Βηµατική µέθοδος δηµιουργίας dashboards & παραγωγής επιχειρησιακών αναφορών (reports). Σενάριο εφαρµογής της ανωτέρω µεθόδου σε ένα πραγµατικό ήµο. ΠΕΤΑ: ΟΤΑ Επιχειρησιακή Νοηµοσύνη [Bc1.1.3 ΑΝΑΠΤΥΞΗ] 1
Εξαγωγή µετρήσιµων (metrics) / ηµιουργία συγκριτικών πινάκων (dashboards) και Παραγωγή Eπιχειρησιακών Aναφορών (reporting) Με την (υπο)ενότητα αυτή, οι εκπαιδευόµενοι µαθαίνουν πως να χρησιµοποιούν στην πράξη, και συστηµατικά, τις τεχνικές της επιχειρησιακής νοηµοσύνης, στο πλαίσιο παραγωγής dashboards & reports. Περιλαµβάνει (όπως και κάθε άλλη Ενότητα): Εισαγωγή: Για να βοηθήσει τους λιγότερο εξοικειωµένους µε το θέµα να το παρακολουθήσουν Ανάπτυξη: Για να προσφέρει κυριολεκτικές γνώσεις πάνω στο θέµα Πρακτική Άσκηση 2
Στόχος Κατανόηση των πιο βασικών εργαλείων για την ανάπτυξη project Επιχειρησιακής Νοηµοσύνης Περιεχόµενο Έννοιες και Παραδείγµατα είτε αυτό το webinar µέχρι τέλους... Μετά, Ρωτήστε αυτά που θέλετε τον/την Εκπαιδευτή/τρια σας Κάνετε ένα post στο Forum! 3
Επιχειρηµατική Νοηµοσύνη (Business Intelligence), Business Dashboards (Επιχειρησιακοί Πίνακες Ελέγχου), KPI-Key Performance Indicators ( είκτες Επιχειρησιακής Απόδοσης), Business Reporting (Επιχειρησιακές Αναφορές) 4
Εστιάσαµε στα δύο βασικά εργαλεία ενός project Επιχειρησιακής Νοηµοσύνης Dashboards (µεταφράσαµε τη λέξη στα ελληνικά ως «Πίνακες ή Όργανα Ελέγχου») Ένα dashboard είναι µια γραφιστική διεπαφή (graphical interface) µέσω της οποίας διαβάζει κανείς, συγκεντρωτικά, µια «πληροφορία». Είναι το πιο απλό εργαλείο για να τροφοδοτήσει κανείς µε αποτελέσµατα «Επιχειρησιακής Νοηµοσύνης» τη διοίκηση ενός οργανισµού ή µιας επιχείρησης, για να µπορεί αυτή να «οδηγεί» σωστά τις δραστηριότητες του/της Enterprise Reports (Επιχειρησιακές Αναφορές που συντίθενται δυναµικά από πολλούς δείκτες - δηλαδή από dashboards... και όχι µόνον) Μια επιχειρησιακή αναφορά (Enterprise Report) αποτελείται (συνήθως) από πίνακες, dashboards και κείµενο. Είναι το πιο συνηθισµένο µέσο για να µορφοποιεί κανείς την πληροφορία, και τη γνώση, που παράγει ένα Σύστηµα Επιχειρησιακής Νοηµοσύνης, ώστε να «φθάνει» αυτή σε τακτική βάση σε αυτούς τους οποίους απευθύνεται (π.χ. ιοίκηση) για να υποστηρίζει την εργασία τους 5
Εφαρµογή των παραπάνω Ξεκινάµε από το πραγµατικό περιβάλλον µιας Επιχείρησης (µιας εταιρείας κινητής τηλεφωνίας στην Ελλάδα) που µόλις ξεκίνησε ένα project Επιχειρησιακής Νοηµοσύνης Συνεχίζουµε, παρουσιάζοντας τα υποθετικά βήµατα δηµιουργίας ενός project Επιχειρησιακής Νοηµοσύνης στο ήµο Κοζάνης. ιευκρινίζουµε Πρόκειται για µια εκπαιδευτική άσκηση, όχι ένα πραγµατικό project Ο ήµος Κοζάνης µας παρεχώρησε δεδοµένα από το GIS Σύστηµα που πρόσφατα ανέπτυξε, και άλλα δεδοµένα, γενικής φύσεως, άρα υπάρχει «ύλη» να χρησιµοποιήσουµε 6
Το βάρος στην κατανόηση της χρήσης των προιόντων που εισάγει στην αγορά (Ανάλυση Περίπτωσης) 7
