Project Β ΓΕΛ Αµυνταίου µε θέµα: «Η µάστιγα της φαρµακοδιέγερσης. Βιολογικές και κοινωνικές προεκτάσεις»

Project Β ΓΕΛ Αµυνταίου µε θέµα: «Η µάστιγα της φαρµακοδιέγερσης. Βιολογικές και κοινωνικές προεκτάσεις» Περιεχόµενα Εισαγωγή/Ορισµός/Παραδείγµατα αθλητών που έχουν ιστορικό χρήσης-εξάρτησης αναβολικών-αρχαίο ντόπινγκ και σύγχρονο. Οµάδα Α Μπούκτση Μαρία (Χειριστής Υπολογιστών) Μπάρτζη Αφροδίτη (Συντονιστής) Κυριακοπούλου Κατερίνα (Γραµµατέας) Πετκίδης Γιώργος (Χειριστής Υπολογιστών) Παρπούλα Ασπασία (Φροντιστής) Μωυσιάδης Γιώργος (Γραµµατέας) Μέθοδος χρήσης απαγορευµένων ουσιών/κατηγορίες χρήσης αναβολικών/λόγος, κίνητρα, συµφέροντα. 1

Οµάδα Β Λυπίτκας Βασίλης (Φροντιστής) Θεοδωρίδης Θέµης (Συντονιστής) Παυλίδου Ειρήνη (Γραµµατέας) Πάνου Αντωνία (Γραµµατέας) Καραπατσιά Έλενα (Χειριστής Υπολογιστών) Παπαδοπούλου Ευαγγελία (Χειριστής Υπολογιστών) Επιπτώσεις χρήσης-παρενέργειες./ Ντόπινγκ ως κοινωνικό φαινόµενο/συµπληρώµατα διατροφής. Οµάδα Γ Πάλιου Πολυξένη (Φροντιστής) Μαρκούλη Σέβη (Συντονιστής) Μπουρνουσούζη Ελένη (Γραµµατέας) Παπαχαραλάµπους ανάη (Χειριστής Υπολογιστών) Μαρκοπούλου Μαρία (Χειριστής Υπολογιστών) Ιωαννίδου Ελευθερία (Γραµµατέας) Νοµοθεσία/WADA/Τρόποι πρόληψης-αντιµετώπισης. Οµάδα Λίασης Κωνσταντίνος (Χειριστής Υπολογιστών) Μογλενίδης Νίκος (Συντονιστής- Φροντιστής) Μπάντης Αλέξανδρος (Χειριστής Υπολογιστών) Καλαϊτζινός ιογένης (Γραµµατέας) Κρυστάµτσης Ιορδάνης (Γραµµατέας) Συντονιστής: Θεόδωρος Καλιµάνης Π.Ε. 11 2

Ο άνθρωπος από τα πρώτα χρόνια της ζωής του ασχολείται µε το σώµα του αγνοώντας την ψυχική του καλλιέργεια. Στην πορεία του βίου του δίνει περισσότερη βάση στη ψυχή και το πνεύµα του. Είναι γεγονός ότι όλοι οι άνθρωποι ποθούν αιώνια νεότητα. Σήµερα οι νέοι πασχίζουν να αποκτήσουν σωµατική δύναµη και κατά κάποιο τρόπο να γίνουν <<υπεράνθρωποι µε υπερφυσικές δυνάµεις>>. Αν όλα τα παραπάνω είναι από όλους ποθητά για αυτούς που ασχολούνται µε τον πρωταθλητισµό. Στον πρωταθλητισµό απαιτείται αντοχή, πειθαρχεία, δύναµη και αυτοπεποίθηση τα οποία είναι απαραίτητες αρετές για ένα επιτυχηµένο αθλητή. Σήµερα στον πρωταθλητισµό κυριαρχεί το συµφέρον. Ο ανερχόµενος επιτυχηµένος αθλητής προσδοκεί λαµπρή καριέρα, χρήµα, δόξα και διάφορα προνόµια. 3

Αυτό έχει ως αποτέλεσµα η υποψήφιοι πρωταθλητές να παρασυρθούν πιο εύκολα στη χρήση βλαβερών ουσιών. Έτσι λοιπόν η φαρµακοδιέγερση αποτέλεσε ένα από τα σηµαντικότερα σύγχρονα κοινωνικά προβλήµατα. To ντόπινγκ είναι ένα παγκόσµιο, πολυδιάστατο κοινωνικό φαινόµενο, ιδιαίτερα επίκαιρο στις µέρες µας, καθώς παρουσιάζει µία συνεχή δηµοσιότητα που αφορά περιστατικά γνωστών αθλητών που συλλαµβάνονται να κάνουν χρήση απαγορευµένων ουσιών και αθλητών που παρουσιάζουν σοβαρά προβλήµατα υγείας. Οµιλούµε για ένα παγκόσµιο φαινόµενο καθώς οι απαγορευµένες ουσίες και µέθοδοι, όπως αυτές ορίζονται στους πίνακες του Παγκόσµιου Οργανισµού Αντί-Ντόπινγκ (World Anti-ντόπινγκ Agency) WADA, χρησιµοποιούνται ευρέως στην πλειονότητα των χωρών και στις 5 κατοικήσιµες ηπείρους του πλανήτη. Στόχοι της ερευνητικής εργασίας όσον αφορά το θέµα είναι να έρθει η οµάδα εργασίας σε επαφή µε το φαινόµενο και τις επιπτώσεις του, έτσι ώστε να γνωρίσει τους βασικούς άξονες της φαρµακοδιέγερση, να αποφύγει οποιαδήποτε µορφή χρήσης του, και τέλος να ενηµερώσει και να ευαισθητοποιήσει την κοινωνία σχετικά µε το µείζον αυτό ζήτηµα που έχει απασχολήσει την κοινή γνώµη σε όλους τους άξονες της ζωής τις τελευταίες δεκαετίες. Όσον 4

αφορά την οµάδα, πρωταρχικός στόχος είναι η επιτυχηµένη οµαδική εργασία µεταξύ των µελών της, ο σεβασµός στις απόψεις του κάθε µέλους ξεχωριστά, η ανάληψη πρωτοβουλιών, η συνεννόηση µεταξύ των µελών της οµάδας και τέλος η συγγραφή της ερευνητικής εργασίας. Ορισµός Ντόπινγκ θεωρείται οποιαδήποτε ενέργεια µεταβάλλει, µε οποιοδήποτε τρόπο ή µέθοδο την αγωνιστική διάθεση και ικανότητα του αθλητή. Το Ντόπινγκ στα σύγχρονα αθλήµατα σύµφωνα µε την WADA (World Anti-Doping Agency), είναι η παρουσία µιας απαγορευµένης ουσίας ή των µεταβολιτών της σε βιολογικά δείγµατα ενός αθλητή ή ζώου και η χρήση ή προσπάθεια για χρήση µιας απαγορευµένης ουσίας ή µιας απαγορευµένης µεθόδου 5

µε απώτερο σκοπό την αύξηση της αγωνιστικής απόδοσης.οι χρήσεις των διαφόρων ουσιών ποικίλλουν και συνίστανται σε αύξηση της αγωνιστικής απόδοσης,µείωση της αγωνίας, αύξηση της µυϊκής µάζας µείωση σωµατικού βάρους και συγκάλυψη χρήσης άλλων ουσιών. «Ντόπινγκ ορίζεται ως η παραβίαση ενός ή περισσοτέρων κανονισµών αντι-ντόπινγκ όπως αναγράφονται στο άρθρο 2.1 έως το άρθρο 2.8 του Παγκόσµιου Κώδικα Αντι-Ντόπινγκ». Άλλοι προηγούµενοι ορισµοί ντόπινγκ είναι: 6

1. Ντόπινγκ στον αθλητισµό ορίζεται ως «η χορήγηση ή η χρήση από ένα υγιές άτοµο οποιουδήποτε παράγοντα ή ουσίας που φυσιολογικά δεν εντοπίζεται στο σώµα και/ή οποιουδήποτε φυσιολογικού παράγοντα ή ουσίας όταν χορηγείται σε αντικανονικές επιπρόσθετες ποσότητες και/ή µέσω αντικανονικής οδού και/ή µε αντικανονικό τρόπο, µε σκοπό και αποτέλεσµα τη τεχνητή αύξησης και µε αθέµιτο τρόπο της απόδοσης του ατόµου κατά τη διάρκεια του αγώνα» (ο πρώτος ορισµός του ντόπινγκ υιοθετήθηκε το 1963 από το Συµβούλιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Εξωσχολική Εκπαίδευση) 2. Ντόπινγκ ορίζεται ως η παρουσία στο ανθρώπινο σώµα ουσιών που είναι απαγορευµένες σύµφωνα µε τον κατάλογο που δηµοσιεύτηκε από τη ιεθνή Ολυµπιακή Επιτροπή και/ή το διεθνή οργανισµό του προκείµενου οργανισµού µέλους. Η χρήση τέτοιων ουσιών, η παρουσία τους στα δείγµατα ούρων ή αίµατος και η χρήση µεθόδων µε σκοπό τη µεταβολή του αποτελέσµατος ανάλυσης ενός δείγµατος ούρων ή αίµατος απαγορεύονται. (ορισµός ΟΕ πριν την ίδρυση του WADA) 3. Ντόπινγκ στον αθλητισµό είναι η εσκεµµένη ή η ακούσια χρήση από έναν αθλητή µιας ουσίας ή µεθόδου απαγορευµένης από τη ιεθνή Ολυµπιακή Επιτροπή ( ΟΕ). Η FIMS στηρίζει την απαγόρευση του ντόπινγκ για την προστασία των αθλητών από: το αθέµιτο πλεονέκτηµα που µπορεί να αποκτηθεί από εκείνους τους αθλητές που χρησιµοποιούν απαγορευµένες ουσίες ή µεθόδους για να αυξήσουν την απόδοση, τις πιθανές επιζήµιες παρενέργειες που ορισµένες ουσίες ή µέθοδοι µπορεί να προκαλέσουν. 7

