37 ο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΥΠΕΡΗΧΩΝ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Λ. Κηφισίας 317Γ, 14561 Κηφισιά: τηλ.: +30 210 6205129-130 fax: +30 210 6205119 e-mail: info@hsumb.gr,/ www. hsumb.gr 1
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η Ελληνική Εταιρεία Μελέτης & Εφαρμογής των Υπερήχων στην Ιατρική & την Βιολογία οργάνωσε Ημερίδα με θέμα Η Υπερηχογραφία Σήμερα που εντάχθηκε στο πρόγραμμα του 37ου Πανελληνίου Ιατρικού Συνεδρίου και πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, στο Hilton το Σάββατο 21 Μαΐου, 2011. Σκοπός της Ημερίδας είναι να συνοψίσει τα σημερινά δεδομένα της υπερηχογραφίας, όπως αυτά εφαρμόζονται στις νέες εφαρμογές της σε όλα τα όργανα του σώματος και όπως χρησιμοποιούνται από γιατρούς όλων των ειδικοτήτων. Στο τεύχος αυτό και στο DVD-ROM που το συνοδεύει, θα βρείτε τις περισσότερες από τις ομιλίες, τις ανακοινώσεις, τις παρεμβάσεις των προέδρων, τα συμπεράσματα, αλλά και το πρακτικό μέρος της Ημερίδας σε μορφή video, όπως αυτό παρουσιάστηκε με πρακτικές επιδείξεις, παρουσιάσεις και συμμετοχή των εκπαιδευομένων. Η Ελληνική Εταιρεία Μελέτης & Εφαρμογής των Υπερήχων στην Ιατρική & την Βιολογία θέλει να ευχαριστήσει θερμά όλους τους συντελεστές αυτής της Hμερίδας: Την Oργανωτική Eπιτροπή του Πανελληνίου Ιατρικού Συνεδρίου με την οποία συνδιοργανώσαμε την Ημερίδα, τους Προέδρους και Συντονιστές όλων των θεματικών συνεδριών τους ομιλητές, τους εκπαιδευτές και αυτούς που συμμετείχαν ενεργά στα θεματικά πρακτικά σεμινάρια. Σκοπός της Ελληνικής Εταιρείας Υπερηχογραφίας είναι, παρά την δύσκολη οικονομική συγκυρία, να συγκεντρώσει τις δυνάμεις του Διοικητικού Συμβουλίου και των μελών της Εταιρείας με σκοπό την διάδοση και εμπέδωση των νέων γνώσεων της υπερηχογραφίας όπως αυτές προκύπτουν από την διαρκή τεχνολογική εξέλιξή της. Κεντρικό θέμα της Ημερίδας, που διατρέχει όλες τις θεματικές συνεδρίες είναι η Ελαστογραφία. Υπάρχουν πολλές μορφές Ελαστογραφίας που αναδεικνύονται από διαφορετικούς κατασκευαστές και περιέχουν τεχνολογικά διαφορετικές εφαρμογές της. Οι εφαρμογές αυτές περιγράφονται στα επιμέρους κεφάλαια της Ημερίδας. Μετά την παρουσία μίας μορφής συμβατικής Ελαστογραφίας σε πολλούς υπερηχογράφους, προτείνεται σήμερα ενός νέου τύπου Ελαστογραφία που αποτελεί πραγματική καινοτομία. Με τις νέες Ελαστογραφίες ο Υπερηχογράφος αποκτά δυνατότητα αξιολόγησης και αξιόπιστης μέτρησης της σκληρότητας και της ελαστικότητας των ιστών. Απαλλάσσεται από τους περιορισμούς της συμβατικής Ελαστογραφίας με άσκηση μηχανικής πιέσεως με προβλήματα στην αξιολόγηση των ιστών. Τα προβλήματα αυτά σχετίζονται με τον υποκειμενικό της χαρακτήρα, τα artefacts και τις μεγάλες αποκλίσεις στις μετρήσεις που πραγματοποιούνται σε διαφορετικούς Υπερηχογράφους και διαφορετικούς εξεταστές. Η ευελιξία, η