Δορυφορικά Συμπόσια ΠΕΜΠΤΗ, 02 ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ COLOPLAST ΩΡΑ: 16.30-18.00 ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΤΑΧΥΤΕΡΗ ΕΠΟΥΛΩΣΗ ΕΛΚΩΝ - ΑΠΟ ΤΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ ΣΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΑΞΗ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: ΚΑΣΤΑΝΑ ΟΥΡΑΝΙΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σταράκης Ιωάννης Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας, Π.Π.Γ.Ν. Ρίο-Πατρών Περίπου το 4 10% των ασθενών που εισάγονται οξέως στο νοσοκομείο θα εμφανίσουν έλκος κατάκλισης. Τα χρόνια έλκη αποτελούν μείζονα αίτια νοσηρότητας και υποβαθμίζουν την ποιότητα της ζωής. Σχετίζονται με 2 4 πλάσια αύξηση του κινδύνου θανατηφόρας έκβασης σε ηλικιωμένους ασθενείς σε ΜΕΘ και σημαντική αύξηση του κόστους νοσηλείας. Οι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη κατακλίσεων περιλαμβάνουν: Πίεση Σχάσεις Τριβή Βαθμός νοσηρότητας Αισθητηριακές διαταραχές Ακράτεια Επίπεδο συνείδησης Οξεία, χρόνια και τελικού σταδίου νόσος Υποκείμενα νοσήματα Θέση σώματος Ψυχολογικό status Προηγούμενη βλάβη εκ πιέσεως Μεγάλη ηλικία Θρέψη και ενυδάτωση Διαβροχή δέρματος Δέρμα και βλεννογόνοι στους ηλικιωμένους Έλκη εκ κατακλίσεων και λοιμώξεις Επίπτωση= 2%-23% Δεύτερη εστία λοίμωξης σε χρονίως πάσχοντες Επιπλοκές: Σήψη, οστεομυελίτιδα, γάγγραινα, παραμορφώσεις αρθρώσεων Παθογόνα: Πολυμικροβιακές λοιμώξεις Proteus spp., E. coli, Enterococci, Staphylococci, Pseudomonas, Bacteroides fragilis, Peptostreptococcus, Clostridium perfringens Η ομοιογένεια της φροντίδας που παρέχεται στους ασθενείς με χρόνια έλκη είναι μια υπέρτατη επιθυμία όλων των επαγγελματιών υγεας που ασχολούνται με το πρόβλημα αυτό στην κλινική πράξη. Στη κατεύθυνση αυτή, η επιστημονική κοινότητα επικεντρώνει τις προσπάθειες της, όχι μόνο στη παραγωγή ερευνητικού έργου, αλλά και στον έλεγχο των ερευνητικών εγχειρημάτων, στοχεύοντας στην εξαγωγή ανεξάρτητων και έγκυρων συμπερασμάτων που θα βοηθήσουν στην προτυποποίηση της φροντίδας των χρόνιων ελκών. Είδη από το 1991, ένας από τους βασικούς στόχους των ιδρυτών της Wound Healing Society (WHS) ήταν να καθορίσει κατευθυντήριες γραμμές, για τη θεραπεία των χρόνιων ελκών Το 2003 η WHS δημιούργησε τέσσερεις επιστημονικές ομάδες που αναλαμβάνουν να αναπτύξουν κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την καλύτερη θεραπεία των χρόνιων ελκών, που να υποστηρίζονται από αποδεικτικά στοιχεία στη σχετική βιβλιογραφία. Τα είδη των χρόνιων ελκών που επιλέχτηκαν για τη δημιουργία κατευθυντήριων γραμμών ήταν: φλεβικά διαβητικά αρτηριακά κατακλίσεις Για να διατυπωθούν αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές που θα βασίζονται σε τεκμηριωμένα στοιχεία, συμφωνήθηκε μια κοινή μεθοδολογία από όλες τις ομάδες. Για την εξαγωγή συμπερασμάτων μελετώνται: 1. Προηγούμενες κατευθυντήριες γραμμές 2. Μετα-αναλύσεις 3. Μεγάλες βάσεις δεδομένων* *(PubMed, MEDLINE, EMBASE, The Cochrane Database of Systematic Reviews, Medicare/CMS consensus of usual treatment of chronic wounds). Ακολουθώντας αυτή την μεθοδολογική προσέγγιση, έχουμε στη διάθεση μας όλο και περισσότερες μελέτες, που μπορούν να μας οδηγήσουν στην εξαγωγή περισσότερο έγκυρων συμπερασμάτων. Σε αυτές τις μελέτες βασίζονται όλες οι κατευθυντήριες γραμμές που έχουν συνταχθεί για την αντιμετώπιση των χρόνιων ελκών από τις σημαντικότερες διεθνείς επιστημονικές ενώσεις και οργανισμούς. Σε αυτή την ανάγκη, για επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε στην καθημερινή κλινική πράξη στην αντιμετώπιση των χρόνιων ελκών, με έγκυρες και τεκμηριωμένες λύσεις, είναι αφιερωμένο και το σημερινό συμπόσιο της εταιρείας Coloplast. 2. ΤΑΧΥΤΕΡΗ ΕΠΟΥΛΩΣΗ ΕΛΚΩΝ, ΕΣΤΙΑΖΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΛΟΙΜΩΞΗΣ Κόντζογλου Κων/νος Επίκουρος Καθηγητής Χειρουργικής, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών Λαϊκό 1