Εκτός από τις ηθικές επιπτώσεις και τις επιπτώσεις υγείας που αφορούν το ντόπινγκ, υπάρχει αναγνώριση ενδεχοµένων νοµικών συνεπειών. Η διανοµή διάφορων απαγορευµένων ουσιών (π.χ., αναβολικά στεροειδή), εάν δεν είναι για αιτιολογηµένο ιατρικό λόγο, είναι παράνοµη σε πολλές χώρες. Η ενθάρρυνση ή η βοήθεια των αθλητών να χρησιµοποιούν τέτοιες ουσίες ή µεθόδους είναι ανήθικο και εποµένως, εξ ίσου απαγορευµένο. (Έγγραφη Θέση της Παγκόσµιας Οµοσπονδίας Αθλητιατρικής πριν την ίδρυση του WADA) Το Ντόπινγκ στην Αρχαία Ιστορία και στα σύγχρονα Αθλήµατα Ιστορική Αναδροµή στο Ντοπινγκ! Αρχαιότητα Στην Αρχαία Ελλάδα, ειδικοί περιγράφεται να προσφέρουν στους αθλητές διατροφικά συστατικά προκειµένου να βελτιώσουν τη φυσική τους απόδοση. Αυτό θεωρούνταν απολύτως απαραίτητο και οι τότε προµηθευτές µπορούν να συγκριθούν µε τους σηµερινούς εξειδικευµένους αθλητίατρους. Επιπλέον, αναφέρεται πως οι αθλητές προσπαθούσαν να αυξήσουν τη φυσική τους δύναµη καταναλώνοντας διαφόρων ειδών κρέας ή ζωµό αίµατος πριν από τους αγώνες. Κατά τη διάρκεια των Ολυµπιακών Αγώνων τον Τρίτο Αιώνα Π.Χ. οι αθλητές προσπαθούσαν να αυξήσουν την απόδοσή τους χρησιµοποιώντας µανιτάρια. Ο Φιλόστρατος αναφέρει ότι οι ιατροί ήταν σηµαντικά χρήσιµοι στην προετοιµασία των αθλητών για τους αγώνες και οι µάγειρες ετοίµαζαν ψωµί µε αναλγητικές ιδιότητες. Τον 1ο αιώνα Μ. Χ., αναφέρεται επίσης ότι οι Έλληνες 8

δροµείς έπιναν ένα αφέψηµα βοτάνων για να αυξήσουν τη δύναµή τους και να είναι ικανοί να αποδώσουν σε αθλήµατα µεγάλης διάρκειας. Περισσότερες αναφορές σχετικά µε αυτήν την περίοδο είναι δύσκολο να βρεθούν καθώς «η γνώση για το ντόπινγκ» ήταν καλά κρυµµένη από τους ιερείς. Η χρήση ουσιών στη Ρωµαϊκή ιστορία έχει, επίσης, καταγραφεί. Οι αρµατοδροµείς έτρεφαν τα άλογά τους µε διάφορα µείγµατα προκειµένου να τα κάνουν να τρέχουν γρηγορότερα. Περιγράφεται, επίσης, ότι οι µονοµάχοι χρησιµοποιούσαν παράγοντες ντόπινγκ για την αύξηση της δύναµης. Ακόµα και µια τόσο λαµπρή γιορτή, όπως ήταν οι Ολυµπιακοί αγώνες της Αθήνας κατάφερε να σκιαστεί έστω και λίγο από τα κρούσµατα ντόπινγκ σε αθλητές, αποδεδειγµένα ή όχι. Μετάλλια αφαιρέθηκαν, αθλητές 9

αποκλείστηκαν, µεγάλα ονόµατα από πολλές χώρες δεν έλαβαν τελικά µέρος στους αγώνες µε τις υποψίες περί χρήσης απαγορευµένων ουσιών να πλανώνται πάνω από τα κεφάλια τους. Όπως είπαµε, από την αρχαιότητα οι αθλητές έβρισκαν τρόπους να ενισχύσουν την απόδοση τους κατά τη διάρκεια των αγώνων, µε πολύ πιο αθώα, βέβαια, µέσα σε σχέση µε τη σηµερινή εποχή. Αλλά δεν ήταν οι µόνοι. Στα σύγχρονα χρόνια Ο όρος "doping" εµφανίστηκε για πρώτη φορά σε ένα αγγλικό λεξικό, το 1889, και πιστεύεται πως από τους πρώτους σύγχρονους Ολυµπιακούς Αγώνες του 1896 υπήρχαν ντοπαρισµένοι αθλητές! Μάλιστα, το 1904 ο νικητής του µαραθωνίου Τόµας Χικς κατέρρευσε µετά τον τερµατισµό και ανακαλύφθηκε πως είχε καταναλώσει στρυχνίνη µε µπράντυ, προκειµένου να διεγείρει τον οργανισµό του! Το ντόπινγκ εδραιώθηκε, όσο απίστευτο κι αν φαίνεται, τις δεκαετίες του 1920 και 1930,αν και ήδη υπήρχαν αναφορές για αθλητές που έκαναν χρήση ουσιών προκειµένου να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους. Το1935 Γερµανοί επιστήµονες αποµόνωσαν την τεστοστερόνη και τη χρησιµοποίησαν για να αυξήσουν τη µυϊκή δύναµη και την επιθετικότητα τόσο των στρατιωτών του Χίτλερ, όσο και των αθλητών της χώρας στους Ολυµπιακούς Αγώνες του Βερολίνου το 1936, όπως λέγεται. Μια ακόµη ανακάλυψη ήρθε το 1955, όταν δηµιουργήθηκαν τα πρώτα αναβολικά στεροειδή, τα οποία χρησιµοποιήθηκαν κατά κόρον από χώρες του ανατολικού µπλοκ, κατά τη διάρκεια του επονοµαζόµενου «Ψυχρού Πολέµου». Με κάθε επιτυχία Ανατολικών αθλητών να γίνεται αντικείµενο προπαγάνδας, η χρήση ουσιών από Ανατολικούς (κυρίως) αθλητές έγινε γνωστή µετά την 10

ενοποίηση της Γερµανίας, ενώ από την πλευρά των υτικών πιο διαδεδοµένη ήταν η διαδικασία προσθήκης αίµατος στους αθλητές. Μετά από τη γενική παραφιλολογία αλλά και µερικούς θανάτους αθλητών που σχετίστηκαν µε τη χρήση απαγορευµένων ουσιών, η ιε-θvήs Ολυµπιακή Επιτροπή δηµιουργεί το 1967 επίσηµη ιατρική επιτροπή, ενώ οι έλεγχοι ντόπινγκ εµφανίστηκαν για πρώτη φορά στους Ολυµπιακούς Αγώνες του Μεξικού το 1968, αλλά περιορίστηκαν µόνο για τη διάρκειά τους. Τα αναβολικά στεροειδή απαγορεύτηκαν τελικά το 1975, αλλά τίποτα δεν εµπόδιζε τους αθλητές να τα χρησιµοποιούν άφοβα κατά την προετοιµασία τους και να τα σταµατούν λίγο πριν τους αγώνες για να µην πιαστούν. Τελικά, και µετά τον πάταγο που προκάλεσε η υπόθεση του Καναδού σπρίντερ Μπεν Τζόνσον (στους Ολυµπιακούς Αγώνες του 1988 στη Σεούλ, όταν βρέθηκε ντοπαρισµένος µετά τη θριαµβευτική του νίκη στα 100 µέτρα, η ιεθνής Επιτροπή Αθλητισµού (IAAF) επέβαλε από το 1989 και το δειγµατοληπτικό έλεγχο σε όλη τη διάρκεια του χρόνου. έκα χρόνια µετά, το 1999, ιδρύεται η WADA, η παγκόσµια υπηρεσία ενάντια στο ντόπινγκ, µε αρµοδιότητα να διεξάγει έρευνες αλλά και ελέγχους πάνω στο αντικείµενο. 11

Τέλος, η πιο γνωστή µέθοδος είναι αυτή της προσθήκης αίµατος στους αθλητές. Ο αθλητής αποθηκεύει το αίµα του πριν τη διάρκεια των αγώνων και το προσθέτει στον οργανισµό του την κατάλληλη στιγµή. Έτσι, περισσότερο αίµα στον οργανισµό σηµαίνει φυσιολογικά και µεγαλύτερη παροχή οξυγόνου στους ιστούς. Όµως, η ξαφνική υπερφόρτωση του οργανισµού µε περισσότερο αίµα, από όσο έχει ο ίδιος προγραµµατίσει, οδηγεί σε καρδιοαναπνευστικά προβλήµατα και µπορεί να προκαλέσει θρόµβους, καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικά επεισόδια. Αν ο αθλητής δεν χρησιµοποιήσει δικό του αίµα αλλά µεταµοσχεύσει ξένο, κινδυνεύει επιπλέον και από τις µολύνσεις που απειλούν όσους κάνουν µεταγγίσεις. Σήµερα άλλωστε ο αθλητισµός έχει αλλάξει. Πέρα από τη δεδοµένη δόξα του νικητή σε µια Ολυµπιάδα, υπάρχουν και πολλά συνεπακόλουθα που κάνουν το δέλεαρ τns επιτυχίας ακόµη µεγαλύτερο. Συναντήσεις στίβου µε µεγάλα χρηµατικά έπαθλα, χορηγοί, διαφηµίσεις, όλα αυτά καταλήγουν στα κέρδη. Και όταν η ζωή ενός αθλητή είναι γεµάτη στερήσεις, συνεχή προσπάθεια, αλλά παράλληλα και αγώνα για επιβίωση µε πενιχρά µέσα, αφού οι διακρίσεις απαιτούν πλήρη αφοσίωση στο άθληµα και κατά συνέπεια καµία άλλη επαγγελµατική ενασχόληση, η 12

καταξίωση και οι µεγάλες διακρίσεις γίνονται έως και αναγκαίες. Το Ντόπινγκ στα σύγχρονα Αθλήµατα Το Ντόπινγκ στο σύγχρονο αθλητισµό αξιόπιστα καταγράφηκε από το δεύτερο µισό του 19ου Αιώνα. 1865 Η πρώτη καταγεγραµµένη περίπτωση εµφανίστηκε στην κολύµβηση κατά τον αγώνα στο κανάλι του Άµστερνταµ. Συγκεκριµένα, περιγράφηκε η πρόσληψη µιας ανώνυµης ουσίας που βελτιώνει την απόδοση. 1867 Στους δηµοφιλείς αγώνες ποδηλασίας 6- ηµερών, οι Γάλλοι αθλητές προτιµούσαν µείγµατα µε βάση την καφεΐνη, οι Βέλγοι 13

