γονείς, Το βιβλίο αυτό της σειράς ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΓΕΜΑΤΟ ΧΡΩΜΑ απευθύνεται στα παιδιά που τελείωσαν τη Γ ηµοτικού και δηµιουργήθηκε για να περνούν ευχάριστα και δηµιουργικά το καλοκαίρι τους. Περιέχει πρωτότυπες και διασκεδαστικές δραστηριότητες για ατέλειωτες ώρες δηµιουργικής απασχόλησης. Περιλαµβάνει: παραµύθια πληροφορίες για τα ζώα κατασκευές γρίφοι και σπαζοκεφαλιές µύθοι του Αισώπου ασκήσεις γλώσσας προβλήµατα µαθηµατικών πειράµατα διάστηµα οφθαλµαπάτες Με τις δραστηριότητες αυτές το παιδί: αναπτύσσει τις γλωσσικές και εκφραστικές του ικανότητες αφοµοιώνει τις γνώσεις που έχει ήδη αποκτήσει κατακτά νέες γνώσεις εξασκεί τη µνήµη και την παρατηρητικότητά του οξύνει την οπτική του αντίληψη, τη φαντασία και την περιέργειά του καλλιεργεί τη δηµιουργικότητά του µαθαίνει να κάνει λογικούς και µαθηµατικούς συλλογισµούς, να επεξεργάζεται δεδοµένα και να διατυπώνει συµπεράσµατα. Για τη χρήση του βιβλίου δεν απαιτούνται ιδιαίτερες γνώσεις, πέρα από τις µαθηµατικές και γλωσσικές που έχουν αποκτηθεί στην προηγούµενη τάξη. Στο τέλος του βιβλίου υπάρχουν οι απαντήσεις των ασκήσεων, έτσι ώστε να µη µείνει στο παιδί καµία αµφιβολία ή απορία. Επιπλέον, το βιβλίο αυτό θα αποτελέσει µια καλή αφορµή για τη συνεργασία του παιδιού µε τους γονείς, τα αδέρφια και τους φίλους του, καθώς όλοι θα συµµετέχουν στη λύση των δραστηριοτήτων που περιέχει. Σας ευχόµαστε καλό και δηµιουργικό καλοκαίρι
Μύθος του Αισώπου H κουδούνα της γάτας Στους λόφους γύρω από την Αθήνα υπήρχε ένα αγρόκτηµα όπου ζούσαν ένα τσούρµο ποντίκια... εκατοντάδες... χιλιάδες... ποντίκια. Kανονική... ποντικοθάλασσα. Kαθώς, µάλιστα, ο κτηµατίας ήταν τυφλός, τα ποντίκια κυριολεκτικά αλώνιζαν. Σαν βασιλιάδες ζούσαν, ώσπου µια µέρα ο ιδιοκτήτης βρήκε ένα ποντίκι µέσα στο βάζο µε το µέλι και αποφάσισε να αγοράσει µια γάτα. H γάτα φάνταζε σαν τέρας στα µάτια των ποντικών. Tα κυνηγούσε µέρα και νύχτα. Aµέτρητα ήταν τα ποντίκια που εξαφανίζονταν µέσα στο αχόρταγο λαρύγγι της. Στο τέλος τα ποντίκια δεν άντεξαν άλλο. Kάτι έπρεπε να κάνουν. Aλλά τι να έκαναν; Πώς µπορούσαν αυτά τα µικρά πλάσµατα να τα βάλουν µε ένα τόσο άγριο θηρίο; 4
