ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ:

Transcript

1 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΒΑΘ.:... ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΟΛΟΓΡ.:... ΥΠΟΓΡ.:... ΤΑΞΗ: Γ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ - ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ: 2 ΩΡΕΣ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:... ΤΜΗΜΑ:... ΑΡ.:... ΤΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΔΕΚΑ (10) ΣΕΛΙΔΕΣ ΜΕΡΟΣ Α : Αποτελείται από τέσσερις (4) ερωτήσεις των 2.5 μονάδων. Να απαντήσετε σε ΟΛΕΣ τις ερωτήσεις. 1. Να αντιστοιχίσετε, όπως φαίνεται στο παράδειγμα, τα στοιχεία της πρώτης στήλης με τα στοιχεία της δεύτερης στήλης, που αφορούν το κυκλοφορικό σύστημα. Α/Α Στήλη Α 1 Αρτηρίες 2 Φλέβες 3 Τριγλώχινη βαλβίδα 4 Διγλώχινη βαλβίδα 5 Τριχοειδή αγγεία 6 Καρδία Α/Α Α Β Γ Δ Ε Στ Στήλη Β Βρίσκεται μεταξύ δεξιού κόλπου και δεξιάς κοιλίας Συνδέουν τα αρτηρίδια με τα φλεβίδια Μεταφορά αίματος από την καρδία σε όλο το σώμα Αποτελεί κοίλο όργανο Μεταφορά αίματος προς την καρδία από όλο το σώμα Βρίσκεται μεταξύ αριστερού κόλπου και αριστερής κοιλίας (μονάδες 2.5)

2 2. Να συμπληρώσετε τον πιο κάτω πίνακα με πληροφορίες για κάποιες θρεπτικές ουσίες που υπάρχουν στα διάφορα είδη τροφής. Θρεπτική ουσία Ρόλος τους στον οργανισμό Δυο τροφές που τις περιέχουν 1 Υδατάνθρακες Ψωμί Πατάτα Εξυπηρετούν δομικές και λιγότερο ενεργειακές ανάγκες Ασπράδι αυγού Λάδι Βούτυρο (μονάδες 2.5) 3. Να απαντήσετε στις πιο κάτω ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής, βάζοντας σε κύκλο ένα μόνο γράμμα που αντιστοιχεί στην πιο σωστή απάντηση. α. Ο γαστρικός αδένας βρίσκεται : Α. στο λεπτό έντερο Β. στο παχύ έντερο Γ. στο στομάχι Δ. στον πρωκτό β. Ποιο από τα πιο κάτω όργανα δεν ανήκει στο κυκλοφορικό σύστημα; Α. καρδία Β. φλέβες Γ. τριχοειδή Δ. πνεύμονες γ. Οι φωνητικές χορδές βρίσκονται: Α. στο λάρυγγα Β. στο φάρυγγα Γ. στους πνεύμονες Δ. στη στοματική κοιλότητα δ. Ποια από τις πιο κάτω κατηγορίες οργανισμών δεν ανήκει στους μικροοργανισμούς; Α. Μονοκύτταροι μύκητες Β. Πρωτόζωα Γ. Έντομα Δ. Ιοί 2