χρησιµοποιούσαν ζάχαρη αναµειγµένη µε αιθέρα, ενώ άλλοι χρησιµοποιούσαν αλκοολούχα αφεψήµατα ή νιτρογλυκερίνη. 1896 1904 1910 Τη χρονιά αυτή αναφέρεται ο πρώτος θάνατος που προκλήθηκε από το ντόπινγκ. Ο Άγγλος ποδηλάτης A. Lintonπέθανε λόγω λήψης εφεδρίνης στον αγώνα Παρίσι- Μπορντό. Στο µαραθώνιο του St. Louis, ο Tom Hicks που µόλις είχε κερδίσει τον αγώνα, κατέρρευσε και οι ιατροί διαπίστωσαν πρόσληψη στρυχνίνης και κονιάκ πριν από τον αγώνα. Ο James Jeffrie ισχυρίστηκε, αφού ηττήθηκε από τον Jack Johnson, ότι το τσάι του µολύνθηκε/ντοπαρίστηκε προκειµένου να τον νικήσει. Αυτή είναι η πρώτη αναφορά περίπτωσης στην οποία κατηγορούνται ντοπαρισµένοι αθλητές. Πολλές παρόµοιες περιπτώσεις για ντόπινγκ έχουν αναφερθεί στην Πυγµαχία κατά τη διάρκεια του πρώτου µισού του 20ου Αιώνα. 1920 1952 Οι αµφεταµίνες, µια σχετικά γνωστή ουσία κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα όχι µόνο στον αθλητισµό, παρασκευάστηκαν για πρώτη φορά το 1920. Κατά τη διάρκεια των παγοδροµιών στο Όσλο, αίσθηση προκάλεσε όταν αµπούλες και σύριγγες βρέθηκαν στα αποδυτήρια των 14

αθλητών. 1960 1967 1976 Η δραµατική αύξηση χρήσης ουσιών ντόπινγκ ξεκίνησε τη δεκαετία του 1960. Η κοινωνία εκείνες τις µέρες πίστευε ότι υπήρχαν φάρµακα ικανά να οδηγήσουν σε οποιαδήποτε επιτυχία. Κατά τη διάρκεια των Ολυµπιακών Αγώνων της Ρώµης το 1960, ο ανός ποδηλάτης K. Jensen πέθανε λόγω χρήσης αµφεταµινών. Το 1967, ο 30 ετών Βρετανός ποδηλάτης Tom Simpson και ο δροµέας Dick Howard πέθαναν λόγω χρήσης αµφεταµινών και ηρωίνης, αντίστοιχα. Το 1968, ένα χρόνο αργότερα, ο Γερµανός πυγµάχος Jupp Elze πέθανε από χρήση ενός µίγµατος αµφεταµινών. Στους Ολυµπιακούς Αγώνες του Μόντρεαλ, ο Πολωνός αθλητής Z. Kaczmarek και ο Βούλγαρος αθλητής V Khristov (αθλητές άρσης βαρών), αναγκάστηκαν να επιστρέψουν τα χρυσά τους µετάλλια όταν βρέθηκαν θετικοί σε Ντόπινγκ. 1988 Πολλοί άλλοι νικητές είχαν την ίδια µοίρα µε τον Ben Johnson στους Ολυµπιακούς της Σεούλ που είναι και το πιο γνωστό παράδειγµα. Βρέθηκε θετικός για ένα απαγορευµένο αναβολικό στεροειδές (Στανοζολόλη), του αφαιρέθηκε το χρυσό του µετάλλιο στα 100 µέτρα ταχύτητας και αποκλείστηκε για δύο έτη. Αργότερα, αποδείχθηκε ότι όλοι ή σχεδόν όλοι από τους φιναλίστ σε εκείνη την κούρσα είχαν 15

πάρει απαγορευµένες ουσίες Η χαραυγή του 21ου αιώνα χαρακτηρίζεται από πολλά παραδείγµατα αθλητών που έχουν κατηγορηθεί για ντόπινγκ. Παραδείγµατα αποτελούν οι δροµείς αγώνων ταχύτητας όπως οι T. Montgomery, D. Chambers, M. Jones, ονόµατα µερικών µόνο από τις πολυάριθµες γνωστές περιπτώσεις. υστυχώς, το ντόπινγκ δεν είναι µόνο ιστορία αλλά προφανώς συνεχίζεται µε νέες ουσίες και τεχνικές στις µέρες µας. Παραδείγµατα αθλητών που έχουν ιστορικό εξάρτησης 1972: Ο Φιλανδός Λάρσεν Βίρεν εφαρµόζει την τεχνική αυτοµετάγγισης αίµατος (αφαίµαξη περίπου 0,5 λίτρου αίµατος, διατήρηση στο (ψυγείο για 3-5 εβδοµάδες κι επαναεισαγωγή του στο σώµα 3-7 ηµέρες πριν τον αγώνα). 1974: Ο µεγαλύτερος µποξέρ όλων των εποχών, Μοχάµεντ Άλι παραδέχεται ότι έχει χρησιµοποιήσει εκχυλίσµατα θυροξίνης. Σήµερα πάσχει από πάρκινσον. 1979: Καταγγελίες του τότε αθλητή και σηµερινού προπονητή Χρήστου Ιακώβου, για χρήση απαγορευµένων 16

ουσιών στην Άρση Βαρών. Η υπόθεση κλείνει µε ποινές που επιβάλλει η Επιτροπή Φιλάθλου Ιδιότητος σε παράγοντες και τεχνικούς της Οµοσπονδίας. 1984: Σε προληπτικό έλεγχο πριν τους Ολυµπιακούς τους Λος Άντζελες βρίσκονται ντοπέ ο αρσιβαρίστας. Ζαρβατσίδης και ο άλτης. εληφώτης. Κατά τη διάρκεια των αγώνων βρίσκονται ντοπαρισµένοι η ακοντίστρια Α.Βερούλη κι ο αρσιβαρίστας Σερ. Γραµµατικόπουλος. 1986: Πρώτο κρούσµα στο Ελληνικό ποδόσφαιρο. Ο Χιλιανός ποδοσφαιριστής του ΟΦΗ Ίσις βρίσκεται "θετικός" για χρήση αναβολικών. 1988: Στα ούρα του Βούλγαρου ποδοσφαιριστή Τσίνκοφ ανιχνεύεται κωδεϊνη κι η Λάρισα κινδυνεύει να χάσει στα χαρτιά το πρωτάθληµα που κέρδισε µέσα στο γήπεδο. Παρεµβαίνουν οι αγρότες, κλείνουν τους δρόµους, καίνε λάστιχα, απειλούν µε νέο Κιλελέρ και το πρωτάθληµα ξαναγυρίζει στον Θεσσαλικό κάµπο. Ο Μπεν Τζόνσον νικάει στα 100µ. των Ολυµπιακών της Σεούλ, κάνει ένα εξωπραγµατικό παγκόσµιο ρεκόρ και συλλαµβάνεται ντοπαρισµένος. Μετά από δύο χρόνια επαναλαµβάνει το "ατόπηµα" του και τιµωρείται µε ισόβιο αποκλεισµό. 1993: Θετικό δείγµα του ποδοσφαιριστή Ζήση Βρύζα πριν τους Μεσογειακούς της Γαλλίας. Τελικά αθωώνεται γιατί καταφέρνει να αποδείξει ότι η φυσική παραγωγή τεστοστερόνης του, ξεπερνά τα όρια που είχαν θεσπιστεί στο αντιντόπινγκ! 17

1994: Ντοπέ ο Ντιέγκο Μαραντόνα µε "κοκτέιλ" εφεδρίνης στο Παγκόσµιο Κύπελλο των Η.Π.Α. Τιµωρείται µε 15 µήνες αποκλεισµό και λίγο µετά την επιστροφή του στα γήπεδα βρίσκεται θετικός σε χρήση ναρκωτικών. "Το σύνδροµο της Κίνας": Περισσότερες από 34 Κινέζες αθλήτριες βρίσκονται ντοπαρισµένες µε απαγορευµένες ουσίες, σε διάφορες χρονικές περιόδους και σε διαφορετικά αθλήµατα. Οι Κινέζοι κατηγορούνται ότι κατασκευάζουν υπέρ-αθλήτριες, µέσα σε ένα δίκτυο στρατοπέδων εκπαίδευσης, υιοθετώντας απάνθρωπες προπονητικές µεθόδους και χρησιµοποιώντας συστηµατικά το ντοπάρισµα. 1997: Η ιεθνής Οµοσπονδία Κολύµβησης πραγµατοποιεί 1.187(!) ελέγχους ντόπινγκ, µεταξύ των οποίων 820 αιφνίδιους, κυρίως σε Κινέζους, Αµερικάνους κι Αυστραλούς. Τρεις κολυµβητές εντοπίζονται ντοπέ, κι ανάµεσα τους ο Ολυµπιονίκης Πίσνενκο. 1998: Σειρά από δίκες στο Βερολίνο. Αποκαλύπτεται ότι όλοι οι Ανατολικογερµανό αθλητές κι αθλήτριες που είχαν κερδίσει Ολυµπιακό µετάλλιο από το 1968 έως το 1981 έκαναν συστηµατική χρήση φαρµάκων, βάση κεντρικού κρατικού σχεδιασµού. Οι µόνοι που την "γλίτωσαν" ήταν οι ιστιοπλόοι. Η Ιρλανδή Μισέλ Σριθ, τρεις φορές Ολυµπιονίκης στην κολύµβηση, κατηγορείται για χρήση απαγορευµένων ουσιών. Σε αιφνίδιο έλεγχο ντόπινγκ, άλλαξε το δείγµα της, µε αποτέλεσµα τα ούρα της να µυρίζουν... ουίσκι. Στον ποδηλατικό γύρο της Γαλλίας αποκαλύπτεται ότι όλοι σχεδόν οι συµµετέχον χρησιµοποιούν την ορµόνη 18

