ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Συγκριτική Επισκόπηση Συστημάτων Υποστήριξης της Μάθησης ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΑΜ: 410 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΡΙΜΕΛΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Αχιλλέας Καμέας, Επίκουρος Καθηγητής (επιβλέπων) Παναγιώτης Πιντέλας, Καθηγητής (συνεπιβλέπων) Όμηρος Ράγγος, Επίκουρος Καθηγητής (συνεπιβλέπων)
ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Η παρούσα διπλωματική αφιερώνεται στη γυναίκα μου για την συμπαράσταση που μου παρείχε και για την υπομονή που επέδειξε καθόλη τη διάρκεια των σπουδών μου, στην κόρη μου Αναστασία και στον γιο μου Χαράλαμπο για το χρόνο που τους στέρησα, αλλά και στους γονείς μου, που με έμαθαν στην ζωή μου να μη το βάζω κάτω και να προσπαθώ πάντα να γίνομαι πάντα καλύτερος. Επίσης θα ήθελα να ευχαριστώ θερμά τον κο Καμέα, για την βοήθεια που μου παρείχε για την περαίωση της διπλωματικής εργασίας καθώς επίσης τους κους Φιτσιλή Παναγιώτη, Γερογιάννη Βασίλη και την διδα Μαρίνη Ιωάννα για την βοήθεια που μου παρείχαν για την εφαρμογή της μεθόδου αξιολόγησης σε πραγματικά δεδομένα. Φεβρουάριος 2013 Σελίδα 2 από 135
ΠΕΡΙΛΗΨΗ Τα σύγχρονα πληροφοριακά συστήματα μάθησης τα οποία υποστηρίζουν εξ αποστάσεως εκπαίδευση, επιτρέπουν τη συστηματική διαχείριση του εκπαιδευτικού υλικού και υποστηρίζουν τις εκπαιδευτικές διαδικασίες των μαθημάτων. Τα συστήματα αυτά έχουν λειτουργικότητες όπως: η ανάρτηση ψηφιακού υλικού, η διεξαγωγή συζητήσεων, η ανάρτηση ασκήσεων-εργασιών, η πραγματοποίηση εξετάσεων και πολλές άλλες. Στόχος της συγκεκριμένης εργασίας είναι η διερεύνηση του χώρου των συστημάτων μάθησης τα οποία υποστηρίζουν εξ αποστάσεως εκπαίδευση καθώς επίσης και η παρουσίαση και η εφαρμογή μεθόδου αξιολόγησης τους, αξιολογώντας τα συστήματα σύμφωνα με μια λίστα λειτουργικών απαιτήσεων. Στο 1ο κεφάλαιο της διπλωματικής εργασίας γίνεται μια περιγραφή των βασικών εννοιών της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης καθώς επίσης και έννοιες που αφορούν τα συστήματα υποστήριξης μάθησης όπως:cbt, VLE, LMS, LCMS, CMS, Mobile Learning. Στο 2ο κεφάλαιο γίνεται μια επισκόπηση του χώρου των Συστημάτων Μάθησης Learning Course Management Systems (LCMS). Συγκεκριμένα γίνεται μία καταγραφή των χαρακτηριστικών των πιο δημοφιλών συστημάτων τόσο των εμπορικών όσο και των συστημάτων ανοικτού κώδικα με τη χρήση ενός κοινού template όπου καταγράφονται τα εξής στοιχεία: Κατασκευαστής, Σύντομη περιγραφή Λογισμικού, Πλεονεκτήματα (Δυνατά Σημεία ), Μειονεκτήματα (Αδυναμίες, Ελλείψεις), Πελατολόγιο, Τρέχουσα Έκδοση έτσι ώστε να μπορεί κάποιος εύκολα να τα συγκρίνει και να τα αξιολογήσει. Στο 3ο κεφάλαιο πραγματοποιείται ανάλυση απαιτήσεων ενός σύγχρονου συστήματος μάθησης έτσι ώστε να μπορεί να εφαρμοστεί η μεθοδολογία αξιολόγησης σε μια λίστα από χαρακτηριστικά-απαιτήσεις για τα συστήματα που παρουσιάζονται στο κεφάλαιο 2. Στο 4ο κεφάλαιο παρουσιάζεται η μεθοδολογία Αξιολόγησης των συστημάτων μάθησης η οποία στηρίζεται στη θεωρία της ασαφούς λογικής. Η συγκεκριμένη μεθοδολογία εφαρμόστηκε σαν μελέτη περίπτωσης για την Σελίδα 3 από 135
αξιολόγηση συστημάτων εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων προκειμένου να βρεθεί το πλέον κατάλληλο σύστημα για τις ανάγκες του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Τέλος στο κεφάλαιο 5 πραγματοποιείται η εφαρμογή της μεθοδολογίας αξιολόγησης μεταξύ των συστημάτων μάθησης και παρουσιάζονται τα αποτελέσματα- συμπεράσματα που εξάγονται από την εφαρμογή της μεθόδου ενώ στο τελευταίο κεφάλαιο (6 ο ) παρουσιάζονται τα συμπεράσματα της εργασίας. Σελίδα 4 από 135
ABSTRACT Modern learning information systems are designed to support distance education and have many features to support learning sequence such as: management of educational material, tools for uploading projects in several kinds (documents, multimedia files), many kinds of quizzes, grades management, forums, reports wiz and many others. The aim of this master thesis is the investigation of available learning course management systems(lcms), requirements analysis for LCMS and presentation and implementation of an evaluation methodology for LCMS based on a requirements list. In the first chapter of this thesis, we describe the basic concepts and definitions of e-learning, as well as concepts relating to learning support systems such as: CBT(Computer Based Training), VLE(Virtual Learning Environment), LMS(Learning Management Systems), LCMS(Learning Course Management Systems), CMS (Course Management Systems), Mobile Learning etc. The second chapter contains an investigation in the area of Learning Course Management Systems (LCMS). We used a common template in order to describe the features of the most popular LCMS (either Open Source or Commercial). The template contains features like: Small Description of any LCMS (Software Manufacturer and History, Active Users and Installations, Database Requirements, Web Server, Manufacturer Clients, Current Stable Version), Strengths of the Software, Weaknesses of the Software, Available Mobile Version. This features have been chosen in order to become easy the comparison and after that the evaluation of the systems. The third chapter contains requirements analysis of a modern learning course management system so that the evaluation methodology can be applied to a specified list of features-requirements for the systems presented in chapter 2. In the fourth chapter there is the presentation of the evaluation methodology which uses a multicriteria technical analysis which belongs to the field of methods of Multi-Criteria Group-based Decision Making Techniques, while uses methods of (intuitionistic) fuzzy logic. This method exports the results using a technique TOPSIS(Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution). In Σελίδα 5 από 135
this chapter there is the theoretical description of the methodology which has been implemented as a case study for evaluating learning management systems in order to find the most suitable system for the needs of the Hellenic Open University(HOU). In Chapter 5 we will find the implementation steps of the methodology in order to exclude the most suitable LCMS for HOU and the final results(list of Systems). We will also find the conclusions of the implementation of this method. Finally the last chapter (6th) presents the final conclusions of the whole thesis and the added value this thesis offers in this field of research. Σελίδα 6 από 135
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ Ακολουθεί λίστα, κατά αλφαβητική σειρά, με τις συντομογραφίες που περιλαμβάνονται στην εργασία. CBI: Computer Based Instruction CBT: Computer Based Training IBT: Internet-Based Training LCMS: Learning Content Management System LMS: Learning Management System M-Learning: Mobile Learning PHP: Hypertext Preprocessor SCORM: Sharable Content Object Reference Model VLE: Virtual Learning Environment WBT: Web-Based Training Σελίδα 7 από 135
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τα σύγχρονα πληροφοριακά συστήματα μάθησης τα οποία υποστηρίζουν εξ αποστάσεως εκπαίδευση, επιτρέπουν τη συστηματική διαχείριση του εκπαιδευτικού υλικού και υποστηρίζουν τις εκπαιδευτικές διαδικασίες των μαθημάτων. Τα συστήματα αυτά έχουν λειτουργικότητες όπως: η ανάρτηση ψηφιακού υλικού (π.χ. εργασίες, έγγραφα), η διεξαγωγή συζητήσεων, η ανάρτηση ασκήσεων-εργασιών, η πραγματοποίηση εξετάσεων και πολλές άλλες. Στόχος της συγκεκριμένης εργασίας είναι η διερεύνηση του χώρου των συστημάτων μάθησης τα οποία υποστηρίζουν εξ αποστάσεως εκπαίδευση καθώς επίσης και η παρουσίαση και η εφαρμογή μεθόδου αξιολόγησης τους, αξιολογώντας τα συστήματα σύμφωνα με μια λίστα λειτουργικών απαιτήσεων. Στο 1ο κεφάλαιο της διπλωματικής εργασίας γίνεται μια περιγραφή των βασικών εννοιών και ορισμών που υπάρχουν στην βιβλιογραφία για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση και επιπλέον περιγράφονται τα βασικά χαρακτηριστικά καθώς και μια ιστορική αναδρομή σε συστήματα υποστήριξης μάθησης όπως: CBT, VLE, LMS, LCMS, CMS, Mobile Learning. Στο 2ο κεφάλαιο γίνεται μια επισκόπηση του χώρου των Συστημάτων Μάθησης Learning Course Management Systems (LCMS). Συγκεκριμένα γίνεται μία καταγραφή των χαρακτηριστικών των πιο δημοφιλών συστημάτων τόσο των εμπορικών όσο και των συστημάτων ανοικτού κώδικα με τη χρήση ενός κοινού template όπου καταγράφονται τα εξής στοιχεία: Κατασκευαστής, Σύντομη περιγραφή Λογισμικού (Ιστορία Λογισμικού, Είδος Λογισμικού: Ανοικτό/Εμπορικό, Περιβάλλον λειτουργίας: Γλώσσα Προγραμματισμού, Βάση Δεδομένων, Υποστήριξη Web Server), Πλεονεκτήματα (Μια σύντομη περιγραφή των δυνατών σημείων του Λογισμικού), Μειονεκτήματα (Μια σύντομη περιγραφή των ελλείψεων, προβλημάτων του Λογισμικού), Πελατολόγιο, Τρέχουσα Έκδοση, Διαθεσιμότητας Έκδοσης για Φορητές Συσκευές, έτσι ώστε να μπορεί κάποιος εύκολα να τα συγκρίνει και να τα αξιολογήσει. Στο 3ο κεφάλαιο πραγματοποιείται ανάλυση απαιτήσεων ενός σύγχρονου συστήματος μάθησης έτσι ώστε να μπορεί να εφαρμοστεί η μεθοδολογία Σελίδα 8 από 135
