Αποστολή ελλήνων δηµοσιογράφων στην κορυφαία αεροδιαστηµική βιοµηχανία των ΗΠΑ και οι ελληνικές προεκτάσεις στα εξοπλιστικά προγράµµατα

Αποστολή ελλήνων δηµοσιογράφων στην κορυφαία αεροδιαστηµική βιοµηχανία των ΗΠΑ και οι ελληνικές προεκτάσεις στα εξοπλιστικά προγράµµατα Την «καρδιά» της αµερικανικής αµυντικής βιοµηχανίας είχαν την ευκαιρία να επισκεφτούν πρόσφατα έλληνες δηµοσιογράφοι του στρατιωτικού ρεπορτάζ σε µια σειρά από εγκαταστάσεις της Lockheed Martin στο Fort Worth του Τέξας, στη Βιρτζίνια και την Ουάσιγκτον στις Ηνω- µένες Πολιτείες. Η ελληνική αποστολή είχε την ευκαιρία να επισκεφτεί τη γραµµή συναρµολόγησης των µαχητικών 4ης γενιάς F-16 Fighting Falcon και 5ης γενιάς F-35 Lightning II όπως επίσης να ενη- µερωθεί για τις πρόσφατες εξελίξεις για τα προγράµµατα αυτά. Αποστολή: Απόλλων Γ. Λεονταρίτης 74 NO ªµƒπ - ªµƒπ 2008 ANAXAITI H/INTERCEPTION

Η επίσκεψη σε ορισµένες µόνο από τις εγκαταστάσεις της LM έδωσε την ευκαιρία για µια καλύτερη αντίληψη όσον αφορά βασικά προγράµµατα που ενδιαφέρουν τις Ελληνικές Ένοπλες υνάµεις ενώ προέκυψαν και αρκετά νέα στοιχεία που θα θέσουν προβληµατισµούς για τη διατήρηση του αεροπορικού ισοζυγίου εναέριας ισχύος πάνω από το Αιγαίο. Στοιχεία που θα επηρεάσουν ενδεχοµένως στη λήψη αποφάσεων για το µέλλον αρκετών κύριων εξοπλιστικών προγραµµάτων της χώρας µας. Οι έλληνες δηµοσιογράφοι του αµυντικού τύπου, είχαν την ευκαιρία να δουν από κοντά το πρωτότυπο AA-1 του νέου ιακλαδικού Μαχητικού Κρούσης 5ης γενιάς F-35 JSF που θα τεθεί µαζικά σε υπηρεσία από τα µέσα της επόµενης δεκαετίας και σύµφωνα µε στελέχη της αµερικανικής εταιρίας είναι διαθέσιµο για εξαγωγή και στην Ελλάδα στο πλαίσιο µιας ενδεχόµενης µελλοντικής προµήθειας Προηγµένου Μαχητικού Αεροσκάφους από την Ελλάδα. Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα πτυχή σε ό,τι αφορά τις µελλοντικές αναβαθµίσεις του F-16 προβλήθηκε ίσως για πρώτη φορά στους εκ- E Z H I E F G H προσώπους του ελληνικού αµυντικού τύπου και αφορούσε την ικανότητα συνεργασίας του Fighting Falcon µε µαχητικά 5ης γενιάς και συγκεκριµένα µε το F-35 JSF. E Z H Επιπλέον πραγµατοποιήθηκαν ενηµερώσεις για µια σειρά οπλικών I συστηµάτων στα οποία περιλαµβάνονται το σύστηµα εκτόξευσης MLRS που χρησιµοποιεί το Πυροβολικό του Στρατού Ξηράς και το παράγωγο του HIMARS που βρισκεται σε υπηρεσία στις ΗΠΑ, το αντιαεροπορικό πυραυλικό σύστηµα PATRIOT, το αντιβαλλιστικό βλήµα THAAD, το ραντάρ µάχης του επιθετικού ελικοπτέρου LONGBOW APACHE που τελεί υπό παράδοση στην Αεροπορία Στρατού, τα συστήµατα νυχτερινής ναυτιλίας/κρούσης LANTIRN αεράµυνας AEGIS που είναι υποψήφιο για το πρόγραµµα νέας φρεγάτας για το Πολεµικό Ναυτικό. Είναι προφανές ότι το ενδιαφέρον της αµερικανικής πλευράς επικεντρώθηκε E F G στην παρουσίαση συστηµάτων τα οποία H όχι µόνο βρίσκονται ήδη σε υπηρεσία µε τις Ελληνικές Ένοπλες υνάµεις αλλά και για ορισµένα άλλα ιδιαίτερα προηγµένης τεχνολογίας. Σε αυτά συµπεριλαµβάνονται τα µαχητικά F-16 Block 60, F-35 και το ναυτικό σύστηµα AEGIS µε βλήµατα SM-2 τα οποία όπως όλα δείχνουν υπάρχει η προοπτική εξαγωγής τους στην Ελλάδα. Με τον τρόπο αυτό δόθηκε έµµεσα το «στίγµα» των αµερικανικών εξαγωγικών προθέσεων για βασικά εξοπλιστικά προγράµµατα που ER/ F-35 EOTS καθώς και το ιδιαίτερα προηγµένο ναυτικό σύστηµα διεκδικούνται µε ιδιαίτερες αξιώσεις και από την ευρωπαϊκή αµυντική