Δ ι α φ ά ν ε ι ε ς β ι β λ ί ο υ

Δ ι α φ ά ν ε ι ε ς β ι β λ ί ο υ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 ο ΜΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝΤΑ - ΠΑΓΙΑ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Τι θα δούμε σε αυτό το κεφάλαιο Ποια είναι τα μη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία Επιμέτρηση παγίων περιουσιακών στοιχείων Λογαριασμοί παγίων στοιχείων Μέθοδοι υπολογισμού αποσβέσεων

Ορισμός Μη κυκλοφορούντα ή πάγια περιουσιακά στοιχεία είναι εκείνα τα στοιχεία (ενσώματα, βιολογικά ή άυλα -ιδιόκτητα ή μισθωμένα με χρηματοδοτική μίσθωση) τα οποία προορίζονται να χρησιμοποιηθούν κατά τρόπο διαρκή για τους σκοπούς της λογιστικής οντότητας και αναμένεται να αποφέρουν οικονομικά οφέλη πέραν της μιας ετήσιας περιόδου.

Διάκριση παγίων περιουσιακών στοιχείων Ενσώματα πάγια περιουσιακά στοιχεία είναι τα υλικά αγαθά που έχουν σώμα (έχουν δηλαδή υλική υπόσταση) και τα οποία αποκτά η οικονομική μονάδα με σκοπό να τα χρησιμοποιεί ως μέσα δράσεώς της κατά τη διάρκεια της ωφέλιμης ζωής τους, η οποία είναι οπωσδήποτε μεγαλύτερη από ένα έτος. π.χ. Οικόπεδα, Κτίρια, Μηχανήματα, Μεταφορικά μέσα, κ.ο.κ. Άυλα πάγια περιουσιακά στοιχεία είναι τα ασώματα οικονομικά αγαθά (περιουσιακά στοιχεία τα οποία δεν έχουν υλική υπόσταση), τα οποία αποκτούνται από την οικονομική μονάδα με σκοπό να χρησιμοποιούνται παραγωγικά για χρονικό διάστημα οπωσδήποτε μεγαλύτερο από ένα έτος. π.χ. Υπεραξία (Goodwill), Δικαιώματα κ.ο.κ.

Επιμέτρηση παγίων περιουσιακών στοιχείων Κατά την αρχική αναγνώριση των μη κυκλοφορούντων στοιχείων βάσει Ε.Λ.Π., τα πάγια στοιχεία επιμετρούνται στο κόστος κτήσης. Το κόστος κτήσης περιλαμβάνει κάθε δαπάνη που απαιτείται για να περιέλθει ένα περιουσιακό στοιχείο στην παρούσα κατάσταση ή θέση ή επιδιωκόμενη χρήση. Μεταγενέστερα τα μη κυκλοφορούντα στοιχεία επιμετρώνται στο αποσβέσιμο κόστος κτήσεως. Αποσβέσιμο κόστος είναι το ποσό στο οποίο ένα πάγιο στοιχείο επιμετράται στην αρχική αναγνώριση, μειωμένο με τις σωρευμένες αποσβέσεις και απομειώσεις.

Απόσβεση Με τη στενή έννοια του όρου όταν λέμε απόσβεση εννοούμε τη μείωση της αξίας ενός πάγιου περιουσιακού στοιχείου από τη φθορά που έπαθε αυτό: είτε λόγω της παρόδου του χρόνου (χρονική φθορά) είτε λόγω της χρήσεως (λειτουργική φθορά) είτε λόγω επιστημονικών και τεχνικών ανακαλύψεων και εφευρέσεων (οικονομική απαξίωση).

Απομείωση Απομείωση είναι το ποσό κατά το οποίο η λογιστική αξία ενός περιουσιακού στοιχείου υπερβαίνει την ανακτήσιμη αξία του, όπως η ζημιά από επισφαλείς απαιτήσεις. Ζημίες απομείωσης παγίων περιουσιακών στοιχείων προκύπτουν όταν η ανακτήσιμη αξία ενός παγίου καταστεί μικρότερη από τη λογιστική του αξία.

