ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΙ ΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΠΕΑΕΚ Αναµόρφωση του Προγράµµατος Προπτυχιακών Σπουδών του ΤΕΦΑΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ Συγχρηµατοδότηση Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταµείο (Ε.Κ.Τ.) Ευρωπαϊκό Ταµείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (Ε.Τ.Π.Α) ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ιάλεξη 1 ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ Εισαγωγή στην αναπτυξιακή ψυχολογία : Να γνωρίσουν οι φοιτητές το πεδίο της αναπτυξιακής ψυχολογίας και να κατανοήσουν τη σηµασία της µελέτης του αναπτυσσοµένου ανθρώπου 1. Το πεδίο της αναπτυξιακής ψυχολογίας 2. Η δια βίου προσέγγιση στην ανάπτυξη 3. Σηµαντικά θέµατα στην αναπτυξιακή ψυχολογία Developmental psychology Introduction Cole, M., & Cole, S.R (2002). H ανάπτυξη των παιδιών (Α Τόµος). (σελ. 25 94). Αθήνα: Τυπωθήτω ηµητρίου-χατζηνεοφύτου, Λ. (2001). Τα 6 πρώτα χρόνια της ζωής. Αθήνα: Ελληνικά Γράµµατα. http://psychology.about.com/library/weekly/aa041500a.htm http://sesd.sk.ca/psychology/psych30/topics/module_1.htm
ιάλεξη 2 Η θεωρία του Piaget για τη γνωστική ανάπτυξη - Ι : Να εξοικειωθούν οι φοιτητές µε την ψυχολογία της γνωστικής ανάπτυξης και να εισαχθούν στη λογική της θεωρίας του Piaget. : Εισαγωγή στην ψυχολογία της γνωστικής ανάπτυξης. Βασικές έννοιες και λογική της Πιαζετιανής θεωρίας για την ανάπτυξη της σκέψης. Cognitive development, Piaget, structure, schema, equilibration Cole, M., & Cole, S.R (2002). H ανάπτυξη των παιδιών (Β Τόµος). (σελ. 117-139). Αθήνα: Τυπωθήτω Βοσνιάδου, Σ. (Επιµ.) Κείµενα Εξελικτικής ψυχολογίας, Τόµος Β : Σκέψη. Αθήνα: Εκδόσεις Gutenberg. Salkind, N. (1990). Θεωρίες της ανθρώπινης ανάπτυξης. Αθήνα: Πατάκης. ιάλεξη 3 Η θεωρία του Piaget για τη γνωστική ανάπτυξη - ΙI : Να κατανοήσουν οι φοιτητές τη συµβολή της πιαζετιανής θεωρίας στις σύγχρονες απόψεις για την ψυχολογική και παιδαγωγική ανάπτυξη. : Στάδια ανάπτυξης της σκέψης σύµφωνα µε τη θεωρία του Piaget. Κριτική αποτίµηση της θεωρίας. Piaget, genetic epistemology, structuralism, stages of cognitive development, formal operational thought Cole, M., & Cole, S.R (2002). H ανάπτυξη των παιδιών (Β Τόµος). (σελ. 351-365 και 390-392). Αθήνα: Τυπωθήτω. Salkind, N. (1990). Θεωρίες της ανθρώπινης ανάπτυξης (σελ. 252-291). Αθήνα: Πατάκης. Βοσνιάδου, Σ. (Επιµ.) Κείµενα Εξελικτικής ψυχολογίας, Τόµος Β : Σκέψη. Αθήνα: Εκδόσεις Gutenberg. Ντόναλτσον, Μ. (2002). Η σκέψη των παιδιών. Εκδόσεις: Gutenberg /Τυπωθήτω. Μαριδάκη-Κασσωτάκη, Α. (1997). Σύγχρονες απόψεις για τη σκέψη του παιδιού. Αθήνα: Εκδ. Γρηγόρη.
