ΟΡΙΣΜΟΣ - ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ Ο δείκτης καταγράφει τη σύνθεση της απασχόλησης ανά Περιφέρεια και ειδικότερα την ποσοστιαία κατανομή κατά τομέα παραγωγής (πρωτογενής, δευτερογενής, τριτογενής) καθώς και σε τρεις κλάδους: κατασκευές, μεταφορές και εμπόριο. Η σύνθεση της απασχόλησης αποτελεί βασικό διαρθρωτικό χαρακτηριστικό της οικονομίας μιας περιοχής και επηρεάζεται, ανάμεσα στα άλλα, και από τη βελτίωση της διακίνησης του ανθρώπινου δυναμικού ή της προσπελασιμότητας των αγορών εργασίας. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗ Σύμφωνα με την Eurostat (Μάρτιος 2010) το 2007 στη Ζώνη Επιρροής IV 1 της Εγνατίας Οδού ο τριτογενής αντιπροσωπεύει το 62% των απασχολουμένων. Ακολουθούν ο δευτερογενής (21%) και ο πρωτογενής με 17%. Η Ζώνη IV διαφοροποιείται ελαφρώς από το σύνολο της Χώρας. Στον πρωτογενή και στο δευτερογενή τομέα το ποσοστό των απασχολουμένων είναι μεγαλύτερο από το αντίστοιχο σε επίπεδο Χώρας (12% και 20% σε επίπεδο Χώρας) και στον τριτογενή μικρότερο (69% σε επίπεδο Χώρας). Κατά την περίοδο 2000-2007, ο αριθμός των απασχολουμένων στον πρωτογενή τομέα, εμφάνισε σημαντική μείωση, ίδια με την αντίστοιχη της χώρας (21%). Στο δευτερογενή το ποσοστό απασχολούμενων αυξήθηκε κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες λιγότερο από ότι στο σύνολο της Χώρας και στον τριτογενή τομέα εμφάνισαν την ίδια ποσοστιαία αύξηση (20%). Σε διαπεριφερειακό επίπεδο παρατηρούνται διαφοροποιήσεις: Το 2007, το ποσοστό των απασχολουμένων στον πρωτογενή τομέα στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη είναι υπερδιπλάσιο από το αντίστοιχο εθνικό παρά τη μείωση κατά 24% την περίοδο 2000-2007 και είναι το μεγαλύτερο της Ζώνης IV. Στην Κεντρική Μακεδονία το ποσοστό των απασχολουμένων στον πρωτογενή τομέα είναι το μικρότερο της Ζώνης και είναι σχεδόν ίδιο με το αντίστοιχο ποσοστό της Χώρας (12%). Ταυτόχρονα, παρατηρείται μια μεγάλη μείωση του ποσοστού των απασχολουμένων στον πρωτογενή τομέα σε όλες τις Περιφέρειες της Ζώνης IV. 1 Η Ζώνη Επιρροής IV αποτελείται από τις 5 Περιφέρειες διέλευσης της Εγνατίας Οδού: Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, Κεντρική Μακεδονία, Δυτική Μακεδονία, Θεσσαλία και Ήπειρος. Για τις Ζώνες Επιρροής της Εγνατίας Οδού βλ. http://observatory.egnatia.gr/02_indicators/02_5_impact_zones.htm 1
Στο δευτερογενή τομέα, το μεγαλύτερο ποσοστό μεταβολής την περίοδο 2000-2007 εμφανίζεται στην Περιφέρεια Θεσσαλίας (23%) και το μικρότερο στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη (-13%). Το χαμηλότερο ποσοστό απασχολουμένων στο δευτερογενή τομέα παρουσιάζει η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη και το υψηλότερο η Δυτική Μακεδονία (28%), η οποία μάλιστα είναι η Περιφέρεια με το μεγαλύτερο ποσοστό απασχολουμένων στο δευτερογενή τομέα και σε επίπεδο χώρας. Στο σύνολό της, η Ζώνη των 5 Περιφερειών κυμαίνεται κοντά στον εθνικό μέσο όρο. Τέλος, στον τριτογενή τομέα απασχολείται πάνω από το 60% των απασχολούμενων της Κεντρικής Μακεδονίας και της Ηπείρου, ενώ η μεγαλύτερη αύξηση καταγράφεται στην Κεντρική Μακεδονία (21%). Όλες οι Περιφέρειες της Ζώνης IV παρουσιάζουν αύξηση των