βιοµηχανία, αποσαφηνίζοντας το τοπίο ως προς τις υποψηφιότητες που θα προταθούν από τις ΗΠΑ για την κάλυψη των εξοπλιστικών αναγκών των Ε. [ Οι εξελίξεις στο πρόγραµµα του F-16 Επίκεντρο του ενδιαφέροντος για τους έλληνες δηµοσιογράφους αποτέλεσε η γραµµή παραγωγής των δύο από τους τρεις τύπους µαχητικών αεροσκαφών που κατασκευάζει η Locheed Martin και ιδι- Tα βελτιωµένα Block 52+ και Block 60 αποτελούν τις πλέον εξελιγµένες εκδόσεις του F-16 που προσφέρονται στη διεθνή αγορά µε προηγµένα ραντάρ, ατρακτίδια σκόπευσης, σκοπευτικό επί κάσκας JHMCS, σύµµορφες δεξαµενές και κατευθυνόµενα όπλα για κρούση µε ικανότητα παντός καιρού µέρα ή νύχτα. ANAXAITI H/INTERCEPTION ªµƒπ - ªµƒπ 2008 75

ιθέσιο F-16 Block 52+ για εξαγωγικό πελάτη σε προχωρηµένο στάδιο κατασκευής στη γραµµή παραγωγής στο Fort Worth. Ήδη την περίοδο που διανύουµε έχει ξεκινήσει η συναρµολόγηση των 30 ελληνικών F-16 Block 52 Advanced που θα παραλάβει η ΠΑ στα µέσα του 2009. αίτερα του F-16 που χρησιµοποιείται σε σηµαντικούς αριθµούς από την Πολεµική Αεροπορία. Σε συνδυασµό µε τις επικείµενες παραδόσεις των πρώτων από τα 30 συνολικά Advanced F-16 Block 52+, που παρήγγειλε η χώρα µας προ τριετίας (για την αντικατάσταση παλαιότερων τύπων που αποσύρονται από τις τάξεις της ΠΑ), η επίσκεψη στο εργοστάσιο του Fort Worth είχε ακόµη περισσότερο ενδιαφέρον για την ελληνική αποστολή. Βάση χρονοδιαγράµµατος, την άνοιξη του 2009 αναµένονται οι παραδόσεις των νέων µαχητικών του προγράµµατος Peace Xenia IV, τα οποία σύµφωνα µε νεότερες πληροφορίες που έδωσε πρόσφατα στη δηµοσιότητα ο Α/ΓΕΑ Αντιπτέραρχος (Ι) Ιωάννης Γιάγκος θα εξοπλίσουν δύο πολεµικές Μοίρες (από 15 αεροσκάφη η κάθε µια συν 2 F-16C/D Block 52+ προερχόµενα από τις ήδη υφιστάµενες Μοίρες στην 115 και 110ΠΜ) µε έδρα την 116 Πτέρυγα Μάχης στον Άραξο. Με τον τρόπο αυτό όλες οι Μοίρες που χρησι- µοποιούν µαχητικά του τύπου στην ΠΑ θα διαθέτουν από 17-18 µαχητικά έκαστη. Επιγραµµατικά η έκδοση F-16C/D Block 52 Advanced, ενσωµατώνει επιπλέον προηγµένα συστήµατα σε σχέση µε τα ήδη υπάρχοντα Block 52+ µεταξύ των οποίων: Ενσωµατωµένο σύστηµα ζεύξης δεδοµένων Link 16 Bελτιωµένη υπολογιστική ισχύ για τον υπολογιστή αποστολής MMC Προβολή έγχρωµου κινούµενου χάρτη σε οθόνη CMFD για ναυτιλία, Πλήρως εγκατεστηµένο και λειτουργικό JHMCS Προηγµένη µηχανική ολοκλήρωση του IRIS-T Ολοκλήρωση του ατρακτίδιου ναυτιλίας LANTIRN Ψηφιακό Σύστηµα Καταγραφής εικόνας (DVR) από το HUD Ικανότητα µεταφοράς ατρακτιδίου αναγνώρισης RECE Επιπλέον τα νέα µαχητικά θα διαθέτουν εξ αρχής την ικανότητα χρήσης προηγµένων πυροµαχικών κρούσης, όπως τα κατευθυνόµενα πυροµαχικά της οικογένειας JDAM και τα Stand Off βλήµατα AGM-154C JSOW, τα οποία έχουν παραγγελθεί από την Πολεµική Αεροπορία. Συνεπώς τα 30 νέα F-16 θα έχουν ιδιαίτερο προσανατολισµό σε ικανότητες κρούσης (όπως συνέβαινε µε τα Α-7 Η/Ε) αλλά θα ενισχύσουν επιπλέον την αποτρεπτική ικανότητα της ΠΑ συµβάλλοντας µε τις υπόλοιπες Μοίρες σε καθήκοντα Readiness. Στο πλαίσιο της προετοιµασίας για την υποδοχή των F-16 Block 52+ Advanced στην 116ΠΜ στον Άραξο, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη η κατασκευή κτιριακών υποδοµών που θα χρησιµοποιηθούν για την υποστήριξη του προσωπικού και των αεροσκαφών. Σηµειώνεται ότι στα έργα υποδοµής συµπεριλαµβάνονται η κατα- 76 NO ªµƒπ - ªµƒπ 2008 ANAXAITI H/INTERCEPTION

