Lt.l. Κ Α Β Α Λ Α Σ _ T-FXNOAOriKO! kl ίλίδε'ϊ J 1K.0 ΙΔΡΥΜΑ ΣΧϋ.ΛΗ ΑίΟΙΚΗΑΗΥ ΚΛί-,ΟΙΚίλΝΟΜΐAJL ΓΜΗΜ-\ ΔΙΟΙΚΗΣΗ! ΕΙΙΙΧΗΙΡΗΣΕί2Ν 4 ρ1 χ ^ ΙΕ Μ Α ^?Δ.νΐ'-5, Δ ΤΟ Α ΐ κ ΐ ν ο INTERNET ΚΑΙ Η ΧΡΗΣΙΜΟΙΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΤΙΣ ε α α η ν ι κ ε Ι: ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ι ς ίπτβγαεπ ΠΛ ΚΑΟ ΠΓΗΤΗΣ: Μ Λ Λ ^ Ί ΐη ο ί jm m m w tm. ίτσεττίττη^ m m f t ΚΑΒΑΛΑ. ΟΚ ΓΩΒΙΜΟΣ 1W9
Τ.Ε,Ι. ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ε. Γ ε γ ( ^ 6 * ( χ 6 ' ^ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ:.29.10. 0 3 «το ΔΙΚΤΥΟ INTERNET ΚΑΙ Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ» I 2^?- 'C f ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΜΑΔΥΤΙΝΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΝΙΝΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΒΑΛΑ, ΘΚΤΩΒΡΙΟΣ 1999
«Πρέπει να εφοδιάσουμε τους ανθρώπους με μη εύφλεκτες πληροφορίες... Να τους εφοδιάσουμε με τόσες πληροφορίες που να ξεχειλίζουν από γνώσεις και να νιώθουν ιδιοφυείς. Τότε θα έχουν την αίσθηση ότι βρίσκονται σε κίνηση, χωρίς στην πραγματικότητα να κινούνται». Ray Brudbery, Fahrenheit 45Γ, 1951
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η χρήση του όρου «επικοινωνία» ήταν περιορισμένη μέχρι πριν από μόλις λίγα χρόνια. Πολλοί ήταν οι λόγοι που είχαν συμβάλλει στην διαμόρφωση μιας τέτοιας νοοτροπίας στον κόσμο, τους απλούς πολίτες, αλλά και τους επαγγελματίες της επικοινωνίας. Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει κατά πολύ. Η επικοινωνία έχει γίνει «καραμέλα» στα χείλη των ειδικών και μη και χρησιμοποιείται σε τέτοιο βαθμό, που κινδυνεύει να χάσει το νόημά της. Ωστόσο, η δύναμη που κρύβει μέσα της είναι μεγάλη. Νέες μορφές επικοινωνίας - με την ευρεία πάντα έννοια - γεννιούνται συνεχώς και δίνουν νέα ώθηση, τόσο στην ίδια την ουσία του όρου (δηλαδή την επαφή και την συναναστροφή των ανθρώπων μεταξύ τους), όσο και στην αγορά. Ας μην ξεχνάμε ότι ζούμε στην δεκαετία της οικονομίας της αγοράς, η οποία δεν παύει να αποτελεί τον κινητήριο μοχλό του διεθνούς οικονομικού συστήματος του πλανήτη μας. Μια μορφή επικοινωνίας είναι σίγουρα και το δίκτυο Internet (από τα πρώτα γράμματα του International Network), που σημαίνει Διεθνές Δίκτυο. Συχνά λέγεται στον χώρο της πληροφορικής, ότι οι υπερβολικά πολλές πληροφορίες μπορεί να είναι συνώνυμες με την έλλειψη πληροφορίας, υπό την έννοια ότι είναι δυσχερής η διάκριση του ουσιώδες από το επουσιώδες. Η χρησιμότητα του δικτύου Internet, αφενός στον άνθρωπο και αφετέρου στις επιχειρήσεις και στην εν γένει οικονομία γενικότερα, αμφισβητείται. Η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση στον κανόνα. Το πως όμως, οι ελληνικές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν το δυναμικό περιβάλλον της παγκοσμιοποίησης, και ποια η σχέση τους με το δια-δίκτυο, θα το δούμε στην συνέχεια. Πριν προχωρήσω όμως, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον καθηγητή μου Μαδυτινό Δημήτριο, για την ευκαιρία που μου έδωσε, να ασχοληθώ και να εκβαθύνω σε ένα θέμα που θα μας απασχολήσει όλους μας τα επόμενα χρόνια. Επίσης, θα ήθελα να ευχαριστήσω την Θεοδοσίου Ελένη και τον Πολυθοδωράκη Δημόκριτο για την συμβολή τους στην εργασία αυτήν και την αμέριστη συμπαράστασή τους. Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω την ομάδα HELTRUN του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών για τις πολύτιμες πληροφορίες τους.
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ,. ΕΙΣΑΓΩΓΗ...... ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ...... ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ INTERNET U. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΙΙ.... Η ΑΡΧΗ ΤΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ...... 1.1,1 1.1.2. ΑΥΞΗΣΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΩΝ... 1.2. ΣΥΝΔΕΣΗ ΣΤΟ Δ1ΚΤΥΟ 1.3. ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΣΤΟ 1Ν 1ERNI 1 1.3.1. F.T.P... 1.3.2. TELNET.. 1.3.3. ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟ... 1.3.4. ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΝΕΑ 1.3.5. I.R.C... 1.4. ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΟ INTERNET 1.4.1. NETF1ND 1.4.2. ARCHIE. 1.4.3. VERONICA 1.4.4. GOPHER. 1.5. Η ΧΡΗΣΗ TOY IN FFRNET 1.5.1. ΠΛΕΟΝΕΚ1ΗΜΑΤΛ 1.5.1.1. INTERNET ΚΛ1 ΠΑΙΔΕΙΑ... 1.5.1.2. INTERNET KAl ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ... 1.5.1.3. INTERNET ΚΑΙ 1ΛΤΡ1Κ11... 1.5.14. INTERNET KAl I LXNLl 1.5.2. ΜΕΙΟΝΕΚΤΠΜΑΤΑ 1.5.2.1. ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΗΣ ΠΛΠΡΟΦΟΡΙΛΣ... 1.5.2.2. HACKERS 1.5.2.3. ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ 1.5.2.4. ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ Ι.5.2.5. ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΛΛΛ1 ΕΣ ΠΑΘΗΤ1Κ0Π01ΗΣΗ 1.5.2.6. 1.5.3. ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΓΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2"... 01 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΚΤΥΟ INTERNET... 2.1. ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ... 2.1.1. ΕΡΓΟΔΟΤΕΣ-ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ 2.1.2. ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΚΛΡΤΓΣ 2.2. Η ΑΞΙΑ ΤΟΥ INTERNET ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΙΙΙ.ΧΕ.ΙΡΗΣΕΙΣ... 2.2.1. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΝΑΛΙΟΥ ΣΤΟ ΛΙΚ 1Υ Ο... 2.2.2. ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΛΥΣΙΔΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ... 2.2.3. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ 4ΉΦ1ΛΚΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ... 2.2.4. ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΜΑΓΝΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΕΛΑΤΕΣ... 2.3. INTER N ET-ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ 2.4. Η ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΤΟΥ 1ΙΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ... 2.5. ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Τ ΟΥ INTERNET ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3"... ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ INTERNET ΚΑΙ 01 ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ Ι.ΙΙΙΧΕΙΡΠΣΕΙΣ... ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΙ ΡΛΣΜΛΤΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ... ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΜΗΣΕΩΝ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ To Internet δημιουργήθηκε στις αρχές τις δεκαετίας του 1970 για να διευκολύνει την επικοινωνία των γεωγραφικώς απομακρυσμένων ηλεκτρονικών υπολογιστών. Σε λιγότερο από δύο δεκαετίες εξελίχθηκε σε μία αχανή και συνεχώς εμπλουτισμένη πηγή πληροφοριών, οι περισσότερες από τις οποίες αταξινόμητες, συχνά ανεξέλεγκτες και ορισμένες φορές αμφιλεγόμενης αισθητικής και ηθικής. Ταυτοχρόνως, έγινε ένα εύχρηστο μέσο συνεργασίας και επικοινωνίας ανάμεσα σε ανθρώπους και οργανισμούς. Εστιάζοντας στην τεχνολογική άποψη του φαινομένου, ο End Lazofska, πρόεδρος του Τμήματος Πληροφορικής του Πανεπιστημίου στο Seattle, επισημαίνει ότι η εξέλιξη του Internet οφείλεται στην πραγματοποίηση της «ψηφιακής σύγκλισης», της σύγκλισης δηλαδή του ψηφιακού υπολογισμού, της πληροφορίας και των επικοινωνιών. Έτσι, με την ανάπτυξη της τεχνολσγίας μπορούμε πλέον να ανταλλάσσουμε μεγάλες ποσότητες πληροφοριών χωρίς χρονικούς ή γεωγραφικούς περιορισμούς, να τις επεξεργαζόμαστε και να τις αποθηκεύουμε με πολύ χαμηλό κόστος. Στις μέρες μας, το Internet είναι πλέον ένα πολύπτυχο φαινόμενο, το οποίο τείνει να αποκτήσει ευρύτερες κοινωνικές, εκπαιδευτικές, επιστημονικές, επικοινωνιακές, πολιτικές και επιχειρηματικές προεκτάσεις. Η πτυχή εκείνη του δικτύου που είναι ευκολότερο να εξηγηθεί, είναι η τεχνολογική: το Internet είναι σήμερα ότι πλησιέστερο στους σχεδιαζόμενους αυτοκινητόδρομους των πληροφοριών. Αποτελεί ένα παγκόσμιο «διαδίκτυο», δηλαδή μια διασύνδεση εθνικών και υπερεθνικών, κρατικών και ιδιωτικών δικτύων υπολογιστών, που συνεχώς μεγαλώνει. Σήμερα, ακριβώς στο μεταίχμιο της επόμενης χιλιετηρίδας με τόσες πολλές εταιρίες να δραστηριοποιούνται σε διαφορετικούς κλάδους της τεχνολογίας, ο ανταγωνισμός έχει φτάσει στο αποκορύφωμα. Η μάχη για την κατάκτηση ενός μεριδίου αγοράς είναι μεγάλη. Στις Η.Π.Α. μάλιστα το παιχνίδι της επικράτησης είναι πολύ σκληρό και δυνατό, αφού η χώρα αυτή είναι η μήτρα πρωτοπόρων εφαρμογών της τεχνολογίας. Έχοντας φτάσει στο κατώφλι του 21 αιώνα, ο κόσμος της τεχνολογίας με την βοήθεια του Internet πέρασε σε μία άλλη διάσταση. Με το Internet, ο πλανήτης μας εξελίσσεται σε μια τεράστια και ενιαία αγορά, ταχύτατα αναπτυσσόμενη. Στην Ελλάδα όμως, τα πράγματα δεν είναι το ίδιο, γιατί έχουμε μείνει κατά πολύ πίσω. Κατά πόσο όμως, οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν καταλάβει πόσο πίσω έχουν μείνει; και ποιες είναι οι ενέργειές τους για να καλύψουν το χαμένο έδαφος; Η εργασία αυτή έχει χωριστεί σε τρία μέρη. Στο πρώτο μέρος, αναφέρεται μια γενική προσέγγιση για το δίκτυο Internet, Στο δεύτερο μέρος, αναφέρεται η σχέση του δικτύου με τις επιχειρήσεις, ενώ το τρίτο μέρος αφορά την έρευνα που διεξήχθη σε 47 ελληνικές επιχειρήσεις και τα αποτελέσματα αυτής.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ f TO ΔΙΚΤΥΟ INTERNET
1.1. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Όσο και αν σήμερα ακούγεται παράξενο, οι απαρχές του δια-δικτύου Internet βρίσκονται στον ψυχρό πόλεμο και στον ανταγωνισμό των πυρηνικών εξοπλισμών μεταξύ των Η.Π,Α. και της Ε.Σ.Σ.Δ. Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, η Rand co.' ώθησε την ερευνητική υπηρεσία του υπηρεσία του Πενταγώνου (ARPA) να ξεκινήσει την χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων με στόχο την δημιουργία ενός δικτύου για την διασύνδεση υπέρ-υπολογιστών, με σκοπό την στρατιωτική έρευνα. Σαν αποτέλεσμα της δράσης αυτής, στο τέλος του 1969, εγκαινιάσθηκε το Δίκτυο Προηγμένων Ερευνητικών Σχεδίων (Arpanet, Advanced Research Projects Agency Network), στο οποίο συνδέθηκαν τέσσερις υπολογιστές που χρησιμοποιούνταν σε ερευνητικά προγράμματα. Ο σκοπός του ήταν η δημιουργία ενός δικτύου, το οποίο θα μπορούσε να λειτουργήσει ακόμα και σε ώρα κρίσης, δηλαδή ακόμα και αν μέρη του δικτύου παρουσίαζαν κάποιο πρόβλημα ή πλήττονταν από τον εχθρό. Η έρευνα που ακολούθησε οδήγησε στο πρότυπο Arpanet, το οποίο βασίζεται στην απευθείας επικοινωνία των ΗΛέ με την ανταλλαγή πακέτων πληροφορίας. Τα πακέτα αυτά βρίσκουν μόνα τους τον προορισμό τους μέσα στο δίκτυο. Οι δια-συνδεδεμένοι υπολογιστές και όχι το δίκτυο είναι υπεύθυνοι για την σωστή μετάδοση και δρομολόγηση της πληροφορίας. Μέσω του Arpanet, δόθηκε η ευκαιρία στους ερευνητές να κάνουν χρήση της υπολογιστικής υποδομής και να συντονίσουν το ερευνητικό τους έργο. Η ανταπόκριση του ερευνητικού κοινού ήταν ενθουσιώδης και έτσι, με την αδιάκοπη οικονομική υποστήριξη της ARPA, το δίκτυο αυτό εξαπλώθηκε φθάνοντας τους εκατό κόμβους το 1975. Το 1973, η υπηρεσία ερευνών του Υπουργείου Αμύνης των Η.Π.Α. προκήρυξε ένα ερευνητικό πρόγραμμα για την μελέτη τεχνικών και τεχνολογιών που θα επέτρεπαν την διασύνδεση διαφορετικών δικτύων. Στόχος του προγράμματος ήταν η επικοινωνία υπολογιστών μέσα από διάφορα συνδεδεμένα δίκτυα, χωρίς οι χρήστες να χρειάζεται να γνωρίζουν τις λεπτομέρειες δρομολόγησης και διαδρομής των δεδομένων τους από το ένα δίκτυο στο άλλο. Οι πρώτες επιδείξεις με τεχνολογία διασύνδεσης διαφορετικών δικτύων έγιναν τον Ιούλιο του 1977, με την επιτυχή διασύνδεση τριών δικτύων: του δικτύου υπολογιστών Arpanet, του δορυφορικού δικτύου Satnet (Atlantic Packet Satellite Network) και του δικτύου ράδιο-κυμάτων Prnet (Packet Radio Network). To «σενάριο» της πρώτης προσομοίωσης αφορούσε σε πολεμική μονάδα που μετακινούνταν σε πεδίο μάχης και επικοινωνούσε με το εθνικό ' Ένας έγκυρος αμερικανικός οργανισμός στρατηγικών αναλύσεων ττου μελετούσε το στρατηγικό πρόβλημα της εξασφάλισης της επικοινωνίας των αμερικανικών αρχών ύστερα από μια πυρηνική επίθεση. Οι Η.Π.Α. είχαν ανάγκη ενός δικτύου «καθοδήγησης και ελέγχου, που να συνδέει πόλη με πόλη, πολιτεία με πολιτεία, στρατιωτική βάση με στρατιωτική βάσή. Οσο καλά προστατευμένο κι αν ήταν αυτό το δίκτυο, τα κέντρα μεταγωγής και οι δίαυλοί τους θα ήταν πάντοτε ευάλωτα σε πυρηνική επίθεση. Επιπλέον, η καθοδήγηση και ο έλεγχος του δικτύου θα ήταν προβληματικά, αφού το οποιοδήποτε σημείο κεντρικού ελέγχου θα αποτελούσε έναν προφανή στόχο των εχθρικών πυραύλων.
επιτελείο, διασχίζοντας ένα ηπειρωτικό δίκτυο ράδιο-σημάτων, ένα διηπειρωτικό δορυφορικό δίκτυο και ένα ηπειρωτικό καλωδιακό δίκτυο καταλήγοντας στο υπολογιστικό κέντρο του εθνικού επιτελείου. Στο «σενάριο» αυτό τα πακέτα δεδομένων ταξίδεψαν για 94.000 μίλια μπρος και πίσω, χωρίς να χαθεί ούτε ένα ψηφίο. Μετά την επιτυχία των αρχικών πειραμάτων, συνεχίστηκε η σχεδίαση των πρωτοκόλλων TCP/IP (πρωτόκολλα επικοινωνίας), η οποία ολοκληρώθηκε το 1980. Την Ιανουαρίου του 1983, ολοκληρώθηκε η μετατροπή του δικτύου Arpanet σε Internet, με την αποκλειστική χρήση των TCP/IP, η οποία είχε ως αποτέλεσμα ο αριθμός των κόμβων να ανέλθει στους πεντακόσιους. Με την ανάπτυξη των πρώτων υπέρ-υπολογιστικών κέντρων στα μέσα της δεκαετίας του 1980 από το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών των Η.Π.Α., προέκυψε το πρόβλημα της διασύνδεσης των κέντρων αυτών μεταξύ τους και με άλλα πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα. Το 1986, με την απομάκρυνση του εφιάλτη ενός πυρηνικού πολέμου, το Arpanet άνοιξε τις πύλες του στις ιδιωτικές επιχειρήσεις και μικρότερα ερευνητικά και επιστημονικά κέντρα. Από αυτή τη νέα πολιτική διεύρυνσης προήλθε το δίκτυο Nsfnet^, ενός δικτυακού κορμού (backbone) διασύνδεσης ερευνητικών και ακαδημαϊκών δικτύων. Με την λειτουργία του Nsfnet ξεκίνησε και η «εκθετική» ανάπτυξη του δικτύου Internet. Η αρχική υλοποίηση του Nsfnet περιλάμβανε πύλες (gateways) και διαύλους χωρητικότητας 56 KBPS (χιλιάδες χαρακτήρες το δευτερόλεπτο), όσο και οι δίαυλοι του Arpanet. Ένα χρόνο αργότερα το Nsfnet συνδέθηκε με το αντίστοιχο ερευνητικό δίκτυο της Ευρώπης (EARN). Παράλληλα, το Nsfnet υποστήριξε την δημιουργία τοπικών και πολιτειακών δικτυακών αρτηριών, που θα συγκέντρωναν την τοπική δικτυακή κίνηση και θα την διοχέτευαν προς τις κεντρικές δικτυακές αρτηρίες. Ταυτόχρονα με την λειτουργία του Nsfnet, άρχισε η ανάπτυξη εθνικών και διεθνών δικτυακών αρτηριών από ιδιωτικές εταιρείες στην Ευρώπη και στις Η.