υπερηχογραφική καθοδήγηση της νέας Ελαστογραφίας και η προσθήκη της νέας σημειολογίας ισχυροποιούν την θέση της Υπερηχογραφίας στα διαγνωστικά πρωτόκολλα. Η Υπερηχογραφία με την Ελαστογραφία τείνει στην ιστολογική διάγνωση με την ατραυματική «εικονική βιοψία». Ο ρόλος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης και Εφαρμογής των Υπερήχων στην Ιατρική και τη Βιολογία είναι να επισημαίνει, να ενημερώνει και να εκπαιδεύει στις νέες τεχνολογίες και εφαρμογές της Υπερηχογραφίας. Η σύγχρονη Ελαστογραφία είναι η καινοτομία που προσθέτει πληροφορίες από μία ανεξερεύνητη μέχρι σήμερα διάσταση των ιστών. Η Ημερίδα αυτή επιδίωξε να παρουσιάσει να κρίνει και να φωτίσει το νέο τεχνολογικό άλμα της Υπερηχογραφίας και τις κλινικές του εφαρμογές. Συμπληρωματικά, ιδιαίτερα σε θέματα στα οποία δεν υπήρχε αντίστοιχο εκπαιδευτικό υλικό, το περιεχόμενο του προγράμματος και του DVD-ROM συμπληρώθηκε από αντίστοιχες παρουσιάσεις της Ημερίδας που πραγματοποιήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2010. Έχει δοθεί έμφαση στο περιεχόμενο και την ποιότητα των παρουσιάσεων ούτως ώστε το επιστημονικό και πρακτικό υλικό της Ημερίδας να περιέχεται στο ένθετο DVD-ROM. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΥΠΕΡΗΧΩΝ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Λ. Κηφισίας 317Γ, 14561 Κηφισιά: τηλ.: +30 210 6205129-130 fax: +30 210 6205119 e-mail: info@hsumb.gr,/ www. hsumb.gr 3
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΑΣ, ΣΗΜΕΡΑ Πραγματοποιήθηκαν οι Αρχαιρεσίες της Εταιρείας σύμφωνα με το καταστατικό της. Εξελέγησαν: Πρόεδρος: Παύλος Σ. Ζουμπούλης, Ακτινολόγος, p.zoumpoulis@echomed.gr / Αντιπρόεδρος: Νικόλαος Παπαντωνίου, Γυναικολόγος, npapant@gmail.com /Γεν. Γραμματέας: Κων/νος Βαγιανός, Χειρουργός, vagian@otenet.gr /Ταμίας: Ελένη Παντελεάκου, Ακτινολόγος, elsameli@otenet.gr /Μέλος: Ανδρέας Καραμπίνης, Εντατικολόγος, echolabicu@gmail.com /Γραμματιακή υποστήριξη Ελλ. Ετ. Υπερηχογραφίας.: 2106205129-130, info@hsumb.gr Συμμετοχή στο Συνέδριο Euroson 2010 που έγινε στη Κοπεγχάγη τον Αύγουστο του 2010. Ήταν ένα γενικά επιτυχημένο συνέδριο. Το πρόγραμμά του μπορείτε να το αναζητήσετε στην ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπερηχογραφίας: www.efsumb.org. Σκοπός της συμμετοχής ήταν η ενημέρωση και η έμπρακτη παρουσία στα δρώμενα της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπερήχων. Αντιπροσωπεία από την Ελληνική Εταιρεία συμμετείχε στο Συμβούλιο των Ευρωπαίων Εταίρων και δήλωσε την γνώμη της για πολλά θέματα του καταστατικού και του οργανωτικού σχήματος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας. Η συνέντευξη που παραχώρησε η Ελληνική αντιπροσωπεία στον εκδότη του περιοδικού δημοσιεύτηκε ήδη σε έντυπη και ψηφιακή μορφή στο Newsletter της Ευρωπαϊκής Εταιρείας. Το κείμενο της συνέντευξης