Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Έγγραφο συνόδου B8-0998/2015 5.10.2015 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ εν συνεχεία της ερώτησης µε αίτηµα προφορικής απάντησης B8-0761/2015 σύµφωνα µε το άρθρο 128 παράγραφος 5 του Κανονισµού σχετικά µε τη θανατική ποινή (2015/2879(RSP)) Barbara Lochbihler, Igor Šoltes, Heidi Hautala, Molly Scott Cato, Davor Škrlec, Ulrike Lunacek, Jean Lambert, Ernest Urtasun, Michèle Rivasi, Bodil Valero εξ ονόµατος της Οµάδας Verts/ALE RE\1074937.doc PE568.485v01-00 Eνωµένη στην πολυµορφία
B8-0998/2015 Ψήφισµα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά µε τη θανατική ποινή (2015/2879(RSP)) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη τα προηγούµενα ψηφίσµατά του σχετικά µε την κατάργηση της θανατικής ποινής, και ιδίως το ψήφισµα της 7ης Οκτωβρίου 2010 σχετικά µε την Παγκόσµια Ηµέρα κατά της Θανατικής Ποινής 1, έχοντας υπόψη τα πρωτόκολλα 6 και 13 της Ευρωπαϊκής Σύµβασης για τα Ανθρώπινα ικαιώµατα, έχοντας υπόψη το άρθρο 2 του Χάρτη των Θεµελιωδών ικαιωµάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχοντας υπόψη τις κατευθυντήριες γραµµές της ΕΕ σχετικά µε τη θανατική ποινή, έχοντας υπόψη το ιεθνές Σύµφωνο για τα Ατοµικά και Πολιτικά ικαιώµατα και το εύτερο Προαιρετικό Πρωτόκολλό του, έχοντας υπόψη τη µελέτη σχετικά µε τον αντίκτυπο του παγκόσµιου προβλήµατος των ναρκωτικών στην άσκηση των ανθρωπίνων δικαιωµάτων, που εξέδωσε ο Ύπατος Αρµοστής των Ηνωµένων Εθνών για τα ανθρώπινα δικαιώµατα τον Σεπτέµβριο του 2015, έχοντας υπόψη τα ψηφίσµατα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωµένων Εθνών, και ιδίως το ψήφισµα της 18ης εκεµβρίου 2014 σχετικά µε το µορατόριουµ στη χρήση της θανατικής ποινής (A/RES/69/186), έχοντας υπόψη την Παγκόσµια Ηµέρα και την Ευρωπαϊκή Ηµέρα κατά της Θανατικής Ποινής στις 10 Οκτωβρίου κάθε έτους, έχοντας υπόψη την ερώτηση προς το Συµβούλιο σχετικά µε τη θανατική ποινή (O- 000103/2015 B8-0761/2015), έχοντας υπόψη το άρθρο 128 παράγραφος 5 και το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισµού, Α. λαµβάνοντας υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει µια ισχυρή θέση κατά της θανατικής ποινής που εδράζεται σε αρχές, βάσει της οποίας η κατάργηση της κεφαλικής ποινής σε παγκόσµιο επίπεδο συνιστά θεµελιώδη στόχο της πολιτικής της Ένωσης στον τοµέα των ανθρωπίνων δικαιωµάτων Β. λαµβάνοντας υπόψη ότι η επικέντρωση της Παγκόσµιας Ηµέρας κατά της Θανατικής Ποινής, στις 10 Οκτωβρίου 2015, αποσκοπεί στην «ενίσχυση της ευαισθητοποίησης σχετικά µε την εφαρµογή της θανατικής ποινής για αδικήµατα σχετιζόµενα µε τα 1 ΕΕ C 371 E της 20.12.2011, σ. 5. PE568.485v01-00 2/7 RE\1074937.doc