ιάλεξη 4 Η ανάπτυξη των γνωστικών λειτουργιών Να εισαχθούν οι φοιτητές στις έννοιες του γιγνώσκειν, των γνωστικών λειτουργιών και της ανάπτυξής τους και να κατανοήσουν τη συµβολή τους στη γενικότερη ανάπτυξη των παιδιών. Αποσαφήνιση βασικών εννοιών, τι είναι και ποιες είναι οι γνωστικές λειτουργίες, πώς αναπτύσσονται. Πώς συµβάλλει η γνωστική ανάπτυξη στη µάθηση και στο σύνολο της ανάπτυξης του ατόµου. Cognition, cognitive development, perception, attention, memory, thought, language, learning process Βοσνιάδου, Σ. (2002). Εισαγωγή στην Ψυχολογία, Τόµος Α. Βιολογικές, αναπτυξιακές και συµπεριφοριστικές προσεγγίσεις (σελ. 147-264). Εκδόσεις Gutenberg. Hayes, N. (1998) (Επιµ. Έκδ. Ι. Ν. Παρασκευόπουλος). Εισαγωγή στην Ψυχολογία, Τόµος Β (σελ. 73-128). Αθήνα: Ελληνικά Γράµµατα. Hayes, N. (1998) (Επιµ. Έκδ. Ι. Ν. Παρασκευόπουλος). Εισαγωγή στην Ψυχολογία, Τόµος Α. Αθήνα: Ελληνικά Γράµµατα. Κακαβούλης, Α. (2000). Γνωστική ανάπτυξη. Αυτό-έκδοση. Μπαµπλέκου, Ζ. (2003). Η ανάπτυξη της µνήµης. Εκδόσεις Τυπωθήτω. Πόρποδας, Κ. (2003). Η µάθηση και οι δυσκολίες της. Γνωστική προσέγγιση. Αυτο-έκδοση. ιάλεξη 5 Η ανάπτυξη της γλώσσας Να κατανοήσουν οι φοιτητές το φαινόµενο της γλώσσας ως ένα Language development, Theories for language development πολυσύνθετο και πολυδιάστατο σύστηµα επικοινωνίας καθώς και την ανάπτυξή του στα παδιά. Γλωσσικά υποσυστήµατα, Φάσεις της γλωσσικής ανάπτυξης, Θεωρίες για την απόκτηση της γλώσσας από τα παιδιά.
Cole, M., & Cole, S.R (2002). H ανάπτυξη των παιδιών, Β Τόµος (σελ. 45-115). Αθήνα: Τυπωθήτω Hayes, N. (1998) (Επιµ. Έκδ. Ι. Ν. Παρασκευόπουλος). Εισαγωγή στην Ψυχολογία, Τόµος Β (σελ. 235-255). Αθήνα: Ελληνικά Γράµµατα. Βοσνιάδου, Σ. (Επιµ.) (1997). Κείµενα εξελικτικής ψυχολογίας, Τόµος Α Γλώσσα. Εκδόσεις Gutenberg. Κατή,. (1992). Γλώσσα και επικοινωνία στο παιδί. Εκδόσεις Οδυσσέας. Πόρποδας, Κ. (2003). Η µάθηση και οι δυσκολίες της. Γνωστική προσέγγιση. Αυτο-έκδοση. ιάλεξη 6 H ανάπτυξη των µεταγνωστικών Metacognition, λειτουργιών Να εισαχθούν οι φοιτητές στην έννοια και στις λειτουργίες του µεταγιγνώσκειν και να κατανοήσουν τη σηµασία τους για τη µάθηση και την ανάπτυξη των ανώτερων γνωστικών λειτουργιών. Ορισµοί, µορφές και διεργασίες του µεταγιγνώσκειν, η σηµασία τους για τη µάθηση και την εκπαίδευση, ανάπτυξη των µεταγνωστικών διεργασιών metacognitive processes, development of metacognitive processes Κωσταρίδου-Ευκλείδη, Α. (2005). Γνωστική Ψυχολογία: Μεταγνωστικές διεργασίες και αυτο-ρύθµιση (σελ. 19-190). Εκδόσεις Ελληνικά Γράµµατα. Βοσνιάδου, Σ. (Επιµ.) (1994). Κείµενα εξελικτικής ψυχολογίας, Β τόµος: Σκέψη. Αθήνα: Gutenberg. Κακαβούλης, Α. (1993). Γνωστική ανάπτυξη και αγωγή (2η έκδ.). Αυτο-έκδοση. Κολιάδης, Ε. (2002). Γνωστική Ψυχολογία, γνωστική νευροεπιστήµη και εκπαιδευτική πράξη, Τόµος : Μοντέλο επεξεργασίας πληροφοριών. Αθήνα: Αυτο-έκδοση. Κωσταρίδου-Ευκλείδη, Α. (1997). Ψυχολογία της σκέψης. Αθήνα: Ελληνικά Γράµµατα. ιάλεξη 7 H φύση και η ανάπτυξη της νοηµοσύνης Να κατανοήσουν οι φοιτητές την έννοια της νοηµοσύνης και τους παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν Nature of intelligence, Development of intelligence