Ταχύτερη επούλωση ελκών εστιάζοντας στην αντιμετώπιση της λοίμωξης. Ορισμός Λοίμωξης: Λοίμωξη σημαίνει ότι ένας αριθμός μικροβίων βρίσκεται σε ένα σημείο του οργανισμού όπου φυσιολογικά δεν υπάρχουν και άμεσα ή έμμεσα, μέσω της τοξικότητάς τους, προκαλούν αντίδραση φλεγμονής που συνοδεύεται και από την κλινική εικόνα της εκάστοτε λοίμωξης. Για τους πιο πολλούς ιστούς, ο κρίσιμος αριθμός των μικροβίων για την πρόκληση λοίμωξης είναι 1.000.000 ανά κυβικό χιλιοστό. Η έννοια του κρίσιμου αποικισμού: Οι έννοιες αυξημένο μικροβιακό φορτίο και κρίσιμος αποικισμός δεν έχουν μια καθορισμένη έννοια και είναι δύσκολες να διατυπωθούν χρησιμοποιώντας αυτούς τους όρους ίσως να περιπλέξει ακόμη περισσότερο τη πραγματοποίηση και ερμηνεία των αποτελεσμάτων των καλλιεργειών των ελκών. (Lipsky, 2004) Χαρακτηριστικά του κρίσιμου αποικισμού και της τοπικής λοίμωξης Εύθραυστος ή απουσία κοκκιώδους ιστού Πλεονάζων ή αυξημένο επίπεδο εξιδρώματος Ερυθρότητα του περιβάλλοντος δέρματος Κακοσμία Έντονος ή αυξημένος πόνος στο έλκος Καθυστέρηση επούλωσης Άτυπες/Λανθάνουσες Λοιμώξεις των χρόνιων ελκών Το 50% των ασθενών με υποκείμενο διαβήτη μπορεί να μη παρουσιάζει σημάδια της λοίμωξης, αλλά μπορεί να έχει σοβαρή λοίμωξη και να απειλείται το σκέλος. (Lipsky 2004) Κλινικά σημεία της τοπικής λοίμωξης Αυξημένη παραγωγή εξιδρώματος Μη φυσιολογικός κοκκιώδης ιστός Αιμορραγία Πόνος Κακοσμία Δημιουργία γεφυρωμάτων Καθυστερημένη επούλωση (Cutting & Harding 1994), (Gardner 2001) Πως γίνεται η λήψη καλλιεργειών από τα χρόνια έλκη Καθαρισμός επιφάνειας με 70% αιθυλική αλκοόλη και μετά με 10% povidone-iodine. Παπαμονή του ιωδιούχου διαλύματς για 2 λεπτά. Απομάκρυνσή του με 70% αιθυλική αλκοόλη. Απομάκρυνση υπερκείμενων νεκρωμένων ιστών από το έλκος Σκαριφισμός της βάσης του έλκους. Συλλογή του υλικού με στυλεό, στο όριο υγιούς και πάσχουσας περιοχής, τοποθέτηση σε υλικό μεταφοράς και αποστολή στο εργαστήριο. Σε ύπαρξη εξιδρώματος, αυτό συλλέγεται σε μικρή σύριγγα. Θεραπευτική Προσέγγιση Αποικισμός 1. Θεραπεύστε την αιτία 2. Χρησιμοποιήστε επιθέματα υγρής μεθόδου επούλωσης Κρίσιμος Αποικισμός 1. Θεραπεύστε την αιτία 2. Χρησιμοποιήστε αντιμικροβιακά επιθέματα Λοίμωξη 1. Θεραπεύστε την αιτία 2. Χορηγήστε συστηματική αντιβίωση 3. Χρησιμοποιήστε αντιμικροβιακά επιθέματα 3. ΤΑΧΥΤΕΡΗ ΕΠΟΥΛΩΣΗ ΕΛΚΩΝ, ΕΣΤΙΑΖΟΝΤΑΣ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΕΞΙΔΡΩΜΑΤΟΣ Μπελλένης Ίων Διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής Θώρακος Αγγείων, Π. Γ. Ν. Αθηνών «Ευαγγελισμός» Το εξίδρωμα, παράγεται ως κανονικό μέρος της διαδικασίας επούλωσης. Κατά τη διάρκεια της φλεγμονώδους αντίδρασης παρατηρείται διαστολή των τριχοειδών αγγείων και αύξηση της τριχοειδικής διαπερατότητας, με συνέπεια την εξαγωγή από τον ενδαγγειακό χώρο κυρίως υγρών αλλά και έμμορφων στοιχείων (νερού, πρωτεϊνών, κυττάρων κ.λ.π.) στην περιοχή του τραύματος.(white,2000) Μελέτες δείχνουν ότι το εξίδρωμα στα οξέα τραύματα μπορεί να έχει ευνοϊκή επίδραση στην επούλωση τραυμάτων, ενώ για τα χρόνια έλκη ενδέχεται να αναστέλλει την επουλωτική διαδικασία. (Vowden K.2003) Οι αλλαγές στην ποσότητα και την υφή του εξιδρώματος, παρέχουν πληροφορίες για την υποκείμενη κατάσταση του τραύματος και μπορεί να παρέχουν ένδειξη για αυξανόμενο βακτηριακό φορτίο ή/και παρουσία λοίμωξης. Ο στόχος στην κλινική πρακτική είναι, με η χρήση των κατάλληλων τεχνικών και υλικών να επιτευχθεί η σωστή ισορροπία υγρασία στην επιφάνεια του έλκους (ούτε υπερβολικά υγρό ούτε υπερβολικά ξηρό έλκος), αυτό που στη σύγχρονη βιβλιογραφία αναφέρεται ως «διαχείριση του εξιδρώματος» (exudate management). (Bishop SM, 2003) Οι εξελίξεις στο πεδίο της βασικής έρευνας, διευκρίνισαν τη σημασία του μικροπεριβάλλοντος των ελκών καθώς, τη θετική σχέση των αυξητικών παραγόντων και την αρνητική των πρωτεασών σε σχέση με την επούλωση τους. Έχει πλέον γίνει προφανές ότι, οι βιοτεχνολογικές καινοτομίες και οι λύσεις που αναπτύσσονται πρέπει να εστιάζονται στη προσπάθεια της κατάλληλης τροποποίησης της σύσταση του μικροπεριβάλλοντος του τραύματος, έτσι ώστε να παραχθεί το ιδανικό περιβάλλον για την επούλωση τους. Η φροντίδα των ελκών έχει γίνει ένα πολύπλοκο πρόβλημα. Για χρόνια, οι επαγγελματίες μελετούν τα χα- 2
ρακτηριστικά που πρέπει να έχει το ιδανικό επίθεμα που θα δημιουργεί το κατάλληλο περιβάλλον για την επιτάχυνση της επούλωσης για τη φροντίδα των χρόνιων ελκών. (Kirby P.2008) Η προσπάθεια για την επίτευξη ασφαλέστερης και ταχύτερης επούλωσης, σχετίζεται με τη σωστή διαχείριση του εξιδρώματος των ελκών. Σημαντικό ρόλο στη προσπάθεια αυτή έχουν τα σύγχρονα επιθέματα. Πολλοί και διαφορετικοί τύποι επιθεμάτων είναι διαθέσιμα για τη φροντίδα των χρόνιων ελκών. Είναι σημαντικό οι επαγγελματίες υγείας να γνωρίζουν πιο είναι κατάλληλο για τα έντονα εξιδρωματικά έλκη. (Anderson I, 2002) Η άμεση συσχέτιση της διαχείρισης του εξιδρώματος με την επιτάχυνση της επούλωσης δεν έχει μελετηθεί επαρκώς καθώς οι περισσότερες έρευνες δεν εστιάζουν σε αυτή τη παράμερο. Η επιτάχυνση της επούλωσης από τη χρήση σύγχρονων επιθεμάτων και άλλων τεχνικών (των οποίων η κυριότερη λειτουργία τους είναι η διαχείριση του εξιδρώματος) σε σύγκριση με τη χρήση γάζας για τη φροντίδα των χρόνιων ελκών είναι επαρκώς τεκμηριωμένη. Η σύγκριση μεταξύ των διαφόρων