#TranslatingEurope Κύπρος και ΕΕΜ: μια αμφίδρομη σχέση Στέλιος Γιωργάκης Βοηθός Διευθυντής Διεύθυνση Εποπτείας Τηλ 22714252 SteliosGeorgakis@centralbank.cy 3 Ιουνίου 2019
Περίγραμμα Α. Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός Βασικοί Στόχοι Κανονισμοί Β. Συνεργασία ΕΚΤ και ΚΤΚ Κατανομή καθηκόντων Αρμοδιότητες της ΕΚΤ Κοινές διαδικασίες Σημαντικά Πιστωτικά Ιδρύματα 2
Α. Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός 3
Α. Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (ΕΕΜ) είναι η δημιουργία ενός νέου συστήματος τραπεζικής εποπτείας στην Ευρώπη, όπου συγκεκριμένα καθήκοντα που αφορούν την προληπτική εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων των συμμετεχόντων κρατών μελών έχουν ανατεθεί στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Συμμετέχοντα κράτη μέλη είναι οι χώρες της Ευρωζώνης και άλλα κράτη μέλη της ΕΕ που επιλέγουν να ενταχθούν στον ΕΕΜ. Ο ΕΕΜ αποτελείται από την ΕΚΤ και τις Εθνικές Αρμόδιες Αρχές. 4
Α. Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (ΕΕΜ) Βασικοί σκοποί του ΕΕΜ είναι: η διαφύλαξη της ασφάλειας και της ευρωστίας του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος, η ενίσχυση της χρηματοπιστωτικής ολοκλήρωσης και σταθερότητας, η διασφάλιση συνεπούς εποπτείας. 5
Α. Κανονισμός που θεσπίζει το Πλαίσιο συνεργασίας (Framework Regulation) Ο Κανονισμός που θεσπίζει το πλαίσιο συνεργασίας (ΕΚΤ/2014/17) πηγάζει από τον Κανονισμό ΕΕΜ 1024/2013 (SSM Regulation) και: Θεσπίζει το νομικό πλαίσιο για την εφαρμογή του ΕΕΜ σχετικά με στόχο τη στήριξη των εποπτικών αρμοδιοτήτων που παραχωρούνται στην ΕΚΤ και στις εθνικές τραπεζικές εποπτικές αρχές Διέπει τις σχέσεις της ΕΚΤ και των Εθνικών Εποπτικών Αρχών για την εποπτεία των σημαντικών και λιγότερο σημαντικών πιστωτικών ιδρυμάτων, συμπεριλαμβανομένης της χορήγησης άδειας, των ελέγχων, της επιβολής προστίμων και άλλων μέτρων, κλπ. Καθορίζει τη μέθοδο αξιολόγησης εποπτευόμενων από τον ΕΕΜ ιδρυμάτων και τον χαρακτηρισμό τους ως σημαντικών ή λιγότερο σημαντικών 6
Α. Κανονισμός που θεσπίζει το Πλαίσιο συνεργασίας (Framework Regulation) Για την ομαλή λειτουργία του ΕΕΜ είναι σημαντικό να υπάρχει πλήρης συνεργασία μεταξύ της ΕΚΤ και των Εθνικών Αρμόδιων Αρχών (ΕΑΑ), καθώς και μεταξύ τους ανταλλαγή όλων των πληροφοριών που μπορεί να έχουν αντίκτυπο στα καθήκοντα καθεμιάς από αυτές, ιδίως εκείνων των πληροφοριών τις οποίες μπορεί να διαθέτουν οι ΕΑΑ σχετικά με διαδικασίες που ενδεχομένως επηρεάζουν την ασφάλεια και την ευρωστία των εποπτευόμενων οντοτήτων ή αλληλεπιδρούν με τις εποπτικές διαδικασίες που αφορούν τις εν λόγω οντότητες 7
Α. Κανονισμός ΕΕΜ (SSM Regulation) για να διασφαλιστεί εποπτεία υψηλού επιπέδου σε ολόκληρη την Ένωση, οι εθνικές αρμόδιες αρχές θα έχουν την ευθύνη να επικουρούν την ΕΚΤ κατά την προπαρασκευή και την εφαρμογή των σχετικών πράξεων που αφορούν την άσκηση από την ΕΚΤ των εποπτικών της καθηκόντων. Στα καθήκοντά τους θα πρέπει να περιλαμβάνεται ιδίως η συνεχής καθημερινή αξιολόγηση της κατάστασης ενός πιστωτικού ιδρύματος και οι συναφείς επιτόπιες εξακριβώσεις. 8
