ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ & ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΧΗΜΕΙΟΥ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΛΚΟΟΛΗΣ, ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΩΝ ΠΟΤΩΝ, ΟΙΝΟΥ & ΖΥΘΟΥ Ταχ. Διεύθυνση: Αν. Τσόχα 16 Ταχ. Κώδικας: 11521, Αθήνα Πληροφορίες: Αλεξ. Σκορδάκη (Δρ.) Τηλέφωνο: 213-2117273, 210-6479273 Fax: 210-6468272 Ε-mail: alkooli@gcsl.gr Αθήνα 8-4-2013 Αριθ. Πρωτ. 30/077/1317 ΠΡΟΣ : Π.Δ. ΘΕΜΑ : Αποστολή Σχεδίου Επισήμου Ελέγχου στους τομείς αρμοδιότητας της Διεύθυνσης Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνου και Ζύθου για το έτος 2013 Σας αποστέλλουμε το Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου του έτους 2013 για τους τομείς αρμοδιότητας της Διεύθυνσής μας. Για τη σύνταξη του Σχεδίου ελήφθησαν υπόψη τα αποτελέσματα εφαρμογής του αντίστοιχου Σχεδίου για το 2012. Το σχέδιο περιλαμβάνει τέσσερα κεφάλαια (Αλκοόλη και Αποστάγματα, Αλκοολούχα Ποτά, Οίνος, Ζύθος). Οι Χ.Υ., με βάση το σχέδιο, θα πρέπει να προγραμματίσουν τους αγορανομικούς ελέγχους κατά το 2013, σε συνεννόηση με τις Χ.Υ. υποδοχής σε περιπτώσεις εργαστηριακής υποστήριξης. Όσον αφορά τον τρόπο καταγραφής των αποτελεσμάτων του Επισήμου Ελέγχου, θα αποσταλούν εγκαίρως οι σχετικές οδηγίες. Παρακαλούμε για δικές σας ενέργειες. Ο Προϊστάμενος της Δ/νσης Γεώργιος Σιαμαντάς
ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΙΑΝΟΜΗΣ Α. Αποδέκτες για ενέργεια Χημικές Υπηρεσίες (πλην Β, Γ, Ε Αθηνών, Δ Θεσσαλονίκης, Β, Γ, Δ Πειραιά) Β. Αποδέκτες για κοινοποίηση 1. ΕΦΕΤ, Διεύθυνση Εργαστηριακών Ελέγχων Λ. Κηφισίας 124 & Ιατρίδου 2 Αθήνα 11526 2. Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Διεύθυνση Μεταποίησης Τυποποίησης και Π.Ε. Αχαρνών 2 Αθήνα 10176 3. Υπουργείο Εργασίας και Κοιν. Ασφάλισης Γενική Γραμματεία Καταναλωτή Δ/νση Προστασίας Καταναλωτή Πλατεία Κάνιγγος Αθήνα 10181 4. Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη Δ/νση Γενικής Αστυνόμευσης Αρχηγείο Ελληνικής Αστυνομίας Π. Κανελλοπούλου 4 Αθήνα 101 77 Γ. Εσωτερική Διανομή Υπουργείο Οικονομικών: 1. Γραφείο Υφυπουργού Οικονομικών κ. Γ. Μαυραγάνη 2. Γραφείο Προϊσταμένης Γενικής Δ/νσης Γ.Χ.Κ. κ. Α. Παπαθανασίου 3. Διευθύνσεις Κ.Υ. του ΓΧΚ
Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου για το 2013 στους τομείς αρμοδιότητας της Διεύθυνσης Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνου και Ζύθου Αθήνα,
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι ΕΠΙΣΗΜΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΙΘΥΛΙΚΗΣ ΑΛΚΟΟΛΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΑΓΜΑΤΩΝ Ι. ΑΡΜΟΔΙΕΣ ΑΡΧΕΣ O τομέας της αιθυλικής αλκοόλης (ουδέτερης, ακατέργαστης κ.λ.π. αποσταγμάτων και προϊόντων απόσταξης) και των αλκοολούχων εν γένει ποτών διέπεται από εκτενή ειδική νομοθεσία, κοινοτική [Καν. (ΕΚ) 670/2003 και 2336/2003 για τα ειδικά μέτρα στον τομέα της αιθυλικής αλκοόλης, Καν. (ΕΚ) 110/2008 για τα αλκοολούχα ποτά, Καν. (ΕΚ) 2870/2000 για τις μεθόδους ανάλυσης των αποσταγμάτων και εν γένει των αλκοολούχων ποτών, Οδηγία 92/12/ΕΟΚ, 92/83/ΕΟΚ, 92/84/ΕΟΚ (σχετικά με το φορολογικό καθεστώς των αλκοολούχων εν γένει προϊόντων] και εθνική [Ν.2969/2001, ΑΥΟ3002475/383/0029/2-2-2010 ΑΥΟ 30/077/2131/2011 σχετικά με την παραγωγή και διάθεση των αλκοολούχων ποτών, σχετικά με τη λειτουργία των αποσταγματοποιείων, Ν.2960/2001 (Εθνικός Τελωνειακός Κώδικας)]. Ειδικότερα η κατά τα ανωτέρω εθνική νομοθεσία, κυρίως δε ο Ν.2969/2001, συνιστά μια ολιστικού χαρακτήρα ρύθμιση με τη μορφή πλέγματος διατάξεων, τεχνικού κατά βάση χαρακτήρα οι οποίες καταλαμβάνουν όλα τα στάδια της παραγωγής, κατοχής, αποθήκευσης και διακίνησης των κατά τα ανωτέρω αλκοολούχων προϊόντων. Οι διατάξεις αυτές περιλαμβάνουν ρυθμίσεις και διαδικασίες με τις οποίες διασφαλίζεται, αφ' ενός μεν η εφαρμογή και o έλεγχος της τήρησης της προαναφερθείσας ειδικής στον τομέα των αλκοολούχων προϊόντων κοινοτικής νομοθεσίας - η οποία, μεταξύ των άλλων, περιλαμβάνει τις κατηγορίες των προϊόντων τις ποιοτικές προδιαγραφές τούτων, τους όρους παραγωγής (επιτρεπόμενες πρώτες και βοηθητικές ύλες, επιτρεπόμενες και μη λειτουργίες, επεξεργασίες, πρακτικές και προσθήκες κ.λ.π), τους όρους διάθεσης (επισήμανση, παρουσίαση κ.λ.π) - και εθνικής νομοθεσίας ποιότητας, αφ' ετέρου δε η ορθή επιβολή του Ε.Φ.Κ. και η σύλληψη της φορολογητέας ύλης στα διάφορα στάδια της παραγωγής, κατοχής μεταποίησης και διακίνησης των εν λόγω προϊόντων. Τούτο επιβάλλεται και από το γεγονός ότι, για λόγους αντικειμενικούς αναγομένους τελικά σ' αυτή τη φύση των αλκοολούχων προϊόντων και στον τρόπο επιβολής του Ε.Φ.Κ., ο ποιοτικός έλεγχος στην αλκοόλη και τα αλκοολούχα εν γένει προϊόντα είναι αλληλένδετος και άρρηκτα συνυφασμένος με τον φορολογικό έλεγχο -αναφορικά πάντοτε με τον Ε.Φ.Κ. Σύμφωνα λοιπόν με τις σχετικές διατάξεις (άρθρα 2, και 10) του Ν.2969/2001, ο εν γένει έλεγχος της παραγωγής και διακίνησης της αιθυλικής αλκοόλης, των αποσταγμάτων και γενικά των αλκοολούχων προϊόντων αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα των Υπηρεσιών του Υπουργείου Οικονομικών και συγκεκριμένα της Γενικής Διεύθυνσης Τελωνείων και Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης και της Γενικής Διεύθυνσης του Γενικού Χημείου του Κράτους, οι αρμόδιες Υπηρεσίες των οποίων ασκούν στις οικείες μονάδες παραγωγής και τις φορολογικές αποθήκες εμπορίας συστηματικό έλεγχο και διαρκή εποπτεία. ΙΙ. ΤΟΜΕΙΣ ΕΛΕΓΧΟΥ 1. Οι έλεγχοι που πραγματοποιούνται από το Γενικό Χημείο του Κράτους (Γ.Χ.Κ.) στις επιχειρήσεις που παράγουν κάθε είδους αιθυλική αλκοόλη γεωργικής προέλευσης αποστάγματα και προϊόντα απόσταξης κ.λ.π. (οινοπνευματοποιεία Α και Β κατηγορίας, αποσταγματοποιεία) ως και τις φορολογικές αποθήκες εμπορίας που διακινούν χύμα αιθυλική αλκοόλη, αποστάγματα κ.λ.π. διακρίνονται ως εξής: Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2013-2 -
