ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ 23.12.2009 ΟΜΙΛΙΑ του Υφυπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης στη Βουλή κατά την συζήτηση του Προϋπολογισμού 2010 Ο Προϋπολογισμός, τον οποίο συζητάμε αυτές τις ημέρες, έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, αφού καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα στην ανάγκη για μείωση του τεράστιου ελλείμματος, από τη μια μεριά και από την άλλη, της υποχρέωσης μας να στηρίξουμε τις οικονομικά ασθενέστερες ομάδες των συμπολιτών μας που επλήγησαν περισσότερο από την πρωτόγνωρη κρίση που αντιμετωπίζει η χώρα. Αυτή η διπλή προσπάθεια καταβάλλεται μέσα από τον προϋπολογισμό για του οποίου ζητάμε την υπερψήφιση. Κυρίες και Κύριοι συνάδελφοι, Ένα μεγάλο μέρος αυτής της προσπάθειας θα πρέπει να καταβληθεί το αμέσως επόμενο διάστημα, για να αντιμετωπιστούν τα μεγάλα προβλήματα του ασφαλιστικού συστήματος της χώρας. 1
Η κατάσταση είναι η χειρότερη που έχουμε αντιμετωπίσει ποτέ στα ασφαλιστικά ταμεία από συστάσεως τους μέχρι σήμερα. Το σύστημα μας έχει καταστεί πλέον προβληματικό και δεν μπορούμε να αντιμετωπίζουμε μια σκληρή πραγματικότητα με υπεραπλουστεύσεις, με ωραιοποιήσεις, με δημαγωγικές προσεγγίσεις που επαναλαμβάνονται πολλά χρόνια τώρα. Τα ταμεία βρίσκονται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Ο Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, ο κ. Λοβέρδος, από αυτό το βήμα εχθές, με απόλυτη ειλικρίνεια και γενναιότητα έθεσε ενώπιον της εθνικής αντιπροσωπείας, το ασφαλιστικό ζήτημα κα την προσέγγιση που έχουμε ως κυβέρνηση. Δεν είναι στις προθέσεις μου να χρησιμοποιήσω το χρόνο που έχω στη διάθεση μου για να περιγράψω τις μεγάλες ευθύνες της προηγούμενης κυβέρνησης και τις επιλογές της που οδήγησαν στη δραματική επιδείνωση των προβλημάτων. Εξάλλου στο ασφαλιστικό υπάρχουν διαχρονικά προβλήματα και διαχρονικές ευθύνες. Η εντολή που έχουμε από τον ελληνικό λαό, όπως εμείς την αντιλαμβανόμαστε, είναι να δώσουμε λύσεις στα προβλήματα και όχι να κάνουμε αντιπολίτευση στην αντιπολίτευση ή να είμαστε με το βλέμμα στραμμένο στο παρελθόν. Έχει όμως ιδιαίτερη αξία να γνωρίζουμε ποια είναι η αφετηρία από την οποία ξεκινάμε και ποια είναι τα προβλήματα που καλούμαστε άμεσα να αντιμετωπίσουμε. 2
Το 2009 το ασφαλιστικό σύστημα στο σύνολο του χρειάσθηκε 50 περίπου δις ευρώ για να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του για την καταβολή των συντάξεων και των άλλων παροχών. Από αυτά τα χρήματα τα 31,5 δις καλύφθηκαν από εισφορές και άλλους πόρους, ενώ τα 18,5 δις καλύφθηκαν από τον κρατικό προϋπολογισμό. Το 2009 η εισφοροδιαφυγή κινήθηκε σε επίπεδα ρεκόρ, που στα μεγάλα ταμεία ξεκινάει από 25 και φθάνει μέχρι και 40%. Μόνο στο ΙΚΑ η κύρια οφειλή (χωρίς πρόσθετα τέλη) των βεβαιωθέντων και μη εισπραχθέντων εισφορών από τις επιχειρήσεις φθάνει τα 4,6,δις ευρώ αυξημένη κατά 135%, την τελευταία πενταετία. Το ίδιο έτος η δαπάνη για το φάρμακο στα ταμεία φθάνει τα 5 δις ευρώ, αυξημένη κατά 78% την τελευταία τετραετία. Με αυτά λοιπόν τα δεδομένα και εφόσον μέσα στο 2010 δεν αντιστρέψουμε την πορεία, από τον Μάιο Ιούνιο, θα αναζητούμε επιπλέον χρηματοδότηση, δηλαδή δανεικά, για να καταβληθούν οι συντάξεις. Για το λόγο αυτό, δεν είχαμε και δεν έχουμε την πολυτέλεια να περιμένουμε την ολοκλήρωση του Κοινωνικού Διαλόγου, προκειμένου να πάρουμε μέτρα που έχουν ως στόχο την ενίσχυση της αυτοχρηματοδότησης των ταμείων. Ξεκινήσαμε από την πρώτη ημέρα, ο κ. Λοβέρδος και εγώ, μία μεγάλη προσπάθεια να διασφαλισθούν οι πόροι, έτσι ώστε να μην υπάρξει κανένα πρόβλημα στην καταβολή των συντάξεων μέχρι το τέλος του χρόνου. 3