Α. Κανονισμός ΕΕΜ (SSM Regulation) Κατά την εκτέλεση των καθηκόντων της ΕΚΤ, οι ΕΑΑ θα πρέπει να ακολουθούν τις οδηγίες που παρέχει η ΕΚΤ και να βοηθούν για την προπαρασκευή και διεκπεραίωση των καθηκόντων της. Οι εποπτικές αρμοδιότητες της ΕΚΤ και των ΕΑΑ εντός του ΕΕΜ κατανέμονται με βάση τη σημαντικότητα των ιδρυμάτων που υπάγονται σε αυτόν. 9
Β. Συνεργασία ΕΚΤ και ΚΤΚ 10
Β. Κατανομή καθηκόντων 11
Β. Σημαντικά Πιστωτικά Ιδρύματα Η ΕΚΤ εποπτεύει άμεσα τα «σημαντικά πιστωτικά ιδρύματα». Για όλα τα άλλα λιγότερο σημαντικά ιδρύματα, οι ΕΕΑ είναι υπεύθυνες για την καθημερινή εποπτεία. Η ΚΤΚ ενεργεί σύμφωνα με τις γενικές οδηγίες της ΕΚΤ και είναι υποχρεωμένη να ενημερώνει την ΕΚΤ για εποπτικές αποφάσεις που έχουν σημαντικές επιπτώσεις. Η ΕΚΤ μπορεί να αποφασίσει ανά πάσα στιγμή να αναλάβει την ευθύνη για ένα λιγότερο σημαντικό πιστωτικό ίδρυμα. 12
Β. Σημαντικά Πιστωτικά Ιδρύματα Αυτό που κάνει ένα πιστωτικό ίδρυμα "σημαντικό", βασίζεται στο: μέγεθος (το συνολικό ενεργητικό> 30 δισ. ευρώ), ή τη σημασία για την οικονομία της ΕΕ ή κάθε συμμετέχοντος κράτους μέλους (σύνολο περιουσιακών στοιχείων > 20% του ΑΕΠ (εκτός αν το συνολικό ενεργητικό είναι <5 δισ. ευρώ) ), ή τη σημαντικότητα των διασυνοριακών δραστηριοτήτων τους, ή είτε ζήτησαν, είτε έλαβαν δημόσια χρηματοδοτική βοήθεια από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕΜΣ) ή το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF). Ή εάν είναι ένα από τα τρία πιο σημαντικά ιδρύματα της χώρας. 13
Β. Σημαντικά Πιστωτικά Ιδρύματα στην Κύπρο Τα σημαντικά πιστωτικά ιδρύματα στην Κύπρο είναι: o Ελληνική Τράπεζα o Τράπεζα Κύπρου o RCB Bank. Επιπρόσθετα, η ΕΚΤ εποπτεύει άμεσα τις θυγατρικές των Ελληνικών τραπεζών, δηλαδή την Alpha Bank Κύπρου, Eurobank Κύπρου και Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος (Κύπρου). 14
Β. Αρμοδιότητες ΕΚΤ Οι αρμοδιότητες της ΕΚΤ περιλαμβάνουν: διενέργεια εποπτικών ελέγχων, επιτόπιων επιθεωρήσεων και ερευνών, τη χορήγηση ή την ανάκληση αδειών λειτουργίας τραπεζών, την αξιολόγηση της απόκτησης και της διάθεσης ειδικών συμμετοχών από τις τράπεζες, τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τους κανόνες προληπτικής εποπτείας της ΕΕ, τον καθορισμό αυστηρότερων κεφαλαιακών απαιτήσεων («κεφαλαιακά αποθέματα ασφαλείας») προκειμένου να αντιμετωπίζονται τυχόν χρηματοοικονομικοί κίνδυνοι. 15
Β. Κοινές διαδικασίες 16
Β. Κοινές διαδικασίες Αξιολόγηση της καταλληλότητας των μελών των διοικητικών οργάνων Οι διορισμοί γνωστοποιούνται από τα πιστωτικά ιδρύματα στην ΕΑΑ χρησιμοποιώντας, όπου υπάρχουν, τα εθνικά έντυπα γνωστοποίησης. Στη συνέχεια η ΕΑΑ ενημερώνει την ΕΚΤ και μαζί συλλέγουν τις απαραίτητες πληροφορίες, διενεργούν την αξιολόγηση και υποβάλλουν λεπτομερή πρόταση για τη λήψη απόφασης από το Εποπτικό Συμβούλιο και το Διοικητικό Συμβούλιο 17