μπορείτε να βρείτε στο site την Ευρωπαϊκής Εταιρείας www.efsumb.org στο κεφάλαιο News letter ή στην ιστοσελίδα της Ελληνικής Εταιρείας Υπερηχογραφίας www.hsumb.gr Διοργάνωση Euroson School. Το Euroson School είναι το εκπαιδευτικό όργανο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας που διοργανώνει σε διαφορετικά κάθε φορά κράτη-μέλη ένα θεματικό σχολείο Υπερηχογραφίας. Πιθανή ημερομηνία είναι 21/22 Ιανουαρίου 2012. Απόφαση για τον εμπλουτισμό και αναβάθμιση του site της Ελληνικής Εταιρείας Υπερηχογραφίας ώστε η ιστοσελίδα αυτή να αποτελέσει διαρκή και ζωντανό σύνδεσμο μεταξύ των μελών. Σχεδιασμός για το 2011 Ομαδική Εταιρική εγγραφή στο περιοδικό European Journal of Ultrasound (EJU). Υποβολή εργασιών στο Παγκόσμιο Συνέδριο Euroson/WFUMB, Βιέννη, 26-29 Αύγουστου 2011.Το πρόγραμμα του συνεδρίου υπάρχει στην ιστοσελίδα www.wfumb.org Προετοιμασία για το Euroson School που θα πραγματοποιηθεί στη Αθήνα τον Ιανουάριο του 2012 με θέμα Ultrasound Elastography Διεκδίκηση του Ευρωπαϊκού Συνεδρίου Euroson 2014. Το πολυτιμότερο συστατικό της Ελληνικής Εταιρείας είναι τα μέλη της. Ο καθένας από μας καλείται να συμμετέχει με κάθε τρόπο στις δραστηριότητες της Εταιρείας. Κατά την γενική συνέλευση των Αρχαιρεσιών ενεγράφησαν 123 μέλη εκ των οποίων 60, στο Ευρωπαϊκό περιοδικό της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπερηχογραφίας (EJU). Προϋπόθεση για την διοργάνωση των παραπάνω επιστημονικών δραστηριοτήτων είναι η οικονομική ευρωστία της εταιρείας που εξαρτάται επίσης από τα μέλη της. Προτείνουμε δύο διαφορετικούς τρόπους εγγραφής: 1. Με πιστωτική κάρτα στο site της εταιρείας που είναι ασφαλής και άμεση μέθοδος. 2. Mε την αγορά ειδικής κάρτας Paysafe. Οδηγίες θα βρείτε στο www.hsumb.gr Η Υπερηχογραφία συνεχίζει να μας εκπλήσσει και να μας ενθουσιάζει εκτός από ένα αξιόπιστο επαγγελματικό μηχάνημα στα χέρια μας, είναι και ένα ισχυρό επιστημονικό και εκπαιδευτικό εργαλείο. Είναι στο χέρι μας να το χρησιμοποιήσουμε αποτελεσματικά. Το Δ. Σ. της Ελληνικής Εταιρείας Υπερηχογραφίας έχει σκοπό να δράσει συντονιστικά σε αυτήν την κατεύθυνση. Παύλος Σ. Ζουμπούλης, Πρόεδρος, Νικόλαος Παπαντωνίου, Αντιπρόεδρος, Κων/νος Βαγιανός, Γεν. Γραμματέας. 4
Ημερίδα Η Υπερηχογραφία Σήμερα 37ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΙΑΤΡΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ Σάββατο 21 Μαΐου 2011, Athens Hilton Πρωινό Πρόγραμμα 08:30-14:00 Θεωρητικό μέρος Φυσική και Υπερηχογραφία Προεδρείο: Ειρ. Βαφειάδη, Αθ. Λούπας Βασικές αρχές της Υπερηχογραφίας: Ανατομία του ηχοβολέα Στ. Τσαντής Βασικές αρχές Ηχοανατομίας και κλασικές τομές της Υπερηχογραφίας Άνω και Κάτω Κοιλίας Κων. Μπούχρα Τι είναι Ελαστογραφία: Διαφορετικές τεχνικές, διαφορετικές εφαρμογές Αθ. Λούπας Βασικές γνώσεις φυσικής και τεχνολογίας των υπερήχων για την εφαρμογή στο fast. Ελ.