Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Έγγραφο συνόδου B8-1006/2015 5.10.2015 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ εν συνεχεία της ερώτησης µε αίτηµα προφορικής απάντησης B8-0761/2015 σύµφωνα µε το άρθρο 128 παράγραφος 5 του Κανονισµού σχετικά µε τη θανατική ποινή (2015/2879(RSP)) Beatriz Becerra Basterrechea, Nedzhmi Ali, Petras Auštrevičius, Izaskun Bilbao Barandica, Dita Charanzová, Philippe De Backer, Marielle de Sarnez, Gérard Deprez, Martina Dlabajová, Fredrick Federley, Juan Carlos Girauta Vidal, Nathalie Griesbeck, Marian Harkin, Ivan Jakovčić, Anneli Jäätteenmäki, Kaja Kallas, Ilhan Kyuchyuk, Alexander Graf Lambsdorff, Louis Michel, Javier Nart, Urmas Paet, Maite Pagazaurtundúa Ruiz, Jozo Radoš, Marietje Schaake, Pavel Telička, Ramon Tremosa i Balcells, Ivo Vajgl, Johannes Cornelis van Baalen, Hilde Vautmans, Cecilia Wikström εξ ονόµατος της Οµάδας ALDE RE\1074940.doc PE568.493v01-00 Ενωµένη στην πολυµορφία
B8-1006/2015 Ψήφισµα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά µε τη θανατική ποινή (2015/2879(RSP)) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη τα παλαιότερα ψηφίσµατά του σχετικά µε την κατάργηση της θανατικής ποινής, και ιδίως εκείνο της 7ης Οκτωβρίου 2010 σχετικά µε την Παγκόσµια Ηµέρα κατά της Θανατικής Ποινής 1, έχοντας υπόψη την κοινή δήλωση στην οποία προέβησαν η Federica Mogherini, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής /Ύπατη Εκπρόσωπος της Ένωσης για την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας, και ο Thorbjørn Jagland, Γενικός Γραµµατέας του Συµβουλίου της Ευρώπης, σχετικά µε την ευρωπαϊκή και παγκόσµια ηµέρα κατά της θανατικής ποινής στις 10 Οκτωβρίου 2014, έχοντας υπόψη τα πρωτόκολλα 6 και 13 της Ευρωπαϊκής Σύµβασης για τα ανθρώπινα δικαιώµατα, έχοντας υπόψη το άρθρο 2 του Χάρτη των Θεµελιωδών ικαιωµάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχοντας υπόψη τις κατευθυντήριες γραµµές της ΕΕ σχετικά µε τη θανατική ποινή, έχοντας υπόψη το ιεθνές Σύµφωνο για τα Ατοµικά και Πολιτικά ικαιώµατα και το 2ο προαιρετικό πρωτόκολλό του, έχοντας υπόψη τη µελέτη σχετικά µε τον αντίκτυπο του παγκόσµιου προβλήµατος των ναρκωτικών στην άσκηση των ανθρωπίνων δικαιωµάτων από τον Ύπατο Αρµοστή των Ηνωµένων Εθνών για τα ανθρώπινα δικαιώµατα του Σεπτεµβρίου 2015, έχοντας υπόψη τα ψηφίσµατα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωµένων Εθνών, και ιδίως το ψήφισµα της 18ης εκεµβρίου 2014 σχετικά µε το µορατόριουµ στη χρήση της θανατικής ποινής (A/RES/69/186), έχοντας υπόψη την Παγκόσµια Ηµέρα και την Ευρωπαϊκή Ηµέρα κατά της Θανατικής Ποινής, στις 10 Οκτωβρίου κάθε έτους, έχοντας υπόψη την τελική διακήρυξη του πέµπτου Παγκόσµιου Συνεδρίου κατά της θανατικής ποινής που πραγµατοποιήθηκε στο Παρίσι, στις 12-15 Ιουνίου 2013, έχοντας υπόψη την ερώτηση προς το Συµβούλιο σχετικά µε τη θανατική ποινή (O- 000103 B8-0761/2015), έχοντας υπόψη το άρθρο 128 παράγραφος 5 και το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισµού, 1 ΕΕ C 371 E, 20.12.2011, σ. 5. PE568.493v01-00 2/7 RE\1074940.doc