α. Έλεγχος εγκαταστάσεων Περιλαμβάνει την επιθεώρηση των εγκαταστάσεων παραγωγής αλκοόλης, αποσταγμάτων, κ.λ.π., τον έλεγχο των χώρων, των εγκαταστάσεων των αποστακτικών μηχανημάτων και του εξοπλισμού εν γένει, τη σφράγιση των αποστακτικών μηχανημάτων, ως και τη βεβαίωση καταλληλότητας αυτών (στα πλαίσια της διαδικασίας χορήγησης της άδειας ασκήσεως επαγγέλματος ως και της κατά τριετία ανανέωσής της). β. Έλεγχος στην παραγωγή/διακίνηση Περιλαμβάνει i) τον (ποιοτικό και ποσοτικό) έλεγχο των εκάστοτε εισαγομένων πρώτων υλών στα οινοπνευματοποιεία και αποσταγματοποιεία (έλεγχος των συνοδευτικών και παραστατικών εγγράφων, μακροσκοπικός έλεγχος, καταμέτρηση, δειγματοληψία και χημική εξέταση προς χρέωση του εργοστασίου σε σάκχαρο και οινόπνευμα), ii) τον έλεγχο της όλης παραγωγικής διαδικασίας ως και της λειτουργίας των αποστακτικών μηχανημάτων, iii) τον (ποιοτικό και ποσοτικό) έλεγχο των εκάστοτε παραγομένων προϊόντων κατά τις διενεργούμενες παραδόσεις αυτών από τα σφραγισμένα δοχεία συλλογής, ως και των εκάστοτε διακινουμένων από τα εργοστάσιο (καταμέτρηση, δειγματοληψία και χημική εξέταση - Σύνταξη των οικείων πρωτοκόλλων, συνοδευτικών κ.λ.π. εγγράφων). Με βάση τα στοιχεία των κατά τα ανωτέρω ελέγχων, διενέργεια ισοζυγίων μάζας και διαδικασιών χρεοπίστωσης μεταξύ των (εκάστοτε) κατεργαζομένων πρώτων υλών και των παραγομένων (εκάστοτε) προϊόντων, ως και μεταξύ των παραγομένων και διακινουμένων (εκάστοτε) προϊόντων - μέσω και των κατά περίπτωση ισχυουσών, βάσει των σχετικών διατάξεων της νομοθεσίας, αποδόσεων και φυρών. Ανάλογοι έλεγχοι και ισοζύγια μάζας διενεργούνται και στις φορολογικές αποθήκες εμπορίας, αναφερόμενοι προφανώς επί των παραλαμβανομένων ή/και εισαγομένων προϊόντων σε σχέση με τα διατιθέμενα από αυτές. Με τις προαναφερθείσες διαδικασίες ελέγχου, σκοπείται η διασφάλιση, τόσο του φορολογικού αντικειμένου, όσο και της ποιότητας και ταυτότητας ως και της ασφάλειας των προϊόντων και της τήρησης των σχετικών κοινοτικών και εθνικών κανόνων. Είναι προφανές ότι στο επίπεδο αυτό δεν είναι δυνατός ο εκ των προτέρων σχεδιασμός και καθορισμός του αριθμού των ληφθησομένων δειγμάτων. 2. Ιδιαίτερη κατηγορία επιτηδευματιών αποτελούν οι (διήμεροι) μικροί αποσταγματοποιοί (Ν 2969/2001, άρθρο 5 παρ.5) οι οποίοι παράγουν, υπό ιδιαίτερο καθεστώς σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις (άρθρο 7, παρ.ε) του εν λόγω Ν. 2969/2001, το λεγόμενο προϊόν απόσταξης μικρών αποσταγματοποιών. Το εν λόγω προϊόν διατίθεται στην κατανάλωση, χωρίς τοπικούς περιορισμούς, χύμα, σε γυάλινα δοχεία χωρίς οποιαδήποτε μορφή τυποποίησης. Ο έλεγχος των εν λόγω επιτηδευματιών καθώς και προϊόντος κατά την παραγωγή, λόγω του μεγάλου αριθμού αυτών, της γεωγραφικής τους διασποράς, αλλά και της εν γένει ιδιαιτερότητας του καθεστώτος, δεν μπορεί παρά να είναι (κατ' ανάγκην) δειγματοληπτικός, διενεργείται όμως συστηματικά σύμφωνα και με οδηγίες που έχουν δοθεί με εκδοθείσες και ισχύουσες ΕΔΥΟ. ΙΙΙ. ΑΡΜΟΔΙΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ 1. Η δειγματοληψία των πρώτων υλών και των παραγόμενων και διακινουμένων προϊόντων στις μονάδες παραγωγής αιθυλικής αλκοόλης και αποσταγμάτων, ως και στις φορολογικές αποθήκες εμπορίας διενεργείται από τους εποπτεύοντες το εργοστάσιο ή την αποθήκη αρμόδιους υπαλλήλους του Γ.Χ.Κ. και του Τελωνείου. Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2013-3 -
2. Προκειμένου για το κατά τα ανωτέρω προϊόν απόσταξης των (διημέρων) μικρών αποσταγματοποιών, η δειγματοληψία διενεργείται i) από τις Χ.Υ., είτε αυτοτελώς, είτε σε συνεργασία με τις Τελωνειακές Υπηρεσίες ή το ΣΔΟΕ, (στο στάδιο της παραγωγής) ii) από τις Χ.Υ., είτε αυτοτελώς, είτε σε συνεργασία με το ΣΔΟΕ ή τις οικείες Δ/νσεις Εμπορίου στα σημεία διάθεσης αυτού. ΙΥ. ΕΞΕΤΑΣΗ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ Α. Αρμόδιες Χημικές Υπηρεσίες Αποκλειστικά αρμόδια αρχή για τον εργαστηριακό έλεγχο των πρώτων υλών παραγωγής αιθυλικής αλκοόλης, αποσταγμάτων κ.λ.π., ως και των παραγομένων και των διακινουμένων προϊόντων είναι το Γ.Χ.Κ. 1. Εφ' όσον οι Χ.Υ. του Γ.Χ.Κ. που εποπτεύουν μονάδες παραγωγής αιθυλικής αλκοόλης, αποσταγμάτων κ.λ.π. και φορολογικές αποθήκες εμπορίας αιθυλικής αλκοόλης διαθέτουν εργαστηριακό εξοπλισμό, προβαίνουν στον έλεγχο των λαμβανομένων δειγμάτων, διαφορετικά αποστέλλουν τα δείγματα στην οικεία Χ.Υ. που τις υποστηρίζει, σύμφωνα με τις υπ' αριθ. 3005400/213/007/28-3-1990 και 3012287/6233/0078/11-6- 2007 Α.Υ.