Τα στοιχεία που εµφανίζονται στις παρακάτω διαφάνειες έχουν αντληθεί από ενδεικτικά ΒΙ Reports εταιρείας κινητής τηλεφωνίας και αναφέρονται σε «υπηρεσίες προστιθέµενης αξίας» (υπηρεσίες δεδοµένων, π.χ. Mobile portal, όχι «φωνής») Για λόγους εµπιστευτικότητας, οι αριθµοί δεν είναι πραγµατικοί ούτε οι ονοµασίες των υπηρεσιών 8
Σκοπός της σύντοµης ανάλυσης «περίπτωσης» Η Επιχειρησιακή Νοηµοσύνη χρησιµοποιείται στις µεγάλες επιχειρήσεις Είναι η ώρα να φτάσει και στους ήµους για να συνεισφέρει στη βελτίωση της παρεχόµενης προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις υπηρεσίας... Πεδίο εφαρµογής Η εταιρεία κινητής τηλεφωνίας Α ξεκίνησε πρόσφατα ένα project Επιχειρησιακής Νοηµοσύνης µε σκοπό την παρακολούθηση µεγεθών που αφορούν τόν τρόπο χρήσης των υπηρεσιών της (υπηρεσιών δεδοµένων) από τους πελάτες της 9
Οι υπηρεσίες δεδοµένων (ή και «προστιθέµενης αξίας») κατηγοριοποιούνται σε: Wireless Internet * (περιήγηση στο Ίντερνετ από το κινητό) WAP Portal * (MyCosmos View, Vodafone Live κλπ.) Calling Tunes * (όταν καλεί κάποιος έναν αριθµο κινητού, ακούει µουσική) PSMS (Premium SMS) MT (mobile terminated) MO (mobile originated) Premium Interconnection Non Premium Interconnection Άλλες 10
ίκτυο Εγγεγραµµένοι συνδροµητές Νέοι συνδροµητές (τελευταίου χρόνου) Μέση τιµή εσόδων ανά συνδροµητή (ARPU) Έσοδα ανά συνδροµητή Υπηρεσίες εδοµένων Συνδροµητές που έχουν ενεργοποιήσει την υπηρεσία WAP Νέοι συνδροµητές (τελευταίου χρόνου) που έχουν ενεργοποιήσει την υπηρεσία WAP Ενεργοί Χρήστες 11
Unique users 20000 15000 10000 5000 0 model A model B Model C model D model E Unique users 12
3000 2500 2000 1500 Total 1000 M W D 500 0 13
4000 downloads 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 downloads 14
40000 35000 30000 25000 20000 15000 10000 5000 0 Revenues from Mobile Internet model A Model C model E model A Model C model B Model A Model B Model C Model D Model E 15
Θέλει να καταλάβει ποιά προιόντα /υπηρεσίες της έχουν µεγαλύτερη απήχηση και να τους δώσει προτεραιότητα Π.χ. Κάποια µοντέλα τηλεφωνικών συσκευών δηµιουργούν λογικά περισσότερα έσοδα από άλλα διότι προωθούν τη χρήση του Ίντερνετ από το κινητό, για αυτό και οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας επιδοτούν αυτά τα µοντέλα! Να οδηγήσει τις επενδύσεις της επόµενης περιόδου σε προιόντα / υπηρεσίες που έχουν ήδη µια απήχηση Παρακολουθώντας τη συµπεριφορά των χρηστών των υπηρεσιών, να µπορεί να επεξεργαστεί «προσφορές» που θα τους ταίριαζαν, ενηµερώνοντας τους µέσα από το κινητό τους (mobile marketing) 16
17 Ας δηµιουργήσουµε ένα Project Επιχειρησιακής Νοηµοσύνης... για τις ανάγκες αυτής της εκπαίδευσης (Πραγµατική Περίπτωση)