επιθεμάτων μπορεί να μας δώσει σημαντικά στοιχεία για την καταλληλότητα του κάθε επιθέματος ανάλογα με το βαθμό εξιδρώματος. Συμπεράσματα Η διαχείριση του εξιδρώματος αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την ποιοτική φροντίδα και την προαγωγή της επουλωτικής διαδικασίας στα χρόνια έλκη. Η χρήση σύγχρονων επιθεμάτων μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο στη θεραπευτική πρακτική. Η ικανότητα των επαγγελματιών υγείας να επιλέξουν το κατάλληλο επίθεμα ανάλογα με την ποσότητα εξιδρώματος του έλκους θα αποβεί καθοριστική για τον έλεγχο της βακτηριακής κατάστασης του έλκους, την προστασία του περιβάλλοντος δέρματος, την επιτάχυνση της επούλωσης, την βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών και τελικά την μείωση των δαπανών για τη φροντίδα των χρόνιων ελκών. Βιβλιογραφία 1. Nelson EA, Bradley MD. Dressings and topical agents for arterial leg ulcers (Cochrane Review). In: The Cochrane Library, Issue 2, 2004. 2. Mani R, Vowden K, Nelson EA. Intermittent pneumatic compression for treating venous leg ulcers (Cochrane Review). In: The Cochrane Library, Issue 2, 2004. 3. Cullum N, Nelson EA, Fletcher AW, Sheldon TA. Compression for venous leg ulcers (Cochrane Review). In: The Cochrane Library, Issue 2, 2004. 4. Smith J. Debridement of diabetic foot ulcers (Cochrane Review). In: The Cochrane Library, Issue 2, 2004. 5. Evans D, Land L. Topical negative pressure for treating chronic wounds (Cochrane Review). In: The Cochrane Library, Issue 2, 2004. 6. Andersen, K.E. et al., Ostomy/Wound Management 2002, 48(8): 34-41. 7. Bishop SM. Importance of moisture balance at the wound-dressing interface, J Wound Care. 2003 Apr;12(4):125-8 4. ΤΑΧΥΤΕΡΗ ΕΠΟΥΛΩΣΗ ΕΛΚΩΝ, ΕΣΤΙΑΖΟΝΤΑΣ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ Ζακοπούλου Νικολέτα Διευθύντρια 2ου Δερματολογικού Τμήματος, Νοσοκομείου Αφροδισίων & Δερματικών Νόσων Α. Συγγρός Δυνητικά όλα τα χρόνια έλκη μπορεί να πονάνε. Στους 580 ασθενείς της Μονάδας Ημερήσιας Νοσηλείας Ελκών νοσοκομείου «Συγγρός» 68% ανέφεραν πόνο (136 ασθενείς ισχυρό, 114 μέτριο, 97 μικρό). Ο πόνος των ελκών μπορεί να είναι αλγαισθητικός (nociceptive) από τον ερεθισμό αλγοϋποδοχέων του δέρματος που νοσεί, νευροπαθητικός (πχ. περιφερική νευροπάθεια σακχαρώδη διαβήτη), μικτής αιτιολογίας ή ψυχογενής. Από άποψη χρονικής διάρκειας ο πόνος μπορεί να είναι διαρκής ή παροδικός (πόνος κατά την αφαίρεση του επιθέματος, τον καθαρισμό, την νεαροποίηση). Τα μέτρα κατά του πόνου των ελκών είναι τοπικά ή συστηματικά. Τα συστηματικά μέτρα περιλαμβάνουν στεροειδή και μη στεροειδή αναλγητικά και ψυχορρυθμιστικά, δε στερούνται όμως παρενεργειών. Τα τοπικά περιλαμβάνουν Α. μη φαρμακευτικά μέτρα όπως η στάση του ασθενή, ηλεκτρική διέγερση νεύρων διαδερμικά, βελονισμός καθώς και χειρισμούς τοπικής διαχείρησης (spray εύκολης αποκόλλησης, ατραυματικά επιθέματα υγρής επούλωσης κλπ.) και Β. φαρμακευτικά μέτρα: τοπικά αναλγητικά κυρίως στο χειρουργικό καθαρισμό του πυθμένα και επιθέματα μείωσης πόνου. Με τα τοπικά αναλγητικά ελαχιστοποιούνται οι παρενέργειες αφού η δόση είναι μικρή, με απ ευθείας δράση στο έλκος. Σε μια συστηματική ανασκόπηση και κριτική των ερευνών (Cochrane 2003) σε σχέση με την χρήση τοπικών αναλγητικών σκευασμάτων στη διαχείριση του πόνου σε φλεβικά έλκη ποδιού, διαπιστώθηκε περιορισμένος αριθμός ερευνών με υψηλή αξιοπιστία. Οι περισσότερες έρευνες δεν επικεντρώνονταν στον πόνο ενώ καμιά έρευνα δεν περιελάμβανε επιθέματα. Μόνο 6 έρευνες θεωρήθηκε ότι τηρούσαν τις προδιαγραφές αξιολόγησης που συμπεριλάμβαναν 317 ασθενείς συνολικά. Όλες συνέκριναν την τοπική χρήση κρέμας EMLA (5%) έναντι κρέμας placebo, για την αντιμετώπιση του πόνου πριν από τον χειρουργικό καθαρισμό ( 5 θετικά 1 μη σημαντικά αποτελέσματα). Έρευνες για τη χρήση επιθεμάτων με αναλγητικό παράγοντα δημοσιεύονται από το 2007 και μετά και όλες αναφέρονται στο αφρώδες Biatain Ibu καθώς είναι το μοναδικό που περιέχει αναλγητικό παράγοντα. Ενδεικτικά, σε τυχαιοποιημένη, μεγάλης κλίμακας, πολυκεντρική, συγκριτική μελέτη «πραγματικών συνθηκών», επι 853 ασθενείς με επώδυνα 3