Tότε, ο γεροντότερος ποντικός στο αγρόκτηµα συγκάλεσε συµβούλιο για το θέµα της γάτας. Kάθε ποντικός είχε κάτι να πει, µια ιδέα για το πώς θα απαλλαγούν από τη γάτα: «Nα τη ρίξουµε σ ένα πηγάδι!» «Να την κλειδώσουµε στον αχυρώνα, την παλιόγατα!». «εν αρκεί αυτό για να γλιτώσουµε από τη γάτα» είπε ο γερο-ποντικός. «Ο κτηµατίας, αν πάθει κάτι αυτή, θ αγοράσει µια άλλη». Αµέσως, το λόγο πήραν τρία ποντίκια που τα θεωρούσαν όλοι σοφά, γιατί είχαν καταβροχθίσει ολάκερες περγαµηνές σοφίας. «Tο πρόβληµα µε τις γάτες είναι ότι δεν κάνουν κανέναν απολύτως θόρυβο όταν µας πλησιάζουν» είπε το πρώτο λευκό ποντίκι. «Γι αυτό, το µόνο που χρειαζόµαστε είναι µια κουδούνα και µια κορδέλα» είπε το δεύτερο ποντίκι. Tα άλλα ποντίκια αντάλλαξαν απορηµένες µατιές. Σε τι θα µπορούσε να τα βοηθήσει µια κουδούνα και µια κορδέλα; Tότε πήρε το λόγο το τρίτο έξυπνο ποντίκι και είπε: «Aν ένας από εµάς σκαρφαλώσει πάνω στη γάτα, ενώ κοιµάται, και δέσει γύρω από το λαιµό της την κουδούνα, όλοι θα είµαστε ασφαλείς, γιατί, όπως καταλαβαίνετε, σε κάθε βήµα της γάτας η κουδούνα θα χτυπάει. Έτσι, όλοι θα την ακούµε όταν πλησιάζει και θα προλαβαίνουµε να το σκάµε προτού µας χιµήξει». 5
Tα λόγια του τρίτου ποντικού ακολούθησαν ζητωκραυγές και απίστευτος ήταν ο ενθουσιασµός για το λαµπρό αυτό σχέδιο σωτηρίας. Tότε όµως ανέβηκε στο βήµα ο γερο-ποντικός και είπε: «Tο σχέδιο των λευκών ποντικών είναι πράγµατι λαµπρό και τολµηρό. Ποιο όµως από εµάς θα δέσει την κουδούνα στο λαιµό της γάτας;». Αµέσως απλώθηκε σιωπή στο ακροατήριο. Όλων τα µάτια στράφηκαν στο φράχτη του κήπου, όπου η γάτα κοιµόταν βαθιά. Ακόµα και κοι- µισµένη, φαινόταν πολύ τροµακτική... «Είµαστε πολύ µικρά» είπαν τότε τα ποντίκια της εξοχής. «Κάνουµε πολύ σαµατά και φασαρία» είπαν τα ποντίκια της σιταποθήκης. «Eµείς βροµάµε τυρί. Aµέσως µόλις την πλησιάσουµε, θα ξυπνήσει» φώναξαν έντροµα τα ποντίκια του γαλακτοκοµείου. 6
Tην ίδια ώρα, ψηλά στο πεζούλι όπου κοιµόταν, η γάτα άνοιξε τα µάτια της. Είχε κοιµηθεί πολλές ώρες και η κοιλιά της γουργούριζε από την πείνα. Έτσι, ξερογλείφτηκε και µε ένα χαριτωµένο πήδο προσγειώθηκε στο έδαφος. Εντελώς αθόρυβα, βάδισε στο χορτάρι και πλησίασε τα συγκεντρω- µένα ποντίκια δείχνοντας τα δόντια και τα γαµψά της νύχια. Τα ποντίκια, πανικόβλητα, σκόρπισαν τσιρίζοντας προς κάθε κατεύθυνση και ποτέ πια δεν ξαναµίλησαν για πονηρά σχέδια και λαµπρές ιδέες... ΣYMΠEPAΣMA Mια ιδέα που φαίνεται έξυπνη και σωστή είν άχρηστη, αν δεν µπορεί να εφαρµοστεί! 7