Παράδειγμα προσδιορισμού κόστους κτήσης Επιχείρηση αγοράζει τοις μετρητοίς μηχάνημα αξίας 20.000. Επίσης καταβάλλονται 2.000 για μεταφορικά έξοδα, 500 για ασφάλιστρα μεταφοράς και 1.500 ως έξοδα συναρμολόγησης και τοποθέτησης του μηχανήματος. Να προσδιοριστεί το κόστος κτήσης του μηχανήματος. Κόστος κτήσης μηχανήματος =

Παράδειγμα αρχικής αναγνώρισης παγίου Η εταιρία "Α" απέκτησε την 20/2/20Χ4, από το εξωτερικό, μηχάνημα τιμολογιακής αξίας 180.000. Οι δασμοί εισαγωγής του μηχανήματος ανέρχονται στις 4.000, τα μεταφορικά έξοδα και τα ασφάλιστρα στις 6.000 και τα έξοδα συναρμολόγησης στις 2.000. Για να καταστεί λειτουργικό το μηχάνημα απαιτούνται κάποιες δοκιμές από εξειδικευμένο προσωπικό, η αμοιβή του οποίου ανέρχεται στις 3.000. Ο διευθυντής παραγωγής ο οποίος αποφάσισε την αγορά του συγκεκριμένου μηχανήματος αμείβεται με 1.200 το μήνα. Η επιχείρηση προϋπολογίζει εξαμηνιαία συντήρηση του μηχανήματος κόστους 500. Ζητείται να προσδιοριστεί το κόστος κτήσης του μηχανήματος.

Απάντηση Κατά την αρχική αναγνώριση, σύμφωνα με τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα, το κόστος κτήσης περιλαμβάνει κάθε δαπάνη που απαιτείται για να περιέλθει το περιουσιακό στοιχείο σε κατάσταση λειτουργίας. Τιμολογιακή αξία Δασμοί εισαγωγής Κόστος κτήσης μηχανήματος Μεταφορικά έξοδα & ασφάλιστρα Έξοδα συναρμολόγησης Έξοδα δοκιμαστικής λειτουργίας Σύνολο

Λογαριασμοί παγίων στοιχείων Οι βασικοί πρωτοβάθμιοι λογαριασμοί παγίων στοιχείων οι οποίοι και βρίσκονται στην πρώτη ομάδα λογαριασμών των Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων είναι οι εξής: 10 Γη 11 Διαμορφώσεις γης υποκείμενες σε απόσβεση 12 Κτήρια - τεχνικά έργα 13 Μηχανολογικός εξοπλισμός 14 Μεταφορικά μέσα 15 Λοιπός εξοπλισμός 16 Επενδύσεις σε ακίνητα 17 Πάγια βιολογικά περιουσιακά στοιχεία 18 Άυλα

Κτήρια - τεχνικά έργα: Ορισμοί Κτίρια είναι οι οικοδομικές κατασκευές που γίνονται με τη χρησιμοποίηση δομικών υλικών και προορίζονται για κατοικίες, βιομηχανοστάσια, αποθήκες ή οποιαδήποτε άλλη εκμετάλλευση ή δραστηριότητα της οικονομικής μονάδας. Εγκαταστάσεις κτιρίων είναι πρόσθετες εγκαταστάσεις, όπως ηλεκτρικές, υδραυλικές, μηχανολογικές, κλιματιστικές, τηλεπικοινωνιακές, αποχετεύσεως και άλλες, οι οποίες είναι συνδεδεμένες με το κτίριο κατά τέτοιο τρόπο, ώστε ο αποχωρισμός τους να μην είναι δυνατό να γίνει εύκολα και χωρίς βλάβη της ουσίας τους ή του κτιρίου. Οι εγκαταστάσεις αυτές παρακολουθούνται στους ίδιους υπολογαριασμούς στους οποίους παρακολουθούνται τα κτίρια στα οποία είναι ενσωματωμένες ή συνδεδεμένες. Τεχνικά έργα είναι μόνιμες, κατά κανόνα, τεχνικές κατασκευές με τις οποίες τροποποιείται το φυσικό περιβάλλον με σκοπό την εξυπηρέτηση των δραστηριοτήτων της οικονομικής μονάδας (π.χ. δρόμοι, πλατείες, λιμάνια, φράγματα, λίμνες, διώρυγες, περιφράξεις, σήραγγες, γέφυρες, αεροδρόμια ή στάδια).