ναρκωτικά» Γ. λαµβάνοντας υπόψη ότι 101 κράτη έχουν καταργήσει τη θανατική ποινή για όλα τα εγκλήµατα λαµβάνοντας υπόψη ότι το 2014 τουλάχιστον 22 κράτη προέβησαν σε εκτελέσεις και τουλάχιστον 2.466 άνθρωποι καταδικάστηκαν σε θάνατο. λαµβάνοντας υπόψη ότι 33 κράτη εφαρµόζουν τη θανατική ποινή για αδικήµατα σχετιζόµενα µε τα ναρκωτικά, κάτι που οδηγεί σε περίπου 1.000 εκτελέσεις ετησίως λαµβάνοντας υπόψη ότι κατά το 2015 εκτελέσεις για τέτοια αδικήµατα είναι γνωστό ότι πραγµατοποιήθηκαν στην Κίνα, το Ιράν, την Ινδονησία και τη Σαουδική Αραβία λαµβάνοντας υπόψη ότι θανατικές καταδίκες εξακολουθούν να επιβάλλονται για αδικήµατα σχετιζόµενα µε τα ναρκωτικά κατά το 2015 στην Κίνα, την Ινδονησία, το Ιράν, το Κουβέιτ, τη Μαλαισία, τη Σαουδική Αραβία, τη Σρι Λάνκα, τα Ηνωµένα Αραβικά Εµιράτα και το Βιετνάµ λαµβάνοντας υπόψη ότι τα αδικήµατα αυτά µπορεί να περιλαµβάνουν διάφορες κατηγορίες διακίνησης ναρκωτικών ή κατοχής ναρκωτικών Ε. λαµβάνοντας υπόψη ότι τους τελευταίους δώδεκα µήνες παρατηρείται παγκοσµίως επανεµφάνιση της χρήσης της θανατικής ποινής για αδικήµατα που σχετίζονται µε τα ναρκωτικά, µε σηµαντική αύξηση του αριθµού των κρατών που πραγµατοποιούν εκτελέσεις για εγκλήµατα που σχετίζονται µε τα ναρκωτικά (όπως το Ιράν και η Σαουδική Αραβία), που επιδιώκουν να επαναφέρουν τη θανατική ποινή για αδικήµατα που σχετίζονται µε τα ναρκωτικά (όπως το Οµάν) ή που θέτουν τέλος σε µακράς διάρκειας µορατόριουµ της θανατικής ποινής (όπως συµβαίνει στην Ινδονησία και στο Πακιστάν) ΣΤ. λαµβάνοντας υπόψη ότι το Ιράν φέρεται ότι εκτέλεσε 394 παραβάτες ναρκωτικών κατά τους πρώτους έξι µήνες του 2015, σε σύγκριση µε 367 καθ όλη τη διάρκεια του 2014 λαµβάνοντας υπόψη ότι οι µισές από όλες τις εκτελέσεις που πραγµατοποιήθηκαν φέτος στη Σαουδική Αραβία αφορούσαν αδικήµατα σχετικά µε τα ναρκωτικά, σε σύγκριση µε µόνο 4% του συνόλου το 2010 λαµβάνοντας υπόψη ότι τουλάχιστον 112 παραβάτες ναρκωτικών αναµένουν εκτέλεση στην πτέρυγα των µελλοθανάτων στο Πακιστάν Ζ. λαµβάνοντας υπόψη ότι δεκάδες ευρωπαίοι πολίτες απειλούνται µε εκτέλεση σε τρίτες χώρες, µεταξύ των οποίων πολλοί για αδικήµατα που συνδέονται µε τα ναρκωτικά Η. λαµβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 6, παράγραφος 2 του ιεθνούς Συµφώνου για τα Ατοµικά και Πολιτικά ικαιώµατα ορίζει ότι η θανατική ποινή µπορεί να εφαρµόζεται µόνο για «σοβαρότατα εγκλήµατα» λαµβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή Ανθρωπίνων ικαιωµάτων των Ηνωµένων Εθνών και οι Ειδικοί Εισηγητές του ΟΗΕ για τις εξωδικαστικές, συνοπτικές ή αυθαίρετες εκτελέσεις και για τα βασανιστήρια δήλωσαν ότι η θανατική ποινή δεν πρέπει να επιβάλλεται για αδικήµατα που συνδέονται µε τα ναρκωτικά Θ. λαµβάνοντας υπόψη ότι το ιεθνές Συµβούλιο Ελέγχου Ναρκωτικών έχει ενθαρρύνει κράτη που επιβάλλουν τη θανατική ποινή να την καταργήσουν για αδικήµατα σχετιζόµενα µε τα ναρκωτικά Ι. λαµβάνοντας υπόψη ότι η επιβολή της θανατικής ποινής για αδικήµατα που συνδέονται RE\1074937.doc 3/7 PE568.485v01-00