Ο. Η κατ' έφεση εξέταση γίνεται στην Υπηρεσία που διενήργησε την Α' εξέταση. Στα δείγματα αποσταγμάτων, που θα ληφθούν κατά τις διενεργούμενες παραδόσεις αποσταγμάτων στα αποσταγματοποιεία, εκτός των συνήθων παραμέτρων [κατ όγκο αλκοολικός τίτλος, περιεκτικότητα σε πτητικά συστατικά (συναπόστακτα)] θα διενεργηθεί πιλοτικά έλεγχος και ως προς την περιεκτικότητα στα μέταλλα Pb και Cu, ως και στους φθαλικούς εστέρες, σύμφωνα με σχετικές οδηγίες και πρόγραμμα που θα αποσταλεί με σχετική εγκύκλιο της Υπηρεσίας μας. 2. Από τα δείγματα του προϊόντος απόσταξης (διημέρων) μικρών αποσταγματοποιών που θα ληφθούν σύμφωνα με τη σχετική κατανομή (Πίνακας 1), μέρος αυτών θα εξετασθεί παράλληλα και ως προς την περιεκτικότητα στα μέταλλα Pb και Cu, ως και στους φθαλικούς εστέρες. Συνεπώς μέρος αυτών θα αποστέλλεται για εξέταση ως προς τις συγκεκριμένες παραμέτρους στη Χ.Υ. που ορίζεται στον εν λόγω πίνακα για τις εν λόγω χημικές αναλύσεις (Α' και κατ' έφεση εξέταση). Τα αποτελέσματα των χημικών εξετάσεων θα διαβιβάζονται στην Χ.Υ. που πήρε ή δέχθηκε κατ' αρχήν το δείγμα η οποία θα πραγματοποιεί τις προβλεπόμενες ενέργειες σύμφωνα με τα σχετικά έγγραφά μας υπ' αρ. πρωτ. 3008911/1298/8-4-2009 & 3001926/255/26-1-2009 (μη ασφαλή ή μη Κανονικά δείγματα). Οι συγκεκριμένες παράμετροι συνιστούν παραμέτρους ασφάλειας, ο έλεγχός τους σχετίζεται με την κατάσταση, τη συντήρηση κ.λ.π. των χρησιμοποιουμένων (διημέρων) αμβύκων (Pb, Cu) και με τα χρησιμοποιούμενα κατά τη μετάγγιση, αποθήκευση, μεταφορά κ.λ.π. του προϊόντος μέσα (φθαλικοί εστέρες), ενώ αποτελεί συνέχεια αναλόγων ελέγχων διενεργηθέντων κατά τα παρελθόν (προγράμματα ελέγχου Pb, Cu, ως και μεθανόλης). Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2013-4 -
Σημειώνεται ότι οι αναφερόμενοι στον παραπάνω Πίνακα προγραμματισμού αριθμοί για τα προς εξέταση δείγματα είναι ενδεικτικοί υπό την έννοια π.χ. ότι και δείγματα που αποστέλλονται προς εξέταση στις Χ.Υ. εκτός του προγραμματισμού μπορούν - αναλόγως βεβαίως των υφισταμένων δυνατοτήτων των Χ.Υ. - να αποτελέσουν αντικείμενο εξέτασης ως προς τις συγκεκριμένες παραμέτρους. Σημειώνεται επίσης, ότι όσον αφορά τα μέταλλα Pb και Cu, που θα ελεγχθούν (χρησιμοποιούμενη μέθοδος εκείνη της Ατομικής Απορρόφησης), δεν υπάρχουν στη νομοθεσία (κοινοτική και εθνική) θεσμοθετημένα ανώτατα όρια για την περιεκτικότητά τους, στις διάφορες κατηγορίες των αλκοολούχων ποτών. Αντίθετα, στην εθνική νομοθεσία διαφόρων Κρατών-Μελών προβλέπονται σχετικά ανώτατα όρια συγκέντρωσης που όμως, για τις αντίστοιχες κατηγορίες αλκοολούχων ποτών (αποστάγματα), κυμαίνονται ανάλογα και με αυτές από 0,1 έως 10 mg/lt προκειμένου για το χαλκό και απο 0,1 έως 1 mg/lt προκειμένου για το μόλυβδο.. Επιπλέον δε, απο την Επιστημονική Επιτροπή της Ε.Ε. για τη Διατροφή του Ανθρώπου έχει γίνει αποδεκτή ως ανεκτή ημερήσια δόση, για μεν τον χαλκό η τιμή των 0,15mg/kg βάρους σώματος, για δε τον Pb η τιμή των 3,6 μg/kg βάρους σώματος. Αναφορικά με τον χειρισμό των δειγμάτων που θα εξετασθούν ως προς τα προαναφερθέντα μέταλλα έχουν ήδη δοθεί οδηγίες με σχετικές εγκυκλίους της Υπηρεσίας μας, μετά δε την έκδοση σχετικών αποφάσεων από το ΑΧΣ προσφάτως, θα δοθούν και επιπρόσθετες οδηγίες με σχετική εγκύκλιο. Όσον δε αφορά τους φθαλικούς εστέρες, υφίστανται, ως γνωστόν, θεσμοθετημένα όρια για την ειδική μετανάστευση (ΚΤΠ άρθρο 26 μέρος Α), σχετικά εν προκειμένω είναι τα υπ' αρ. πρωτ. 3001363/191/0029/20-1-2009, 300763/941/0029/18-3-2009 και 30/077/1663/31-5-2012 έγγραφά μας). Στην περίπτωση τυχόν περαιτέρω αναλύσεων (π.χ. εξειδικευμένων), οι οικείες Χ.Υ. θα πρέπει να απευθύνονται στη Δ/νση Α.Α.Π.Ο.Ζ. για την αντιμετώπιση των όποιων προβλημάτων. Για την επάρκεια των εργαστηρίων θα διενεργούνται διεργαστηριακές δοκιμές σε συνεργασία με την Ε' Χ.Υ Αθηνών ή ενδεχομένως και με συμμετοχή σε διεργαστηριακές δοκιμές σε κοινοτικό επίπεδο κ.λ.π.. Β. Χημικές αναλύσεις 1. Οι αναλύσεις που κατά κανόνα εκτελούνται στις πρώτες ύλες παραγωγής αιθυλικής αλκοόλης, αποσταγμάτων κ.λ.π., που εισάγονται προς κατεργασία στις οικείες μονάδες παραγωγής, είναι προσδιορισμοί της περιεκτικότητάς τους σε σάκχαρα (προτεινόμενη μέθοδος η μέθοδος Lane - Eynon) ή/και αλκοόλη [συνήθως προσδιορισμός του αλκοολικού τίτλου, είτε με απ' ευθείας μέτρηση, είτε μετά από απόσταξη, με προτεινόμενη μέθοδο i) εκείνη του ηλεκτρονικού πυκνομέτρου ή ii) την Αλκοολομετρία (συνήθως)] προς χρέωση του εργοστασίου. 2. Οι αναλύσεις που κατά κανόνα διενεργούνται στα κατά τα ανωτέρω παραγόμενα και διακινούμενα προϊόντα από τις μονάδες παραγωγής και τις φορολογικές αποθήκες εμπορίας, ως και στο προϊόν απόσταξης μικρών αποσταγματοποιών, είναι: α).προσδιορισμός του αλκοολικού τίτλου [με προτεινόμενη μέθοδο i) εκείνη του ηλεκτρονικού πυκνομέτρου ή ii) την Αλκοολομετρία]. Ο αλκοολικός τίτλος αποτελεί βασική παράμετρος για την ποιότητα του προϊόντος αλλά και γενικά τον προσδιορισμό του αναλογούντος Ε. Φ. Κ., ως και για τη χρεωπίστωση του εργοστασίου σε αλκοόλη και τη διενέργεια των ισοζυγίων μάζας. Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2013-5 -