Β. Μεικτές Εποπτικές Ομάδες (MEO) Συγκροτείται μια ΜΕΟ για κάθε σημαντικό ίδρυμα. Περιλαμβάνει μέλη από ΕΚΤ και ΕΑΑ. Η ΜΕΟ είναι υπεύθυνη για την καθημερινή εποπτεία του ιδρύματος και την κατάρτιση και οργάνωση του Προγράμματος Εποπτικής Εξέτασης. Υπεύθυνη για την εφαρμογή αποφάσεων του Εποπτικού Συμβουλίου / Διοικητικού Συμβουλίου. Η ΜΕΟ καθοδηγείται από τον συντονιστή στην ΕΚΤ. Οι υποσυντονιστές από τις ΕΑΑ υποστηρίζουν τον συντονιστή στην καθημερινή εποπτεία. Τα μέλη της ΕΚΤ δίνουν την Ευρωπαϊκή οπτική Τα μέλη των ΕΑΑ προσφέρουν τις εμπειρίες στην τοπική αγορά 18
Παράρτημα 19
English Ελληνικά Πηγή Impaired Απομειωμένα IAS / IFRS Please refer to the diagram Defaulted Σε αθέτηση CRR Please refer to the diagram Non Performing Exposures Non Performing Loans Μη εξυπηρετούμενες Χορηγήσεις Μη εξυπηρετούμενα Δάνεια EBA ITS Please refer to the diagram Καλύπτει όλες τις χορηγήσεις (συμπ. Παρατραβήγματα) και σε κεντρικές τράπεζες και κυβερνήσεις. Ορισμός που χρησιμοποιείτο από την ΚΤΚ και καλύπτει μόνο τα δάνεια (π.χ. δεν περιλαμβάνει παρατραβήγματα). Στον ορισμό δεν συμπεριλαμβάνονται εκθέσεις σε κεντρικές τράπεζες και κυβερνήσεις. Provision Πρόβλεψη IAS 37 defines provisions as liabilities of uncertain timing or amount. It also clarifies that these items represent adjustments to the carrying value of assets. Impairment Απομείωση Introduced in IFRS and, specifically in IAS 36. Refers to the amount by which the carrying amount of an asset (or a cashgenerating unit or group of assets) exceeds its recoverable amount.
Settlement Finality Directive 98/26/EC collateral security shall mean all realisable assets provided under a pledge (including money provided under a pledge), a repurchase or similar agreement, or otherwise, for the purpose of securing rights and obligations potentially arising in connection with a system, or provided to central banks of the Member States or to the future European central bank. Οδηγία 98/26/ΕΚ σχετικά με το αμετάκλητο του διακανονισμού στα συστήματα πληρωμών και στα συστήματα διακανονισμού αξιογράφων «πρόσθετη ασφάλεια»: όλα τα ρευστοποιήσιμα περιουσιακά στοιχεία που παρέχονται δυνάμει ενεχύρου (συμπεριλαμβανομένου του χρήματος που παρέχεται με αυτό τον τρόπο) συμφώνου εξωνήσεως ή παρεμφερούς συμφωνίας ή άλλως, για την ασφάλιση δικαιωμάτων και υποχρεώσεων που ενδέχεται να προκύψουν σε συνάρτηση με ένα σύστημα ή που παρέχονται στις κεντρικές τράπεζες των κρατών μελών ή στη μελλοντική Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. CY - Οι περί του Αμετάκλητου του Διακανονισμού στα Συστήματα Πληρωμών και στα Συστήματα Διακανονισμού Αξιογράφων «εξασφάλιση» σημαίνει όλα τα ρευστοποιήσιμα περιουσιακά στοιχεία περιλαμβανομένων, χωρίς περιορισμούς, των χρηματοοικονομικών εξασφαλίσεων που αναφέρονται στο άρθρο 4(2) του περί Συμφωνιών Παροχής Χρηματοοικονομικής Εξασφάλισης που παρέχεται με αυτό τον τρόπο), συμφωνίας επαναγοράς ή παρεμφερούς συμφωνίας ή άλλως, με σκοπό την εξασφάλιση δικαιωμάτων και υποχρεώσεων που ενδέχεται να προκύψουν σε συνάρτηση με ένα σύστημα ή που παρέχονται στις κεντρικές τράπεζες των κρατών-μελών ή στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα 22