εξιδρωματικά έλκη, οι Palao, Romanelli, Tsiftis και συν. καταλήγουν ότι περισσότεροι ασθενείς από την ομάδα Biatain Ibu ανακουφίστηκαν από τον πόνο ή ανέφεραν μείωση της έντασής του μετά από 7 ημέρες χρήσης, τόσο ο οξύς όσο και ο χρόνιος πόνος μειώθηκαν ενώ ελαχιστοποιήθηκε ο πόνος των αλλαγών. Συμπερασματικά, ο πόνος επηρεάζει την καθημερινή ζωή των ασθενών. Η αποτελεσματική διαχείριση του βελτιώνει την ποιότητα ζωής, τη συμμόρφωσή του ασθενή στην προτεινόμενη θεραπεία και την ταχύτητα επούλωσης του έλκους. 5. ΔΥΟ ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΟΛΥΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΝ ΝΑ ΔΩΣΟΥΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ, ΤΟ ΕΞΙΔΡΩΜΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΟΝΟ, ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΕΛΚΩΝ Καλεμικεράκης Ιωάννης, Καθηγητής Εφαρμογών Νοσηλευτικής Β ΑΤΕΙ Αθηνών Εισαγωγή Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Journal of Wound Care το 2006, και είναι η πρώτη μεγάλης κλίμακας έρευνα τυχαιοποιημένων ομάδων βασισμένη στη μεθοδολογία των «Μελετών Αποτελεσμάτων» που μελετά την κλινική απόδοση ενός επιθέματος. Συγκρινόμενη με τις κλασσικές κλινικές έρευνες, αυτή η έρευνα επιτρέπει τη συμμετοχή ασθενών που συναντώνται στην καθημερινή κλινική πρακτική και όχι μιας προσεκτικά επιλεγμένης ομάδας ασθενών. Για το λόγο αυτό ονομάζεται και έρευνα «Πραγματικών Συνθηκών». Στόχος Στόχος αυτής της έρευνας ήταν, να καταγράψει και να εκτιμήσει σε πραγματικές συνθήκες - στην κλινική πράξη, την απόδοση και την αποτελεσματικότητα των επιθεμάτων Contreet αφρώδη, σε σύγκριση με τη συνήθη θεραπεία που ακολουθείται από τους επαγγελματίες υγείας για έλκη με καθυστέρηση στην επούλωση, σχετικά με την επούλωση των ελκών και την ποιότητας ζωής των ασθενών κατά τη διάρκεια της έρευνας. Η έρευνα εστιάστηκε στις παρακάτω παραμέτρους: Μείωση της επιφάνειας του έλκους (ρυθμός επούλωσης) κατά τη διάρκεια της έρευνας Βελτίωση της κλινικής εικόνας του έλκους όσον αφορά τη μείωση της οσμής, της ποσότητας του εξιδρώματος καθώς επίσης και της βελτίωσης της ποιότητας των ιστών. Μέτρηση της ποιότητας ζωής βάσει εκτίμησης της οσμής από το έλκος, της διαρροής και διαβροχής του περιβάλλοντος δέρματος από το εξίδρωμα, του πόνου και της γενικότερη κατάστασης της υγείας του ασθενή. Ως Συνήθης Θεραπεία Κλινικής (Σ.Θ.Κ.) σε αυτή τη μελέτη ορίστηκε: «η καλύτερη δυνατή για κάθε χώρα θεραπεία για έλκη με καθυστέρηση στην επούλωση». (π.χ. γάζες, επιθέματα υγρής επούλωσης ελκών, επιθέματα που περιέχουν ένα ενεργό συστατικό κ.α.) Μέθοδος Η έρευνα είναι συγκριτική, ανοιχτή, προοπτική, παράλληλη, δεσμευμένης τυχαιοποίησης και πολυκεντρική. Οι ασθενείς κατανεμήθηκαν τυχαία σε θεραπεία 4 εβδομάδων με Contreet Αφρώδες ή με «Συνήθη θεραπεία κλινικής». Οι παράμετροι που εκτιμήθηκαν ήταν: Μείωση της επιφάνειας του έλκους, μείωση της ποσότητας του εξιδρώματος, βελτίωσης της ποιότητας των ιστών, οσμή, διαρροή, πόνος, ποιότητα ζωή, και οικονομικό όφελος (αρ. αλλαγών και χρόνος που απαιτείται για κάθε αλλαγή. Αναλύθηκαν τα στοιχεία 619 ασθενών. Επιπρόσθετα οι ασθενείς χωρίστηκαν σε υποκατηγορίες όπου η απόδοση των επιθεμάτων αναλύθηκε ανάλογα με τον τύπο του έλκους και έγινε σύγκριση του Contreet Foam με διαφορετικές κατηγορίες προϊόντων. Αποτελέσματα 619 ασθενείς συμμετείχαν στην έρευνα από 80 κλινικές φροντίδας ελκών από όλο τον κόσμο (Contreet Foam: 326, Σ.Θ.Κ: 293). Οι ασθενείς με φλεβικά έλκη ήταν περισσότεροι και στις 2 ομάδες (Contreet Foam: 46% / Σ.Θ.Κ: 50%) και ακολουθούσαν ασθενείς με μικτά αρτηριακά/ φλεβικά (17% / 21%), διαβητικά (7% / 8%) και αρτηριακά έλκη (5% / 6%). Υπήρχαν και ασθενείς με κατακλίσεις, εγκαύματα, περιοχές δότου, μετεγχειρητικά τραύματα και άλλους τύπους ελκών. Αποτελέσματα από τους 619 ασθενείς Η έκταση του έλκους μειώθηκε σημαντικά πιο γρήγορα στους ασθενείς που φρόντιζαν το έλκος τους με Contreet Foam (50.0%) σε σύγκριση με τους ασθενείς που χρησιμοποιούσαν Σ.Θ.Κ. (34.3%) Πρόοδος στην επούλωση επιτεύχθηκε σε μεγαλύτερο βαθμό στους ασθενείς με Contreet Foam σε σύγκριση με τους ασθενείς με Σ.Θ.Κ. Γρηγορότερη μείωση της οσμής στους ασθενείς με Contreet Foam. Η ποσότητα του εξιδρώματος μειώθηκε πιο γρήγορα στους ασθενείς με Contreet Foam. Πολύ λιγότερες περιπτώσεις διαρροών και διαβροχής στους ασθενείς με Contreet Foam σε σύγκριση με τους ασθενείς με Σ.Θ.Κ. Το Contreet Foam είχε σημαντικά μεγαλύτερο χρόνο εφαρμογής (3.1 ημέρες) σε σύγκριση με τους ασθενείς με Σ.Θ.Κ. (2.1 ημέρες,) Το Contreet Foam ήταν πιο εύκολο στη χρήση σε σύγκριση με τους ασθενείς με Σ.Θ.Κ. Ο απαιτούμενος χρόνος για την αλλαγή του επιθέματος ήταν σημαντικά πιο μικρός με Contreet Foam σε σύγκριση με τους ασθενείς με Σ.Θ.Κ. Κατά μέσο όρο ο πόνος που αισθάνονταν οι ασθενείς κατά την αλλαγή και μεταξύ των αλλαγών ήταν πιο μικρός στην ομάδα ασθενών με Contreet Foam 4