β).προσδιορισμός μεθανόλης, υπολειμματικών στοιχείων (αιθυλική αλκοόλη) και πτητικών συστατικών (αποστάγματα), με προτεινόμενη μέθοδο την αέρια χρωματογραφία. Αποτελούν βασικές παραμέτρους ποιότητας, αλλά και ελέγχου της κανονικότητας της αιθυλικής αλκοόλης και των αποσταγμάτων σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, κοινοτική [Καν. (ΕΚ) 110/2008] και εθνική (Ν.2969/01). γ).προσδιορισμός συνθετικής / γεωργικής αλκοόλης (με προτεινόμενη μέθοδο εκείνη του σπινθηριστή υγρών με μέτρηση 14 C). Ο προσδιορισμός αφορά τον ποιοτικό έλεγχο (σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, κοινοτική και εθνική η αιθυλική αλκοόλη ποτοποιίας πρέπει να είναι αποκλειστικά γεωργικής προέλευσης) και εκτελείται κυρίως στην αιθυλική αλκοόλη αλλοδαπής προελεύσεως. δ).προσδιορισμός φθαλικών εστέρων Ο έλεγχος σχετίζεται κυρίως μεν με την ασφάλεια, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις (DEP) και με τη διασφάλιση του φορολογικού αντικειμένου [ο συγκεκριμένος φθαλικός εστέρας χρησιμοποιείται ευρέως σαν μετουσιωτικό της αιθυλικής αλκοόλης που προορίζεται για βιομηχανική χρήση με απαλλαγή από τον Ε.Φ.Κ.]. Γ. Αποστολή συγκεντρωτικών αποτελεσμάτων Οι Χ.Υ. που διενεργούν, κατά τα ανωτέρω, αναλύσεις στον τομέα του προϊόντος απόσταξης μικρών αποσταγματοποιών αποστέλλουν ετήσια συγκεντρωτική κατάσταση των αποτελεσμάτων των σχετικών εξετάσεων, σύμφωνα με το υπόδειγμα του συνημμένου Παραρτήματος Ι, στη Δ/νση Α.Α.Π.Ο.Ζ., το αργότερο μέχρι τις 30 Ιανουαρίου του επομένου έτους. V. ΕΠΙΒΟΛΗ ΚΥΡΩΣΕΩΝ Στις περιπτώσεις παραβάσεων, προβλέπονται κατά των παραβατών διοικητικές και ποινικές κυρώσεις σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις (άρθρα 11, 12) του Ν. 2969/01και τηρούνται οι διατυπώσεις και διαδικασίες που επίσης προβλέπονται στις σχετικές διατάξεις των άρθρων 13 και 14 του εν λόγω νόμου. Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2013-6 -
Πίνακας 1. Πρόγραμμα εργαστηριακού ελέγχου του αποστάγματος στεμφύλων μικρών αποσταγματοποιών για το έτος 2013 Δειγματοληψία Αρμόδια Χ.Υ. Δειγματοληψίας Αριθμός δειγμάτων που θα ληφθούν Γ'Χ.Υ. Θεσ/νίκης 20 Χ.Υ Ιωαννίνων 20 Χ.Υ Λάρισας 20 Χ.Υ. Ηρακλείου Χ.Υ. Χανίων 08 Χ.Υ Πάτρας 25 Χ.Υ. Ρόδου 10 Χ.Υ Βόλου 20 Εξεταζόμενη Παράμετρος Εργαστηριακή Εξέταση Αρμόδια Χ.Υ. Εξέτασης Αριθμός Δειγμάτων Ποιοτικός έλεγχος Β' Χ.Υ. Θεσ/νίκης 20 Μέταλλα Pb, Cu Β' Χ.Υ. Θεσ/νίκης 6 Φθαλικοί εστέρες Β' Χ.Υ. Θεσ/νίκης 6 Ποιοτικός έλεγχος Χ.Υ. Ιωαννίνων 20 Μέταλλα Pb, Cu Χ.Υ. Ιωαννίνων 10 Φθαλικοί εστέρες Χ.Υ. Ιωαννίνων 10 Ποιοτικός έλεγχος Χ.Υ Λάρισας 20 Μέταλλα Pb, Cu Β' Χ.Υ. Θεσ/νίκης 5 Φθαλικοί εστέρες Β' Χ.Υ. Θεσ/νίκης 5 Ποιοτικός έλεγχος Χ.Υ. Ηρακλείου 15 Μέταλλα Pb, Cu Β' Χ.Υ. Αθηνών 07 Φθαλικοί εστέρες Δ' Χ.Υ. Αθηνών 07 Ποιοτικός έλεγχος Δ' Χ.Υ. Αθηνών 08 Μέταλλα Pb, Cu Β' Χ.Υ. Αθηνών 04 Φθαλικοί εστέρες Δ' Χ.Υ. Αθηνών 04 Ποιοτικός έλεγχος Χ.Υ Πάτρας 25 Μέταλλα Pb, Cu Χ.Υ Πάτρας 10 Φθαλικοί εστέρες Χ.Υ Πάτρας 10 Ποιοτικός έλεγχος Χ.Υ. Ρόδου 10 Μέταλλα Pb, Cu Χ.Υ. Ρόδου 05 Φθαλικοί εστέρες Δ' Χ.Υ. Αθηνών 05 Ποιοτικός έλεγχος Χ.Υ Βόλου 20 Μέταλλα Pb, Cu Β' Χ.Υ. Θεσ/νίκης 5 Φθαλικοί εστέρες Χ.Υ. Βόλου 10 Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2013-7-
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙ ΕΠΙΣΗΜΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΩΝ ΠΟΤΩΝ Όσον αφορά το συνολικό πλαίσιο του επισήμου ελέγχου των αλκοολούχων ποτών, αυτό έχει ήδη περιγραφεί ενδελεχώς στο Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου για το έτος 2012 και ισχύει αυτούσιο και για το έτος 2013, δεδομένου ότι δεν έχει επέλθει καμμία αλλαγή σε θεσμικό επίπεδο. Το Σχέδιο αυτό ευρίσκεται ανηρτημένο στην Διαύγεια (ΑΔΑ Β445Η-Ο1Ε). Όσον αφορά τον αριθμό των δειγμάτων που καλούνται οι Χημικές Υπηρεσίες να δεχθούν στα πλαίσια του ελέγχου στην αγορά, αυτός καταγράφεται ανά Χημική Υπηρεσία στον ακόλουθο Πίνακα. Πίνακας. Αριθμός αγορανομικών δειγμάτων αλκοολούχων ποτών ανά Χ.Υ. για το έτος 2013 ΧΗΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ Α' ΑΘΗΝΩΝ 50 ΑΝΑΤ. ΑΤΤΙΚΗ 50 ΑΛΕΞ/ΠΟΛΙΣ 40 ΒΕΡΟΙΑ 20 ΒΟΛΟΣ 40 ΕΔΕΣΣΑ 20 ΕΛΕΥΣΙΝΑ 30 ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ 30 ΗΡΑΚΛΕΙΟ 50 Γ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 60 ΘΗΒΑ 20 ΙΩΑΝΝΙΝΑ 40 ΚΑΒΑΛΑ 40 ΚΑΛΑΜΑΤΑ 20 ΚΑΤΕΡΙΝΗ 10 ΚΕΡΚΥΡΑ 40 ΚΟΖΑΝΗ 20 ΚΟΡΙΝΘΟΣ 30 ΛΑΡΙΣΑ 40 ΛΙΒΑΔΕΙΑ 20 ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ 20 ΜΥΤΙΛΗΝΗ 30 ΞΑΝΘΗ 20 ΠΑΤΡΑ 80 Α ΠΕΙΡΑΙΑ 50 ΠΡΕΒΕΖΑ 20 ΠΥΡΓΟΣ 20 ΡΕΘΥΜΝΟ 20 ΡΟΔΟΣ 40 ΣΑΜΟΣ 20 ΣΕΡΡΕΣ 20 ΣΥΡΟΣ 20 ΤΡΙΠΟΛΗ 20 ΦΛΩΡΙΝΑ 20 ΧΑΛΚΙΔΑ 30 ΧΑΝΙΑ 40 ΧΙΟΣ 20 ΣΥΝΟΛΟ 1160 Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2013-8 -