σκευή ενός µεγάλου υπόστεγου συντήρησης που θα στεγάσει τη Μοίρα Συντήρησης Βάσης της 116ΠΜ, καθώς και την κατασκευή νέου κτιριακού συγκροτήµατος για τη στέγαση του ιοικητηρίου της 116ΠΜ, παράλληλα µε την ανέγερση δύο ακόµη κτηρίων που προορίζονται για τη στέγαση της 335 Μοίρας που θα παραλάβει πρώτη τα νέα µαχητικά F-16 Block 52+ Advanced και της 336Μ που θα συνεχίσει να αξιοποιεί επιχειρησιακά τα Α-7 Ε Corsair. Στελέχη της Lockheed Martin εξέφρασαν την αισιοδοξία τους και για τις µελλοντικές προοπτικές του προγράµµατος, τονίζοντας ότι µε συνολικές παραγγελίες 4.520 αεροσκαφών σε 25 χώρες-χρήστες, το F- 16 είναι αναµφισβήτητα ένα µαχητικό Best Seller, το οποίο συνεχίζει να είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστικό στην διεθνή αγορά. Την τρέχουσα περίοδο το Fighting Falcon καταλαµβάνει το 53% του στόλου µαχητικών και 49% του συνολικού στόλου αεροσκαφών της USAF. Σύµφωνα µε την ισχύουσα δοµή δυνάµεων, το F-16 θα παρα- µείνει για πολλά χρόνια ακόµη η ραχοκοκαλιά του στόλου µαχητικών της Αµερικανικής Αεροπορίας (ακόµη και µετά την έλευση του F-35) µε ότι αυτό σηµαίνει από πλευράς υποστήριξης για τους εξαγωγικούς πελάτες ανά την υφήλιο µεταξύ των οποίων και η χώρα µας. Τη τρέχουσα χρονική περίοδο η LM έχει συγκεντρώσει παραγγελίες για 117 µαχητικά F-16 για 6 πελάτες µε την προοπτική η γραµµή παραγωγής να συνεχίσει και µετά το 2014. Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα πτυχή σε ό,τι αφορά τις µελλοντικές αναβαθµίσεις του F-16 προβλήθηκε ίσως για πρώτη φορά στους εκπροσώπους του ελληνικού αµυντικού τύπου και αφορούσε την ικανότητα συνεργασίας του Fighting Falcon µε µαχητικά 5ης γενιάς και συγκεκριµένα µε το ιακλαδικό Μαχητικό Κρούσης (JSF) F-35 Lightning II. Όπως λοιπόν έγινε γνωστό, ο υπάρχων στόλος F-16 της USAF προετοιµάζεται για την νέα εποχή µετά την έλευση του F-35, καθώς οι δύο τύποι θα λειτουργούν όπως προαναφέρθηκε συνδυαστικά σε αεροπορικές επιχειρήσεις τουλάχιστον για τα επόµενα 15-20 χρόνια. Για το λόγο αυτό έχει ήδη ξεκινήσει η διαδικασία ανάπτυξης συστη- µάτων για το Fighting Falcon προκειµένου να καταστεί διαλειτουργικό µε τα προηγµένα συστήµατα επικοινωνιών και ανταλλαγής δεδοµένων του F-35. Η προοπτική συνεργασίας F-35 και F-16 τονίστηκε επανειληµµένως από τα στελέχη της LM, τα οποία υπογράµµισαν ότι η Ελλάδα µε τον εκτεταµένο στόλο µαχητικών F-16 που διαθέτει θα είναι σε θέση να αξιοποιήσει πλήρως το Fighting Falcon και προς τα τέλη της επόµενης 10ετίας σε συνδυασµό µε το ενδεχόµενο προµήθειας του F-35 από την ΠΑ. Από εκεί και πέρα βρίσκονται σε εξέλιξη µια σειρά από προγράµµατα για την αναβάθµιση ικανοτήτων του F-16 που περιλαµβάνουν: Τοποθέτηση κεντρικής οθόνης 6-in X 8-in LCD για απεικόνιση υψηλής ανάλυσης εικόνας SAR από το ραντάρ, εικόνας από ατρακτίδιο Lantirn/Sniper και ψηφιακή απεικόνιση αεροναυτηλιακών βοηθη- µάτων και οργάνων πτήσης Τοποθέτηση προεκτεινόµενου σωλήνα ανεφοδιασµού στην αριστερή CFT µε την µέθοδο Probe & Drogue για χώρες που δεν διαθέτουν ανεφοδιαστικά αεροσκάφη της κατηγορίας του KC-135 Ικανότητα αναγνώρισης Non Traditional ISR -Intelligence- Surveilance-Recce Νέο ραντάρ ηλεκτρονικής δέσµης τεχνολογίας AESA Το ενδιαφέρον για την ενσωµάτωση ενός ραντάρ AESA έχει προκύψει από αρκετούς υποψήφιους πελάτες αλλά και υπάρχοντες χρήστες που Η πρόσφατη επίσκεψη στις ΗΠΑ αποτέλεσε µια µοναδική