Παντελεάκου Η Υπερηχογραφία στην Ενδοκρινολογία Προεδρείο: Αν. Παπαδάμ, Δ. Χρονόπουλος Υπερηχογράφημα Θυρεοειδούς, Παραθυρεοειδών και Τραχηλικών λεμφαδένων: Συμβολή του έγχρωμου Doppler και Υπερηχογραφικά Καθοδηγούμενη Παρακέντηση Π. Φίλης Συμβολή της Ελαστογραφίας στον χαρακτηρισμό του θυρεοειδικού όζου και την Υπερηχογραφικά Kαθοδηγούμενη Παρακέντηση Α. Παπαευαγγέλου Πρακτική επίδειξη με Ελαστογραφική μελέτη στις Παρωτίδες, τους Υπογναθίους, Τραχηλικούς λεμφαδένες και στον Θυρεοειδή Α. Παπαευαγγέλου Η Υπερηχογραφία στην Παιδιατρική Προεδρείο: Θ. Παπανικολάου Υπερηχογράφημα Ισχίου και συμβολή της Ελαστογραφίας Κ. Χλαπουτάκης Η Υπερηχογραφία στην Ουρολογία Προεδρείο: Πλ. Κεχαγιάς, Αν. Θάνος Διορθικό Υπερηχογράφημα, Ελαστογραφική μελέτη και Υπερηχογραφικά Καθοδηγούμενη Βιοψία Ιω. Θεοτοκάς Ιστολογική εξέταση μετά από Υπερηχογραφικά Καθοδηγούμενη βιοψία προστάτη Λ. Κακλαμάνης Πρακτική επίδειξη στο Διορθικό Υπερηχογράφημα την Ελαστογραφία και την Υπερηχογραφικά καθοδηγούμενη Βιοψία Προστάτη Π. Σ. Ζουμπούλης Υπερηχογραφία με σκιαγραφικό μέσο (CEUS) στην μελέτη του ουροποιητικού συστήματος Ιπ. Μοσχούρης Η Υπερηχογραφία στην Γυναικολογία-Μαιευτική Προεδρείο: Νικ. Παπαντωνίου Υπερηχογράφημα και βιοχημικοί δείκτες για ανίχνευση χρωμοσωμικών ανωμαλιών Ελ. Αναστασάκης 3D-4D Υπερηχογράφημα στην Μαιευτική Μ. Θεοδωρά 3D-Power Doppler και Ελαστογραφία στους όγκους του γεννητικού συστήματος Κ. Ντόμαλη Πρακτική επίδειξη υπερηχογραφικά κατευθυνόμενων επεμβάσεων προγεννητικού ελέγχου Νικ. Παπαντωνίου ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΥΠΕΡΗΧΩΝ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Λ. Κηφισίας 317Γ, 14561 Κηφισιά: τηλ.: +30 210 6205129-130 fax: +30 210 6205119 e-mail: info@hsumb.gr,/ www. hsumb.gr 5
Υπερηχογραφικό Screening στη Μαιευτική για Χρωμοσωμιακές ανωμαλίες Γ. Δασκαλάκης Yπερηχογραφικοί και βιοχημικοί δείκτες χρωματοσωματικών ανωμαλιών Δ. Κασσάνος Eνδομήτρια αξιολόγηση του εμβρύου με βιοφυσικό profil και έγχρωμο Doppler Ιω. Θ. Τζιώτης Διαγνωστικές επεμβάσεις κατά τη διάρκεια της κύησης Ν. Παπαντωνίου Αρτηριακή Δυσκαμψία και Παθολογική Πρόσφυση του Πλακούντα Β. Μπακούλας Η τρισδιάστατη διακολπική υδροϋστεροϋπερηχογραφία (3D ΥΥΥ) στην αξιολόγηση της παθολογίας του ενδομητρίου Ν. Σκαρτάδος Η Υπερηχογραφία στον Μαστό Προεδρείο: Ιω. Μισσιτζής, Σπ. Λαζάρου Υπερηχογραφία και Ελαστογραφία στην διαφορική διάγνωστη καλοήθων/κακοήθων βλαβών στον μαστό Σπ. Λαζάρου Υπερηχογραφικά Καθοδηγούμενες επεμβατικές πράξεις στον μαστό Νικ. Δημητρόπουλος Τεχνική και artefacts στην Ελαστογραφία Shear Wave στον Μαστό Αλ. Αθανασίου Η Υπερηχογραφία στην Ορθοπαιδική, την Ρευματολογία και την Γναθοχειρουργική Συντονιστές: Γ. Βαϊόπουλος, Ελ. Χερουβείμ, Υπερηχογραφία στην Ορθοδοντική και Γναθοχειρουργική Ιω. Θεοτοκάς Υπερηχογραφία στην Ρευματολογία Ελ. Αντύπα