ΑΠΟΚΡΥΦΑ ΒΙΒΛΙΑ Αντικανονικά, νόθα ή απόκρυφα. Αρχική σημασία του όρου «απόκρυφα» είναι τα ακατάλληλα κείμενα λόγω φθαρμένου κειμένου. Οι λέξεις απόκρυφα και αντικανονικά είναι ταυτόσημες.
Απόκρυφα της Καινής Διαθήκης περιλαμβάνουν ανώνυμα ή ψευδεπίγραφα χριστιανικά κείμενα γράφτηκαν από το 2 ο αιώνα και έπειτα.
ΑΠΟΚΡΥΦΑ ΒΙΒΛΙΑ Τα αίτια που οδήγησαν στην παραγωγή απόκρυφης φιλολογίας της Καινής Διαθήκης: 1. Η ευσεβής φαντασία κάποιων αγνώστων συγγραφέων. Αποστολικά ονόματα, Συμπληρώνουν τα δήθεν «κενά» και ιδιαίτερα της ζωής του Ιησού και της μητέρας του Μαρίας καθώς και των Αποστόλων. Για παράδειγμα, η πληροφορία του Ιω 20,30: «Πολλὰ μὲν οὖν καὶ ἄλλα σημεῖα ἐποίησεν ὁ Ιησοῦς ἐνώπιον τῶν μαθητῶν αὐτοῦ, ἃ οὐκ ἔστι γεγραμμένα ἐν τῷ βιβλίῳ τούτῳ». Μυθώδεις διηγήσεις για περιόδους της ζωής του Ιησού που δεν αναλύονται εκτενώς στα κανονικά ευαγγέλια, όπως είναι η παιδική ηλικία, η κάθοδος στον Άδη κ.ά.
ΑΠΟΚΡΥΦΑ ΒΙΒΛΙΑ 2. Διάδοση αιρετικών διδασκαλιών. Ο Ειρηναίος π.χ. αναφερόμενος στους Γνωστικούς λέει ότι έχουν «ἀμύθητον πλῆθος ἀποκρύφων καὶ νόθων γραφῶν, ας αὐτοί ἔπλασσαν».
ΑΠΟΚΡΥΦΑ ΒΙΒΛΙΑ ΚΥΡΙΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ 1. Αξίωσεις θεοπνεύστων και αλαθήτων 2. Μυθώδη και κακόδοξα 3. Συντομώτερα των γνησίων 4. Ονομασία παραπλήσια των κανονικών 5. Προσπάθεια συμπλήρωσης των δήθεν κενών των κανονικών βιβλίων
ΑΠΟΚΡΥΦΑ ΒΙΒΛΙΑ Εχουν μια πολύπλοκη ιστορία: 1. είτε διότι όντας αιρετικά υπέστησαν επεγεργασία απο ορθόδοξο χέρι, 2. είτε διότι άλλα, αντίστροφα, όντας αρχικά ορθόδοξα, έτυχαν επεξεργασίας απο αιρετικούς, που πρόσθεσαν δικές τους διδασκαλίες
ΑΠΟΚΡΥΦΑ ΒΙΒΛΙΑ Η ιστορία της χειρόγραφης παράδοσης : 1. Πολύπλοκη Συμβαίνει μερικές φορές μια αρχαία μετάφραση ενός ελληνικού πρωτοτύπου να είναι εκτενέστερη ή συντομότερη του πρωτοτύπου ορισμένα απόκρυφα σώζονται σε χειρόγραφα που δεν συμφωνούν πάντα μεταξύ τους σε όλα τα σημεία η λατινική μετάφραση ενός ελληνικού πρωτοτύπου είναι εκτενέστερη ή, σε άλλες περιπτώσεις συντομότερη
ΑΠΟΚΡΥΦΑ ΒΙΒΛΙΑ Η ιστορία της χειρόγραφης παράδοσης : 2. Σώζονται στην ελληνική Σε αρχαίες μεταφράσεις (λατινικές, κοπτικές, συριακές, αιθιοπικές, αρμενικές κ.λ.π.)