ερυθροποιητίνη. Λίγο αργότερα, γνωστοί Γάλλοι ποδηλάτες (Βιρένκ, Ρου, Γκαµόν) θα βρεθούν ντοπαρισµένοι και µερικοί παράγοντες θα διωχθούν (ως ύποπτοι για διακίνηση φαρµάκων). Ο Ντένις Μίτσελ, αργυρός Ολυµπιονίκης των 100µ. στην Βαρκελώνη βρίσκεται µε υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης σε συνήθη έλεγχο. Αθωώνεται προβάλλοντας τη δικαιολογία ότι τα υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης οφείλονται στο γεγονός ότι την προηγούµενη ηµέρα ήπιε 5 µπουκάλια µπύρα κι έκανε 4 φορές έρωτα µε τη γυναίκα του, για να γιορτάσουν τα γενέθλιά του. Ο πρόωρος θάνατος της πολυ-ολυµπιονίκου της Σεούλ Φλόρενς Γκρίφιθ, σε ή 39 ετών δίνει λαβή για την απόδοση κατάχρηση φαρµάκων. Η νεκροτοµή έδειξε ήπιας µορφής καρδιακή υπερτροφία και σκλήρυνση των πνευµόνων. 1998-1999: Το Ελληνικό µπάσκετ έχει την τιµητική του. 9 παίκτες συλλαµβάνονται ντοπέ (7 ξένοι, 2 Έλληνες) και µεταξύ τους ο Πορτορικανός Ορτίθ κι ο Ντίνος Αγγελίδης. Στον Ορτίθ οι αναβολικές ουσίες ανιχνεύτηκαν τον Αύγουστο του 1998, λίγες ηµέρες µετά το Παγκόσµιο πρωτάθληµα µπάσκετ όπου, τυπικά, αγωνίσθηκε "καθαρός". 1999: Ο αθλητίατρος Ντίτριχ Χάνεµαν τιµωρείται µε πρόστιµο 45.000 µάρκων γιατί από το 1977 έως και το 1989 προµήθευε µε απαγορευµένες ουσίες Ανατολικογερµανίδες αθλήτριες. 19

Πριν το Παγκόσµιο πρωτάθληµα κολύµβησης, η Κινέζα κολυµβήτρια Παν Παν συλλαµβάνεται από τις τελωνειακές αρχές του Σίδνεϊ και στη βαλίτσα της ανακαλύπτονται 13 φιαλίδια αυξητικής ορµόνης. Η Παν τιµωρήθηκε µε αποκλεισµό 4 ετών κι ο προπονητής της Τζόι Τζίβεν µε 15 χρόνια. Ο Αλβανός ποδοσφαιριστής του Απόλλωνα Ίντριντ Φορτούζι βρίσκεται ντοπαρισµένος µε ντεκαντουραµπολίν. Στα ούρα του κολυµβητή Παπαδόπουλου ανιχνεύεται η ουσία βρωµαντάνη που συνήθως χρησιµοποιείται για να κρύψει τη χρήση άλλων ουσιών. Τα τελευταία χρόνια όλοι οι Ιταλοί ποδοσφαιριστές έχουν βρεθεί στο στόχαστρο. Ο πρόεδρος της Ιταλικής Ολυµπιακής επιτροπής Μάριο Πεσκάντε αναγκάζεται να παραιτηθεί. Κλείνει το εργαστήριο ελέγχου ντόπινγκ της Ρώµης, αφού έχασε κάθε κύρος µετά από από καλύψεις για "στηµένα" τεστ και "ψευδείς ελέγχους". Ο ιταλικός Τύπος αναφέρεται σε λίστα 60-200 παλαιών ποδοσφαιριστών, υπόπτων για ντοπάρισµα. Η Συνέντευξη Του Lance Armstrong στη Oprah Winfrey Ο πρώην παγκόσµιος πρωταθλητής της ποδηλασίας, Lance Armstrong, παραδέχτηκε για πρώτη φορά ότι είχε στο παρελθόν χρησιµοποιήσει απαγορευµένες ουσίες για την ενίσχυση της απόδοσής του. Ο Armstrong, σε συνέντευξη που παραχώρησε σε µια από τις πιο διάσηµες παρουσιάστριες των ΗΠΑ, την Oprah Winfrey, οµολόγησε ότι έχει χρησιµοποιήσει την ορµόνη 20

EPO, έχει κάνει µεταγγίσεις αίµατος και χρήση άλλων απαγορευµένων ουσιών ώστε να καταφέρει να κερδίσει επτά τίτλους στο Tour de France. «Θεωρώ ότι αυτή η κατάσταση είναι ένα µεγάλο ψέµα, το οποίο επανέλαβα πολλές φορές», είπε. Συνέχισε λέγοντας ότι κατά τη γνώµη του θα ήταν αδύνατο να κερδίσει τον αγώνα χωρίς να κάνει χρήση παράνοµων ουσιών. «Το «κοκτέιλ» µου ήταν η EPO, οι µεταγγίσεις αίµατος και η τεστοστερόνη», δήλωσε ο Άρµστρονγκ συντετριµµένος και υποστήριξε ότι σταµάτησε το ντόπινγκ µετά την τελευταία νίκη του Tour de France το 2005. Τόνισε ότι η τρίτη θέση που κέρδισε το 2009 δεν οφειλόταν στη χρήση ουσιών. Ο Armstrong δεν έριξε την ευθύνη για τις πράξεις του σε κανέναν άλλον εκτός από τον εαυτό του. «Πήρα µόνος µου τις αποφάσεις µου. Το λάθος είναι δικό µου. Και βρίσκοµαι εδώ σήµερα για να το αναγνωρίσω και να ζητήσω συγνώµη». 21

Κεφάλαιο 1 :Πιθανοί λόγοι και κίνητρα χρήσης ντόπινγκ Οικονοµικά οφέλη,επαγγελµατική αποκατάσταση,προσωπική αµφισβήτηση,φόβος αποτύχιας,πίεση Χορηγών,Εθνίκες προσδοκίες,πίεση από προπονητές,επιθυµία για γρήγορο αποτέλεσµα,έλλειψη αθλητιατρικής υποστήριξης,οργανωµένο κρατικό σύστηµα,πιο αθλητικό σώµα,εσωτερική επιθυµία για διάκριση και πρωτιά. Από τα φαρµακευτικά σκευάσµατα, τις ουσίες και τις µεθόδους που χρησιµοποιούνται στις µέρες µας, άλλες είναι γνωστές από παλιά ενώ άλλες αποτελούν πρόσφατα επιτεύγµατα των εργαστηρίων. Το τι θα χρησιµοποιηθεί αύριο µπορεί ακόµα να µην είναι γνωστό ή και το αύριο να είναι εχθές, µια και όπως αναφέρεται, αν αφήσουµε τα πράγµατα έτσι όπως έχουν, το ντόπινγκ θα βρίσκεται 22

πάντα ένα ή περισσότερα βήµατα µπροστά. Αναφέρονται παρακάτω οι κυριότερες κατηγορίες. 1.Συµπληρώµατα ιατροφής Πολυβιταµινούχα Σκευάσµατα : Μέθοδος χρήσης :Ως συνήθως χάπια. Η χρήση τους είναι ευρύτατα διαδεδοµένη όχι µόνο στους αθλητές αλλά και σε διάφορες άλλες κατηγορίες ανθρώπων που δεν έχουν σχέση µε τον αθλητισµό. Η λήψη των ουσιών αυτών, αν και δεν είναι επαρκώς τεκµηριωµένο, θεωρείται ότι έχει ευεργητική επίδραση στους αντιοξειδωτικούς µηχανισµούς, προστατεύοντας έτσι από την φθορά, το γήρας και διατηρώντας το σφρίγος και την οµορφιά. Επίσης διαφηµίζονται οι ευεργετικές τους επιδράσεις στην κόπωση και την τόνωση την άµυνας. Στους µαθητές-φοιτητές υπόσχονται µεγαλύτερη αντοχή στο διάβασµα. Στις µεγαλύτερες ηλικίες, βελτίωση της γενικής κατάστασης. Πιστεύεται επίσης ότι µπορεί να χρησιµοποιηθούν ακόµα και για την βελτίωση των σεξουαλικών επιδόσεων. Ακόµα χρησιµοποιούνται σαν συµπλήρωµα διατροφής, σκευάσµατα µε µέταλλα, ιχνοστοιχεία, εκχυλίσµατα βοτάνων, συνένζυµο Q, εκχύλισµα ανθοκυανωκραµβινών, ginseng διαφόρων περιοχών του κόσµου, βασιλικό πολτό κ.τ.λ. Το πιθανότερο είναι ότι δεν ανταποκρίνονται σε αυτά που υπόσχονται και συνήθως οι ποσότητες πέρα από υις ηµερήσιες απαραίτητες αποβάλλονται. Στις περιπτώσεις που χρησιµοποιούνται πολύ µεγάλες δόσεις µπορεί να υπάρξουν παρενέργειες. 23

2.Αναψυκτικά τύπου Sports drinks και Energy drinks : Για τα αναψυκτικά αυτά έχει γίνει ευρεία συζήτηση, για αυτό και κρίνεται σκόπιµη η αναφορά στις διαφορές που υπάρχουν µεταξύ των δύο κατηγοριών. Τα Sports drinks δεν είναι επικίνδυνα µια και στην πραγµατικότητα πρόκειται για ηλεκτρολυτικά διαλύµατα. Χρησιµοποιούνται από τους αθλητές καθώς και από αυτούς που γυµνάζονται συστηµατικά στα γυµναστήρια. Έχουν ευχάριστη γεύση και δεν ενοχλούν το πεπτικό σύστηµα. Επίσης έχουν πολύ λιγότερες θερµίδες από την πλειονότητα των φρουτοχυµών. Τα Energy drinks ( ενεργειακά ποτά) περιέχουν κυρίως καφεϊνη αλλά και άλλες ουσίες όπως βιταµίνες ταυρίνη, κ.τ.λ. Λόγω την υψηλής τους περιεκτικότητας σε καφεϊνη προκαλούν διέγερση. Επίσης µπορεί να προκληθεί εθισµός. Για τους λόγους αυτούς µολονότι η κατανάλωση τους αυξάνεται µε ταχύτατους ρυθµούς, στις ΗΠΑ, στη Γαλλία, ανία, Νορβηγία έχει απαγορευτεί η πώληση τους, µε τα σηµερινά επίπεδα περιεκτηκότητας σε 24