Π.Α. Σε σύντομο χρονικό διάστημα δίκτυα υπολογιστών από τις πέντε ηπείρους συνδέθηκαν με το νέο-δημιουργημένο διεθνές υπέρ-δίκτυο. Το δίκτυο Internet είχε γεννηθεί. Το 1988 ξεκίνησε η προσπάθεια σύνδεσης του ιδιωτικού δικτύου ηλεκτρονικού ταχυδρομείου της εταιρείας MCI με το Internet, κάτι που δεν είχε προβλεφθεί στην μέχρι τότε ομοσπονδιακή πολιτική για το Internet. Εν τω μεταξύ, εξαιτίας της αυξημένης χρήσης του Nsfnet, το 1988 η NSF σε συνεργασία με τις εταιρείες IBM και MCI ανέπτυξαν ένα νέο κορμό με χωρητικότητα 1,5 MBPS (εκατομμύρια χαρακτήρες το δευτερόλεπτο). Μέσο του κορμού αυτού διασυνδέθηκαν περίπου 250.000 κόμβοι και 1.500 δίκτυα. Το 1990 ξεκίνησε, με τεράστια επιτυχία, η σύνδεση στο Internet εμπορικών και μη κερδοσκοπικών οργανισμών που θα παρείχαν υπηρεσίες Internet. Μέσα στην πενταετία 1990-1995 το Internet αναπτύχθηκε με αλματώδεις ρυθμούς όσον αφορά τον αριθμό των κόμβων του και το μέγεθος της κίνησης στις δικτυακές αρτηρίες. Πιο συγκεκριμένα, η κίνηση στον κορμό του Nsfnet υπέρ-διπλασιαζόταν κάθε χρόνο^. Ο αριθμός των κόμβων ^Το οποίο ελέγχεται από το NSF (National Science Foundation - Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών). από ένα τρισεκατομμύριο χαρακτήρες τον μήνα (Μάρτιος 1991), σε δεκαοχτώ τρισεκατομμύρια χαρακτήρες τον μήνα (Νοέμβριος 1994),
αυξήθηκε από 200 σε έξι εκατομμύρια μέσα σε δώδεκα χρόνια (1983-1995), Τέλος, ο αριθμός των εταιρειών παροχής υπηρεσιών έφθασε τις 300 το 1995. Ένας από τους βασικούς λόγους της τεράστιας ανάπτυξης του Internet τα τελευταία χρόνια είναι μια πλειάδα υπηρεσιών που παρέχει το δίκτυο, η ανάπτυξη των οποίων ξεκίνησε σε πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα. Το πιο γνωστό και επιτυχημένο παράδειγμα εφαρμογής Internet είναι αυτό του Παγκόσμιου Πλέγματος Πληροφοριών (World Wide Web), το οποίο σχεδιάστηκε στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών (CERN) σαν ένα δίκτυο διασύνδεσης πληροφοριών που λειτουργεί πάνω στο Internet. Το www στηρίζεται σε έναν «ιστό» (WEB) από διαθέτες πληροφοριών (WEB servers), που λειτουργούν πάνω σε κόμβους του Internet. Τα πρώτα πειράματα με το www έγιναν το 1989. Μία ομάδα προγραμματιστών του Εθνικού Κέντρου Υπέρ-υπολογιστικών Εφαρμογών"* ανέπτυξε το πρόγραμμα Mosaic, ένα σύστημα δι-επαφής βασισμένο σε γραφικά και στην χρήση του «ποντικιού» των Η/Υ. Το Mosaic ενοποίησε πολλές από τις υπηρεσίες του Internet, απλουστεύοντας την χρήση τους και επιτρέποντας την εύκολη ενσωμάτωση και δια-δικτύωση μορφοτυποποιημένων (formatted) κειμένων, εικόνων, ήχου, video σε ενιαίες παρουσιάσεις. Τα συστήματα δια-συνδεδεμένων παρουσιάσεων πολυμέσων λέγονται «υπέρ-μέσα» (hypermedia) ή «υπέρ-κείμενα» (hypertext). Με την χρήση ενός φύλλο-μετρητή (WEB browser) όπως το Mosaic και μέσω του \λλλλλ/, μπορούμε από τις παραπομπές (links) ενός «υπέρ-κείμενου» αποθηκευμένου σε κάποιον κόμβο, να αποκτήσουμε πρόσβαση στις πληροφορίες άλλου «υπέρ-κείμενου» που βρίσκεται σε κάποιον άλλο κόμβο. Και αυτό, ανεξάρτητα από τις γεωγραφικές συντεταγμένες των κόμβων ή τις δικτυακές τους διευθύνσεις^. Σύμφωνα με τους κανονισμούς του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών των Η.Π.Α., το Mosaic διατέθηκε δωρεάν μέσω του Internet και είχε τεράστια επιτυχία. Μεταξύ του 1992 και του 1995 ένας μεγάλος αριθμός από φύλλομετρητές και διαθέτες του www εμφανίστηκαν στην αγορά. Στα μέσα της δεκαετίας του 90 υπήρχαν 30.000 κόμβοι στο www και ο αριθμός τους διπλασιαζόταν κάθε δύο χρόνια (Μάιος 1995). Παράλληλα με το wwvj, αναπτύχθηκε και μια σειρά εργαλείων λογισμικού (software) για ταξινόμηση και αναζήτηση πληροφοριών, η χρησιμότητα των οποίων αυξάνει μέρα με τη μέρα, καθώς αυξάνει και ο όγκος πληροφοριών που είναι προσπελάσιμες μέσω του www. ' Πανεπιστήμιο ILLINOIS 1992. ' Βλέπε κεφάλαιο 1.4.4. Gopher.
1.1.1. Η ΑΡΧΗ ΤΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ Το Internet ξεκίνησε σχεδόν στα τέλη της δεκαετίας του 60 για στρατιωτικούς σκοπούς. Η πρώτη εταιρία που ιδρύθηκε το 1982 στο Ohio, η CompuServe Network Services, προσπάθησε να εστιάσει την προσοχή της σε εκπαιδευτικές εφαρμογές δημιουργώντας το Internet σαν τράπεζα πληροφοριών. Η αμέσως επόμενη εταιρία που δημιουργήθηκε στην Virginia το 1985 ήταν η America Online (AOL). Παράλληλες ομοειδείς επιχειρήσεις διαβλέποντας οφέλη, δραστηριοποιήθηκαν δυναμικά στον χώρο του κυβερνοχώρου. Έτσι, το 1988 η IBM και η Sears δημιούργησαν την Prodigy. Η Microsoft, πρωτοπόρος εταιρία στις εφαρμογές Ηλεκτρονικών Υπολογιστών (Η/Υ) δεν έμεινε αμέτοχη και δημιούργησε το δικό της δίκτυο το Microsoft Network (MSN). Η AOL ακολούθησε μία τακτική μάρκετινγκ που της έδωσε υπεροχή και την ευκαιρία να εδραιώσει το όνομά της. Συγκεκριμένα, τα πρώτα τρία χρόνια της λειτουργίας της κατέκλυσε τα γραμματοκιβώτια των αμερικανικών σπιτιών με δοκιμαστικά CDs και δισκέτες χωρίς χρέωση για έναν μήνα, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στον υποψήφιο συνδρομητή να δοκιμάσει την πρακτική χρήση του κυβερνο-χώρου, και το πέτυχε. Τα επόμενα δύο χρόνια, πολλές εταιρίες άλλες μεγάλες και άλλες μικρές αποφάσισαν να μπουν δυναμικά στο παιχνίδι και να αποκτήσουν ένα μερίδιο αγοράς. Μερικοί από αυτούς το έκαναν για να μεταπηδήσουν σε μία καινούργια άυλη αγορά και άλλοι για να εκμεταλλευτούν τις υπάρχουσες δυνατότητές τους. Η AOL καθώς και η CompuServe πριν πουληθεί, λίγο-πολύ προσέφεραν την ίδια γκάμα υπηρεσιών. Για παράδειγμα, τέτοιες υπηρεσίες είναι η ηλεκτρονική αλληλoγpαφία(e-mail), οι χώροι διασκέδασης, εκπαίδευσης, χρηματοοικονομικών δραστηριοτήτων, ηλεκτρονικών μέσων μαζικής ενημέρωσης, οργάνωσης ταξιδιών κ.ά. Όλες αυτές οι επιλογές έρχονται στην οθόνη του χρήστη κάθε φορά που ανοίγει online επικοινωνία με το κέντρο του. Επιπρόσθετα, ο κάθε χρήστης μέσα από διάφορες επιλογές δημιουργεί μια γέφυρα, μέσο της οποίας μπορεί κατά επιθυμία του να λάβει στην έναρξη της επικοινωνίας του συγκεκριμένες πληροφορίες που έχει ζητήσει. Στην ουσία χρησιμοποιούνται από το κέντρο δύο πάνελ, τα οποία είναι πολύ φιλικά και εύχρηστα για τους αρχάριους συνδρομητές. Το 1996 η AOL επένδυσε 54 εκ. δολάρια σε έρευνα και ανάπτυξη σε σύγκριση με την CompuServe που ξόδεψε 28 εκ. δολάρια. Σύμφωνα με στατιστικές μελέτες της Forester Research Inc., η AOL για το 1996, σε σύνολο 17 εκατομμυρίων Αμερικανών που χρησιμοποιούσαν το Internet εκείνη την περίοδο είχε έξι εκατομμύρια μέλη και η CompuServe τρία. Το 1997 η AOL έφτασε τα εννέα εκατομμύρια συνδρομητές στο δυναμικό της οποίας προστέθηκαν άλλα 2,5 της CompuServe όταν αποκτήθηκε (διάγραμμα 1).
1.1.2. ΑΥΞΗΣΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΩΝ Η Microsoft με την Prodigy δεν άγγιζαν τότε, η κάθε μια τους ούτε το ένα εκατομμύριο συνδρομητές. Η AOL ξοδεύοντας το μυθικό ποσό των 212.710.000 δολάρια για μάρκετινγκ με μiα δυναμική στρατηγική (διάγραμμα 2) πήρε το προβάδισμα έναντι των άλλων εταιριών. Οι χρήστες της AOL εivαι 41% άνδρες και 59% γuvαiκες. Η εuκoλiα στη χρήση της έδωσε την δυνατότητα στους συνδρομητές της που μπαίνουν στο δίκτυο να την χρησιμοποιήσουν για ψυχαγωγικούς λόγους όπως το e-mail, τα ηλεκτρονικά δωμάτια συζήτησης (chat rooms) και λιγότερο για επιχειρηματικούς σκοπούς. Αντίθετα, η CompuServe απευθύνθηκε λιγότερο στις οικογένειες και περισσότερο στις επιχειρήσεις, χωρίς όμως την επιτυχία της AOL. Κλειδί στην επιτυχία της AOL ήταν και το πολύ καλό σέρβις που παρέχει στους πελάτες της. Στόχος της ήταν να κρατήσει ένα υψηλό επίπεδο υπηρεσίας στα μέλη της και όχι απλώς να τους ευχαριστήσει, έτσι ώστε να τους κάνει πιστούς στην εταιρία. Μέχρι το τέλος του αιώνα λίγο περισσότερα από τα μισά νοικοκυριά στις Η.Π.Α. θα έχουν στην κυριότητά τους τουλάχιστον ένα κομπιούτερ και οι περισσότεροι από αυτούς θα είναι συνδεδεμένοι με το Internet. Από το διάγραμμα 3, φαίνεται πόσο γρήγορα αυξάνεται ο αριθμός των συνδρομητών στην αμερικανική αγορά. Στο τέλος του 1999 υπολογίζεται ότι θα φτάσουν τους 50 εκ. χρήστες. Αυτοί που χρησιμοποιούν κυρίως το Internet, αφενός για έρευνα αφετέρου για ψυχαγωγία, είναι μαθητές λυκείου και φοιτητές πτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών ηλικίας 18 έως 35 χρονών. Ένα μεγάλο ποσοστό εταιριών χρησιμοποιεί το Internet για ερευνητικούς, ενημερωτικούς και διαφημιστικούς σκοπούς. Στο κοντινό μέλλον το κλειδί της επιτυχίας για τις εταιρίες που θα αναπτύξουν επιχειρησιακές δραστηριότητες στον χώρο αυτό είναι το παρακάτω τρίπτυχο: σέρβις - ταχύτητα - προσιτή τιμή. Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1990, η δημοτικότητα του Internet περιοριζόταν κυρίως στους ακαδημαϊκούς και εκπαιδευτικούς κύκλους τεχνολογικού προσανατολισμού. Εκατοντάδες ερευνητές σε όλο τον κόσμο χρησιμοποιούσαν το δια-δίκτυο για να συντονίζουν ερευνητικές δραστηριότητες, να συζητούν επιστημονικές εξελίξεις, να σχολιάζουν πειραματικά αποτελέσματα, να ανταλλάσσουν άρθρα και λογισμικό, να χρησιμοποιούν ισχυρούς υπολογιστές, να διοργανώνουν συνέδρια κλπ. Τα τελευταία πέντε χρόνια όμως, το Internet έχει ξεφύγει από τα στενά όρια του κόσμου της τεχνολογικής έρευνας και εκπαίδευσης και έχει εξαπλωθεί ευρύτατα, με χιλιάδες ηλεκτρονικές λίστες (e-mail lists), με ομάδες συζητήσεων (newsgroups), που αφορούν ενδιαφέροντα και δραστηριότητες κάθε λογής. Η ψηφιακή σύγκλιση έχει επιτρέψει τον σχηματισμό νέων ανθρώπινων ομάδων, των «ιδεατών κοινοτήτων» (virtual communities). Τα μέλη των κοινοτήτων αυτών μπορούν να συμμετέχουν ενεργά και ενίοτε απρόσωπα, προβάλλοντας στους υπολοίπους ένα ή και περισσότερα προσωπεία, «πραγματικά» ή «πλασματικά». Και όλα αυτά εντός ενός περιβάλλοντος
απαλλαγμένου από τις συνήθεις δομές εξουσίας, χωρίς καμιά λογοκρισία, με μεταλλαγμένους κώδικες ανθρώπινης συμπεριφοράς. Την πολυπλοκότητα του κοινωνικού φαινομένου υπογραμμίζει εύστοχα ο Steve Jones, ο οποίος σημειώνει πως το Internet δεν είναι απλώς ένα εργαλείο επικοινωνίας, «είναι ταυτοχρόνως τεχνολογία, μέσο και μηχανισμός κοινωνικών σχέσεων. Δεν διαμορφώνει μόνο κοινωνικές σχέσεις, αποτελεί τον χώρο μέσα στον οποίο αυτές οι σχέσεις πραγματοποιούνται αλλά και το εργαλείο που χρησιμοποιούν τα άτομα για την είσοδό τους εκεί». 1.2. ΣΥΝΔΕΣΗ ΣΤΟ ΔΙΚΤΥΟ Η περίοδος στην οποία ζούμε έχει δίκαια χαρακτηριστεί ως εποχή των υπολογιστών. Η καθημερινή μας ζωή εξαρτάται όλο και περισσότερο από τους ΗΑ', ενώ τεράστια τεχνολογικά βήματα έχουν επιτευχθεί με την βοήθειά τους. Από τον απλό Η/Υ του σπιτιού ή του γραφείου μας μέχρι τους υπέρυπολογιστές των ερευνητικών κέντρων, αναρίθμητες ανθρώπινες δραστηριότητες υπό-βοηθούνται ή διεκπεραιώνονται από υπολογιστές. Πενήντα περίπου χρόνια μετά την ανάπτυξη του πρώτου Η/Υ (ENIAC - 1946), οι σημερινοί ΗΛ' ελάχιστα κοινά σημεία έχουν με τους όχι και τόσο μακρινούς προγόνους τους. Η εξέλιξη της τεχνολογίας των Η/Υ τις τελευταίες πέντε δεκαετίες, οδήγησε στην τρομακτική αύξησή της υπολογιστικής δύναμης^ καθώς και των ποσοτήτων πληροφορίας που ο Η/Υ μπορεί να αποθηκεύσει. Στα τέλη της δεκαετίας του 60 η αύξηση του αριθμού των εγκατεστημένων υπολογιστικών συστημάτων, η διόγκωση της ποσότητας πληροφορίας που υπήρχε υποθηκευμένη σε αυτούς καθώς και το εξαιρετικά υψηλό κόστος αγοράς τους, δημιούργησε την ανάγκη για μια στοιχειώδη έστω διασύνδεση των πιο σημαντικών υπολογιστικών κέντρων. Η τάση αυτή οδήγησε στη δημιουργία των πρώτων δικτύων υπολογιστών. Ένα δίκτυο υπολογιστών αποτελεί ένα σύνολο υπολογιστικών συστημάτων και περιφερειακών μονάδων συνδεδεμένων μεταξύ τους. Τα σημαντικότερα κέρδη από την διασύνδεση αυτή είναι τα εξής: Γίνεται εφικτή η χρησιμοποίηση υλικού υψηλού κόστους (εκτυπωτών, μονάδων μνήμης κτλ.) Γίνεται δυνατή η ανταλλαγή δεδομένων και πληροφορίας μεταξύ των δια-συνδεδεμένων συστημάτων. * Πρόεδρος του Τμήματος Εττικοινωνίας του Πανεπιστημίου της Tousle. Μάριος Δικαιάκος Internet: Ιστορία και προβληματισμοί". Οικονομικός Ταχυδρόμος, 18 Ιουλίου 1996, φύλλο 29 (2202), άρθρο: σελ. 30. Αύξηση της ταχύτητας με την οποία ο υπολογιστής επεξεργάζεται τα δεδομένα. * Για παράδειγμα, όλοι οι χρήστες μπορούν να χρησιμοποιήσουν τον ίδιο εκτυπωτή, χωρίς να είναι αναγκαίο να διαθέτει και καθένας από έναν.