Υπερηχογράφημα και Ελαστογραφία στο Μυοσκελετικό σύστημα Αθ. Πλάγου Επεμβατική Υπερηχογραφία στο Μυοσκελετικό Σύστημα Ρεν. Μαστοράκου Εφαρμογές Yπερηχογραφικής Eλαστογραφίας στο Μυοσκελετικό Σύστημα Έλ. Δρακωνάκη Η Υπερηχογραφία στην Καρδιολογία Προεδρείο: Χ. Γράσσος Η Δυναμική Ηχοκαρδιογραφία Φόρτισης (Stress echo) Νικ. Ποταμίτης Ανίχνευση βιωσιμότητας μυοκαρδίου με την χρήση ενισχυτού ηχογένειας (stress echo) Κ. Αγγέλη Φυσική και τεχνολογία των σύγχρονων ενισχυτών ηχογένειας: σύγχρονες εφαρμογές στην καρδιολογία Λ. Ραλλίδης Υπολογισμός της Στεφανιαίας Εφεδρείας με την Doppler Υπερηχογραφία και την χρήση Ενισχυτών Δ. Τσιάπρας Μελλοντικές εφαρμογές των Ενισχυτών Ηχογένειας στην Καρδιολογία X. Γράσσος Η Ελαστογραφία στην Ηπατολογία Προεδρείο: Ειρ. Βαφειάδη, Μαν. Μάνεσης Η θέση της Transient Ελαστογραφίας στην μελέτη της Χρόνιας Ηπατοπάθειας ARFI Ελαστογραφία Αγγ. Παπαευαγγέλου HI RTE M. Daniel SW Ελαστογραφία Θαν. Λούπας Εφαρμογή του Fibroscan: Η εμπειρία του «Ευαγγελισμού» Π. Βασιανοπούλου Εφαρμογή του Fibroscan:H εμπειρία του «Iπποκρατείου» Χ. Κρανιδιώτη Εφαρμογή του Fibroscan: Η εμπειρία του Υγεία Γ. Ζαχαρόπουλος Η θέση της Transient Ελαστογραφίας (Fibroscan) στην ηπατολογία σήμερα Ιω.Βλαχογιαννάκος Χ. Κρανιδιώτη 6
Απογευματινό Πρόγραμμα 14:30-19:00 Η Υπερηχογραφία στην ΜΕΘ Προεδρείο: Αν. Καραμπίνης, Δ. Καρακίτσος Υπερηχογραφική Διάγνωση της Νοσοκομειακής Ιγμορίτιδας Αν. Καραμπίνης Εκτίμηση της Ενδοκρανίας Πίεσης με Υπερηχογραφία Θ. Σολδάτος Καθετηριασμός Κεντρικών Γραμμών με τη βοήθεια Υπερήχων Μ. Φράγκου Υπερηχογράφημα Πνευμόνων στη ΜΕΘ και στα ΤΕΠ Ν. Ξυρουχάκη Παρακολούθηση και εκτίμηση καρδιακής λειτουργίας με τη βοήθεια υπερήχων στη ΜΕΘ Χ. Μάνδηλα Η Υπερηχογραφία στο τραύμα Συντονιστής: Κων. Βαγιανός, Γ. Πανέτσος Η Υπερηχογραφική διεύρυνση του πολυτραυματία στο ΤΕΠ Δ. Τσιφτσής Η Υπερηχογραφική διεύρυνση του Πολυτραυματία στην ΜΕΘ Σ. Βολτέας Ενισχυτές Ηχογένειας σκιαγραφικά (USCA) στην Υπερηχογραφική απεικόνιση κακώσεων των συμπαγών οργάνων Σπ. Γιαρμενίτης ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ - Μ.Ε.Θ. Αγγειακές προσπελάσεις Σ. Ματθαίου Surgeon-Performed Bedside Organ Assessment with Sonography after Trauma (BOAST) Σ. Κ. Βολτέας Ενισχυτές ηχογενείας-τραύμα συμπαγών οργάνων κοιλίας Δ. Κόκκινος Πρακτικό μέρος Η Υπερηχογραφία στο Μυοσκελετικό την Ρευματολογία και την Γναθοχειρουργική Συντονιστές: Ρεν. Μαστοράκου, Ιω. Μπεχράκης Πρακτική εξάσκηση στο Μυοσκελετικό Σύστημα Ιω. Θεοτοκάς (κροταφογναθική άρθρωση), Ιω. Μπεχράκης (γόνατο), Αθ. Πλάγου (ώμος), Ν. Κυριακόπουλος (καρπός και άκρα χείρα), Γ. Δελήμπασης (ποδοκνημική και Αχίλλειος τένοντας). Η Υπερηχογραφία στην ΜΕΘ και το ΤΕΠ Συντονιστές: Κων. Βαγιανός, Δημ. Καρακίτσος Πρακτική εξάσκηση στην Υπερηχογραφία στην ΜΕΘ και το ΤΕΠ Γ. Πανέτσος, Θ. Σολδάτος, Μ. Φράγκου, Ν. Ξυρουχάκη, Χ. Μάνδηλα