ΑΡΙΘΜ. ΠΡΩΤ. : 236/17 Κομοτηνή, 07 Ιουλίου 2017 ΠΡΟΣ : Την Πανελλήνια Ομοσπονδία Αστυνομικών Υπαλλήλων. ΘΕΜΑ : «Προτάσεις για Μεταγωγές κρατουμένων, ψυχασθενών κ.λ.π.». ΣΧΕΤ. : Υπ αριθ. 200/9/87 έγγραφό σας. Σε απάντηση του παραπάνω σχετικού εγγράφου σας, παραθέτουμε προβλήματα που έχουν εντοπιστεί και αφορούν μεταγωγές κρατουμένων, ψυχασθενών κ.λ.π. καθώς και προτάσεις μας για την επίλυσή τους : 1. Στο άρθρο 11 παρ. 2 του Π.Δ. 45/2008 αναφέρεται ρητά ότι «Τα οχήματα με τα οποία γίνονται συλλήψεις ή προσαγωγές πολιτών, φέρουν σταθερό και άθραυστο υαλοπίνακα για τον διαχωρισμό των πίσω καθισμάτων». Τα οριζόμενα στην παραπάνω διάταξη αποτελούν στοιχειωδώς αυτονόητα και απαραίτητα μέτρα για την ασφάλεια του αστυνομικού προσωπικού που ενεργεί προσαγωγές ή συλλήψεις μεταγωγές στην αρμόδια αστυνομική υπηρεσία. Πλην όμως τουλάχιστον στην Δ.Α. Ροδόπης δεν υπάρχει (και ουδέποτε υπήρξε) στη διάθεση των εμπλεκομένων σε συλλήψεις προσαγωγές Αστυνομικών Υπηρεσιών, κατάλληλα διασκευασμένο αστυνομικό όχημα όπως αυτό περιγράφεται στην παραπάνω διάταξη. Το γεγονός αυτό καθιστά επισφαλή την εκτέλεση των συγκεκριμένων αστυνομικών καθηκόντων από τους συναδέλφους. 1 / 5
Προτείνουμε την άμεση εκδήλωση των απαραίτητων ενεργειών εκ μέρους των αρμοδίων Υπηρεσιών, ώστε η κάθε εμπλεκόμενη σε συλλήψεις μεταγωγές Αστυνομική Υπηρεσία να έχει στη διάθεση της τουλάχιστον ένα κατάλληλα διασκευασμένο - σύμφωνα με τα προβλεπόμενα - όχημα. Επιπρόσθετα επειδή συνήθως η Διοίκηση, στις δικές μας παρεμβάσεις καταγγελίες, επικαλείται και κάνει χρήση των διατάξεων της παρ. 2 του άρθρου 144 του Π.Δ. 141/1991 οι οποίες αναφέρουν ότι «κατ εξαίρεση, αν δεν υπάρχουν διαθέσιμα ειδικά αυτοκίνητα, μπορεί να χρησιμοποιείται οποιοδήποτε υπηρεσιακό όχημα, το οποίο κρίνεται κατάλληλο από τον Διοικητή της Υπηρεσίας που έχει την ευθύνη της μεταγωγής.» και δίνουν έτσι στη Διοίκηση την ευελιξία να διατάσσει τη διενέργεια μεταγωγών προσαγωγών πολιτών με υπηρεσιακά οχήματα που δεν πληρούν τις αντικειμενικές προϋποθέσεις εχέγγυα ασφάλειας, αφήνοντας περιθώρια να εξαρτάται η ασφάλεια των συναδέλφων μας κατά τις μεταγωγές προσαγωγές από την υποκειμενικότητα της κρίσης του κάθε Διοικητή, προτείνουμε την τροποποίηση της παραγράφου 2 του άρθρου 144 του Π.Δ. 141/1991 με την κατάργηση της συγκεκριμένης προαναφερθείσας διάταξης και τον ορισμό ότι «οι μεταγωγές κρατουμένων στην ξηρά γίνονται αποκλειστικά με ειδικά για το σκοπό αυτό υπηρεσιακά οχήματα». 2. Στο εδαφ. α της παρ. 9 του άρθρου 144 του Π.Δ. 141/1991 ορίζεται ότι «για μεταγωγή μέχρι τριών κρατουμένων ορίζονται δύο συνοδοί και για κάθε αύξηση αυτών μέχρι δύο, αυξάνεται ο αριθμός των συνοδών κατά ένα. Όταν μεταγάγετε ένας κρατούμενος που δεν κρίνεται επικίνδυνος ή ύποπτος απόδρασης και η υπηρεσία της μεταγωγής αδυνατεί να διαθέσει δύο συνοδούς, η μεταγωγή μπορεί να γίνει με έναν συνοδό». 2 / 5