Ευκαμψία, έτσι ώστε η ανάτττυξη, επέκταση και ολοκλήρωση του εξοπλισμού να είναι δυνατή σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή. Τα πρώτα δίκτυα υπολογιστών ήταν περιορισμένα τοπικά σε μία καθορισμένη γεωγραφική περιοχή, όπως ένα γραφείο ή ένα κτίριο. Τα δίκτυα αυτά είναι γνωστά ως τοπικά δίκτυα (LANs) και δεν χρησιμοποιούν ως φυσικό μέσο μεταφοράς της πληροφορίας το συνηθισμένο τηλεπικοινωνιακό δίκτυο, αλλά ειδικά καλώδια. Σε ένα τέτοιο είναι εξαιρετικά συνηθισμένο κάποιοι Η/Υ να εκτελούν μια συγκεκριμένη εργασία. Οι Η/Υ αυτοί μπορεί να θεωρηθεί ότι «εξυπηρετούν» με αυτό τον τρόπο το δίκτυο και για αυτόν τον λόγο τους ονομάζουμε εξυπηρετητές (servers). Σε αντίθεση με την διαδεδομένη τακτική των σύγχρονων προσωπικών υπολογιστών, όπου κάθε χρήστης διαθέτει τον υπολογιστή του, ο υπολογιστής ενός δικτύου δεν «ανήκει» σε κάποιον συγκεκριμένο χρήστη. Ο υπσλογιστής που τώρα χρησιμοποιείται από έναν χρήστη μπορεί λίγο αργότερα να χρησιμοποιηθεί από κάποιον άλλον. Έτσι, γίνεται φανερή η ανάγκη δημιουργίας στον υπολογιστή, ενός προσωπικού χώρου αποθήκευσης των δεδομένων για κάθε χρήστη. Ο προσωπικός αυτός χώρος του χρήστη ονομάζεται λογαριασμός (account). Για να χρησιμοποιήσει κάποιος τον Η/Υ ενός δικτύου είναι υποχρεωμένος να εισάγει στο σύστημα έναν κωδικό σύνδεσης (login name). Ο κωδικός σύνδεσης συνήθως αντιστοιχεί στο όνομα ή το επώνυμο του χρήστη και είναι γνωστός και στους άλλους χρήστες του συστήματος. Με τον κωδικό σύνδεσης, ο χρήστης έχει πρόσβαση στον προσωπικό του λογαριασμό σε συγκεκριμένο Η/Υ. αυτό σημαίνει ότι τα αρχεία και οι εφαρμογές που δημιουργεί δεν επιτρέπεται να προσπελαθούν ή να εκτελεσθούν από κάποιον άλλον. Η πρόσβαση στα περιεχόμενα ενός λογαριασμού αποτελεί μοναδικό προνόμιο του ιδιοκτήτη του. Κατά την διαδικασία σύνδεσης με το δίκτυο, ο χρήστης εισάγει, εκτός από τσν κωδικό σύνδεσης, και μια δεύτερη γνωστή μόνο σε αυτόν λέξη, το συνθηματικό (password). Για την διασφάλιση του απορρήτου του συνθηματικού, κατά την διαδικασία της πληκτρολόγησης του, δεν εμφανίζεται στην οθόνη. Με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζεται η αποκλειστική χρήση του λογαριασμού του χρήστη, γιατί η γνώση του συνθηματικού συνεπάγεται την άμεση πρόσβαση στον λογαριασμό του και διακύβευσης της ασφάλειας των απσθηκευμένων πληροφοριών. Για παράδειγμα, ένας υπολογιστής του δικτύου μπορεί να περιέχει μια μονάδα αποθήκευσης (σκληρό δίσκο κλπ.) μεγάλης χωρητικότητας στην οποία βρίσκονται τα αρχεία και προγράμματα που χρησιμοποιούν οι άλλοι υπολογιστές του δικτύου. Ο υπολογιστής αυτός τότε χαρακτηρίζεται ως εξυπηρετητής αρχείων (file server).
1.3. ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΣΤΟ INTERNET Αν θέλουμε να ορίσουμε το Internet, μπορούμε να πούμε ότι είναι ένα παγκόσμιο δίκτυο από δίκτυα υπολογιστών. Οι υπολογισμοί σχετικά με το μέγεθος του Internet και τον αριθμό των χρηστών του είναι γενικά ασαφείς και αμφισβητούμενοι. Μια μετριοπαθής εκτίμηση υπολογίζει ότι το Internet συνδέει 15.000 τοπικά δίκτυα υπολογιστών ανά τον κόσμο, με 2,5 εκατομμύρια υπολογιστές. Οι χρήστες του δικτύου ανέρχονται σε 20-30 εκατομμύρια, ενώ ο ρυθμός τους αυξάνει με τον εκπληκτικό ρυθμό του 10% ανά μήνα^. Το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό του Internet είναι ότι αποτελεί ένα απόλυτα κατανεμημένο σύστημα από δίκτυα υπολογιστών. Το Internet δεν διευθύνεται, ούτε ελέγχεται από κανέναν νέοι χρήστες, νέα δίκτυα και νέοι υπολογιστές γίνονται μέλη του δικτύου χωρίς καμία ιδιαίτερη έγκριση. Το κόστος σύνδεσης ενός τοπικού δικτύου με το Internet καταβάλλεται από τον ιδιοκτήτη του τοπικού δικτύου. Ο ιδιοκτήτης αυτός και όχι κάποια κεντρική αρχή, είναι υπεύθυνος για το ποιοι υπολογιστές θα συνδεθούν στο δίκτυο και ποιοι χρήστες θα έχουν πρόσβαση στις νέες υπηρεσίες. Έχει λεχθεί ότι το Internet στα τέλη του 20ου αιώνα αποτελεί ότι πλησιέστερο στην αναρχία. Το NSF είναι θεωρητικά υπεύθυνο για την εύρυθμη λειτουργία του δικτύου και προς αυτήν την κατεύθυνση συστήνει ορισμένους κανόνες και διαδικασίες λειτουργίας του. Η ομαλή όμως λειτουργία του Internet ουσιαστικά στηρίζεται σε μια σειρά από άγραφους εθιμικούς κανόνες συμπεριφοράς και χρήσης των πόρων του συστήματος. Ο καλύτερος τρόπος περιγραφής του Internet είναι η παρουσίαση των σημαντικότερων δυνατοτήτων οι οποίες παρέχονται από αυτό. Οι κυριότερες εφαρμογές και υπηρεσίες του Internet είναι οι ακόλουθες: 1.3.1. F.T.P. Το ftp (File Transfer Protocol) αποτελεί το βασικό τρόπο μεταφοράς αρχείων από έναν υπολογιστή του Internet σε κάποιον άλλον. Το ftp εγκαθιστά έναν δίαυλο επικοινωνίας ανάμεσα στον ΗΛέ που χειρίζεται ο χρήστης και σε έναν άλλον απομακρυσμένο FI/Y. Πολλοί, όπως πανεπιστήμια και επιχειρήσεις, δημιουργούν περιοχές (ftp sites) στο Internet, όπου αποθηκεύουν πλήθος αρχείων σχετικά με τις δραστηριότητές τους και όχι μόνο. Μια περιοχή αρχείων αντιστοιχεί στην πραγματικότητα σε έναν ή
περισσότερους σκληρούς δίσκους φορτωμένους με πληροφορίες. Τα αρχεία αυτά μπορεί να περιέχουν κείμενο, εικόνα, ήχο ή ακόμα και video. Η μεγάλη πλειοψηφία των οργανισμών που συντηρούν τέτοιες περιοχές, παρέχουν αυτήν την υπηρεσία ελεύθερα σε κάθε χρήστη. Αυτό σημαίνει ότι για την πρόσβαση σε αυτές τις κοινά διαθέσιμες πληροφορίες δεν απαιτείται η γνώση κάποιου συνθηματικού ή η πληρωμή κάποιου ιδιαίτερου ποσού. Με αυτόν τον τρόπο, οι χρήστες μπορούν να μεταφέρουν ελεύθερα στον Η/Υ τους όποιο αρχείο επιθυμούν. Το ftp παρέχει την δυνατότητα γρήγορης πρόσβασης και στιγμιαίας ανάκτησης τεράστιων ποσοτήτων πληροφοριών από κάθε γωνιά του κόσμου Οι ποσότητες πληροφορίας που περιέχονται σε μία μόνο από τις χιλιάδες περιοχές αρχείων που υπάρχουν στο Internet μπορεί να αντιστοιχούν σε μερικά εκατομμύρια σελίδες κειμένου. 1.3.2. TELNET Το telnet είναι η υπηρεσία σύνδεσης και χρήσης προγραμμάτων ενός άλλου απομακρυσμένου υπολογιστή. Μετά την επίτευξη της σύνδεσης, ο χρήστης μπορεί να προσπελάσει οποιαδήποτε πληροφορία ή να εκτελέσει οποιοδήποτε πρόγραμμα στην απομακρυσμένη συσκευή σαν να ήταν ο ίδιος εκεί ν 1.3.3. ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟ Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο αποτελεί μια υπηρεσία αποστολής μηνυμάτων σε ηλεκτρονική μορφή. Ένα μήνυμα μπορεί να έχει μέγεθος από μία μόνο γραμμή μέχρι εκατοντάδες σελίδες κειμένου και χρειάζεται ελάχιστα λεπτά ή και δευτερόλεπτα μέχρι να φτάσει στον προορισμό του, όσο μακριά και αν είναι αυτός. Όπως στο συμβατικό ταχυδρομείο, έτσι και το ηλεκτρονικό κάθε μήνυμα περιέχει τη διεύθυνση του αποστολέα και του παραλήπτη. Τα ηλεκτρονικά μηνύματα αποστέλλονται και λαμβάνονται μέσω ενός από τους υπολογιστές του τοπικού δικτύου, στον οποίο έχει «ανατεθεί» ο ρόλος του ταχυδρόμου. Ο ΗΑ' αυτός είναι γνωστός ως εξυπηρετητής ταχυδρομείου. Όταν ένα μήνυμα αποστέλλεται, ο εξυπηρετητής ταχυδρομείου εξετάζει την διεύθυνση αποστολής. Αποφασίζει την διαδρομή που θα ακολουθήσει το μήνυμα και το προωθεί στον κατάλληλο προορισμό. Το μήνυμα εκτός από την διεύθυνση του παραλήπτη, μεταφέρει αυτόματα και την διεύθυνση του αποστολέα. Έτσι θεωρητικά στο Internet κανένα μήνυμα δεν είναι ανώνυμο. Όταν το μήνυμα φθάσει στο δίκτυο προορισμού του, παραλαμβάνεται από τον εξυπηρετητή ταχυδρομείου του συγκεκριμένου δικτύου και αποθηκεύεται σε κάποιον σκληρό δίσκο, γνωστό και ως γραμματοκιβώτιο (mailbox). Μόλις ο " Έτσι, ο χρήστης μπορεί να ερευνήσει μια σειρά βιβλιοθηκών για να εντοπίσει ένα βιβλίο, να ενημερωθεί για την πρόγνωση του καιρού, τις τιμές των χρηματιστηρίων σε κάθε μεριά του πλανήτη ή να συμμετάσχει σε ένα παιχνίδι σε πραγματικό χρόνο με δεκάδες άλλους χρήστες από όλη την γη.