Ο ήµος Κοζάνης έχει εγκαταστήσει τον τελευταίο καιρό Γεωγραφικό Πληροφοριακό Σύστηµα (GIS) Το σύστηµα τροφοδοτείται προοδευτικά µε δεδοµένα πολλών ειδών, µε σκοπό να αποτελέσει ένα σηµείο παρουσίασης πληροφορίας σχετικής µε το ήµο Κοζάνης που θα συνοδεύεται από «χωρική» σήµανση Ο ήµος Κοζάνης µας προσέφερε µια σειρά από δεδοµένα για να χρησιµοποιηθούν για τις ανάγκες αυτού του εκπαιδευτικού προγράµµατος και για ερευνητικούς σκοπούς Μεταφέραµε αυτά τα δεδοµένα σε µια «εκπαιδευτική» βάση για να µπορούν να γίνουν αντικείµενο περαιτέρω επεξεργασίας σύµφωνα µε τις µεθόδους της Επιχειρησιακής Νοηµοσύνης Με βάση τα όσα έχουµε πει στις προηγούµενες (υπο)ενότητες, η «εκπαιδευτική» αυτή βάση έχει το ρόλο που οφείλει να παίζει το Data Warehouse σε µια πλήρως αναπτυγµένη αρχιτεκτονική Συστήµατος Επιχειρησιακής Νοηµοσύνης 18
Τι περιλαµβάνoυν oι φάσεις Σχεδιασµός + Συλλογή Πληροφορίας; Για ποιό λόγο αυτό το project; Εν προκειµένω για λόγους επίδειξης δυνατοτήτων Περιεχόµενο: Συγκριτική εικόνα των ηµοτικών ιαµερισµάτων Ποιά data έχουµε θέλουµε να χρησιµοποιήσουµε; Αυτά που µας έδωσε το GIS! Bc1.1.2: Επανάληψη! ΗΠΑ: Department of Defense 19
Ποιά είναι τα ηµοτικά ιαµερίσµατα του ήµου Κοζάνης; 1. Αλωνάκια 2. Ανθότοπος - Κηπάρι 3. Aργιλος 4. Βατερό 5. Εξοχή 6. Καλαµιά 7. Καρυδίτσα 8. Κοίλα-Νέα Καρδιά- Μελίσσια 9. Λευκόβρυση 10. Λευκοπηγή 11. Λυγερή 12. Μεταµόρφω ση 13. Νέα Νικόπολη 14. Ξηρολίµνη 15. Οινόη 16. Πετρανά 17. Πρωτοχώρι 18. Πτελέα 19. Σκήτη- Κοκκιναράς 20. Χαραυγή Χάρτης 20
21
1. ηµογραφικά Πληθυσµός Πραγµατικός Μόνιµος Άνδρες Γυναίκες Ηλικιακές Οµάδες Κατηγοριοποίηση σε Ηλικίες 2. Υποδοµές Κάδοι Απορριµµάτων Ανακύκλωση Κατηγορίες Ανακύκλωσης Συνήθεις Ύδρευση Τόπος Παραγωγής Συνολική Παραγωγή Κατανάλωση Αποχέτευση ίκτυο Κάλυψη Βιολογικός 3. Οικονοµικά Τοµείς ραστηριότητας Πρωτογενής ευτερογενής Τριτογενής Ανεργία ηµογραφικά Υποδοµές Οικονοµικά 22
23
1. ηµογραφικοί Πληθυσµός ανά ηµοτικό ιαµέρισµα Τετραγωνικά µέτρα γης ανά κάτοικο σε κάθε ηµοτικό διαµέρισµα Γήρανση Πληθυσµού Σε ποιες περιοχές υπάρχει µεγαλύτερο ποσοστό Νέων Σε ποιες περιοχές υπάρχει µεγαλύτερο ποσοστό στην Ηλικία 25-64 Σε ποιες περιοχές υπάρχει µεγαλύτερο ποσοστό σε ανθρώπους Τρίτης Ηλικίας Αποκλίσεις Μόνιµου µε Πραγµατικό Πληθυσµό Θετικές Αρνητικές Πληθυσµιακές Μεταβολές Θετικές Αρνητικές 24
2. Υποδοµές Ύδρευση Κατανάλωση ανά Περιοχή Τρόποι παραγωγής (Πηγές Γεωτρήσεις) Κατανάλωση Πλεόνασµα Αποχέτευση Σύνδεση Σε ίκτυο αποχέτευσης Βιολογικός Καθαρισµός Απορρίµµατα Πυκνότητα κάδων ανά ηµοτικό ιαµέρισµα Ανακύκλωση 25
3. Οικονοµικοί Ανεργία Σύγκριση µε Νοµό Περιφέρεια και Χώρα Περιοχές µε το µεγαλύτερο Ποσοστό ανεργίας Περιοχές µε το µεγαλύτερο Ποσοστό εργασίας Απασχόληση Σύγκριση µε Νοµό Περιφέρεια και Χώρα ηµοτικά ιαµερίσµατα µε το µεγαλύτερο Ποσοστό στον Πρωτογενή Τοµέα ηµοτικά ιαµερίσµατα µε το µεγαλύτερο Ποσοστό στον ευτερογενή Τοµέα ηµοτικά ιαµερίσµατα µε το µεγαλύτερο Ποσοστό στον Τριτογενή Τοµέα 26