Α. λαµβάνοντας υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει µια ισχυρή και πάγια θέση κατά της θανατικής ποινής, η οποία ορίζει οικουµενικό µορατόριουµ µε σκοπό την παγκόσµια κατάργηση της θανατικής ποινής ως βασικό στόχο της πολιτικής της Ένωσης για τα ανθρώπινα δικαιώµατα Β. λαµβάνοντας υπόψη ότι η επικέντρωση της Παγκόσµιας Ηµέρας κατά της Θανατικής Ποινής, στις 10 Οκτωβρίου 2015, αποσκοπεί στην «ενίσχυση της ευαισθητοποίησης σχετικά µε την εφαρµογή της θανατικής ποινής για αδικήµατα σχετιζόµενα µε τα ναρκωτικά» Γ. λαµβάνοντας υπόψη ότι, σύµφωνα µε την Ύπατη Αρµοστεία των Ηνωµένων Εθνών για τα ανθρώπινα δικαιώµατα, περισσότερα από 160 κράτη µέλη των Ηνωµένων Εθνών, µε µια ποικιλία νοµικών συστηµάτων, παραδόσεων, πολιτισµών και θρησκευτικών καταβολών, είτε έχουν καταργήσει τη θανατική ποινή ή δεν την εφαρµόζουν. λαµβάνοντας υπόψη ότι σύµφωνα µε τα πιο πρόσφατα στοιχεία, τουλάχιστον 466 άτοµα σε 55 χώρες είναι γνωστό ότι καταδικάστηκαν σε θάνατο το 2014 µια αύξηση σχεδόν 23% σε σύγκριση µε το 2013 λαµβάνοντας υπόψη ότι τουλάχιστον 607 εκτελέσεις πραγµατοποιήθηκαν σε παγκόσµιο επίπεδο το 2014 λαµβάνοντας υπόψη ότι η αύξηση των θανατικών καταδικών συνδέεται στενά µε δικαστικές αποφάσεις σε µαζικές δίκες σε συνάρτηση µε αξιόποινες πράξεις που συνδέονται µε την τροµοκρατία σε χώρες όπως η Αίγυπτος λαµβάνοντας υπόψη ότι οι θανατικές καταδίκες και οι εκτελέσεις συνεχίζονται µε ανησυχητικούς ρυθµούς το 2015 Ε. λαµβάνοντας υπόψη ότι 33 κράτη εφαρµόζουν τη θανατική ποινή για αδικήµατα σχετιζόµενα µε τα ναρκωτικά, κάτι που οδηγεί σε περίπου 1000 εκτελέσεις ετησίως λαµβάνοντας υπόψη ότι κατά το 2015 εκτελέσεις για τέτοια αδικήµατα είναι γνωστό ότι πραγµατοποιήθηκαν στην Κίνα, το Ιράν, την Ινδονησία και τη Σαουδική Αραβία λαµβάνοντας υπόψη ότι θανατικές καταδίκες εξακολουθούν να επιβάλλονται για αδικήµατα σχετιζόµενα µε τα ναρκωτικά κατά το 2015 στην Κίνα, την Ινδονησία, το Ιράν, το Κουβέιτ, τη Μαλαισία, τη Σαουδική Αραβία, τη Σρι Λάνκα, τα Ηνωµένα Αραβικά Εµιράτα και το Βιετνάµ λαµβάνοντας υπόψη ότι τα αδικήµατα αυτά µπορεί να περιλαµβάνουν διάφορες κατηγορίες διακίνησης ναρκωτικών ή κατοχής ναρκωτικών ΣΤ. λαµβάνοντας υπόψη ότι η θανατική ποινή δεν αποτρέπει τη διακίνηση ναρκωτικών λαµβάνοντας υπόψη ότι η συντριπτική πλειοψηφία όσων έχουν καταδικαστεί σε θάνατο για αδικήµατα σχετικά µε τα ναρκωτικά