Τ.ΕΙ.: ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ : ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ: ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΕΞΑΜΗΝΟ; ΠΤΥΧΙΟ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ : ΕΛΕΓΧΟΣ ΒΙΒΛΙΩΝ A ΚΑΙ Β ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ Εττιβλέπων Καθηγητής Κος Ευαγ. Τσομπανόπουλος Εισηγήτρια Μανάβη Μαρία
y Ί 1 ΜΑΝΑΒΗ ΜΑΡΙΑ ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ ΣΧΟΛΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚ ΗΣ ΤΟΥ ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΒΙΒΛΙΩΝ A ΚΑΙ Β ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΚΑΒΑΛΑ 1 4-5 - 1999
ΕΛΕΓΧΟΣ ΒΙΒΛΙΩΝ A ΚΑΙ Β KATHfORAZ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΥΝΤΜΗΣΕΩΝ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... ΕΙΣΑΓΩΓΗ... Μ Ε ΡΩ ΣΑ ' ΒΙΒΛΙΑ A ΚΑΙ Β ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : ΥΠΟΧΡΕΟΙ ΣΕ ΤΗΡΗΣΗ ΒΙΒΛΙΩΝ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 1.1 Έννοια του Επιτηδευματία...4 1.2 Διάκριση Επιτηδευματιών... 4 1.3 Υποχρεώσεις Επιτηδευματιών... 5 1.4 Απαλλασσόμενοι Ετητηδευματίες (Μικροεπιτηδευμστίες)...5 1.5 Εξαιρούμενοι ΕπιτηδευματΙες από την απαλλαγή...6 1.6 Απαλλασσόμενοι ΕπιτηδευματΙες ανεξάρτητα από το ύψος των... ακαθάριστων εσόδων τους... 7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 : ΕΝΤΑΞΗ ΕΠΙΤΗΔΕΥΜΑΤΙΩΝ ΣΕ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΤΗΡΗΣΗΣ ΒΙΑΙΩΝ 2.1 Γενικά...8 2.1.1 Ειδική ένταξη Επιτηδευματιών στην πρώτη κατηγορία βιβλίων...9 2.1.2 Ειδική ένταξη Επιτηδευματιών στη δεύτερη κατηγορία βιβλίων...11 2.1.3 Ενταξη σε κατηγορία βιβλίων των επιτηδευματιών (φυσικών προσώπων) με βάση τον τόπο λειτουργίας... 13 2.2 Ορια ακαθαρίστων εσόδων... 14
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 : ΒΙΒΛΙΑ A ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ 3.1 Βιβλίο Αγορών (Γενικά)...15 3.2 φορολογικά Στοιχεία... 16 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4» : ΒΙΒΛΙΑ Β ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ 4.1 Βιβλίο Εσόδων-Εξόδων (Γενικά)... 17 4.1.1 Στήλες βιβλίου Εσόδων-Εξφδων... 18 4.2 φορολογικά Στοιχεία... 20 4.3 Βιβλίο Απογραφών... 20 4.3.1 Γενικά... 20 4.3.2 Χρόνος ενημέρακτης και θεώρησης βιβλίου Απογραφών... 22 4.3.3 Κυρώσεις-Επιτττώσεις στο κύρος των βιβλίων... 22 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 : ΧΡΟΝΟΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ 5.1 Έννοια ενημέρωσης των βιβλίων...23 5.2 Χρόνος ενημέρωσης βιβλίων A και Β κατηγορίας... 23 5.3 Μεταφορά των δεδομένων υποκαταστήματος με βιβλία A ή Β κατηγορίας...25 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 : ΤΡΟΠΟΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ ΚΑΙ ΕΚΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 6.1 Γενικά...27 6.2 Τρόπος Καταχώρησης στα βιβλία...27 6.3 Περιεχόμενο και Τρόπος έκδοσης των στοιχείων...29 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7» :ΘΕΩΡΗΣΗ ΒΙΒΛΙΩΝ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 7.1 Γενικό... 32
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 : ΦΠΑ ΒΙΒΛΙΩΝ A ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ 8.1 Υποχρεώσεις επιτηδευματιών που ανήκουν στο ειδικό καθεστώς Μικρών Επιχειρήσεων για τις ανάγκες του φπα...35 8.1.1 Περιοδική Δήλωση ΦΠΑ...35 82 Πως προσδιορίζονται τα ακαθάριστα έσοδα των εμπορικών επιχειρήσεων προκειμένου να ενταχθούν στο ειδικό καθεστώς...37 8.3 Παράδειγμα τήρησης Βιβλίου Αγορών... 40 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 : ΦΠΑ ΒΙΒΛΙΩΝ Β ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ - ΚΑΝΟΝΙΚΟ Κ Α Θ Ε Π Ω Σ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 9.1 Ποιοι ανήκουν στο κανονικό καθεστώς του φπα...43 9.1.1 Υποχρεώσεις των υποκείμενων στο ΦΠΑ που ανήκουν στο κανονικό καθεστώς του φπα... 44 9.1.2 Ειδικές υποχρεώσεις υποκείμενων στο ΦΠΑ που ενεργούν ενδοκοινοτικές συναλλαγές...47 9.2 Κάθε πότε υποβάλλεται η περιοδική δήλωση ΦΠΑ από τους υπόχρεους του κανονικού καθεστώτος...48 ΜΕΡΟΣ Β ΕΛΕΓΧΟΣ ΒΙΒΛΙΩΝ A ΚΑΙ Β ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1»: ΕΛΕΓΧΟΣ 1.1 Βασικές Ενέργειες φοροτεχνικού υπαλλήλου...49 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 : ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΩΝ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 2.1 φοροδιαφυγή-ελεγκτική επιτηδευματιών της A κατηγορίας βιβλίων... 51 2.2 φοροδιαφυγή κατά την αγορά των αγαθών...52 2.3 φοροδιαφυγή κατά την καταχώρηση των αγορών εμπορευμάτων...59 2.4 Ελεγχος του σκέλους των εσόδων του βιβλίου Εσόδων-Εξόδων... 65 2.5 φοροτεχνικός έλεγχος των δαπανών στα βιβλία Β κατηγορίας...72 2.6 φοροδιαφυγή κατά των πώληση των αγαθών... 79
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3»: ΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΉ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 3.1 Χρησιμοποίηση ενός Δ Λ για πραγματοποίηση πράξεων φοροδιαφυγής..80 3.2 φοροδιαφυγή κατά την έκδοση στοιχείων εσόδων...83 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 : ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΟΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΣΕ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΒΙΒΛΙΩΝ 4.1 Γενικά... 93 4.2 Αλλαγή βιβλίων σπό την A στη Β κατηγορία...94 4.3 Αλλαγή βιβλίων από την Β στην A κατηγορία...95 ΕΠΙΛΟΓΟΣ...97 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...98
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΥΝΤΜΗΣΕΩΝ Α.Ε : Ανώνυμος Εταιρεία Α.Κ : Αστικός Κώδικας Δ Α : Δελτίο Αττοστολής Δ.Ο.Υ : Δημόσια Οικονομική Υττηρεσία Δ.Σ : Διοικητικό Συμβούλιο L X : Δημοσίας Χρήσης Ε δ α φ : εδάφιο Ε γ κ ; εγκύκλιος ΕΠΕ : Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης Ε.Ε : Ε τρόρρυθμη Εταιρεία Ε.Ε : Ευρωπαϊκή Ένωση IJ ( : Ιδιωτικής Χρήσης Κ Β Σ : Κώδικας Βιβλίων Στοιχείων ΚΕ.Π.Υ.Ο : Κέντρο Πληροφορικής Υπουργείου Οικονομικών Μ.Σ.Κ.Κ : Μοναδικός Συντελεστής Μικτού Κέρδους Ν (V):Νόμος Ο.Ε : Ομόρρυθμη Εταιρεία Π α ρ : Παράγραφος Π ερ : Περίπτωση Σ.τ.Ε : Συμβούλιο της Επικρατίας ΣΔΟΕ : Σώμα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος ΣΜ Κ ; Συντελεστής Μικτού Κέρδους Τ Δ Α : Τιμολόγιο-Δελτίο Αποστολής Υπ. Ο ικ : Υπουργείου Οικονομικών Φ Δ Χ : Φορτηγό Δημόσιας Χρήσης Φ ΙΧ : Φορτηγό Ιδιωτικής Χρήσης ΦΠΑ : Φόρος Προστιθέμενης Αξίας Φ.τ.μ.: Φορολογική ταμειακή μηχανή
ΠΡΟΛΟΓΟΣ «Γενικά καταλήγουμε στο συμπέρασμα, για τους αρχαίους λαούς όπ: για να οργανωθούν οι λαοί αυτοί σε πολιτείες και να εμφανίσουν τεράστια μνημεία και θαυμάσια έργα πολιτισμού, εχρησιμοποίησαν όχι μόνο τη λογιστική, αλλά και το λογιστικό έλεγχο. Δε θα μπορούσαν να υπάρξρυν οι πολιτισμοί αυτοί χωρίς λογιστικό σύστημα και χωρίς συστηματικούς ελέγχους, που ήταν αναπόσπαστοι από τη Λογισπκή. Η Λογιστική δεν θα είχε χρησιμότητα, αν ταυτόχρονα δεν έκανε και έλεγχο της ακρίβειας των πληροφοριών που δίνει».^ Η Λογιστική λοιπόν και ο έλεγχος αποτελούν από τους αρχαίους χρόνους αναπόσπαστο σύνολο, όπου το ένα τμήμα συμπληρώνει το άλλο, για να έχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Το θέμα της εργασίας αυτής «Έ λεγχος βιβλίων A και Β κατηγορίας», επιλέχτηκε από προσωπικό ενδιαφέρον, με στόχο την ενασχόληση μου με το επάγγελμα της Λογίστριας, θεωρώντας ως ικανή λογίστρια εκείνη που, όχι μόνο καταχωρεί τα στοιχεία, αλλά μπορεί να ελέγχει και να διορθώνει τυχόν λάθη, έκρινα πως η εργασία αυτή θα μου πρόσφερε πολλές γνώσεις πάνω στο συγκεκεριμένο θέμα. Η δακτυλογράφηση και η εκτύπωση της εργασίας έγινε από την ίδια. Σας ζητώ συγνώμη λοιπόν για τυχόν λάθη και παραλήψεις,, οι οποίες οφείλονται στις περιορισμένες μου γνώσεις πάνω στους υπολογιστές. Σας Ευχαριστώ ' Βλ. θεοχάρη Μπάλη "Σύγχρονη Ελεγκηκή" κεφ. 1 σελ. 15
Η ελεγκτική είχε oto παρελθόν μοναδικό αντικείμενο τον έλεγχο της ακρίβειας των λογαριασμών. Από διάφορες συγραφικές εργασίες, που είδαν το φως της δημοσιότητας στη χώρα μας και αναφέρονται σε ορισμούς και αντιλήψεις περί Ελεγκτικής, η Ελεγκπκή εξακολουθεί και σήμερα να έχει κύριο αντικείμενο τον έλεγχο των λογαριασμών. Ο καθηγητής I. Χρυσοχού, παραθέτοντας διάφορους ορισμούς ^νων πραγματογνωμόνων περί ελέγχού, αφήνει να εννοηθεί ότι η ελεγκτική έχει μοναδικό αντικείμενο τον έλεγχο των λογαριασμών. Ο σεβαστός καθηγητής Τσιμάρας, στις αξιόλογες εργασίες του «Α ρ χα ί Λογιστικής» και «Α ρ χ α ί της Οικονομικής των εκμεταλλεύσεων και επιχειρήσεων», περιορίζει το αντικείμενο της κυρίως στον έλεγχο των λογαριασμών και βιβλίων. Βεβαίους αναγνωρίζει ότι η ελεγκτική διαμορφώθηκε σε ιδιαίτερο κλάδο και άτι νοείται σήμερα πολύ ευρύτερον, καθ ότι... οι ελεγκταί επιφορτίζονται, όπως εκφράσουν γνώμην, κσπόπιν επισταμένης ερεύνης των βιβλίων, για την αλήθεια του ισολογισμού, για τις συνθήκες διεξαγωγής και νομιμότητας ορισμένων συναλλαγών κ.α. Στον ορισμό όμους που δίνει περί ελεγκτικής περιορίζει το εννοιολογικό περιεχόμενο της στην «... ε^ εγ ξη (Verification) εμπορικών βιβλίων, οικονομικών καταστάσεων, λογιστικών και συναςχύν στοιχείων, προς διαπίστωση πράξεων ή παραλείψεων και συναγωγήν αιτιολογημένων συμπερασμάτων σχετικών προς οικονομική διαχείρηση». Αλλά και οι άλλοι συγγραφείς, έλληνες και ξένοι, περιορίζουν το αντικείμενο της Ελεγκτικής στον έλεγχο της ακρίβειας, στην επαλήθευση. Έτσι ο Mattingly γράφει: «Η ελεγκτική περιλαμβάνει τας μεθόδους και τας αρχάς, τας οποίας εφαρμόζει ο ελεγκτής, δια την ενέργειαν του ελέγχου». Ο Baude Jules υποστηρίζει ότι; «.... Ο αναμενόμενος από τον έλεγχο κυριότερος σκοπός, πρέπει να είναι η διαπίστωση της κανονικής καταχώρησης των εργασιών και των κινήσεων των αξιών, η εμφάνιση των σφαλμάτων και η πρόληψη των επαναλήψεων το υ ς».