µε τα ναρκωτικά συσχετίζεται µε µια σειρά άλλων παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωµάτων, όπως η παραβίαση του δικαιώµατος σε δίκαιη δίκη και του δικαιώµατος της µη υποβολής σε βασανιστήρια και άλλες µορφές κακοµεταχείρισης λαµβάνοντας υπόψη ότι η υποχρεωτική θανατική ποινή και η χρήση της για αδικήµατα σχετιζόµενα µε τα ναρκωτικά αντιβαίνουν στο διεθνές δίκαιο και τα διεθνή πρότυπα ΙΑ. λαµβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή και τα κράτη µέλη έχουν δώσει τουλάχιστον 60 εκατ. ευρώ στα προγράµµατα καταπολέµησης των ναρκωτικών του Γραφείου των Ηνωµένων Εθνών για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών και την Πρόληψη του Εγκλήµατος (UNODC), που εστιάζονται στην επιβολή της νοµοθεσίας περί ναρκωτικών σε χώρες οι οποίες εφαρµόζουν ενεργητικά τη θανατική ποινή για αδικήµατα σχετιζόµενα µε τα ναρκωτικά ΙΒ. ΙΓ. λαµβάνοντας υπόψη ότι, στο πλαίσιο ανεξάρτητων ελέγχων του UNODC στο Πακιστάν και το Ιράν, καθώς και σε πρόσφατες εκθέσεις ΜΚΟ, διατυπώθηκαν ανησυχίες για την εφαρµογή της καθοδήγησης όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώµατα από τα εθνικά γραφεία του Οργανισµού του ΟΗΕ ανά χώρα, όσο και για την άµεση σχέση µεταξύ της χρηµατοδότησης της καταπολέµησης των ναρκωτικών και των θανατικών ποινών που εκδίδονται στις χώρες αυτές για υποθέσεις µε ναρκωτικά λαµβάνοντας υπόψη ότι στο πλαίσιο του ενωσιακού µηχανισµού συµβολής στη σταθερότητα και την ειρήνη (IcSP) και του προκατόχου του, του Μέσου Σταθερότητας (ΜΣ), η Επιτροπή έχει δροµολογήσει δύο µεγάλης κλίµακας περιφερειακά µέτρα καταπολέµησης των ναρκωτικών, τα προγράµµατα για την οδό της κοκαΐνης και την οδό της ηρωίνης, τα οποία περιλαµβάνουν χώρες που εφαρµόζουν τη θανατική ποινή για αδικήµατα σχετιζόµενα µε τα ναρκωτικά λαµβάνοντας υπόψη ότι, βάσει του άρθρου 10 του κανονισµού του IcSP, η Επιτροπή είναι υποχρεωµένη να χρησιµοποιεί επιχειρησιακές κατευθυντήριες γραµµές για τη συµµόρφωση µε τα ανθρώπινα δικαιώµατα και το ανθρωπιστικό δίκαιο όσον αφορά τα µέτρα κατά του οργανωµένου εγκλήµατος 1. επαναλαµβάνει τη µακρόχρονη αντίθεσή του στη θανατική ποινή σε κάθε περίπτωση και υπό οποιεσδήποτε συνθήκες και τονίζει για µια ακόµα φορά ότι η κατάργηση της θανατικής ποινής συµβάλλει στην ενίσχυση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας 2. καταδικάζει κάθε εκτέλεση οπουδήποτε και αν πραγµατοποιείται