σε σύγκριση με τους ασθενείς με Σ.Θ.Κ. Αναλύσεις υποομάδων Το Contreet Foam είχε καλύτερα αποτελέσματα σε όλες τις κατηγορίες ελκών που αναλύθηκαν ξεχωριστά: έλκη ποδός, διαβητικά έλκη, κατακλίσεις Το Contreet Foam είχε καλύτερα αποτελέσματα από τα υπόλοιπα επιθέματα Υγρής Μεθόδου Θεραπείας Το Contreet Foam είχε καλύτερα αποτελέσματα από άλλα επιθέματα αργύρου Το Contreet Foam είχε καλύτερα αποτελέσματα από το Acticoat Συγκεκριμένα αποτελέσματα από σύγκριση με άλλα επιθέματα αργύρου: ημαντικά μεγαλύτερη μείωση της έκτασης του έλκους με Contreet Foam Μεγαλύτερη πρόοδος στην επούλωση με Contreet Foam Λιγότερη διαβροχή με Contreet Foam Πιο γρήγορη μείωση της οσμής με Contreet Foam Λιγότερη εμφάνιση εσχάρων στο έλκος με Contreet Foam Λιγότερος πόνος κατά την αλλαγή του επιθέματος με Contreet Foam Καλύτερη διαχείριση του εξιδρώματος με Contreet Foam Το Contreet Foam ήταν πιο εύκολο στη χρήση Συμπεράσματα Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας δείχνουν ότι το διαρκούς απελευθέρωσης αργύρου αφρώδες επίθεμα Contreet Foam βοηθά τη γρηγορότερη επούλωση των ελκών, διαφόρων τύπων, με καθυστερημένη επούλωση. Το Contreet Foam είχε σημαντικά καλύτερη απόδοση σε όλες τις κλινικές παραμέτρους που μετρήθηκαν σε σύγκριση με τη Σ.Θ.Κ. Το Contreet Foam δεν είχε απλά καλύτερη απόδοση σε σύγκριση με τα υπόλοιπα επιθέματα Υγρής Μεθόδου Θεραπείας, αποδεικνύοντας έτσι τα πλεονεκτήματα των επιθεμάτων αργύρου στη θεραπεία ελκών με καθυστερημένη επούλωση, αλλά και σε σύγκριση με άλλες αντιμικροβιακές θεραπείες συμπεριλαμβανομένων και άλλων επιθεμάτων αργύρου. Έρευνα 2η : Ανακούφιση του πόνου εξιδρωματικών δερματικών ελκών με τη χρήση αφρώδους επιθέματος ιβουπροφαίνης (Biatain ibu) Εισαγωγή: Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο περιοδικό International Wound Journal το 2007, και είναι η πρώτη μεγάλης κλίμακας έρευνα τυχαιοποιημένων ομάδων, που μελετά τη δράση της ιβουπροφαίνης του επιθέματος Biatain Ibu στα χρόνια επώδυνα έλκη. Σκοπός: Ο πόνος είναι ένα σύμπτωμα που οι ασθενείς με χρόνια έλκη θεωρούν ιδιαίτερα δυσάρεστο. Η παρούσα μελέτη είναι μια μεγάλης κλίμακας, τυχαιοποιημένη, συγκριτική μελέτη «πραγματικών συνθηκών». Ο σκοπός είναι να συγκριθεί ένα αφρώδες επίθεμα με ιβουπροφαίνη (Biatain-Ibu, Coloplast A/S) με τη συνήθως χρησιμοποιούμενη θεραπεία της κλινικής, στην αντιμετώπιση επώδυνων εξιδρωματικών ελκών διαφόρων αιτίων. Ασθενείς και Μέθοδοι: 853 ασθενείς με επώδυνα εξιδρωματικά έλκη τυχαιοποιήθηκαν μεταξύ της θεραπείας με επίθεμα ιβουπροφαίνης (Ν=467) και της συνήθως χρησιμοποιούμενης θεραπείας (Ν=386). Ο πρωταρχικός στόχος ήταν η ανακούφιση του πόνου από την 1η εως την 7η ημέρα. Δευτερεύοντες στόχοι ήταν: η μείωση της έντασης του πόνου στις μέρες 0 εως 7, η ποιότητα ζωής και η επίπτωση ανεπιθύμητων ενεργειών. Αποτελέσματα: Περισσότεροι ασθενείς από την ομάδα που χρησιμοποιήθηκε το επίθεμα ιβουπροφαίνης ανακουφίστηκαν από τον πόνο ή ανέφεραν μείωση της έντασής του μετά από 7 ημέρες χρήσης (p<0.0001). Τόσο ο οξύς όσο και ο χρόνιος πόνος μειώθηκαν. Οι ασθενείς αυτής της ομάδας παρουσίασαν καλύτερη ποιότητα ζωής. Σημειώθηκαν 32 ανεπιθύμητες ενέργειες σε 32 ασθενείς, εκ των οποίων 23 στην ομάδα της ιβουπροφαίνης και 9 στην ομάδα της συνήθους θεραπείας. Συμπέρασμα: Τα αποτελέσματα κατέδειξαν ότι οι ασθενείς που αντιμετωπίστηκαν με Biatain -Ibu παρουσίασαν καλύτερη ανακούφιση του πόνου συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου. Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης κατέληξαν πως το αφρώδες επίθεμα ιβουπροφαίνης εκτός από το οτι προσφέρει ένα εξαιρετικό, υγρό περιβάλλον επούλωσης, επιπλέον ανακουφίζει από τον οξύ όσο και τον χρόνιο πόνο και επίσης μειώνει την έντασή του. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 03 ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΒΑΜΒΑΣ ΩΡΑ: 12.30-14.00 ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΔΕΡΜΑΤΟΣ-ΜΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΛΥΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΩΝ ΔΕΡΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΙΣΤΩΝ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΕΣ: ΠΡΙΓΓΟΥΡΗΣ ΣΩΤΗΡΗΣ, ΔΗΜΟΒΕΛΗΣ ΠΕΤΡΟΣ 1. ΑΛΛΟΠΛΑΣΤΙΚΑ ΜΟΣΧΕΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΔΕΡΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΕΛΚΩΝ Δέσποινα Κακαγιά Λέκτορας Πλαστικής Χειρουργικής Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης Η έρευνα της επούλωσης των δερματικών ελκών εμφανίζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις τελευταίες δεκαετίες με αποτέλεσμα να έχουμε στη διάθεσή μας όλο και περισσότερες μεθόδους αντιμετώπισης. Συνήθη κλινικά πρακτικά προβλήματα κατά τη θεραπεία των ελ- 5