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΜΠΕΛΟΟΙΝΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ Ι. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ - ΑΡΜΟΔΙΕΣ ΑΡΧΕΣ Ο τομέας του οίνου διέπεται από εκτενή ειδική εθνική νομοθεσία (Ν.Δ. 243/1969, Ν. 396/1976, Ν.427/1976, εφαρμοστικές Κ.Υ.Α.) αλλά και ενωσιακή [Καν. (ΕΚ) 1234/2007 και σειρά εφαρμοστικών κανονισμών], η οποία περιλαμβάνει πλήθος διατάξεων καθαρά τεχνικού χαρακτήρα, που αφορούν, εκτός των άλλων, και θέματα τα οποία εμπίπτουν στις αρμοδιότητες της Υπηρεσίας μας. Εξ άλλου με βάση και τις σχετικές διατάξεις [Ν. 396/1976 (άρθρο 13 παρ.1, 2 και άρθρο 22), Ν.Δ. 243/1969 (άρθρο 7 παρ.5), Ν. 427/1976 (άρθ. 6)] της προαναφερθείσας εθνικής νομοθεσίας, η Υπηρεσία μας είναι συναρμόδια αρχή με το Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, για τον έλεγχο και την τήρηση των σχετικών διατάξεων στον αμπελοοινικό τομέα. Οι Χ.Υ. του Γ.Χ.Κ. είναι αρμόδιες για την επιβολή των διοικητικών κυρώσεων που σχετίζονται με τις παραβάσεις της νομοθεσίας περί οινολογικών κατεργασιών και εμπορίας του οίνου, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 13 και 14 του Ν. 396/1976, ενώ με τις διατάξεις των άρθρων 13 και 15 του ίδιου νόμου, ρυθμίζεται η διαδικασία εκδίκασης των σχετικών παραβάσεων που επισύρουν ποινικές κυρώσεις καθώς και η επιβολή αυτών, κατά περίπτωση. ΙΙ. ΤΟΜΕΙΣ ΕΛΕΓΧΟΥ Οι έλεγχοι που πραγματοποιούνται στον αμπελοοινικό τομέα από το Γ.Χ.Κ. περιλαμβάνουν, αφενός μεν, επιθεωρήσεις - ελέγχους σε μονάδες παραγωγής και εμφιάλωσης των σχετικών προϊόντων (πχ για την έκδοση βεβαιώσεων καταλληλότητας οινοποιείων και εμφιαλωτηρίων οίνων, για την έκδοση των ειδικών αδειών εμφιαλωτηρίων οίνων, για τις εφαρμοζόμενες οινολογικές πρακτικές, για τις αναμίξεις οίνων με οινόπνευμα για την παραγωγή οίνων-λικέρ κλπ), αφετέρου δε, εργαστηριακούς ελέγχους των δειγμάτων των προϊόντων. Ειδικότερα, όσον αφορά στους ελέγχους των αμπελοοινικών προϊόντων, αυτοί διακρίνονται ως εξής: α) Έλεγχοι στην αγορά και τελωνειακοί έλεγχοι. Πρόκειται για τους ελέγχους που πραγματοποιούνται κατά την κυκλοφορία των προϊόντων στην αγορά και τους τελωνειακούς ελέγχους. β) Έλεγχοι στην παραγωγή. Οι έλεγχοι αυτοί περιλαμβάνουν επιθεωρήσεις στους χώρους παραγωγής-εμφιάλωσης, δειγματοληψία και εργαστηριακή εξέταση των δειγμάτων. ΙΙΙ. ΕΞΕΤΑΣΗ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ Α. Χημικές Υπηρεσίες Τα εργαστήρια του Γενικού Χημείου του Κράτους περιλαμβάνονται στα εργαστήρια που είναι εξουσιοδοτημένα να διενεργούν επίσημες αναλύσεις στη χώρα μας, όπως προκύπτει από το σχετικό κατάλογο που είναι δημοσιευμένος στην Επίσημη Εφημερίδα της Ε.Ε. Με βάση την Α.Υ.Ο. 3005409/213/0078/28-3-1990 όπως τροποποιήθηκε από την Α.Υ.Ο. 3012287/6233/0078/11-06-1997, καθώς και με τις σχετικές απαιτήσεις του Καν.(ΕΚ) 1234/2007 για τα γενικά κριτήρια λειτουργίας των εργαστηρίων που εκτελούν επίσημες Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2013-9 -
αναλύσεις στον αμπελοοινικό τομέα, οι εν λόγω εργαστηριακές εξετάσεις θα διενεργούνται από τις Χ.Υ. που αναφέρονται στις κατωτέρω παραγράφους 1) και 2): 1) B' X.Y. Θεσ/νίκης, Χ.Υ. Καβάλας, Χ.Υ. Ηρακλείου, Χ.Υ. Βόλου, Χ.Υ. Ιωαννίνων, Χ.Υ. Ρόδου, Χ.Υ. Κέρκυρας και Χ.Υ. Μυτιλήνης οι οποίες είναι διαπιστευμένες κατά ISO/IEC 17025 σε τουλάχιστον μία μέθοδο ανάλυσης οίνων. 2) Α' Χ.Υ. Θεσ/νίκης, Χ.Υ. Ελευσίνας, Χ.Υ. Πατρών, Χ.Υ. Κορίνθου, Χ.Υ. Βέροιας, Χ.Υ. Σάμου, Χ.Υ. Χαλκίδας και Χ.Υ. Αν. Αττικής, οι οποίες λόγω του ελέγχου των αναμίξεων των οίνων με αιθυλική αλκοόλη για την παρασκευή οίνων-λικέρ (που έχουν συντελεστή Ε.Φ.Κ.) ή λόγω της μεγάλης σχετικής εξειδίκευσής τους ή λόγω της μεγάλης οινοπαραγωγής που υπάρχει σε ορισμένες από τις εν λόγω περιοχές ή λόγω εξαγωγών, θα εξακολουθήσουν να πραγματοποιούν αναλύσεις αμπελοοινικών προϊόντων. Οι εν λόγω Υπηρεσίες θα πρέπει να πληρούν τα κριτήρια ποιότητας που έχουν καθοριστεί από το Τμήμα Ποιότητας της Δ/νσης Προσωπικού του Γ.Χ.Κ. και να συμμετέχουν, εφόσον είναι δυνατόν, σε διεργαστηριακές εξετάσεις οίνων που διοργανώνονται από την Ε' Χ.Υ. Αθηνών. Τα δείγματα οίνων που λαμβάνονται από τις δειγματίζουσες αρχές, ανά την επικράτεια, θα αποστέλλονται, σύμφωνα με τις διατάξεις της Α.Υ.Ο. 3005409/213/0078/28-3-1990 όπως τροποποιήθηκε από την Α.Υ.Ο. 3012287/6233/0078/11-06-1997, στις κατά τόπον αρμόδιες Χ.Υ. που αναφέρονται στις ανωτέρω παραγράφους 1) και 2), οι οποίες θα προβαίνουν στις σχετικές εξετάσεις και γνωματεύσεις των εν λόγω δειγμάτων. Επισημαίνεται ότι η ανωτέρω κατανομή των δειγμάτων αμπελοοινικών προϊόντων στις Χ.Υ. αφορά αποκλειστικά και μόνο στην εργαστηριακή εξέταση και τη γνωμάτευση επί των εν λόγω δειγμάτων και δεν αφορά στις διαδικασίες εκδίκασης και επιβολής των διοικητικών κυρώσεων του Ν. 396/1976, οι οποίες διενεργούνται σύμφωνα με τις σχετικές ισχύουσες διαδικασίες. Β. Χημικές αναλύσεις Παράμετροι Σύμφωνα με το άρθρο 120ζ του Καν.(ΕΚ) 1234/2007, οι επίσημες κοινοτικές μέθοδοι ανάλυσης στον αμπελοοινικό τομέα είναι εκείνες που συνιστώνται και δημοσιεύονται από τον Διεθνή Οργανισμό Αμπέλου και Οίνου (O.I.V.). Ορισμένες από τις εν λόγω μεθόδους (ιδίως όσες συνδέονται με όρια καθορισμένα από τη νομοθεσία) περιλαμβάνονται στην ανακοίνωση υπ'αριθ. 2010/C43/01 της Επιτροπής (Επίσ. Εφημ. Ε.Ε. C43/19-02-2010) (σχετική εγκύκλιος υπ'αριθ. 3003668/597/26-022010 της Υπηρεσίας μας). Οι μέθοδοι ανάλυσης καλύπουν τόσο τις παραμέτρους που σχετίζονται με τον ποιοτικό έλεγχο των αμπελοοινικών προϊόντων (αλκοολικός τίτλος, ολική οξύτητα, πτητική οξύτητα, σάκχαρα, ph, πυκνότητα κλπ), όσο και τις παραμέτρους που σχετίζονται με την ασφάλεια των προϊόντων (θειώδη, σορβικό οξύ κλπ). ΙV. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΑΜΠΕΛΟΟΙΝΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 2013 Στο πλαίσιο του προγραμματισμού του επισήμου ελέγχου των αμπελοοινικών προϊόντων και με βάση τον σχετικό καθορισμό των αρμοδίων Υπηρεσιών (μέρος ΙΙΙΑ), καταρτίζεται ετήσιο σχέδιο εξέτασης δειγμάτων για το έτος 2013, σύμφωνα με τον πίνακα 4. 1) Ποιοτικός έλεγχος. Τα δείγματα που προορίζονται για τον ποιοτικό έλεγχο προέρχονται κυρίως από τον έλεγχο της αγοράς, καθώς και από τελωνειακές διαδικασίες και ελέγχους. Ανάλογα με τις δυνατότητες της κάθε Χημικής Υπηρεσίας (εξοπλισμός, προσωπικό κλπ), τον Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2013-10 -
