Η Αγγελική Πιτσελά γεννήθηκε στο Λεωνίδιο Κυνουρίας του Νομού Αρκαδίας στις 2 Φεβρουαρίου 1952. Στην ίδια κωμόπολη ολοκλήρωσε τις σπουδές της στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Είναι πτυχιούχος της Νομικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Σε όλη τη διάρκεια των πανεπιστημιακών της σπουδών υπήρξε υπότροφος του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ). Είναι διδάκτωρ της Νομικής Σχολής του Albert Ludwig Πανεπιστημίου του Freiburg i. Br. της Γερμανίας (1986). Έχει εργαστεί ως υπότροφος της Max-Planck Gesellschaft στην Εγκληματολογική Ερευνητική Ομάδα του Ινστιτούτου Max-Planck για Αλλοδαπό και Διεθνές Ποινικό Δίκαιο στο Freiburg i. Br., ως επιστημονικός συνεργάτης στο Ινστιτούτο Εγκληματολογίας της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Κολωνίας στη Γερμανία και ως λέκτορας, επίκουρος καθηγητής και αναπληρωτής καθηγητής του Τομέα Ποινικών και Εγκληματολογικών Επιστημών του Τμήματος Νομικής της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ στο γνωστικό αντικείμενο «Εγκληματολογία Σωφρονιστική». Σήμερα υπηρετεί στη βαθμίδα του μόνιμου Καθηγητή πρώτης βαθμίδας (Πρυτανική Πράξη αριθμ. 33518/22-7-2019, ΦΕΚ 1342/8-8-2019 τ.γ ). Διδάσκει «Ποινικό Δίκαιο Ανηλίκων», «Σωφρονιστική», «Οικονομικό Ποινικό Δίκαιο», «Εγκληματολογία», σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο, και το μάθημα «Ποινικό Δίκαιο Ανηλίκων - Εγκληματολογία Σωφρονιστική» στη γερμανική γλώσσα για φοιτητές του ΑΠΘ και κυρίως άλλων ευρωπαϊκών πανεπιστημίων στο πλαίσιο των προγραμμάτων διδασκαλίας ERASMUS. Έχει διδάξει επίσης στο πλαίσιο του διαθεματικού σεμιναρίου της Νομικής Σχολής "Διακρίσεις και Δίκαιο" το μάθημα "Εργασία ανηλίκων, απαγόρευση των χείριστων μορφών παιδικής εργασίας και άμεσες δράσεις για την εξάλειψή τους". Επιλεγμένα μαθήματα Εγκληματολογίας, Σωφρονιστικής και Δικαίου Ανηλίκων έχει διδάξει περαιτέρω στο πλαίσιο των ακόλουθων φορέων ή οργανισμών: Έδρα UNESCO του ΑΠΘ για την Εκπαίδευση στα Δικαιώματα του Ανθρώπου, στη Δημοκρατία και στην Ειρήνη. Τμήματα Επαγγελματικής Μετεκπαίδευσης Ανθυπαστυνόμων και Επιτελικών Στελεχών της Σχολής Μετεκπαίδευσης & Επιμόρφωσης Ελληνικής Αστυνομίας Βόρειας Ελλάδας της Αστυνομικής Ακαδημίας. Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών. Πρόγραμμα μεταπτυχιακής επιμόρφωσης και μετεκπαίδευσης /διά βίου μάθησης με τίτλο «Αντιμετώπιση των εξαρτήσεων στο πλαίσιο του ποινικού σωφρονισμού» του Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ) σε συνεργασία με τον Τομέα Ποινικών και Εγκληματολογικών Επιστημών του ΑΠΘ και του Τμήματος Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας San Diego. Κέντρο Επανένταξης Αποφυλακιζόμενων της ΕΠΑΝΟΔΟΥ. Κεντρικό Επιστημονικό Συμβούλιο για την Πρόληψη και την Αντιμετώπιση της Θυματοποίησης και της Εγκληματικότητας των Ανηλίκων (ΚΕΣΑΘΕΑ) σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ) για τη μετεκπαίδευση των κοινωνικών λειτουργών των Ομάδων Παιδικής Προστασίας Δήμων της χώρας. Διιδρυματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών με τίτλο «Ποινικό Δίκαιο και Εξαρτήσεις» της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ και του Τμήματος Νομικής του