Η Υπερηχογραφία στο Ήπαρ Συντονιστές: Ειρ. Βαφειάδη, Θαν. Λούπας Πρακτική επίδειξη σε μηχανήματα Ελαστογραφίας: Fibroscan, ARFI, HI RTE, SWE M. Daniel, Π. Σ. Ζουμπούλης, Ιω. Θεοτοκάς, Γ. Πατριαρχέας, Αθ. Λούπας, Χ. Κρανιδιώτη Η Υπερηχογραφία στον Μαστό Συντονιστές: Σπ. Λαζάρου, Στ. Πραπαβέσης Πρακτική εξάσκηση στο Υπερηχογράφημα στον μαστό σε phantom και τις υπερηχογραφικά καθοδηγούμενες παρακεντήσεις M. Daniel, Σπ. Λαζάρου, Στ. Πραπαβέσης, Π. Μαλακάσης, Γ. Πατριαρχέας, Αθ. Λούπας ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΟΜΙΛΙΑ: ShearWave Elastography: Present and Perspectives, Jacques Souquet Ομιλίες στην Ημερίδα «Η Υπερηχογραφία Σήμερα», Αθήνα Ιανουάριος 2010 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΥΠΕΡΗΧΩΝ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Λ. Κηφισίας 317Γ, 14561 Κηφισιά: τηλ.: +30 210 6205129-130 fax: +30 210 6205119 e-mail: info@hsumb.gr,/ www. hsumb.gr 7
37th PanHellenic Medical Congress Ultrasound Today Symposium Saturday 21 May 2011, Athens Hilton Organizing Committee: P. S. Zoumpoulis, N. Papantoniou, K. Vagianos, A. Karampinis The Hellenic Society for Ultrasound in Medicine and Biology organized a symposium entitled Ultrasound Today. This event is part of the PanHellenic Medical Congress which was held in Athens, at Hilton Hotel on Saturday 21st of May. Aim of the conference was to summarize today s ultrasound data, how it is applied in the new ultrasound applications in all organs of the body and how it is used from doctors of all specialties. In this booklet and DVD-ROM, you will find the conferences, the announcements, the presidents interventions, the conclusions, as well as the practical part of the symposium in video format, with practical shows and presentations. Main subject of the Symposium was Elastography. There are many forms of Elastography which emerge from different manufacturers and apply technologically different applications. These applications are described in the following chapters of this symposium. Theoretical Courses Morning Schedule 08:30-14:00 - Physics and Technology / Ultrasound in Endocrinology / Ultrasound in Urology / Ultrasound in Gynecology / Obstetrics / Ultrasound in the Breast / Ultrasound in Orthopedics, Rheumatology, Oral and Maxillofacial Surgery / Ultrasound in Cardiology / Ultrasound in Hepatology Practical Courses Afternoon Schedule 14:30-19:00 - Ultrasound in ICU/Ultrasound in trauma/ultrasound in Gynecology/Obstetrics/ Ultra sound in the Breast/Ultrasound in Orthopedic, Rheumatology, Oral and Maxillofacial Surgery/ Ultrasound in Hepatology (HIRTE, ARFI, SWE) CONCLUSIONS Expansion of Ultrasound in new anatomical fields with the addition of special probes and software. - In Orthopedics Traumatology, Rheumatology, Oral and Maxillofacial