καφεϊνη. 3.Αναβολικά Στερεοειδή : Τεστοστερόνη, ιυδροστοστερόνη, Αιθυλοστρενόλη, ιυδροεπιανδροστερόνη, Μεθαδιενόνη, Ναδρολόνη. Μέθοδος Χρήσης: Ένεση Προκαλούν αύξηση της µυϊκής δύναµης, της µυϊκής µάζας και βελτίωση της αντοχής, µε την άνοδο της τιµής της αιµοσφαιρίνης και την αύξηση της παροχής οξυγόνου στους ιστούς (αναβολική δράση). Η χρήση τους είναι ιδιαίτερα διαδεδοµένη. Σε εργασία που έγινε στον Καναδά το 1993 αναφέρεται ότι κατά τη διάρκεια των 12 µηνών της µελέτης εκτιµήθηκε ότι περίπου 83.000 παιδιά ηλικίας 11-18 ετών έκαναν χρήση αναβολικών ουσιών. Μελέτες από την Αγγλία αναφέρουν, ότι τα αναβολικά αποτελούν την τρίτη σε σειρά κατηγορία ουσιών που προσφέρονται στα παιδιά, µετά από την ινδική κάνναβη και τις αµφεταµίνες. 25

Σαν παρενέργειες αναφέρονται αλλαγές στα εξωτερικά χαρακτηριστικά του φύλου. Στις γυναίκες προκαλείται µικρό µέγεθος µαστών, υπερτρίχωση, αύξηση του µεγέθους της κλειτορίδας, διαταραχές της εµµηνορρυσίας και αλλοίωση της φωνής (ανδρογονική δράση). Στους άντρες παρατηρείται γυναικοµαστία, ατροφία των όρχεων, ολιγοσπερµία και αλωπεκία. Και στα δύο φύλα προκαλείται πρόωρη σύγκλιση των επιφύσεων και περιορισµούς της αύξησης σε ύψος. Πολλές φορές για να περιοριστούν τα παραπάνω προβλήµατα συνδυάζονται µε άλλα φάρµακα. Επίσης µπορεί να προκληθούν : αύξηση της αρνητικής πίεσης, δερµατίτιδες, βλάβες στο ήπαρ και τους νεφρούς, ψυχολογικά προβλήµατα, όπως διαταραχές προσωπικότητας, επιθετική συµπεριφορά κ.α. Σοβαρότατες παρενέργειες αποτελούν η στεφανιαία νόσος και η αυξηµένη πιθανότητα ανάπτυξης κακοηθών επεξεργασιών. Σε ότι ειδικά αφορά την ιυδροπιανδροστερόνη οι παρενέργειες της ακόµη δεν είναι γνωστές. Η Αδροστενεδιόνη,η οποία χρησιµοποιείται για την αύξηση της τεστοστερόνης δεν φαίνεται να έχει επίδραση 26

στις επιδόσεις των αθλητών. Επίσης,σε ότι αφορά την 5 άλφα- ιυδροπιανδροστερόνη δεν υπάρχουν βιβλιογραφικές αναφορές που να αποδεικνύουν την οποιαδήποτε θετική επίδραση της στην αύξηση των επιδόσεων. 4. ιεργητικά: Αµφεταµίνες, Εφεφρίνη, Κοκαϊνη, Καφεϊνη, Φενφλουραµίνη, κ.τ.λ. Αυξάνουν την αντοχή. Προκαλούν αίσθηµα αυτοπεποίθησης και ενισχύουν την αυτοσεγκέντρωση. Στις παρενέργειες περιλαµβάνονται: Αύξηση της θερµοκρασίας του σώµατος, υπέρταση, διέγερση, τρόµος, αρρυθµίες, απώλεια γεύσης. Σε παρατεταµένη και υπερβολική χρήση µπορεί να προκληθεί ακόµα και θάνατος. 5.Ναρκωτικά Αναλγητικά:Κωδείνη Οπιούχα, Μορφίνη, Πεθιδίνη, Μεθαδόνη, κ.α. Μέθοδος Χρήσης: Υγρή Μορφή Χρησιµοποιούνται για την αύξηση της αντοχής στον πόνο (κυρίως πυγµαχία). Προκαλούν εθισµό. Επίσης µπορεί να προκαλέσουν διαταραχές στο καρδιαγγειακό σύστηµα, αρρυθµίες, 27

εγκεφαλική αιµορραγία, απώλεια µνήµης ή προσανατολισµού καθώς και ψυχικές διαταραχές. Ειδική κατηγορία της οµάδας αυτής αποτελούν τα παράγωγα της Ινδικής Κάνναβης όπως το χασίς και η µαριχουάνα. Χρησιµοποιείται για την ελάττωση του πόνου και του άγχους. Μπορεί να προκαλέσουν υπόταση, αρρυθµίες, βραδύπνοια, αϋπνία, διαταραχές της ισορροπίας καθώς και διαταραχές από την ψυχική σφαίρα. 6. ιουρητικά: Σπιρονολακτόνη, Φουροσεµίδη, Υδροχλωροθειαζίδη κ.α. Μέθοδος Χρήσης: Με ένεση, υγρή µορφή και χάπια. Χρησιµοποιούνται για ταχεία απώλεια βάρους (κυρίως άρση βαρών, πάλη κ.α.) αλλά και για αποβολή ή αραίωση διάφορων ουσιών στο αίµα. Σε αλόγιστη χρήση µπορεί να προκαλέσουν αφυδάτωση, µυϊκές διαταραχές καθώς και διαταραχές από το καρδιαγγειακό σύστηµα. Για τον έλεγχο του βαρούς εκτός από τα διουρητικά χρησιµοποιούνται και άλλα φάρµακα όπως τα καθαρτικά, τα χάπια διαίτης κ.τ.λ. 7.Β-Αναστολείς: Προπλανολόνη, Ακετοβουτυλόλη, Σοταλόλη κ.α. 28

Β: 2- ιεγέρτες : Κλενβουτερόλη. Οι αναστολείς προκαλούν βραδυκαρδία, ελάττωση του µυϊκου τρόµου κ.τ.λ. Σε µικρές δόσεις δεν προκαλούν ιδιαίτερα προβλήµατα. Σε παρατεταµένη χρήση και µεγάλες δόσεις υπάρχει πιθανότητα εγκεφαλικών επεισοδίων. Η Κλενβουτερόλη είναι βρογχοδιασταλτικό που χρησιµοποιείται στην αντιµετώπιση βρογχικού άσθµατος. Θεωρείται ότι είναι αποτελεσµατική σε αθλητές που πάσχουν από βρογχικό άσθµα, επιτρέποντας έτσι τη συµµετοχή τους στον πρωταθλητισµό. Η θετική της δράση σε µη ασθµατικούς αθλητές αµφησβητείται. Συχνά συνδυάζεται µε αναβολικά. 8.Κρεατίνη: Μέθοδος Χρήσης : Χάπια,Σκόνη Αυξάνει τη µυϊκή µάζα.χρησιµοποιείται κυρίως από τους µπόντι µπίλντερς. Σε µεγάλες δόσεις και παρατεταµένη χρήση προκαλεί διαταραχές στην καρδιά και τους νεφρούς. 9.Ινσουλίνη: Μέθοδος Χρήσης: Ένεση Χρησιµοποιείται σαν αναβολική ορµόνη στα αθλήµατα δύναµης. εν υπάρχει βιβλιογραφική τεκµηρίωση ως προς τη θετική της επίδραση, τουναντίον υπάρχουν αναφορές για υπογλυκαιµικά επεισόδια. Συνδυάζεται συχνά µε αναβολικά στεροειδή. Η νόµιµη χρήση της επιτρέπεται σε αθλητές µε ινσουλινοεξαρτώµενο σακχαρώδη διαβήτη. 29

10.Πεπτιδικές Ορµόνες: Ερυθροποιτλινη, ACTH, Αυξητική ορµόνη κ.τ.λ. Η Ερυθροποιητίνη επιτυγχάνει την αύξηση των ερυθρών αιµοσφαιρίων και η µεταφορά οξυγόνου στους ιστούς. Από το 1998 έχει παρασκευαστεί συνθετική Ερυθροποιητίνη, συµπληρώνοντας το ντόπινγκ του αίµατος ( σε εφαρµογή από το 1970 ) που σε συνδυασµό µε µεταγγίσεις από τι αίµα του ίδιου του πρωταθλητή, χρησιµοποιείται για την βελτίωση των επιδόσεων στις αερόβιες ασκήσεις και αθλήµατα όπως η ποδηλασία, το σκί, η κολύµβηση, οι δρόµοι µεγλάλων αποστάσεων κ.α. Η ATCH αυξάνει τη µυϊκή µάζα και µυϊκή ισχύ µε την αυξήση των κορτικοστεροειδών στο αίµα. Προκαλεί επίσης ευφορία. Σε παρατεταµένη χρήση προκαλεί αλλοίωση των χαρακτηριστικών του φύλου, υπέρταση,οστεοπόρωση. Η αυξητική ορµόνη χρησιµοποιείται συνήθως σε συνδυασµό µε αναβολικά στερεοειδή για την αύξηση της µϋικής δύναµης. Παρά την σχετική ευρεία χρήση της δεν υπάρχουν αποδείξεις για την αύξηση της απόδοσης στα διάφορα αθλήµατα. 11.Γονιδιακό Ντόπινγκ: Τι είναι το γονιδιακό ντόπινγκ; 1.Το γονιδιακό ντόπινγκ στο οποίο εισάγεται γενετικό υλικό στον οργανισµό µε << όχηµα µεταφοράς >> κάποιον αβλαβή ιό (αν και υπάρχουν και άλλες µέθοδοι) µπορεί να αλλάξει το <<γενετικό προφίλ>> ενός αθλητή βελτιώνοντας την απόδοση του µέσω της αύξησης της µυικής δύναµης, της παραγώγης αίµατος, της ανοιχτής ή 30