3 ε. H ανταλλαγή αερίων μεταξύ ατμοσφαιρικού αέρα και αίματος γίνεται: Α. στο στόμα Β. στην καρδία Γ. στις κυψελίδες των πνευμόνων Δ. στην τραχεία (μονάδες 2.5) 4. Ένα μόριο οξυγόνου μπαίνει στον ανθρώπινο οργανισμό. Να βάλετε στη σωστή σειρά τα μέρη του αναπνευστικού συστήματος που θα συναντήσει μέχρι να φτάσει στο αίμα. Μύτη, βρόγχοι, λάρυγγας, κυψελίδα, τραχεία (μονάδες 2.5) ΜΕΡΟΣ Β : Αποτελείται από τέσσερις (4) ερωτήσεις των έξι (6) μονάδων. Από τις τέσσερις (4) ερωτήσεις να απαντήσετε ΜΟΝΟ στις ΤΡΕΙΣ (3). 1. Στο πιο κάτω σχήμα φαίνονται δυο αιμοφόρα αγγεία. α. Να γράψετε τι είδους αιμοφόρο αγγείο είναι το Α και τι είδους αιμοφόρο αγγείο είναι το Β. Αιμοφόρο αγγείο Α: Αιμοφόρο αγγείο Β:... (μονάδα 1) B Α β. Να γράψετε δυο διαφορές μεταξύ των δυο πιο πάνω αιμοφόρων αγγείων. (μονάδες 2) 3

4 γ. Από το σχήμα της προηγούμενης σελίδας απουσιάζει η τρίτη κατηγορία αιμοφόρων αγγείων. ι. Πώς ονομάζονται αυτά; (μονάδα 0,5) ιι. Γιατί το τοίχωμα αυτών των αιμοφόρων αγγείων είναι πολύ λεπτό; (μονάδα 0,5) δ. Σε ένα αυτοκινητιστικό δυστήχημα τραυματίστηκε σοβαρά ο οδηγός. Όταν μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο, οι γιατροί αποφάσισαν ότι θα πρέπει άμεσα να γίνει σε αυτόν μετάγγιση αίματος. Η ομάδα αίματος του οδηγού είναι η Α. ι. Από ποιες δυο ομάδες αίματος μπορεί να δεχθεί αίμα ο οδηγός; (μονάδα 1).. ιι. Ποια ομάδα αίματος ονομάζεται πανδέκτης και γιατί; (μονάδα 1) 2. Στο πιο κάτω σχήμα φαίνεται η δομή ενός ανθρώπινου δοντιού. α. Να συμπληρώσετε τις ενδείξεις. (μονάδες 2,5) β. Να συμπληρώσετε τον πιο κάτω πίνακα που αφορά κάποια από τα είδη των μόνιμων δοντιών στον άνθρωπο. (μονάδες 2) Είδη δοντιών Συνολικός αριθμός Λειτουργία / Χρησιμότητα 1. 8 κόβουν την τροφή 2. Κυνόδοντες 3. 8 αλέθουν την τροφή 4

5 γ. Το σάλιο απελευθερώνεται στην στοματική κοιλότητα. ι. Από ποιους αδένες παράγεται;...(μονάδα 0,5) ιι. Να γράψετε ένα λόγο για τον οποίο το σάλιο είναι σημαντικό. (μονάδα 1) 3. α. Να συμπληρώσετε τα κενά στον πιο κάτω πίνακα για την ανίχνευση θρεπτικών ουσιών στις τροφές. (μονάδες 3) Θρεπτική Ουσία Δείγμα τροφής Αντιδραστήριο για ανίχνευση ουσίας Χρώμα αντιδραστηρίου πριν Χρώμα αντιδραστηρίου μετά 1 Υδατάνθρακες ασπράδι αυγού χυμός σταφυλιού Γαλάζιο 2 χυμός λεμονιού ασπράδι αυγού Διάλυμα Θειικού χαλκού και ΝαΟΗ Γαλάζιο β. Από πολλές έρευνες που έχουν γίνει μέχρι τώρα, οι επιστήμονες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι τα παιδιά και οι έφηβοι έχουν αυξημένες ανάγκες σε πρωτεΐνες. Να γράψετε ένα λόγο για τον οποίο το συμπέρασμα τους αυτό θεωρείται σωστό. (μονάδα 1)... γ. Οι επιστήμονες επίσης υποστηρίζουν ότι οι φυτικές ίνες είναι απαραίτητες σε μια υγιεινή διατροφή. Να γράψετε ένα λόγο που να δικαιολογεί την άποψή τους αυτή. (μονάδα 1) δ. Να γράψετε δυο τροφές οι οποίες αποτελούν πηγή φυτικών ινών. (μονάδα 1) 5