αξιολόγησης σε μια λίστα από επιλεγμένα χαρακτηριστικά-απαιτήσεις για τα συστήματα που παρουσιάζονται στο κεφάλαιο 2. Στο 4ο κεφάλαιο παρουσιάζεται το θεωρητικό μέρος της μεθοδολογίας Αξιολόγησης των συστημάτων μάθησης η οποία στηρίζεται στη θεωρία της ασαφούς λογικής. Η μεθοδολογία αξιολόγησης ανήκει στο πεδίο των υπολογιστικών (μαθηματικών) τεχνικών της Πολυκριτήριας (Ομαδικής) Λήψης Αποφάσεων (Multi- Criteria Group-based Decision Making Techniques). Η μεθοδολογία αξιοποιεί το μοντέλο των Συνόλων της Ασαφούς Λογικής (Fuzzy Sets - FS) και εφαρμόστηκε σαν μελέτη περίπτωσης για την αξιολόγηση συστημάτων εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων προκειμένου να βρεθεί το πλέον κατάλληλο σύστημα για τις ανάγκες του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Στο κεφάλαιο 5 πραγματοποιείται η εφαρμογή της μεθοδολογίας αξιολόγησης μεταξύ των συστημάτων μάθησης και παρουσιάζονται τα αποτελέσματα- συμπεράσματα που εξάγονται από την εφαρμογή της μεθόδου. Συγκεκριμένα εφαρμόζοντας τη μεθοδολογία αξιολόγησης προκύπτει η τελική κατάταξη ενός συνόλου υποψηφίων συστημάτων LCMS. Η κατάταξη αυτή καθορίζεται με την περαιτέρω ανάλυση των Διαισθητικά Ασαφών Αριθμών (Intuitionistic Fuzzy Numbers) που εκφράζουν ποσοτικά τις επιδόσεις των προς επιλογή συστημάτων LCMS. Για να επιτευχθεί αυτό, η μεθοδολογία εφαρμόζει την τεχνική ανάλυσης που είναι γνωστή στη βιβλιογραφία ως Μέθοδος Ιεράρχησης της Απόδοσης βάσει της Ομοιότητας με την Ιδανική Λύση (Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution - TOPSIS). Για την συλλογή δεδομένων τα οποία αποτέλεσαν είσοδο στην μεθοδολογία αξιολόγησης πραγματοποιήθηκαν ερωτηματολόγια σε όλες άμεσα εμπλεκόμενες κατηγορίες χρηστών του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (Συνεργαζόμενο Εκπαιδευτικό Προσωπικό, Τεχνικούς/Διαχειριστές Υπάρχοντος Συστήματος Εκπαιδευτικών Δραστηριοτήτων του ΕΑΠ, Φοιτητές). Τα ερωτηματολόγια συμπεριλαμβάνονται στα παραρτήματα της εργασίας. Τέλος στο τελευταίο κεφάλαιο (6 ο ) παρουσιάζονται τα συμπεράσματα της εργασίας καθώς επίσης και οι προοπτικές επέκτασης της ή αξιοποίησης της. Σελίδα 9 από 135
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 3 ABSTRACT... 5 ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ... 7 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 8 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ... 14 1.1 ΙΣΤΟΡΙΚΉ ΑΝΑΔΡΟΜΉ ΣΥΣΤΗΜΆΤΩΝ ΥΠΟΣΤΉΡΙΞΗΣ ΜΆΘΗΣΗΣ... 14 1.2 ΟΡΙΣΜΌΣ ΕΞ ΑΠΟΣΤΆΣΕΩΣ ΕΚΠΑΊΔΕΥΣΗΣ... 15 1.3 ΣΥΣΤΉΜΑΤΑ ΣΎΓΧΡΟΝΗΣ ΕΚΠΑΊΔΕΥΣΗΣ... 16 1.4 ΣΥΣΤΉΜΑΤΑ ΑΣΎΓΧΡΟΝΗΣ ΕΚΠΑΊΔΕΥΣΗΣ... 16 1.5 ΚΑΤΗΓΟΡΊΕΣ ΣΥΣΤΗΜΆΤΩΝ ΥΠΟΣΤΉΡΙΞΗΣ ΜΆΘΗΣΗΣ... 17 1.5.1 Εικονικά Περιβάλλοντα Μάθησης (VLE: Virtual Learning Environments)... 17 1.5.2 Συστήματα Διαχείρισης Περιεχομένου (CMS: Content Management System)... 17 1.5.3 Συστήματα Διαχείρισης Μάθησης (LMS: Learning Management System)... 17 1.5.4 Συστήματα Διαχείρισης Εκπαιδευτικού Περιεχομένου (LCMS: Learning Course Μanagement Systems)... 18 1.5.5 Σύγκριση Συστημάτων VLE-CMS-LMS-LCMS... 18 1.5.6 Ολοκληρωμένο Σύγχρονο Σύστημα Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης... 19 1.6 MOBILE LEARNING... 20 1.6.1 Πλεονεκτήματα Μάθησης με τη χρήση Κινητών Συσκευών... 20 1.6.2 Περιορισμοί κινητών συσκευών στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση... 21 1.6.2.1 Θέματα παρουσίασης... 21 1.6.2.2 1.6.2.3 Μηχανισμοί εισόδου κειμένου... 22 Διαθέσιμο εύρος ζώνης και κόστος... 22 1.6.2.4 Οι στόχοι του χρήστη... 22 1.6.3 Εξάπλωση Έξυπνων Κινητών στην αγορά... 23 1.7 ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΈΣ ΕΞΕΛΊΞΕΙΣ ΕΞ ΑΠΟΣΤΆΣΕΩΣ ΕΚΠΑΊΔΕΥΣΗΣ... 24 2 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ (LCMS)... 26 2.1 ΕΙΣΑΓΩΓΉ... 26 2.2 ΠΑΡΟΥΣΊΑΣΗ ΣΥΣΤΗΜΆΤΩΝ ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΏΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΉΤΩΝ... 27 2.2.1 ATutor... 27 2.2.2 Claroline... 28 2.2.3 CoMPUs (Course Management Platform for Universities)... 29 2.2.4 Open eclass /eclass... 29 2.2.5 DoceboLCMS... 30 2.2.6 Blackboard Learn... 31 2.2.7 Desire2Learn Learning Suite... 33 2.2.8 Pearson Learning Studio (ecollege)... 34 2.2.9 LAMS (Learning Activity Management System)... 35 2.2.10 Moodle... 36 2.2.11 MoodleRooms Joule... 37 2.2.12 OLAT... 38 2.2.13 dotlrn (.LRN)... 39 2.2.14 efront (Educational Version)... 40 2.2.15 ILIAS... 41 2.2.16 SAKAI... 41 2.2.17 JoomlaLCMS... 42 2.2.18 Edvance360 LCMS (Old Scholar360)... 43 2.2.19 SharePoint LCMS... 44 2.2.20 CampusCruiser LCMS (Old Timecruiser Solution Suite)... 46 2.2.21 WebStudy Learning... 47 2.3 ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ LMS/LCMS... 49 Σελίδα 10 από 135
3 ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ (LCMS)... 51 3.1 ΕΙΣΑΓΩΓΉ... 51 3.2 ΑΠΑΙΤΉΣΕΙΣ ΣΥΣΤΗΜΆΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΏΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΉΤΩΝ LCMS... 51 4 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ- ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ (LCMS)... 64 4.1 ΕΙΣΑΓΩΓΉ... 64 4.2 ΒΑΣΙΚΆ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΆ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΊΑΣ ΑΞΙΟΛΌΓΗΣΗΣ... 64 4.3 ΣΥΜΜΕΤΈΧΟΝΤΕΣ ΣΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΊΑ ΑΞΙΟΛΌΓΗΣΗΣ... 66 4.3.1 Συμμετοχή των φοιτητών στη διαδικασία αξιολόγησης... 66 4.3.2 Συμμετοχή τεχνικών-διαχειριστών συστημάτων πληροφορικής του ΕΑΠ στη διαδικασία αξιολόγησης... 67 4.3.3 Συμμετοχή αξιολογητών συστημάτων LCMS στη διαδικασία αξιολόγησης... 67 4.4 ΒΑΣΙΚΈΣ ΈΝΝΟΙΕΣ ΤΩΝ ΔΙΑΙΣΘΗΤΙΚΆ ΑΣΑΦΏΝ ΣΥΝΌΛΩΝ... 68 5 ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ- ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ (LCMS)... 71 5.1 ΕΙΣΑΓΩΓΉ... 71 5.2 ΠΑΡΑΔΕΊΓΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΉΣ ΠΟΛΥΚΡΙΤΉΡΙΩΝ ΜΕΘΌΔΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΌΓΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΆΤΩΝ LMS... 71 5.2.1 Αξιολόγηση συστημάτων LCMS με βάση τον υπολογισμό της επίδοσης κάθε συστήματος ως σταθμισμένο άθροισμα επιδόσεων... 71 5.2.2 Αξιολόγηση συστημάτων LCMS υπολογίζοντας τη σχετική βαρύτητα κάθε κριτηρίου και τη σχετική επίδοση κάθε συστήματος... 73 5.2.3 Αξιολόγηση συστημάτων LCMS με εφαρμογή τεχνικών από το πεδίο της Τεχνητής Νοημοσύνης (Artificial Intelligence) που βασίζονται στη χρήση τιμών ασαφούς λογικής (fuzzy values) 73 5.3 ΒΉΜΑΤΑ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΊΑΣ ΑΞΙΟΛΌΓΗΣΗΣ ΣΥΣΤΗΜΆΤΩΝ LCMS... 76 5.3.1 Βήμα 1: Προσδιορισμός κριτηρίων αξιολόγησης - επιλογής... 77 5.3.2 Βήμα 2: Καθορισμός βαρών για τις λειτουργικές απαιτήσεις των συστημάτων LMS... 82 5.3.3 Βήμα 3: Καθορισμός βαρών για τις μη λειτουργικές απαιτήσεις των συστημάτων LCMS 85 5.3.4 Βήμα 4: Προσδιορισμός υποψηφίων προς αξιολόγηση συστημάτων LCMS... 86 5.3.5 Βήμα 5: Αξιολόγηση των υποψηφίων συστημάτων LCMS ως προς τα κριτήρια επιλογής 87 5.3.6 Βήμα 6: Υπολογισμός τιμών επιδόσεων για τα συστήματα LCMS... 88 5.3.7 Βήμα 7: Υπολογισμός των τελικών επιδόσεων των Συστημάτων LCMS... 91 5.4 ΣΥΜΠΕΡΆΣΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΉΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΊΑΣ ΑΞΙΟΛΌΓΗΣΗΣ ΣΥΣΤΗΜΆΤΩΝ LCMS... 94 6 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ... 95 7 ΑΝΑΦΟΡΕΣ - ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 96 7.1 ΚΕΦΆΛΑΙΟ 1... 96 7.2 ΚΕΦΆΛΑΙΟ 2... 96 7.3 ΚΕΦΆΛΑΙΟ 3... 97 7.4 ΚΕΦΆΛΑΙΟ 4... 97 7.5 ΚΕΦΆΛΑΙΟ 5... 98 8 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ... 100 8.1 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α: ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ LCMS... 100 8.1.1 Ερωτηματολόγιο Αξιολόγησης Συστημάτων Διαχείρισης Εκπαιδευτικών Δραστηριοτήτων Προς Φοιτητές του ΕΑΠ... 100 8.1.2 Ερωτηματολόγιο Αξιολόγησης Συστημάτων Διαχείρισης Εκπαιδευτικών Δραστηριοτήτων Προς Τεχνικούς - Διαχειριστές του ΕΑΠ... 104 8.1.3 Ερωτηματολόγιο Αξιολόγησης Συστημάτων Διαχείρισης Εκπαιδευτικών Δραστηριοτήτων Προς Μέλη ΣΕΠ του ΕΑΠ... 116 Σελίδα 11 από 135