2 Πανεπιστημίου Λευκωσίας της Κύπρου σε συνεργασία με το ΚΕΘΕΑ (μάθημα «Εξαρτήσεις και παραβατική συμπεριφορά»). Έχει επανειλημμένα εκπροσωπήσει τον Τομέα Ποινικών και Εγκληματολογικών Επιστημών στη Γενική Συνέλευση της Νομικής Σχολής καθώς και τη Νομική Σχολή στην Επιτροπή Κοινωνικής Πολιτικής του ΑΠΘ (2004-2013). Το ακαδημαϊκό έτος 2013-2014 ήταν Διευθύντρια του Τομέα Ποινικών και Εγκληματολογικών Επιστημών. Τη χρονική περίοδο 2016-2018 διετέλεσε μέλος της τριμελούς επιτροπής διεύθυνσης και Διευθύντρια της Έδρας UNESCO για την Εκπαίδευση στα Δικαιώματα του Ανθρώπου, στη Δημοκρατία και στην Ειρήνη του ΑΠΘ. Στο πλαίσιο του προγράμματος ERASMUS είναι επιστημονικά υπεύθυνη συντονίστρια της κινητικότητας των φοιτητών για τα ακόλουθα πανεπιστήμια: Vrije Universiteit Brussel (Βέλγιο), Burgas Free University (Βουλγαρία), Ernst-Moritz-Arndt-Universität Greifswald (Γερμανία), Universität zu Köln (Γερμανία), Friedrich-Schiller-Universität Jena (Γερμανία), Nottingham Trent University (Ηνωμένο Βασίλειο) Università degli Studi di Modena e Reggio Emilia (Ιταλία), Università degli Studi di Palermo (Ιταλία), Università degli Studi di Teramo (Ιταλία), University of Szeged (Ουγγαρία), Miskolc University (Ουγγαρία), University of Bialystok (Πολωνία), Jagiellonian University Krakow (Πολωνία), University im. Adama Mickiewicya of Poznan (Πολωνία), Unversidad de Lusiada, Lissabon (Πορτογαλία), Universitatea din Oradea (Ρουμανία), University of Ljubljana (Σλοβενία), Gazi University, Ankara (Τουρκία), Istanbul Kültür University (Τουρκία), University of West Bohemia, Pilsen (Τσεχική Δημοκρατία), University of Lapland, Rovaniemi (Φινλανδία). Ως μέλος του Τομέα Ποινικών και Εγκληματολογικών Επιστημών έχει συμμετάσχει σε ευρωπαϊκά, διακρατικά ή εθνικά ερευνητικά προγράμματα: LEONARDO DA VINCI Pilot Program Orestis Research of Needs and Vocational Training Methods for Juvenile Offenders and Juveniles at Risk (1997-2000). EMPLOYMENT INTEGRA Support Structure and Actions of Employment and Training for Juvenile Offenders and Juveniles at Risk 1997-1999). ANEP The Social Problem of Criminality of Foreigners. A Criminological and Victimological Approach (1998-2003).
3 External Evaluation of the Supporting Center for Prisoners and Ex-Prisoners Drug Users (2000-2001). YOUTH Program Support Measures: Information and Co-operation Activities for the Development of Initiatives of Juvenile Offenders (2001-2003). DAPHNE Project: Multidisciplinary Model for the Prevention and Fight against Violence and Abuse of Juvenile Delinquents (2001-2003). Διακρατικό ελληνογερμανικό ερευνητικό πρόγραμμα (IKYDA Πρόγραμμα): Juvenile Delinquency and Criminal Justice Systems in a European Perspective («Παραβατικότητα των Ανηλίκων και Συστήματα Ποινικής Δικαιοσύνης σε Ευρωπαϊκή Προοπτική», 2002-2004), το οποίο ενισχύθηκε οικονομικά από το I.K.Y. και τη Γερμανική Υπηρεσία Ακαδημαϊκών Ανταλλαγών (DAAD). AGIS Program: Comparative Analysis of Women's Prison: Prison Current Situation, Demand Analysis and Best Practice (2003-2005). SOCRATES GRUNDTVIG 4: Education in Prison (2004-2005). Πρόγραμμα «ΔΙΟΔΟΣ για την επικοινωνία