της κατανοµής του οξυγώνου στους ιστούς. Τι είναι; 2.Το γονιδιακό ντόπινγκ ανήκει επισήµως απ'ο την 1η Ιανουαρίου 2003 στη λίστα των απαγορευµένων µεθόδων ενδυνάµωσης των αθλητών, ενώ µόλις το καλοκαίρι του 2001 άρχισαν οι πρώτες συζητήσεις από την Ιατρική Επιτροπή της ΟΕ µε το αντικείµενο <<τι µέλλει γενέσθαι>> αναφορικά µ'αυτόν τον ιδιαίτερα τρόπο διέγερσης. Η περίπτωση Σπρινγκστάιν: 3.Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγµα του γερµανού προπονητή του στίβου Τόµας Σπρινγκστάιν ο οποίος το 2006 µε την κατηγορία του ντοπαρίσµατος αθλητών του. Από e-mail που είχε στείλει ο προπονητής και τα οποία ήλθαν στο φώς κατά τη διάρκεια της δίκης φάνηκε ότι η γονιαδιακή παρέµβασγ έχει (τουλάχιστον) περάσει από το µυαλό κάποιων ανθρώπων του αθλητισµού.στην περίπτωση του Σπρινγκστάιν στα e-mail γινόταν λόγος για το Repoxygen- πρόκειται για µια γονιαδιακή θεραπεία την οποία ανέπτυξε η εταιρεία Oxford Medical για την αντιµετώπιση της σοβαρής αναιµίας (σηµειώνεται ότι η εταιρεία σταµάτησε στο µεταξύ να ασχολείται µε το συγκεκριµένο προιόν καθώς δεν φαινόταν να είναι κερδοφόρο ως θεραπεία).η συγκεκριµένη θεραπεία αφορά έγχυση ενός αδρανοποιµένου ιού ο οποίος µεταφέρει το γονίδιο για την παραγωγή ερυθροποιητίνης, µιας ορµόνης η οποία αυξάνει τον αριθµό των ερυθρών αιµοσφαιρίων και την απόδοση του οργανισµού. Επιπτώσεις 4.Οι πρώτες επιστηµονικές εκτιµήσεις αναφέρουν ότι το 31

γονιδιακό ντόπινγκ περιλαµβάνει τους ίδιους κινδύνους που περικλείει και η φαρµακοδι'εργεση, πράγµα που σηµαίνει πως οι ανεπιθύµητες ενέργειες στον οργανισµό των αθλητών µπορεί να οδηγήσουν µέχρι και στο θάνατο! Οι εφαρµογές του άλλωστε, στον αθλητισµό, δεδοµένης της ποικιλοµορφίας του,οδηγούν στο συµπέρασµα ότι βρισκόµαστε µπροστά σε ένα νέο <<κουτί της Πανδώρας>>, το άνοιγµα του οποίου θα προκαλέσει µια αλυσίδα ανεπιθύµητων καταστάσεων και µάλιστα χωρίς να µπορεί να προσδιορίσει το απαιτούµενο χρονικό έως ότου αυτές εκδηλωθούν. 12.Φυσικό Ντόπινγκ: Η απόδοση σε αθλήµατα µεσαίων και µεγάλων αποστάσεων, όπως η ποδηλασία,ο µαραθώνιος, η κολύµβηση, αλλά και στα περισσότερα οµαδικά αθλήµατα, όπως είναι το ποδόσφαιρο και η καλαθοσφαίριση εξαρτάται µεταξύ αλλών, από την αντοχή. Λέγοντας αντοχή αναφερόµαστε στην ικανότητα ενός αθλητή να προσλαµβάνει, να µεταφέρει και να χρησιµοποιεί οξυγόνο προκειµένου να επιτελείται µια σειρά αερόβιων οξειδωτικών διεργασιών, µε τελικό σκοπό την παραγωγή ενέργειας που είναι απαραίτητη για την επιτέλεση ενός αθλήµατος µε υψηλή ένταση. Όσο µεγαλύτερη η ικανότητα χρησιµοποίησης οξυγόνου τόσο και καλύτερη η αντοχή. Ο επιστηµονικός όρος που περιγράφει την αντόχη είναι η µέγιστη αερόβια ικανότητα, γνωστή και ως µέγιστη πρόσληψη οξυγόνου. Σε αθλητές αντοχής ο ρυθµός αυτός µπορεί να φτάσει και να ξεπεράσει τα 6 λίτρα οξυγόνου το λεπτό ενώ η αντίστοιχη τιµή για ένα µέσο απροπόνητο, 32

αλλά υγιή άνθρωπο είναι γύρω στα 2 λίτρα το λεπτό. Οι παράγοντες που καθορίζουν την µέγιστη αερόβια ικανότητα είναι εκείνοι που εµπλέκονται στη διαδικασία της δέσµευσης, µεταφοράς και κατανάλωσης του οξυγόνου στους ασκούµενους µύες. 1) Προπόνηση Υψοµέτρου Προπόνηση σε υψόµετρο θεωρείται ένα φυσικό <<ντοπάρισµα αίµατος>>. Η διαµονή και η προπόνηση σε υψόµετρα τουλάχιστον 1500 µέτρων πάνω από το επίπεδο της θάλασσας προκαλει βελτίωση του αιµατολογικού προφίλ. Η ευεργετική αυτή δράση προκαλείται λόγω της χαµηλότερης µερικής πίεσης του οξυγόνου που προάγει την αιµοποίηση στον οργανισµό των αθλητών, µε αποτέλεσµα να αυξάνεται ο αιµατοκρίτης, η συγκέντρωση της αιµοσφαιρίνης και κατά συνέπεια η αντοχή των αθλητών. εν είναι τυχαίο πως οι περισσότεροι χρυσοί Ολυµπιονίκες σε µαραθώνιους και άλλα αγωνίσµατα αντοχής είναι Κενυάτες ή Αιθίοπες, δηλαδή αθλητές που όλο το χρόνο ζουν και προπονούνται σε µεγάλο υψόµετρο. Επίσης δεν είναι τυχαίο πως µεγάλοι ποδοσφαιρικοί ευρωπαίκοι σύλλογοι, την περίοδο της θερινής προετοιµασίας καταφεύγουν σε πρπονητικά κέντρα της ορεινής κεντρικής Ευρώπης. 2)Αυτοµετάγγιση Η τεχνική του ντοπαρίσµατος αίµατος µε τη µέθοδο της αυτοµετάγγισης στηρίζεται στην αφαίρεση-αποθήκευση 500-1000ml αίµατος ή 250-500 ml ερυθρών αιµορφαιρίων και στην επανέγχυση τους στον ίδιο αθλητή πριν τους αγώνες. Ο Φιλανδός δροµέας των 5 και 10 χιλιοµέτρων Lasse Viren παραδέχτηκε ότι έκανε ντοπάρισµα αίµατος στους Ολυµπιακούς αγώνες του Μόντρεαλ το 1976. Αξίζει επιπλέον να σηµειώθει πως παρόλο που συµπεριλαµβάνεται στη λίστα µε τις απαγορευµένες τεχνικές, δεν υφίσταται µέχρι στιγµής καµία µέθοδος 33

ανίχνευσης αθτού του είδους ντόπινγκ. 3)Ερυθροποιητίνη Ερυθροποιητίνη είναι µια ορµόνη που παράγεται κυρίως από τους νεφρούς που διεγειρεί τον µυελό των οστών προάγοντας την παραγωγή ερυθρών αιµοσφαιρίων. 'Οταν κάποιος ανέβει σε υψόµετρο ή έχει µια σηµαντική απώλεια αίµατος,ο οργανισµός αντιδρά παράγοντας αητή την ορµόνη από µόνος του, η οποία επιταχύχει την αιµοποίηση. 4)Υποκατάστατο αίµατος Στην κατηγορία αυτή ανήκουν ουσίες που αποτελο υν την τελευταία λέξη τησ <<µόδας>>. Τα υποκατάστατα αυτά δρουν σαν την αιµοσφαιρίνη προσλαµβάνοντας οξυγόνο από τους πνεύµονες και το απελευθερώνουν στους ασκούµενους µύες. Και αυτά είναι σχεδιασµένα για άτοµα που έχουν άµεση ανάγκη αίµατος µιας και υπάρχει παγκόσµια έλλεψη αίµατος. 5)Παρενέργειες: Σε ό,τι αφορά τις παρενέργεις που προκαλούνται από το blood doping και τις άλλες ουσίες συστυχώς δεν εµφανίζονται µετά από µερικά χρόνια όπως γίνεται µε τα αναβολικά στεροειδή αλλά το πρώτο σύµπτωµα είναι ο ξαφνικός θάνατος. Οι έρευνες δείχνουν πως οι ουσίες αυτές ευθύνονται για την εµφάνιγη ενός εκτεταµένου αριθµού καρδιαγγειακών επεισοδίων, που συχνά καταλήγουν και στο θάνατο λόγω της ραγδαίας αύξησης των ερυθρών αιµοσφαιρίων κάνοντας το αίµα παχύρρευστο. Υπάρχουν πολλά τραγικά περιστατικά θανάτων στο παγκόσµιο αθλητικό στερέωµα, όπως ο θάνατος του ποδηλάτη Μάρκο Παντάνι,του ποδοσφαιριστή Τζιαλουκα Σινιορίνι, του µαραθωνοδρόµου Τόµας Χικς αλλά και πολλών άλλων διάσηµων που απλά δεν έφτασαν στα φώτα της δηµοσιότητας. Είναι 34

απαραίτητο να ενηµερωθούν τόσο οι αθλητλες όσο και οι προπονητές που βρίσκονται δίπλα στους αθλητές και να µάθουν πως πίσω από αυτές τις ουσίες δεν κρύβονται µόνο <<βρώµικα>> µετάλλια, αλλά και οι ζωές πολλών αθώων παιδιών που πίστεψαν πως οι <<µαγίκες>>ουσίες που θα τα έκαναν αθάνατα τα έστειλαν πρόωρα στον άλλο κόσµο. Κεφάλαιο 3 ο Πιθανοί λόγοι και κίνητρα χρήσης ντόπινγκ 35

Είναι εύλογο να αναζητήσει κάποιος τους λόγους και τα κίνητρα που ωθούν τους αθλητές στη χρήση των απαγορευµένων ουσιών. Οι λόγοι που µπορεί να εντοπίσει κάποιος εύκολα είναι οι εξής : Οικονοµικά οφέλη, χρηµατικά έπαθλα στους αγώνες, υπογραφή συµβολαίων µε χορηγούς, οδοιπορικά από αθλητικές οµοσπονδίες, οδοιπορικά και χρηµατικά έπαθλα από τα κράτη και τις Εθνικές Επιτροπές. Υπάρχουν πολλοί που υποστηρίζουν ότι η πλήρης επαγγελµατοποίηση του αθλητισµού καθιστά αδύνατη την καταπολέµηση του ντόπινγκ, καθώς, τα οικονοµικά κίνητρα είναι µεγάλα και λειτουργούν δελεαστικά προς όλους τους αθλητές. 4. Μελλοντική επαγγελµατική αποκατάσταση, εισαγωγή στις ένοπλες δυνάµεις, σώµατα ασφαλείας, οµοσπονδίες, υπουργεία αθλητισµού. Πέρα από τα οικονοµικά οφέλη οι αθλητές έχουν και άλλα κίνητρα, όπως τη µεταθλητική τους επαγγελµατική αποκατάσταση. Υπάρχει µια έντονη ανησυχία στους αθλητές σχετικά µε το τι θα κάνουν µετά το τέλος της αθλητικής τους καριέρας, θέλοντας να εξασφαλίσουν µια <<σίγουρη>> εργασία. 36

