Φ. Μητροπούλου, Μ. Σαλούρου, Κ. Τούτουζας A Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική Ιπποκράτειο Νοσοκομείο

Φ. Μητροπούλου, Μ. Σαλούρου, Κ. Τούτουζας A Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική Ιπποκράτειο Νοσοκομείο

20-40% of ischemic strokes due to carotid artery disease! European Cardiovascular Disease Statistics 2012

Ο Σ.Δ. αποτελεί έναν από τους κυριότερους παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση Α.Ε.Ε. Ο κίνδυνος για την εμφάνιση επεισοδίου σε άτομα με Σ.Δ. αυξάνεται κατά 2-6 φορές. Go AS Circulation 2013;127:e6-e245 Οι αθηρωματικές και οι εξελκωμένες πλάκες είναι συχνή αιτία εμφάνισης Α.Ε.Ε Adams, Stroke 1993;24:35-41. Η φλεγμονώδης διεργασία αποτελεί σημαντικό μηχανισμό της αθηρωμάτωσης των αγγείων στο Σ.Δ. Στους διαβητικούς ασθενείς είναι μεγαλύτερος ο κίνδυνος για εγκεφαλικό επεισόδιο ισχαιμικής αιτιολογίας από αιμμοραγικής Libby P. Arterioscler Thromb Vasc Biol 2012;32:2045-51.

Observational study 5888 pts 12 yrs follow up Σε ηλικιωμένους η υψηλή τιμή της CRP στο αίμα, σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών συμβαμάτων και θνησιμότητας, μόνο σε εκείνους που είχαν επιβεβαιωμένη αθηροσκλήρυνση μετά από υπερηχογράφημα καρωτίδων. Cao et al Circulation 2007, 116:32-38

Διάφορες μελέτες δεν έχουν δείξει ικανοποιητικά αποτελέσματα για τη σχέση ανάμεσα σε δείκτες φλεγμονής και καρδιαγγειακά συμβάματα N Engl J Med 2012;367:1310-20.

Τα υπερηχογραφικά ευρήματα απαραίτητο στοιχείο για την αξιολόγηση της καρωτιδικής αθηροσκλήρυνσης σε ασθενείς με Σ.Δ. Το πάχος του έσωμέσου χιτώνα IMT σχετίζεται με τον καρδιαγγειακό κίνδυνο, και είναι ανεξάρτητος προγνωστικός δείκτης για εμφάνιση Α.Ε.Ε. Nutr Metab Cardiovasc Dis 2009;19:667-73.

Το πάχος του έσω-μέσου χιτώνα δεν παρέχει πολλές πληροφορίες για τη φλεγμονώδη κατάσταση των καρωτίδων. Δεν μπορεί να προσδιορίσει την πρώιμη φλεγμονώδη ενεργοποίηση, παρά μόνο τις μεταγενέστερες αλλαγές. Circ Cardiovasc Imaging 2010;3:142-8.

Νέες μέθοδοι έχουν δείξει ότι η τοπική φλεγμονώδης δραστηριότητα αυξάνεται σε ασθενείς με ΣΔ. Οι αθηρωματικές πλάκες με αυξημένη θερμοκρασία και λεπτή ινώδη κάψα, ρήγνυνται σε μεγάλο ποσοστό. J Am Coll Cardiol 2012;59:2080-8.

Modality Investment cost Hardware complexity Resolution X-ray Moderate Moderate Moderate CT High High High PET High High High Spect High High High Gamma camera Moderate Moderate/High Moderate Ultrasound Moderate Moderate Moderate Microwave radiometry Low Low Low

Toutouzas..Synetos.. Stefanadis, Atherosclerosis, 2011

Τα μικροκύματα είναι ηλεκτρομαγνητικά κύματα με μήκος κύματος μεταξύ 0,1 και 100 εκατοστών, που αντιστοιχεί σε συχνότητες μεταξύ 0,3-300 GHz. Αυτός ο ευρύς ορισμός περιλαμβανει τα UHF (δεκατομετρικά) και EHF (χιλιοστομετρικά) μικροκύματα. Pozar, David M. (1993). Microwave Engineering Addison-Wesley P ublishing Company. ISBN 0-201-50418-9 Η ακτινομετρία μικροκυμάτων μετρά ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που εκπέμπεται από το αγγείο του ασθενούς, σε συχνότητες μικροκυμάτων, βασιζόμενη στην αρχή της ακτινομετρίας με βάση την οποία η ένταση της ακτινοβολίας είναι ανάλογη με τη θερμοκρασία του ιστού. Czerski P:. J Microw Power Electromagn Energy 1986, 21(1):9-23. Leroy Y,. Physiological measurement 1998, 19(2):127-148.

24 κουνέλια υποβλήθηκαν σε κανονική (n = 12) ή πλούσια σε χοληστερόλη δίαιτα (n = 12) για 6 μήνες Διεξήχθησαν μετρήσεις θερμοκρασίας από τις κοιλιακές αορτές: 1) επεμβατικά, με ενδοαγγειακό καθετήρα 2) μη επεμβατικά με ακτινομετρία μικροκυμάτων. Toutouzas Synetos..Stefanadis,Atherosclerosis 2011

A B Toutouzas Synetos..Stefanadis,Atherosclerosis 2011

Toutouzas et al AHA 2010

Toutouzas..Synetos..Stefanadis JACC, 2012 ;59(18):1645-53

Μη επεμβατική Ασφαλής Μέτρηση της θερμοκρασίας των ιστών του οργανισμού εκτιμώντας την αντινοβολία τους σε συχνότητες μικροκυμάτων. Ένταση ακτινοβολίας ~ Θερμοκρασία ιστών Εφαρμογή σε γυναικολογία, ουρολογία, νευρολογία, θυρεοειδοπάθεια. BarrettA,et al. Radio Sei, 1977:12;68:167-171 Yves Leroy et al. Physiol.Meas,1998

Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η διερεύνηση της επίδρασης του ΣΔ στη θερμική ετερογένεια των καρωτίδων σε ασθενείς με στεφανιαία νόσο (ΣΝ).