Και σ άλλη θέση γράφει; Ο πραγματογνώμων (Expert) «ε ίν α ι ο εξ εργασίας και πείρας επαρκώς ώριμος επαγγελματίας, ο ικανός να προσφέρει επωφελώς τις υπηρεσίες του στο κοινό, δυνάμενος να οργανώνει, να επανορθώνει, να ελέγχει, να επαληθεύει ή να εκτιμά οποιασδήποτε φύσεως λογιστικά βιβλία και λογαριασμούς». Η «Παραδοσιακή Ελεγκτική» ενδιαφέρααι λοιπόν για αριθμητικό και λογιστικό έλεγχο και γενικό αποβλέπει στο να «διαπιστώσει την κανονική καταχώρήση των εργασιών και των κινήσεων των αξιών, την εμφάνιση των σφαλμάτων και την πρόληψη της επαναλήψεως αυτών. Και ως εκ τούτου, η αναγκαιότητα της δικαιολογείται «... από την καταπολέμηση των λαθών και απ ατώ ν», διότι «η απουσία ελέγχου ευνοεί τις ανωμαλίες, αφού οι λογαριασμοί παρέχουν πλήθος ευκαιριών σφαλμάτων και καταδολιεύσεω ν».^ Η ελεγκτική λοιπόν είναι ένα θέμα που από πολύ παλιά απασχολεί τους επιστήμονες. Η δυσκολία της έγκειται στο ευρύ φάσμα που περιλαμβάνει το οποίο δεν επιτρέπει τη δημιουργία ενός μοντέλου που θα εφαρμόζπαι σε κάθε περίπτωση. Αντίθετα κάθε ελεγχόμενη επιχείρηση έχει ιδιαιτερότητες. Το γενικά παραδεκτό από όλους είναι η Αναγκαιότητα του Ελέγχου. Στην εργασία αυτή θα ασχοληθούμε με τον έλεγχο των βιβλίων A και Β κατηγορίας. Για την καλύτερη κατανόηση του θέματος αυτής της εργασίας κρίθηκε απαραίτητη πρώτα η έκθεση των υποχρεώσεων που αναλαμβάνουν όσοι εντάσσονται στην A και Β κ,ατηγορία βιβλίων, σύμφωνα με τον ΚΒΣ, και στη συνέχεια η αναφορά στο θέμα του ελέγχου με παράθεση των μεθόδων φοροδιαφυγής. Η παράθεση των μεθόδων φοροδιαφυγής κρίθήκε σαν αναγκαία προϋπόθεση για την καλύτερη κατανόηση του τμήματος της ελεγκτικής γιατί χωρίς αυτή δεν θα ήταν δυνατή η αντίστοιχη παράθεση των ελεγκτικών μεθόδων με τις οποίες αποκαλύπτεται και αντιμετωπίζεται η φοροδιαφυγή. ^ Βλ. Οοχάρη Μπάλη "Σύγχρονη ελεγκτική" σελ. 21
ΜΕΡΟΣ A' ΒΙΒΛΙΑ A ΚΑΙ Β ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΥΠΟΧΡΕΟΙ ΣΕ ΤΗΡΗΣΗ ΒΙΒΛΙΩΝ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 1.1 Έννοια του ίπιτηδιυματία. ^ Υποκείμενο «π ρ ό σ ω π ο» στην εφαρμογή των διατάξεων που αφορούν την τήρηση βιβλίων και στοιχείων είναι ο «επ ιτηδ ευματίας». Ο όρος «επ ιτηδευματίας» δεν απαντάται σε άλλες φορολογίες (φορολογία εισοδήματος, φ.π Α κλπ.)αλλά μάνο στις διατάξεις του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων (Κ.Β.Σ.). Η έννοια του επιτηδευματία είναι ευρεία και περιλαμβάνει και πρόσωπα που δεν έχουν την εμπορική ιδιότητα, κατά τις διατάξεις του εμπορικού νόμου (αγρότες, ελεύθερους επαγγελματίες κλπ.). Σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 2 του Κ.Β.Σ., επιτηδευματίας θεωρείται το πρόσωπο που διαθέτει αθροιστικά τα παρακάτω εννοιολογικά στοιχεία: Α) Ημεδαπό ή αλλοδαπό φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή κοινωνία του αστικού κώδικα ή αστική παιρία, κερδοσκοπική ή μη. Β) Άσκηση δραστηριότητας στην ελληνική επικράτεια. Γ) Να αποβλέπει στην απόκτηση ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ από εμπορική ή βιομηχανική ή γεωργική επιχείρηση ή ελευθέριο επάγγελμα ή άλλη επιχείρηση (η προϋπόθεση αυτή δεν απαιτείται για την μη κερδοσκοπική αστική εταιρία). 1.2 Διάκριση Επιτηδευματιών Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του αρθ.3 του Κ.Β.Σ. οι επιτηδευματίες διακρίνονται ανάλογα με το αντικείμενο των εργασιών τους ως εξής: Α) Οι πωλούντες αγαθά χονδρικά ή λιανικά, αυτούσια ή μαά από επεξεργασία (εμπορικές, βιοτεχνικές ή βιομηχανικές επιχ/σεις). ' Βλ. Ι.Κ. Μαρίνης -Κ Β Ι' Αρ. 2.1,
Β) Οι παρέχοντες υπηρεσίες ( μπαφορές, διαφημίσεις.θεάματα, ασφάλειες κλπ.) Γ) Οι πωλούντες αγαθά και παρέχοντες υπηρεσίες { μικτή δραστηριότητα π.χ. συνεργείο αυτοκινήτων). 1.3 Υποχρεώσεις Επιτηδευματιών (γενικές)^ Ο επιτηδευματίας υποχρεούται να τηρεί, εκδίδει, παρέχει, ζητά, λαμβάνει, υποβάλλει, διαφυλάσσει τα βιβλία, τα στοιχεία, πς καταστάσεις και κάθε άλλο μέσο σχετικό με την τήρηση των βιβλίων και την έκδοση των στοιχείων που ορίζονται από τον Κώδικα κατά περίτπαχτη. Οι παραπάνω υποχρεώσεις περιλαμβάνουν τους επιτηδευμστίες, ανεξάρτητα αν υπόκεινται ή όχι σε φόρο εισοδήματος ή φορολογούνται τεκμαρτά ή με ειδικό τρόπο, επειδή σκοπός της τήρησης των βιβλίων και της έκδοσης των στοιχείων, δεν είναι μόνο η παρακολούθηση των συναλλαγών του υπόχρεου επιτηδευμστία, αλλά και των συναλλασσομένων με αυτόν επιτηδευμάτων. 1.4 Απαλλασσόμενοι επιτηδευματίες(μικροεπιτηδευμστίες)3 Ορισμένοι μικροεπιτηδευματίες φυσικά πρόσωπα απαλλάσσονται από την υποχρέωση τήρησης βιβλίων και την έκδοση αποδείξεων λιανικής πώλησης αγαθών και παροχής υπηρεσιών. Έτσι απαλλάσσονται οι εττιτηδευματίες φυσικά μόνο πρόσωπα που πραγματοποίησαν, κατά την προηγούμενη πήσια διαχειριστική περίοδο ακαθάριστα έσοδα ως εξής: Μέχρι 1.800.000 δρχ από πώληση αγαθών. Μέχρι 1.800.000 δρχ από πώληση αγαθών και παροχή υπηρεσιών, εφόσον τα ακαθάριστα έσοδα από την παροχή υπηρεσιών δεν υπερβαίνουν τις 600.000 δρχ. Μέχρι 600.000 δρχ από παροχή υπηρεσιών. ' ΒλΙ.Κ. Μαρίνης "Κ.Β.Σ." Αρθ, 2 σεσ13 ^ Βλ. Ι.Κ. Μαρίνης "Κ.Β.Σ." Αρθ. 2.5 σεσ48
Επίσης απαλλάσσονται οι επιτηδευματίες φυσικά πρόσωπα που εκμπαλλεύονται φορτηγά πλοία του ν. 27/1975 με συνολική χωρητικότητα μέχρι 500 κόρους. Διευκρινίζπαι ότι, ο εκμπαλλευτής τουριστικού πλοίου, υποχρεούται στην τήρηση βιβλίων και στοιχείων. Επίσης, διευκρινίζεται ότι σε περίτπωση διαχειριστικής περιόδου μικρότερης του δωδεκαμήνου και για την απαλλαγή από την τήρηση βιβλίων, τα ακαθάριστα έσοδα ανάγονται σε ετήσια. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Ατομική επιχείρηση με έναρξη εργασιών την 17/8/1998 πραγματοποίησε ακαθάριστα έσοδα από πώληση αγαθών λιανικώς 1200000 δρχ. Η παραπάνω επιχείρηση από 1/1/1999 δεν απαλλάσσπαι από την τήρηση βιβλίων, επειδή τα έσοδα της κατά το διάστημα 17/8-31/12/1998 με αναγωγή (120000*12/4=3600000), υπερέβησαν το προβλεπόμενο όριο των 1800000 δρχ για την απαλλαγή από την τήρηση βιβλίων. 1.5 Εξαιρούμενοι επιτηδευματίες από την απαλλαγή.^ Η παραπάνω απαλλαγή δεν έχει εφαρμογή: Α) Για τους ελεύθερους επαγγελματίες. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά με την εγκ. 3/1992 εξαιρούνται της απαλλαγής μόνο οι ελεύθεροι επαγγελματίες της παρ. 1 του αρθ. 45 ν.δ. 3323/1955 (γιατροί, δικηγόροι, λογιστές κλπ.). Β) Για τους αποκλειστικά χονδροπωλητές ή κυρίως χονδροπωλητές (πάνω από 60% χονδρικές πωλήσεις) Γ) Για τους εξαγωγείς ανεξάρτητα από το ποσοστό εξαγωγών. Δ) Για τους επιτηδευματίες που τηρούν πρόσθπα βιβλία της παρ. 5 του αρθ. 10. (Ξενοδοχεία, εκπαιδευτήρια, συνεργεία αυτοκινήτων κλπ). Διευκρινίζεται ότι επιτηδευματίες με τη νομική μορφή οποιουδήποτε τύπου (εμπορική εταιρία,κοινοπραξία, κοινωνία κλπ) δεν εμπίπτουν στην ατταλλαγή, εφόσον η απαλλαγή περιλαμβάνει μόνο επιτηδευματίες φυσικά πρόσωπα. " Βλ. Ι.Κ. Μαρίνης "Κ.Β.Σ." Αρθ. 2.5.1. ΰ ΐΧ 49.