Surgery, Orthodontics: Ultrasound acquires new possibilities in the evaluation of the joints and traumas. - Interventional diagnostic and therapeutic actions are the new chapter of Ultrasound. Ultrasound guided biopsies reach pathological tissue minimizing the traumatic act and restraining the biopsies number, especially in the thyroid and the prostate. - Stress Echo Ultrasound comes to add useful information on the perfusion of the myocardium. New Elastographic technology adds specific valuable information in the study of all organs potentially resulting to a virtual biopsy. Elastography, along with the Ultrasound Contrast Agents, opens the road for the arrival of the Therapeutical Ultrasound: other equipment, using other frequencies allows the targeted, minimally invasive therapeutical intervention, especially in oncological patients, on both the profound and the deep organs. During this economic crisis context which we all live in, Ultrasound has a crucial role to play because it represents a technology which can attribute important diagnostic benefit with low cost. The cost/benefit ratio is especially favorable for Ultrasound in comparison with other imaging methods, like CT and MRI. 8
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Στην Ημερίδα διαπιστώθηκε: Η επέκταση της Υπερηχογραφίας σε νέα ανατομικά πεδία με την προσθήκη ειδικών ηχοβολέων και λογισμικού στους σύγχρονους υπερηχογράφους. Η έλευση της Ελαστογραφίας που εφαρμόζεται με διαφορετικές τεχνολογικές λύσεις και διαφορετικούς τρόπους ανάγνωσης της Ελαστογραφικής πληροφορίας. Η Ελαστογραφία, μαζί με τους Ενισχυτές Ηχογένειας σκιαγραφικά (USCA), ανοίγουν τον δρόμο για την έλευση της Θεραπευτικής Υπερηχογραφίας: Χρήση άλλων συχνοτήτων και άλλων ηχοβολέων επιτρέπουν την στοχευμένη, ήπια επεμβατική θεραπευτική αντιμετώπιση, ιδιαίτερα σε ογκολογικούς ασθενείς, στα επιφανειακά και τα εν τω βάθει όργανα. Η ενημέρωση των συναδέλφων, ανεξάρτητα από την ειδικότητα στην οποία ανήκουν και ασκούν την υπερηχογραφία, βρίσκεται σε ψηλό επίπεδο σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς σε όλη την Ελλάδα. - Η Ελαστογραφία είναι μία τεχνική αξιόπιστης μέτρησης της ελαστικότητας και της σκληρότητας των ιστών. Εξέλιξη στην ήδη γνωστή Ελαστογραφία είναι τεχνολογίες που επιτρέπουν την μέτρηση της σκληρότητας των ιστών και στα εν τω βάθει όργανα. Γίνεται έτσι δυνατή η υποκατάσταση της βιοψίας με βελόνα, ιδιαίτερα στα όργανα στα οποία η προσπέλαση με βελόνα είναι τραυματική και δύσκολη. Η Υπερηχογραφία και η Ελαστογραφία φθάνουν κοντά στην ιστολογική διάγνωση όχι μόνο στα επιφανειακά όργανα (θυρεοειδής, λεμφαδένες, μαστός, όρχεις) αλλά και στα εν τω βάθει όργανα (ήπαρ, πάγκρεας, νεφρός, προστάτης, μήτρα, ωοθήκες). - H Υπερηχογραφία επεκτείνεται σε νέα ανατομικά πεδία. Στην Ορθοπαιδική και