Η διατύπωση κρίσης για έναν κρατούμενο, σχετικά με το αν αυτός είναι επικίνδυνος ή ύποπτος απόδρασης, αποτελεί ένα γεγονός εντελώς υποκειμενικό το οποίο όμως δύναται να επιφέρει αντικειμενικές δυσκολίες ή και κινδύνους ασφάλειας ζωής των συναδέλφων μας που ενεργούν τις μεταγωγές. Ήδη είχαμε πολλά δυσάρεστα συμβάντα κατά τη διάρκεια μεταγωγών, που είτε κόστισαν την παραπομπή των συναδέλφων στην ποινική ή πειθαρχική δικαιοσύνη εξαιτίας απόδρασης των μεταγόμενων, είτε ακόμη χειρότερα κόστισαν τον τραυματισμό ή και την απώλεια ζωής συναδέλφων μας που εκτελούσαν καθήκοντα συνοδού μεταγόμενων. Επιπρόσθετα, από την εμπειρία μας αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι, σε κάθε μεταγωγή ο συνοδός δεν έχει να αντιμετωπίσει μόνο τον κίνδυνο που μπορεί να προέλθει από πράξεις ή αντιδράσεις του μεταγόμενου, αλλά πρέπει να επαγρυπνεί πάντα για τον κίνδυνο του «συν 1» που μπορεί ανά πάσα στιγμή να προκύψει και θα πρέπει να τον αντιμετωπίσει. Προτείνουμε να αφαιρεθεί από το εδαφ. α η δυνατότητα που δίνεται στην Υπηρεσία της μεταγωγής, να διαθέτει κατά την κρίση της στην μεταγωγή ενός κρατουμένου έναν συνοδό αντί για δύο και να υπάρχει υποχρεωτικότητα διάθεσης σε κάθε περίπτωση δύο συνοδών ακόμη και εάν είναι ένας ο μεταγόμενος κρατούμενος. 3. Μεταγωγές κρατουμένων ασθενών τοξικομανών ψυχασθενών. Σε περιπτώσεις κρατουμένων έγκλειστων σε αστυνομικά κρατητήρια οι οποίοι κατά τη διάρκεια φιλοξενίας τους σε αυτά, είτε ασθενήσουν, είτε τραυματιστούν, είτε εκδηλώσουν κάποιο στερητικό σύνδρομο λόγω εθισμού τους σε τοξικές ουσίες, είτε εκδηλώσουν κάποια κρίση που πιθανόν να έχει ψυχολογικά ψυχιατρικά αίτια και εξαιτίας κάποιου από τα παραπάνω είναι αναγκαία η μεταφορά τους στο οικείο νοσοκομείο για εξέταση και αντιμετώπιση του θέματος, η συνήθης πρακτική 3 / 5
που ακολουθείτε είναι η μεταγωγή των παραπάνω με υπηρεσιακό όχημα στο οικείο νοσοκομείο. Το γεγονός αυτό δημιουργεί αυτονόητα, πληθώρα κινδύνων για την υγεία των κρατουμένων αλλά δύναται παράλληλα να εκθέσει νομικά τους συναδέλφους μας (οι οποίοι σαφώς και δεν έχουν ιατρικές γνώσεις για να διασφαλίσουν την ασφαλή μετάβαση του κρατουμένου στο νοσοκομείο, με τρόπο που δεν θα επιβαρύνει την υγεία του) σε περιπτώσεις που κριθεί ότι η μεταφορά του ασθενούς κρατουμένου με υπηρεσιακό όχημα και όχι με ασθενοφόρο επέδρασε αρνητικά ή επέφερε επιπλοκές στην κατάστα η της υγείας του κρατουμένου. Προτείνουμε ότι θα πρέπει να διασφαλιστεί με κάθε τρόπο πως η μεταφορά κρατουμένων ασθενών τοξικομανών ψυχασθενών από το αστυνομικό κρατητήριο στο οικείο νοσοκομείο θα γίνεται πάντα και αποκλειστικά από ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ με τη συνοδεία περιπολικού. 