Διαδοχικοί ασθενείς (ν=333) Τεκμηριωμένη με στεφανιογραφικό έλεγχο ΣΝ υποβλήθηκαν σε εκτίμηση και των δύο καρωτίδων τους με α) υπερηχογράφημα και β) ΑΜ. Κατά τον υπερηχογραφικό έλεγχο εκτιμήθηκε το μέγιστο πάχος των καρωτιδικών πλακών. Με τη μέθοδο της ΑΜ εκτιμήθηκε η θερμική ετερογένεια των καρωτίδων (ΔΤ), η οποία ορίστηκε ως η διαφορά της μέγιστης από την ελάχιστη θερμοκρασία κατά μήκος κάθε καρωτίδας. ΔΤ 0,9 ο C ορίστηκε σαν υψηλή θερμική ετερογένεια.

Σε όλες τις μετρήσεις που έγιναν με τη μέθοδο της ακτινομετρίας μικροκυμάτων, η κεφαλή της συσκευής μικροκυμάτων ήταν σε άμεση επαφή με το δέρμα του ασθενούς και τοποθετήθηκε σε γωνία 90ο του άξονα. Η κεφαλή κρατήθηκε σε αυτή τη θέση για 10 sec όσο απαιτείται από το δέκτη να ενσωματώσει την εκπομπή των ραδιοκυμάτων και να μετατρέψει το μετρούμενο σήμα σε θερμοκρασία, μέσω ειδικού μικροεπεξεργαστή. Η ακτινοβολία που εκλύεται από τους ιστούς μετατρέπεται σε θερμοδιάγραμμα με ψυχρά και ζεστά χρώματα.

Number of patients DM Non-DM (n=333) (n=127) (n=206) p value Clinical Variables Age (Years) 65.75±10.43 63.28±10.96 0.04 Male gender 102 (80.3) 177 (85.9) 0.18 Arterial hypertension 96 (75.6) 130 (63.1) 0.02 Family History 52 (40.9) 99 (48.1) 0.21 Dyslipidemia 99 (78) 155 (75.2) 0.57 Smoking 49 (38.6) 102 (49.5) 0.05 Previous Medication ASA 102 (80.3) 133 (64.6) 0.002 ADP-Receptor Inhibitors 49 (38.6) 71 (34.5) 0.45 ACE 34 (26.8) 54 (26.2) 0.91 ARB 38 (29.9) 50 (24.3) 0.26 b-blockers 65 (51.2) 86 (41.7) 0.09 Statins 92 (72.4) 134 (65) 0.16 Statins duration (months) Nitrates 21 (16.5) 24 (11.7) 0.21 Ca-antagonists 25 (19.7) 36 (17.5) 0.61 Clinical Syndrome ACS 73 (57.5) 123 (59.7) 0.69 Coronary angiography 1-vessel CAD 47 (37) 89 (43.2) 2-vessel CAD 52 (40.9) 778 (37.9) 0.52 3-vessel CAD 28 (22) 38 (18.9)

Από τους 333 ασθενείς, 127 είχαν ΣΔ (38,1%). Δεν παρατηρήθηκε διαφορά στο μέγιστο πάχος των καρωτιδικών πλακών μεταξύ των ασθενών με ΣΔ και των ασθενών χωρίς ΣΔ, τόσο στην ανάλυση σε επίπεδο βλάβης όσο και στην ανάλυση σε επίπεδο ασθενούς (1,97±0,97 έναντι 2,07±1,1mm, p=0,23 και 2,22±0,99 έναντι 2,47±1,23mm, p=0,06, αντίστοιχα).

Δεν παρατηρήθηκε διαφορά στο μέγιστο πάχος των καρωτιδικών πλακών μεταξύ των ασθενών με ΣΔ και των ασθενών χωρίς ΣΔ, τόσο στην ανάλυση σε επίπεδο βλάβης όσο και στην ανάλυση σε επίπεδο ασθενούς (1,97±0,97 έναντι 2,07±1,1mm, p=0,23 και 2,22±0,99 έναντι 2,47±1,23mm, p=0,06, αντίστοιχα).

Οι ασθενείς με ΣΔ εμφάνιζαν υψηλότερη θερμική ετερογένεια στις καρωτίδες τους και στις δύο αναλύσεις (0,81±0,66 έναντι 0,61±0,64 o C, p<0,001 και 1,05±0,62 έναντι 0,84±0,62 o C, p=0,003

Ο ΣΔ ήταν ανεξάρτητος προγνωστικός παράγοντας υψηλής θερμικής ετερογένειας (ΔΤ 0,9 o C) τόσο στη μία όσο και στις δύο καρωτίδες (OR: 1,75, 95% CI 1,25-2,47, p=0,001 και OR: 2,08, 95% CI 1,15-3,81, p=0,02, αντίστοιχα), μετά από προσαρμογή ως προς το φύλο, την ηλικία, τη λήψη στατινών και τους κλασικούς παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου.

Σε ασθενείς με ΣΝ και αθηρωμάτωση καρωτίδων, ο ΣΔ είναι ανεξάρτητος προγνωστικός παράγοντας αυξημένης φλεγμονής των καρωτίδων, όπως αυτή εκτιμάται από την ΑΜ. Η τεκμηρίωση του προγνωστικού ρόλου της εκτίμησης των λειτουργικών χαρακτηριστικών των καρωτίδων πέραν των μορφολογικών απαιτεί περαιτέρω μελέτες.