8.2 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β: ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΣ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΕΑΠ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ LCMS - ΕΡΩΤΗΣΗ 4... 121 8.3 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ LCMS ΑΠΟ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΩΝ ΒΑΡΩΝ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ ΜΟΡΦΗ IFN... 123 8.4 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Δ: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ LCMS ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΒΑΘΜΟ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΩΝ ΜΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ... 124 8.5 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ε: ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ LCMS ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΤΕΛΙΚΗ ΛΙΣΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ... 128 8.6 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΤ: ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ LCMS ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΒΑΘΜΟ ΠΟΥ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΟΥΝ ΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ... 132 Σελίδα 12 από 135
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ ΚΑΙ ΣΧΗΜΑΤΩΝ ΕΙΚΟΝΑ 1: EΞΕΛΙΞΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ (SOLEMON & SULAIMAN, 2006)... 15 ΕΙΚΟΝΑ 2: ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΩΝ LMS VS LCMS... 19 ΕΙΚΟΝΑ 3: ΜΕΙΚΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΕ ΧΡΗΣΗ LCMS ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ... 20 ΠΙΝΑΚΑΣ 1 ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ ΚΙΝΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΑΝΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΗ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 3Ο ΤΡΙΜΗΝΟ 2012 (GARTNER REPORT)... 23 ΠΙΝΑΚΑΣ 2. ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ ΚΙΝΗΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΑΝΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 3Ο ΤΡΙΜΗΝΟ 2012 (GARTNER REPORT)... 24 ΠΙΝΑΚΑΣ 4. ΒΑΡΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΑΠΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ LCMS ΕΚΦΡΑΣΜΕΝΑ ΣΤΗ ΜΟΡΦΗ ΔΙΑΙΣΘΗΤΙΚΑ ΑΣΑΦΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ... 84 ΠΙΝΑΚΑΣ 5 ΒΑΡΗ ΜΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΑΠΟ LCMS ΣΤΗ ΜΟΡΦΗ ΔΙΑΙΣΘΗΤΙΚΑ ΑΣΑΦΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ... 86 ΠΙΝΑΚΑΣ 6. ΓΛΩΣΣΙΚΟΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΙ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ LMS... 89 ΠΙΝΑΚΑΣ 7. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ LMS... 90 ΠΙΝΑΚΑΣ 8. ΣΤΑΘΜΙΣΜΕΝΕΣ ΤΙΜΕΣ ΕΠΙΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ LMS... 91 ΠΙΝΑΚΑΣ 9. ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ LCMS ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΤΙΚΑ ΙΔΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΙΔΑΝΙΚΗ ΛΥΣΗ ΚΑΙ ΤΕΛΙΚΕΣ ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ... 93 Σελίδα 13 από 135
1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ 1.1 Ιστορική Αναδρομή Συστημάτων Υποστήριξης Μάθησης Η ιδέα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ξεκίνησε την δεκαετία του 60 ξεκινώντας με στόχο να υποστηρίξει συμπληρωματικά τις κλασικές μεθόδους εκπαίδευσης. Τα πρώτα συστήματα που δημιουργήθηκαν απλά χρησιμοποιούσαν τον υπολογιστή σαν εργαλείο πρακτικής εκπαίδευσης και ονομάστηκαν συστήματα εξάσκησης/εκπαίδευσης βασισμένα στον υπολογιστή (CBT: Computer Based Training) & (CBI: Computer Based Instruction). Στη συνέχεια και παράλληλα με την με την εξάπλωση των προσωπικών υπολογιστών (δεκαετία 80) η εξ αποστάσεως εκπαίδευση έκανε ένα ακόμα βήμα με την εύκολη διάθεση εκπαιδευτικού υλικού μέσω οπτικών δίσκων (CD). Στην δεκαετία του 90 η αλματώδη εξάπλωση του World Wide Web άνοιξε νέους ορίζοντες καθιστώντας την επικοινωνία και την ανταλλαγή δεδομένων εύκολη και προσιτή επηρεάζοντας όλες τις δραστηριότητες όπως και την εκπαίδευση. Έτσι λοιπόν αρχίζουμε να βλέπουμε τα πρώτα συστήματα υποστήριξης μάθησης τα οποία στηρίζονταν στο Web και έτσι πλέον η εξ αποστάσεως εκπαίδευση συναντάτε με τις έννοιες (IBT: Internet-Based Training ή WBT: Web- Based Training). Όλες οι βαθμίδες εκπαίδευσης αρχίζουν να χρησιμοποιούν εργαλεία υποστήριξης μάθησης WBT σαν απαραίτητο κομμάτι της κλασικής εκπαιδευτικής διαδικασίας. Επιπλέον η έννοια της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης αρχίζει να χρησιμοποιείτε από επιχειρήσεις και ιδιωτικούς φορείς για την εκπαίδευση προσωπικού από κυβερνητικούς οργανισμούς για την υλοποίηση προγραμμάτων εκπαίδευσης καθώς επίσης και για την προώθηση της συνεργασία μέσω διαδικτύου. Όσο τα δίκτυα βελτιώνουν τις ταχύτητες τους και μπορεί να μεταδοθεί μεγαλύτερος όγκος δεδομένων αρχίζει σιγά-σιγά να εμφανίζονται μορφές εξ αποστάσεως εκπαίδευσης που βασίζονται στην σύγχρονη εκπαίδευση (Συστήματα Σύγχρονης Εξ αποστάσεως Εκπαίδευσης) υποστηρίζοντας μορφές εκπαίδευσης και έννοιες όπως (Τηλε-διάσκεψη, Τηλε-Εργασία, Τηλε-Ιατρική κτλ). Συνοψίζοντας λοιπόν όταν μιλάμε για συστήματα υποστήριξης μάθησης μιλάμε για 2 κατηγορίες συστημάτων: Ασύγχρονα & Σύγχρονα Συστήματα. Τη σημερινή εποχή, όλα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα τα οποία είτε βασίζουν την διδασκαλία τους εξολοκλήρου στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση χρησιμοποιώντας ολοκληρωμένα συστήματα σύγχρονης και ασύγχρονης επικοινωνίας, είτε την χρησιμοποιούν συμπληρωματικά με τις κλασικές μεθόδους διδασκαλίας, χρησιμοποιούν Συστήματα Υποστήριξης της Μάθησης. Στην παρακάτω εικόνα φαίνεται η εξέλιξη των συστημάτων υποστήριξης μάθησης στο χρόνο: Σελίδα 14 από 135
Εικόνα 1: Eξελιξη συστημάτων υποστήριξης μάθησης (Solemon & Sulaiman, 2006) 1.2 Ορισμός Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης Στην βιβλιογραφία έχουν αναφερθεί διάφοροι ορισμοί για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Εξ αποστάσεως εκπαίδευση (distance education) ορίζεται, σύμφωνα με την U.S. Distance Learning Association (2006), η απόκτηση γνώσεων και ικανοτήτων με έμμεση πληροφόρηση και καθοδήγηση, που περιλαμβάνει όλες τις τεχνολογίες, αλλά και διάφορες μορφές εκμάθησης από απόσταση. Με μια μηχανιστική ερμηνεία, η εξαε μπορεί να οριστεί ως μια διαδικασία όπου ο εκπαιδευόμενος βρίσκεται σε φυσική απόσταση από τον εκπαιδευτή και τον εκπαιδευτικό φορέα, και η τεχνολογία με διάφορους τρόπους διαμεσολαβεί στην εκπαιδευτική διαδικασία (Ματθαίου κ.ά. 2001). Ένας, παιδαγωγικής διάστασης, ορισμός θα την όριζε ως την εκπαίδευση που διδάσκει και ενεργοποιεί τον εκπαιδευόμενο πώς να μαθαίνει μόνος του και πώς να λειτουργεί αυτόνομα προς μια ευρετική πορεία αυτομάθησης και γνώσης (Λιοναράκης 2001). Σήμερα, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση υλοποιείται σχεδόν αποκλειστικά με την υποστήριξη του υπολογιστή, και πιο συγκεκριμένα σε Διαδικτυακό Περιβάλλον. Για το λόγο αυτό, τείνει να είναι ταυτόσημη με τις έννοιες ηλεκτρονική μάθηση, μάθηση υποβοηθούμενη από υπολογιστή (computer assisted learning), μάθηση μέσω διαδικτύου (online learning), διαδικτυακή εκπαίδευση (online education), εκπαίδευση βασισμένη στο διαδίκτυο (web-based education) καθώς επίσης με την χρήση μέσων επικοινωνίας για τη διανομή/προβολή του εκπαιδευτικού υλικού όπως: ταχυδρομείο, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, ραδιόφωνο, τηλεόραση, κασέτες βίντεο, CD/DVD, υπολογιστές, τηλεδιασκέψεις και άλλα. Ένας άλλος ορισμός που μπορεί να βρεθεί στο διαδίκτυο αναφέρει ότι πρόκειται για ένα τομέα της εκπαίδευσης που αφορά την παιδαγωγική, την τεχνολογία και τον σχεδιασμό της εκπαιδευτικής δομής, που επιδιώκει την παροχή εκπαίδευσης, χωρίς την ανάγκη φυσικής παρουσίας στο χώρο που αυτή λαμβάνει χώρα. Σελίδα 15 από 135