1.6 Απαλλασσόμενοι επιτηδευμστίες ανεξάρτητα από το ύψος των ακαθάριστων εσόδων τους. Σύμφωνα με τις διατάξεις του Κ.Β.Σ., από 1/1/1996, ανεξάρτητα από το ύψος την ακαθάριστων εσόδων τους απαλλάσσονται από την τήρηση βιβλίων: Οι πράκτορες κραπκών λαχείων και παιγνίων (ΠΡΟ-ΠΟ, ΛΟΤΤΟ) και συναφή μόνο για τη δραστηριότητα αυτή. Η απαλλαγή αυτή δεν καταλαμβάνει όσους από τους παραπάνω επιτηδευματίες λειτουργούν με τη μορφή Α.Ε ή Ε.Π.Ε (παρ.2 αρθ.4 του Κ.Β.Σ) Οι εφημεριδοπώλες (υποπράκτορες εφημερίδων και περιοδικών.). * Βλ. Ι.Κ.Μαρίνης "ΚΒΣ" Αρθ.2.5.2 σελ. 49
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΕΝΤΑΞΗ ΕΠΙΤΗΔΕΥΜΑΤΙΩΝ ΣΕ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΤΗΡΗΣΗΣ ΒΙΒΛΙΩΝ 2.1 Γενικά Με τις διατάξεις του άρθρου 4 του Κ.Β.Σ. καθορίζονται οι κατηγορίες βιβλίων και η ένταξη σε αυτές, όλων των επιτηδευματιών. Ο τρόπος ένταξης σε κατηγορία βιβλίων με βάση τις διατάξείς του κώδικα αυτού, δια(ρέρει σημαντικά από τον τρόπο ένταξης με βάση τον παλαιότερο κώδικα και κυρίως στο γεγονός ότι, εισόγονται ως νέα κριτήρια ο πληθυσμός της πόλης που λειτουργεί η επιχείρηση καθώς και ο περιορισμός των υπόχρεων τήρησης βιβλίων πρώτης κατηγορίας ( Αγορών). Ειδικότερα η ένταξη σε κατηγορία βιβλίων γίνπαι με βάση τα εξής κριτήρια : Τη νομική μορφή της επιχ/σης Το σνπκείμενο εργασιών (ειδικές διατάξεις) Τον τόπο άσκησης της δραστηριότητας τους Το ύψος των πήσιων ακαθάριστων εσόδων στης προηγούμενης διαχειριστικής περιόδου Το καθεστώς Φ.ΠΑ. που έχει υπαχθεί η επιχείρηση. Οι επιτηδευματίες, φυσικά ή νομικά πρόσωπα, εκτός εκείνων για τους οποίους προβλέπεται ειδική ένταξη, εντάσσονται στην κατηγορία βιβλίων που αντιστοιχεί στα ετήσια ακαθάριστα έσοδά τους, όχι όμως κατώτερης της δεύτερης με εξαίρεση τα νομικά πρόσωπα μη επιτηδευματίες της παρ.3 του αρθ.2 του Κ.Β.Σ. ( Δημόσιο, νομικά πρόσωπα, ενώσεις προσώπων κλπ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα). Στα παραπάνω νομικά πρόσωπα μη επιτηδευματίες δόθηκε αναδρομικά από 1/1/1996 η δυνατότητα τήρησης βιβλίων δεύτερης κατηγορίας (εκτός από το Δημόσιο που δεν τηρεί βιβλία), στις περιπτώσεις που διενεργούν πράξεις που υπάγονται στον φ.π Α. * Βλ. Ι.Κ. Μαρίνης "KBL" Αρθ.4.1 σελ. 70
και υποχρεούνται στην τήρηση βιβλίων και ειδικότερα όταν λόγω ύψους ακαθαρίστων εσόδων εντάσσονται στην Τρίτη κατηγορία. Η ρύθμιση αυτή είναι προφανές ότι αποσκοπεί, τα παραπάνω πρόσωπα να μην επιβαρύνονται με την τήρηση βιβλίων τρίτης κατηγορίας και την εφαρμογή του Ελληνικού Γενικού Λογιστικού Σχεδίου, δεδομένου ότι τηρούν βιβλία μόνο για πς ανάγκες του φ.π Α., οι οποίες εξυπηρετούνται και με την τήρηση βιβλίων δεύτερης κατηγορίας.^ Σε κατηγορία όχι κατώτερη της δεύτερης εντάσσεται και ο Νέος Επιτηδευματίας από την έναρξη των εργασιών του, ανεξάρπιτα από το αντικείμενο των εργασιών του, εφόσον αυτό δεν είναι από εκείνα για τα οποία προβλέπεται ειδική ένταξη από τις διατάξεις της παρ.3 και 4 του αρθ.4.8 2.1.1 Ειδική ένταξη Επιτηδευμσπών στην πρώτη κατηγορία βιβλίων Στην πρώτη κατηγορία βιβλίων από την έναρξη των εργασιών τους και ανεξάρτητα από το ύψος των ακαθάριστων εσόδων που θα πραγματοποιήσουν αργότερα, εντάσσονται οι παρακάτω επιτηδευματίες, με εξαίρεση εκείνους που λειτουργούν με τη μορφή Α.Ε ή Ε.Π.Ε, οι οποίοι εντάσσονται κατά τα οριζόμενα στην Τρίτη κατηγορία. 1. Ο πρατηριούχος υγρών καυσίμων και λιπαντικών αυτοκινήτων μίνι για την εμπορία βενζίνης και πηρελαίου. 2. Ο επιτηδευματίας που διαθέτει τα είδη του αποκλειστικά λιανικώς σε κινητές λαϊκές αγορές. 3. Ο εκμπαλλευτής περιπτέρου. 4. Ο λιανοπωλητής ψιλικών και συναφών ειδών, εφημερίδων, περιοδικών και τσιγάρων. Ο πρατηριούχος υγρών καυσίμων και λιπαντικών, ο αποκλειστικά λιανοπωλητής στις κινητές λαϊκές αγορές και ο εκμεταλλευτής περιπτέρου, εφόσον διατηρούν και κλάδο πώλησης άλλων αγαθών ή παροχής υπηρεσιών, για τον κλάδο αυτό. Ι.Κ. Μαρίνης 'ΚΒΣ Αρθ. 4.5 σελ. 89 Βλ. Ι.Κ. Μαρίνης "Κ Β Σ" Αρθ. 4.5 σελ 89 Βλ. Ι.Κ.Μαρίνης "ΚΒΣ" Αρθ. 4.4 σελ 80
εντάσσονται στην κατηγορία που αντιστοιχεί στα ακαθάριστα έσοδα του κλάδου αυτού, όχι όμως σε κατηγορία κατώτερη της δεύτερης. Ο λιανοπωλητής ψιλικών και συναφών ειδών, εφημερίδων,περιοδικών, τσιγάρων σε αντίθεση με τα παραπάνω, όταν διατηρεί και κλάδο πώλησης άλλων αγαθών ή παροχής υπηρεσιών, τότε υποχρεούται να τηρεί για όλες του πς δραστηριότητες, τα βιβλία της κατηγορίας που αντιστοιχεί στο σύνολο των αήσιων ακαθάριστων εσόδων, όχι όμως κατώτερη της δεύτερης. Σε περίπτωση που υπάρχει και δεύτερος κλάδος οι αγορές και τα έξοδα του πρώτου κλάδου μπορεί να παρακολουθούνται στα βιβλία του δεύτερου κλάδου, σε χωριστές στήλες ή ιδιαίτερο χώρο, αν τηρείται βιβλίο εσόδων - εξόδων ή σε ιδιαίτερους λογαριασμούς, αν τηρούνται βιβλία τρίτης κατηγορίας. Για την καλύτερη κατανόηση του τρόπου ένταξης των παραπάνω επιτηδευματιών παρατίθενται τα παρακάτω παραδείγματα. 1) Η Ο.Ε. «X» πρατήριο υγρών καυσίμων πραγματοποίησε από 1/1-31/12/1997 ακαθάριστα έσοδα ως εξής; α) Από πωλήσεις βενζίνης και πετρελαίου 500000000 β) Από πωλήσεις λιπαντικών 50000000 γ) Από πωλήσεις αξεσουάρ αυτοκινήτων 30000000 δ) Από εκμετάλλευση χώρου στάθμευσης αυτοκ. 180000000 260000000 ΣΥΝΟΛΟ 760000000 Η παραπάνω παιρεία από 1/1/1998 είχε υποχρέωση να τηρήσει βιβλίο πρώτης κατηγορίας (αγορών), για τις αγορές βενζίνης και πετρελαίου και βιβλία τρίτης κατηγορίας για τις άλλες δραστηριότητες, επειδή τα ακαθάριστα έσοδα από αυτές ξεττέρασαν τα 250.000.000 (όριο γ" κατηγορίας). Στην περίτγτωση αυτή οι αγορές βενζίνης και πετρελαίου μπορεί να παρακολουθούνται σε ιδιαίτερους λογαριασμούς, χωρίς να δημιουργείται, για τη βενζίνη και το πετρέλαιο υποχρέωση διενέργειας υπογραφής στο τέλος της χρήσης, υποχρέωση που έχει η εταιρία, για το λοιπά αποθέματα. 2) Λιανοπωλητής ψιλικών και συναφών ειδών που διατηρεί παράλληλα και κατάστημα πώλησης υποδημάτων πραγματοποίησε ακαθάριστα έσοδα από 1/1-31/12/1997 ως εξής:
α) Από την εκμετάλλευση καταστήματος ψιλικών 51000000 (αναγωγή αγορών σε έσοδα) β) Από την εκμετάλλευση καταστήμστος υποδημάτων 200000000 ΣΥΝΟΛΟ 251000000 Ο παρσπάνω επιτηδευματίας (λιανοπωλητής ψιλικών) από 1/1/1998 έχει υποχρέωση και για τους δυο κλάδους (ψιλικά-υποδήματα) να τηρήσει βιβλία τρίτης κατηγορίας, επειδή εντάσσεται με βάση το σύνολο των αήσιων ακαθάριστων εσόδων του, από όλες τις δραστηριότητες του και ξεπέρασε τα 250000000 δρχ. 3) Λιανοπωλητής ψιλικών και συναφών ειδών, που λειτουργεί σε πόλη άνω πυν 5000 κατοίκων ή σε τουριστική περιοχή και τηρεί βιβλίο Α κατηγορίας, δηλώνει στις 10/4/1998 ότι παράλληλα σε άλλο επαγγελματικό χώρο (υποκατάστημα) θα ασκεί και το επάγγελμα πωλήσεις ειδών δώρων λιανικώς. Στην περίπτωση αυτή από την έναρξη του νέου επαγγέλματος, ο ανωτέρω επιτηδευματίας υποχρεούται να διακόψει την τήρηση βιβλίου αγορών και να τηρήσει βιβλίο εσόδων-εξόδων και για τις δυο δραστηριότητες, επειδή ο λιανοπωλητής ψιλικών όταν διαθέτει και δεύτερο κλάδο, εντάσσααι για το σύνολο της επιχείρησης σε κατηγορία όχι κατώτερη της δεύτερης. Σημειώνεται ότι, αν η δεύτερη δραστηριότητα ( είδη δώρων) ασκείτο στον ίδιο χώρο (κατάστημα ψιλικών) και πάλι θα υποχρεούτο στην τήρηση βιβλίου εσόδων εξόδων γιατί θα έχανε την έννοια του λιανοπωλητή ψιλικών. 2Λ2 Ειδική ένταξη επιτηδευματιών στη Β κατηγορία. Στη δεύπρη κατηγορία βιβλίων από την έναρξη των εργασιών τους, ανεξάρτητα από το ύψος των ακαθαρίστων εσόδων, με κριτήριο το αντικείμενο των εργασιών τους (ειδική ένταξη), εντάσσονται οι παρακάτω επιτηδευματίες (αρθ.4 παρ.3 ΚΒΣ): 1. Ο ελεύθερος επαγγελματίας 2. Ο εκτελωνιστής 3. Ο εκμεταλλευτής αυτοκινήτων δημόσιας χρήσης 4. Ο παραγωγός ασφαλειών 5. Ο μεσίτης
6. Ο εκμεταλλευτής γεωργικών μηχανημάτων ή ελαιοτριβείου 7. Ο εκμπαλλευτής εκτταιδευτηρίου ή φροντιστηρίου 8. Ο εκμεταλλευτής πλοίου δεύτερης κατηγορίας του άρθρου 3 ν 27/1975 9. Ο εκμισθωτής μηχανημάτων, αυτοκινήτων ή οποιωνδήποτε άλλων κινητών πραγμάτων 10. Ο πράκτορας εφημερίδων και περιοδικών 11. Ο κατασκευαστής ιδιωτικών ή δημοσίων τεχνικών έργων, του οποίου τα καθαρά κέρδη προσδιορίζονται με ειδικό τρόπο, σύμφωνα με τη νομοθεσία περί φορολογίας εισοδήματος. Δεν περιλαμβάνονται οι κατασκευαστές δημοσίων τεχνικών έργων προϋπολογισμού άνω του ορίου της τρίτης κατηγορίας βιβλίων, καθώς επίσης και οι τεχνικές επιχειρήσεις που λειτουργούν με τη μορφή Α.Ε. και Ε.Π.Ε, οι οποίες εντάσσονται στην Τρίτη κατηγορία βιβλίων. 12. Ο ττωλητής χρυσών και λοιπών νομισμάπυν 13. Ο πρατηριούχος χονδρικής πώλησης καττνοβιομηχανικών προϊόντων 14. Ο πωλητής πετρελαιοειδών ως αντιπρόσωπος εταιρίας διανομής των ειδών αυτών 15. Ο πρατηριούχος υγραερίου αυτοκινήτων ^ 'Οποιος από τους παραπάνω επιτηδευματίες που εντάσσονται στη δεύτερη κατηγορία, διατηρεί και κλάδο παροχής άλλων υπηρεσιών ή πώλησης άλλων αγαθών, τομέα υποχρεούται να τηρεί για όλες του τις δραστηριότητες τα βιβλία της κατηγορίας που αντιστοιχούν στο σύνολο των ετήσιων ακαθαρίστών εσόδων του, όχι όμως κατώτερη της δεύτερης. Για την καλύτερη κατανόηση του τρόπου ένταξης των επιτηδευματιών αυτών παρατίθεται το εξής παράδειγμα: Εστω Πολιτικός Μηχανικός (ελεύθερος επαγγελματίας) διατηρεί γραφείο μελαών και παράλληλα και κατάστημα πώλησης οικοδομικών υλικών, από 1/1 μέχρι 31/12/1997 πραγματοποίησε ακαθάριστα έσοδα ως εξής; Βλ Ι.Κ. Μαρίνης "Κ Β Σ" Αρθ. 4.3 σελ 74
Από μελέτες 31000000 Από πωλήσεις οικοδομικών υλικών 220000000 ΣΥΝΟΛΟ 251000000 Ο παραπάνω επιτηδευματίας από 1/1/1998 είχε υποχρέωση τήρησης βιβλίων τρίτης κατηγορίας, για το σύνολο των δραστηριοτήτων του (γραφείο μελετών-κατάστημα οικοδομικών υλικών) επειδή το σύνολο των ακαθαρίστων εσόδων του ξεπέρασε το προβλεπόμενο όριο των 250000000.1 2.1.3 Ένταξη σε κατηγορία βιβλίων των επιτηδευματιών (Φυσικών Προσώπων) με βάση τον τόπο λειτουργίας ^ Τα φυσικά πρόσωπα που ασκούν τη δραστηριότητα τους σε πόλη ή χωριό κάτω των 5000 κατοίκων (με βάση την εκάστοτε τελευταία απογραφή), εφόσον δεν έχουν χαρακτηριστεί ως τουριστικές περιοχές εντάσσονται, κατά την έναρξη των εργασιών τους, στην πρώτη κατηγορία (αγορών) και στη συνέχεια στην κατηγορία που αντιστοιχεί στα πήσια ακαθάριστα έσοδα της προηγούμενης διαχειριστικής περιόδου ανεξάρτητα από το αντικείμενο των εργασιών τους. Από την παραπάνω ρύθμιση εξαιρούνται: Α) Τα φυσικά πρόσωπα που έχουν ως αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών ή την πώληση αγαθών και την παροχή υπηρεσιών (μικτή επιχείρηση) Β) Την εκμετάλλευση κέντρου διασκέδασης ή καταστήματος που υπόκειται σε αγορανομική κατάταξη Γ) Οι επιτηδευματίες φυσικά πρόσωπα των πιο πάνω περιφερειών που πραγματοποιούν χονδρικές πωλήσεις κατά ποσοστό τουλάχιστον 60% ή εξργωγές Οι πιο πάνω εξαιρούμενοι επιτηδευματίες καθώς και τα νομικά πρόσωπα (Ο.Ε., Ε.Ε, κοινοπραξίες, κοινωνίες κλπ)εντάσσονται στις περιοχές αυτές σε κατηγορία βιβλίων με βάση τα ακαθάριστα έσοδα τους, όχι όμως σε κατηγορία κατώτερη της δεύτερης. Σημειώνεται, ότι όπως έχει γίνει δεκτό οι ειδικές διατάξεις στην πρώτη και δεύτερη κατηγορία, όπο)ς αναφέρονται σε προηγούμενες σελίδες και σύμφωνα με πς παρ.3και 4 " Βλ. Ι.Κ. Μαρίνης Αρθ. 4.3.1 σελ. 75 Βλ. Ι.Κ. Μαρίνης Αρθ. 4.6 σελ. 93