Τραυματιολογία: Η υπερηχογραφία αποκτά νέες δυνατότητες στην αξιολόγηση των αρθρώσεων και των τραυμάτων με την πλήρη απεικόνιση των αρθρικών επιφανειών, των συνδέσμων και των τενόντων που περιβάλλουν την άρθρωση. Στην Ρευματολογία την Γναθοχειρουργική και την Ορθοδοντική με την αξιόπιστη απεικόνιση των μικρών αρθρώσεων (των μεσοφαλαγγικών, του καρπού),της κροταφογναθικής αρθρώσεως όπως και των σιελογόνων αδένων, των ούλων και των πόρων της στοματικής κοιλότητας. Με υπερηχογραφική καθοδήγηση γίνεται επίσης εφικτή η προσπέλαση στην άρθρωση είτε για ανάλυση υγρού και διαγνωστική προσέγγιση είτε με έγχυση θεραπευτικών σκευασμάτων στο εσωτερικό ή στον περιβάλλοντα χώρο της άρθρωσης για θεραπευτική αντιμετώπιση. Επεμβατικές διαγνωστικές και θεραπευτικές πράξεις είναι νέο κεφάλαιο της Υπερηχογραφίας. Η Ελαστογραφία, με τον προσδιορισμό της σκληρότητας που επιτυγχάνει, καθοδηγεί την βελόνα της βιοψίας σε περιοχές του παρεγχύματος που υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να κρύβεται νεοπλασματικός ιστός. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται αξιόπιστη λήψη από τον παθολογικό ιστό ελαχιστοποιώντας την τραυματική πράξη και περιορίζοντας τον αριθμό των βιοψιών ιδιαίτερα στον θυρεοειδή και τον προστάτη. Η ίδια δυνατότητα ισχύει για τις διαγνωστικές και θεραπευτικές παρακεντήσεις στις αρθρώσεις. Η Stress Echo Υπερηχοκαρδιογραφία έρχεται να προσθέσει χρήσιμα στοιχεία για την αιμάτωση του μυοκαρδίου προτείνοντας ήπια εναλλακτική αξιολόγηση περισσότερο αξιόπιστη από το κλασσικό Test κοπώσεως και την εξέταση του μυοκαρδίου με γ-κάμερα. Η Ελαστογραφία προσθέτει στοιχεία που προσδιορίζουν την ελαστικότητα και την σκληρότητα του μυοκαρδίου. Στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης που όλοι ζούμε, η Υπερηχογραφία έχει ένα κομβικό ρόλο γιατί αντιπροσωπεύει μία από τις τεχνολογίες που μπορούν να αποδίδουν σημαντικό διαγνωστικό όφελος με μικρό κόστος. Η σχέση κόστους-οφέλους είναι ιδιαίτερα ευνοϊκή στην Υπερηχογραφία σε αντίθεση με τις βαρύτερες απεικονιστικές μεθόδους, την Αξονική και την Μαγνητική Τομογραφία. Στις συμβατικές και στις νέες εφαρμογές της Υπερηχογραφίας, η διαγνωστική της αποτελεσματικότητα είναι συγκρίσιμη ή και καλύτερη από τις τεχνικά και οικονομικά βαρύτερες μεθόδους. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΥΠΕΡΗΧΩΝ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Λ. Κηφισίας 317Γ, 14561 Κηφισιά: τηλ.: +30 210 6205129-130 fax: +30 210 6205119 e-mail: info@hsumb.gr,/ www. hsumb.gr 9
www.hsumb.gr Επισκεφτείτε το ανανεωμένο site της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης & Εφαρμογής των Υπερήχων στην Ιατρική & την Βιολογία. Θα βρείτε πλούσιο Ενημερωτικό και Εκπαιδευτικό υλικό από τον κόσμο της Υπερηχογραφίας. Ultrasound Elastography Euroson School, 21-22 Ιανουαρίου 2012, Αθήνα
12