6 4. Πιο κάτω σας δίνεται το σχήμα ενός κυτταρικού οργανιδίου που ονομάζεται μιτοχόνδριο. α. Να συμπληρώσετε τις σχετικές ενδείξεις. (μονάδες 2) β. Η είσοδος του εισπνεόμενου αέρα είναι καλύτερα να γίνεται από την μύτη και όχι από το στόμα. Να γράψετε δυο λόγους για τους οποίους θα πρέπει να γίνεται αυτό. (μονάδες 2) γ. Ο κύριος Αντρέας καπνίζει εδώ και χρόνια. Κάθε πρωί ξυπνά με έντονο βήχα, ενώ πολύ συχνά κατά τη διάρκεια της χρονιάς υποφέρει από αναπνευστικές λοιμώξεις. ι. Να γράψετε ένα μηχανισμό άμυνας που διαθέτει η τραχεία για προστασία από μικρόβια, σκόνες και καπνό. (μονάδα 1)... ιι. Να αναφέρετε άλλη μια επίπτωση που μπορεί να προκαλέσει το κάπνισμα στην υγεία του κυρίου Αντρέα. (μονάδα 1) 6

7 ΜΕΡΟΣ Γ : Αποτελείται από δύο (2) ερωτήσεις των δώδεκα (12) μονάδων. Από τις δύο (2) ερωτήσεις να απαντήσετε ΜΟΝΟ στη ΜΙΑ (1). 1. Το σώμα μας για να διατηρείται σε κατάσταση υγείας, έχει αναπτύξει ένα εξαιρετικό σύστημα για να αντιμετωπίζει τους παθογόνους μικροοργανισμούς. α. Να αντιστοιχίσετε, τα στοιχεία της πρώτης στήλης με τα στοιχεία που υπάρχουν στη δεύτερη στήλη και αφορούν την πρώτη γραμμή άμυνας του ανθρώπινου οργανισμού. (μονάδες 3) Α/Α Στήλη Α 1 Στομάχι 2 Μάτια 3 Μύτη 4 Τραχεία 5 Δέρμα 6 Στόμα Α/Α Α Β Γ Δ Ε Στ Στήλη Β Βλέννα και τριχίδια Γαλακτικό οξύ (στον ιδρώτα) Υδροχλωρικό οξύ Λυσοζύμη (στα δάκρυα) Λυσοζύμη (στο σάλιο) Βλέννα και βλεφαρίδες , 2 -., , 4 -., 5 -., β. Το δέρμα των χεριών μας εκκρίνει μια λιπαρή ουσία που ονομάζεται σμήγμα. ι. Να γράψετε ένα λόγο για τον οποίο το σμήγμα είναι σημαντικό για το δέρμα. (μονάδα 1) ιι. Γιατί είναι απαραίτητο το πλύσιμο των χεριών μας να γίνεται τόσο με νερό όσο και με σαπούνι; (μονάδα 1) γ. Ένας σκύλος που πάσχει από λύσσα (ασθένεια που οφείλεται σε μικροοργανισμό), δάγκωσε έναν άνθρωπο, ο οποίος μεταφέρθηκε γρήγορα στο νοσοκομείο. Εκεί οι γιατροί αποφάσισαν να χορηγήσουν άμεσα στον ασθενή αντι ορρό και όχι να του κάνουν εμβόλιο. Γιατί νομίζετε ότι πήραν αυτή την απόφαση; (μονάδες 2).... 7