τοποθετούνται στις χαµηλότερες βαθµίδες της ιεραρχίας του λαθρεµπορίου ναρκωτικών Ζ. λαµβάνοντας υπόψη ότι τους τελευταίους 12 µήνες σηµειώθηκε παγκόσµια αναζωπύρωση της χρήσης της θανατικής ποινής για αδικήµατα ναρκωτικών, δεδοµένου ότι αρκετά κράτη εκτελούν σε σηµαντικά αυξηµένο ποσοστό άτοµα για αδικήµατα που σχετίζονται µε τα ναρκωτικά, επιζητούν την επαναφορά της θανατικής ποινής για αδικήµατα ναρκωτικών ή τερµατίζουν από µακρού ισχύοντα µορατόριουµ στη θανατική ποινή Η. λαµβάνοντας υπόψη ότι το Ιράν έχει φέρεται ότι εκτέλεσε 394 παραβάτες ναρκωτικών κατά τους πρώτους 6 µήνες του 2015, σε σύγκριση µε 367 καθ όλη τη διάρκεια του 2014 λαµβάνοντας υπόψη ότι οι µισές από τις εκτελέσεις που πραγµατοποιήθηκαν RE\1074940.doc 3/7 PE568.493v01-00
φέτος στη Σαουδική Αραβία αφορούσαν αδικήµατα ναρκωτικών, σε σύγκριση µε µόνο 4 % του συνόλου το 2010 λαµβάνοντας υπόψη ότι τουλάχιστον 112 παραβάτες της νοµοθεσίας περί ναρκωτικών αναµένουν ως µελλοθάνατοι την εκτέλεσή τους στο Πακιστάν Θ. λαµβάνοντας υπόψη ότι δεκάδες Ευρωπαίοι πολίτες απειλούνται µε εκτέλεση σε τρίτες χώρες, µεταξύ των οποίων πολλοί για αδικήµατα που συνδέονται µε τα ναρκωτικά Ι. λαµβάνοντας υπόψη ότι πολλά άτοµα, ανεξάρτητα από τη νοµική τους κατάσταση, έχουν καταδικαστεί στην ποινή του θανάτου και στη συνέχεια έχουν εκτελεστεί υπό συνθήκες και νοµικές διαδικασίες που συχνά δεν συµµορφώνονται πλήρως µε τον σεβασµό του δικαιώµατος σε δίκαιη δίκη και το δικαίωµα της µη υποβολής σε βασανιστήρια και άλλες µορφές κακοµεταχείρισης, κάτι το οποίο συνιστά κακοδικία λαµβάνοντας υπόψη ότι οι εκτελέσεις είναι αναντίστρεπτες και οριστικές ΙΑ. ΙΒ. ΙΓ. Ι. ΙΕ. λαµβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 6, παράγραφος 2 του ιεθνούς Συµφώνου για τα Ατοµικά και Πολιτικά ικαιώµατα ορίζει ότι η θανατική ποινή µπορεί να εφαρµόζεται µόνο για «σοβαρότατα εγκλήµατα» λαµβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή Ανθρωπίνων ικαιωµάτων των Ηνωµένων Εθνών και οι ειδικοί εισηγητές του ΟΗΕ για τις εξωδικαστικές, συνοπτικές ή αυθαίρετες εκτελέσεις και βασανιστήρια δήλωσαν ότι η θανατική ποινή δεν πρέπει να επιβάλλεται για αδικήµατα που συνδέονται µε τα ναρκωτικά λαµβάνοντας υπόψη ότι η υποχρεωτική θανατική ποινή και η χρήση της για αδικήµατα σχετιζόµενα µε τα ναρκωτικά αντιβαίνει στο διεθνές δίκαιο και τα διεθνή πρότυπα λαµβάνοντας υπόψη ότι το ιεθνές Συµβούλιο Ελέγχου Ναρκωτικών έχει ενθαρρύνει κράτη που επιβάλλουν τη θανατική ποινή να την καταργήσουν για αδικήµατα σχετιζόµενα µε τα ναρκωτικά λαµβάνοντας υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη µέλη έχουν συνεισφέρει τουλάχιστον 60 εκατ. ευρώ στα προγράµµατα καταπολέµησης των ναρκωτικών του Γραφείου των Ηνωµένων Εθνών