4. Παραγγελίες Εισαγγελικής Αρχής για αυτεπάγγελτη εξέταση ψυχασθενών από ψυχιάτρους. Η τακτική που ακολουθούν οι Εισαγγελικές Αρχές προκειμένου για την εξέταση ατόμων που φέρεται ότι πάσχουν από ψυχική διαταραχή, είναι να εκδίδουν Διαταγές προς τους Διοικητές των οικείων Αστυνομικών Τμημάτων όπου διατάσσουν αυτούς, να μεριμνήσουν εντός 48ωρών για την εξέταση των πιθανώς πασχόντων από ψυχική διαταραχή ατόμων από δύο ψυχιάτρους προκειμένου για την έκδοση δύο ιατρικών γνωματεύσεων επί των οποίων να βεβαιώνεται η συνδρομή ή μή των προϋποθέσεων για την ακούσια νοσηλεία του παραπάνω προσώπου. Προς εκτέλεση των παραπάνω Εισαγγελικών Διαταγών, οι Αστυνομικές Υπηρεσίες διατάσουν αστυνομικούς 4 / 5
να εντοπίσουν το πρόσωπο που φέρετε ότι πάσχει από ψυχολογική διαταραχή χωρίς να υπάρχει παρουσία ψυχολόγου - ψυχιάτρου ο οποίος έχει τις γνώσεις και εξ αυτού είναι και αρμόδιος να διαχειριστεί με ασφάλεια τυχόν αντιδράσεις που θα εκδηλωθούν από το πρόσωπο κατά την προσπάθεια των αστυνομικών να οδηγήσουν αυτό στην ψυχιατρική κλινική για την διατασσόμενη από τον Εισαγγελέα εξέτασή του. Στην ουσία δηλαδή οι Εισαγγελείς καλούν τους Αστυνομικούς να εκτελέσουν και χρέη ψυχολόγου ψυχιάτρου, κάτι που εκ των πραγμάτων είναι αδύνατο και καταλαβαίνουμε όλοι ότι μια τέτοια διαδικασία εγκυμονεί πληθώρα κινδύνων για την ασφάλεια και την σωματική ακεραιότητα του ίδιου του ψυχασθενούς, των περιοίκων διερχόμενων πολιτών, όσο και των συναδέλφων μας που διατάσσονται να εκτελέσουν ενέργεια η οποία προϋποθέτει για την ασφαλή διαχείριση και πραγματοποίησή της, την παρουσία επιστήμονα με σχετική ιατρική εξειδίκευση. Προτείνουμε : Οι Διαταγές του Εισαγγελέα για αυτεπάγγελτη εξέταση ψυχασθενούς, να ορίζουν υπεύθυνο ψυχίατρο (με συνδρομή της Ελληνικής Αστυνομίας εφόσον κρίνεται απαραίτητη) για την ενέργεια της μετάβασης του ψυχασθενούς στην κατά τόπο ψυχιατρική κλινική προς εξέτασή του. Η δε μετάβαση στην ψυχιατρική κλινική, να πραγματοποιείται πάντα και αποκλειστικά με ασθενοφόρο, το οποίο θα συνοδεύεται από περιπολικό, εφόσον κρίνεται απαραίτητη η συνοδεία του. Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΓΙΑ ΤΟ Δ.Σ. Ο ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΤΖΑΤΖΑΝΑ Σταυρούλα ΧΑΤΖΗΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Παναγιώτης 6 9 7 7 5 0 0 3 7 4 6 9 7 4 3 2 9 9 7 6 5 / 5