κών είναι η μη επούλωση, ο πόνος, η επιμόλυνση και η σωστή επιλογή και εφαρμογή των επιθεμάτων. Στις στρατηγικές αντιμετώπισης περιλαμβάνονται: η χρήση συμβατικών ή εξελιγμένων επιθεμάτων, αυξητικών παραγόντων, αντλίας κενού, οζονοθεραπείας, κυτταρικών καλλιεργειών, υποκατάστατων δέρματος και η χειρουργική αποκατάσταση. Η χρήση αλλοπλαστικών μοσχευμάτων στην αντιμετώπιση των άτονων ελκών αυξάνεται συνεχώς τα τελευταία χρόνια. Η έρευνα έχει στραφεί σε νέες τεχνικές συντήρησης αλλά και ανίχνευσης και απομάκρυνσης των μικροβίων και ιών του δέρματος των δοτών, σε νέες δοκιμασίες εκτίμησης της βιωσιμότητας των ιστών, στην απομάκρυνση των δενδριτικών κυττάρων με σκοπό την ελάττωση της αντιγονικότητας των δερματικών αλλομοσχευμάτων αλλά και στην ανάπτυξη ιδανικών υποστρωμάτων για την καλλιέργεια και μεταφορά αυτόλογων ή ετερόλογων κυττάρων. Τα αλλομοσχεύματα διακρίνονται σε νωπά, συντηρημένα ή καλλιεργημένα. Η χρήση δερματικών αλλομοσχευμάτων αποτελεί μια χρήσιμη μέθοδο κάλυψης των άτονων ελκών η οποία, με την ανάπτυξη Τραπεζών δέρματος ιδιαίτερα σε κέντρα εγκαυμάτων, είναι εύκολη και με χαμηλό κόστος. Τα μη καλλιεργημένα δερματικά αλλομοσχεύματα μπορεί να είναι νωπά, κατεψυγμένα, κατεργασμένα με γλυκερόλης ή αποστειρωμένα με ακτινοβολία -γ. Τα νωπά αλλομοσχεύματα μπορούν να διατηρηθούν σε ψύξη 4 C για 72 ώρες. Τα κατεψυγμένα αλλομοσχεύματα είναι στην πραγματικότητα ζωντανό δέρμα σε DMSO 10%, το οποίο καταψύχεται σε προοδευτικά ελαττούμενες θερμοκρασίες, διατηρείται σε -80 C για 2 χρόνια και κατόπιν σε υγρό άζωτο για 5 χρόνια. Με την κατεργασία σε 85% γλυκερόλη αντίθετα, στο δέρμα δεν απομένουν ζώντα στοιχεία και μπορεί να διατηρηθεί σε ψύξη 4 C για 5 χρόνια. Τα αλλομοσχεύματα που έχουν συντηρηθεί με γλυκερόλη πρέπει πριν τη χρήση τους επιπλέον να εκπλένονται για 4-10 λεπτά με φυσιολογικό ορό στους 37 C. Τα αποστειρωμένα αλλομοσχεύματα με ακτινοβολία γ (Gammagraft, Promethean LifeSciences, INC., Pittsburgh) είναι πιο εύχρηστα γιατί διατηρούνται σε θερμοκρασία δωματίου για 2 χρόνια και δε χρειάζονται προετοιμασία πριν τη χρήση τους. Πριν από κάθε χρήση αλλομοσχευμάτων γίνεται πλήρης καταγραφή των στοιχείων τους αλλά και των στοιχείων του λήπτη. Ο έλεγχος ποιότητας πρέπει να περιλαμβάνει και δεύτερο μικροβιολογικό έλεγχο. Παρά τις μεθόδους αποστείρωσης, η πιθανότητα μετάδοσης κυρίως ιών δεν μπορεί να αποκλειστεί. Τα καλλιεργημένα αλλοπλαστικά υποκατάστατα δέρματος είναι προϊόντα της μηχανικής ιστών και η τεχνολογία τους εξελίσσεται ραγδαία. Διακρίνονται σε κυτταρικά και ακυτταρικά, μονο- ή διστρωματικά. Η χρήση καλλιεργημένων αυτόλογων ή ετερόλογων κερατινοκυττάρων δεν παρέχει σταθερή και αξιόπιστη κάλυψη ιδιαίτερα σε ευμεγέθη έλκη. Μερικά από τα γνωστότερα καλλιεργημένα υποκατάστατα είναι τα ακόλουθα: 1. Καλλιεργημένο επιθηλιακό αυτομόσχευμα με καλλιεργημένους ινοβλάστες από ακροποσθία νεογνών (Lifeskin Culture Technology, Sherman Oaks, CA) 2. ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΔΕΡΜΑΤΟΣ, ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΑΞΗ Ουρανία Καστανά Επιμελήτρια Α, τμήματος Πλαστικής & Επανορθωτικής Χειρουργικής, ΓΝΑ «ο Ευαγγελισμός» Για τη σύγχρονη αντιμετώπιση της αποκατάστασης ελλειμμάτων δέρματος και ιστών στην κλινική πράξη γίνεται συχνά χρήση διαφόρων υποκατάστατων χορίου και δέρματος τα οποία εμφανίζουν αρκετά καλά αποτελέσματα. Παρ όλα αυτά, τα πιο πολλά κέντρα εγκαυμάτων (το 70 % στις ΗΠΑ) προτιμά νωπά δερματικά μοσχεύματα. Πολλές φορές όμως είναι δύσκολο να επιτευχθεί να είναι διαθέσιμες οι αιτούμενες ποσότητες δερματικών μοσχευμάτων την ώρα του ατυχήματος. Εξ άλλου υπάρχει πάντα ο κίνδυνος της απόρριψης των μοσχευμάτων λόγω της μεγάλης αντιγονικότητας του δέρματος, καθώς και της μετάδοσης νοσημάτων. Επίσης είναι γνωστό ότι τα νωπά αλλομοσχεύματα μπορεί να διατηρηθούν σε 4 βαθμούς Κελσίου μέχρι 7-10 ημέρες. Όλα τα παραπάνω ώθησαν τους ερευνητές στη επεξεργασία και διάθεση ανθρώπινων δερματικών αλλομοσχευμάτων, τα οποία δεν έχουν τους παραπάνω περιοριστικούς παράγοντες χρήσης. Τα ανθρώπινα δερματικά υποκατάστατα δέρματος προέρχονται από πτωματικούς δότες οργάνων και ιστών. Σε αυτά έχει γίνει ελάχιστη επεξεργασία μετά από τη λήψη τους, ώστε να κατηγοριοποιούνται από το FDA σαν αλλομοσχεύματα. Το πρώτο ανθρώπινο υποκατάστατο δέρματος, που έχει ακτινοβοληθεί με γ ακτινοβολία και διατηρεί και την επιδερμίδα πάνω από το χόριο, μπορεί να διατηρηθεί σε θερμοκρασία δωματίου και είναι πλέον διαθέσιμο στην αγορά από την Promethean Health Sciences, Pittsburg, PA, USA. Φυλάσσεται μέσα σε αλουμίνιο, σε διάλυμα Γενταμυκίνης και Πενικιλίνης για αντιμικροβιακή δράση. Η παραπάνω συνθήκες φύλαξης προστατεύουν ώστε να μη γίνεται διαχωρισμός επιδερμίδας χορίου, κάτι που ήταν σύνηθες στα κρυοσυντηρημένα ανθρώπινα αλλομοσχεύματα. 6