παραλήπτης του μηνύματος συνδεθεί με το δίκτυο ενημερώνεται ότι έχει παραλάβει κάποια μηνύματα τα οποία μπορεί να διαβάσει οπσιαδήποτε στιγμή εκείνος θελήσει. 1.3.4. ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΝΕΑ Τα ηλεκτρονικά νέα αποτελούν μια σειρά ηλεκτρσνικών περιοδικών με συγκεκριμένα θέματα. Τα ηλεκτρονικά αυτά περιοδικά είναι ευρύτερα γνωστά ως ομάδες νέων ή ομάδες συζητήσεων. Το συνολικό σύστημα των ηλεκτρονικών νέων ονομάζεται Usenet. Κάθε ομάδα νέων είναι αφιερωμένη σε ένα συγκεκριμένο αντικείμενο. Κάθε χρήστης μπορεί να δημοσιεύσει ένα κείμενο σε μία από τις διαθέσιμες ομάδες νέων. Η δημοσίευση αυτή συνεπάγεται την αποστολή του κειμένου από τον Η/Υ του συντάκτη σε όλους εκείνους τους ΗΛέ, οι οποίοι λαμβάνουν αυτήν την ομάδα νέων. Για να διαβάσει κανείς τις δημοσιεύσεις κάποιας ομάδας που τον ενδιαφέρει, πρέπει ο εξυπηρετητής του να λαμβάνει την ομάδα αυτή και ο χρήστης να έχει «εγγράφει» στην ομάδα αυτή. Οι ομάδες νέων είναι οργανωμένες σύμφωνα με μια ιεραρχία αύξουσας εξειδίκευσης και κάθε χρήστης δηλώνει στο πρόγραμμα λογισμικού των ηλεκτρονικών νέων τις ομάδες εκείνες που επιθυμεί να διαβάζει κάθε φορά που ενημερώνεται για τα νέα. Ένας συνηθισμένος χρήστης του Usenet εγγράφεται και παρακολουθεί σε καθημερινή βάση δέκα με δεκαπέντε περίπου ομάδες νέων.^^ Οι βασικές ιεραρχίες περιλαμβάνουν εκτός από την ιεραρχία comp, την rec (ψυχαγωγία), την soc (κοινωνικά θέματα), την sd (επιστημονικά θέματα), την biz (θέματα εργασίας) και την alt (εναλλακτικά θέματα), όπου ο καθένας μπορεί να δημιουργήσει την δική του ομάδα νέων. Για την δημιουργία μιας καινούργιας ομάδας απαιτείται η τήρησε μιας συγκεκριμένης διαδικασίας, η οποία μεταξύ των άλλων περιλαμβάνει και ψηφοφορία χρηστών του Usenet. Το Usenet αποτελεί ένα σημαντικό χώρο άντλησης πληροφοριών και ανταλλαγής απόψεων. Αν και η ουντριπτική πλειοψηφία των άρθρων αποτελούν επαναλήψεις προηγούμενων δημοσιεύσεων, άσκοπες ερωτήσεις ή απαντήσεις, ακόμα και ηλεκτρονικές διαμάχες μεταξύ των χρηστών, το Usenet μπορεί να φανεί πολύτιμο για κάποιον που θα το χρησιμοποιήσει με υπομονή. Μια δύσκολη επιστημονική ή τεχνική ερώτηση μπορεί να απαντηθεί από πολλούς χρήστες του δικτύου μέσα σε μερικές μόνο ώρες. Οι χρήστες διαθέτουν μια μοναδική δυνατότητα να δημοσιοποιήσουν τις απόψεις τους, να γνωρίσουν άτομα με τα ίδια ενδιαφέροντα, προβλήματα και Για παράδειγμα, όλες εκείνες οι ομάδες νέων που ασχολούνται με οτιδήποτε έχει σχέση με υπολογιστές, βρίσκονται κάτω από την γενική κατηγορία comp. Οι ομάδες που αφορούν τα συστήματα υπολογιστών βρίσκονται κάτω από την κατηγορία comp.sys, ενώ η ομάδα που ασχολείται με τους υπολογιστές IBM είναι η comp.sys.ibm. Προχωρώντας παρακάτω, μπορεί κανείς να συναντήσει ομάδες νέων όπως comp.sys.ibm.software ή hardware κτλ. Περισκόπιο της επιστήμης. Τεύχος 180 - Ιανουάριος 1995, άρθρο «INTERNET; Το μέλλον έφτασε», σελ. 39.
ανησυχίες και να έχουν πρόσβαση σε μια ουσιαστικά ανεξάντλητη συλλογική πηγή ανθρώπινης γνώσης και εμπειρίας. 1.3.5. I.R.C. Το ire (Internet Relay Chat) αποτελεί ένα είδος ηλεκτρονικής τηλεσυνδιάσκεψης. Για να χρησιμοποιήσει κανείς το ire, αρκεί να συνδεθεί σε έναν υπολογιστή που λειτουργεί ως εξυπηρετητής του ire, δηλαδή έναν υπολογιστή ο οποίος αναλαμβάνει την επικοινωνία και την ομαλή λειτουργία της τηλε-συνδιάσκεψης. Μετά την επιτυχή σύνδεση, ο χρήστης επιλέγει ένα κανάλι συζήτησης στο οποίο επιθυμεί να συμμετάσχει. Αν ο χρήστης δεν εντοπίσει που να τον ενδιαφέρει, μπορεί να δημιουργήσει ένα κανάλι μόνος του. Με την επιλογή ενός καναλιού, ο χρήστης μπορεί να πληκτρολογήσει (τουλάχιστον προς στιγμήν) ένα μήνυμα στον υπολογιστή του, το οποίο θα μεταφερθεί στις οθόνες των Η/Υ όλων των ατόμων που μετέχουν στο κανάλι. Με αυτόν τον τρόπο, οι συνομιλητές από οποιοδήποτε μέρος της γης μπορούν να συμμετέχουν σε μια συζήτηση σε πραγματικό χρόνο. Ο φόρτος του δικτύου και ο συνήθως μεγάλος αριθμός των χρηστών σε ένα κανάλι, καθιστούν τι ire ακατάλληλο για μια επιστημονική ή άλλη σοβαρή συζήτηση, τα μηνύματα είναι συνήθως εξαιρετικά σύντομα και ελλειπτικά. Το mud αποτελεί μια διασταύρωση μεταξύ του ire και των παιχνιδιών, όπου ο χρήστης καλείται να υποδυθεί ένα ρόλο. Όπως το ire, έτσι και το mud επιτρέπει την επικοινωνία πολλών χρηστών σε πραγματικό χρόνο, μόνο που τώρα ο εξυπηρετητής της εφαρμογής δεν δίνει μόνο την δυνατότητα επικοινωνίας μεταξύ των χρηστών, αλλά δημιουργεί ένα νοητό περιβάλλον. Οι χρήστες συγκεντρώνονται και συνομιλούν όχι σε κανάλια, αλλά σε νοητά - μη υπαρκτά δωμάτια. Κάθε ένα από αυτά τα δωμάτια έχει την δική του λειτουργία, αρχιτεκτονική και χαρακτηριστικά. Οι χρήστες που «βρίσκονται» μέσα σε αυτό το δωμάτιο μπορούν να αλληλεπιδράσουν (μέσα από τις εντολές που δίνουν στους Η/Υ τους) με τα αντικείμενα του χώρου, να κινηθούν μέσα σε αυτόν ή ακόμα και να τον εγκαταλείψουν. Το mud όπως και το ire είναι δύο από τις πιο δημοφιλείς δραστηριότητες του Internet. Μολονότι οι δύο αυτές δραστηριότητες δεν έχουν καμία σχέση με τα υπερσύγχρονα γραφικά περιβάλλοντα των παιχνιδιών των Η/Υ, έχουν αποδείξει την ικανότητα να δημιουργούν εθισμό σε ένα πολύ μεγάλο μέρος των χρηστών. Η απόσταση μεταξύ των χρηστών καθιστά αναγκαστική την ανωνυμία. Σε αυτούς του νοητούς κόσμους, η ταυτότητα του ατόμου είναι διαμορφώσιμη και υποκειμενική. Καθένας μπορεί να φανταστεί τι χαρακτήρα θέλει να υποδυθεί και να γίνει αυτός ο χαρακτήρας. Αλλά η ικανότητα δημιουργίας μιας νοητής προσωπικότητας δεν περιορίζεται εκεί, γιατί ο χρήστης αλληλεπιδρά με ένα πλήθος άλλων κατασκευασμένων νοητών προσωπικοτήτων. Οι κοινωνικοί κανόνες, που ο καθένας μας έχει συνηθίσει, δεν έχουν πια καμία σημασία ή ισχύ. Στους νοητούς χώρους του Internet, σημαντικό είναι το πόσο καλά μπορεί κανείς να αφομοιώσει την προσωπικότητα την οποία υποδύεται και το πόσο επιτυχημένα μπορεί να «ζήσει» και να «ενεργήσει» μέσα στο νοητό αυτό κόσμο.