Προσωπική αµφισβήτηση των αθλητικών τους δυνατοτήτων. Καθώς ο χρόνος που µεσολαβεί µέχρι τους αγώνες µικραίνει και η πρόοδος, δεν ήταν ή δεν είναι η αναµενόµενη, αρχίζουν να αµφισβητούν τις προσωπικές τους δυνατότητες και συνεπώς, θεωρούν ότι χρειάζονται να λάβουν ουσίες για να βελτιωθούν και να πετύχουν το στόχο τους. Ο φόβος αποτυχίας. Ο Βέλγος αθλητής της ορεινής ποδηλασίας Φίλιπ Μερχάγκε ήταν ένα από τα µεγαλύτερα φαβορί για το χρυσό µετάλλιο στους Ολυµπιακούς Αγώνες της Αθήνας. Σε έλεγχο που του έγινε, πριν από τη συµµετοχή του σε αγώνα του παγκοσµίου κυπέλλου, διαπιστώθηκε ότι είχε κάνει χρήση ΕΡΟ. Όταν ανακοινώθηκε το αποτέλεσµα του εργαστηριακού ελέγχου ο ίδιος παραδέχτηκε το γεγονός και δήλωσε ότι επιθυµούσε παρά πολύ το µετάλλιο και έκανε λήψη ΕΡΟ διότι ''φοβόταν µην αποτύχει''. Πίεση Χορηγών, συµβόλαια µε ειδικά bonus για συγκεκριµένες επιτυχίες. Οι αθλητές συνάπτουν συµβόλαια µε χορηγούς που σε αρκετές περιπτώσεις προβλέπουν ειδικές χρηµατικές απολαβές ανάλογα µε τη θέση που θα καταλάβουν στους αγώνες. Συνεπώς, οι αθλητές χρειάζεται να εξασφαλίσουν συγκεκριµένη θέση ώστε να λάβουν τα χρήµατα από τη χορηγία. 37

Εθνικές προσδοκίες, αθλητές ως αθλητικά σύµβολα. Οι πρωταθλητές µε διακρίσεις σε παγκόσµια πρωταθλήµατα και Ολυµπιακούς Αγώνες αντιµετωπίζονται ως εθνικοί ήρωες ή ακόµη, και ως εθνικά σύµβολα. Σε πολλές περιπτώσεις ολόκληρο το έθνος ασχολείται µε την προετοιµασία ενός συγκεκριµένου αθλητή ή µιας οµάδας και οι προσδοκίες της χώρας αποτελούν ένα φορτίο ασήκωτο για τους αθλητές που φοβούνται µήπως απογοητεύσουν τους συµπατριώτες τους. Πίεση από προπονητές. Οι προπονητές προτείνουν, επίµονα πολλές φορές τη λήψη απαγορευµένων ουσιών από τους αθλητές τους. Σε άλλες περιπτώσεις οι προπονητές προπονούν σκληρά τους αθλητές και τους οδηγούν στη λήψη απαγορευµένων ουσιών ώστε να µπορούν να ανταπεξέλθουν. Επιθυµία για γρήγορο αποτέλεσµα και επιτυχία. Το 38

ντόπινγκ έχει ανατρέψει τη προπονητική διαδικασία και µεταξύ των άλλων δίνει τη δυνατότητα στους αθλητές να έχουν µια ταχύτερη αθλητική εξέλιξη, καθώς, µεταξύ των άλλων, ουσίες όπως τα στεροειδή προσφέρουν πιο γρήγορη αποκατάσταση µεταξύ των προπονήσεων. Σε πολλά αθλήµατα οι καµπύλες αθλητικής εξέλιξης παρουσιάζουν µεγάλες αποκλίσεις, οι οποίες δηµιουργούν υπόνοιες για χρήση απαγορευµένων ουσιών. <<Όλοι χρησιµοποιούν, γιατί όχι και εγώ>>. Έλλειψη οργανωµένης αθλητιατρικής και προπονητικής υποστήριξης. Όταν δεν υπάρχει αθλητιατρική και προπονητική υποστήριξη στους αθλητές, ο αθλητής πιστεύει ότι δεν έχει δυνατότητα να διακριθεί σε διεθνές επίπεδο δίχως τη χρήση απαγορευµένων ουσιών. Η σωστή υποστήριξη του αθλητή, τόσο προπονητικά όσο και αθλητιατρικά, συντελεί στο να αποβληθεί η σκόπιµα υπάρχουσα πεποίθηση ότι δίχως ντόπινγκ δεν µπορεί κάποιος να διακριθεί σε παγκόσµιο επίπεδο. Οργανωµένο κρατικό σύστηµα φαρµακευτικής υποστήριξης. Αναφέρθηκε η περίπτωση της ανατολικής Γερµανίας, όµως δεν είναι η µοναδική. Μπορεί τη δεκαετία του 1970 να µιλούσαν όλοι για την Ανατολική Γερµανία, τη δεκαετία του 1980 για τη Κούβα, αλλά τη δεκαετία του 1990, η Κίνα συγκέντρωσε τις περισσότερες υποψίες. Τα κράτη που έχουν οργανωµένο σύστηµα φαρµακευτικής υποστήριξης υποχρεώνουν τους αθλητές τους να ενταχθούν στο πρόγραµµα και να λάβουν συγκεκριµένες ουσίες. Πιο <<αθλητικό>> σώµα. Σε πολλές περιπτώσεις, οι άνθρωποι χρησιµοποιούν απαγορευµένες ουσίες απλά και µόνο για να έχουν λιγότερο λίπος ή 39

γενικότερα για να <<κτίσουν>> αθλητικό σώµα, ακόµα και εάν αυτό δεν συνεισφέρει στη βελτιστοποίηση της αθλητικής τους επίδοσης. Εσωτερική επιθυµία για διάκριση και πρωτιά. Υπάρχουν στοιχεία ερευνών που δείχνουν ότι συχνά οι αθλητές χρησιµοποιούν απαγορευµένες ουσίες απλά για να διακριθούν. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ www.doping-prevention.com www.wada-ama.org Εφηµερίδα: ΤΟ ΒΗΜΑ http://www.triathlonworld.gr ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Το doping ως κοινωνικό φαινόµενο σελ.2 ιείσδυση του φαινοµένου σελ.3 Ο διπλός χαρακτήρας των φαρµάκων/ουσιών doping σελ.5 Επιπτώσεις στην υγεία σελ.6 Επιπτώσεις σελ.10 40

Στις γυναίκες σελ.11 Στους ανδρες σελ.12 Στους ανδρες και στις γυναικες σελ.12 Στον ψυχικο κοσµο σελ.12 Συµπληρώµατα διατροφής σελ.13 Βιβλιογραφία σελ.14 ΤO DOPING ως κοινωνικό φαινόµενο 41

Το Doping είναι ένα παγκόσµιο,πολυδιάστατο κοινωνικό φαινόµενο, ιδιαίτερα επίκαιρο στις µέρες µας, καθώς παρουσιάζει µία συνεχή δηµοσιότητα που αφορά περιστατικά γνωστών αθλητών που συλλαµβάνονται να κάνουν χρήση απαγορευµένων ουσιών και αθλητών που παρουσιάζουν σοβαρά προβλήµατα υγείας. Μιλάµε για ένα παγκόσµιο φαινόµενο καθώς οι απαγορευµένες ουσίες και µέθοδοι χρησιµοποιούνται ευρέως στην πλειονότητα των χωρών και στις 5 κατοικήσιµες ηπείρους του πλανήτη. Μιλάµε για ένα φαινόµενο µε πολλές και διαφορετικές διαστάσεις, οι σπουδαιότερες των οποίων είναι οι παρακάτω: Ιατρική : Oι ουσίες της λίστας προκαλούν προβλήµατα υγείας στους ανθρώπους και υπάρχουν καταγεγραµµένοι θάνατοι. Ηθική: Με τη χρησιµοποίηση αυτών των ουσιών οι αθλητές αποκτούν ένα αθέµιτο ανταγωνιστικό πλεονέκτηµα (συνεπώς η βασική αρχή του αθλητισµού, δηλαδή αυτής της ισονοµίας καταργείται). Επιπλέον, µιλούµε (κυρίως λόγω των νέων µορφών γενετικού ντόπινγκ) για παρέµβαση στην ανθρώπινη φύση. Νοµική: Υπάρχει νοµοθετικό πλαίσιο σε πολλές χώρες που απαγορεύει όχι µόνο τη χρήση αλλά και την εµπορία και διακίνησή τους. Παιδαγωγική: Χρειάζεται να σχεδιαστούν εκπαιδευτικά προγράµµατα που θα θωρακίσουν την κοινωνία µας απέναντι σε αυτό το κοινωνικό φαινόµενο. ιείσδυση του Φαινοµένου 42