για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών και την Πρόληψη του Εγκλήµατος (UNODC) που εστιάζονται στην επιβολή της νοµοθεσίας περί ναρκωτικών σε χώρες οι οποίες εφαρµόζουν ενεργητικά τη θανατική ποινή για αδικήµατα ναρκωτικών λαµβάνοντας υπόψη ότι στο πλαίσιο του ενωσιακού µηχανισµού συµβολής στη σταθερότητα και την ειρήνη (IcSP) και του προκατόχου του, του Μέσου Σταθερότητας (ΜΣ), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει δροµολογήσει δύο µεγάλης κλίµακας περιφερειακά µέτρα καταπολέµησης των ναρκωτικών, τα προγράµµατα για την οδό της κοκαΐνης και την οδό της ηρωίνης, τα οποία περιλαµβάνουν χώρες που εφαρµόζουν τη θανατική ποινή για αδικήµατα ναρκωτικών λαµβάνοντας υπόψη ότι, βάσει του άρθρου 10 του κανονισµού IcSP, η Επιτροπή είναι υποχρεωµένη να χρησιµοποιεί επιχειρησιακές κατευθυντήριες γραµµές για τη συµµόρφωση µε τα ανθρώπινα δικαιώµατα και το ανθρωπιστικό δίκαιο όσον αφορά τα µέτρα κατά του οργανωµένου εγκλήµατος λαµβάνοντας υπόψη ότι το καθεστώς της ΕΕ για τους ελέγχους των εξαγωγών ειδών που είναι δυνατό να χρησιµοποιηθούν για τη θανατική ποινή είναι σήµερα υπό επικαιροποίηση PE568.493v01-00 4/7 RE\1074940.doc
1. επαναλαµβάνει ότι καταδικάζει τη χρήση της θανατικής ποινής και υποστηρίζει σθεναρά την επιβολή µορατόριουµ, ως ένα βήµα προς την κατάργησή της τονίζει για µία ακόµη φορά ότι η κατάργηση της θανατικής ποινής συµβάλλει στην υπεράσπιση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας 2. υπενθυµίζει ότι η θανατική ποινή δεν συνάδει µε τις αξίες του σεβασµού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δηµοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου και του σεβασµού των ανθρωπίνων δικαιωµάτων πάνω στις οποίες έχει θεµελιωθεί η Ένωση, καθώς και στο ότι η επαναφορά της θανατικής ποινής από οποιοδήποτε κράτος µέλος θα αποτελέσει συνεπώς παραβίαση των Συνθηκών και του Χάρτη των Θεµελιωδών ικαιωµάτων της ΕΕ 3. καταδικάζει κάθε εκτέλεση οπουδήποτε κι αν πραγµατοποιείται εξακολουθεί να εκφράζει την έντονη ανησυχία του σχετικά µε την επιβολή της θανατικής ποινής σε ανηλίκους και σε άτοµα µε νοητική στέρηση και ζητεί τον άµεσο και οριστικό τερµατισµό των πρακτικών αυτών που παραβιάζουν τα διεθνή πρότυπα για τα ανθρώπινα δικαιώµατα εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία σχετικά µε τις πρόσφατες µαζικές δίκες που οδηγούν σε µεγάλη αύξηση του αριθµού των θανατικών καταδικών 4. καλεί την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής ράσης (ΕΥΕ ) και τα κράτη µέλη να συνεχίσουν να µάχονται κατά της χρήσης της θανατικής ποινής και να παρακινήσουν επιτατικά τις χώρες που εξακολουθούν να τη χρησιµοποιούν να συµµορφωθούν µε τα ελάχιστα διεθνή πρότυπα, να µειώσουν το πεδίο εφαρµογής