ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΕΡΑ ΧΩΡΙΟΥ ΚΑΙ ΝΗΣΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2017/2018 ΒΑΘ.:... / 40 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ 2018 ΟΛΟΓΡ.:... ΥΠΟΓΡ.:... ΤΑΞΗ: Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 29/05/2018 ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ: ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΑ ( ΦΥΣΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ/ΒΙΟΛΟΓΙΑ ) 2 ΩΡΕΣ (120 λεπτά) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:... ΤΜΗΜΑ:... ΑΡ.:... ΠΡΟΣΟΧΗ Να προσέξετε την εμφάνιση του γραπτού σας και να γράψετε με μελάνι μπλε ή μαύρο. Απαγορεύεται η χρήση διορθωτικού (Tipp-Ex ή διορθωτικής ταινίας) Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από 10 σελίδες. ΚΑΘΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ 1
ΜΕΡΟΣ Α: Αποτελείται από τέσσερις (4) ερωτήσεις. Κάθε ορθή απάντηση βαθμολογείται με δυόμιση (2.5) μονάδες. Να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις. Ερώτηση 1 Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις με το γράμμα (Σ), αν είναι σωστές, ή με το γράμμα (Λ), αν είναι λανθασμένες: i. Ο ιός HIV θα μπορούσε να μεταδοθεί με το τατουάζ ii. Ο ιός HIV δεν μπορεί να μεταδοθεί με τη σεξουαλική επαφή iii. Τα νοσήματα που προκαλούνται από ιούς θεραπεύονται με αντιβίωση iv. Στα δάκρυα υπάρχει η ουσία σμήγμα που σκοτώνει τα μικρόβια v. Το στομάχι περιέχει υδροχλωρικό οξύ που δρα ως αντιμικροβιακή ουσία Ερώτηση 2 (5 Χ 0.5 μ = 2.5 μ) (α) Να συγκρίνετε τις ερυθρές μυϊκές ίνες (μυϊκά κύτταρα βραδείας συστολής) και τις λευκές μυϊκές ίνες (μυϊκά κύτταρα ταχείας συστολής) με βάση τα χαρακτηριστικά του πιο κάτω πίνακα: Χαρακτηριστικά ΕΡΥΘΡΕΣ ΜΥΙΚΕΣ ΙΝΕΣ ΛΕΥΚΕΣ ΜΥΙΚΕΣ ΙΝΕΣ Ποσότητα μυοσφαιρίνης Τύπος κυτταρικής αναπνοής (β) Οι τρεις πιο κάτω εικόνες δείχνουν τρεις αθλητές. (4 Χ 0.25μ = 1μ) Αθλητής ταχύτητας Αθλητής μεγάλων αποστάσεων Αρσιβαρίστας i. Ποιοι δυο (2) από τους τρεις (3) πιο πάνω αθλητές έχουν περισσότερες λευκές μυϊκές ίνες (ίνες ταχείας συστολής). (1 Χ 1μ = 1μ) 2
ii. Να δικαιολογήσετε την επιλογή σας στην πιο πάνω άσκηση. (1 X 0.5μ = 0.5μ) Ερώτηση 3 Να ονομάσετε τα οστά με τους αριθμούς 1-5 στο πιο κάτω σχήμα. 5. 1. 2. 4. 3. (5 X 0.5μ = 2.5μ) Ερώτηση 4 Να αντιστοιχίσετε τις παθήσεις της Στήλης Α με τις περιγραφές της Στήλης Β στον πιο κάτω πίνακα: ΣΤΗΛΗ Α ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΣΗ ΣΤΗΛΗ Β 1. Λόρδωση 1 Α. Κάμψη της σπονδυλικής στήλης προς τα πλάγια 2. Εξάρθρωση 2 Β. Τέντωμα ή σπάσιμο συνδέσμων 3. Διάστρεμμα 3 Γ. Αύξηση οσφυϊκού κυρτώματος 4. Αρθρίτιδα 4 Δ. Απομάκρυνση αρθρικών επιφανειών 5. Σκολίωση 5 Ε. Φθορά του αρθρικού χόνδρου (5 Χ 0.5 μ = 2.5 μ) 3