αριθμό των προς εξέταση δειγμάτων, καθώς και τις ανάγκες εργαστηριακής υποστήριξης της περιοχής την οποία καλύπτει ή τις εξαγωγές που πραγματοποιούνται, καθορίζονται και οι επιμέρους παράμετροι (αλκοολικός τίτλος, ολική οξύτητα, πτητική οξύτητα, ph, πυκνότητα, σάκχαρα, κλπ) που θα εξεταστούν, κατά περίπτωση. Κατά τη διενέργεια του ποιοτικού ελέγχου πραγματοποιείται και ο έλεγχος της επισήμανσης των αμπελοοινικών προϊόντων. 2) Παράμετροι ασφάλειας προϊόντων. Τα δείγματα που προορίζονται για τον προσδιορισμό κάποιας συγκεκριμένης παραμέτρου (πχ θειώδη) μπορεί να χρησιμοποιούνται και τον προσδιορισμό άλλης παραμέτρου (πχ σορβικό οξύ), καθώς και για τον ποιοτικό έλεγχο, εφόσον πληρούνται οι όροι διενέργειας του παρόντος προγραμματισμού εργαστηριακού ελέγχου του Γ.Χ.Κ. για τον αμπελοοινικό τομέα. Οι, προς εξέταση, παράμετροι ασφάλειας για τους οίνους, με τις σχετικές οδηγίες ανά περίπτωση, είναι οι ακόλουθες: α) Θειώδη β) Λοιπά συντηρητικά (επιτρεπόμενα και μη): Τουλάχιστον το 50% των δειγμάτων που προορίζονται για τον προσδιορισμό συντηρητικών, πλην θειωδών, επιτρεπομένων και μη (σορβικό, βενζοϊκό, σαλικυλικό οξύ κλπ) πρέπει να είναι δείγματα ημίγλυκων και γλυκών οίνων, με έμφαση στα αμπελοοινικά προϊόντα που κυκλοφορούν σε λαϊκές αγορές. Επίσης, θα πρέπει να εξεταστεί, ως προς την περιεκτικότητα σε συντηρητικά (συμπεριλαμβανομένων των θειωδών), αντιπροσωπευτικός αριθμός δειγμάτων εισαγόμενων οίνων (τρίτων χωρών). γ) Βαρέα μέταλλα: Τα δείγματα που θα εξετασθούν για βαρέα μέταλλα θα πρέπει να είναι ελληνικοί ή/και κοινοτικοί ή/και εισαγόμενοι οίνοι. δ) Ωχρατοξίνη Α: Τουλάχιστον 20% των δειγμάτων που προορίζονται για τον προσδιορισμό ωχρατοξίνης Α πρέπει να είναι δείγματα λιαστών οίνων. ε) Υπολείμματα φυτοπροστατευτικών ενώσεων: Τα δείγματα που θα εξεταστούν για υπολείμματα φυτοπροστατευτικών ενώσεων πρέπει να είναι οίνοι ελληνικοί ή/και κοινοτικοί ή/και εισαγόμενοι οίνοι, ενώ μέρος των εν λόγω δειγμάτων θα πρέπει να είναι οίνοι που δηλώνονται ως βιολογικοί οίνοι ή προϊόντα βιολογικής γεωργίας στ) Φθαλικοί εστέρες (Διερευνητικά): Η πλειοψηφία των δειγμάτων ή, ενδεχομένως, όλα τα δείγματα, θα πρέπει να είναι οίνοι που έχουν εμφιαλωθεί σε πλαστικές φιάλες. ζ) Μεθανόλη (Διερευνητικά, λόγω θέσπισης ανώτατων επιτρεπόμενων ορίων από τον O.I.V.) Τα δείγματα μπορούν να είναι ελληνικοί ή/και κοινοτικοί ή/και εισαγόμενοι οίνοι. η) Μονοαιθυλενογλυκόλη (Διερευνητικά, κατόπιν σχετικών ειδοποιήσεων από το σύστημα R.A.S.F.F. και λόγω θέσπισης ανώτατου επιτρεπόμενου ορίου από τον O.I.V.) Τα δείγματα μπορούν να είναι ελληνικοί ή/και κοινοτικοί ή/και εισαγόμενοι οίνοι. 3) Συγκεντρωτικές καταστάσεις αποτελεσμάτων. Οι Χ.Υ. που διενεργούν, κατά τα ανωτέρω, επίσημες αναλύσεις στον αμπελοοινικό τομέα, αποστέλλουν ετήσια συγκεντρωτική κατάσταση των αποτελεσμάτων των σχετικών εργαστηριακών ελέγχων στη Δ/νση Αλκοόλης, Αλκ. ποτών, Οίνου και Ζύθου, το αργότερο μέχρι τις 30 Ιανουαρίου του επομένου έτους. Υπόδειγμα της σχετικής συγκεντρωτικής κατάστασης περιλαμβάνεται στο συνημμένο Παράρτημα ΙΙΙ. Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2013-11 -
Πίνακας 4. Προγραμματισμός εργαστηριακού ελέγχου του Γ.Χ.Κ. για τα αμπελοοινικά προϊόντα (Έτος 2013) Αρμόδια Χ.Υ. για την εργαστηριακή εξέταση Παράμετρος Αριθμός δειγμάτων Β' Χ.Υ. Θεσ/νίκης Χ.Υ. Καβάλας Χ.Υ. Ηρακλείου Χ.Υ. Ιωαννίνων 1 Ποιοτικός έλεγχος - Θειώδη - Λοιπά συντηρητικά 50 Φθαλικοί εστέρες 10 Ποιοτικός έλεγχος - Θειώδη - Λοιπά συντηρητικά 100 Ποιοτικός έλεγχος - Θειώδη - Λοιπά συντηρητικά 100 Φθαλικοί εστέρες 10 Ποιοτικός έλεγχος - Θειώδη - Λοιπά συντηρητικά 80 Βαρέα μέταλλα 30 Χ.Υ. Ρόδου Ποιοτικός έλεγχος - Θειώδη - Λοιπά συντηρητικά 50 Χ.Υ. Πατρών Ποιοτικός έλεγχος - Θειώδη - Λοιπά συντηρητικά 50 Χ.Υ. Βόλου Ποιοτικός έλεγχος - Θειώδη - Λοιπά συντηρητικά 30 Χ.Υ. Χαλκίδας Ποιοτικός έλεγχος - Θειώδη - Λοιπά συντηρητικά 20 Α' Χ.Υ. Θεσ/νίκης Ποιοτικός έλεγχος - Θειώδη 200 Χ.Υ. Βέροιας Ποιοτικός έλεγχος - Θειώδη 200 Χ.Υ. Κορίνθου Ποιοτικός έλεγχος - Θειώδη 100 Χ.Υ. Ελευσίνας Ποιοτικός έλεγχος - Θειώδη 50 Χ.Υ. Μυτιλήνης Ποιοτικός έλεγχος - Θειώδη 20 Χ.Υ. Κέρκυρας Ποιοτικός έλεγχος - Θειώδη 10 Χ.Υ. Σάμου Ποιοτικός έλεγχος 50 Χ.Υ. Ανατ. Αττικής Ποιοτικός έλεγχος 50 Υπολείμματα Δ' Χ.Υ. Αθηνών 2 φυτοπροστατευτικών 20 ενώσεων Μεθανόλη 10 Μονοαιθυλενογλυκόλη 10 Α' Χ.Υ. Πειραιά 2 Ωχρατοξίνη Α 10 Σ Υ Ν Ο Λ Ο 1260 1. Η δειγματοληψία θα κατανεμηθεί ως εξής: Χ.Υ. Ιωαννίνων: 30 δείγματα Χ.Υ. Κέρκυρας: 20 δείγματα Χ.Υ. Πρέβεζας: 20 δείγματα Χ.Υ. Ηγουμενίτσας: 10 δείγματα 2. Η δειγματοληψία θα πραγματοποιηθεί από την Α Χ.Υ. Αθηνών. Τα δείγματα μπορούν να προέρχονται είτε από την εγχώρια αγορά είτε από τις τελωνειακές διαδικασίες (ενδοκοινοτικές αποστολές ή εισαγωγές). Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2013-12 -