φοιτητών της Νομικής με νεαρούς κρατουμένους τη Δικαστικής Φυλακής Διαβατών» (2004-2007). EU SOCIAL EXCLUSION Project on Foreign Prisoners in European Penitentiary Institutions (2005-2006). GRUNDTVIG 1: European Cooperation Projects for Adult Education and Lifelong Learning. EURO-DESIP: Diagnostic Project on Higher Education in Prison Institutions in Europe (2005-2007). AGIS Program: Juvenile Justice Systems in Europe - Current Situation, Reform Developments and Good Practices (2006-2008). Ερευνητικό πρόγραμμα του Τομέα Ποινικών και Εγκληματολογικών Επιστημών του Τμήματος Νομικής του ΑΠΘ προς τιμή του Ομότιμου Καθηγητή Στέργιου Αλεξιάδη: «Κρατούμενοι και Ανθρώπινα Δικαιώματα στις Ελληνικές Φυλακές» (2005-2009). Πρόγραμμα «ΕΠΑΦΗ φοιτητών Νομικής με νεαρούς κρατουμένους για την καταπολέμηση των διακρίσεων και την κοινωνική ένταξη» με την οικονομική υποστήριξη του Ινστιτούτου Νεολαίας της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς (2008-2009). Διακρατικό ελληνογερμανικό ερευνητικό πρόγραμμα για την εγκληματικότητα των κοριτσιών και γυναικών με την οικονομική υποστήριξη του Ιδρύματος της RheinEnergie Jugend, Beruf, Wissenschaft (2009-2013). CRIMINAL JUSTICE Πρόγραμμα «Το 3Ε Μοντέλο για μια Στρατηγική Αποκαταστατικής Δικαιοσύνης στην Ευρώπη: Η γεωγραφική κατανομή της Αποκαταστατικής Δικαιοσύνης σε 11 Ευρωπαϊκές χώρες και η διαμόρφωση ενός Μοντέλου Αποτελεσματικής, Οικονομικής και Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για την περαιτέρω διάδοσή της» (2011-2013). Ευρωπαϊκό πρόγραμμα Preventing Fraud, Corruption and Bribery committed through legal entities for the purpose of financial and economic gain υπό τη συν-διοργάνωση και συντονισμό του Polish Institute of International Affairs, του T.M.C. Asser Institute και του Υπουργείου Δικαιοσύνης των Κάτω Χωρών (2012).
4 Ερευνητικό πρόγραμμα για την οικονομική και βιομηχανική κατασκοπεία στη Γερμανία και Ευρώπη υπό τη διεύθυνση του Max Plank Institute for Foreign and International Criminal Law και του Fraunhofer Institute for Systems and Innovation Research (WISKOS project, 2015). Πρόγραμμα της Έδρας Εγκληματολογίας του Ernst Moritz Arndt Πανεπιστημίου του Greifswald της Γερμανίας «Ηλεκτρονική Επιτήρηση», σε συνέχεια του Criminal Justice ευρωπαϊκού προγράμματος Creativity and Effectiveness in the Use of Electronic Monitoring as an Alternative to Imprisonment in EU Member States (2016). Έργο «Συγκριτική μελέτη για το νομικό πλαίσιο και τη λειτουργία δικηγορικών συλλόγων στην Ευρώπη» στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος «Ενίσχυση του Κράτους Δικαίου στη Δημοκρατία του Κιργιστάν» υπό τη διεύθυνση της Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) (2016). Workshop με θέμα: «Comparative European study on restrictions of certain civil and political rights after conviction» υπό τη διεύθυνση του Max Plank Institute for Foreign and International Criminal Law και της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ (2017). Ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα με τίτλο «Δικονομικές Εγγυήσεις για Παιδιά που είναι ύποπτοι ή κατηγορούμενοι: Βελτιώνοντας την Εφαρμογή του Δικαιώματος σε Ατομική Αξιολόγηση» (2019-2020). Με απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης είχε οριστεί μέλος της ομάδας εργασίας για την αναμόρφωση της ποινικής νομοθεσίας ανηλίκων (2001-2003), μέλος της ειδικής νομοπαρασκευαστικής επιτροπής για την αναμόρφωση των διατάξεων του Σωφρονιστικού Κώδικα (2010-2011), πρόεδρος του Κεντρικού Επιστημονικού Συμβουλίου για την Πρόληψη και την Αντιμετώπιση της Θυματοποίησης και της Εγκληματικότητας των Ανηλίκων (ΚΕΣΑΘΕΑ, 2010-2013) και της Εθνικής Συντονιστικής Ομάδας Προστασίας Ανηλίκων (ΕΣΟΠΑ, 2012-2013). Είχε διοριστεί από το Κυπριακό Συμβούλιο Αναγνώρισης Τίτλων Σπουδών (ΚΥ.Σ.Α.Τ.Σ.) ως συντονίστρια στην Επιτροπή Κρίσεως και την Επιτροπή Επανεξέτασης με γνωστικό αντικείμενο «Ποινικές και Εγκληματολογικές Επιστήμες» (2013-2015). Με απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων είχε οριστεί περαιτέρω μέλος της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής με αντικείμενο την κατάρτιση σχεδίου νόμου για τη δημιουργία Μονάδων Μέριμνας Νέων, τη σύνταξη της σχετικής αιτιολογικής έκθεσης και της έκθεσης αξιολόγησης συνεπειών ρυθμίσεων (2015) και πρόεδρος της Ομάδας Εργασίας για την καταγραφή, ταξινόμηση, αξιολόγηση και τον εξορθολογισμό των κωλυμάτων και των εν γένει θεσμικών εμποδίων επαγγελματικής επανένταξης αποφυλακισμένων και των εν γένει ποινικώς διωχθέντων προσώπων (2015-2017). Επιπλέον είχε οριστεί αναπληρώτρια Πρόεδρος και τακτικό μέλος του Κεντρικού Επιστημονικού Συμβουλίου Φυλακών (Κ.Ε.Σ.Φ.) του ελληνικού Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (2016-2019). Είναι μέλος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών (σε αναστολή άσκησης επαγγέλματος). Είναι επίσης μέλος του διοικητικού συμβουλίου άλλων επιστημονικών φορέων, όπως είναι η Ελληνική Εταιρεία Εγκληματολογίας και το
5 Ελληνικό Τμήμα της Διεθνούς Εταιρείας Κοινωνικής Αμύνης με Ανθρωπιστική Αντεγκληματική Πολιτική, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας για τη Μελέτη του Εγκλήματος και του Κοινωνικού Ελέγχου, της Ελληνικής Εταιρείας Ποινικού Δικαίου και της Επιστημονικής Επιτροπής της ΕΠΑΝΟΔΟΥ, του φορέα για τη μετασωφρονιστική μέριμνα των κρατουμένων. Συμμετέχει στη Συμβουλευτική Επιτροπή του περιοδικού Internet Journal of Restorative Justice, στην Επιμέλεια της Σειράς «Κοινωνική Αρωγή και Ποινική Δικαιοσύνη» των Εκδόσεων Σάκκουλα (Αθήνα Θεσσαλονίκη) και στην Επιστημονική Επιτροπή του περιοδικού «Νέοι, Έγκλημα και Κοινωνία» του Εργαστηρίου Κοινωνιολογίας της Νεότητας, του Ελεύθερου Χρόνου και του Αθλητισμού στο Πανεπιστήμιο του Αιγαίου. Είναι επιστημονική συνεργάτης στο περιοδικό «Ποινική Δικαιοσύνη» της Νομικής Βιβλιοθήκης (Αθήνα). Συμμετέχει επίσης από το ακαδημαϊκό έτος 2009-2010 και εντεύθεν στο δίκτυο ακαδημαϊκών συμβούλων του Γραφείου Διασύνδεσης του ΑΠΘ όσον αφορά την ενημέρωση για μεταπτυχιακές σπουδές στην Ελλάδα και στη Γερμανία, με αντικείμενο κυρίως την επιστήμη της εγκληματολογίας. Τα επιστημονικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στο πεδίο της απονομής δικαιοσύνης σε ανηλίκους και των δικαιωμάτων του παιδιού, του σωφρονιστικού δικαίου και της σωφρονιστικής πολιτικής, της κοινωνικής αρωγής στο