... Ας δούµε αν είναι αλήθεια αυτό που λένε... «Τι Λωζάνη τι Κοζάνη»! είκτης 1: Ποσοστό εσόδων από τοπικούς φόρους Proportion of Municipal Authority income derived from local taxation είκτης 2: ηµοτικές απάνες ανά κάτοικο Annual expenditure of the Municipal Authority per resident είκτης 3: Εθνικός Πληθυσµός ως ποσοστό του συνολικού πληθυσµού Nationals as a proportion of total population είκτης 4: Πυκνότητα πληθυσµού (ανά τετραγωνικό χιλιόµετρο) Population density - total resident population per square km είκτης 5: Ποσοστό ανεργίας Unemployment rate είκτης 6: Ποσοστό γυναικών στο σύνολο των φοιτητών της τριτοβάθµιας Proportion of female students in higher education (ISCED level 5-6) είκτης 7: Αριθµός θέσεων σε αίθουσες κιν/φου ανά 1000 κατοίκους Number of cinema seats per 1000 residents είκτης 8: Θανατηφόρα τροχαία ατυχήµατα ανά 10.000 κατοίκους Road accidents that lead to death per 10000 pop. είκτης 9: Τιµή πώλησης ενός κυβικού µέτρου νερού Price of a m3 of domestic water Λωζάνη: Πηγή Eurostat Κοζάνη: εδοµένα όχι πραγµατικά 27
S. Ottl: Emerging Trends in Business Analytics and Business Intelligence Process Time Analysis Time Action Time Technical Staff Field Users Managers Executives Εκπαιδευτικό Project: ήµος Κοζάνης 28
Χρησιµοποιούµε το BIRT Eclipse ΒΙΡΤ (eclipse BIRT, Business Intelligence and Reporting Tool Σύστηµα Παραγωγής Αναφορών) Σύστηµα Ανοικτού Λογισµικού (Open Source) http://www.eclipse.org/birt/phoenix/ Θα µπορούσε να είναι και ένα εµπορικό προιόν, ακόµη και το Excel, αλλά Ας δοκιµάσουµε να πάµε ένα βήµα πιο πέρα από το Excel Ένα προιόν ανοικτού λογισµικού δεν χρειάζεται µια αρχική επένδυση (ή έναν διαγωνισµό) για να το προµηθευθεί κανείς... και δουλεύει µια χαρά! 29
ηµιουργούµε τα απαραίτητα «queries» Queries: Είναι ο τρόπος που θέτει κανείς ερωτήσεις σε βάσεις δεσοµένων, µε τη µορφή µιας «ερώτησης µιας γραµµής» (a line of inquiry) που συγκεκριµενοποιεί την αιτούµενη πληροφορία Έλεγχος ποιότητας Αν τα παραγόµενα αποτελέσµατα είναι σε αντιστοιχία µε την πραγµατικότητα, αν επιβεβαιώνονται (ή αλληλοσυµπληρώνονται) µεταξύ τους, άν δηµιουργούν αντιφάσεις που πρέπει να ερευνηθούν Έλεγχος πιστότητας και χρηστικότητας Αν τα παραγόµενα αποτελέσµατα ανταποκρίνονται στις προθέσεις σχεδιασµού του έργου. Αυτός ο έλεγχος περιλαµβάνει επίσης αναδιατάξεις των αποτελεσµάτων, συµπλήρωση µε νέες δυνατότητες συνδυασµών ώστε το παραγόµενο έργο να µπορεί να χρησιµοποιηθεί µε τον καλύτερο δυνατό τρόπο στο πλαίσιο που έχει σχεδιασθεί και να υποστηρίζει πράγµατι τις ανάγκες λήψης αποφάσεων... Συζήτηση... 30
31
32
Βλέποντας το χρόνο υλοποίησης της κάθε φάσης, είδαµε ότι Η πιο δαπανηρή σε χρόνο είναι η φάση Ανάλυση / Σχεδιασµός εικτών Τεχνικά η πιο απαιτητική, η ηµιουργία της Βάσης και τα Queries Η πιο εύκολη η παραγωγή των Reports! 33
ΟΤΑ Επιχειρησιακή Νοηµοσύνη Παραγωγή Περιεχοµένου: ΕΑΙΤΥ [ΕΜ9: ATLANTIS Group] http://www.cti.gr Συγγραφείς Θ. Εµµανουηλίδης, Π. Καβάσαλης, Γ. Κούζας, Αθ. Μώραλης, Ζ. Πολιτοπούλου http://www.atlantis-group.gr 34