του αρθ.4 του ΚΒΣ, κατισχύουν των όσων ορίζονται για την ένταξη με κριτήριο τον τόπο λειτουργίας. Π.Χ. Πρατήριο υγρών καυσίμων που εκμεταλλεύεται σπό Ο.Ε, εντάσσπαι σε κάθε περίτπωση στην A κατηγορία βιβλίων, για την εμπορία βενζίνης και ππρελαίου. 2.2 Όρια ακαθαρίστων εσόδων Για την ένταξη του επιτηδευματία σε κατηγορία βιβλίων, εκτός των περιτττώσεων που η ένταξη γίνπαι με άλλα κριτήρια (αντικείμενο εργασιών, νομική μορφή κλπ) λαμβάνονταί υπόψη τα ακαθάριστα έσοδα της προηγούμενης ετήσιας διαχειριστικής περιόδου. Ο παρακάτω αναφέρονται τα όρια των ακαθαρίστων εσόδων σύμφωνα με τα οποία γίνεται η ένταξη των επιτηδευματιών σε κατηγορία βιβλίων; ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΒΙΒΑΙΩΝ ΑΠ 1.1.1998 ΑΡΘΡΟ 15 ΠΑΡ.1 ν 2579 (Φ.Ε.Κ 31Α ) ΠΡΩΤΗ ΜΕΧΡΙ 18.000.000 ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΕΧΡΙ 250.000.000 ΤΡΙΤΗ ΑΝΩ ΤΩΝ 250.000.000 '^Βλ. Ι.Κ. Μαρίνης "ΚΒΣ Αρθ. 4.7. κοα 4.7.1. σελ 98
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3" ΒΙΒΛΙΑ A ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ 3.1 Βιβλίο Αγορών (Γενικά)^^ Ο επιτηδευματίας που εντάσσεται στην πρώτη κατηγορία βιβλίων τηρεί βιβλίο αγορών για την παρακολούθηση των συναλλαγών της επαγγελματικής του δραστηριότητας. Το βιβλίο αγορών είναι απλογραφικό βιβλίο και τηρείται, είτε με μηχανογραφικό είτε με χειρόγραφο τρόπο, εφαρμοζόμενων ανάλογα των σχετικών διατάξεων του Κώδικα. Σε ξεχωριστές στήλες του βιβλίου αγορών καταχωρούνται: Το είδος του δικαιολογητικού Ο αύξοντας αριθμός και η χρονολογία έκδοσης ή λήψης του δικαιολογητικού Το ονοματεπώνυμο ή η επωνυμία του εκδότη Η αξία αγοράς των αγαθών και λήψης υπηρεσιών Τα έξοδα Ο ΦΠΑ των πα ρσπά νω πράξεων Οι επιστροφές και οι εκπτώσεις που γίνονται με ιδιαίτερα στοιχεία (όχι οι αναγραφόμενες πάνω στα στοιχεία πώλησης) Οι πράξεις αυτές μπορεί να καταχωρούνται αφαιρετικά στις αντίστοιχες στήλες. Σε παραπέρα ανάλυση, ανάλογα με τις ανάγκες του φπα και της φορολογίας εισοδήματος πρέπει να υποβάλλααι, η αξία των αγοραζόμενων αγαθών και υπηρεσιών, η αξία των εξόδων, των επιστροφών και εκπτώσεων. Η ανάλυση αυτή μπορεί να γίνεται είτε απευθείας στο βιβλίο αγορών η σε αθεώρητες καταστάσεις και αφορά κάθε πράξη και όχι τα σύνολα περιόδου. Η ανάλυση αυτή γίνεται το αργότερο μέχρι την προθεσμία υποβολής δήλωσης φορολογίας Εισοδήματος σε ότι αφορά τη φορολογία εισοδήματος και μέχρι την προθεσμία υποβολής περιοδικών δηλώσεων σε ότι αφορά το ΦΠΑ Βλ. Ι.Κ. Μαρίνης "ΚΒΣ" Αρθ. 5
Για τις ανάγκες της φορολογίας εισοδήματος η α α των αγορών πρέπει να αναλύεται σε κατηγορίες κατά Μοναδικό Συντελεστή Καθαρού Κέρδους (Μ.Σ.Κ.Κ) επί των αγορών, ώστε να γίνεται ακριβής ο προσδιορισμός των καθαρών κερδών της χρήσης. ΠΧ: Έστω υπόχρεος στην τήρηση βιβλίου αγορών, σε πόλη κάτω των 5000 κατοίκων, μη τουριστική και αντικείμενο εργασιών την λιανική πώληση βιβλίων και παιχνιδιών Μ.Σ.Κ.Κ παιχνιδιών (λιανικώς) 21% Μ.Σ.Κ.Κ βιβλίων (λιανικώς) 14% Στην περίπτωση αυτή οι αγορές θα πρέπει να τηρούνται σε ξεχωριστές στήλες, στη μια οι αγορές παιχνιδιών και στην άλλη οι αγορές βιβλίων. Για τις ανάγκες του ΦΠΑ πρέπει να αναλύονται; Α) Η αξία των αγορών και λήψης υπηρεσιών, κατά συντελεστή φόρου ή απαλλαγή από το φόρο Β) Η αξία των επιστροφών και των εκπτώσεων με τον ίδιο τρόπο Γ) Τα έξοδα σε εκείνα με δικαίωμα έκπτωσης του φόρου και σε εκείνα χωρίς δικαίωμα έκπτωσης. Σε ιδιαίτερο χώρο του βιβλίου καταχωρείται η αξία αγοράς των παγίων καθώς και ο φπα αυτών. Σημειώνεται όπ για τις αγορές παγίων δεν απαιτείται παραπέρα ανάλυση. Επίσης σε ιδιαίτερο χώρο καταχωρούνται τα δάνεια που χορηγούνται ή λαμβάνονται. 3.2 Φορολογικά στοιχεία Οι επιτηδευματίες που τηρούν βιβλία A κατηγορίας εκδίδουν όλα τα στοιχεία που προβλέπει ο ΚΒΣ: Δελτίο Αποστολής, Τιμολόγια, Αποδείξεις επαγγελματικών δαπανών. Αποδείξεις αυτοπαράδοσης. Συγκεντρωτικά δελτία αποστολής. Εξαίρεση αποτελούν οι αποδείξεις λιανικής πώλησης αγαθών, οι οποίες εκδίδονται μόνο όταν έχει προηγηθεί η έκδοση συγκεντρωτικού δελτίου αποστολής. Είναι αυτονόητο ότι οι παραπάνω επιτηδευματίες δεν έχουν υποχρέωση χρήσης φορολογικής ταμειακής μηχανής (φ.τ.μ)
ΒΙΒΛΙΑ Β ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ 4.1 Βιβλίο Εσόδων-Εξόδων (Γενικός 0 επιτηδευματίας που εντάσσεται στη Β κατηγορία, κατά τα οριζόμενα του ΚΒΣ (Αρθ.4), τηρεί βιβλίο εσόδων-εξόδων για την παρακολούθηση των συναλλαγών της επαγγελματικής του δραστηριότητας. Το βιβλίο εσόδων-εξρδων είναι όττως και το βιβλίο αγορών, απλογραφικό βιβλίο και τηρείται είτε με μηχανογραφικό είτε με χειρόγραφο τρόπο, εφαρμοζομένων ανάλογα των αχαϊκών διατάξεων του Κώδικα. Επί μηχανογραφικής τήρησης του βιβλίου εσόδων-εξόδων, έχει γίνει δεκτό ότι δεν αντιβαίνει τις διατάξεις του ΚΒΣ και δεν εμποδίζει τις ελεγκτικές επαληθεύσεις, εάν κατά την εκτύπωση του βιβλίου αυτού εμφανίζονται αναπτυγμένα πρώτα τα έσοδα και μαά τα έξοδα του μήνα ή και αντίστροφα. Επίσης ο κενός χώρος που μένει στην τελευταία σελίδα μετά την εκτύπωση των δεδομένων του προηγούμενου μήνα, δεν υπάρχει υποχρέωση να ακυρώνεται, λαμβανομένου υπόψη ότι στο τέλος της σελίδας εκτυπώνπαι το άθροισμα της σελίδας και ως εκ τούτου παρέλκει η ακύρωση του κενού χώρου. Ο επιτηδευματίας που τηρεί βιβλίο εσόδων-εξόδων, μπορεί να καταχωρεί καθημερινά, χωριστά για κάθε σειρά στοιχείου, με αναγραφή του πρώτου και του τελευταίου αριθμού των εκδιδόμενων στοιχείων την ίδια μέρα, το άθροισμα που αφορά τα ακαθάριστα έσοδα και το ΦΠΑ, στις αντίστοιχες στήλες του βιβλίου εσόδων-εξόδων Η αναγραφή και του συνολικού αριθμού των εκδοθέντων στοιχείων δεν απαιτείται πλέον, όπως επίσης δεν απαιτείται η καταχώρηση σε χωριστή στήλη των επιστροφών και εκπτώσεων, όταν εκδίδααι πιστωτικό τιμολόγιο, αλλά μπορεί να γίνααι η καταχώρηση αφαιρετικά στην αντίστοιχή στήλη. Αν χρησιμοποιεί φ.τ.μ. για τις λιανικές πωλήσεις αναγράφεται ο αριθμός του ημερήσιου δελτίου «Ζ». '*Βλ. Ι.Κ. Μαρίνης "ΚΒΣ" Αρθ. 6.1,6.1.5,6.1.7, 6.3.