8 δ. Στις πιο κάτω εικόνες μπορούμε να δούμε τον τρόπο λειτουργίας της δεύτερης γραμμής άμυνας του ανθρώπινου οργανισμού απέναντι στα μικρόβια. Να μελετήσετε τις πιο κάτω εικόνες και να τις αντιστοιχίσετε με το κατάλληλο κείμενο που υπάρχει πιο κάτω. (μονάδες 2) Εικόνα 1 Εικόνα 2 Εικόνα 3 Εικόνα 4 Κείμενο 1 Κείμενο 2 Κείμενο 3 Κείμενο 4 Το φαγοκύτταρο περιβάλλει το βακτήριο και το ενσωματώνει στο εσωτερικό του Το φαγοκύτταρο διασπά το βακτήριο με τη διαδικασία της ενδοκυτταρικής πέψης Βακτήρια εισέρχονται στο σώμα λόγω τραυματισμού Το φαγοκύτταρο εντοπίζει τα βακτήρια και κατευθύνεται προς αυτά Εικ. 1 Κείμενο, Εικ. 2 Κείμενο, Εικ. 3 Κείμενο, Εικ. 4 Κείμενο. ε. Ο Αλέξανδρος και ο Στέφανος μολύνθηκαν την ίδια μέρα από τον ιό της ιλαράς. Ο Αλέξανδρος είχε εμβολιασθεί στο παρελθόν για τον ιό της ιλαράς, ενώ ο Στέφανος όχι. Στο πιο κάτω διάγραμμα, οι καμπύλες Α και Β παρουσιάζουν την παραγωγή αντισωμάτων για την αντιμετώπιση του ιού της ιλαράς, στον οργανισμό των δυο ατόμων. ι. Να εξηγήσετε ποια καμπύλη αντιστοιχεί σε κάθε άτομο. (μονάδες 2) ιι. Η λοίμωξη από την οποία πάσχουν ο Αλέξανδρος και ο Στέφανος θα μπορούσε να αντιμετωπισθεί με αντιβιοτικά; Εξηγήστε. (μονάδα 1)

9 2. α. Να συμπληρώσετε τις ενδείξεις στο πιο κάτω σχήμα του πεπτικού συστήματος. (μονάδες 3) β. ι. Κατά το δεύτερο στάδιο της κατάποσης ο βλωμός μεταφέρεται από τον στον. (μονάδα 1) ιι. Ποιος είναι ο ρόλος της επιγλωττίδας κατά το στάδιο αυτό; (μονάδα 1) γ. ι. Να γράψετε μια λειτουργία του οργάνου με τον αριθμό 4 του πιο πάνω σχήματος.(μονάδα 1) ιι. Να γράψετε μια λειτουργία του οργάνου με τον αριθμό 6 του πιο πάνω σχήματος. (μονάδα 1) δ. Να συμπληρώσετε τον πιο κάτω πίνακα που σχετίζεται με πληροφορίες για δυο βασικά όργανα του πεπτικού συστήματος. (μονάδες 3) Όργανο Ουσία που παράγει Λειτουργία οργάνου (να γράψετε μια λειτουργία) Παγκρεατικό υγρό Ήπαρ (συκώτι) 9

10 ε. Να τοποθετήσετε καθεμιά από τις ακόλουθες τροφές στη σωστή θέση της διατροφικής πυραμίδας που σας δίνεται πιο κάτω. (μονάδα 1) κόκκινο κρέας, γλυκό, ψωμί, τυρί στ. Οι πρωτεΐνες και οι υδατάνθρακες παρέχουν στον οργανισμό 4 kcal ενέργειας για κάθε γραμμάριο, ενώ τα λίπη 9 kcal για κάθε γραμμάριο. Στη συσκευασία ενός σνακ αναγράφεται: Aνα 100 γραμμάρια περιέχει: Πρωτεΐνες 8 γραμμάρια Υδατάνθρακες 46 γραμμάρια Λίπη 36 γραμμάρια Ένας άνθρωπος τρώει 200 γραμμάρια από το σνακ. Πόση ενέργεια εξασφαλίζει; (μονάδα 1) Ο Διευθυντής Παπαντωνίου Ιάκωβος 10