Κτήρια - τεχνικά έργα: Λογαριασμοί Αναφέρουμε τους παρακάτω λογαριασμούς με ενδεικτική κωδικοποίηση: 12 Κτήρια - τεχνικά έργα 12.01 Μικτή αξία (κόστος ή αναπροσαρμοσμένη) κτηρίων - τεχνικών έργων 12.02 Σωρευμένες αποσβέσεις κτηρίων - τεχνικών έργων 12.03 Σωρευμένες απομειώσεις κτηρίων - τεχνικών έργων

Παράδειγμα αγοράς κτηρίου Επιχείρηση αγοράζει επί πιστώσει Κτήριο προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως αποθηκευτικός χώρος. Η συνολική αξία του ακινήτου σύμφωνα με το συμβόλαιο Νο.2/2015 ανέρχεται σε 100.000, συγκεκριμένα η αναλογία της αξία του κτιρίου ανέρχεται σε 70.000 και η αναλογία του οικοπέδου σε 30.000. Λογαριασμοί - Αιτιολογία Χρέωση Πίστωση

Παράδειγμα λογισμού αποσβέσεων Οι αποσβέσεις του κτηρίου του προηγούμενου παραδείγματος για την χρήση 20Χ5 υπολογίστηκαν σε 4.000. Λογαριασμοί - Αιτιολογία Χρέωση Πίστωση

Παύση αναγνώρισης παγίων στοιχείων Ένα πάγιο στοιχείο παύει να αναγνωρίζεται στον ισολογισμό όταν το στοιχείο αυτό διατίθεται ή όταν δεν αναμένονται πλέον μελλοντικά οικονομικά οφέλη από τη χρήση ή τη διάθεσή του. Το κέρδος ή ζημία που προκύπτει από την παύση αναγνώρισης παγίου στοιχείου προσδιορίζεται ως η διαφορά μεταξύ του καθαρού προϊόντος της διάθεσης, αν υπάρχει, και της λογιστικής αξίας του στοιχείου. Το κέρδος ή η ζημία από την παύση αναγνώρισης παγίου στοιχείου περιλαμβάνεται στην κατάσταση αποτελεσμάτων στο χρόνο που το στοιχείο παύει να αναγνωρίζεται.

Παράδειγμα παύσης αναγνώρισης παγίου Επιχείρηση πουλάει μηχάνημα (πάγιο) αντί του ποσού των 10.000 πλέον ΦΠΑ 23% σύμφωνα με το τιμολόγιο Νο.10. Το πωληθέν μηχάνημα ήταν αξίας κτήσης 30.000 και είχε μέχρι την ημέρα πώλησης του σωρευμένες αποσβέσεις 23.000. Να γίνει η εγγραφή πώλησης του παγίου.

Εύλογη αξία περιουσιακού στοιχείου Σύμφωνα με το άρθρο 24 του Ν.4308/2014 των Ε.Λ.Π. παρέχεται η εναλλακτική δυνατότητα στις οντότητες, να επιμετρούν τα περιουσιακά στοιχεία και τις υποχρεώσεις τους μεταγενέστερα της αρχικής τους αναγνώρισης στην εύλογη αξία τους. Εύλογη αξία είναι η τιμή ανταλλαγής ενός περιουσιακού στοιχείου ή διακανονισμού μιας υποχρέωσης, μεταξύ πρόθυμων και ενήμερων μερών που ενεργούν υπό κανονικές στην αγορά συνθήκες, κατά την ημερομηνία μέτρησης. Όταν η εύλογη αξία ενός περιουσιακού στοιχείου ή υποχρέωσης δεν μπορεί να επιμετρηθεί αξιόπιστα, το στοιχείο αυτό επιμετράται με τη μέθοδο του κόστους.