Η παραπάνω ευχέρεια παρέχεται ατον επιτηδευματία της δεύτερης κατηγορίας βιβλίων ανεξάρτητα από τον τρόπο διενέργειας των πωλήαεων, μετρητοίς ή επί πιατώσει, χονδρικώς ή λιανικώς. Η ευχέρεια όμως αυτή δεν καταλαμβάνει και την καταχώρηαη των αγορών και των εξόδων, τα οποία απαιτείται να καταχωρούνται ένα-ένα στοιχείο. Σημειώνεται ότι ο ΦΠΑ που είναι εναωματωμένος στην αξία των λιανικών πωλήαεων αγαθών και υπηρεσιών, πρέπει να διαχωρίζεται από το σύνολο των ημερήσιων λιανικών πωλήαεων. Όταν χρησιμοποιείται φ.τ.μ. η αποφορολόγηση γίνεται από το δελτίο «Ζ». 4.1.1 Στήλες βιβλίου Εσόδων-Εξόδων' Σε ξεχωριστές στήλες του βιβλίου εσόδων-εξόδων καταχωρούνται: Α) Το είδος του δικαιολογητικού των αγορών και εξόδων, ο αριθμός και η χρονολογία έκδοσης ή λήψης του και το ονοματεπώνυμο ή η επωνυμία του εκδότη. Β) Τα ακαθάριστα έσοδα ξεχωριστά από την πώληση εμπορευμάτων, προϊόντων, σ υλών, από παροχή υπηρεσιών και από λοιπές πράξεις. Γ) Τις αγορές αγαθών διακεκριμένα και ανάλογα με τον προορισμό τους, για μεταπώληση ή παραγωγή προϊόντων, τις δαπάνες λήψης υπηρεσιών, τα γενικό έξρδα και τις λοιπές πράξεις. Δ) Τις επιστροφές και τις εκπτώσεις που γίνονται με πιστωτικό τιμολόγιο, οι οποίες μπορεί να καταχωρούνται αφαιρπικά από τις αντίστοιχες στήλες. Ε) Το φπα που αντιστοιχεί στις πιο πάνω πράξεις (ΦΠΑ εισροών και εκροών) Επίσης από τις διατάξεις της παρ.4 του αρθ.6 του ΚΒΣ προβλέπεται η υποχρέωση σε ιδιαίτερο χώρο να καταχωρούνται διακεκριμένα: Τα έσοδα και τα έξοδα που πραγματοποιούνται για λογαριασμό τρίτων. Οι αυτοπσραδόσεις αγαθών ή η ιδιοχρησιμοποίηση υπηρεσιών Η αξία αγοράς παγίων στοιχείων, ο ΦΠΑ που αναλογεί σε συτά, καθώς και το ποσό των ετήσιων αποσβέσεων, ότσν εξάγπαι λογιστικό σποτέλεσμα (παροχή υπηρεσίας) ' Βλ. Ι.Κ.Μοφίνης "ΚΒΣ" Αρθ. 6.1.2, 6.2, 6.2.1, 6.4, 6.5 σελ. 110
Οι καταθέσεις και αναλήψεις κεφαλαίων, τα δάνεια που χορηγούνται και λαμβάνονται, καθώς και οι τμηματικές εισπράξεις ή καταβολές που γίνονται για τη μερική ή ολική εξόφληση τους. Η αξία των πράξεων που καταχωρούνται στο βιβλίο εσόδων-εξόδων, τόσο στο σκέλος των εσόδων όσο και στο σκέλος των εξόδων, σε ξεχωριστές στήλες, σύμφωνα με τα παραπάνω, πρέπει να αναλύονται παραπέρα σε στήλες του βιβλίου εσόδων ή εξόδων ή σε καταστάσεις αθεώρητες ανάλογα με τις ανάγκες της φορολογίας Εισοδήματος και του ΦΠΑ. Η ανάλυση αυτή αφορά κάθε πράξη και όχι τα σύνολα περιόδου. Η ανάλυση για τις ανάγκες της φορολογίας εισοδήματος γίνεται το αργότερο μέχρι την προθεσμία υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος. Τα ακαθάριστα έσοδα από πωλήσεις αγαθών και από παροχή υπηρεσιών πρέπει να αναλύονται κατά Μ.Σ.Κ.Κ., ώστε να γίνααι ο ακριβής προσδιορισμός των καθαρών κερδών της χρήσης. Εάν ο επιτηδευματίας παρέχει υπηρεσίες η παρέχει υπηρεσίες και στερείται αξιόλογων αποθεμάτων δεν έχει υποχρέωση διαχωρισμού των εσόδων του κατά Μ.Σ.Κ.Κ, αφού τα κέρδη του στην περίπτωση αυτή προσδιορίζονται λογιστικά (έσοδα μείον έξοδα). Διευκρινίζπαι ότι η υποχρέωση ανάλυσης κατά συντελεστή φορολογίας εισοδήματος στην περίτπωση του βιβλίου εσόδων-εξρδων, καταλαμβάνει μόνο τα έσοδα και δεν αφορά και τις αγορές. Στην ανάλυση για τις ανάγκες του ΦΠΑ που γίνεται το αργότερο μέχρι την προθεσμία υποβολής περιοδικών δηλώσεων, πρέπει να αναλύονται: Η αξία των επιστροφών και εκπτώσεων κατά συντελεστή φόρου ή απαλλαγή από το φόρο Η αξία των αγορών αγαθών και υπηρεσιών που λαμβάνονται κατά συντελεστή φόρου η απαλλαγή από το φόρο Τα έξοδα σε εκείνα με δικαίωμα έκπταχτης του φόρου ή σε εκείνα χωρίς δικαίωμα έκπτωσης Επίσης για την εξυπηρέτηση της φορολογίας εισοδήματος και του ΦΠΑ από τις διατάξεις της παρ.5 του αρθ.6 του ΚΒΣ, προβλέπεται η υποχρέωση ανάλυσης στις τελευταίες σελίδες σου βιβλίου και εντός του επόμενου από τη λήξη της διαχειριστικής περιόδου μήνα;
A) Των ακαθαpiotωv εσόδων από πωλήσεις αγαθών και παροχής υπηρεσιών με διάκριση λιανικών και χονδρικών Β) Των εξόδων για αμοιβές προσωπικού και τρίτων, για ενοίκια, τόκους και για λοιπά έξοδα Η παραπάνω ανάλυση παρέλκει εάν από τον τρόπο τήρησης του βιβλίου εσόδων-ε^ιδων στη διάρκεια της χρήσης προκύπτουν τα παραπάνω δεδομένα. 4.1 Φορολογικά Στοιχεία^^ Οι επιτηδευματίες που τηρούν βιβλία Β κατηγορίας εκδίδουν όλα τα φορολογικά στοιχεία που ορίζονται από τις διατάξεις του ΚΒΣ: πμολόγια, εκκαθαρίσεις, αποδείξεις λιανικής πώλησης, αποδείξεις παροχής υπηρεσιών, αποδείξεις επαγγελματικών δαπανών, αποδείξεις αυτοπαράδοσης, δελτία αποστολής, έγγραφα μπαφοράς ανάλογα με την περίπτωση καθενός. Επίσης οι παραπάνω επιτηδευματίες είναι υπόχρεοι στη χρήση φ.τ.μ. 4.3 ΒΙΒΛΙΟ ΑΠΟΓΡΑΦΩΝ 4.3.1 Γενικά Από την απογραφή της 31-12-1995 δημιουργήθηκε καθολική υποχρέωση τήρησης βιβλίου απογραφών εμπορεύσιμων περιουσιακών στοιχείων για τους επιτηδευματίες της δεύτερης κατηγορίας. Απαραίτητη προϋπόθεση για την τήρηση του βιβλίου απογραφών από τους επιτηδευματίες της Β κατηγορίας είναι η υπέρβαση του ορίου των 18.000.000 δρχ. των ακαθαρίστων εσόδων. Στην περίπτωση που η διαχειριστική περίοδος είναι μικρότερη του δωδεκαμήνου τα ακαθάριστα έσοδα προσδιορίζονται με αναγωγή σε ετήσια. Βλ. Ι.Κ. Μαρίνης "ΚΒΣ ' Αρθ. 6.1.1 σεχ. 110
Π Χ Επιχείρηση με έναρξη εργασιών την 12-9-1997 πραγματοποίησε μέχρι την 31-12-1997 ακαθάριστα έσοδα από πώληση αγαθών 5800000 δρχ. Η παραπάνω επιχ/ση την 31-12-1997 δεν είχε υποχρέωση σύνταξης απογραφής επειδή με αναγωγή σε ετήσια τα ακαθάριστα έσοδα δεν ξεπέρασαν το όριο των 18000000 δρχ. (5800000Ί 2/4=17400000δρχ). Η τήρηση του βιβλίου απογραφών δεν αποτελεί λόγο λογιστικού προσδιορισμού του αποτελέσματος, άλλωστε για τον επιτηδευματία της Β κατηγορίας από τις διατάξεις της φορολογίας εισοδήματος, προβλέππαι ότι η εξαγωγή του καθαρού κέρδούς γίνεται με την εφαρμογή Μοναδικού Συντελεστή Καθαρού Κέρδους και τα αντικειμενικά κριτήρια. Σκοπός του βιβλίου απογραφών είναι η διενέργεια ελεγκτικών επαληθεύσεων. Η υποχρέωση τήρησης βιβλίου απογραφών σε μια χρήση λόγο υπέρβασής του ορίου των 18000000 δεν υποχρεούται στην τήρηση βιβλίου απογραφής και στην επόμενη χρήση εάν δεν υπερβεί και πάλι το όριο στη χρήση αυτή. Λαμβανομένου υπόψη ότι η τήρηση του βιβλίου απογραφών από τον επιτηδευματία της δεύτερής κατηγορίας δεν συνεπάγεται και το λογιστικό προσδιορισμό του αποτελέσματος, ο επιτηδευματίας της κατηγορίας αυτής υφίσταται υποχρέωση τήρησης βιβλίου απογραφών για τα εξής εμπορεύσιμα περιουσιακά στοιχεία; Α )Τα εμπορεύματα Β) Τις πρώτες και βοηθητικές ύλες Γ) Τα υλικά συσκευασίας Δ) Τα έτοιμα προϊόντα Ε) Τα ημιτελή προϊόντα Ζ) Τα υποπροϊόντα Η) Τα υπολείμματα (με εμπορευματική αξία) Στο βιβλίο απογραφών ο επιτηδευματίας έχει την υποχρέωση ποσοτικής καταγραφής και αποτίμησης των εμπορεύσιμων αγαθών. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στην επιλογή της μεθόδου αποτίμησης, καθώς και του τρόπου καθορισμού του κόστους παραγωγής, κυρίως κατά την έναρξη της υποχρέωσης, δεδομένου ότι θα πρέπει να ακολουθείται πάγια."' '* Βλ. Ι.Κ. Μαρίνης "ΚΒ Σ" Αρ6. 6.1, 6.7, 6.4, 6.5 σελ. 115