Προωθούμε την σύμπραξη των μεγάλων ταμείων, έτσι ώστε από τις αρχές του χρόνου να ξεκινήσουν με κοινό μηχανισμό τον έλεγχο των δαπανών υγείας και της εισφοροδιαφυγής. Παράλληλα ενισχύουμε το θεσμικό πλαίσιο ώστε τα ταμεία να μπορούν από κοινού να διαπραγματευτούν για την αγορά υπηρεσιών υγείας, αναλώσιμων υλικών και θεραπευτικών μέσων. Επαναφέρουμε σε συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία τη λίστα φαρμάκου, και εφαρμόζουμε τον ηλεκτρονικό έλεγχο των συνταγών σε όλα τα ταμεία. Δεν αρκούν όμως μόνο αυτά. Το ασφαλιστικό μας σύστημα χρειάζεται τομές, χρειάζεται δομικές αλλαγές, και για το σκοπό ανοίξαμε το διάλογο με τους κοινωνικούς εταίρους, ενημερώνοντας παράλληλα, τα μέλη της επιτροπής των κοινωνικών υποθέσεων της Βουλής. Το ασφαλιστικό μας σύστημα χρειάζεται πρώτα απ όλα, να συμφωνήσουμε στο πρόβλημα, στην έκταση και στα χαρακτηριστικά του. Χρειάζεται να συμφωνήσουμε, αν μη τι άλλο, σε μια κοινή βάση δεδομένων για να αναζητήσουμε τις επιλογές που οδηγούν σε ταμεία με βιώσιμη προοπτική. Οι επιλογές αυτές πρέπει να ανατρέπουν νοοτροπίες, αντιλήψεις και πρακτικές που μας έφεραν στη σημερινή κατάσταση. 4
Το ασφαλιστικό σύστημα χρειάζεται ενιαίους κανόνες που εφαρμόζονται με συνέπεια για όλους. Για το κράτος, για τις επιχειρήσεις, για τους εργαζόμενους. Οι επιλογές μας πρέπει να αντιμετωπίζουν στρεβλώσεις και αδικίες που απαξιώνουν το σύστημα. Δεν μπορούμε να αποδεχτούμε τη συνέχιση μίας κατάστασης που εμφανίζονται όλοι αδικημένοι ακόμη και εκείνοι που παίρνουν σύνταξη διπλάσια από το εισόδημα που δήλωναν πριν την συνταξιοδότηση τους. Δεν μπορεί ο συνεπής εργαζόμενος που καταβάλει τις εισφορές του για 30 και 40 χρόνια, να χρηματοδοτεί εκείνον που εισφοροδιαφεύγει, που είναι ασυνεπής στις υποχρεώσεις του. Δεν μπορεί επομένως να μην υπάρχει μία ανταποδοτική σχέση των παροχών σε σχέση με τις εισφορές. Από την άλλη πλευρά είναι αδύνατον, χωρίς τους αναγκαίους πόρους, να σηκώσουν τα ταμεία το οικονομικό βάρος της καταπολέμησης της φτώχειας, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και εκείνης των γειτονικών χωρών. Οι επιλογές μας πρέπει να οδηγούν σε ένα ασφαλιστικό σύστημα που λειτουργεί με απόλυτη διαφάνεια. Διαφάνεια στις παροχές, διαφάνεια στις δαπάνες και την αξιοποίηση των πόρων, διαφάνεια στη διαχείριση της περιουσίας των ταμείων, διαφάνεια παντού. Οι επιλογές μας πρέπει να οδηγούν σε ένα σύστημα με υπηρεσίες που σέβονται και εξυπηρετούν τον πολίτη, τον εργαζόμενο, τον συνταξιούχο. Οι επιλογές μας πρέπει να οδηγούν σε ένα ασφαλιστικό σύστημα δίκαιο και βιώσιμο που δεν θα διαψεύσει τις προσδοκίες των σημερινών και των επόμενων γενεών. 5
Αυτοί είναι οι στόχοι που θέτουμε στο πλαίσιο του διαλόγου με τους κοινωνικούς εταίρους και θεωρούμε ότι ωριμάζουν οι συνθήκες για αλλαγές. Είναι σημαντική η συνεισφορά των κοινωνικών φορέων στον διάλογο, ακόμα και όταν υπάρχουν επιφυλάξεις ή και διαφωνίες. Αυτοί είναι οι κανόνες ενός ειλικρινούς και ουσιαστικού διαλόγου. Κυρίες και Κύριοι συνάδελφοι, Ο ελληνικός λαός μας έδωσε την εντολή να προχωρήσουμε μέσα από το διάλογο, σε λύσεις τώρα, για το μεγάλο θέμα του ασφαλιστικού. Ο Πρωθυπουργός της χώρας μας έκανε τη τιμή, στον Υπουργό τον κ. Λοβέρδο και σε μένα, και μας ανέθεσε ένα σημαντικό τομέα, στον οποίο θα δώσουμε τον καλύτερο εαυτό μας, μαζί με όλους τους άλλους συναδέλφους μας στη Κυβέρνηση, για να ανταποκριθούμε στις δεσμεύσεις, για να ανταποκριθούμε στις προσδοκίες του ελληνικού λαού. Σας ευχαριστώ 6