1.3 Συστήματα Σύγχρονης Εκπαίδευσης Πρόκειται για τα συστήματα στα οποία η επικοινωνία γίνεται σε πραγματικό χρόνο μεταξύ των συμμετεχόντων σε μια εικονική τάξη, είτε μέσω εργαλείων ανταλλαγής μηνυμάτων (chat rooms) είτε μέσω ολοκληρωμένων συστημάτων τηλεδιάσκεψης (Web ή Video Conferencing Systems). Ως τηλεδιάσκεψη ορίζεται η ζωντανή ανταλλαγή πληροφορίας μεταξύ ατόμων και μηχανημάτων που δεν βρίσκονται στο ίδιο φυσικό σημείο αλλά συνδέονται μέσα από ένα τηλεπικοινωνιακό σύστημα που συνήθως είτε μέσω του διαδικτύου είτα μέσω απλών τηλεφωνικών γραμμών. Μια τηλεδιάσκεψη μπορεί να είναι απλή και να βασίζεται σε μια απλή τηλεφωνική κλήση αλλά μπορεί όμως να είναι πιο σύνθετη και να περιέχει και μετάδοση κινούμενης εικόνας και δεδομένων σε μεγάλους χώρους που υπάρχουν οθόνες και ανεπτυγμένα οπτικοακουστικά μέσα. Υπάρχουν δύο βασικά είδη videoconference systems: Room based systems Τα Room-based systems επιτρέπουν σε ομάδες ατόμων που βρίσκονται σε ένα συγκεκριμένο χώρο (conference room) να επικοινωνούν με άλλες ομάδες ατόμων. Το κόστος των room-based videoconferencing είναι αρκετά υψηλό εξαιτίας της απαίτησης για αποκλειστικά εξειδικευμένου εξοπλισμού υψηλών απαιτήσεων. Χρησιμοποιούνται βασικά από εταιρείες και ικανοποιούν ανάγκες επικοινωνίας στελεχών, ανταλλαγή δεδομένων σε πραγματικό χρόνο, διαδραστική επικοινωνία των στελεχών που διαφορετικά είναι δύσκολο να έρθουν σε επικοινωνία άμεσα. Επίσης γίνεται δυνατή η συνεδρίαση στελεχών πολυεθνικών επιχειρήσεων που εδρεύουν σε διαφορετικές χώρες και είναι αδύνατη η ταυτόχρονη συγκέντρωσή τους σε ένα κοινό χώρο. Επίσης τα συστήματα αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για εκπαιδευτικούς σκοπούς, σεμινάρια, διαλέξεις ή επιστημονικές συνεδριάσεις. Τέλος τα Room based systems χωρίζονται στις εξής κατηγορίες: public rooms τα οποία ενοικιάζονται σε οποιονδήποτε επιθυμεί να τα χρησιμοποιήσει και στα private rooms τα οποία εξυπηρετούν αποκλειστικά τις ανάγκες συγκεκριμένων εταιρειών. Desktop videoconferencing To Desktop videoconferencing παρέχει δυνατότητες τηλεδιάσκεψης σε πραγματικό χρόνο από έναν προσωπικό υπολογιστή και αποτελεί το βασικό τρόπο διεξαγωγής τηλεδιασκέψεων σήμερα, αφού τα συστήματα αυτά είναι πολύ πιο φθηνά συγκρινόμενα με τα room based συστήματα. 1.4 Συστήματα Ασύγχρονης Εκπαίδευσης Η επικοινωνία μεταξύ των χρηστών (φοιτητών, εκπαιδευτών, διαχειριστών) ενός ασύγχρονου συστήματος μάθησης μπορεί να γίνει είτε μέσω μιας απλής στατικής HTML σελίδας για την διάθεση εκπαιδευτικού υλικού και επικοινωνία μέσω e-mail ή μέσω εργαλείων τα οποία ολοκληρώνουν forums, εργαλεία δημιουργίας μαθημάτων/ ασκήσεων/ κουίζ κτλ, εργαλεία διαχείρισης περιεχομένου, υποστηρίζουν ήχο & βίντεο, λειτουργούν συμπληρωματικά με δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης και πολλές άλλες δυνατότητες. Τα πλέον σύγχρονα Σελίδα 16 από 135
συστήματα υποστήριξης μάθησης τα οποία διαθέτουν όλες τις παραπάνω δυνατότητες είναι τα Συστήματα Διαχείρισης Εκπαιδευτικού Περιεχομένου (Learning Course Μanagement Systems- LCMS) στα οποία θα επικεντρωθούμε στην παρούσα εργασία. 1.5 Κατηγορίες Συστημάτων Υποστήριξης Μάθησης 1.5.1 Εικονικά Περιβάλλοντα Μάθησης (VLE: Virtual Learning Environments) Ένα εικονικό περιβάλλον μάθησης είναι ένα λογισμικό το οποίο παρέχει στον εκπαιδευτή τη δυνατότητα δημιουργίας και διαχείρισης μαθημάτων και εκπαιδευτικού υλικού για τους εκπαιδευομένους. Αρχικά χρησιμοποιήθηκαν από πανεπιστήμια προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα στους καθηγητές με λίγες τεχνικές γνώσεις να μπορούν εύκολα να δημιουργήσουν ένα μάθημα μέσω μιας εικονικής τάξης μέσω του λογισμικό. Τα περιβάλλοντα αυτά παρέχουν δυνατότητες διαμοιρασμού αρχείων, αναθέσεων εργασιών, συνεργασίας στη δημιουργία ενός μαθησιακού αντικειμένου, χρήσης εργαλείων όπως τα wiki, blogs, RSS, και για τους πλέον ενθουσιώδεις εργαλεία διαχείρισης μαθησιακών αντικειμένων σε μορφή βίντεο. Τέτοιου είδους λογισμικά είναι τα: Blackboard, WebCT, Moodle και πολλά άλλα τα οποία θα δούμε αναλυτικά στη συνέχεια. 1.5.2 Συστήματα Διαχείρισης Περιεχομένου (CMS: Content Management System) Τα συστήματα διαχείρισης περιεχομένου χρησιμοποιούνται για την διαχείριση του περιεχομένου μέσω ιστοσελίδας. Πρόκειται για δυναμικές web συστήματα, τα οποία υποστηρίζουν τη διαχείριση περιεχομένου μέσω web και από διάφορα επίπεδα χρηστών. Το περιεχόμενο αποθηκεύεται σε βάση δεδομένων και αποτελούν τα πλέον διαδεδομένα συστήματα εγκατάστασης δυναμικών ιστοσελίδων μια και πλέον γνωστά από αυτά τα συστήματα είναι ανοικτού κώδικα. Παραδείγματα τέτοιων συστημάτων είναι τα: Joomla, Drupal, Dotclear, WordPress καθώς και το Microsoft Sharepoint. 1.5.3 Συστήματα Διαχείρισης Μάθησης (LMS: Learning Management System) Με τον όρο Learning Management System (LMS) εννοούμε συστήματα τα οποία είναι σχεδιασμένα ώστε να επιτρέπουν διαχείριση εκπαιδευτικού περιεχομένου, τη διαδραστικότητα μεταξύ εκπαιδευτή- εκπαιδευόμενου. Στηρίζονται στο μοντέλο εξυπηρετητή πελάτη με τη διαφορά ότι ο πελάτης μπορεί να έχει πρόσβαση μέσω ενός φυλλομετρητή. Το μαθησιακό περιεχόμενο είναι διαθέσιμο μέσω ιστοσελίδας επιτρέποντας τη πρόσβαση στους χρήστες μέσω οποιασδήποτε υπολογιστή έχει πρόσβαση στο ιντερνέτ καθώς επίσης και μέσω κινητής συσκευής (smartphones). Τα LMS ολοκληρώνουν εργαλεία τα οποία επιτρέπουν στους εκπαιδευτές να διαχωρίζονται και να επιβλέπουν τη πρόοδο των μαθητών, να ορίζουν διαδικασίες Σελίδα 17 από 135
όσον αφορά την ανάθεση συγκεκριμένων μαθησιακών αντικειμένων σε ομάδες εκπαιδευμένων κ.α. Ο συνδυασμός της πληθώρας των διαθέσιμων εργαλείων καθώς επίσης και των δυνατοτήτων ανάθεσης (ορισμού διαδικασιών) επιτρέπει σε ένα LMS την πλήρη διαχείριση περιεχομένου και χρηστών καθώς επίσης και την επισκόπηση, ανάλυση στατιστικών πρόσβασης. Κάθε LMS διαθέτει μεγάλη ποικιλία εργαλείων μαθησιακών αντικειμένων (εργασίες, ερωτηματολόγια, κουίζ), επιτρέπει την εγγραφή και την διαχείριση χρηστών με κατάλληλα δικαιώματα στους πόρους τους συστήματος καθώς επίσης και να επιτρέπει τη δημιουργία κι την εξαγωγή αναφορών. Τα σύγχρονα LMS είναι πλήρως παραμετροποιήσιμα συμφώνα με τις ανάγκες του χρήστη, επιπλέον διαθέτουν συνεργατικά εργαλεία καθώς επίσης και εργαλεία σύγχρονης εκπαίδευσης. Μερικά από τα πλέον δημοφιλή LMS είναι τα παρακάτω: ATutor, Claroline, Efront, Dokeos, Moodle και πολλά άλλα. 1.5.4 Συστήματα Διαχείρισης Εκπαιδευτικού Περιεχομένου (LCMS: Learning Course Μanagement Systems) Η εξέλιξη των συστημάτων υποστήριξης της μάθησης(lms) είναι τα Συστήματα Διαχείρισης Εκπαιδευτικού Περιεχομένου (Learning Course Μanagement Systems- LCMS) που προσθέτουν έννοιες όπως, η λειτουργικότητα της επαναχρησιμοποίησης του υλικού ή μέρους του. Οι λειτουργίες που μπορεί να εμπεριέχουν εκτός φυσικά από την παροχή του μαθήματος της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης είναι: Εγγραφή χρήστη Ημερολόγιο μαθημάτων Ροή κατάρτισης Διαχείριση χρηστών Αξιολόγηση εκπαιδευομένων Υπηρεσίες τηλεδιάσκεψης Συνεργατική μάθηση (συζητήσεις και ανταλλαγή αρχείων) Μερικά από τα πλέον δημοφιλή LCMS είναι τα παρακάτω: Claroline, Desire2Learn, Sakai, JoomlaLMS αλλά και τα προαναφερθέντα Moodle & Blackboard. 1.5.5 Σύγκριση Συστημάτων VLE-CMS-LMS-LCMS Έχοντας περιγράψει παραπάνω τα επιμέρους χαρακτηριστικά της κάθε κατηγορίας συστημάτων μπορούμε να συνοψίσουμε τις διαφορές τους στα παρακάτω: Ένα σύστημα VLE, μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά σε μία ιστοσελίδα προσανατολισμένη για εκπαίδευση(on-site training) σε ένα μεικτό σύστημα για εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Ένα σύστημα διαχείρισης περιεχομένου CMS είναι πιο προσανατολισμένο σε δυνατότητες που αφορούν την κατηγοριοποίηση/αρχειοθέτηση/τήρηση εκδόσεων/χρήση επιπέδων χρηστών μόνο πάνω σε πόρους περιεχομένου. Στα συστήματα διαχείρισης μάθησης LMS δίνεται βάρος στη διαχείριση μαθησιακών αντικειμένων και στην λειτουργία μαθησιακών δραστηριοτήτων ενώ για πρώτη φορά λαμβάνονται υπόψη και παιδαγωγικές απόψεις για τη σχεδίαση δραστηριοτήτων. Σελίδα 18 από 135
