600 π.χ. - 300 π.χ. Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΟΠΛΙΤΗΣ ΠΛΗΣΙΑΣΕ, ΝΥΞΕ ΜΕ ΤΗ ΜΑΚΡΙΑ ΛΟΓΧΗ Ή ΤΟ ΞΙΦΟΣ ΕΚ ΤΟΥ ΣΥΝΕΓΓΥΣ ΚΑΙ ΦΟΝΕΥΣΕ ΕΝΑΝ ΑΝΔΡΑ. ΑΝΤΙΤΑΞΕ ΠΕΛΜΑ ΣΤΟ ΠΕΛΜΑ, ΘΕΣΕ ΑΣΠΙΔΑ ΣΤΗΝ ΑΣΠΙΔΑ, ΠΡΟΤΑΞΕ ΛΟΦΙΟ ΣΤΟ ΛΟΦΙΟ, ΚΡΑΝΟΣ ΣΤΟ ΚΡΑΝΟΣ ΚΑΙ ΣΤΗΘΟΣ ΣΤΟ ΣΤΗΘΟΣ. ΤΥΡΤΑΙΟΣ, ΣΠΑΡΤΙΑΤΗΣ ΠΟΙΗΤΗΣ
Η τέχνη του φονεύειν Απεικονίσεις αρχαίων Ελλήνων οπλιτών διασώθηκαν σε αναρίθμητα κεραμικά αγγεία. Η παράσταση αυτή πάνω σε ρυτό περίπου του 500 π.χ. (επάνω) αποδίδει με ζωντάνια μία ομάδα πολεμιστών με δόρατα να ελλοχεύουν σε ενέδρα. Οι ύστεροι Έλληνες οπλίτες της εποχής του Μεγάλου Αλεξάνδρου χρησιμοποιούσαν μακρύτερα δόρατα και την κοπίδα, ένα φοβερό, καμπυλωτό μαχαίρι προερχόμενο από την Περσία (δεξιά). Ο ι πολεις-κρατη της αρχαιας ελλαδας επινόησαν ένα ξεχωριστό είδος θωρακισμένης δύναμης πεζικού, τους οπλίτες. Αυτοί οι πολίτες-μαχητές απέδειξαν την αξία τους κατά τον 5ο αιώνα π.χ. πρώτα κατά την απώθηση των εισβολέων Περσών και κατόπιν κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο που έφερε αντιμέτωπες την Αθήνα και τη Σπάρτη. Αναγνωρισμένοι ως οι καλύτεροι πεζοί στρατιώτες της εποχής τους, οι Έλληνες οπλίτες υπηρέτησαν αργότερα στον ακατανίκητο στρατό του Μεγάλου Αλεξάνδρου και ως μισθοφόροι στην υπηρεσία των Αιγυπτίων και των Περσών. Ο αρχαίος ελληνικός κόσμος όχι μόνο περιλάμβανε την Ηπειρωτική Ελλάδα, αλλά εκτεινόταν και κατά μήκος των ακτών της σημερινής Τουρκίας και σε όλο το πλάτος της Μεσογείου μέχρι τη Σικελία, τη Νότια Ιταλία, ακόμη και μέχρι τη Νότια Γαλλία. Αν και οι περισσότερες πόλεις-κράτη και οι αποικίες τους έδειχναν να έχουν κοινή πολιτιστική ταυτότητα, πολιτικά συνήθως ήταν διαιρεμένες. Μπορούσαν να ενωθούν, για να αντιμετωπίσουν την απειλή ενός κοινού εχθρού, όπως έκαναν κατά των Τρώων, στην ηρωική προϊστορική εποχή που περιγράφεται στο επικό ποίημα του Ομήρου Ιλιάδα. Το ίδιο έκαναν ξανά, όταν ανέτρεψαν τα σχέδια της εισβολής των Περσών βασιλέων Δαρείου και Ξέρξη στις αρχές του 5ου αιώνα π.χ. Όμως, κατά το δεύτερο μισό του αιώνα ο ανταγωνισμός Αθηνών και Σπάρτης προκάλεσε τον ονομαζόμενο Πελοποννησιακό Πόλεμο (431-404 π.