την ανάπτυξή της 1. Η έννοια της νοηµοσύνης 2. Η ψυχοµετρική προσέγγιση στην εξέταση της νοηµοσύνης 3. Η φύση, η δοµή και το περιεχόµενο της νοηµοσύνης 4. Είναι η νοηµοσύνη πολιτισµικά καθορισµένη; 5. Εισαγωγικά για την αξιολόγηση της νοηµοσύνης 6. Παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξη της νοηµοσύνης Cole, M., & Cole, S.R (2002). H ανάπτυξη των παιδιών (Β Τόµος). (σελ. 441-458). Αθήνα: Τυπωθήτω Hays, N. (1998). Εισαγωγή στην ψυχολογία (Α. Τόµος). (σελ. 353-407). Αθήνα: Ελληνικά Γράµµατα ιάλεξη 8 Η ανάπτυξη της συναισθηµατικής νοηµοσύνης Να κατανοήσουν οι φοιτητές την Emotional intelligence έννοια της συναισθηµατικής νοηµοσύνης και το πώς µπορεί να υποβοηθηθεί η ανάπτυξή της στα παιδιά 1. Η φύση και η δοµή της συναισθηµατικής νοηµοσύνης 2. Η συναισθηµατική αγωγή Gottman, J. (2000). H συναισθηµατική νοηµοσύνη των παιδιών. Αθήνα: Ελληνικά Γράµµατα (σελ. 87-131). Salovey, P. & Sluyter, J. (Eds.) (1997). Emotional development and emotional intelligence : educational implications. New York: Basic Books (σελ. 3-31) ιάλεξη 9 H ανάπτυξη της αυτοαντίληψης Να κατανοήσουν οι φοιτητές την Self concept development έννοια και τη σηµασία της αυτοαντίληψης και το πώς αυτή
αναπτύσσεται 1. Η σηµασία της αυτοαντίληψης 2. Η φύση και το περιεχόµενο της αυτοαντίληψης 3. Η ανάπτυξη της αυτοαντίληψης και παράγοντες που την επηρεάζουν Cole, M., & Cole, S.R (2002). H ανάπτυξη των παιδιών (Β Τόµος). (σελ. 542-558). Αθήνα: Τυπωθήτω Λεονταρή, Α. (1996). Αυτοαντίληψη. Αθήνα: Ελληνικά Γράµµατα. ιάλεξη 10 H ανάπτυξη της ηθικότητας και της προ-κοινωνικής συµπεριφοράς Να κατανοήσουν οι φοιτητές πως αναπτύσσεται η σκέψη σχετικά µε τους ηθικούς κανόνες και ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τη διαδικασία αυτή Moral development Οι κανόνες συµπεριφοράς Η σκέψη για τους ηθικούς κανόνες ιαφορές φύλου στην ηθική σκέψη Πολιτισµικές και ιστορικές διαφορές στην ηθική σκέψη Η ανάπτυξη της προ-κοινωνικής συµπεριφοράς Cole, M., & Cole, S.R (2002). H ανάπτυξη των παιδιών (Β Τόµος). (σελ. 242-248 & 490-506). Αθήνα: Τυπωθήτω Cole, M., & Cole, S.R (2002). H ανάπτυξη των παιδιών (Γ Τόµος). (σελ. 129-142 ). Αθήνα: Τυπωθήτω Hays, N. (1998). Εισαγωγή στην ψυχολογία (Β. Τόµος). (σελ. 175-189). Αθήνα: Ελληνικά Γράµµατα ιάλεξη 11 Ο ρόλος της οικογένειας στην Family influences on development, ανάπτυξη του παιδιού Να προσεγγίσουν οι φοιτητές την family functions, family structure
οικογένεια ως σύστηµα που συνδέεται άµεσα µε το σύνολο της ανάπτυξης του παιδιού και να κατανοήσουν τη συµβολή της οικογένειας στις διάφορες πλευρές της ανάπτυξης. Η οικογένεια ως πλαίσιο ανάπτυξης, χαρακτηριστικά της οικογένειας που συνδέονται µε την ανάπτυξη του παιδιού: δοµή οικογένειας και εναλλακτικές µορφές οικογένειας, οικογενειακή συνοχή, πρακτικές ανατροφής. Cole, M., & Cole, S.R (2002). H ανάπτυξη των παιδιών (Β Τόµος). (σελ. 261-295). Αθήνα: Τυπωθήτω ηµητρίου-χατζηνεοφύτου, Λ. (2001). Τα 6 πρώτα χρόνια της ζωής (846-884). Αθήνα: Ελληνικά Γράµµατα. Βινικότ, Ντ. (1976). Το παιδί, η οικογένεια και ο εξωτερικός του κόσµος. Αθήνα: Καστανιώτης. Γεωργίου, Σ. Ν. (1999). Σχέση σχολείου-οικογένειας και ανάπτυξη του παιδιού. Αθήνα: Ελληνικά Γράµµατα. Παπαδιώτη-Αθανασίου, Β. (2000). Οικογένεια και όρια: Συστηµική προσέγγιση. Ελληνικά Γράµµατα. Τσιάντης, Γ. (1991). Η ψυχική υγεία του παιδιού και της οικογένειας, Τεύχος Α. Αθήνα: Εκδ. Καστανιώτη. Τσιάντης, Ι., & ραγώνα, Θ. (1999). Μωρά και µητέρες. Αθήνα: Εκδ. Καστανιώτη. ιάλεξη 12 To παιχνίδι ως αναπτυξιακή διαδικασία Play, play theory Λειτουργίες του παιχνιδιού Εξελικτική πορεία του παιδιού στο παιχνίδι ράση και νόηµα του παιχνιδιού ιαφορές φύλων Ο ρόλος των ενηλίκων στο παιχνίδι Τσιάντης, Α. (1991). Ψυχική υγεία του παιδιού και της οικογένειας. Τόµος A. Αθήνα: Καστανιώτης. Βοσνιάδου, Σ. (1994). Κείµενα Εξελικτικής Ψυχολογίας. Τόµος Β. Αθήνα: Gutenberg.