1.4. ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΟ INTERNET Όπως προαναφέρθηκε, το Internet αποτελεί ένα τεράστιο δίκτυο αποτελούμενο από χιλιάδες μικρότερα δίκτυα υπολογιστών. Το Internet δεν διευθύνεται από κάποιον ούτε διαθέτει έναν κεντρικό κόμβο ελέγχου και αναφοράς. Πολλοί θεωρούν ότι αυτή η κατανεμιημένη φύση του δικτύου Internet και η διασπορά των αποθηκευμένων πληροφοριών, βοηθούν απομακρύνοντας εκείνα τα άτομα τα οποία δεν ενδιαφέρονται σοβαρά για την λειτουργία του, ενώ συγκεντρώνουν εκείνους ακριβώς τους χρήστες, οι οποίοι είναι διατεθειμένοι να το εξερευνήσουν, να μάθουν τα μυστικά του και να το χρησιμοποιήσουν ως ένα δυναμικό μέσο επικοινωνίας και αύξησης της παραγωγικότητάς τους. Η ανεύρεση κάποιας πληροφορίας δεν είναι μια εύκολη υπόθεση (ιδίως για τους μη έμπειρους χρήστες). Γι αυτόν τον λόγο, η κοινότητα του Internet έχει τα τελευταία χρόνια αναπτύξει μια σειρά από εφαρμογές που βοηθούν το χρήστη να αναζητήσει κάποια συγκεκριμένη πληροφορία. Στην συνέχεια παρουσιάζονται οι κυριότερες από αυτές τις εφαρμογές. 1.4.1. NETFIND Η εφαρμογή Netfind έρχεται να καλύψει το πρόβλημα που προκύπτει όταν κάποιος δεν ξέρει την διεύθυνση στην οποία θέλει να στείλει το μήνυμά του. Με αυτό το πρόγραμμα ο χρήστης δίνει το πραγματικό ονοματεπώνυμο του προσώπου που αναζητεί, καθώς και μερικά άλλα στοιχεία, όπως το όνομα του χώρου εργασίας ή σπουδών του. Η εφαρμογή θα προσπελάσει τους τοπικούς καταλόγους χρηστών των δικτύων στα οποία πιθανότατα ανήκει το πρόσωπο το οποίο αναζητάμε. Αν το πρόσωπο εντοπιστεί, τότε γνωστοποιείται αυτόματα και η ηλεκτρονική του διεύθυνση. Αν και το Netfind δεν εξασφαλίζει τον εντοπισμό της αναζητούμενης διεύθυνσης, είναι το καλύτερο εργαλείο για τον εντοπισμό ατόμων και διευθύνσεων στο Internet. 1.4.2. ARCHIE To Archie αποτελεί μια εφαρμογή παρόμοια με το Netfind. αντί για πρόσωπα και διευθύνσεις αναζητά αρχεία. 1.4.3. VERONICA Πολλές φορές ο χρήστης πρέπει να προσπελάσει δεκάδες καταλόγους και υποκαταλόγους πριν ανακαλύψει την πληροφορία που αναζητά. Για τον
λόγο αυτό, έχει δημιουργηθεί ένα ευρετήριο των τίτλων των καταλόγων και υποκαταλόγων ττου υπάρχουν σε όλους τους εξυπηρετητές στον κόσμο, δηλαδή σε όλους εκείνους τους υπολογιστές που περιέχουν τις πληροφορίες ανεύρεσης των αρχείων. Το ευρετήριο αυτό ονομάζεται Veronica. 1.4.4. GOPHER Η εφαρμογή Gopher είναι ένα πιο προηγμένο εργαλείο αναζήτησης πληροφοριών στο Internet. Με την εφαρμογή αυτή ο χρήστης μπορεί να συνδεθεί με απομακρυσμένους κόμβους του δικτύου, να αναζητήσει όποια πληροφορία τον ενδιαφέρει και να την αντιγράψει στον Η/Υ του. Η αναζήτηση της πληρσφορία γίνεται με την βοήθεια ενημερωτικών καταλόγων επιλογών. Το σύστημα αυτό είναι ιδιαίτερα φιλικό προς τον χρήστη και γγ αυτόν τσν λόγσ προτιμάται από τα υπόλοιπα συστήματα. Η εφαρμογή Gopher υποστηρίζει μια δενδριτική μορφή οργάνωσης των πληροφοριών και ονομάζεται έτσι επειδή μοιάζει με ένα αντεστραμμένο δέντρο. Όταν κανείς εισέλθει στο σύστημα «βρίσκεται στην ρίζα του δέντρου», σε έναν κύριο κατάλογο επιλογών. Σε αυτόν τον κατάλογο κάθε επιλογή οδηγεί σε ένα νέο και πιο εξειδικευμένο υποκατάλογο επιλογών. Οι υποκατάλογοι αυτοί μπορούν να παρομοιασθούν με τα «κλαδιά των δένδρων». Ακολουθώντας αυτήν την δομή και περνώντας στα διαδοχικά επίπεδα υποκαταλόγων, η αναζήτηση ολοκληρώνεται στο επίπεδο «των φύλλων». Εκεί υπάρχουν επιλογές οι οποίες δεν οδηγούν σε νέους υποκαταλόγους. Αν η πληροφορία που βρίσκεται σε ένα «φύλλα», δεν αντιστοιχεί σ' αυτήν που αναζητά ο χρήστης, τότε η αναζήτηση θα πρέπει να συνεχιστεί με την «αναρρίχηση στο δένδρο» και επίσκεψη άλλων υπακαταλόγων. Είναι φανερό πως τα περιβάλλοντα αναζήτησης πληροφοριών, αν και φιλικά προς τον χρήστη, παρουσιάζουν ιδιαίτερη δυσκολία στην αποτελεσματική χρησιμοποίησή τους. Πολλοί επιστήμονες διετύπωσαν μια εναλλακτική πρόταση στις δομές οργάνωσης της πληροφορίας. Η λύση αυτή, όπως έχει προαναφερθεί, ονομάζεται μέθοδος υπέρ-κείμενου. Στο υπερκείμενο οι πληροφορίες οργανώνονται σύμφωνα με μια δομή ιστού αράχνης (web). Κάθε τμήμα πληροφορίας δεν οδηγεί σειριακά στο επόμενο τμήμα, αλλά σε ένα τμήμα το οποίο επεξηγεί ή είναι συναφές νοηματικά με το πρώτο. Η αναζήτηση σε μια δομή υπέρ-κείμενου γίνεται με τρόπο παρόμοιο με το γρήγορο ξεφύλλισμα μιας γενικής εγκυκλοπαίδειας (διάγραμμα 4).
1.5. Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ INTERNET Το Internet σίγουρα δεν αποτελεί από μόνο του ένα τεχνολογικό θαύμα. Θα ήταν καλύτερο να το χαρακτηρίσουμε ως τον προάγγελο μιας πραγματικής επανάστασης στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε όχι μόνο το θέμα της επικοινωνίας μεταξύ μας, αλλά και ένα φοβερό φάσμα οικονομικών και κοινωνικό-πολιτικών προβλημάτων. Η λέξη αυτή έχει μπει για τα καλά στην καθημερινή μας ζωή. Κάποτε αποτελούσε αποκλειστικό έδαφος για επιστήμονες και απατεώνες της πληροφορικής. Σήμερα όμως, το Internet «ανήκει» σε εκατομμύρια χρήστες στον κόσμο και έτσι δημιουργεί μια σειρά από προβλήματα. Πολλοί είναι αυτοί που θέλουν να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες που τους παρέχονται για διαφορετικούς λόγους, αλλά με σαφή την πρόθεση να αποκομίσουν κέρδη. Δημιουργείται έτσι μια πρωτόγνωρη κατάσταση στον διεθνή χώρο της πληροφορικής, που ελάχιστοι συνειδητοποιούν στην χώρα μας. Η πρόοδος της τεχνολογίας των Η/Υ αύξησε αφάνταστα την δυνατότητά μας να επεξεργαζόμαστε και να αποθηκεύουμε την πληροφορία που υπάρχει παντού γύρω μας. Η πρόοδος των τηλεπικοινωνιών μας δίνει τώρα την δυνατότητα να μεταφέρουμε αυτήν την πληροφορία και να την μοιραζόμαστε με εκατομμύρια συνανθρώπους μας πάνω στην γη. Οι γενιές που πέρασαν πριν από εμάς άφησαν την πολύτιμη παρακαταθήκη της συλλογικής γνώσης. Το ποσό της ανθρώπινης γνώσης αυξάνει με τέτοιους ρυθμούς που μόνο με την δυνατότητα διατήρησης, καλύτερης εκμετάλλευσης και διασποράς αυτής της γνώσης έχουμε την δυνατότητα να συνεχίσουμε τον φρενήρη ρυθμό της τεχνολογικής προόδου των τελευταίων αιώνων. Στην σύντομη παρουσία της η πληροφορική κατόρθωσε να προσφέρει έναν πρωτοποριακό τρόπο διατήρησης και μετάδοσης αυτή της γνώσης. Το φαινόμενο δεν είναι καινούργιο. Η ανακάλυψη της τυπογραφίας αποτέλεσε για τους ίδιους ακριβώς λόγους ένα κοσμοϊστορικό γεγονός στην ιστορία της ανθρωπότητας. Στο τέλος της δεύτερης μετά Χριστό χιλιετίας βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα μεγάλη πρόκληση. Οι ρυθμοί της επιστημονικής και τεχνολογικής προόδου έχουν δημιουργήσει μια μοναδική συσσώρευση γνώσης. Το μεγάλο πρόβλημα δεν εντοπίζεται μόνο στην διατήρηση αυτής της γνώσης, αλλά κυρίως στην αποτελεσματική εκμετάλλευσή της. Ο κόσμος μας έχει γίνει εξαιρετικά πολύπλοκος για να μπορέσουμε να τον ελέγξουμε με απλά συμβατικά μέσα. Οι Η/Υ εξασφαλίζουν την διατήρηση της γνώσης. Δίκτυα όπως το Internet, πρέπει να γίνουν εργαλεία της διάδοσης και δημοκρατικής και δημιουργικής χρησιμοποίησής της. Η γνώση ανήκει σε όλους και μέσω των Η/Υ και των δικτύων τους μπορεί και πρέπει να είναι προσιτή σε όλους. Θα πρέπει όμως να αναρωτηθούμε αν είναι όλα τόσο ρόδινα όσο θα θέλαμε να πιστεύουμε. Γιατί η ιστορία μας έχει διδάξει ότι οι μεγάλες