ΜΕΡΟΣ Β: Αποτελείται από τρεις (3) ερωτήσεις. Κάθε ορθή απάντηση βαθμολογείται με έξι (6) μονάδες. Να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις. Ερώτηση 5 (α) Με τη βοήθεια του πιο κάτω τροφικού πλέγματος, να ονομάσετε: i. Έναν παραγωγό ii. Έναν φυτοφάγο οργανισμό iii. Έναν καταναλωτή 2 ης τάξης iv. Έναν κορυφαίο θηρευτή κάμπια v. Έναν οργανισμό που τρώει ο αετός vi. Έναν οργανισμό που είναι ανταγωνιστής του μικρού πτηνού (6 Χ 0.25 μ = 1.5 μ) (β) Να εξηγήσετε τι θα συμβεί αν εξαφανιστούν οι κάμπιες από το πιο πάνω τροφικό πλέγμα. (1 Χ 1 μ = 1 μ) (γ) Να περιγράψετε δυο (2) αλλαγές που θα προκύψουν στο πιο πάνω οικοσύστημα αν αυξηθεί πολύ ο αριθμός των λαγών. i. Σε σχέση με τα ποώδη φυτά: ii. Σε σχέση με τον θηρευτή του: (2 Χ 0.5 μ = 1 μ) 4
(δ) Να τοποθετήσετε στο σωστό τροφικό επίπεδο της πιο κάτω πυραμίδας τους ακόλουθους όρους που σας δίνονται αλφαβητικά: καταναλωτές α τάξης, καταναλωτές β τάξης, κορυφαίοι θηρευτές, παραγωγοί (4 Χ 0.5 μ = 2 μ) (ε) Ποιο τροφικό επίπεδο έχει τη μεγαλύτερη ποσότητα ενέργειας.(να κυκλώσετε την ορθή απάντηση) Α. καταναλωτές α τάξης Β. καταναλωτές β τάξης Γ. κορυφαίοι θηρευτές Δ. παραγωγοί (1 Χ 0.5 μ =0.5 μ) Ερώτηση 6 (α) Στις πιο κάτω εικόνες φαίνονται δύο (2) διαφορετικά είδη αρθρώσεων. Να γράψετε κάτω από κάθε εικόνα, το είδος της κάθε άρθρωσης. (2 Χ 0.5 μ = 1 μ) 5
(β) Στις πιο κάτω εικόνες φαίνονται δύο (2) οστά του ανθρώπινου οργανισμού. Να ονομάσετε την κατηγορία στην οποία ανήκει το κάθε οστό. (2 Χ 0.5 μ = 1 μ) (γ) Να γράψετε τρεις (3) λειτουργίες του ερειστικού συστήματος i. ii. iii. (3 Χ 0.5 μ = 1.5 μ) (δ) Να σημειώσετε έναν ρόλο για τον μυελό των οστών και έναν για τον αρθρικό χόνδρο. i. Μυελός των οστών: ii. Αρθρικός χόνδρος: (2 Χ 0.5 μ = 1 μ) (ε) Να ονομάσετε τα μέρη της άρθρωσης όπως φαίνονται στην πιο κάτω εικόνα. 4. 1. 5. 2. 6. 3. (6 Χ 0.25 μ = 1.5 μ) 6
Ερώτηση 7 Μια ομάδα μαθητών ήθελε να εκτιμήσει τον πληθυσμό των φυτών λατζιάς σε μία περιοχή μελέτης στο δάσος Πάφου. Επέλεξαν μια περιοχή με εμβαδό ίσο με 5000 m 2. Στην περιοχή αυτή τοποθέτησαν τυχαία πέντε (5) δειγματοληπτικές επιφάνειες (Α μέχρι Ε) με εμβαδό 20 m 2 η κάθε μια. Αναγνώρισαν και μέτρησαν τον αριθμό των φυτών λατζιάς σε κάθε Δ.Ε. Κατέγραψαν τα αποτελέσματά τους στον παρακάτω πίνακα. ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΠΤΙΚΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ (Δ.Ε) Α Β Γ Δ Ε ΑΡΙΘΜΟΣ ΦΥΤΩΝ ΛΑΤΖΙΑΣ 8 12 11 9 10 (α)να συμπληρώσετε τον πίνακα με βάση τις πιο πάνω πληροφορίες και κάνοντας τους κατάλληλους υπολογισμούς. Συνολικός αριθμός φυτών λατζιάς στις Δ.Ε. Συνολικός αριθμός Δ.Ε. Μέσος αριθμός φυτών λατζιάς ανά Δ.Ε. Αριθμός Δ.Ε που χωρούν στην περιοχή μελέτης ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ φυτών λατζιάς στην περιοχή μελέτης (5 Χ 0.5 μ = 2.5 μ) (β) Στην ίδια περιοχή, οι μαθητές υπολόγισαν επίσης τον πληθυσμό των σκαντζόχοιρων ο οποίος ήταν ίσος με 50 και τον πληθυσμό των αλεπούδων ο οποίος ήταν ίσος με 10. Να συμπληρώσετε το πιο κάτω ραβδόγραμμα έτσι ώστε να φαίνεται ο πληθυσμός των σκαντζόχοιρων και των αλεπούδων. (2 Χ 0.5 μ = 1 μ) 7