O αναός και οι πενήντα κόρες του Kάποτε στην Aφρική, εκεί όπου ο Nείλος χύνεται στη Mεσόγειο, βασίλευε ο Bήτος που ήταν γιος του θεού Ποσειδώνα και της Nύµφης Λιβύης. O Bήτος απέκτησε δύο γιους τον Aίγυπτο και το αναό. O Aίγυπτος απέκτησε 50 γιους και ο αναός 50 κόρες. Oι κόρες του αναού ήταν στ αλήθεια πολύ παράξενες. Aντί να παίζουν µε παιχνίδια που ταίριαζαν σε κορίτσια, προτιµούσαν αντρικά πολεµικά παιχνίδια, χειρί- 9
10 ζονταν τα όπλα µε µεγάλη ευκολία, έτρεχαν µε γρήγορα άρ- µατα και απολάµβαναν το κυνήγι. Tα δύο αδέλφια, Aίγυπτος και αναός, γρήγορα συγκρούστηκαν µεταξύ τους για την πατρική κληρονοµιά και ο αναός προτίµησε να εγκαταλείψει την Aφρική. Πήρε λοιπόν τις κόρες του και εγκαταστάθηκε στο Άργος. Όταν έγινε βασιλιάς, ήρθαν οι πενήντα γιοι του αδελφού του και του ζήτησαν να ξεχάσουν την έχθρα τους και να παντρευτούν τις πενήντα του κόρες. O αναός συµφώνησε, αν και δεν πίστευε σ αυτήν τη συµφιλίωση. Για να γιορτάσει τους γάµους των κορών του, ο αναός διοργάνωσε µια µεγάλη γιορτή. Kάλεσε τότε τις κόρες του και τους έδωσε δώρο ένα µικρό ξίφος. Tις έβαλε, έπειτα, να του υποσχεθούν ότι τη νύχτα καθεµιά τους θα σκότωνε τον άνδρα της.
Πράγµατι, αυτό έκαναν οι σαράντα εννέα κόρες του αναού. H πεντηκοστή του όµως κόρη, η Yπερµνήστρα, αγάπησε τον άνδρα της, το Λυγκέα, και του έσωσε τη ζωή. Tο πρωί µετά τη σφαγή εξοργισµένος ο αναός οδήγησε την κόρη του στο δικαστήριο µε την κατηγορία της προδοσίας. Όµως, η θεά Aφροδίτη εµφανίστηκε στο δικαστήριο και την υπερασπίστηκε µε πάθος. Tα λόγια της θεάς συγκίνησαν τους δικαστές που αποφάσισαν να αθωώσουν την Yπερµνήστρα. Έτσι, µπόρεσε να ξαναβρεί τον αγαπηµένο της Λυγκέα. Ύστερα από πολλά χρόνια ο αναός πέθανε και στο θρόνο του Άργους ανέβηκε ο Λυγκέας. Aνάµεσα στους απογόνους του Λυγκέα ήταν ονοµαστοί ήρωες όπως ο Hρακλής και ο Περσέας. Όσο για τις αναΐδες, βρήκαν φριχτό θάνατο από το Λυγκέα, που θέλησε να πάρει εκδίκηση για το θάνατο των αδελφών του. Στον Άδη τους επιβλήθηκε η τι- µωρία που προοριζόταν για όσους δεν ολοκλήρωναν αυτά που είχαν αρχίσει. Έτσι, καθώς µόνες τους είχαν εµποδίσει την ολοκλήρωση του γάµου τους, καταδικάστηκαν να κουβαλούν αιώνια νερό για να γεµίσουν ένα τρύπιο πιθάρι.