Τα συστήματα διαχείρισης εκπαιδευτικού περιεχομένου LCMS όπως είπαμε ήδη αποτελούν ένα υπερσύνολο λειτουργικοτήτων των CMS και LMS συστημάτων. Στον πίνακα που ακολουθεί εμφανίζονται κάποιες βασικές λειτουργικότητες που διαθέτουν τα συστήματα LMS & LCMS αντίστοιχα καθώς επίσης και ο βαθμός υποστήριξης τους και συγκεκριμένα, όπου R = Robust Functionality (Ισχυρή) L = Limited Functionality (Περιορισμένη) Εικόνα 2: Σύγκριση λειτουργικοτήτων LMS vs LCMS 1.5.6 Ολοκληρωμένο Σύγχρονο Σύστημα Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης Eνα σύγχρονο και ολοκληρωμένο σύστημα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης το οποίο είναι σχεδιασμένο να καλύψει πλήρως τις ανάγκες ενός ακαδημαϊκού ιδρύματος για παράδειγμα, συμπεριλαμβάνει υπηρεσίες και λειτουργικότητες που παρέχουν τα συστήματα LCMS και επιπλέον: Δυνατότητες ολοκλήρωσης με Σύγχρονα Συστήματα Δυνατότητες ολοκλήρωσης με το Portal του ιδρύματος Δυνατότητες ολοκλήρωσης με το Μητρώο του Ιδρύματος Στην εικόνα που ακολουθεί παρουσιάζονται τα υποσυστήματα που πρέπει να περιλαμβάνει ένα ολοκληρωμένο σύστημα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και ουσιαστικά ήταν το ζητούμενο της διερεύνησης που διεξάγει η συγκεκριμένη Σελίδα 19 από 135
διπλωματική στην αξιολόγηση των συστημάτων δηλαδή κατά πόσο ένα σύστημα διαχείρισης εκπαιδευτικού περιεχομένου μπορεί να ολοκληρώσει όσο το δυνατόν περισσότερες λειτουργικότητες (Μελέτη Περίπτωσης για το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο). Εικόνα 3: Μεικτό Σύστημα με Χρήση LCMS Σύγχρονης Εκπαίδευσης 1.6 Mobile Learning Με τον όρο Mobile Learning ή M-Learning εννοούμε μια μορφή εξ αποστασεως εκπαίδευσης η οποία επιτυγχάνεται όταν ο χρήστης δεν συμμετέχει στην εκπαιδευτική διαδικασία βρισκόμενος σε ένα προγραμματισμένο χώρο αλλά χρησιμοποιεί τα πλεονεκτήματα για ευκαιρίες μάθησης τα οποία προσφέρει η τεχνολογία των κινητών συσκευών. Με την χρήση κινητών συσκευών οι εκπαιδευόμενοι μπορούν να συμμετέχουν στη μάθηση από οπουδήποτε και αν βρίσκονται. Ο όρος M-Learning καλύπτει τη δυνατότητα μάθησης με τη χρήση φορητών συσκευών όπως κινητά τηλέφωνα, tablets, palmtops, PDAs, netbooks, laptops. Επιπλέον ο όρος M-Learning εστιάζει στην δυνατότητα κινητικότητας τόσο του εκπαιδευομένου όσο και του εκπαιδευτή ενώ ταυτόχρονα θέτει και κάποιους περιορισμούς στην δημιουργία και παρουσίαση εκπαιδευτικού υλικού σε κινητές συσκευές. Με τη χρήση έξυπνων συσκευών για την υποστήριξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας έχουμε αρκετά πλεονεκτήματα καθώς επίσης και περιορισμούς λόγω του μικρού μεγέθους των συσκευών αυτών. 1.6.1 Πλεονεκτήματα Μάθησης με τη χρήση Κινητών Συσκευών Οι κινητές συσκευές είναι πάρα πολύ δημοφιλείς και ευρέως διαδεδομένες παγκοσμίως. Η δημοτικότητα των κινητών συσκευών και η ολοένα αυξανόμενη χρήση τους και για άλλους σκοπούς εκτός της τηλεφωνίας όπως είναι και η εξ αποστάσεως εκπαίδευση, οφείλεται, και στο ότι: Είναι φορητές Είναι προσωπικές Παραμετροποιούνται εύκολα από το χρήστη τους Σελίδα 20 από 135
Επιτρέπουν συνεργατική μάθηση Προσφέρουν συνδεσιμότητα από παντού στο εκπαιδευτικό περιεχόμενο Είναι δυνατός ο χειρισμός τους με το ένα χέρι, ακόμη και με το ένα δάκτυλο Μπορούν να λειτουργήσουν άμεσα ακόμη και όταν ο χρήστης αλλάζει δίκτυο ή χώρα. Από τα παραπάνω σημεία είναι εμφανές ότι το Web πλέον μπορεί να είναι προσβάσιμο από παντού και οποιαδήποτε ώρα οπότε πλέον είναι εύκολη και άμεση η πρόσβαση στην οποιαδήποτε εφαρμογή εξ αποστασεως εκπαίδευσης. Ο χρήστης πλέον δεν χρειάζεται να θυμάται ότι πρέπει να κάνει μία συγκεκριμένη εργασία όταν επιστρέψει στον desktop υπολογιστή του μια και μπορεί να την υποβάλλει από την κινητή συσκευή του ή να ενημερωθεί για την βαθμολογία του. Επιπλέον, καθώς οι κινητές συσκευές εμφανίζονται στην αγορά σε νέες μορφές και σχήματα, καθώς η ποικιλία των δυνατοτήτων τους αυξάνεται (GPS δέκτες, φωτογραφικές μηχανές και κάμερες, αναγνώριση φωνής, οθόνες αφής κ.λπ.) το Web μπορεί να γίνει προσιτό σε ένα πολύ μεγαλύτερο κοινό και κάτω από όλες τις περιστάσεις (π.χ. η πρόσβαση σε ιατρικές πληροφορίες κατά την επιχείρηση διάσωσης σε ένα βουνό). Τέλος, σήμερα, πολλοί περισσότεροι άνθρωποι έχουν πρόσβαση σε κινητές συσκευές παρά σε desktop υπολογιστές. Ειδικά στις αναπτυσσόμενες χώρες είναι πολύ πιθανό οι κινητές συσκευές με Web δυνατότητες να παίξουν σημαντικότατο ρόλο στην προσπάθεια για την πρόσβαση όλων στο Web και να καταστίσουν την εξ αποστάσεως εκπαίδευση μέσω φορητών συσκευών ακόμα πιο δημοφιλή συγκρινόμενη με την τυπική εκπαίδευση. 1.6.2 Περιορισμοί κινητών συσκευών στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση 1.6.2.1 Θέματα παρουσίασης Σήμερα, αρκετές ιστοσελίδες συστημάτων εξ αποστάσεως εκπαίδευσης έχουν σχεδιαστεί θεωρώντας δεδομένο ότι θα παρουσιασθούν σε οθόνες επιτραπέζιων (desktop) υπολογιστών και ότι θα υπάρχουν διαθέσιμες οι τεχνολογίες που προσφέρουν οι φυλλομετρητές αυτών των συστημάτων. Η προσπέλαση τέτοιων σελίδων από κινητές συσκευές συχνά είναι προβληματική ή και αδύνατη. Ένας από τους κύριους λόγους είναι ότι οι σελίδες δεν παρουσιάζονται στον χρήστη όπως θα περίμενε ο σχεδιαστής τους λόγω του μικρού μεγέθους της οθόνης των κινητών συσκευών. Έτσι το περισσότερο περιεχόμενο καθώς και η συνολική δομή της σελίδας δεν φτάνουν ολόκληρα στο χρήστη. Για παράδειγμα, λόγω της μικρής οθόνης, είναι αρκετά πιθανό ο χρήστης να πρέπει να χρησιμοποιήσει τις μπάρες κύλισης (scrolling) ώστε να δει το κύριο θέμα μιας σελίδας, ειδικά αν το πάνω μέρος της σελίδας καταλαμβάνουν μεγάλες εικόνες ή σύνδεσμοι πλοήγησης σε άλλες σελίδες του ιστότοπου (web site). Γενικά, είναι πολύ σημαντικό στο mobile web να μπορεί ο χρήστης να σχηματίσει μία νοητή εικόνα του site που επισκέπτεται. Αυτό μπορεί να επιτευχτεί υιοθετώντας μία κοινή και συνεπής οργάνωση και παρουσίαση για όλες τις σελίδες του site. Πλέον όλες οι εταιρίες λογισμικού έχουν αρχίσει και βγάζουν εκδόσεις των συστημάτων τους και σε Mobile έκδοση. Σελίδα 21 από 135
1.6.2.2 Μηχανισμοί εισόδου κειμένου Η είσοδος κειμένου σε κινητές συσκευές συχνά είναι δυσκολότερη σε σχέση με τους desktop υπολογιστές όπου χρησιμοποιείται ένα πληκτρολόγια με εκατό τουλάχιστον πλήκτρα. Οι κινητές συσκευές συνήθως έχουν ένα περιορισμένο πληκτρολόγιο, τόσο ως προς τον αριθμό των πλήκτρων αλλά και ως προς το μέγεθός τους, και συνήθως δεν υπάρχει κάποια συσκευή κατάδειξης (pointing device). Μία από τις δυσκολίες που υπάρχουν στο mobile Web είναι ότι οι διευθύνσεις (URLs) απαιτούν πολύ χρόνο να πληκτρολογηθούν. Μεγάλα σε μήκος URLs καθώς και URLs που απαιτούν σχολαστικότητα κατά την συγγραφή τους (π.χ. πέρασμα παραμέτρων) συνήθως έχουν μεγάλη πιθανότητα να πληκτρολογηθούν λάθος από το χρήστη. Τέλος, λόγω των περιορισμών της οθόνης και του μηχανισμού εισόδου κειμένων, οι φόρμες απαιτούν επιπλέον προσπάθεια ώστε να συμπληρωθούν σωστά. 1.6.2.3 Διαθέσιμο εύρος ζώνης και κόστος Τα δίκτυα που εξυπηρετούν τις κινητές συσκευές δεν προσφέρουν τις ίδιες ταχύτητες με τα σταθερά δίκτυα υπολογιστών (fixed data connections) και συνήθως έχουν μεγαλύτερη καθυστέρηση στη μετάδοση των δεδομένων (latency). Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλους χρόνους αναμονής, ειδικά για εκπαιδευτικό υλικό μεγάλο όγκου ή για περιεχόμενο που απαιτεί πλοήγηση σε πολλές και διαφορετικές σελίδες ώστε να προσπελαστεί ή ακόμα και για την συμμέτοχη σε σύγχρονες μεθόδους εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Επίσης, συνήθως η μεταφορά δεδομένων σε τέτοια δίκτυα κοστίζει και σε χρήμα. Εκτός των άλλων, το γεγονός ότι οι κινητές συσκευές συνήθως υποστηρίζουν περιορισμένους τύπους δεδομένων σημαίνει ότι ο χρήστης μπορεί μέσω ενός συνδέσμου να πληρώσει και να περιμένει για περιεχόμενο που ενώ μεταφορτώθηκε στη συσκευή του να είναι τελικά άχρηστο γι' αυτή. Ακόμη όμως και στην περίπτωση που το περιεχόμενο μπορεί να χρησιμοποιηθεί από την κινητή συσκευή, το αποτέλεσμα πιθανώς να μην είναι το προσδοκώμενο. Για παράδειγμα, μεγάλες σε διαστάσεις εικόνες μπορεί να απαιτούν αρκετό scrolling ή να παρουσιάζονται στο χρήστη τμηματικά. 1.6.2.4 Οι στόχοι του χρήστη Οι χρήστες κινητών συσκευών συνήθως έχουν διαφορετικά ενδιαφέροντα και στόχους από τους χρήστες desktop συσκευών. Τις περισσότερες φορές έχουν πιο άμεσους και ξεκάθαρους στόχους για το τι ψάχνουν και αναζητούν συγκεκριμένα κομμάτια πληροφορίας. Για παράδειγμα, ένας φοιτητής-χρήστης κινητών συσκευών θα περιηγηθεί σε ένα web site του εκπαιδευτικού του ιδρύματος με σκοπό της περισσότερες φορές να δει το πρόγραμμα μαθημάτων, να δει την βαθμολογία του σε κάποια εργασία ή να δει το εμαιλ του. Αντίστοιχα, οι χρήστες κινητών ενδιαφέρονται λιγότερο για πρόσβαση σε μεγάλα κείμενα. Η εργονομία των κινητών συσκευών συνήθως είναι τέτοια που δεν επιτρέπει την ανάγνωση μεγάλων κειμένων. Ο χρήστης θα προσπελάσει ένα τέτοιο έγγραφο μόνο αν δεν υπάρχει κάποιος άλλος τρόπος για την επίτευξη του στόχου του, δηλαδή θα είναι η τελευταία λύση. Σελίδα 22 από 135