ευκαιρία για µια πρώτη γνωριµία µε το µαχητικό 5ης γενιάς F-35 Lightning II II που θα αποκτήσει µεταξύ άλλων και η Τουρκική Αεροπορία από το 2014. επιθυµούν την αναβάθµιση του στόλου των F-16. Έπειτα από ερωτήσεις των ελλήνων δηµοσιογράφων σχετικά µε ποιο µοντέλο σκοπεύει η LM να αντιµετωπίσει τον ανταγωνισµό (ιδιαίτερα έπειτα από την ενίσχυση της υποψηφιότητας του γαλλικού Rafale στον ελληνικό διαγωνισµό) διευκρινίσθηκε ότι το Block 60 είναι διαθέσιµο για την Ελλάδα µε τη συγκατάβαση φυσικά της Αµερικανικής κυβέρνησης, η οποία έχει και τον τελικό λόγο στις προµήθειες αµυντικού υλικού προς συµµαχικές χώρες. [ Το πρόγραµµα του F-35 Το µονοκινητήριο µαχητικό 5ης γενιάς F-35 Lightning II βασίζεται σε χαρακτηριστικά Stealth που το καθιστούν σύµφωνα µε τους κατασκευαστές του αποτελεσµατικό στο σύγχρονο αεροπορικό πόλεµο. Παράλληλα σχεδιάστηκε, ώστε να διαθέτει υψηλή ευελιξία της τάξε- Το F-16E/F Block 60 ή κάποια ενδιάµεση έκδοση που θα δανείζεται ραντάρ τεχνολογίας AESA, είναι διαθέσιµη για την Ελλάδα µε τη συγκατάβαση φυσικά της Αµερικανικής κυβέρνησης, η οποία έχει και τον τελικό λόγο στις προµήθειες αµυντικού υλικού. ANAXAITI H/INTERCEPTION ªµƒπ - ªµƒπ 2008 77

Το F-35 είναι ταχύτερο σε µεγαλύτερες περιοχές του φακέλου πτήσης από ένα µαχητικό της κατηγορίας του F-16 µε µικρότερη χρήση της διαθέσιµης ισχύος, διατηρώντας ικανότητα ελιγµών µέχρι 9G! ως των 9G, ικανότητα εκτέλεσης πολλαπλών ρόλων και όλα αυτά σε µια υπερηχητική πλατφόρµα µε µεγάλη εµβέλεια που µεταφέρει εσωτερικά µεταφερόµενο οπλισµό, ενσωµατώνοντας προηγµένους αισθητήρες. Η ανάπτυξη του ιακλαδικού Μαχητικού προβλέπει την κατασκευή τριών εκδόσεων. Τη συµβατική έκδοση απο-προσγείωσης F-35A για την Πολεµική Αεροπορία των ΗΠΑ, την έκδοση βραχείας απογειώσεως / καθέτου προσγειώσεως STOVL F-35B για το Σώµα Πεζοναυτών των ΗΠΑ και την έκδοση αεροπλανοφόρου F-35C για το Πολεµικό Ναυτικό των ΗΠΑ. Το πρώτο αεροσκάφος πτητικών δοκιµών ΑΑ-1 της φάσης SDD, στην έκδοση CTOL ήταν το µοναδικό που πέταξε και ανήκε στην αρχικής υπέρβαρης σχεδίασης. Η LM παρουσίασε το ΑΑ-1 στις 7 Ιουλίου 2006, Ο στόλος F-16 της USAF προετοιµάζεται για την νέα εποχή µετά την έλευση του F-35, καθώς οι δύο τύποι θα λειτουργούν συνδυαστικά σε αεροπορικές επιχειρήσεις. όταν το F-35 έλαβε επίσηµα την ονοµασία Lightning II. Το επόµενο αεροσκάφος BF-1 είναι το πρώτο έκδοσης STOVL και αναθεωρηµένης σχεδίασης βελτιστοποιηµένου βάρους, το οποίο πραγµατοποίησε την παρθενική πτήση του στις 11 Ιουνίου 2008. Αναµένεται δε να ξεκινήσει το πλήρες πρόγραµµα πτητικών δοκιµών µε προσγειώσεις STOVL στις αρχές του 2009. Αργότερα µέσα στο 2009 υπολογίζεται ότι θα πραγ- µατοποιήσει την παρθενική του πτήση και το πρώτο µαχητικό της έκδοσης για επιχειρήσεις από αεροπλανοφόρα F-35C! Οι έλληνες δηµοσιογράφοι είχαν µεταξύ άλλων την ευκαιρία να δουν από κοντά το πρωτότυπο του F-35 µε την ονοµασία ΑΑ-1. Λεπτοµέρειες για την εξέλιξη του µαχητικού ανέλαβε να παρουσιάσει ο αρχιδοκιµαστής του προγράµµατος JSF, Jon Beesley. Πρόκειται για ένα θρύλο στην κοινότητα δοκιµαστών πιλότων µε περισσότερες από 5.000 ώρες πτήσης. Αναφερόµενος στο πρόγραµµα πτητικών δοκιµών, ο δοκιµαστής της LM κατέστησε σαφές ότι θα έχει να ξεπεράσει αρκετές προκλήσεις καθώς υπάρχουν 3 εκδόσεις του F-35 (Συµβατική F-35A CTOL, καθέτου απογείωσης F-35B STOVL και ναυτική F-35C) οι οποίες