Λύκος, ο αρχηγός Ο λύκος ζει σε αγέλες όπου υπάρχει αυστηρή ιεραρχία. Αρχηγός είναι το πιο µεγαλόσωµο και δυνατό αρσενικό. Ο λύκος είναι ζώο ντροπαλό και µύωπας! εν αναγνωρίζει ούτε τους ίδιους του τους συντρόφους από απόσταση µισού µέτρου! Tη νύχτα, όµως, η όρασή του είναι καλύτερη και τότε βγαίνει να κυνηγήσει. Xρησιµοποιεί την τέλεια ακοή του, την ικανότητά του να τρέχει γρήγορα για πολλή ώρα και, πάνω απ όλα, την εξαιρετική όσφρησή του για να εντοπίζει και να ακολουθεί τα θηράµατά του. Mπορεί µόνο από τη µυρωδιά να αντιληφθεί την παρουσία της λείας του από απόσταση 2 χλµ.! Mόλις εντοπιστεί το θήραµα, η αγέλη το κυνηγά ασταµάτητα µέχρι να το εξαντλήσει. O λύκος είναι εντελώς αθόρυβος, επειδή όταν τρέχει, πατάει στις άκρες των ποδιών του. 12
ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΚΑΙ ΒΙΟΤΟΠΟΣ Ζει στα δάση και στην τούντρα της Βόρειας Αµερικής, αλλά συναντάται επίσης στη Γροιλανδία και στα δάση της Ευρώπης και της Ασίας. MEΓEΘOΣ KAI BAPOΣ: το ύψος του κυµαίνεται από 65 έως 95 εκατοστά, το µήκος του από 1 έως 1,5 µέτρα και το βάρος του από 35 έως 45 κιλά. IAPKEIA ZΩHΣ: 8 έως 16 χρόνια. ANAΠAPAΓΩΓH: το θηλυκό γεννά 4 έως 7 µικρά µία φορά το χρόνο. Tα λυκόπουλα γεννιούνται µέσα στην τρύπα που ονοµάζεται λυκοφωλιά. TPOΠOΣ ZΩHΣ: TI TPΩEI: ο λύκος είναι σαρκοφάγος και κυνηγά κυρίως µεγάλα φυτοφάγα θηλαστικά. EXΘPOI: κύριος εχθρός του είναι ο άνθρωπος. KOINΩNIKOTHTA: ζει σε αγέλες µε αυστηρή ιεραρχία, που αποτελούνται από 8 έως 20 ζώα. Aρχηγός είναι το πιο µεγαλόσωµο και δυνατό αρσενικό και, ακολουθούν τα άλλα αρσενικά, η σύντροφος του αρχηγού, τα υπόλοιπα θηλυκά και τέλος τα λυκόπουλα. ΠPOΣTAΣIA: στην Ελλάδα ο πληθυσµός του έχει µειωθεί πάρα πολύ και υπολογίζεται στα 500-700 άτο- µα. Ζει στις ορεινές και ηµιορεινές περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας. 13
Tο πιο λαµπρό αστέρι Απ όλα τ άστρα του ουρανού, ένα είναι πολύ σηµαντικό για τη ζωή στη Γη. Kάθε πρωί εµφανίζεται από την ανατολή. Στη διάρκεια της ηµέρας χαρίζει φως και θερµότητα στη Γη. Tη νύχτα δύει στη δύση. Γνωρίζεις το όνοµά του; Aυτό το άστρο είναι ο Ήλιος µας. O Ήλιος είναι ένα πορτοκαλοκίτρινο άστρο µεσαίου µεγέθους. Στη Γη τον βλέπουµε τόσο µεγάλο, σε σχέση µε τα νυχτερινά άστρα, µόνο και µόνο επειδή βρίσκεται πολύ πιο κο - ντά µας. Πολλοί αστρονόµοι υποστηρίζουν ότι ο Ήλιος έχει ηλικία 4,5 δισεκατοµµυρίων ετών. Πιθανότατα θα ζήσει άλλα 5 δισεκατοµµύρια χρόνια πριν σβήσει για πάντα. Μπορεί ο Ήλιος είναι ένα συνηθισµένο άστρο µεσαίου µεγέθους, όµως για εµάς στη Γη είναι ξεχωριστός. Bοηθά τα φυτά να φωτοσυνθέτουν και να φτιάχνουν την τροφή τους ενώ διατηρεί ζεστή τη Γη και την κάνει έναν τόπο φιλόξενο, ώστε να µπορούµε να επιβιώσουµε. Ήλιος ιάµετρος: Περίπου 1.392.000 χιλιόµετρα (πάνω από 100 φορές µεγαλύτερη από τη διάµετρο της Γης). Aπόσταση από τη Γη: 149,6 εκατοµµύρια χιλιόµετρα. Θερµοκρασία (στον πυρήνα): 15 εκατοµµύρια βαθµοί Kελσίου. 14