τεχνολογικές επαναστάσεις προσφέρουν ελπίδες αλλά και κρύβουν θανάσιμες παγίδες. Πολλά έχουν γραφτεί σχετικά με το δίκτυο Internet και τις αλλαγές που θα επιφέρει στην ζωή μας. Ένα θέμα που συνήθως παραβλέπεται, είναι αυτό των επιδράσεων του δικτύου στο κοινωνικό γίγνεσθαι μέσω του περιεχομένου του, δηλαδή τα σημαντικά ζητήματα της λογοκρισίας και της ελεύθερης διακίνησης των ιδεών, του ελέγχου της κοινωνικής συμπεριφοράς και της λειτουργίας του δημοκρατικού πολιτεύματος. 1.5.1. ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Η δυνατότητα άμεσης αναδρομής στην παγκόσμια συσσωρευμένη γνώση και η ενδεχομένως επακόλουθη ευαισθητοποίηση για σημαντικά ζητήματα, όπως η οικολογία, η αξιοποίηση της επιστημονικής γνώσης σε όφελος του ανθρώπου, η κατανομή του πλούτου, η μελέτη της ιστορίας και των πολιτισμών και η ανάπτυξη της δημοκρατίας στις νέες συνθήκες, αποκτούν μια νέα διάσταση με την βοήθεια ενός εργαλείου όπως το Internet. Τα κυριότερα πλεονεκτήματα από την χρήση του Internet, εστιάζονται στα παρακάτω: Το μικρό κόστος δικτύωσης κάνει την χρήση του δικτύου Internet ελκυστική. Την άμεση επικοινωνία με οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη, εκμηδενίζοντας τις αποστάσεις. Επιδράσεις σε όλες τις πτυχές της ανθρώπινης δραστηριότητας. 1.5.1.1. INTERNET ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ Από τα πρώτα βήματά του το Internet ήταν συνυφασμενο με την ακαδημαϊκή και ερευνητική κοινότητα. Πολλά πανεπιστήμια, ακόμα και σήμερα, είναι συνδεδεμένα μεταξύ τους και χρησιμοποιούν το δίκτυο για ερευνητικούς σκοπούς. Το Internet λοιπόν, χρησιμοποιείται ευρύτατα τόσο από τα ίδια τα πανεπιστήμια και τα άλλα ιδρύματα, μέσω καθηγητών και ερευνητών, όσο και από τους σπουδαστές τους. Σημαντικό κομμάτι της ενασχόλησης των παραπάνω, πέρα από τον ερευνητικό, έχει και εκπαιδευτικό σκοπό. Το InteTnet μπορεί να χρησιμοποιηθεί πού εύκολα για τον διαμοιρασμό των πόρων και την ανταλλαγή αρχείων εκπαιδευτικού περιεχομένου. Έτσι, οι σπουδαστές συνδεόμενοι με το Internet, μπορούν να έχουν πρόσβαση σε ένα πλήθος δεδομένων. Μπορούν επίσης, να αναζητούν βιβλιογραφία και να έχουν πρόσβαση σε βιβλιοθήκες άλλων πανεπιστημίων και εκπαιδευτικών κέντρων.
Τέλος, μπορεί κανείς να γνωρίσει και να ανταλλάξει απόψεις με νέους ανθρώπους μιας «άλλης» Ελλάδας ή ενός άλλου πολιτισμού. 1.5.1.2. INTERNET ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Σήμερα πλέον, όλες οι τραπεζικές και χρηματιστηριακές εργασίες μπορούν να γίνουν μέσω του δικτύου Internet, εφόσον βρεθεί λύση στο πρόβλημα της ασφάλειας των προσωπικών κωδικών. Το Χ.Α.Α. και οι περισσότεροι όμιλοι τραπεζών είναι συνδεδεμένοι με το δίκτυο Internet, αλλά προσφέρουν ενημέρωση και εργασίες χωρίς ρίσκο. Η εμπορική κίνηση στο Internet αυξάνεται συνεχώς, όσο και ο χρόνος που καταναλώνουμε κατά την περιήγηση μας στο δίκτυο. Το σίγουρο είναι ότι όλο και περισσότερα προϊόντα και υπηρεσίες προωθούνται μέσω του Internet και θα συνεχίσουν να αυξάνονται, όσο μεγαλώνουν και οι απαιτήσεις για αγορά. Για την αγορά προϊόντων από το Internet, απαιτείται μόνο η χρήση της πιστωτικής κάρτας και φυσικά του προσωπικού κωδικού πρόσβασης. Τα υπόλοιπα αναλαμβάνονται από επιχειρήσεις εμπορικών κέντρων εικονικής μορφής (Cyber malls). Ένα εικονικό κατάστημα στο δίκτυο κοστίζει πολύ λιγότερο από ένα πραγματικό και η προβολή του είναι απείρως μεγαλύτερη. Από την άλλη μεριά, η νέα μορφή αμφίδρομης επικοινωνίας καταργεί τους μεσάζοντες, άρα και τις προμήθειές τους, αφενός μειώνοντας το κόστος για τον καταναλωτή και, αφετέρου επιτρέποντάς του να παραγγείλει αυτό που ακριβώς επιθυμεί και που καλύπτει τις ανάγκες του. 1.5.1.3. INTERNET ΚΑΙ ΙΑΤΡΙΚΗ Στην ιατρική, όλες οι εφαρμογές τηλεϊατρικής μπορούν να γενικευθούν. Ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη προγράμματα για την διασύνδεση των ευρωπαϊκών νοσοκομείων, που θα φέρουν διαγνώσεις και επεμβάσεις εξ αποστάσεως'^, προσομοιώσεις εγχειρήσεων, εικονική εκπαίδευση φοιτητών, συγκρίσεις ιστορικών, επικοινωνία ιατρών, ακόμα και εικονική ψυχοθεραπεία. Επιπλέον, με την βοήθεια του Internet, διευκολύνεται η ενημέρωση του εκάστοτε ιατρού για τους νέους ιούς ή για κάποιο νέο φάρμακο και νέες θεραπείες και τρόπους καταπολέμησής τους. Έτσι, δεν επωφελούνται μόνον οι ιατροί, αλλά και οι ασθενείς τους, οι οποίοι μπορούν επίσης να δέχονται συμβουλές από τον «κυβερνογιατρό». Με την βοήθεια της ρομττοτικής.
1.5.1.4. INTERNET ΚΑΙ ΤΕΧΝΕΣ Η σχέση του Internet με τις τέχνες είναι τόσο άμεση, όσο και έμμεση. Έτσι, από την μία πλευρά το ίδιο το δίκτυο δημιουργεί νέες μορφές τέχνης, οι οποίες παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον ειδικότερα όταν είναι αλληλεπιδραστικές ", με την συμμετοχή πολλών ατόμων, που ενδιαφέρονται και τελικά δημιουργούν ένα ξεχωριστό αποτέλεσμα. Από την άλλη μεριά ο χρήστης που ασχολείται με τις τέχνες, μπορεί να έχει πρόσβαση σε έργα τέχνης που θα ήταν αδύνατον να προσπελάσει διαφορετικά. Τέλος, οι δημιουργοί μπορούν να αναπτύξουν καλύτερα κανάλια επικοινωνίας με το κοινό και να γίνουν ευκολότερα γνωστά τα έργα τους. 1.5.2. ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Σε όλη την ιστορία της ανθρωπότητας, η πρόοδος στους τομείς της επικοινωνίας και της μετάδοσης των γνώσεων και της πληροφορίας ανάμεσα στους ανθρώπους οδήγησαν σε αλματώδη ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και την ριζική αναδιοργάνωση ή και κατάρρευση μακροχρόνιων και ανθεκτικών οικονομικών και κοινωνικών θεσμών, προκαλώντας πολλαπλά ηθικά διλήμματα. Το Internet, με το πλήθος υπηρεσιών που προσφέρει, ανοίγει ένα παράθυρο για τους χρήστες του. Η δυνατότητα της ταχύτατης μετάδοσης τεράστιων ποσοτήτων πληροφορίας από ένα μέρος της υδρογείου σε ένα άλλο, δημιουργεί μια νέα τεχνολογική επανάσταση. Μεγάλο μέρος της ανθρωπότητας αναλίσκεται σε πράξεις που αποσκοπούν στην απόκτηση ή μετάδοση πληροφορίας. Όπως συμβαίνει με όλα τα τεχνολογικά αγαθά, η σωστή ή λανθασμένη χρήση τους επαφίεται αποκλειστικά στα δικά μας χέρια. Οι εκπληκτικές δυνατότητες, που παρέχει το Internet, είναι αδύνατον να αγνοηθούν. Οι νέες αυτές τεχνολογικές εξελίξεις αναμφίβολα θα αλλάξουν τη μορφή του σημερινού κόσμου. Η σωστή εκμετάλλευση αυτών των νέων τεχνολογιών και η βελτίωση της ποιότητας ζωής είναι καθήκον όλης της ανθρωπότητας και δεν μπορούν να επιτευχθούν παρά μόνο με την σύνεση, την ευφυία και την υπευθυνότητα όλων μας. Τα κυριότερα μειονεκτήματα που μπορεί κανείς να συνοψίσει κατά την χρήση του δικτύου Internet είναι τα παρακάτω. Η γλώσσα αποτελεί βασικό πρόβλημα για κάθε μη αγγλόφωνο, αφού υπάρχει πρόβλημα συμβατότητας. Ενώ το κόστος μιας απλής σύνδεσης είναι σχετικά χαμηλό, όταν χρειαστεί να χρησιμοποιηθούν εξειδικευμένες εφαρμογές, τότε αυξάνεται κατά πολύ. Οι λεγάμενες ηλεκτρονικές τέχνες (Interactive).