Αποσβέσεις Οι αποσβέσεις κάθε χρήσεως βαρύνουν το λειτουργικό κόστος ή απευθείας τα αποτελέσματα χρήσεως, όταν πρόκειται για αποσβέσεις που δεν ενσωματώνονται στο λειτουργικό κόστος. Αποσβέσιμο πάγιο περιουσιακό στοιχείο είναι το ενσώματο ή άυλο πάγιο στοιχείο που αποκτάται από την οικονομική μονάδα για διαρκή παραγωγική χρήση και έχει ωφέλιμη διάρκεια ζωής περιορισμένη, αλλά μεγαλύτερη από ένα έτος. Ωφέλιμη διάρκεια ζωής είναι, είτε η χρονική περίοδος κατά την οποία υπολογίζεται ότι το αποσβέσιμο πάγιο στοιχείο θα χρησιμοποιείται παραγωγικά από την οικονομική μονάδα, είτε η ολική ποσότητα παραγωγής ή το ολικό έργο το οποίο αναμένεται να επιτύχει η οικονομική μονάδα από το πάγιο αυτό στοιχείο (π.χ. ωφέλιμη διάρκεια ζωής μηχανήματος μετρημένη σε παραγωγικές ώρες). Αποσβεστέα αξία ενός αποσβέσιμου πάγιου περιουσιακού στοιχείου είναι το ιστορικό κόστος του ή άλλο ποσό που αντικατάστησε νομότυπα το ιστορικό κόστος {π.χ. αξία αναπροσαρμογής που επιβλήθηκε από το νόμο ή αξία που έχει προκύψει από εκτίμηση λόγω συγχωνεύσεως), μειωμένο κατά την υπολειμματική αξία του, εφόσον αυτή είναι αξιόλογη. Αν η υπολειμματική αξία δεν είναι αξιόλογη, δε λαμβάνεται υπ' όψιν για τον προσδιορισμό της αποσβεστέας αξίας. Η κρίση για την αξιολόγηση αυτή αφήνεται στην οικονομική μονάδα. Υπολειμματική αξία ενός αποσβέσιμου πάγιου περιουσιακού στοιχείου είναι η καθαρή ρευστοποιήσιμη αξία του, που υπολογίζεται να πραγματοποιηθεί κατά το τέλος της ωφέλιμης διάρκειας της ζωής του.

Διενέργεια αποσβέσεων Η διενέργεια αποσβέσεων για κάθε έτος είναι υποχρεωτική, ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή μη κερδών. Ο υπολογισμός των αποσβέσεων γίνεται από τη στιγμή που το πάγιο στοιχείο αρχίζει να χρησιμοποιείται ή να λειτουργεί. Τα πάγια στοιχεία με τεκμηριωμένα απεριόριστη ωφέλιμη οικονομική ζωή π.χ. οικόπεδα, δεν υπόκεινται σε απόσβεση. Οι αποσβέσεις υπολογίζονται με μαθηματικό τύπο (φόρμουλα) που κατανέμει συστηματικά την αξία του παγίου στην εκτιμώμενη ωφέλιμη οικονομική ζωή του. Η επιλογή γίνεται, κατά την κρίση της διοίκησης της οντότητας, από τρεις γενικά αποδεκτές μεθόδους απόσβεσης που είναι: η μέθοδος της σταθερής απόσβεσης, η μέθοδος της φθίνουσας απόσβεσης και η μέθοδος απόσβεσης βάσει των μονάδων παραγωγής.

Μέθοδος της σταθερής απόσβεσης Όταν εφαρμόζεται η μέθοδος της σταθερής απόσβεσης ο συντελεστής αποσβέσεως είναι σταθερός κάθε χρόνο και ο υπολογισμός με βάση το συντελεστή γίνεται πάντοτε από την αρχική αξία του περιουσιακού στοιχείου π. χ. εάν η αξία των μηχανημάτων είναι 100.000 και υπολογίζεται απόσβεση με συντελεστή 10% για κάθε χρόνο σύμφωνα με τη μέθοδο της σταθερής απόσβεσης το ποσό της απόσβεσης θα ανέρχεται σε 10.000 ευρώ το χρόνο. Ετήσιες αποσβέσεις = Αξία κτήσεως Υπολειμματική αξία Ωφέλιμη διάρκεια ζωής

Παράδειγμα υπολογισμού απόσβεσης με τη μέθοδο σταθερής απόσβεσης Έστω μηχάνημα αξίας κτήσεως 20.000, ωφέλιμης διάρκειας ζωής 20 ετών και υπολειμματική αξία στο τέλος του 20ου έτους 1.000. Ετήσιες αποσβέσεις = =

Μέθοδος της φθίνουσας απόσβεσης Φθίνουσα απόσβεση είναι η απόσβεση κατά την οποία το ποσό της απόσβεσης του πρώτου χρόνου της ωφέλιμης ζωής του παγίου είναι το μεγαλύτερο της περιόδου, ενώ κατά τα επόμενα χρόνια η απόσβεση βαίνει μειούμενη από χρήση σε χρήση. Οι βασικές μέθοδοι φθίνουσας απόσβεσης είναι οι εξής: του σταθερού ποσοστού (συντελεστή), που υπολογίζεται στην εκάστοτε φθίνουσα αναπόσβεστη αξία, και του φθίνοντος (μειούμενου) ποσοστού επί σταθερής αξίας (αρχική αξία). Η μέθοδος της φθίνουσας απόσβεσης προτείνεται στη λογική ότι με την πάροδο του χρόνου οι δαπάνες συντηρήσεως και επισκευών αυξάνονται.