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙV ΕΠΙΣΗΜΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΟΜΕΑ ΖΥΘΟΥ I. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ-ΑΡΜΟΔΙΕΣ ΑΡΧΕΣ Ο τομέας του ζύθου διέπεται από ειδική εθνική νομοθεσία (Β.Δ. 28-09-1922, Ν. 2963/1923, Ν. 1839/1989, Ν. 2127/1993, Ν. 2960/2001, Π.Δ. 965/1980, σειρά Υπουργικών Αποφάσεων και αποφάσεων Α.Χ.Σ.). Η εν λόγω νομοθεσία περιλαμβάνει πλήθος διατάξεων δασμοφορολογικού και τεχνικού χαρακτήρα, που αφορούν, μεταξύ άλλων, τον έλεγχο των ζυθοποιείων, τον καθορισμό των όρων που πρέπει να πληροί ο καταναλισκόμενος ζύθος, και των σχετικών αναλύσεων, θέματα τα οποία εμπίπτουν στις αρμοδιότητες του Γενικού Χημείου του Κράτους. Με βάση τις σχετικές διατάξεις της προαναφερθείσας εθνικής νομοθεσίας, η Γενική Διεύθυνση του Γενικού Χημείου του Κράτους είναι συναρμόδια αρχή με τη Γενική Διεύθυνση Τελωνείων και Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης για τον έλεγχο της παραγωγής ζύθου. ΙΙ ΤΟΜΕΙΣ ΕΛΕΓΧΟΥ Α. Έλεγχος στην παραγωγή Ο έλεγχος αυτός περιλαμβάνει επιθεωρήσεις στους χώρους παραγωγής και εμφιάλωσης ζύθου, καθώς και την έκδοση βεβαίωσης καταλληλότητας αυτών, τον έλεγχο και τη σφράγιση των μηχανημάτων, τη δειγματοληψία και χημική ανάλυση των πρώτων υλών και των ετοίμων προς διάθεση προϊόντων, ανά παρτίδα, ώστε να διασφαλίζεται: α. Η δυνατότητα διενέργειας ισοζυγίων μάζας μεταξύ των εκάστοτε χρησιμοποιούμενων πρώτων υλών και των παραγόμενων προϊόντων. β. Ο πλήρης ποιοτικός έλεγχος (αλκοολικός τίτλος, αρχική πυκνότητα ζυθογλεύκους, βαθμός ζύμωσης, πρόσθετα κλπ.) και η συμβατότητα του προϊόντος προς τις ισχύουσες σχετικές διατάξεις. γ. Ο προσδιορισμός των βαθμών PLATO σύμφωνα με την Υ.Α. 3006674/1102/07-04-2010 (Φ.Ε.Κ. Β 528), στοιχείο απαραίτητο στις αρμόδιες για τη φορολογία Τελωνειακές Αρχές για την ορθή επιβολή του Ε.Φ.Κ. Β. Τελωνειακός έλεγχος Ο Τελωνειακός έλεγχος διενεργείται στις μονάδες παραγωγής, στις φορολογικές αποθήκες και αποθήκες εμπορίας, κατά την παραλαβή από άλλα κράτη - μέλη και κατά τις εισαγωγές/εξαγωγές από και προς τρίτες χώρες. Γ. Έλεγχοι στην αγορά Πρόκειται για τους ελέγχους που πραγματοποιούνται κατά την κυκλοφορία των προϊόντων στην εσωτερική αγορά. Κατά τη διενέργεια των σχετικών εξετάσεων πραγματοποιείται και ο έλεγχος της επισήμανσης. Η δειγματοληψία στο πλαίσιο των ανωτέρων ελέγχων πραγματοποιείται σύμφωνα με την ισχύουσα, ως κατωτέρω, σχετική νομοθεσία: 1. Δειγματοληψία πρώτων υλών 1.1 Δειγματοληψία βύνης προς προσδιορισμό της εκχυλισματικής απόδοσης αυτής (άρθρο 16, Β.Δ. 1922, Φ.Ε.Κ. 183/Α'/1922). Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2013-13 -
1.2 Δειγματοληψία λοιπών αμυλούχων πρώτων υλών κατ' αναλογία προς βύνη κριθής (άρθρο 2, Απόφαση Α.Χ.Σ. 598/2004, Φ.Ε.Κ. 251/Α'/2005 και άρθρο 2,Απόφαση Α.Χ.Σ. 390/2009, Φ.Ε.Κ. 2589/Β'/2009). 1.3 Δειγματοληψία σακχάρων προς προσδιορισμό της περιεκτικότητας σε ανάγοντα σάκχαρα (άρθρο 2, Απόφαση Α.Χ.Σ. 598/2004, Φ.Ε.Κ. 251/Β'/2005). 1.4 Δειγματοληψία βύνης ή/και λοιπών πρώτων υλών προς προσδιορισμό της εκχυλισματικής απόδοσης αυτών σε περίπτωση παραγωγής προς επιτόπια κατανάλωση (άρθρο 4, Α.Υ.Ο.Ο. Φ. 318/216/2002, Φ.Ε.Κ. 5444/Β'/2002). 2. Δειγματοληψία Ζύθου (Άρθρο 16, Β.Δ. 1922, Φ.Ε.Κ. 183/Α'/1922). IΙΙ. ΕΞΕΤΑΣΗ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ Α. Χημικές Υπηρεσίες Αποκλειστική αρμόδια Αρχή για τον έλεγχο των πρώτων υλών παραγωγής ζύθου, και του τελικού προϊόντος είναι το ΓΧΚ. Οι Χ.Υ., κατά κύριο λόγο αυτές που εποπτεύουν εργοστάσια παραγωγής ζύθου και διαθέτουν τον κατάλληλο εξοπλισμό, θα προβαίνουν στον έλεγχο των ληφθέντων δειγμάτων, διαφορετικά θα αποστέλλουν τα δείγματα στη Χ.Υ. που τις υποστηρίζει σύμφωνα με τις υπ' αριθμ. 3005409/213/0078/28-3-1990 και 3012287/6233/0078/11-06-1997, αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών. Στην περίπτωση που χρειαστεί κάποια εξειδικευμένη ανάλυση η Δ/νση Αλκοόλης φροντίζει για την επίλυση του προβλήματος. Οι εν λόγω Υπηρεσίες θα πρέπει να πληρούν τα κριτήρια ποιότητας που έχουν καθοριστεί από το Τμήμα Ποιότητας της Δ/νσης Προσωπικού του Γ.Χ.Κ. και να συμμετέχουν, εφόσον είναι δυνατόν, σε διεργαστηριακές εξετάσεις ζύθων που διοργανώνονται είτε από την Ε' Χ.Υ. Αθηνών είτε από άλλους φορείς. Β. Χημικές αναλύσεις Οι κυριότερες αναλύσεις που πρέπει να πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο του ποιοτικού ελέγχου των ληφθέντων δειγμάτων ζύθου είναι οι εξής: 1) εκχυλισματική απόδοση βύνης 2) βαθμοί Brix σακχαρούχων πρώτων υλών 3) % στερεά συστατικά σακχαρούχων πρώτων υλών 4) ειδικό βάρος ζύθου 5) αλκοολικός τίτλος 6) αρχική πυκνότητα ζυθογλεύκους 7) βαθμός ζύμωσης 8) βάρος εκχυλίσματος βύνης σε 100μ.β. ζύθου (Π1) 9) PLATO κ.ο. Επιπρόσθετα, στο πλαίσιο ελέγχου της ασφάλειας των ληφθέντων δειγμάτων ζύθου προτείνεται η εξέταση των παρακάτω παραμέτρων: 10)πρόσθετα (θειώδη, σορβικό, βενζοϊκό οξύ) 11)ωχρατοξίνη Α (διερευνητικά) 12)φθαλικοί εστέρες (διερευνητικά) Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2013-14 -