χ.). Οι συμμαχίες που σχηματίστηκαν γύρω από τις δύο κύριες δυνάμεις κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής ενέπλεξαν σχεδόν όλες τις ελληνικές πόλεις-κράτη και επόμενο ήταν οι πολίτες τους να βρίσκονταν μονίμως σε κατάσταση ετοιμότητας για πόλεμο. Οι πολεμιστές που διεξήγαν σχεδόν το σύνολο των μαχών κατά τη διάρκεια του μακρού και αιματηρού αυτού πολέμου ήταν οι οπλίτες. ΟΠΛΑ ΚΑΙ ΤΑΚΤΙΚΕΣ Το να υπηρετούν ως οπλίτες ήταν ταυτόχρονα καθήκον και προνόμιο των ενήλικων ανδρών, οι οποίοι έχαιραν των πλήρων προνομίων ενός πολίτη. Οι δύο στρατοί των πλέον εξεχουσών πόλεων, των Αθηνών και της Σπάρτης, γενικά δεν διέφεραν στον εξοπλισμό και τις τακτικές τους. Ο οπλίτης φορούσε χοντρή, βαριά ορειχάλκινη πανοπλία, αποτελούμενη από θώρακα, περικνημίδες για την προστασία των κνημών και περικεφαλαία έφερε μεγάλη ασπίδα, δόρυ και βραχύ σιδερένιο ξίφος. Πολεμούσε σε στενό σχηματισμό μάχης, γνωστό ως φάλαγγα, συνήθως βάθους οκτώ οπλιτών, χρησιμοποιώντας το μακρύ δόρυ ως κύριο όπλο. Παρ όλα αυτά, η Αθήνα και η Σπάρτη διέφεραν ριζικά στην οργάνωση και την εκπαίδευσή τους. Στην Αθήνα οι οπλίτες εκπαιδεύονταν ελάχιστα και μόνο κατά διαστήματα, αναμενόταν δε να εγκαταλείψουν το σε καιρό ειρήνης επάγγελμά τους και να παρουσιαστούν, προκειμένου να αναλάβουν υπηρεσία, όποτε η πολιτεία το απαιτούσε. Ήταν υποχρεωμένοι να προμηθεύονται μόνοι τους τον εξοπλισμό τους. Μία πλήρης θωρακισμένη πανοπλία ήταν πολύ ακριβή και, σίγουρα, πέραν των οικονομικών δυνατοτήτων πολλών Αθηναίων, οι οποίοι παρουσιάζονταν μόνο με μέρος του προβλεπόμενου εξοπλισμού. Από την άλλη μεριά, οι πιο εύποροι πολίτες παρουσιάζονταν φορώντας την άριστης ποιότητας πανοπλία τους, για να δηλώσουν την κοινωνική τάξη τους. Όσοι ήταν πολύ φτωχοί για να κατέχουν οπλισμό πολύ συχνά κατέληγαν κωπηλάτες στον αθηναϊκό στόλο. Ένας από αυτούς που υπηρέτησαν κατά το συγκεκριμένο τρόπο (ως οπλίτες - Σ.τ.Ε.) ήταν και ο φιλόσοφος Σωκράτης. Αν και η παραδοσιακή εξάσκησή τους στο τρέξιμο, την πάλη και σε άλλα ανταγωνιστικά αθλήματα παρείχε στους Αθηναίους την κατάλληλη φυσική κατάσταση, φαίνεται ότι η στρατιωτική εκπαίδευση και η άσκησή τους ήταν ελάχιστες ή και ανύπαρκτες. Όμως, ήταν ελεύθεροι άνδρες, που πολεμούσαν για την πόλη και την τιμή τους, επιδεικνύοντας συχνά υψηλό επίπεδο ηθικού και αφοσίωση. Ο Τρωικός Πόλεμος Το παρόν ανάγλυφο απεικονίζει τον Αχιλλέα να σύρει τη σορό του Έκτορα γύρω από τα τείχη της Τροίας. 17 600 π.χ. - 300 π.χ. Η ΚΟΠΙΔΑ, ΕΝΑ ΜΑΚΡΥ ΚΟΠΤΙΚΟ ΜΑΧΑΙΡΙ