απασχολούμενων στον τριτογενή τομέα κατά τη διάρκεια της περιόδου 2000-2007. Σε ό,τι αφορά τον κλάδο των κατασκευών το ποσοστό απασχόλησης στη Ζώνη IV είναι ίδιο με αυτό της χώρας 8%, ενώ στον κλάδο εμπορίου-μεταφορών, το ποσοστό απασχόλησης είναι 4 μονάδες μικρότερο στη Ζώνη IV σε σύγκριση με το αντίστοιχο της Χώρας για το έτος 2007. Μεγάλη είναι η διαφορά στην μεταβολή των απασχολουμένων στις κατασκευές την περίοδο 2000-2007: στη Ζώνη IV αυξήθηκε κατά 31,8% και για το σύνολο της Χώρας αυξήθηκε κατά 11,5%. Η μεγαλύτερη μεταβολή σε επίπεδο χώρας παρατηρήθηκε στην Κεντρική Μακεδονία (55%). Στους κλάδους εμπόριο και μεταφορές, για τους οποίους τα διαθέσιμα στοιχεία είναι αθροιστικά, μεγαλύτερη συγκέντρωση παρουσιάζουν οι Περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας και Ηπείρου. Στις δύο αυτές Περιφέρειες, η μεταβολή του αριθμού των απασχολούμενων στο εμπόριο και τις μεταφορές κατά την περίοδο 2000-2007, είναι μεγαλύτερη από την αντίστοιχη της χώρας. Σε όλες τις Περιφέρειες της Ζώνης παρατηρείται αύξηση των απασχολουμένων στο εμπόριο και τις μεταφορές. ΤΟΜΕΑΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ στη ΖΩΝΗ IV, 2007 (σε χιλιάδες) 17% 62% 21% Πρωτογενής Δευτερογενής Τριτογενής 2
ΤΟΜΕΑΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΑΝΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ, 2007 (σε χιλιάδες) NUTS Περιφέρεια-Νομός Συνολική απασχόληση Πρωτογενής Δευτερογενής Τριτογενής ποσοστό ποσοστό ποσοστό gr11 Ανατ.Μακεδ.. & Θράκη 238 63 26,2% 41 17,3% 137 57,7% gr12 Κεντρική Μακεδονία 781 93 11,9% 177 22,6% 520 66,5% gr13 Δυτική Μακεδονία 106 19 17,8% 30 28,6% 58 55,1% gr14 Θεσσαλία 305 77 25,4% 57 18,8% 180 59,0% gr21 Ήπειρος 137 24 17,5% 27 19,8% 86 62,3% zniv Ζώνη IV 1.567 276 17,6% 333 21,2% 980 62,5% gr22 Ιόνια Νησιά 90 16 17,9% 13 14,9% 64 71,3% gr23 Δυτική Ελλάδα 287 65 22,7% 46 16,0% 185 64,6% gr24 Στερεά Ελλάδα 229 37 16,2% 59 25,9% 126 55,1% gr25 Πελοπόννησος 264 85 32,0% 46 17,3% 141 53,4% gr31 Αττική 1.733 11 0,6% 363 20,9% 1.394 80,4% gr41 Βόρειο Αιγαίο 75 12 16,2% 11 15,1% 53 70,9% gr42 Νότιο Αιγαίο 123 7 5,8% 20 16,3% 99 80,5% gr43 Κρήτη 269 58 21,5% 45 16,6% 177 65,8% gr Ελλάδα 4.638 567 12,2% 936 20,2% 3.221 69,4% Πηγή Δεδομένων: EUROSTAT, 03/2010 ΤΟΜΕΑΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΑΝΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ, 2007 (σε χιλιάδες) NUTS Νομός-Περιφέρεια Συνολική απασχόληση Κατασκευές (%) στο σύνολο Εμπορικές δραστηριότητες* και Μεταφορές** (%) στο σύνολο gr11 Αν. Μακεδ. & Θράκη 238 16,3 6,8% 59,9 25,2% gr12 Κεντρική Μακεδονία 781 62,3 8,0% 253,3 32,4% gr13 Δυτική Μακεδονία 106 10,7 10,1% 24,9 23,5% gr14 Θεσσαλία 305 24,6 8,1% 82,6 27,1% gr21 Ηπειρος 137 15,5 11,3% 39,1 28,5% zniv Ζώνη IV 1.567 129,4 8,3% 459,8 29,3% gr22 Ιονίοι Νήσοι 90 9,4 10,5% 41,0 45,6% gr23 Δυτική Ελλάδα 287 22,9 8,0% 89,7 31,3% gr24 Στερεά Ελλάδα 229 21,5 9,4% 67,5 29,4% gr25 Πελοπόννησος 264 19,2 7,3% 68,3 25,9% gr31 Αττική 1.733 140,1 8,1% 625,1 36,1% gr41 Βόρειο Αιγαίο 75 6,1 8,1% 25,8 34,3% gr42 Νότιο Αιγαίο 123 12,1 9,8% 63,8 51,8% gr43 Κρήτη 269 24,7 9,2% 98,3 36,5% gr Σύνολο Χώρας 4.638 385,3 8,3% 1.539,2 33,2% Πηγή Δεδομένων: EUROSTAT, 03/2010 * Χονδρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευή αυτοκινήτων, οχημάτων και ειδών προσωπικής και οικιακής χρήσης ** Μεταφορές, αποθήκευση και επικοινωνίες 3
ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΗΣ ΤΟΜΕΑΚΗΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΑΝΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ, 2000-2007 NUTS Περιφέρεια-Νομός Συνολική απασχόληση Πρωτογενής Δευτερογενής Τριτογενής Κατασκευές Εμπορικές δραστηριότητες* και Μεταφορές** gr11 Αν. Μακεδ.& Θράκη -2,22% -23,87% -13,08% 20,44% -6,86% 5,46% gr12 Κεντρική Μακεδονία 8,89% -27,67% 10,58% 21,15% 55,36% 14,82% gr13 Δυτική Μακεδονία 2,72% -13,36% 1,00% 13,42% 1,90% 2,47% gr14 Θεσσαλία 7,29% -11,34% 23,44% 19,56% 36,67% 8,26% gr21 Ηπειρος 6,60% -19,46% 11,07% 14,77% 28,10% 13,66% zniv Ζώνη IV 6,12% -21,12% 7,98% 19,69% 31,77% 11,49% gr22 Ιονίοι Νήσοι 0,78% -28,44% 14,53% 16,55% 40,30% 28,93% gr23 Δυτική Ελλάδα 2,98% -29,82% 2,69% 31,49% 1,33% 25,98% gr24 Στερεά Ελλάδα 12,73% -24,85% 14,23% 23,92% 26,47% 11,20% gr25 Πελοπόννησος 7,15% -5,38% 17,18% 19,51% -4,95% 9,81% gr31 Αττική 14,97% -42,49% 15,76% 18,66% 45,48% 13,55% gr41 Βόρειο Αιγαίο 9,45% -6,15% -16,18% 26,54% -23,75% 16,22% gr42 Νότιο Αιγαίο 4,94% -24,47% -13,73% 17,14% -9,02% 14,75% gr43 Κρήτη 0,79% -24,51% 28,16% 13,66% 38,76% 4,69% gr Σύνολο Χώρας 9,01% -21,48% 11,36% 19,63% 28,39% 13,14% Πηγή Δεδομένων: EUROSTAT, 03/2010 * Χονδρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευή αυτοκινήτων, οχημάτων και ειδών προσωπικής και οικιακής χρήσης ** Μεταφορές, αποθήκευση και επικοινωνίες Τέλος, με τη χρήση του συντελεστή συμμετοχής (location quotient) προκύπτει ότι σε επίπεδο αριθμού απασχολούμενων ο πρωτογενής κυριαρχεί συγκριτικά με το μέσο εθνικό όρο και στις 5 Περιφέρειες της Ζώνης, όπως και στις υπόλοιπες Περιφέρειες της Χώρας εκτός της Αττικής και του Νοτίου Αιγαίου όπου κυριαρχεί ο τριτογενής. ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ Πηγές Τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν για τον υπολογισμό του δείκτη προέρχονται από τη βάση δεδομένων της Eurostat, Μάρτιος 2010. Για τους κλάδους μεταφορές και εμπόριο, η Eurostat διαθέτει αθροιστικά δεδομένα. Μεθοδολογία Η απασχόληση στη Ζώνη IV υπολογίστηκε ως άθροισμα ων πέντε περιφερειών της Ζώνης (Ήπειρος, Δυτική Μακεδονία, Κεντρική Μακεδονία, Ανατολική Μακεδονία & Θράκη, Θεσσαλία). Η τομεακή εξειδίκευση της κάθε Περιφέρειας προκύπτει από την εφαρμογή ενός προσαρμοσμένου Συντελεστή Συμμετοχής (Location Quotient), ο οποίος 4
συγκρίνει το ποσοστό συμμετοχής κάθε τομέα σε μία Περιφέρεια με το μέσο όρο των αντίστοιχων ποσοστών όλων των Περιφερειών της χώρας. Ο συντελεστής συμμετοχής (LQ ai ) για έναν τομέα της οικονομίας «a», ο οποίος μετέχει στο συνολικό αριθμό εργαζομένων μιας Περιφέρειας «i» κατά Emp a%i σε μία χώρα με «n» περιφέρειες, είναι: LQ ai = Emp a%i / ( Emp a%i ) 5
ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ Χάρτης 1: Τομεακή σύνθεση απασχόλησης ανά Περιφέρεια, 2007 6
ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ Χάρτης 2: Απασχόληση σε εμπορικές δραστηριότητες και μεταφορές ανά Περιφέρεια, 2007 7