απαιτούν ξεχωριστές δοκιµές τις οποίες θα φέρουν εις πέρας 15 συνολικά αεροσκάφη προ-παραγωγής (συµπεριλαµβανοµένου του ΑΑ-1). Στο διαµέρισµα εσωτερικού οπλισµού, διευκρινίστηκε ότι το F-35 θα µεταφέρει µονάχα 2 βλήµατα ΑΙΜ-120 µαζί µε δύο κατευθυνόµενα πυροµαχικά GBU-32 JDAM των 1000lbs ή εναλλακτικά 4 βλήµατα AIM-120. Πρόκειται για τη διαµόρφωση που εξασφαλίζει πλήρη ικανότητα Stealth και θα είναι η τυπική για αποστολές εναντίον στόχων στρατηγικής σηµασίας που προστατεύονται από ικανά αντιαεροπορικά συστήµατα στις πρώτες µέρες µιας πολεµικής σύρραξης. οκιµές για ανάρτηση εξωτερικών φορτίων θα είναι επίσης εκτεταµένες καθώς στους έξι πυλώνες που θα διαθέτει το F-35, θα είναι εφικτή η µεταφορά των περισσότερων οπλικών συστηµάτων που σήµερα χρησιµοποιούνται από το στόλο των F-16, F/A-18,Harrier και Α-10. Μοιραία όµως θα θυσιάζεται όπως είναι φυσικό η πολυδιαφηµισµέ- 78 NO ªµƒπ - ªµƒπ 2008 ANAXAITI H/INTERCEPTION

νη ικανότητα Stealth στην οποία βασίζεται σε µεγάλο ποσοστό η επιβιωσηµότητα του Lightning II. Συνολικά αναµένεται ότι στην οκταετία που θα απαιτηθεί για την ολοκλήρωση της φάσης SDD, θα ολοκληρωθούν οι κρίσιµες τεχνολογίες του προγράµµατος JSF, θα αναπτυχθούν 3 εκδόσεις του µαχητικού ενώ θα απαιτηθεί η ανάπτυξη 19 εκατοµµυρίων γραµµών κώδικα λογισµικού παράλληλα µε την επιτυχή ολοκλήρωση του πτητικού προγράµµατος δοκιµών που περιλαµβάνει 12.000 ώρες πτήσης! Το F-35 µοιάζει εξωτερικά µε σµίκρυνση του F-22A και φαινοµενικά τα δύο αεροσκάφη διαθέτουν αναλογικά συγκρίσιµες επιχειρησιακές ικανότητες. Το F-35 θα διαθέτει µεν συγκρίσιµα χαρακτηριστικά stealth και σύντηξης δεδοµένων (data fusion) αλλά όχι την ικανότητα υπερηχητικής πτήσης χωρίς µετάκαυση και υπερηχητικών ελιγµών που διατηρεί ως αποκλειστικό προνόµιο το F-22. Σύµφωνα όµως µε τον αρχιδοκιµαστή του προγράµµατος JSF, Jon Beesley, το F- 35 έχει επιδείξει κατά την διάρκεια των πτητικών δοκιµών ικανότητα πτήσης µε επιτάχυνση σε υψηλές υποηχητικές ταχύτητες πολύ εύκολα χωρίς τη χρήση µετάκαυσης. Αντίθετα όµως χρησιµοποιεί µετάκαυση για µετάβαση σε υπερηχητική ταχύτητα της τάξεως των 1,6 Μάχ σε µεγάλο ύψος την οποία παρ όλα αυτά διατηρεί µε ελαφρά µειωµένη τιµή µέχρι τα 1,4 Μαχ αφότου επιστρέψει πάλι σε χρήση πλήρους ξηρούς ώσης (mil power). Η ικανότητα αυτή φυσικά δεν µπορεί να χαρακτηριστεί Supercruise όπως στην περίπτωση του F-22, επιτρέπει όµως στο F-35 να είναι ταχύτερο σε µεγαλύτερες περιοχές του φακέλου πτήσης από ένα µαχητικό της κατηγορίας του F-16 µε µικρότερη χρήση της διαθέσιµης ισχύος, διατηρώντας ικανότητα ελιγµών µέχρι 9G! Προς αυτήν την κατεύθυνση συµβάλει καθοριστικά και η µεταφορά του οπλικού φορτίου στις εσωτερικές καταπακτές του F-35, προσφέροντας µε τον τρόπο αυτό καθαρές αεροδυναµικές γραµµές. Κύριοι αισθητήρες που παρέχουν πλήρη αντίληψη τακτικής κατάστασης του πεδίου της µάχης µε σύντηξη δεδοµένων είναι: Το ραντάρ ενεργού σάρωσης διάταξης φάσης AN/APG-81 Το ηλεκτροοπτικό σύστηµα EOTS (Electro-optical Targeting System) Το σύστηµα αυτοπροστασίας DAS (Distributed Aperture System) Το F-35 είναι το πρώτο µαχητικό σε υπηρεσία το οποίο θα αντικαταστήσει τη µονάδα HUD, µε ένα εικονικό σύστηµα προβολής δεδοµένων επί της κάσκας του χειριστή. Το νέο σύστηµα µε την ονοµασία Helmet Mounted Display HMD ενεργοποιήθηκε για πρώτη φορά σε εργαστήριο το Μάρτιο του 2008 και βρίσκεται σε εξέλιξη