1.6.3 Εξάπλωση Έξυπνων Κινητών στην αγορά Η αυξανόμενη ζήτηση των έξυπνων συσκευών και η όλο και περισσότερο εξάπλωση τους για υποστήριξη περισσότερων εφαρμογών, έχει προκαλέσει έντονο ανταγωνισμό μεταξύ των γιγαντιαίων εταιριών λογισμικού όπως η Google, η Microsoft και η Apple, καθώς και ανάμεσα στους ηγέτες της βιομηχανίας κινητών όπως Nokia, Samsung, Research In Motion (RIM), και Palm, σε μια προσπάθεια να λάβουν το μεγαλύτερο μερίδιο στην αγορά των έξυπνων συσκευών. Τυπικά παραδείγματα συσκευών που τρέχουν ένα λειτουργικό σύστημα κινητού με δυνατότητες είναι τα έξυπνα κινητά, PDAs, tablet PCs και συσκευές πληροφοριών, ή κάποιες φορές αναφέρονται ως έξυπνες συσκευές, που μπορεί να περιλαμβάνουν και ενσωματωμένα συστήματα, ή άλλες φορητές συσκευές και ασύρματες συσκευές. Η αυξανόμενη ζήτηση αποτυπώνεται στην μελέτη της Gartner (Νοέμβριος 2012), στην οποία απεικονίζονται τα ποσοστά πωλήσεων έξυπνων συσκευών ανά κατασκευάστρια εταιρία καθώς επίσης και το αντίστοιχο ποσοστό πωλήσεων το 2011. Πίνακας 1 Πωλήσεις παγκοσμίως κινητών συσκευών ανά Κατασκευαστή μέχρι το 3ο Τρίμηνο 2012 (Gartner Report) Company Πωλήσεις μέχρι το 3 ο Τρίμηνο 2012 (Πλήθος) Πωλήσεις μέχρι το 3 ο Τρίμηνο 2012 (%) Πωλήσεις μέχρι το 3 ο Τρίμηνο 2011 (Πλήθος) Πωλήσεις μέχρι το 3 ο Τρίμηνο 2011 (%) Samsung 97,956.8 22.9 82,612.2 18.7 Nokia 82,300.6 19.2 105,353.5 23.9 Apple 23,550.3 5.5 17,295.3 3.9 ZTE 16,654.2 3.9 14,107.8 3.2 LG Electronics 13,968.8 3.3 21,014.6 4.8 Huawei Device 11,918.9 2.8 10,668.2 2.4 TCL Communication 9,326.7 2.2 9,004.7 2.0 Research in Motion 8,946.8 2.1 12,701.1 2.9 Motorola 8,562.7 2.0 11,182.7 2.5 HTC 8,428.6 2.0 12,099.9 2.7 Άλλες εταιρίες 146,115.1 34.2 145,462.2 32.9 Total 427,729.5 100.0 441,502.2 100.0 Ένα λειτουργικό σύστημα κινητού, γνωστό επίσης ως mobile OS, κινητή πλατφόρμα, ή φορητό λειτουργικό σύστημα, είναι το λειτουργικό σύστημα που ελέγχει μια κινητή συσκευή ή μια συσκευή πληροφοριών, παρόμοιο στις αρχές με ένα λειτουργικό σύστημα όπως για παράδειγμα είναι τα Windows, Mac OS, ή Linux, που ελέγχει έναν επιτραπέζιο ή φορητό υπολογιστή. Ωστόσο, είναι σήμερα κάπως πιο απλά, και ασχολούνται περισσότερο με τις ασύρματες εκδόσεις της ευρυζωνικότητας και της τοπικής συνδεσιμότητας, τις κινητές πολυμεσικές μορφές, καθώς και τις διαφορετικές μεθόδους εισαγωγής. Τα λειτουργικά συστήματα που συναντάμε στα έξυπνα κινητά περιλαμβάνουν τα Symbian της Nokia, Android της Google, ios της Apple, BlackBerry OS της RIM, Windows Phone της Microsoft, Linux, webos της HP, Bada της Samsung, Maemo της Nokia και MeeGo μεταξύ πολλών άλλων. Τα Android, Bada, WebOS και Maemo είναι κατασκευασμένα πάνω στο Linux, και το ios προέρχεται από τα BSD και NextStep λειτουργικά συστήματα, τα οποία όλα σχετίζονται με το Unix. Στον πίνακα που ακολουθεί μπορούμε να δούμε σύμφωνα με την τελευταία μελέτη της Σελίδα 23 από 135
Gartner (Νοέμβριος 2012) τα ποσοστά πωλήσεων έξυπνων συσκευών σύμφωνα με το λειτουργικό τους σύστημα καθώς επίσης και το αντίστοιχο ποσοστό πωλήσεων το 2011. Πίνακας 2. Πωλήσεις παγκοσμίως κινητών συσκευών ανά Λειτουργικό Σύστημα μέχρι το 3ο Τρίμηνο 2012 (Gartner Report) Λειτουργικό Σύστημα Πωλήσεις μέχρι το 3 ο Τρίμηνο 2012 (Πλήθος) Πωλήσεις μέχρι το 3 ο Τρίμηνο 2012 (%) Πωλήσεις μέχρι το 3 ο Τρίμηνο 2011 (Πλήθος) Πωλήσεις μέχρι το 3 ο Τρίμηνο 2011 (%) Android 122,480.0 72.4 60,490.4 52.5 ios 23,550.3 13.9 17,295.3 15.0 Research In Motion 8,946.8 5.3 12,701.1 11.0 Bada 5,054.7 3.0 2,478.5 2.2 Symbian 4,404.9 2.6 19,500.1 16.9 Microsoft 4,058.2 2.4 1,701.9 1.5 Άλλα Λειτουργικά 683.7 0.4 1,018.1 0.9 Total 169,178.6 100.0 115,185.4 100.0 1.7 Μελλοντικές εξελίξεις εξ αποστάσεως εκπαίδευσης Το μέλλον της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης βρίσκεται σίγουρα στο διαδίκτυο. Οι χρήστες, καθώς εξοικειώνονται όλο και περισσότερο με το διαδίκτυο και τις υπηρεσίες του, αρχίζουν να το διαμορφώνουν. Άλλωστε, αυτό που αναφέρεται ως Web 2.0 και έχει εμπνεύσει και τον όρο e-learning 2.0 είναι η ευκολία του χρήστη να συνεισφέρει στη δημιουργία και διαμόρφωση του περιεχομένου του διαδικτύου. Όλο και περισσότερες υπηρεσίες του διαδικτύου επικεντρώνονται σε αυτό, καθιστώντας ακόμα και τον σχετικά αρχάριο χρήστη σε εκπαιδευτή. Οι σύγχρονες αυτές υπηρεσίες μπορεί να είναι τα δικτυακά ημερολόγια (blog από τους όρους web και log), υπηρεσίες δημοσίευσης υλικού, όπως φωτογραφίες και βίντεο, και τέλος οι ιστοσελίδες wiki (συλλογικές εγκυκλοπαίδειες). Τα βασικά χαρακτηριστικά αυτών των υπηρεσιών είναι η ευκολία χρήσης τους, αλλά και η ευκολία περιήγησης στο περιεχόμενο. Έτσι, όχι μόνο υπάρχει μεγάλη ποσότητα πληροφοριών, υλικού και γνώσης, αλλά ο χρήστης έχει και τη δυνατότητα να τη διαχειριστεί. Ένα ενδιαφέρον κομμάτι που σχετίζεται με την ευκολία διαχείρισης των πληροφοριών αυτών είναι αυτό που ονομάζεται συλλογική ευφυΐα. Παράδειγμα είναι η ιστοσελίδα του ηλεκτρονικού βιβλιοπωλείου Amazon (www.amazon.com), όπου δίνεται η δυνατότητα στους χρήστες να βαθμολογήσουν και να σχολιάσουν τα προϊόντα. Έτσι, προηγούμενοι χρήστες επηρεάζουν τη συμπεριφορά μελλοντικών χρηστών, μεταφέροντας την εμπειρία τους και τη γνώμη τους. Η μέθοδος αυτή έχει απεριόριστες δυνατότητες και τρομακτική δύναμη, επιτρέποντας με έναν πολύ απλό τρόπο τη συμβολή στο περιεχόμενο του διαδικτύου. Στη διαδικασία της εκπαίδευσης έχουν αρχίσει και ενσωματώνονται ήδη λειτουργίες του Web 2.0. Πιο πολύτιμες υπηρεσίες για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι το wiki και τα δικτυακά ημερολόγια και ήδη υπάρχει μεγάλος αριθμός εκπαιδευτικών κοινοτήτων που αξιοποιεί της δυνατότητες τους. Πρέπει να αναφερθούν και οι υπηρεσίες RSS (Really Simple Syndication), που συμβάλλουν Σελίδα 24 από 135
στην παρακολούθηση και ενημέρωση των χρηστών για τα τελευταία νέα και αλλαγές σε ένα δικτυακό τόπο. Σελίδα 25 από 135
2 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ (LCMS) 2.1 Εισαγωγή Για την σύγκριση των συστημάτων εκπαιδευτικών δραστηριότατων χρησιμοποιήθηκε η συλλογή κάποιων βασικών χαρακτηριστικών για το κάθε εργαλείο καθώς επίσης και τα βασικά πλεονεκτήματα/μειονεκτήματα του. Συγκεκριμένα για το κάθε εργαλείο έχουν συγκεντρωθεί τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: Κατασκευαστής : Κατασκευάστρια εταιρία/ακαδημαϊκό ίδρυμα λογισμικού URL: Ιστοσελίδα λογισμικού Σύντομη περιγραφή : Βασικά χαρακτηριστικά λογισμικού όπως Ιστορία SW, Είδος Λογισμικού: Εμπορικό λογισμικό/ Ανοικτού Κώδικα, Περιβάλλον λειτουργίας: Γλώσσα Προγραμματισμού, Βάση, Web Server. Πλεονεκτήματα : Οι επιπλέον λειτουργικότητες του λογισμικού οι οποίες το διαφοροποιούν σε σχέση με τα υπόλοιπα. Μια σύντομη περιγραφή των δυνατών σημείων του. Μειονεκτήματα : Σύντομη περιγραφή των ελλείψεων, προβλημάτων του κάθε λογισμικού. Mobile Έκδοση: Το κριτήριο έχει να κάνει με την διαθεσιμότητα ή όχι ειδικής κατάλληλης έκδοσης για φορητές συσκευές. Πελατολόγιο Τρέχουσα Έκδοση Σελίδα 26 από 135