(γ) Να αναφέρετε τρεις (3) λόγους για τους οποίους μεταφέρεται μόνο το 10% της ενέργειας ενός τροφικού επιπέδου στο επόμενο τροφικό επίπεδο. i. ii. iii. (3 Χ 0.5 μ = 1.5 μ) (δ) Να απαντήσετε στις πιο κάτω ερωτήσεις που αφορούν τους αποικοδομητές. i. Να δώσετε τον ορισμό της έννοιας αποικοδόμηση. ii. Να εξηγήσετε γιατί οι αποικοδομητές είναι απαραίτητοι για τη συνέχιση της ύπαρξης των οικοσυστημάτων. (2 X 0.5 μ = 1 μ) ΜΕΡΟΣ Γ: Αποτελείται από μία (1) ερώτηση των δώδεκα (12) μονάδων. Ερώτηση 8 (α) Να σημειώσετε δίπλα από κάθε όργανo τον αντίστοιχο αριθμό που του αντιστοιχεί με βάση τις εικόνες, που φαίνονται πιο κάτω. ΟΡΓΑΝΟ ΑΡΙΘΜΟΣ π.χ. Ουρήθρα 2 Σπερματικός πόρος Όρχις Ωαγωγός Μήτρα Επιδιδυμίδα Προστάτης αδένας Ωοθήκες (7 X 0.5 μ = 3.5 μ) 8
(β) Να γράψετε μία (1) χημική μέθοδο αντισύλληψης και μία (1) μηχανική μέθοδο αντισύλληψης. i. Χημική μέθοδος αντισύλληψης: ii. Μηχανική μέθοδος αντισύλληψης: (2 X 0.5 μ = 1 μ) (γ) Στο πιο κάτω σχήμα φαίνεται μια λειτουργία που κάνουν τα λευκά αιμοσφαίρια (φαγοκύτταρο) για να εξουδετερώσουν τους παθογόνους μικροοργανισμούς που εισέρχονται στο ανθρώπινο σώμα. Αφού το μελετήσετε, να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν: Φαγοκύτταρο i. Να ονομάσετε τη διαδικασία που περιγράφεται στο σχήμα: ii. Ποια από τις τρεις γραμμές άμυνας περιγράφεται στο σχήμα; iii. Πώς ονομάζεται η διαδικασία της διάσπασης του μικροβίου στο εσωτερικό του λευκού αιμοσφαιρίου που φαίνεται στο σχήμα 4 (διάσπαση μακρομορίων σε μικρομόρια); (3 X 0.5 μ = 1.5 μ) (δ) Να δώσετε τον ορισμό της «φυσικής ανοσίας». (2 X 0.5 μ = 1 μ) (ε) (i) Να εξηγήσετε τι περιέχουν τα εμβόλια; (1 X 1 μ = 1 μ) (ii) Τι παράγει στο σώμα του ένας άνθρωπος όταν εμβολιασθεί και σε τι τον βοηθά αυτό που παράγεται; (2 X 0.5μ = 1 μ) 9
(στ) Ο Κώστας τραυματίζεται με σκουριασμένο καρφί και μεταφέρεται στις Πρώτες Βοήθειες. Ο γιατρός ανησυχεί ότι ο Κώστας έχει προσβληθεί από το μικρόβιο του τετάνου και χορηγεί στον Κώστα αντιτετανικό ορό. Να εξηγήσετε γιατί ο γιατρός χορηγεί αντιτετανικό ορό και όχι εμβόλιο τετάνου. (1 X 1 μ = 1 μ) (ζ) (i) Η μητέρα του Γιάννη, μαθητή της Γ Γυμνασίου, παρατήρησε ότι ο γιός της έπλενε τα χέρια του με σαπούνι κάθε φορά που πήγαινε στη βρύση. Να εξηγήσετε γιατί χρειάζεται να χρησιμοποιούμε σαπούνι όταν πλένουμε τα χέρια μας. (1 X 1 μ = 1 μ) (ii) Το δέρμα των χεριών μας εκκρίνει μια ουσία που λέγεται σμήγμα και η υπερβολική χρήση σαπουνιού μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα. Να αναφέρετε δύο (2) ρόλους της ουσίας αυτής. (2 X 0.5 μ =1 μ) ΟΙ ΕΙΣΗΓΗΤΕΣ Η ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ Ολύμπιος Χαρίτος Χριστοφόρου Χρίστος Πάρπα Φελλά Ξένια 10