Η ασφάλεια της προέλευσης και της συντήρησής του, η εύκολη τοποθέτηση καθώς και η μείωση του πόνου μετά την τοποθέτηση υπόσχονται πολλά στη σύγχρονη αποκατάσταση ελλειμμάτων δέρματος και ιστών. Παρουσιάζονται ασθενείς με ελλείμματα δέρματος και ιστών όπου η χρήση του GammaGraft συνεισέφερε σημαντικά στην αποκατάστασή τους. 3. ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗΣ ΑΥΤΟΜΟΣΧΕΥΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΩΤΩΝ ΑΥΤΟΜΟΣΧΕΥΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗΣ ΑΛΛΟΜΟΣ- ΧΕΥΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΩΤΩΝ ΑΛΛΟΜΟΣΧΕΥΜΑ- ΤΩΝ GAMMA-GRAFT ΣΤΗΝ ΚΑΛΥΨΗ ΕΓΚΑΥΜΑ- ΤΟΣ ΣΤΟ ΙΔΙΟ ΠΑΙΔΙ Βασιλείου Μενέλαος Τμήμα Πλαστικής Χειρουργικής Νοσοκομείο Παίδων «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ» Συγκρίνονται τα αισθητικά αποτελέσματα μεταξύ των ουλών που δημιουργήθηκαν μετά από τοποθέτηση αυτομοσχευμάτων -σε δικτυωτή ή μη- μορφή, επάνω σε Α.. πτωματικά άλλο-μοσχεύματα GAMMA- GRAFT, Β.πτωματικά αλλομοσχεύματα GAMMA- GRAFT σε δικτυωτή μορφή, Γ..εγκαυματική περιοχή μετά από επιφανειακή νεκρεκτομή, σε βαρύ έγκαυμα προσώπου, άνω άκρων και πλάτης ΣΕΕ περίπου 35% κοριτσιού δύο ετών. Το παιδί αυτό το παραλάβαμε με τραχειοστομία λόγω εισπνευστικού εγκαύματος. Η ασθενής παρέμεινε στη ΜΕΘ 42 ημέρες και χειρουργήθηκε συνολικά ένδεκα φορές. Τοποθετήθηκαν δερματικά αυτομοσχεύματα και αλλομοσχεύματα στη μύτη, άνω βλέφαρα άμφω, κροταφοβρεγματική χώρα αριστερά, παρειές άμφω, άνω χείλος, άνω άκρα και άκρα χείρα ραχιαία και παλαμιαία άμφω. Έξι επεμβάσεις αφορούσαν σε χειρουργικούς καθαρισμούς και αλλαγές υπό Γ. Αναισθησία. Όλα τα μοσχεύματα εμπεδώθηκαν πλήρως. Τέλος, υπό Γ. Αναισθησία έγινε αποκατάσταση της ρικνωτικής μετεγκαυματικής μικροστομίας οπότε και έγινε εφικτή η σύγκλειση της τραχειοστομίας. Επιπλοκές δεν παρατηρήθηκαν. Οι ουλές που δημιουργήθηκαν από τα μοσχεύματα τείνουν να αναδεικνύουν ότι, οι ουλές από την τοποθέτηση αυτομοσχευμάτων επάνω σε πτωματικά αλλομοσχεύματα GAMMA-GRAFT είναι καλύτερες από τις ουλές που εγκαταλείπονται από την τοποθέτηση αυτομοσχευμάτων επάνω σε εγκαυματικές περιοχές. Οι ουλές που δημιουργήθηκαν από την τοποθέτηση αλλομοσχευμάτων σε δικτυωτή μορφή ή χωρίς δικτύωση του αλλομοσχεύματος δεν εμφάνισαν διαφορά στο αισθητικό αποτέλεσμα. Για επιβεβαίωση των αποτελεσμάτων μας απαιτείται περαιτέρω έλεγχος και μεγαλύτερος αριθμός περιστατικών ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ Κ.Α. ΠΑΠΑΕΛΛΗΝΑΣ ΕΛΛΑΣ ΑΕΒΕ ΩΡΑ: 16.30-18.00 ΑΙΘΟΥΣΑ: «ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ» ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΡΝΗΤΙΚΗΣ ΠΙΕΣΗΣ, ΥΔΡΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ - ΕΠΙΘΕΜΑΤΑ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΕΣ: ΤΣΟΥΤΣΟΣ ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ, ΚΑΣΤΑΝΑ ΟΥΡΑΝΙΑ 1. ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΡΝΗΤΙΚΗΣ ΠΙΕΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΡΑ- ΠΕΙΑ ΤΡΑΥΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΛΚΩΝ Γκαμάτση Ειρήνη Επιμελήτρια Α, τμήματος Πλαστικής Χειρουργικής, Μικροχειρουργικής & Μονάδας Εγκαυμάτων Ι.Ιωάννοβιτς, ΓΝΑ «Γ.Γεννηματάς» Δώδεκα χρόνια μετά την πρώτες δημοσίευσεις των Argenta & Morykwas1,2, σχετικά με την χρήση της αρνητικής πίεσης για την επούλωση των τραυμάτων, η μέθοδος έχει πλέον γνωρίσει ευρεία χρήση3-9. Η βασική αρχή στηρίζεται στο γεγονός ότι η αρνητική πίεση απομακρύνει την περίσσεια του διάμεσου υγρού των ιστών και αυξάνει την αγγείωση της περιοχής, οδηγώντας έτσι στην μείωση του μικροβιακού φορτίου και στην ανάπτυξη κοκκιώδους ιστού, και τελικά στην μείωση του μεγέθους του τραύματος. Η μέθοδος βρίσκει εφαρμογή τόσο σε οξέα ή υποξέα (δηλ.7-12ημερών) τραύματα, όπως μετατραυματικά ελλείμματα μαλακών μορίων, κολοβώματα, επιμολυσμένα τραύματα, αιματώματα, μετά από διάσπαση τραύματος, όσο και σε χρόνια έλκη, όπως έλκη κατακλίσεων, διαβητικά ή άτονα έλκη. Στις αντενδείξεις, σχετικές ή απόλυτες, συμπεριλαμβάνονται τα ακόλουθα: εσχάρες ή νεκρωμένοι ιστοί (θα πρέπει να έχει προηγηθεί χειρουργικός καθαρισμός), συρίγγια επικοινωνίας με όργανα ή κοιλότητες του σώματος, οστεομυελίτιδα που δεν έχει προηγουμένως αντιμετωπιστεί κατάλληλα. Προσοχή επίσης σε μη ελεγχόμενη αιμορραγία-δυσχερή αιμόσταση τραύματος, όπως και σε ασθενείς με αντιπηκτική αγωγή, γιατί λόγω του τρόπου εφαρμογής της μεθόδου μπορεί να μην αντιληφθούμε την αιμορραγία από το τραύμα. Από την εμπειρία μας, θα θέλαμε να πούμε ότι η χρήση της μεθόδου μας έχει βοηθήσει στην αντιμετώπιση πολλών και διαφόρων δύσκολων τραυμάτων, οδηγώντας είτε στην πλήρη επούλωσή τους είτε στην ανάπτυξη υγιούς κοκκιώδους ιστού, και επομένως στο επόμενο στάδιο της κάλυψης του τραύματος είτε με δερματικό μόσχευμα είτε με κρημνό. Στην παρούσα ομιλία θα θέλαμε να παρουσιάσουμε 7