εξακολουθεί να εκφράζει την έντονη ανησυχία του σχετικά µε την επιβολή της θανατικής ποινής σε ανηλίκους και σε άτοµα µε ψυχική ή νοητική αναπηρία και ζητεί τον άµεσο και οριστικό τερµατισµό των πρακτικών αυτών, οι οποίες παραβιάζουν τα διεθνή πρότυπα για τα ανθρώπινα δικαιώµατα 3. παροτρύνει την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής ράσης (ΕΥΕ ) και τα κράτη µέλη να συνεχίσουν να µάχονται κατά της χρήσης της θανατικής ποινής και να υποστηρίζουν σθεναρά την αναστολή της, ως ένα βήµα προς την κατάργησή της, να συνεχίσουν να ασκούν πιέσεις για την κατάργησή της σε παγκόσµιο επίπεδο, και να παρακινήσουν έντονα τις χώρες που εξακολουθούν να χρησιµοποιούν τη θανατική ποινή να συµµορφωθούν µε τα ελάχιστα διεθνή πρότυπα, να µειώσουν το πεδίο εφαρµογής και τη χρήση της θανατικής ποινής, και να δηµοσιεύουν σαφή και ακριβή στοιχεία σχετικά µε τον αριθµό των καταδικαστικών αποφάσεων και των εκτελέσεων PE568.485v01-00 4/7 RE\1074937.doc
4. υπενθυµίζει ότι η θανατική ποινή δεν συνάδει µε τις αξίες του σεβασµού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δηµοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου και του σεβασµού των ανθρωπίνων δικαιωµάτων πάνω στις οποίες έχει θεµελιωθεί η Ένωση, καθώς και ότι η επαναφορά της θανατικής ποινής από οποιοδήποτε κράτος µέλος θα αποτελούσε, συνεπώς, παραβίαση των Συνθηκών και του Χάρτη των Θεµελιωδών ικαιωµάτων της ΕΕ 5. παραµένει απολύτως πεπεισµένο ότι οι θανατικές καταδίκες δεν αποτρέπουν το λαθρεµπόριο ναρκωτικών και δεν εµποδίζουν τους πολίτες να πέσουν θύµατα κατάχρησης ναρκωτικών καλεί τις χώρες που διατηρούν τη θανατική ποινή να εισαγάγουν εναλλακτικές στη θανατική ποινή λύσεις για αδικήµατα που σχετίζονται µε τα ναρκωτικά, οι οποίες να εστιάζονται κυρίως σε προγράµµατα για την πρόληψη της τοξικοµανίας και τον περιορισµό των επιπτώσεών της 6. εκφράζει σοβαρή ανησυχία για το γεγονός ότι τα προγράµµατα για την καταπολέµηση των ναρκωτικών που χρηµατοδοτούνται από την ΕΕ σε κράτη που διατηρούν τη θανατική ποινή ενδέχεται να ενθαρρύνουν θανατικές καταδίκες και εκτελέσεις, ιδίως µε τον καθορισµό στόχων και δεικτών αύξησης των κατασχέσεων, των συλλήψεων και των καταδικών, καθώς και αυστηρότερων ποινών 7. επαναλαµβάνει τη σύστασή του προς την Επιτροπή και τα κράτη µέλη ότι η κατάργηση της θανατικής ποινής για αδικήµατα σχετιζόµενα µε τα ναρκωτικά θα πρέπει να αποτελεί προϋπόθεση για χρηµατοδοτική βοήθεια, τεχνική συνδροµή, οικοδόµηση ικανοτήτων και για κάθε άλλη στήριξη για την πολιτική κατά των ναρκωτικών 8. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη µέλη να επιβεβαιώσουν και πάλι την κατηγορηµατική αρχή ότι η ευρωπαϊκή βοήθεια και συνδροµή δεν µπορεί να διευκολύνει τις επιχειρήσεις επιβολής του νόµου που οδηγούν σε θανατικές καταδίκες και εκτελέσεις των συλληφθέντων 9. εκφράζει την ανησυχία του για την έλλειψη διαφάνειας όσον αφορά τη βοήθεια και επικούρηση στον τοµέα της καταπολέµησης των ναρκωτικών που παρέχεται από την Επιτροπή και τα κράτη µέλη σε επιχειρήσεις στον τοµέα της δίωξης ναρκωτικών, σε χώρες οι οποίες εφαρµόζουν επιθετικά τη θανατική ποινή για αδικήµατα ναρκωτικών 10. ζητεί από την Επιτροπή να δηµοσιεύει ετησίως απολογισµό για τη χρηµατοδότηση προγραµµάτων καταπολέµησης των ναρκωτικών σε χώρες που διατηρούν τη θανατική ποινή για αδικήµατα ναρκωτικών, µαζί µε µια συνοπτική έκθεση του πού έχει κατευθυνθεί η εν λόγω χρηµατοδότηση, ποιες εγγυήσεις για τα ανθρώπινα δικαιώµατα έχουν εφαρµοστεί προκειµένου να διασφαλίζεται ότι δεν επιτρέπει τις θανατικές ποινές, και σε το βαθµό στον οποίο τα δικαιούχα κράτη έχουν συµµορφωθεί µε τους ευρωπαϊκούς όρους 11. καλεί την Επιτροπή να θέσει σε εφαρµογή χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση τις επιχειρησιακές κατευθυντήριες γραµµές που καθορίζονται στο άρθρο 10 του κανονισµού για τον IcSP, να τις εφαρµόζει αυστηρά στα προγράµµατα για τον δρόµο της κοκαΐνης και τον δρόµο της ηρωίνης και, σε περίπτωση µη συµµόρφωσης και ασυνέπειας µε τις κατευθυντήριες γραµµές, να αναστέλλει αµέσως τα εν λόγω προγράµµατα RE\1074937.doc 5/7 PE568.485v01-00
12. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη µέλη να εξαρτήσουν τη µελλοντική χρηµατοδότηση προγραµµάτων του UNODC για την καταπολέµηση των ναρκωτικών από το εάν το UNODC καταδεικνύει τον τρόπο µε τον οποίο οι βασικές αρχές των κατευθυντηρίων γραµµών του για τα ανθρώπινα δικαιώµατα θα εφαρµοσθούν στη διαχείριση της εν λόγω χρηµατοδότησης, και ειδικότερα τον τρόπο µε τον οποίο η εν λόγω χρηµατοδότηση θα παγώσει ή θα ανακληθεί, εάν η αποδέκτρια χώρα επιµένει να καταδικάζει σε θάνατο τους παραβάτες ναρκωτικών 13. ζητεί από την Επιτροπή να συµµορφωθεί µε τη σύσταση στο σχέδιο δράσης της ΕΕ για τα ναρκωτικά (2013-2016), σύµφωνα µε την οποία πρέπει να αναπτυχθεί και να τεθεί σε εφαρµογή ένα «εργαλείο καθοδήγησης και αξιολόγησης των επιπτώσεων για τα ανθρώπινα δικαιώµατα» ώστε να εξασφαλιστεί ότι τα ανθρώπινα δικαιώµατα θα «ενσωµατωθούν αποτελεσµατικά στην εξωτερική δράση της ΕΕ για τα ναρκωτικά» 14. παροτρύνει την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής ράσης (ΕΥΕ ), την Επιτροπή και τα κράτη µέλη να παράσχουν κατευθύνσεις για µια συνολική και αποτελεσµατική ευρωπαϊκή πολιτική για τη θανατική ποινή σε σχέση µε τους δεκάδες ευρωπαίους πολίτες που βρίσκονται αντιµέτωποι µε εκτέλεση σε τρίτες χώρες, κατευθύνσεις οι οποίες θα πρέπει να περιλαµβάνουν