και τη χρήση της θανατικής ποινής και να δηµοσιεύουν σαφή και ακριβή στοιχεία για τον αριθµό των καταδικών και των εκτελέσεων παροτρύνει την ΕΥΕ να συνεχίσει να επαγρυπνεί όσον αφορά τις εξελίξεις σε όλες τις χώρες, ειδικά στη Λευκορωσία που είναι η µόνη χώρα της Ευρώπης η οποία διατηρεί τη θανατική ποινή, και να χρησιµοποιεί κάθε µέσο επιρροής που διαθέτει 5. καλεί την κυβέρνηση των Ηνωµένων Πολιτειών και τις κυβερνήσεις των επιµέρους πολιτειών να καταργήσουν τη θανατική ποινή έτσι ώστε οι ΗΠΑ και η ΕΕ να συστρατευθούν για την αντιµετώπιση της θανατικής ποινής παγκοσµίως 6. καλεί τα κράτη που έχουν καταργήσει τη θανατική ποινή ή έχουν κηρύξει από µακρού µορατόριουµ στη θανατική ποινή να µην την επαναφέρουν, και τους ενθαρρύνει να µοιραστούν την εµπειρία τους στο πλαίσιο αυτό 7. παραµένει απολύτως πεπεισµένο ότι οι θανατικές καταδίκες δεν αποτρέπουν το λαθρεµπόριο ναρκωτικών και δεν εµποδίζουν τους πολίτες να πέσουν θύµατα κατάχρησης ναρκωτικών καλεί τις χώρες που διατηρούν τη θανατική ποινή να εφαρµόσουν εναλλακτικές στη θανατική ποινή λύσεις για αδικήµατα που σχετίζονται µε τα ναρκωτικά, οι οποίες να εστιάζονται κυρίως σε προγράµµατα για την πρόληψη της τοξικοµανίας και τον περιορισµό των επιπτώσεών της 8. επαναλαµβάνει τη σύστασή του προς την Επιτροπή και τα κράτη µέλη ότι η κατάργηση της θανατικής ποινής για αδικήµατα σχετιζόµενα µε τα ναρκωτικά θα πρέπει να αποτελεί προϋπόθεση για την παροχή οικονοµικής βοήθειας, τεχνικής βοήθειας, υποστήριξης για την οικοδόµηση ικανοτήτων και άλλου είδους στήριξης προς την πολιτική δίωξης των ναρκωτικών RE\1074940.doc 5/7 PE568.493v01-00
9. ζητεί από την ΕΥΕ, στο πλαίσιο της επακολούθησης των διαπραγµατεύσεων E3 + 3, να αντιµετωπίσει τον µεγάλο αριθµό εκτελέσεων για δράστες εγκληµάτων που συνδέονται µε τα ναρκωτικά στην Ισλαµική ηµοκρατία του Ιράν 10. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη µέλη να επαναβεβαιώσουν την απόλυτη αρχή ότι η ευρωπαϊκή βοήθεια και συνδροµή δεν µπορεί να διευκολύνει επιχειρήσεις επιβολής του νόµου, που οδηγούν σε θανατικές καταδίκες και εκτελέσεις των συλληφθέντων 11. παροτρύνει την Επιτροπή να ενισχύσει τους ελέγχους στις εξαγωγές των προϊόντων που µπορούν να χρησιµοποιηθούν για τη θανατική ποινή 12. εκφράζει την ανησυχία του για την έλλειψη διαφάνειας όσον αφορά τη βοήθεια και επικούρηση στον τοµέα της καταπολέµησης των ναρκωτικών που παρέχεται από την Επιτροπή και τα κράτη µέλη σε επιχειρήσεις στον τοµέα της δίωξης ναρκωτικών, σε χώρες οι οποίες εφαρµόζουν τη θανατική ποινή για αδικήµατα ναρκωτικών ζητεί από την Επιτροπή να δηµοσιεύει ετήσια έκθεση για τη χρηµατοδότηση που παρέχει σε προγράµµατα καταπολέµησης των ναρκωτικών σε χώρες που διατηρούν τη θανατική ποινή