η ολοκλήρωση του στο F-35. Θα προβάλει πληροφορίες που κανονικά προβάλλονταν µέχρι σήµερα στο HUD, ανεξαρτήτως της κατεύθυνσης που είναι στραµµένη η κεφαλή του χειριστή. Μια ακόµη εντυπωσιακή ικανότητα του HMD, θα είναι η ικανότητα προβολής απεριόριστης θέασης κατά τη διάρκεια µιας κλειστής αερο- µαχίας προς οποιαδήποτε κατεύθυνση. Αυτό θα είναι εφικτό χάρη στην πανοραµική κάλυψη από υπέρυθρες κάµερες του ηλεκτροοπτικού συστήµατος EOTS. Ο χειριστής του F-35 φέρεται, λοιπόν µε βάση τις διαθέσιµες πληροφορίες που έχουν µέχρι στιγµής αποδεσµευτεί, ότι θα έχει τη δυνατότητα να διατηρεί οπτική επαφή µε το στόχο του ακόµη και όταν αυτός περνάει σε «τυφλά» σηµεία που δηµιουργούνται από την άτρακτο και τις πτέρυγες του αεροσκάφους. Όσον αφορά το πιλοτήριο στο F-35 υπάρχει µόνο η µεγάλη οθόνη 8 Χ 20 in µε τεχνολογία αφής ενώ έχει εξαλειφθεί η ύπαρξη αναλογικών οργάνων και η συντριπτική πλειοψηφία των διακοπτών συµβατικής µορφής. Εννέα χώρες έχουν δηλώσει επισήµως την συµµετοχή τους στο πρόγραµµα, σε τρία διακριτά επίπεδα. Η Βρετανία είναι χώρα-συνέταιρος 1ου Επιπέδου µε την Ιταλία και την Ολλανδία να έχουν δεσµευτεί για Οι έλληνες δηµοσιογράφοι του αµυντικού τύπου, είχαν την ευκαιρία να δουν από κοντά το πρωτότυπο AA-1 του νέου ιακλαδικού Μαχητικού Κρούσης 5ης γενιάς F-35 JSF που θα τεθεί µαζικά σε υπηρεσία από τα µέσα της επόµενης δεκαετίας και σύµφωνα µε στελέχη της αµερικανικής εταιρίας είναι διαθέσιµο εξαγωγή και στην Ελλάδα. ANAXAITI H/INTERCEPTION ªµƒπ - ªµƒπ 2008 79

Το ναυτικό σύστηµα AEGIS που διαθέτουν αντιτορπιλικά «Arleigh Burke» και καταδροµικά κλάσης «Ticoderoga» του Αµερικάνικου Ναυτικού, προτείνεται για εξαγωγή στην Ελλάδα µε το ραντάρ ενεργού διάταξης φάσης SPY-2F για το πρόγραµµα νέας φρεγάτας του ΠΝ. συµµετοχή τους στο 2ο Επίπεδο του προγράµµατος µε επένδυση 800 εκατοµµυρίων και ενός δισεκατοµµυρίου δολαρίων, αντιστοίχως. Οι χώρες που συµµετέχουν στο 3ο Επίπεδο του προγράµµατος περιλαµβάνουν τον Καναδά, τη ανία, τη Νορβηγία, την Αυστραλία και την Τουρκία. Η συµµετοχή Επιπέδου 3 επιτρέπει σε βιοµηχανίες κρατών- µελών να υποβάλλουν προσφορές για έργο του προγράµµατος και επιτρέπει σε χώρες-µέλη να επηρεάσουν τη σχεδίαση και την αποστολή του F-35. Όµως και άλλες χώρες έχουν εκφράσει ήδη ενδιαφέρον για την απόκτηση του F-35 όπως το Ισραήλ το οποίο απέστειλε επίσηµη επιστολή ενδιαφέροντος (LOR) προς την αµερικανική κυβέρνηση στις 6 Μαΐου 2008 σχετικά µε διαθεσιµότητα, τιµή και πιθανές διαµορφώσεις του ιακλαδικού Μαχητικού στο πλαίσιο του προγράµ- µατος χρηµατοδότησης µέσω FMS. Συνολικά η παραγωγή του F-35 αναµένεται να ξεπεράσει τις 2.443 µονάδες για το Υπουργείο Άµυνας των ΗΠΑ και 722 για τους διεθνείς εταίρους. [ Center for innovation Το Κέντρο αυτό όπου πολλές από τις δραστηριότητες του έχουν το χαρακτηρισµό του «Άκρως Απόρρητου», είναι γνωστό και ως ο «Φάρος» / Lighthouse, και αποτέλεσε έναν από τους σταθµούς που επισκέφτηκε οµάδα ελλήνων δηµοσιογράφων του αµυντικού τύπου κατά τη διάρκεια αποστολής στις ΗΠΑ. Πρόκειται στην ουσία για ένα εργαστήριο έρευνας υψηλής τεχνολογίας µε αποστολή την ανάπτυξη συστηµάτων και λογισµικού που µπορεί να δώσει λύσεις στην αντιµετώπιση σύνθετων προβληµάτων στον τοµέα της ασφάλειας που αντιµετωπίζουν σήµερα οι ΗΠΑ. Ο «Φάρος» - µια ονοµασία που συµβολίζει την αποστολή του «Center For Innovation» όπως το ονοµάζει