4.3.2 Χρόνος ενημέρωσης και θεώρηση βιβλίου Απογραφών^ Η καταχώρηση της απογραφής κατά ποσότητα και αξία (αποτίμηση) θα γίνεται μέχρι την 20η Φεβρουάριου εκάστου έτους και όχι αργότερα από την ημερομηνία υποβολής των δηλώσεων εκκαθαριστικής, ΦΠΑ ή δήλωση φορολογίας εισοδήματος. Εάν υποβληθεί εκκαθαριστική φπα ή δήλωση φορολογίας εισοδήματος προ της 20ης φεβρουαρίου, η απογραφή κατά ποσότητα και αξία καταχωρείται προ της 20ης φεβρουαρίου. Με εγκύκλιο για τη διευκόλυνση των επιτηδευματιών, αλλά και την αποσυμφόρηση των Δ.Ο.Υ, έγινε δεκτό ότι. στις περιτπώσεις που είναι εφικτό (ττχ μικρός αριθμός ειδών κλπ) η απογραφή των εμπορεύσιμων αγαθών καταχωρείται σε χωριστές σελίδες, στο τέλος του τηρούμενου βιβλίου εσόδων-εξόδων (μηχανογραφικού ή μη) και ως εκ τούτου να μη θεωρηθεί και τηρηθεί ιδιαίτερο βιβλίο απογραφών. 4.3.3 Κυρώσεις - Επιπτώσεις στο Κύρος των βιβλίων^ Η επιχείρηση που δεν ενημέρωσε εμπρόθεσμα (ανεξάρτητα από τις ημέρες καθυστέρησης ) το βιβλίο απογραφών ή δεν το τήρησε, επιβάλλεται πρόστιμο τριπλάσιο της κατηγορίας βιβλίων και όχι ιδιαίτερο πρόστιμο για κάθε ημέρα καθυστέρησης, δηλαδή επιβάλλεται πρόστιμο 200000*3=600000δρχ το οποίο συμβιβάζεται στο 1/3. (Αρθ. 5. Ν. 2523/97). Παραβάσεις που σχετίζονται με την πλημμελή κατάρτιση της απογραφής ή την μη κατάρτιση αυτής δεν επισύρουν κυρώσεις όσον αφορά το κύρος των βιβλίων. Παραβάσεις όμως που προκύπτουν από ελεγκτικές επαληθεύσεις (μη έκδοση στοιχείων, αγορές χωρίς στοιχεία κλπ), επισύρουν πέραν του προστίμου του ΚΒΣ και κυρώσεις που σχετίζονται με το κύρος των βιβλίων. Βλ. Ι.Κ. Μαρίνης "Κ Β Ι Αρθ. 6.6 Βλ. Ι.Κ. Μαρίνης "ΚΒΣ" Αρθ. 6.9 σελ. 127
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΧΡΟΝΟΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ 5.1 Έννοια ενημέρωσης των βιβλίων (χειρόγραφων - μηχανογραφικών) ^ Η ενημέρωση των βιβλίων του επιτηδευματία, σύμφωνα με τις διατάξεις του ΚΒΣ, γίνεται κατά περίτπωση ως ακολούθως: 1. Στα τηρούμενα χειρόγραφα βιβλία, με την καταχώρηση των παραστατικών εγγράφων των συναλλαγών σε αυτά. 2. Στα τηρούμενα μηχανογραφικά βιβλία, με την πληκτρολόγηση των στοιχείων των συναλλαγών και την εκτύπωσή τους. Η ενημέρωση των βιβλίων στην περίπτωση αυτή γίνεται σε δύο φάσεις. Στην πρώτη φάση γίνπαι η εισαγωγή (πληκτρολόγηση) των δεδομένων των παραστατικών των εγγραφών στη μνήμη του Η/Υ και στη δεύτερη φάση γίνπαι η εκτύπωση (εγγραφή) των δεδομένων με τη χρήση Η/Υ στα βιβλία. 5.2 Χρόνος ενημέρωσης βιβλίων A και Β κατηγορίας^ Η ενημέρωση των βιβλίων A και Β κατηγορίας πρέπει να γίνπαι εντός 15 ημερών από την έκδοση ή λήψη του δικαιολογητικού και επί ταμειακών πράξεων από τη διενέργειά τους (δηλ. από την έκδοση ταμειακών παραστατικών). Για τον υπολογισμό της έναρξης και λήξης της προθεσμίας ενημέρωσης δεν υπάρχουν ειδικές διατάξεις του ΚΒΣ και έχουν εφαρμογή οι διατάξεις των άρθρων 241 και 242 του ΑΚ. σύμφωνα με τις οποίες η προθεσμία αρχίζει την επόμενη της ημέρας που συντελέστηκε το γεγονός που αποτελεί την αφετηρία της και λήγει όταν περάσει ολόκληρη η τελευταία ημέρα και αν αυτή είναι κατά νόμο αργία, όταν περάσει ολόκληρη η επόμενη εργάσιμη. Βλ. Ι,Κ. Μαρίνης "ΚΒΣ Αρθ. 17.0.1 σελ. 617 Βλ. Ι.Κ. Μαρίνης ΚΒ Αρθ. 17.0.2,17.0.3, 17.0.4 σελ. 617
ΠΧ. Έκδοση ή λήψη στοιχείου την 1-8-1995. Η μέτρηση της προθεσμίας καταχώρησης του αρχίζει στις 2-8-1995 και λήγει 16-8-1995 (1 5 ημέρες). Δηλαδή σπς 17-8-1995 το στοιχείο αυτό πρέπει να είναι καταχωρημένο στο βιβλίο. Αν η 16-8-1995 είναι κατά το νόμο εορτάσιμη (αργία) τότε η προθεσμία καταχώρησης λήγει σπς 17-8-1995. Ένα θέμα που συχνά τίθεται είναι με ποια ημερομηνία, έκδοσης ή λήψης, πρέπει να καταχωρούνται τα στοιχεία αγορών εξόδων κλπ, στα βιβλία των ετπτηδευματιών. Σύμφωνα με τις διατάξεις του αρθ. 17 του ΚΒΣ ενημερώνονται εντός 15 ημερών από την ημερομηνία λήψης τους και ως ημερομηνία γράφπαι η ημερομηνία λήψης του στοιχείου και όχι η ημερομηνία έκδοσης του. Έπειτα από τα παραπάνω η καταχώρηση στα βιβλία στοιχείων που έχουν ημερομηνία λήψης μααγενέστερη δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί παράβαση των διατάξεων του Κώδικα, με την προϋπόθεση όμως ότι η καταχώρηση αυτών γίνεται εμπρόθεσμα. Ο χρόνος λήψης των στοιχείων επί αποστολής από τρίτο, αποδεικνύεται με κάθε πρόσφορο τρόπο. Τέτοιοι τρόποι είναι ενδεικτικά, η επισύναψη του ταχυδρομικού φακέλου ή η τήρηση πρωτοκόλλου ή η αναγραφή επί του στοιχείου της ημερομηνίας παραλαβής. 'Οταν εκδίδονται στοιχεία εκτός έδρας για πωλήσεις η εισπράξεις ή λαμβάνονται στοιχεία για έξοδα που διενεργούνται, έχει γίνει δεκτό από τη διοίκηση, ότι ο χρόνος έναρξης της προθεσμίας ενημέρωσης αρχίζει από την ημερομηνία επιστροφής του πωλητή ή εισπράκτορα ή υπαλλήλου ή του αυτοκινήτου, γιατί τότε λαμβάνει γνώση ή επιχ/ση των πουλήσεων ή των εισπράξεων ή των εξόδων που πραγματοποιήθηκαν και περιέρχονται σε αυτή τα σχετικά φορολογικά στοιχεία και παραστατικά των εγγραφών. Όταν κατά τη διάρκεια της χρήσης λαμβάνονται από τον επιτηδευματία στοιχεία αγοράς αγαθών (τιμολόγια) πριν από την παραλαβή των αγαθών, δε διενεργούνπτι εγγραφές στα τηρούμενα από αυτόν βιβλία, αλλά η καταχώρηση των στοιχείων αυτών γίνεται κατά την παραλαβή των αγαθών.
5.3 Μίταφορά των δεδομένων υποκαταστήματος με βιβλία A ή Β κατηγορίας^ Τα δεδομένα των βιβλίων του υποκαταστήματος μεταφέρονται στα βιβλία της έδρας (κεντρικού), εντός της προθεσμίας υποβολής των κατά περίτττωση φορολογικών δηλώσεων. Αν ο επιτηδευματίας δεν έχει υποχρέωση υποβολής φορολογικών δηλώσεων στη διάρκεια της χρήσης (μη υποκείμενος στο ΦΠΑ) τότε τα δεδομένα του υποκαταστήματος μεταφέρονται στο τέλος της χρήσης, για την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος. Η υποβολή των περιοδικών δηλώσεων πραγματοποιείται ανάλογα με το τελευταίο ψηφίο του ΑφΜ του υποκείμενου και ολοκληρώνεται μέσα σε 11 εργάσιμες ημέρες. Κάθε ημερολογιακό τρίμηνο και μέχρι την 20η ημέρα που ακολουθεί το τρίμηνο από υποκείμενους που τηρούν βιβλία A κατηγορίας και κάθε ημερολογιακό δίμηνο και μέχρι την 20η ημέρα που ακολουθεί το δίμηνο από υποκείμενους που τηρούν βιβλία Β κατηγορίας του ΚΒΣ. ΠΧ Τα δεδομένα υποκαταστήματος επιτηδευματία με ΑφΜ που λήγει σε 1 με βιβλία Α) A κατηγορίας (αγορών) για τους μήνες Ιανουάριο έως και Μάρτιο μεταφέρονται υποχρεωτικά στο βιβλίο της έδρας συγκεντρωτικά μέχρι 20 Απριλίου και θα καταχωρηθούν με ημερομηνία καταχώρησης την 31 π Μαρτίου (τελευταία ημέρα της φορολογικής περιόδου). Β) Β κατηγορίας (εσόδων-εξόδων) για τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο θα μεταφερθούν στο βιβλίο της έδρας συγκεντρωτικό μέχρι 20 Μαρτίου, με ημερομηνία καταχώρησης 28 φεβρουαρίου (τελευταία ημέρα της φορολογικής περιόδου). Στην περίπτωση που τα βιβλία τηρούνται μηχανογραφικά στις 20 Απριλίου ή στις 20 Μαρτίου, δεν είναι δυνατή η παρεμβολή εγγραφής με ημερομηνία 31 Μαρτίου ή 28 φεβρουαρίου αντίστοιχα, λόγω παρέλευσης του δεκαπενθημέρου. Οπότε όταν αυτά τηρούνται μηχανογραφικά η μεταφορά των δεδομένων του υποκαταστήματος πρέπει να γίνεται μέχρι την 15η ημέρα του μήνα υποβολής της σχετικής δήλωσης. Στα χειρόγραφα βιβλία η μεταφορά μπορεί να γίνπαι και μετά την 15π ημέρα, εντός όμως της προθεσμίας υποβολής της σχετικής δήλωσης. Βλ. Ι.Κ. Μαρίνης "ΚΒΣ" Αρθ, 17.5.1, 17.5.2, 17.5.3 σελ. 622
ο τρόπος μπαφοράς των δεδομένων για την πρώτη και δεύτερη κατηγορία βιβλίων, δεν ορίζεται ρητά στις διατάξείς του κώδικα, έτσι τα δεδομένα αυτά μπορεί να μεταφέρονται στα βιβλία της έδρας (κεντρικού) με κάθε πρόσφορο τρόπο (φωτοτυπίες παραστατικών, αθεώρητές καταστάσεις, ακόμη και τηλεφωνικά κλπ), πάντα όμως κατά τις διακρίσείς (στήλες) των βιβλίων της έδρας. Όταν τα βιβλία του κεντρικού τηρούνται με μηχανογραφικό τρόπο και τα βιβλία του υποκαταστήματος με χειρόγραφο, η μεταφορά των δεδομένων του υποκαταστήματος γίνεται με πληκτρολόγηση στις αντίστοιχες στήλες του μηχανογραφικά τηρούμενου βιβλίου του κεντρικού, εφόσον υπάρχει δυνατότητα από το πρόγραμμα. Σε διαφορετική περίτπωση αυτά καταχωρούνται χειρόγραφα μετά την εκτύπωση του βιβλίου. Στις περιπτώσεις ειδικών εντόκων στην πρώτη ή τη δεύτερη κατηγορία μπορεί το κεντρικό και το υποκατάστημα να μην τηρούν βιβλία της αυτής κατηγορίας (πχ κεντρικό πρατήριο βενζίνης με βιβλίο αγορών, υποκατάστημα κατάστημα ανταλλακτικών με βιβλίο εσόδων-εξόδων) οπότε τίθεται το θέμα του τρόπου καταχώρησης στο βιβλίο αγορών του κεντρικού, των δεδομένων του βιβλίου εσόδων-εξόδων του υποκαταστήματος. Στην περίτπωση αυτή δεν συμπίτπουν οι στήλες του ενός βιβλίου και του άλλου και ως λύση προτείνεται να καταχωρούνται τα δεδομένα του υποκαταστήματος σε ιδιαίτερο χώρο του βιβλίου αγορών (σε χωριστή σελίδα).
ΤΡΟΠΟΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ ΚΑΙ ΕΚΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 6.1 Γενικά Με τον όρο φορολογικά οτοιχεία νοούμε τα παραστατικά έγγραφα τα οποία προβλέπονται από τις διατάξεις του ΚΒΣ και στα οποία απεικονίζεται κάθε πράξη, που έχει σχέση με την επαγγελματική δραστηριότητα της επιχ/σης και αφορά συναλλαγή, διακίνηση ή άλλη πράξη. Στα φορολογικά στοιχεία κάθε συναλλακτική πράξή ή διακίνηση απεικονίζεται και αποτυπώνπαι άμεσα πρωτογενώς (πρωτοτύπως). Στη συνέχεια από τα φορολογικά στοιχεία οι προαναφερόμενες πράξεις μπαφέρονται και καταγράφονται στα τηρούμενα φορολογικά βιβλία. 6.2 Τρόπος καταχώρησης στα βιβλία^ Οι εγγραφές στα βιβλία και στα φορολογικά στοιχεία γίνονται; Α) Χειρόγραφα με μελάνι ή με τη χρήση Η/Υ ή με άλλη μηχανή (πχ γραφομηχανή), ώστε να μην είναι ευχερής η αλλοίωση. Καταχωρήσεις με κοινό μολύβι δεν επιτρέπονται, συνιστούν παράβαση του ΚΒΣ και λόγω ανεπάρκειας των βιβλίων. Επίσης η έκδοση των αντιτύπων των στοιχείων του ΚΒΣ με τη μέθοδο της αντιγραφής με το χέρι του περιεχομένου των πρωτοτύπών δεν επιτρέπεται. Ως εγγραφή ή καταχώρηση νοείται η πρωτότυπη (πρώτη) αποτύπωση, παρουσίαση μιας συναλλακτικής ή άλλης πράξης στα βιβλία και στοιχεία. Β) Χωρίς κενά διαστήματα, επεγγραφές, παραπομπές στο περιθώριο ή ξέσματα. Διορθώσεις και ξέσματα σε μεγάλη έκταση καθιστούν τα τηρούμενα βιβλία και στοιχεία ανεπαρκή. Βλ. Ι.Κ. Μαρίνης "ΚΒ Σ" Αρθ. 18.0 σελ. 633
Η απαγόρευση πις ύπαρξης κενών διαστημάτων έχει την έννοια της μελλοντικής παρεμπόδισης καταχωρήσεων ή προσθηκών. Η ακύρωση κενού χώρου στα βιβλία σύμφωνα με τα κρατούντα, γίνεται με διαγώνια γραμμή, διαγράμμιση (σχήμα Ζ) ή με οποιοδήποτε άλλο πρόσφορα τρόπο. Κατά την εκτύπωση των μηχανογραφικών βιβλίων, για τον κενό χώρο που μένει στην τελευταία σελίδα, μετά την εκτύπωση των δεδομένων του προηγούμενου μήνα, δεν υπάρχει υποχρέωση ακύρωσης. Επεγγραφή σημαίνει πάνω σε μια ένδειξη (λεκπκό ή αριθμό) μιας άλλης, με τρόπο που να καθιστά δυσχερή την ανάγνωση της αρχικής. Όταν συντρέχει λόγος διαγραφής η διόρθωσης μιας εγγραφής ή ένδειξης τότε το ποσό ή η λέξη διαγράφονται ή διορθώνονται κατά τρόπο που να διαβάζονται. Αυτό μπορεί να γίνει με διαγράμμιση (μια οριζόντια γραμμή) πάνω στο διαγραφόμενο κείμενο ή ποσό, χωρίς να επιτρέπεται το σβήσιμο ή η χρήση του διορθωτικού. Το άρθρο 18 παρ. 2 του ΚΒΣ καθιερώνει ως βασική προϋπόθεση τυπικής αναγνώρισης των εγγραφών στα βιβλία την αναφορά τους σε συγκεκριμένα παραστατικά, έτσι θεωρεί ότι οι εγγραφές στα βιβλία πρέπει να στηρίζονται σε: 1. Στοιχεία που προβλέπονται από πς διατάξεις του (τιμολόγια, τιμολόγιαδελτία αποστολής, εκκαθαρίσεις κλπ). 2. Δημόσια έγγραφα, ως τέτοια θεωρούνται αυτά που συντάσσονται, κατά τους νόμιμούς τύπους, από δημόσιους υπαλλήλους ή λειτουργούς ή πρόσωπα που ασκούν δημόσια υπηρεσία ή λειτουργία. Έτσι ττχ η έκθεση της πυροσβεστικής υπηρεσίας περί καταστροφής εμπορευμάτων μπορεί να αποτελεί παραστατικό εγγραφών στα βιβλία. 3. Αλλα πρόσφορα αποδεικτικά στοιχεία. Για την εξυπηρέτηση φορολογικών αναγκών έχει γίνει δεκτό ότι σε περίτπωση απώλειας φορολογικού στοιχείου, πρόσφορο παραστατικό εγγραφής στα βιβλία, αποτελεί φωτοαντίγραφο, χωρίς επικύρωση από τη Δ.Ο.Υ, από το στέλεχος του εκδότη. Το τιμολόγιο οίκου εξωτερικού, το οποίο ελήφθη με FAX μπορεί να θεωρηθεί πρόσφορο αποδεικτικό στοιχείο εγγραφής και η αντίστοιχη εγγραφή στα βιβλία νόμιμη, με Βλ. Ι.Κ. Μαρίνης "ΚΒΣ" Αρθ. 18.1, 18.2, 18.2.2 σεχ. 633
την προϋπόθεση ότι το πραπότυπο τιμολόγιο θα ληφθεί αργότερα, θα συσχετιστεί και θα διαφυλαχθεί για όσο χρόνο ορίζεται από τις διατάξεις του Κώδικα. Οι ουσιαστικές προϋπόθεσης, που πρέπει να συντρέχουν αθροιστικά, για την αναγνώριση μιας επιχειρηματικής δαπάνης, που η συνδρομή τους αποτελεί αντικείμενο φορολογικού ελέγχου είναι οι εξής: 1. Η δαπάνη να είναι πραγματική και όχι εικονική ή πλασματική 2. Η δαπάνη να είναι παραγωγική, δηλαδή να αφορά την επιχείρηση και όχι τον επιχειρηματία, να συμβάλει στην απόκτηση εισοδήματος, χωρίς να εξετάζεται αν κατά τη χρήση που πραγματοποιήθηκε συνέβαλε ή όχι στην απόκτηση εισοδήματος 3. Η δαπάνη να προβλέττεται από διάταξη νόμου. Οι διατάξεις του ν.2238/1994 και άλλων νομοθετημάτων κατονομάζουν τις κατηγορίες των δαπανών του αφαιρούνται από τα ακαθάριστα έσοδα που υπόκεινται σε φορολογία 4. Η δαπάνη να είναι βέβαιη, δεδουλευμένη και εκκαθαρισμένη 5. Η δαπάνη να έχει σκοπό την απόκτηση εισοδήματος και όχι την απόκτηση κεφαλαίου 6. Η δαπάνη να συμβάλλει στην σπόιαηση φορολογητέου εισοδήματος και όχι απαλλασσόμενου 7. Η πραγμαπτποίηση της δαπάνης να προκύτπει από έγγραφα δικαιολογητικά 8. Η δαπάνη να έχει καταχωρηθεί στα βιβλία με βάση αποδεικτικά στοιχεία ή υπολογιστικά (πχ αποσβέσεις) 6.3 Περιεχόμενο και τρόπος έκδοσης των στοιχείων^ Με τις διατάξεις της παρ. 5 του αρθ. 18 του ΚΒΣ επιβάλλεται υποχρέωση σε όλα τα φορολογικά στοιχεία να αναγράφεται εντύπως ή με σφραγίδα ο τίτλος τους και συγκεκριμένα δεδομένα προσδιορισμού της ταυτότηπις του υπόχρεου, της επαγγελματικής του δραστηριότητας και της διεύθυνσης που αυτή ασκείται. Έτσι απαιτείται, πέραν του τίτλου, η αναγραφή των εξής ενδείξεων στα φορολογικά στοιχεία: Βλ. Ι.Κ. Μαρίνης "K B I" Αρθ. 18.5, 18.3. 18.4, 18.4.1, 18.4.2