για αδικήµατα ναρκωτικών 13. καλεί την Επιτροπή να θέσει σε εφαρµογή χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση τις επιχειρησιακές κατευθυντήριες γραµµές που ορίζονται στο άρθρο 10 του κανονισµού IcSP και να τα εφαρµόσει αυστηρά στα προγράµµατα για την οδό διακίνησης της κοκαΐνης και της ηρωίνης 14. ζητεί από την Επιτροπή να συµµορφωθεί µε τη σύσταση στο σχέδιο δράσης της ΕΕ για τα ναρκωτικά (2013-2016), σύµφωνα µε την οποία πρέπει να αναπτυχθεί και να τεθεί σε εφαρµογή ένα «εργαλείο καθοδήγησης και αξιολόγησης των επιπτώσεων για τα ανθρώπινα δικαιώµατα» ώστε να εξασφαλιστεί ότι τα ανθρώπινα δικαιώµατα θα «ενσωµατωθούν αποτελεσµατικά στην εξωτερική δράση της ΕΕ για τα ναρκωτικά» 15. παροτρύνει την ΕΥΕ, την Επιτροπή και τα κράτη µέλη να παρέχουν οδηγίες για µια συνολική και αποτελεσµατική ευρωπαϊκή πολιτική για τη θανατική ποινή σε σχέση µε τους δεκάδες Ευρωπαίους πολίτες που βρίσκονται αντιµέτωποι µε εκτέλεση σε τρίτες χώρες, η οποία θα πρέπει να περιλαµβάνει ισχυρούς και ενισχυµένους µηχανισµούς όσον αφορά την αναγνώριση, την παροχή νοµικής συνδροµής και τη διπλωµατική τους εκπροσώπηση 16. καλεί την ΕΕ και τα κράτη µέλη της να διασφαλίσουν ότι η ειδική σύνοδος της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ σχετικά µε το παγκόσµιο πρόβληµα των ναρκωτικών, τον Απρίλιο του 2016, θα εξετάσει τη χρήση της θανατικής ποινής για αδικήµατα σχετιζόµενα µε τα ναρκωτικά, και θα καταδικάσει την εφαρµογή της 17. υποστηρίζει όλους τους οργανισµούς των Ηνωµένων Εθνών, τους διακυβερνητικούς περιφερειακούς φορείς και τις ΜΚΟ στις συνεχείς προσπάθειές τους να ενθαρρύνουν τα κράτη να καταργήσουν τη θανατική ποινή τονίζει το σηµαντικό έργο της κοινωνίας των πολιτών σε αυτό το θέµα καλεί την Επιτροπή να συνεχίσει τη χρηµατοδότηση έργων στον τοµέα αυτόν ως προτεραιότητα του Ευρωπαϊκού Μέσου για τη ηµοκρατία και τα ικαιώµατα του Ανθρώπου 18. εκφράζει την ικανοποίησή του για τις πρόσφατες κυρώσεις του δεύτερου προαιρετικού PE568.493v01-00 6/7 RE\1074940.doc
πρωτοκόλλου του Συµφώνου ICCPR, το οποίο αποβλέπει στην κατάργηση της θανατικής ποινής, αυξάνοντας έτσι τον αριθµό των συµβαλλόµενων κρατών σε 81 καλεί όλα τα κράτη που δεν είναι µέρη του πρωτοκόλλου να το κυρώσουν αµέσως 19. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισµα στην Ύπατη Εκπρόσωπο της Ένωσης για θέµατα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, στο Συµβούλιο, την Επιτροπή, τις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών µελών της ΕΕ, τον Γενικό Γραµµατέα των Ηνωµένων Εθνών, στον Πρόεδρο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωµένων Εθνών, καθώς και στις κυβερνήσεις των κρατών µελών των Ηνωµένων Εθνών. RE\1074940.doc 7/7 PE568.493v01-00