ισχυρούς και ενισχυµένους µηχανισµούς όσον αφορά την ταυτοποίηση, την παροχή νοµικής συνδροµής και τη διπλωµατική εκπροσώπηση 15. καλεί την ΕΕ και τα κράτη µέλη της να διασφαλίσουν ότι η ειδική σύνοδος της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ σχετικά µε το παγκόσµιο πρόβληµα των ναρκωτικών, τον Απρίλιο του 2016, θα εξετάσει τη χρήση της θανατικής ποινής για αδικήµατα σχετιζόµενα µε τα ναρκωτικά και θα καταδικάσει την εφαρµογή της 16. εκφράζει την έντονη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι σε οκτώ κράτη ο νόµος προβλέπει θανατική ποινή για την οµοφυλοφιλία (Μαυριτανία, Σουδάν, Ιράν, Σαουδική Αραβία, Υεµένη, Πακιστάν, Αφγανιστάν και Κατάρ) και ότι επαρχίες της Νιγηρίας και της Σοµαλίας εκδίδουν θανατικές ποινές για σεξουαλικές πράξεις µεταξύ ατόµων του ιδίου φύλου καλεί τα εν λόγω κράτη να θέσουν τέρµα στην ποινικοποίηση της οµοφυλοφιλίας και καλεί το Μπρουνέι-Νταρουσαλάµ να µην πραγµατοποιήσει τα σχέδιά του να επιβάλλει τη θανατική ποινή για οµοφυλοφιλία παροτρύνει την ΕΥΕ να συνεχίσει τον αγώνα κατά της ποινικοποίησης της οµοφυλοφιλίας ως βασική προτεραιότητα, σύµφωνα µε τις κατευθυντήριες γραµµές της ΕΕ για την προαγωγή και προστασία της άσκησης όλων των ανθρώπινων δικαιωµάτων από τα άτοµα ΛΟΑ 17. επικροτεί και ενθαρρύνει περαιτέρω τις δραστηριότητες των µη κυβερνητικών οργανώσεων που καταβάλλουν προσπάθειες για την κατάργηση της θανατικής ποινής σε ολόκληρο τον κόσµο καλεί την Επιτροπή να συνεχίσει τη χρηµατοδότηση έργων στον τοµέα αυτόν ως προτεραιότητα του Ευρωπαϊκού Μέσου για τη ηµοκρατία και τα ικαιώµατα του Ανθρώπου 18. ζητεί από την Υποεπιτροπή Ανθρωπίνων ικαιωµάτων της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων (AFET) να εκπονήσει έκθεση σχετικά µε την ποινή του θανάτου, η οποία να αξιολογεί, ιδίως, τον αντίκτυπο που έχουν στα ανθρώπινα δικαιώµατα η χρηµατοδότηση της ΕΕ για την καταπολέµηση των ναρκωτικών και η συνεργασία της ΕΕ στον τοµέα της ασφάλειας και της καταπολέµησης της τροµοκρατίας, καθώς και να διατυπώσει συστάσεις για να εξασφαλιστεί ότι η χρηµατοδότηση αυτή δεν συµβάλλει PE568.485v01-00 6/7 RE\1074937.doc
στην αυξανόµενη χρήση της θανατικής ποινής στο µέλλον 19. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισµα στην Αντιπρόεδρο της Επιτροπής / Ύπατη Εκπρόσωπο της Ένωσης για θέµατα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, στο Συµβούλιο, την Επιτροπή, τις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών µελών, τον Γενικό Γραµµατέα των Ηνωµένων Εθνών, τον Πρόεδρο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωµένων Εθνών, καθώς και στις κυβερνήσεις των κρατών µελών των Ηνωµένων Εθνών. RE\1074937.doc 7/7 PE568.485v01-00