πλαίσιο της ποινικής δικαιοσύνης και της έρευνας της εγκληματικότητας και θυματοποίησης ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού, όπως ανηλίκων, γυναικών, ηλικιωμένων και μεταναστών. Έχει δημοσιεύσει βιβλία, μελέτες και άρθρα αναφορικά με τη θυματοποίηση και την εγκληματικότητα ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού, την εκτίμηση της σοβαρότητας των εγκλημάτων, τα εγκλήματα βίας, τα ναρκωτικά, την ενδοοικογενειακή βία, το οικονομικό έγκλημα, το συγκριτικό ποινικό δίκαιο ανηλίκων, το διεθνές και ευρωπαϊκό σωφρονιστικό δίκαιο και πολιτική, καθώς και την επανορθωτική δικαιοσύνη. Στις δημοσιεύσεις της περιλαμβάνονται τα ακόλουθα βιβλία: Straffälligkeit und Viktimisierung ausländischer Minderheiten in der Bundesrepublik Deutschland - Dargestellt am Beispiel der griechischen Bevölkerungsgruppe. Kriminologische Forschungsberichte, Band 15. Max- Planck-Institut für ausländisches und internationales Strafrecht: Freiburg i. Br., 1986 (Διδακτορική διατριβή). Δίκαιο των Ανηλίκων. Διδακτικές Σημειώσεις. Θεσσαλονίκη: Υπηρεσία Δημοσιευμάτων ΑΠΘ, 1995. Διεθνή Κείμενα Σωφρονιστικής Πολιτικής. Αθήνα - Θεσσαλονίκη: Σάκκουλα, 2003. Κείμενα Αντεγκληματικής Πολιτικής Β': Δίκαιο Ανηλίκων. Έκδ. 4η. Αθήνα - Θεσσαλονίκη: Σάκκουλα, 2006. Η Κοινωνική Αρωγή στο Πεδίο της Ποινικής Δικαιοσύνης. Έκδ. 2η. Αθήνα - Θεσσαλονίκη: Σάκκουλα, 2006. Η Εγκληματολογική Προσέγγιση του Οικονομικού Εγκλήματος. Αθήνα - Θεσσαλονίκη: Σάκκουλα, 2011.
6 Η Ποινική Αντιμετώπιση της Εγκληματικότητας των Ανηλίκων, Έκδ. 7η. Αθήνα - Θεσσαλονίκη: Σάκκουλα, 2013. Είχε την επιμέλεια της έκδοσης των ακόλουθων έργων: «Εγκληματολογικές Αναζητήσεις». Τιμητικός Τόμος για τον Καθηγητή Στέργιο Αλεξιάδη. Επιστημονική Επετηρίδα του Τμήματος Νομικής της Σχολής Νομικών, Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Αθήνα, Θεσσαλονίκη: Σάκκουλα, 2010 (με συμβολές στα ελληνικά, αγγλικά, γερμανικά και γαλλικά). «Ο Δρόμος προς τη Δικαιοσύνη». Πρακτικά του Συνεδρίου της 15.- 16.10.2009 στη Θεσσαλονίκη προς τιμή του Ομότιμου Καθηγητή Στέργιου Αλεξιάδη. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Τομέας Ποινικών και Εγκληματολογικών Επιστημών Τμήματος Νομικής. Αθήνα, Θεσσαλονίκη: Σάκκουλα, 2012. «Η αντιμετώπιση της θυματοποίησης και της εγκληματικότητας των ανηλίκων». Πρακτικά του Συνεδρίου του ΚΕΣΑΘΕΑ σε συνεργασία με τον Δήμο Θεσσαλονίκης και τον Δικηγορικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης της 9.- 10.5.2012 στη Θεσσαλονίκη. Αθήνα, Νομική Βιβλιοθήκη, 2013 (ηλεκτρονική έκδοση). Στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος «Το 3Ε Μοντέλο για μια Στρατηγική Αποκαταστατικής Δικαιοσύνης στην Ευρώπη» είχε από κοινού με την Καθηγήτρια κ. Ε. Συμεωνίδου-Καστανίδου την επιμέλεια έκδοσης των βιβλίων: «Αποκαταστατική δικαιοσύνη σε ποινικές υποθέσεις: Προς μια νέα ευρωπαϊκή προοπτική». Πρακτικά διεθνούς συνεδρίου της 16.-17.5.2013 στη Θεσσαλονίκη. Αθήνα, Θεσσαλονίκη: Σάκκουλα, 2013 (με συμβολές στα ελληνικά και αγγλικά). Restorative Justice in Criminal Matters: Towards a new European Perspective. Comparative research in 11 countries. Athens, Thessaloniki: Sakkoulas 2013 (στην αγγλική γλώσσα).