αναλυτικά την πρόσφατη εμπειρία μας από την χρήση της του συστήματος αρνητικής πίεσης της εταιρείας Smith & Nephew. Ο τρόπος εφαρμογής του είναι εξαιρετικά εύχρηστος. Έτσι εκτός από την απλή και γρήγορη εφαρμογή μας δίνεται η δυνατότητα χρήσης και εκεί που παλαιότερα συστήματα αδυνατούσαν. Βιβλιογραφία 1. Morykwas M.J. et al. Vacuum-Assisted Closure: a new method for wound control and treatment: animal studies and basic foundation. Annals of Plastic Surgery 1997; 38(6): 553-562. 2. Argenta LC & Morykwas M.J. Vacuum-Assisted Closure: a new method for wound control and treatment: Clinical experience. Annals of Plastic Surgery 1997; 38(6): 563-577. 3. Meara JG, Guo L, Smith JD, Pribaz JJ, Breuing KH, Orgill DP. Vacuum-Assisted Closure in the treatment of degloving injuries. Annals of Plastic Surgery, 1999; 42(6): 589-94. 4. Mendez-Eastman S. Guidelines for using negative pressure wound therapy. Advances in Skin & Wound Care, 2001 Nov/Dec;14(6):314-25. 5. DeFranzo AJ, Argenta LC, Marks MW, Molnar JA, David LR, Webb LX,Ward WG, Teasdall RG. The use of vacuum-assisted closure therapy for the treatment of lower-extremity wounds with exposed bone. Plastic and Reconstructive Surgery. 2001 Oct;108(5):1184-91. 6. Gupta S, Baharestani M, Baranoski S, de Leon J, Engel SJ, Mendez-Eastman S, Niezgoda JA, Pompeo MQ. Guidelines for managing pressure ulcers with negative pressure wound therapy. Advances in Skin and Wound Care. 2004 Nov/Dec;17(Suppl 2):1-16. 7. Vishal Saxena, S.M., Dennis P Orgill, MD PhD. et al. Vacuum-Assisted Closure: Microdeformations of Wounds and Cell Proliferation. Plastic and Reconstructive Surgery 2004; 114(5): 1086-1096 8. Orgill DP, Austen WG, Butler CE, Fine NA, Horvath KA, Mihaljevic T, Song DH, Wolfe WG. Guidelines for treatment of complex chest wounds with negative pressure wound therapy. WOUNDS. 2004 Dec;16(Suppl B): 1-23. 9. Andros G, Armstrong D, Attinger C, Boulton A, Frykberg R, Joseph W, Lavery L, Morbach S, Niezgoda J, Toursarkissian B. Consensus Statement on Negative Pressure Wound Therapy for the Management of Diabetic Foot Wounds. Ostomy Wound Management. 2006 June; 52(6) Suppl. Ακρογωνιαίος λίθος κάθε χειρουργικής πράξης είναι ο σωστός χειρουργικός καθαρισμός, γεγονός που οδηγεί στην ανάγκη χρήσης μιας μεθόδου γρήγορης, εύκολης, ασφαλούς, ευέλικτης, αποτελεσματικής και με μειωμένο κόστος. Τα ανωτέρω κριτήρια εκπληρώνει το σύστημα υδροχειρουργικής Versajet. Πρόκειται για ένα καινοτόμο σύστημα χειρουργικού καθαρισμού το οποίο αποτελείται απο 5 μέρη και του οποίου η λειτουργία βασίζεται στο φαινόμενο Ventouri. Το σύστημα υδροχειρουργικής Versajet μπορει να χρησιμοποιηθεί σε οξεία και χρόνια τραύματα καθώς και σε εγκαύματα. Στα πλεονεκτήματά του συγκαταλλέγονται η αποτελεσματικότητα, η ευκολία στη χρήση καθώς και το μειωμένο κόστος. Με το σύστημα υδροχειρουργικής Versajet εξασφαλίζεται γρηγορότερη επούλωση των τραυμάτων, μείωση του πόνου και της αιμορραγίας του ασθενούς, μείωση φλεγμονών και διασποράς μικροβίων στο τραύμα, εξαιρετική πρόσληψη των δερματικών μοσχευμάτων, μείωση του χρόνου νοσηλείας, μικρότερος αριθμός και διάρκεια των χειρουργικών επεμβάσεων (μείωση 14% του αριθμού επεμβάσεων και μείωση 40% των επεμβάσεων ανα ασθενή ). Τα ανωτέρω επιτυγχάνονται μέσω προσανατολισμένου και ακριβούς χειρουργικού καθαρισμού του κατεστραμένου ιστού με διατήρηση του υγιούς ιστού, σωστό επίπεδο χειρουργικού καθαρισμού, πολλαπλές επιλογές χρήσης του συστήματος και ταυτόχρονη αποκομιδή των νεκρωμάτων και των μολυσματικών στοιχείων κατά τη διάρκεια του χειρουργικού καθαρισμού. 3. H ΘΕΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΘΕΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΩΝ ΕΛΚΩΝ Τεντολούρης Νικόλαος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας, Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών 2. ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΔΡΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ VERSAJET: ΜΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΜΕΘΟ- ΔΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟΥ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ Ζαπαντιώτη Πολυξένη, Πλαστικός Χειρουργός, Επικουρική Επιμελήτρια τμήματος Πλαστικής Χειρουργικής, Μικροχειρουργικής και Μονάδας Εγκαυμάτων Ι. Ιωάννοβιτς ΓΝΑ Γ. Γεννηματάς 8