ΑΠΟΚΡΥΦΑ ΒΙΒΛΙΑ Αντιμετώπιση των αποκρύφων Καταδικάστηκαν από την Εκκλησία Τροφοδότησαν τη λαϊκή ευσέβεια Η βυζαντινή τέχνη εμπνεύστηκε από τα Απόκρυφα
ΑΠΟΚΡΥΦΑ ΒΙΒΛΙΑ Τα Απόκρυφα δεν μας δίνουν ουσιαστικά κανένα νέο στοιχείο στην χριστιανική αποκάλυψη. Υπολείπονται των κανονικών βιβλίων σε θεολογία, ιστορικά στοιχεία. Οι πατέρες δεν στηρίζονται ούτε αντλούν από αυτά το δόγμα της Εκκλησίας.
ΑΠΟΚΡΥΦΑ ΒΙΒΛΙΑ Τα Απόκρυφα κείμενα διαιρούνται σε: Ευαγγέλια, Πράξεις, Επιστολές και Αποκαλύψεις.
Τα απόκρυφα ευαγγέλια
1. Απόκρυφα ευαγγέλια Πρωτοευαγγέλιο του Ιακώβου Καθ' Εβραίους ευαγγέλιο Κατά Πέτρον ευαγγέλιο Κατά Θωμάν ευαγγέλιο Ιστορία Ιωσήφ του τέκτονος Κατ' Αιγυπτίους ευαγγέλιο Ευαγγέλιο του Ψευδο-Ματθαίου Υπόμνημα των πραχθέντων επί Πιλάτου Ευαγγέλιο της Αληθείας Κατά Φίλιππον Κατά Θωμάν (περιέχει 114 λόγια αποδιδόμενα στον Ιησού) Ευαγγέλιο του Ιούδα
2. Απόκρυφες Πράξεις Κήρυγμα Πέτρου Πράξεις Πέτρου Πράξεις Παύλου και Θέκλας Πράξεις Παύλου Πράξεις Ιωάννη Πράξεις Ανδρέα Πράξεις Θωμά Πράξεις Φιλίππου Πράξεις Βαρνάβα Πράξεις Θαδαίου Πράξεις Ματθαίου και Πράξεις Βαρθολομαίου.
3. Απόκρυφες Επιστολές Επιστολή Βαρνάβα Αλληλογραφία Παύλου και Σενέκα Επιστολή Παύλου προς Λαοδικείς Επιστολή Ποπλίου Λεοντούλου Αλληλογραφία Αβγάρου με τον Ιησού.
4. Απόκρυφες Αποκαλύψεις Αποκάλυψη Πέτρου Αποκάλυψη Ιωάννου (διάφορη της κανονικής) Αποκάλυψη Παύλου Αναβατικόν Παύλου Αποκάλυψη Θωμά Αποκάλυψη Πρωτομάρτυρα Στεφάνου Σιβυλλικοί χρησμοί κ.ά.
Διασώζουν μερικά στοιχεία από τις προφορικές παραδόσεις στις οποίες στηρίζονται γιορτές της Εκκλησίας, όπως π.χ., κ.ά. το Γενέσιον
τα Εισόδια της Θεοτόκον,
ΠΡΩΤΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΙΑΚΩΒΟΥ Ένα από τα αρχαιότερα και σημαντικότερα απόκρυφα χριστιανικά κείμενα Πραγματεύεται τα σχετικά με τη γέννηση της Θεοτόκου, τη γέννηση του Χριστού και το θάνατο του Ζαχαρία Ένα από τα πιο δημοφιλή, λαϊκά αναγνώσματα
ΠΡΩΤΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΙΑΚΩΒΟΥ Οι γιορτές που προέρχονται από το Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου ή επηρεάστηκαν από αυτό : 1. Η Σύλληψη της Θεοτόκου υπό της Αγίας Άννης (9 Δεκεμβρίον), 2. Το Γενέσιον της Θεοτόκου (8 Σεπτεμβρίου), 3. Τα Εισόδια της Θεοτόκου (21 Νοεμβρίου), 4. Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου (25 Μαρτίου), 5. Χριστούγεννα (25 Δεκεμβρίου), 6. Σύναξις της Θεοτόκου (26 Δεκεμβρίου), 7. Των νηπίων (29 Δεκεμβρίου), 8. Σύναξις Ιωακείμ και Άννης (9 Σεπτεμβρίου), 9. Μνήμη Ζαχαρίου (5 Σεπτεμβρίου)