Μέθοδος της φθίνουσας απόσβεσης με σταθερό συντελεστή Η μέθοδος της φθίνουσας απόσβεσης με σταθερό συντελεστή είναι εκείνη κατά την οποία ο μεν συντελεστής παραμένει ο ίδιος, ο δε υπολογισμός γίνεται όχι από την αρχική αξία του περιουσιακού στοιχείου, αλλά κάθε φορά επί του υπολοίπου που εναπομένει από την αφαίρεση της απόσβεσης π.χ. εάν η αξία των μηχανημάτων είναι 20.000 και υπολογίζεται απόσβεση 10%, το ποσόν αυτής της απόσβεσης συνέχεια θα μειώνεται. Έτσι, η απόσβεση τον 1 ο χρόνο θα είναι 2.000, το 2 χρόνο 1.800, τον 3 ο χρόνο 1.620 κ.ο.κ. Το σταθερό ποσοστό (συντελεστής) υπολογίζεται βάσει του μαθηματικού τύπου όπου ν η ωφέλιμη διάρκεια ζωής, με την υπολειμματική αξία να μην είναι ποτέ ίση με μηδέν και πάντα μεγαλύτερης του ενός ευρώ. Σταθερός συντελεστής = 1 ν Υπολειμματική αξία Αξία κτήσεως

Μέθοδος απόσβεσης βάσει των μονάδων παραγωγής Στη μέθοδο απόσβεσης βάσει των μονάδων παραγωγής, η αποσβεστέα αξία διαιρείται με το συνολικό αριθμό των μονάδων που εκτιμάται ότι θα παράγει το πάγιο στοιχείο σε ολόκληρη την ωφέλιμη ζωή του και προσδιορίζεται η απόσβεση ανά μονάδα παραγόμενου προϊόντος. Οι ετήσιες αποσβέσεις βάσει αυτής της μεθόδου υπολογίζονται ως εξής: Ετήσιες αποσβέσεις = Ετήσιες μονάδες παραγωγής Μονάδες παραγωγής κατά την ωφέλιμη διάρκεια ζωής * Αποσβέσιμη αξία Ετήσιος συντελεστής απόσβεσης

Παραδείγματα υπολογισμού αποσβέσεων Η εταιρία "Α" απέκτησε την 2/1/20Χ0 μηχάνημα αξίας 13.000 και ωφέλιμης ζωής 5 έτη. Η υπολειμματική αξία του μηχανήματος εκτιμήθηκε στα 1.000 και οι μονάδες που θα παράγει κατά την διάρκεια της ωφέλιμης ζωής σε 120.000 μονάδες. Με βάση τις ανάγκες τις εταιρίας προϋπολογίστηκε ότι η παραγωγή ανά έτος θα διαμορφωθεί ως εξής: 30.000 μονάδες για το 20Χ0, 35.000 μονάδες για το 20Χ1, 23.000 μονάδες για το 20Χ2, 17.000 μονάδες για το 20Χ3 και 15.000 μονάδες για το 20Χ4. Ζητείται να βρεθούν οι ετήσιες αποσβέσεις του μηχανήματος με βάση: α) τη μέθοδο σταθερής απόσβεσης β) τη μέθοδο των μονάδων παραγωγής

Μέθοδος σταθερής απόσβεσης Συντελεστής απόσβεσης = Αποσβεστέα αξία = Πίνακας αποσβέσεων: Έτος Αποσβεστέα Αξία Συντελεστής Απόσβεσης Ετήσια Απόσβεση Συσσωρευμένες Αποσβέσεις Αναπόσβεστη Αξία Σύνολο 100% 12.000

Μέθοδος απόσβεσης βάσει των μονάδων παραγωγής Συντελεστής απόσβεσης περιόδου = Παραχθείσες μονάδες περιόδου / Συνολικά εκτιμώμενες μονάδες παραγωγής Αποσβέσιμη αξία = Πίνακας αποσβέσεων: Έτος Αποσβεστέα Αξία Ετήσια Παραγωγή Συντελεστής Απόσβεσης Ετήσια Απόσβεση Συσσωρευμένε ς Αποσβέσεις Αναπόσβεστη Αξία Σύνολο 120.000 100% 12.000