η Lockheed Martin, είναι στην ουσία ένα ερευνητικό κέντρο υπέρ-υψηλής τεχνολογίας µε έδρα τη Βιρτζίνια, όπου συγκεντρώνεται µια οµάδα µερικών εκατοντάδων από τα πιο ικανά στελέχη της εταιρίας στην ανάπτυξη λογισµικού συστηµάτων και ανάλυσης πληροφοριών προκειµένου να «χτίσουν» το µέλλον. Ενδεικτικά και µόνο θα αναφέρουµε ότι τα προγράµµατα που «τρέχουν» σήµερα αφορούν τη διασύνδεση συστηµάτων που σχετίζονται µε: Αντιβαλλιστική Άµυνα Αντιαεροπορική Άµυνα Εντοπισµό ασύµµετρων απειλών από εµπορικά πλοία Ανάπτυξη του νέου καταδροµικού LCS και ψηφιακή διασύνδεση µε το ανθυποβρυχιακό ελικόπτερο MH-60R για το Αµερικανικό Ναυτικό Αµφίβιο όχηµα ξηράς και ψηφιακή διασύνδεση για οµάδες SEAL Μη Επανδρωµένα Αεροχήµατα Μεγάλου Ύψους για εντοπισµό ασύµµετρων απειλών Αναγνώριση στόχων (οχήµατα κινητοί στόχοι) µέσω παρατήρησης υψηλής ακρίβειας για αντιτροµοκρατικές επιχειρήσεις ιαχείριση κρίσεων φυσικών καταστροφών (ψηφιακός συντονισµός διοίκηση υπηρεσιών εκτάκτου ανάγκης σε τοπικό πολιτειακό και οµοσπονδιακό επίπεδο) Εξοµοιωτής οχήµατος Hummer και οµάδας επιπέδου διµοιρίας σε περιβάλλον µάχης αστικών περιοχών Στοχοποίηση µε εξελιγµένα συστήµατα από µαχητικά 5ης γενιάς Σε αυτό το µέρος η έννοια «Έρευνα και Ανάπτυξη» έχει άλλες διαστάσεις και τίποτα δεν αφήνεται στην τύχη αφού εκεί εργάζονται τα µεγαλύτερα µυαλά που θα αλλάξουν τον τρόπο µε τον οποίο διεξάγονται σήµερα πολεµικές επιχειρήσεις αλλά και επιχειρήσεις ασφαλείας από τροµοκρατικές επιθέσεις εντός ΗΠΑ. Η καρδιά όµως του «Φάρου» είναι 6 περιµετρικοί τοµείς που λειτουργούν ταυτόχρονα µε επιστηµονικό προσωπικό που εργάζεται µε βάρδιες σε ένα περιβάλλον υψηλής ασφάλειας. Παράλληλα το σύνολο των τερµατικών είναι µέρος ενός τεράστιου δικτύου υπολογιστών που όµοιο του δεν υπάρχει σήµερα σε καµία άλλη αναπτυξιακή εγκατάσταση στο κόσµο. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η συνεργασία σε real time, διαφορετικών τµηµάτων ακόµη και σε άλλες εταιρικές τοποθεσίες της Lockheed Martin ανά τις ΗΠΑ σε συνδυασµό µε τις αρµόδιες υπηρεσίες του Πενταγώνου, για τα αρχικά στάδια εξοµοίωσης λογισµικού µέχρι και το τελικό στάδιο ολοκλήρωσης. Αυτή ακριβώς η διαδικασία που συνδυάζει υπέρ υψηλές ταχύτητες µεταφοράς όγκου δεδοµένων σε σχέση µε αυτές που γνωρίζουµε σε εµπορικά δίκτυα υπολογιστών, καταφέρνουν να µειώσουν δραµατικά το χρόνο που απαιτείται για την επιτυχή ολοκλήρωση ενός προγράµµατος που θεωρείται κρίσιµο για την Εθνική Ασφάλεια των ΗΠΑ. Η είσοδος στον «Τοµέα 6» του «Φάρου» ήταν ένας από τους πιο εντυπωσιακούς σταθµούς της επίσκεψής µας. Εκεί σε ένα τεράστιο χώρο βρισκόταν εγκιβωτισµένος σε κοντέινερ πλοίου ένας πύραυλος επιφανείας επιφάνειας κινεζικής κατασκευής τύπου Silkworm. εξιότερα ένα πλήθος οθονών που απεικόνιζαν ενδείξεις από εξοµοίωση συστηµάτων αεράµυνας, πλοίων επιφανείας και συστηµάτων επιτήρησης µε την προβολή σε µια τεράστια επίπεδη οθόνη των ανατολικών ακτών των ΗΠΑ και την θέση εκατοντάδων εµπορικών πλοίων και εναέριων στόχων. Το όλο σκηνικό αν και εκ πρώτης όψεως περίεργο, µπορούσε να δώσει µερικά στοιχεία για το αντικείµενο εργασίας στον υποψιασµένο επισκέπτη. Όπως φαίνεται ένα πολύ ρεαλιστικό σενάριο απειλής που υφίσταται στις µέρες µας και έχει επισηµανθεί από τις 80 NO ªµƒπ - ªµƒπ 2008 ANAXAITI H/INTERCEPTION

µυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ, αφορά την επίθεση βληµάτων µε χηµικές, βιολογικές και πυρηνικές κεφαλές τα οποία βρίσκονται κρυµµένα σε κοντέινερ εµπορευµάτων και µεταφέρονται από πλοία. Τα βλή- µατα αυτά µπορούν να εκτοξευτούν σε ελάχιστα λεπτά εντός των χωρικών υδάτων των ΗΠΑ από τροµοκράτες και είναι πρακτικά αδύνατο να εντοπιστούν καθώς πρόκειται για µικρούς στόχους που πετάνε σε πολύ χαµηλό ύψος. και είναι σε θέση να φτάσουν σε µεγάλες πόλεις στα παράλια της υτικής και Ανατολικής Ακτής των ΗΠΑ σε ελάχιστο χρόνο. Σε αυτήν την περίπτωση πρόκειται για µια καθαρά ασύµµετρη απειλή που χρησιµοποιεί πολιτικά µέσα µεταφοράς ως βάση µεταφοράς και εκτόξευσης ενώ είναι σε θέση να παρακάµψει όλα τα στρατιωτικά αµυντικά συστήµατα µε τη µορφή που λειτουργούν σήµερα. Μιλώντας µε τη γλώσσα των αριθµών οι αµερικανικές υπηρεσίες ασφαλείας έχουν επιφορτιστεί µε το δύσκολο έργο επιτήρησης και άµεσης αντίδρασης σε απειλή αυτής της µορφής σε µια περιοχή συνολικής έκτασης 12.000 µιλίων ακτογραµµής, χρησιµοποιείται από το 75% των εγκαταστάσεων των Ενόπλων υνάµεων ενώ παράλληλα στο χώρο αυτό διακινείται το 80% της εθνικής οικονοµίας των ΗΠΑ. Αν και ακούγεται ίσως υπερβολικό σενάριο, η εµπειρία της 11ης Σεπτεµβρίου δεν αφήνει περιθώρια και λαµβάνεται ως ιδιαίτερα σοβαρή για την Εθνική Ασφάλεια των ΗΠΑ. Η απάντηση σε αυτό το είδος απειλής αποκαλείται AMD ( Assymetric Missile Defence) και αφορά την ανάπτυξη ενός αποτελεσµατικού συστήµατος ενσωµάτωσης και διαδικτύωσης αντιαεροπορικών βληµάτων από εκτοξευτές ξηράς και από πολεµικά πλοία του Ναυτικού των ΗΠΑ παράλληλα µε προηγµένα µέσα επιτήρησης και εντοπισµού χα- µηλά ιπτάµενων στόχων παράλληλα µε την παρακολούθηση της ναυσιπλοΐας σε ανοιχτή θάλασσα. Η Lockheed Martin έχει επενδύσει συνολικά $ 6,5 εκ τους τελευταίους 18 µήνες από εταιρικά κεφάλαια στην ανάπτυξη αντιπυραυλικής άµυνας για την αντιµετώπιση ασύµµετρων απειλών ενδεικτικό της σηµασίας που αποδίδει στο «άνοιγµα» της αγοράς αυτής στο εγγύς µέλλον. Η πρόκληση είναι ακόµη µεγαλύτερη αν σκεφτεί κανείς ότι στο σύστηµα εντοπισµού για το AMD θα πρέπει να ενσωµατωθούν Το ναυτικό σύστηµα AEGIS που διαθέτουν αντιτορπιλικά «Arleigh Burke» και καταδροµικά κλάσης «Ticoderoga» του Αµερικάνικου Ναυτικού µε το ραντάρ ενεργού διάταξης φάσης SPY-1 Το ραντάρ του αντιαεροπορικού πυραυλικού συστήµατος PATRIOT PAC-3 του Αµερικανικού Στρατού Το σύνολο των υφιστάµενων συστηµάτων διοίκησης και ελέγχου που χρησιµοποιούνται σήµερα από τις Ένοπλες υνάµεις των ΗΠΑ. Απώτερος στόχος είναι η «εικόνα» που παρέχουν όλα αυτά τα µέσα επιτήρησης συµπεριλαµβανοµένων και αναγνωριστικών δορυφόρων στο διάστηµα, να συγκεντρώνεται επεξεργασµένη σε ένα κέντρο διοίκησης που θα µπορεί να αντιδράσει σε δευτερόλεπτα από τη στιγµή που ένα βλήµα SSM θα εκτοξεύεται από ένα εµπορικό πλοίο για µια τροµοκρατική επίθεση. Το έργο της ανάπτυξης λογισµικού που απαιτείται ώστε διαφορετικά συστήµατα να µπορούν να ανταλλάσσουν πληροφορίες για σκοπούς αντιβαλλιστικής άµυνας από ασύµµετρες απειλές διεξάγεται σήµερα στο "Center For Innovation" της Lockheed Martin στην Βιρτζίνια µε την προσοµοίωση εκατοντάδων σεναρίων τα οποία θα αναλυθούν προκειµένου το σύστηµα AMD να είναι πλήρως επιχειρησιακό µέχρι το 2013. Η Lockheed Martin έχει επενδύσει συνολικά $ 6,5 εκ τους τελευταίους 18 µήνες από εταιρικά κεφάλαια στην ανάπτυξη αντιπυραυλικής άµυνας για την αντιµετώπιση ασύµµετρων απειλών.