2.2 Παρουσίαση Συστημάτων Διαχείρισης Εκπαιδευτικών Δραστηριοτήτων 2.2.1 ATutor Κατασκευαστής URL http://www.atutor.ca / Σύντομη περιγραφή Adaptive Technology Resource Centre University of Toronto https://atutor.ca/atutor/demo/index.php (demo/demo) Αναπτύχθηκε το 2002 από το Adaptive Technology Resource Centre University of Toronto με τη γλώσσα προγραμματισμού PHP και χρησιμοποιεί ως σύστημα διαχείρισης βάσεων δεδομένων τη MySQL. Μετρά περισσότερους από 35 χιλιάδες εγγεγραμμένους χρήστες. Πλεονεκτήματα Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα Περιλαμβάνει Social Networking Component : ATutor Social Έχει βραβευτεί με το βραβείο: IMS Best in Show Award 2009 for Best Personalized Learning Solution Έχει βραβευτεί με το βραβείο: W4A Web Accessibility Challenge Award 2009 (Delegates Award) Μειονεκτήματα Ο εξελληνισμός βασίζεται σε εθελοντική εργασία οπότε κάθε νέα έκδοση παίρνει χρόνο από την κοινότητα να εξελληνιστεί. Η παρούσα έκδοση (V2.1) δεν έχει ακόμα εξελληνιστεί πλήρως Greek (UTF-8, 98%, 2503) Η τελευταία εξελληνισμένη είναι η v 2.0.3. Mobile Έκδοση Πελατολόγιο Μικρός αριθμός διαθέσιμων δραστηριοτήτων για τη διαμόρφωση μαθήματος. Μικρός Αριθμός Add-on Modules (http://atutor.ca/atutor/modules/index.php ) Έλλειψη stable έκδοσης για Smart phones/pdas, δοκιμάζεται μια έκδοση της 2.1 σε Blackberry χωρίς να έχει ανακοινωθεί ακόμα. Δεν διατίθεται Τρέχουσα Έκδοση ATutor 2.1 (http://sourceforge.net/projects/atutor/files/atutor%202/atut or-2.1.tar.gz/download ) Σελίδα 27 από 135
2.2.2 Claroline Κατασκευαστής URL Σύντομη περιγραφή UCL (Catholic University of Louvain, Belgium) http://www.claroline.net/ Demo SIte: http://demo.claroline.net/ Η ανάπτυξη της πλατφόρμας ξεκίνησε από το UCL (Καθολικό Πανεπιστήμιο της Louvain) στο Βέλγιο το 2000 και σύμφωνα με τους κατασκευαστές της δημιουργήθηκε για να υποστηρίξει παραδοσιακή διδασκαλία με διαλέξεις, αυτόνομη μάθηση, μεικτή διδασκαλία ή εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Το 2007 δημιουργήθηκε ένα Consortium υποστήριξης από 5 μέλη (Université Catholique de Louvain, Haute Ecole Léonard de Vinci, Belgium, Universidade de Vigo, Spain, Université du Québec à Rimouski, Canada, Universidad Católica del Norte, Chile). Βασίζεται στη γλώσσα PHP και χρησιμοποιεί ως σύστημα διαχείρισης βάσεων δεδομένων τη MySQL. Προσφέρεται με άδεια χρήσης GPL. Μεταφρασμένη σε 35 γλώσσες και με χρήση σε 101 χώρες. Πλεονεκτήματα Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα Πλήρως εξελληνισμένο Υποστήριξη στην Ελλάδα από το GUNET Ευρεία Χρήση σε ελληνικά ΑΕΙ/ΤΕΙ (OpenEclass: http://www.openeclass.org/content/view/19/40/lang,gr/ ) Μειονεκτήματα Μικρός αριθμός διαθέσιμων δραστηριοτήτων για τη διαμόρφωση μαθήματος. Mobile Έκδοση Πελατολόγιο Τρέχουσα Έκδοση Έλλειψη Social Networking Component Έλλειψη έκδοσης για Smart phones/pdas Έλλειψη stable έκδοσης για Smart phones/pdas, δοκιμάζεται μια beta έκδοση χωρίς να έχει ανακοινωθεί ακόμα επίσημα στο κοινό. http://www.claroline.net/worldwide.htm Claroline 1.11.4 (http://sourceforge.net/projects/claroline/files/claroline/claroline_1.11.4/ ) Σελίδα 28 από 135
2.2.3 CoMPUs (Course Management Platform for Universities) Κατασκευαστής Πανεπιστήμιο Μακεδονίας URL http://compus.uom.gr/index.php Σύντομη περιγραφή Δημιουργήθηκε από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας το 2004 με βάση το λογισμικό ανοιχτού κώδικα Claroline και την πλατφόρμα του ακαδημαϊκού δικτύου GUnet, λειτουργώντας σε PHP, MySQL και Apache Server. Σύντομη περιγραφή Ότι έχει προαναφερθεί στην περιγραφή της πλατφόρμας Claroline (Παράγραφος : 2.2.2). Πλεονεκτήματα Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα Πλήρως εξελληνισμένο Υποστήριξη στην Ελλάδα από το GUNET Ευρεία Χρήση σε ελληνικά ΑΕΙ/ΤΕΙ (OpenEclass: http://www.openeclass.org/content/view/19/40/lang,gr/ ) Μειονεκτήματα Μικρός αριθμός διαθέσιμων δραστηριοτήτων για τη διαμόρφωση μαθήματος. Έλλειψη Social Networking Component Έχει σταματήσει να αναπτύσσεται από τον Αύγουστο 2005 Mobile Έκδοση Έλλειψη έκδοσης για Smart phones/pdas. Πελατολόγιο http://www.claroline.net/worldwide.htm Τρέχουσα Έκδοση 23.08.2005 Version 0.9.4 2.2.4 Open eclass /eclass Κατασκευαστής Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών URL http://www.openeclass.org http://demo.openeclass.org/ Σύντομη περιγραφή Σχεδιάστηκε, αναπτύχθηκε και υποστηρίζεται από την ομάδα Ασύγχρονης Τηλεκπαίδευσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) για λογαριασμό του Ακαδημαϊκού Διαδικτύου GUnet. Στην αρχική του έκδοση πριν από 5 χρόνια είχε βασιστεί στην πλατφόρμα Claroline 1.3, ωστόσο με τις επόμενες εκδόσεις του έχει διαφοροποιηθεί από αυτήν. Παράλληλα, η ίδια ομάδα έχει τροποποιήσει κατάλληλα Σελίδα 29 από 135
την πλατφόρμα τόσο για τις ανάγκες του Πανεπιστημίου Αθηνών (η Τάξη: http://eclass.uoa.gr) όσο και για τις ανάγκες της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης μέσω του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου (η τάξη: http://eclass.sch.gr). Στην έκδοση 2.1, από 15 Οκτωβρίου 2008, η πλατφόρμα μετονομάστηκε σε Open e Class. Σύντομη περιγραφή Ότι έχει προαναφερθεί στην περιγραφή της πλατφόρμας Claroline (Παράγραφος : 2.2.2). Πλεονεκτήματα Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα Πλήρως εξελληνισμένο Υποστήριξη στην Ελλάδα από το GUNET Ευρεία Χρήση σε ελληνικά ΑΕΙ/ΤΕΙ (OpenEclass: http://www.openeclass.org/content/view/19/40/lang,gr/ ) Μειονεκτήματα Μικρός αριθμός διαθέσιμων δραστηριοτήτων για τη διαμόρφωση μαθήματος. Έλλειψη Social Networking Component Mobile Έκδοση Έλλειψη έκδοσης για Smart phones/pdas. Πελατολόγιο http://www.claroline.net/worldwide.htm Τρέχουσα Έκδοση Έκδοση OpenEclass 2.6 (2/11/2012) http://www.openeclass.org/content/view/25/56/lang,gr/ 2.2.5 DoceboLCMS Κατασκευαστής URL Σύντομη περιγραφή Docebo http://www.docebo.com http://demo.docebo.org/ Παρουσιάστηκε το 2002 με την ονομασία Spaghettilearning, για να δηλώσει την ιταλική του προέλευση, αλλά από το 2004 η πλατφόρμα μετονομάστηκε σε DoceboLCMS. Πρόκειται για εμπορικό λογισμικό, υποστηρίζει πάνω από 25 γλώσσες και έχει δοκιμαστεί με περισσότερους από 100.000 χρήστες. Πλεονεκτήματα Περιλαμβάνει υπηρεσίες μητρώου (πχ Έκδοση Διπλώματος) Σελίδα 30 από 135
Περιλαμβάνει module τηλεδιάσκεψης στα standard features Περιλαμβάνει module αποθετηρίου στα standard features Διαθέτει ποικιλία εργαλείων Web 2.0 όπως Forums, Chat, Wiki. Υποστηρίζει ελληνικά Μειονεκτήματα Δεν έχει μεγάλη διάδοση στον εκπαιδευτικό χώρο, προορίζεται κυρίως για επιχειρήσεις Mobile Έκδοση Υπάρχει και η έκδοση DoceboLCMS Premium Enterprise, η οποία είναι η full-featured έκδοση και μπορεί να υποστηρίξει περισσότερους χρήστες έχει κόστος ανά έτος όπου συμπεριλαμβάνεται Help nek, υπηρεσίες συντήρησης και αναβαθμίσεις. Περιλαμβάνει πλήρη έκδοση για φορητές συσκευές με λειτουργικό Android & και συσκευές Apple. Πελατολόγιο http://www.docebo.com/cms/page/25/elearning_sales_after_s ales_online_training_oscha.html Τρέχουσα Έκδοση DoceboLCMS 4.0.4 2.2.6 Blackboard Learn Κατασκευαστής URL Σύντομη περιγραφή Blackboard Inc. http://www.blackboard.com/platforms/learn/overview.aspx Demo: https://www.coursesites.com/webapps/portal/frameset.jsp?ta b_tab_group_id=_1_1 Πρόκειται για την πλατφόρμα η οποία προήλθε από την εξαγορά της ANGEL Learning Inc. από την Blackboard Inc, το 2009. H εταιρία Blackboard Inc. έχει αναπτύξει ένα από τα πιο διαδεδομένα και το πετυχημένα εμπορικά ΣΔΜ, ιδρύθηκε το 1997 και απασχολεί περισσότερους από χίλιους εργαζόμενους, υποστηρίζοντας με το λογισμικό της σε περισσότερα από 5.000 Σελίδα 31 από 135
Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα εκπαιδευτικά ιδρύματα και οργανισμούς. Στα προϊόντα της περιλαμβάνονται το Blackboard Academic Suite release 8, το Blackboard Academic Suite for K 12 release 8, το Blackboard Learn release 9.0, το Blackboard Connect και από την πρώην WebCT Inc, την οποία εξαγόρασε το 2006, τα CMS Blackboard Learning System Vista και Campus Edition. Δραστηριοποίηση της εταιρίας μόνο στο πεδίο των LCMS και επιμέρους Collaboration Tools, ενδεικτικό προϊόν Bb Collaborate http://www.blackboard.com/platforms/collaborate/ov erview.aspx (Περιλαμβάνει Eluminate, Wimba Pronto & Wimba Voice) Υπάρχει αντιπρόσωπος στην Ελλάδα (01 Πληροφορική) παρέχοντας υπηρεσίες υποστήριξης Έχει μεταφραστεί στα ελληνικά για τα ακαδημαϊκά ιδρύματα: Π. Αιγαίου (Vista), ΑΠΘ, ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, Πανεπιστήμιο Κύπρου, Deree College (Bb Learn 9.1), Ελληνοαμερικάνικη Ένωση(Bb Learn 9.1) Υπάρχει πλήρης εφαρμογή τηλεδιάσκεψης η οποία (Collaborate 11). Επιπλέον υπάρχει δυνατότητα διασύνδεσης με Centra. Έχει εξαγοράσει την WebCT Inc, & Angel Learning Inc. & Eluminate Μεγάλη Ποικιλία επεκτάσεων για εξειδικευμένες ανάγκες (http://www.blackboard.com/partnerships/extensions. aspx ) Υπάρχει προγραμματιστική διεπαφή (API) για διασύνδεση με βάσεις δεδομένων (π.χ. ORACLE) Τιμολογιακό μοντέλο που βασίζεται σε ετήσια συνδρομή. Συγκεκριμένα η χρέωση είναι ετήσια και εξαρτάται από τον αριθμό των χρηστών καθώς και από τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Υπάρχει δυνατότητα αροχής ως Software As A Service (SaaS). Η χρέωση γίνεται ανά υποσύστημα (module) (Course delivery(βασικό Module), Community Engagemet, Content Management, Mobile Learn, Collaborate 11) ή ανά bulding block που θα αγοραστεί. Σελίδα 32 από 135
Mobile Έκδοση Πλήρης διαθέσιμη έκδοση για Web 2.0 και mobile tools τα οποία έχουν επιπλέον κόστος (Bb Mobile, http://www.blackboard.c om/platforms/mobile/ov erview.aspx ) Πελατολόγιο http://www.blackboard.com/international/emea.aspx http://www.lib.auth.gr/index.php/el/blackboard http://blackboard.teithe.gr/webapps/blackboard/execute/view Catalog?type=Course Τρέχουσα Έκδοση Blackboard Learn, Release 9.1 2.2.7 Desire2Learn Learning Suite Κατασκευαστής Desire2Learn URL http://www.desire2learn.com/learningsuite/ Demo http://hellenic-demo.desire2learn.com Σύντομη Με έδρα το Kitchener του Ontario στον Καναδά ιδρύθηκε το 1999 η περιγραφή εταιρεία που σήμερα υποστηρίζει 4 εκατομμύρια εκπαιδευόμενους παγκοσμίως με μια σειρά προϊόντων λογισμικού. Πρόκειται για εταιρία η οποία διαθέτει προϊόντα για: Σχολεία Κ-12 Ιδρύματα Ανώτατης Εκπαίδευσης Ιδρύματα Υγείας Κυβερνητικές Υπηρεσίες Πλεονεκτήματα Αποτελεί ολοκληρωμένη πλατφόρμα LCMS, περιλαμβάνει δυνατότητες όπως: - Learning Environment, - eportfolio, Learning Repository, - Desire2Learn Analytics. Μειονεκτήματα Το κόστος είναι ετήσιο και η χρέωση γίνεται ανάλογα με τον αριθμό των χρηστών που χρησιμοποιούν ταυτόχρονα το σύστημα (Full Time Equivalent) καθώς επίσης και με το αν θα Σελίδα 33 από 135
το σύστημα είναι εγκατεστημένο σε φιλοξενούμενο εξυπηρετητή η όχι. Mobile Έκδοση Δεν είναι διαθέσιμο στα ελληνικά σε κάποια από τις παρούσες εκδόσεις. Πλήρης διαθέσιμη έκδοση για κινητές συσκευές : Desire2Learn Mobile Solutions (http://www.desire2learn.com/product s/mobile/ ) Πελατολόγιο http://www.desire2learn.com/clients/highereducation/ Τρέχουσα Έκδοση Desire2Learn Learning Suite 10.1 http://www.desire2learn.com/products/learning-suite/10/ 2.2.8 Pearson Learning Studio (ecollege) Κατασκευαστής Real Education, Inc. URL http://www.pearsoncustom.com/pearson-learning-studio/ Σύντομη περιγραφή Η εταιρεία που το αναπτύσσει ιδρύθηκε το 1996 στο Denver, Colorado των Η.Π.Α. και το 2008 απασχολούσε 365 εργαζόμενους. Το 2007 εξαγόρασε την εταιρία ecollege δημιουργώντας έτσι την Pearson ecollege Πλεονεκτήματα Διεθνώς γνωστή λύση μέσω της παροχής εκπαιδευτικών υποστηρικτικών υπηρεσιών που συνοδεύουν ακαδημαϊκά συγγραμμάτων (book sites). Με τον τρόπο αυτό υποστηρίζει έως 60,000 μαθήματα ημερησίως. Μειονεκτήματα Δεν είναι σαφές αν η λύση αυτή μπορεί να υποστηρίξει ακαδημαϊκά ιδρύματα και όχι μεμονωμένα μαθήματα. Σελίδα 34 από 135
Mobile Έκδοση Κάποιες λειτουργικότητες του συστήματος παρέχονται μέσω έκδοσης για φορητές συσκευές. http://www.pearsonlearningsolut ions.com/pearson-learningstudio/comparefeatures.php#studentengagement Πελατολόγιο Τρέχουσα Έκδοση http://www.pearsoncustom.com/pearson-learningstudio/customers.php http://www.pearsonlearningsolutions.com/solutions-gallery/ 2.2.9 LAMS (Learning Activity Management System) Κατασκευαστής Macquarie ELearning Centre of Excellence(MELCOE), Macquaire University (Sydney, AUSTRALIA) URL http://lamsfoundation.org/index.htm Demo site: http://demo.lamscommunity.org/lams/index.do Σύντομη περιγραφή Το LAMS αναπτύχθηκε στα πλαίσια ενός προγράμματος του Macquarie E-learning Centre Of Excellence (MELCOE) στην Αυστραλία υπό την καθοδήγηση του καθηγητή James Dalziel (Director of MELCOE and inventor of LAMS). Το LAMS είναι μια πρωτότυπη πλατφόρμα για σχεδίαση, διαχείριση και διδασκαλία μέσω εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων. Εύχρηστο εργαλείο επισκόπησης πορείας ολοκλήρωσης των επιμέρους δραστηριοτήτων ενός μαθημάτων από τους μαθητές. Η πλατφόρμα είναι γραμμένη σε Java, χρησιμοποιεί Apache Tomcat Web Server, Jboss Application Server, Mysql ΒΔ ενώ εγκαθίσταται σε Windows, Linux, Macintosh OS. Το σύστημα χρησιμοποιείται από το ΕΑΠ και είναι υπό αξιολόγηση. Σελίδα 35 από 135
Πλεονεκτήματα Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα Πλήρως εξελληνισμένο Υποστήριξη Smartphones devises Ενεργή Κοινότητα στην Ελλάδα (http://greeklamscommunity.ning.com/) Έχει δυνατότητα ολοκλήρωσης με άλλα γνωστά LCMS όπως Moodle, Blackboard/WebCT, Sakai and LRN καθώς και Microsoft Sharepoint. Έχει εγκατασταθεί στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο http://lams.eap.gr/lams/ Ύπαρξη LamsWiki: http://wiki.lamsfoundation.org/display/lams/home Μειονεκτήματα Είναι προσανατολισμένο κυρίως για την εκτέλεση ακολουθιών εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων και όχι για χρήση ως ολοκληρωμένο εκπαιδευτικό περιβάλλον (δυνατότητες χρήσης για υπηρεσίες μητρώου, repository κ.τ.λ). Χρησιμοποιείται κυρίως (ως τώρα) σε συνδυασμό με κάποιο απ τα γνωστά LCMS όπως Moodle, Blackboard/WebCT, Sakai και Microsoft Sharepoint. Mobile Έκδοση Δεν διατίθεται ειδική έκδοση για φορητές συσκευές Πελατολόγιο Δεν διατίθενται πληροφορίες σχετικά με το πελατολόγιο Τρέχουσα Έκδοση Lams 2.4 (14 Απριλίου 2012), http://lamscommunity.org/2.4/stable/windows/lams-2.4.exe 2.2.10 Moodle Κατασκευαστής URL Σύντομη περιγραφή Moodle.com http://moodle.org Αναπτύχθηκε το 1999 από τον Αυστραλό Martin Dougiamas με τη γλώσσα προγραμματισμού PHP ενώ μπορεί να συνεργαστεί με βάσεις δεδομένων: MySQL, Postgres, MSSQL, Oracle. Η πλατφόρμα είναι γραμμένη σε PHP, χρησιμοποιεί Apache Web Server & IIS, ενώ εγκαθίσταται σε Windows, Linux, Macintosh OS. Παγκοσμίως χρησιμοποιείται μεταφρασμένο σε 78 γλώσσες από εγγεγραμμένους χρήστες που ξεπερνούν το μισό εκατομμύριο σε 210 χώρες. Στην Ελλάδα έχει εγκατασταθεί σε περισσότερους από 40 φορείς εκπαίδευσης και οργανισμούς, με περισσότερους από 160 Σελίδα 36 από 135
ιστοχώρους. Πλεονεκτήματα Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα Πλήρως παραμετροποιήσιμη πλατφόρμα Μεγάλη κοινότητα υποστήριξης παγκοσμίως αλλά και στην Ελλάδα Υπάρχει αντιπρόσωπος του Moodle(Moodle Partner) στην Ελλάδα (http://www.itisart.com.gr) Μειονεκτήματα Έλλειψη ενσωματωμένου υποσυστήματος τηλεδιάσκεψης (Υπάρχει δυνατότητα διασύνδεσης με κάποιο εξωτερικό σύστημα τηλεδιάσκεψης π.χ. WiZIQ, Amvonet, Elluminate, Dimdim, Bigbluebutton). Έλλειψη υποσυστήματος e-portfolio (Υπάρχει δυνατότητα διασύνδεσης με κάποιο εξωτερικό σύστημα π.χ. Mahara, http://mahara.org/interaction/forum/topic.php?id=2747 ) Έλλειψη έκδοσης για κινητές συσκευές (Υπάρχει δυνατότητα ολοκλήρωσης με άλλο υποσύστημα που υποστηρίζει κινητές Mobile Έκδοση συσκευές Moodle Mobile Joule). Δεν διατίθεται πλήρης έκδοση για κινητές συσκευές, υπάρχουν όμως μεμονωμένα modules που καλύπτον ένα μέρος των λειτουργικοτήτων του moodle Πελατολόγιο http://docs.moodle.org/en/category:installations Τρέχουσα Έκδοση Moodle 2.4.1 (14 Ιανουαρίου 2013) http://download.moodle.org/download.php/stable24/moodle- 2.4.1.zip 2.2.11 MoodleRooms Joule Κατασκευαστής Moodlerooms Inc. URL http://www.moodlerooms.com/ http://demo.moodlerooms.com/ Σύντομη περιγραφή Η εταιρία Moodlerooms, Inc., είναι μια από τους μεγαλύτερους Moodle partners στον κόσμο με περίπου 500 πελάτες παγκοσμίως. Η Moodlerooms ιδρύθηκε το 2005, παρέχει υπηρεσίες LCMS βασισμένη στο λογισμικό ανοιχτού κώδικα Moodle προοριζόμενο για: σχολεία, κολέγια, πανεπιστήμια, οργανισμούς και μη κυβερνητικές οργανώσεις. Πλεονεκτήματα Ολοκληρωμένη Πλατφόρμα η οποία περιλαμβάνει: Moodle 2 Core, Digital Repository, Joule Social, Joule Mobile, Joule Synchronous κ.α. Σελίδα 37 από 135