εν υπάρχουν έρευνες που να καταγράφουν όλες τις κοινωνικές οµάδες που χρησιµοποιούν τις ουσίες ντόπινγκ ούτε και ποσοτικές έρευνες που να δείχνουν το ποσοστό διείσδυσης σε καθεµία από αυτές. Όµως, από δηµοσιογραφικές, κυρίως, έρευνες προκύπτει ότι χρήση ντόπινγκ γίνεται σε: 1. Αθλητισµό Υψηλού Επιπέδου (διεθνές και εθνικό επίπεδο). 2. Νεανικό Αθλητισµό (σχολικός και πανεπιστηµιακός στις ΗΠΑ). 3. Γυµναστήρια (για απόκτηση «ωραίου σώµατος», απώλεια βάρους). 4. Ρέιβ πάρτι (π.χ. αµφεταµίνες). Πριν από µερικά χρόνια στην Ελλάδα τηλεοπτικά κανάλια είχαν ρεπορτάζ για τα ροΐ πάρτι, µε αναφορές στη χρήση χηµικών ουσιών από νεαρούς ώστε σε κατάσταση έκστασης να έχουν αντοχή και να χορεύουν ακατάπαυστα όλη τη νύχτα. 5. Στρατό. Χρησιµοποιούνται ουσίες που καθιστούν πιο επιθετικούς τους στρατιώτες και τους δίνουν µεγαλύτερη αντοχή στην κόπωση. Είναι γνωστό ότι στο εύτερο Παγκόσµιο Πόλεµο χρησιµοποιήθηκαν αµφεταµίνες ενώ στο Αφγανιστάν οι Σοβιετικοί στρατιώτες χρησιµοποίησαν την ουσία Προσαντών. Η λίστα των απαγορευµένων ουσιών και µεθόδων που έχει συντάξει η WADA και η οποία είναι συνέχεια της λίστας που είχε συντάξει και συνεχώς ανανεώνει η Ιατρική Επιτροπή της ιεθνούς Ολυµπιακής Επιτροπής ( ΟΕ), περιλαµβάνει ουσίες και µεθόδους που έχουν τουλάχιστον δύο από τα παρακάτω χαρακτηριστικά. Υπάρχει κάποια επιστηµονική ή ιατρική απόδειξη ότι 43

έχει φαρµακολογική επίδραση ή γνωρίζουµε, εµπειρικά, ότι η µέθοδος µπορεί να βοηθήσει την αθλητική απόδοση (κώδικας της WADA, 4.3.1.1.). Υπάρχει κάποια ιατρική ή άλλη επιστηµονική απόδειξη, φαρµακευτικό αποτέλεσµα, ή γνωρίζουµε, εµπειρικά, ότι η χρησιµοποίηση ουσίας ή µεθόδου αντιπροσωπεύει ένα υπαρκτό ή πιθανό κίνδυνο για την υγεία του αθλητή. Ο προσδιορισµός της WADA ότι η χρήση ουσιών ή µεθόδων βλάπτει το αθλητικό πνεύµα όπως αυτό περιγράφεται στην εισαγωγή του κώδικα. Παρακάτω παραθέτονται οι παράµετροι και τα στοιχεία που καθιστούν εµφανή την κοινωνική διάσταση και διείσδυση του φαινοµένου. 1. Μεγαλύτερος «τζίρος» από τον αντίστοιχο των Ναρκωτικών Ουσιών. Υπάρχουν αξιόπιστα στατιστικά στοιχεία που αποδεικνύουν το παραπάνω. Αυτό και µόνο δείχνει το εύρος εξάπλωσης και διείσδυσης του φαινοµένου. 2. Μεγάλο εύρος ηλικιών, κοινωνικό-οικονοµικών στρωµάτων που εµπλέκονται στη χρήση τους. 3. Οικονοµικά συµφέροντα και χώρες, το στηρίζουν (Παραγωγή, Εµπόριο, ιακίνηση). Υπάρχουν χώρες που παράγουν και άλλες που συστηµατικά επιτρέπουν την εµπορία αυτών των ουσιών. 4. ηµιουργία Εθνικής Νοµοθεσίας όπου αναγνωρίζεται η κοινωνική διάσταση του προβλήµατος. 5. Τα κράτη χρησιµοποιούν την εκτελεστική εξουσία για τον περιορισµό της εµπορίας και διακίνησης trafficking. Ο ΙΠΛΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ/ΟΥΣΙΩΝ DOPING 44

Επιπτώσεις στην υγεία 45

1. Καρδιοαγγειακά προβλήµατα Τα αναβολικά στεροειδή λοιπόν, από τη στιγµή της χρήσης τους από τον αθλητή παραµένουν στον οργανισµό για µεγάλο χρονικό διάστηµα. Αυτή η «φόρτιση» αντιµετωπίζεται µε ενεργοποίηση του συµπαθητικού νευρικού συστήµατος Παράγεται έτσι, αδρεναλίνη και νοραδρεναλίνη, ουσίες που προκαλούν ταχυκαρδία, η οποία µε τη σειρά της είναι ικανή να οδηγήσει σε αρρυθµία και αύξηση της εντάσεως της κοιλιακής συστολής. Η µακροχρόνια χρήση αναβολικών στεροειδών φαίνεται να προδιαθέτει τον οργανισµό του χρήστη-αθλητή στην ανάπτυξη στεφανιαίας νόσου. Αυτό είναι πιθανό διότι, από τη χρήση είναι δυνατό να αναπτυχθούν διάφοροι προδιαθεσικοί παράγοντες αυτής της νόσου, οι οποίοι οδηγούν σε κάκωση ή σε αλλοίωση της ακεραιότητας του ενδοθηλίου, των στεφανιαίων και των περιφερειακών αρτηριών. 2. Ηπατικές διαταραχές Οι περισσότεροι από τους ασθενείς που παίρνουν θεραπευτικές δόσεις κάποιου αναβολικού στεροειδούς εµφανίζουν κάποια ηπατική δυσλειτουργία και σε ένα µικρό ποσοστό που φθάνει το 2% εµφανίζεται χολοστατικός ίκτερος.από τις πλέον όµως ανησυχητικές και ανεπιθύµητες ενέργειες των αναβολικών, σχετιζόµενες µε το ήπαρ, είναι η πελίωση και το ηπάτωµα. Το ηπάτωµα ( ηπατοκυτταρικό καρκίνωµα ) είναι δυνατό να µη γίνει αντιληπτό µε τις ηπατικές δοκιµασίες, αλλά ο αθλητής θα αισθάνεται πόνο και θα ψηλαφεί µια µάζα στη δεξιά κοιλιακή χώρα.από την άλλη, περιπτώσεις ηπατικής πελίωσης χωρίς ανάπτυξη όγκου έχουν επίσης ανακοινωθεί, σε ασθενείς υπό θεραπεία µε αναβολικά στεροειδή. Εκδηλώνονται όµως, µε τη µορφή ηπατικής ανεπάρκειας. 3. Ορµονικές διαταραχές Μυοσκελετικές βλάβες 46

Οι ορµονικές ιδιότητες των αναβολικών σχετίζονται µε σηµαντικές παρενέργειες όπως, η ακµή, η αλωπεκία, οι διαταραχές της σεξουαλικής συµπεριφοράς. Στις ΓΥΝΑΙΚΕΣ έχουν παρατηρηθεί υπερτρίχωση, ανδρικού τύπου τρίχωση της κεφαλής, τραχύτητα της φωνής, µεγέθυνση της κλειτορίδας, διαταραχές του κύκλου. Στις γυναίκες ειδικότερα, οι µεγαλύτερες δόσεις είναι ικανές να παρουσιάσουν τις ανωµαλίες που ήδη αναφέρθηκαν σε µεγαλύτερο ποσοστό και έκταση. Μπορεί δηλαδή να παρατηρηθεί αλλαγή της µορφολογίας του γυναικείου σώµατος, εξαιτίας της ανδρικής κατανοµής του λίπους και της διαγραφής του µυϊκού συστήµατος. Οι ανεπιθύµητες αυτές ενέργειες είναι ανατάξιµες σε µεγάλο βαθµό µόνο εάν σταµατήσουν έγκαιρα τα αναβολικά, εκτός όµως από τον ανδρικό τόνο της φωνής που είναι µόνιµος. Η γονιµότητα της γυναίκας επίσης, µπορεί να επανέλθει στην προηγούµενη κατάσταση. Ενώ ένα ιδιαίτερο πρόβληµα που δηµιουργείται κατά τη λήψη αναβολικών είναι η εκδήλωση αναφυλακτικού σοκ. Η αλλεργική αντίδραση εµφανίζεται µε διάφορα συµπτώµατα, όπως διέγερση, έντονη ερυθρότητα στο πρόσωπο, ανησυχία, ταχυκαρδία και δύσπνοια. Αν δεν δοθούν µάλιστα πρώτες βοήθειες αµέσως, ο θάνατος µπορεί να επέλθει σε λίγα λεπτά. Στους ΆΝ ΡΕΣ είναι δυνατό να προκαλέσουν ατροφία των όρχεων και αζωοσπερµία. Στα νέα άτοµα πριν από την ήβη προκαλούν, επιτάχυνση της σύγκλεισης των επιφύσεων µε αποτέλεσµα την ελάττωση του προσδόκιµου ύψους, Επίσης η αδρανοποίηση των οιστρογόνων που παράγονται από τα επινεφρίδια, έχουν ως αποτέλεσµα την εµφάνιση στους άνδρες γυναικοµαστίας.η αύξηση της συγκέντρωσης του Ca στον ορό µπορεί να προκαλέσει στον αθλητή µερικά από τα συνήθη συµπτώµατα της υπερασβεστιαιµίας, 47

όπως αδυναµία, εύκολη κόπωση, αύξηση της πίεσης του αίµατος και πιθανή εµφάνιση συµπτωµάτων υπέρτασης. Σοβαρή υπερασβεστιαιµία είναι δυνατό να οδηγήσει σε σχηµατισµό λίθων στους νεφρούς, πεπτικό έλκος, µεταβολές στη συµπεριφορά και σε ανώµαλη εναπόθεση ασβεστίου στις αρθρώσεις, στους οφθαλµούς και στο δέρµα. 4. ΕΡΜΑ: ερµατικές Ραβδώσεις, Ακµή, Υπερτρίχωση 5.Ενδοκρινικό Σύστηµα Γυναικείο & Ανδρικό Αναπαραγωγικό Σύστηµα, Αντίσταση στην Ινσουλίνη και Ελάττωση της Ανοχής στη Γλυκόζη, Υπόφυση, Επινεφριδικός Φλοιός. 6.Κεντρικό Νευρικό Σύστηµα: Αυξηµένα Επίπεδα Ευερεθιστότητας, Επιθετικότητα, ιαταραχές Προσωπικότητας, Απελευθέρωση Αδρεναλίνης και Νοραδρεναλίνης, Ανακούφιση από τον Πόνο, Αλλαγή ιάθεσης από τον Ύπνο και την πλήρη Ακινητοποίηση του Σώµατος µέχρι την ευφορία και την Υπερδιέγερση, Πόνος, Σπασµοί 7. Ανοσοποιητικό Σύστηµα: Καταστολή Ανοσοποιητικού Συστήµατος, Ευαισθησία στις Μολύνσεις, Ογκογένεση. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Τα κυριότερα σωµατικά προβλήµατα που προκαλούν τα αναβολικά στους άνδρες είναι: 48