ΙV. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΖΥΘΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 2013 Στα πλαίσια του προγραμματισμού του ελέγχου καταρτίζεται ετήσιο σχέδιο εξέτασης δειγμάτων για το έτος 2013. Οι παράμετροι που θα εξετάζονται από τις αρμόδιες Χ.Υ. θα είναι αυτές που κρίνονται ως απαραίτητες από τις ίδιες τις Χ.Υ., ώστε σε κάθε περίπτωση να εξασφαλίζεται η εξέταση του αριθμού των δειγμάτων που καθορίζονται στον Πίνακα 5. Ειδικότερα, αναφέρονται τα εξής: α) Ποιοτικός έλεγχος. Τα δείγματα που προορίζονται για τον ποιοτικό έλεγχο μπορεί να προέρχονται από τους ελέγχους στην παραγωγή, από τους τελωνειακούς ελέγχους, από ελέγχους κατά τις εξαγωγές και από τον έλεγχο της αγοράς. Ο αριθμός των εν λόγω δειγμάτων καθορίζεται από τη Χ.Υ. με βάση: α) τις δυνατότητες της (εξοπλισμός, προσωπικό κλπ), β) τις ανάγκες για εργαστηριακή υποστήριξη της διοικητικής περιφέρειας την οποία καλύπτει και γ) τις επιμέρους παραμέτρους ποιοτικού ελέγχου (μακροσκοπική/οργανοληπτική εξέταση, ειδικό βάρος ζύθου, αλκοολικός τίτλος, αρχική πυκνότητα ζυθογλεύκους, βαθμός ζύμωσης, PLATO κ.ο. κλπ) που εξετάζονται από το εργαστήριο της Χ.Υ. Κατά τη διενέργεια του ποιοτικού ελέγχου πραγματοποιείται και ο έλεγχος της επισήμανσης των προϊόντων ζύθου. β) Παράμετροι ασφάλειας προϊόντων (θειώδη, σορβικό & βενζοϊκό οξύ ωχρατοξίνη, φθαλικοί εστέρες). Οι αριθμοί των προς εξέταση δειγμάτων που περιλαμβάνονται στον παρακάτω πίνακα προγραμματισμού είναι ενδεικτικοί. Τα δείγματα που προορίζονται για τον προσδιορισμό κάποιας συγκεκριμένης παραμέτρου (π.χ. θειώδη) μπορεί να χρησιμοποιούνται και τον προσδιορισμό άλλης παραμέτρου (π.χ. σορβικό οξύ) ή και για τον ποιοτικό έλεγχο, εφόσον πληρούνται οι όροι διενέργειας του παρόντος προγραμματισμού εργαστηριακού ελέγχου του Γ.Χ.Κ. για τον τομέα του ζύθου. Τα δείγματα ζύθου που θα εξετάζονται για τις παραμέτρους ασφάλειας πρέπει να πληρούν τις εξής προϋποθέσεις, κατά περίπτωση: i) Θειώδη: Σύμφωνα με τον Πίνακα 5. Τουλάχιστον 80% των δειγμάτων που προορίζονται για τον προσδιορισμό θειωδών πρέπει να είναι δείγματα που λαμβάνονται από μεγάλους περιέκτες (βαρέλια). ii) Σορβικό & βενζοϊκό οξύ: Τουλάχιστον 80% των δειγμάτων που προορίζονται για τον προσδιορισμό συντηρητικών (σορβικό & βενζοϊκό) πρέπει να είναι δείγματα ζύθων με χαμηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλη ή χωρίς αλκοόλη. iii).ωχρατοξίνη Α: Τα δείγματα που προορίζονται για τον προσδιορισμό ωχρατοξίνης Α θα αφορούν ζύθους εγχώριας παραγωγής ή/και ενωσιακούς, κυρίως όμως εισαγωγής από τρίτες χώρες, οι οποίοι θα έχουν ως πρώτες ύλες ζυθοποίησης βύνη κριθαριού, βύνη σίτου ή/και άλλα δημητριακά (π.χ. μπίρες τύπου Weiss) iv) Φθαλικοί εστέρες: Τουλάχιστον 80% των δειγμάτων που προορίζονται για τον προσδιορισμό φθαλικών εστέρων πρέπει να είναι δείγματα ζύθων που περιέχονται σε πλαστικούς περιέκτες. γ) Συγκεντρωτικές καταστάσεις αποτελεσμάτων. Οι Χ.Υ. που διενεργούν, κατά τα ανωτέρω, επίσημες αναλύσεις στον τομέα του ζύθου, αποστέλλουν ετήσια συγκεντρωτική κατάσταση των αποτελεσμάτων των σχετικών εργαστηριακών ελέγχων στη Δ/νση Αλκοόλης, Αλκ. ποτών, Οίνου και Ζύθου, το αργότερο μέχρι τις 30 Ιανουαρίου του επομένου έτους. Υπόδειγμα της σχετικής συγκεντρωτικής κατάστασης περιλαμβάνεται στο συνημμένο Παράρτημα ΙV. Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2013-15 -
Πίνακας 5. Προγραμματισμός Εργαστηριακού Ελέγχου του Γ.Χ.Κ. για προϊόντα ζύθου (Έτος 2013) ΧΗΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ Ποιοτικός έλεγχος 100 (σύμφωνα με παρ.2α) Α' ΠΕΙΡΑΙΑ 1 10 Ωχρατοξίνη Α' (διερευνητικά) Σορβικό & Βενζοϊκό οξύ 10 Β ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Φθαλικοί εστέρες 10 (διερευνητικά) Γ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Ποιοτικός έλεγχος 250 (σύμφωνα με παρ.2α) 20 (σύμφωνα με παρ.2β) 500 (σύμφωνα με παρ.2 α ), Ποιοτικός έλεγχος ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ 2 50 (σύμφωνα με παρ.2β) Θειώδη 10 Σορβικό & Βενζοϊκό οξύ 10 ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ Φθαλικοί εστέρες 10 (διερευνητικά) ΚΕΡΚΥΡΑΣ Ποιοτικός έλεγχος 80 (σύμφωνα με παρ.2α) 10 (σύμφωνα με παρ.2β) Θειώδη 10 ΠΑΤΡΩΝ Ποιοτικός έλεγχος 200 (σύμφωνα με παρ.2α) 20 (σύμφωνα με παρ.2β) ΡΕΘΥΜΝΟΥ Ποιοτικός έλεγχος 50 (σύμφωνα με παρ.2α) 90 (σύμφωνα με παρ.2α) Ποιοτικός έλεγχος ΡΟΔΟΥ 10 (σύμφωνα με παρ.2β) Σορβικό & Βενζοϊκό οξύ 10 ΧΑΛΚΙΔΑΣ Ποιοτικός έλεγχος 90 (σύμφωνα με παρ.2α) ΧΑΝΙΩΝ Ποιοτικός έλεγχος 50 (σύμφωνα με παρ.2α) ΣΥΝΟΛΟ 1550 1 Τα δείγματα που θα εξεταστούν από την Α Χ.Υ. Πειραιά θα ληφθούν από την Α Χ.Υ. Αθηνών. 2 Τα δείγματα που θα εξεταστούν (ποιοτικός έλεγχος) από την Χ.Υ. Ελευσίνας θα ληφθούν, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 2α, από τις Χ.Υ. Α Πειραιά, Α Αθηνών, Σύρου, Ναυπλίου και Λιβαδειάς είτε από εγχώριες ζυθοποιητικές μονάδες είτε στο πλαίσιο των τελωνειακών ελέγχων. Επιπρόσθετα θα ληφθούν 20 δείγματα από την Α Χ.Υ. Αθηνών, 10 δείγματα από την Γ Χ.Υ. Πειραιά και 20 δείγματα από την Χ.Υ. Ελευσίνας, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 2β, από τα οποία 10 δείγματα θα εξεταστούν ως προς την περιεκτικότητά τους σε θειώδη, σορβικό και βενζοϊκό οξύ. Σχέδιο Επισήμου Ελέγχου 2013-16-