ΕΛΑΣΤΙΚΑ 1. Τι πληροφορίεσ αναφζρονται πάνω ςτα ελαςτικά? 1.Καταςκευαςτισ ελαςτικϊν 2. Προφίλ ελαςτικοφ 3. Φάρδοσ ελαςτικοφ ςε χιλιοςτά 4. Αναλογία φψουσ ελαςτικοφ με το φάρδοσ ελαςτικοφ 5. Είδοσ ελαςτικοφ 6. Διάμετροσ ηάντασ ςε ίντηεσ 7. Δείκτθσ φορτίου 8. Δείκτθσ ταχφτθτασ 9. Ελαςτικό χωρίσ μάνικα 10. Ημερομθνία καταςκευισ 11. Δείκτθσ φκοράσ 12. Ελαςτικά με ενιςχυμζνεσ αντοχζσ 13. Ελαςτικά όλων των εποχϊν
2. Βαςικοί παράμετροι των ελαςτικϊν Το φάρδοσ των ελαςτικϊν είναι θ απόςταςθ ανάμεςα ςτισ δφο μεριζσ του φουςκωμζνου ελαςτικοφ ςτο φαρδφτερο μζροσ του. Μετριζται ςε χιλιοςτά. Το φψοσ είναι ίςιο με τθν απόςταςθ ανάμεςα ςτθ εςωτερικι γωνία του ελαςτικοφ και το υψθλότερο μζροσ του πζλματοσ, όταν δεν ζχει αςκθκεί πίεςθ ςτο ελαςτικό. Μετριζται ςε χιλιοςτά. Η εςωτερική διάμετροσ είναι ίςια με τθν διάμετρο τθσ εςωτερικισ γωνίασ του ελαςτικοφ. Μετριζται ςε ίντηεσ. Αναλογία φψοσ - φάρδοσ είναι δείκτθσ, υπολογίηεται ςχετικά από τον μακθματικό τφπο: (φψοσ/φάρδοσ) x 100 Όταν λείπει αξία για αναλογία υπολογίηεται με αναλογία 82. Παράδειγμα: 155 R 13 = 155 / 82 R 13 Például: 155 R 13 = 155 / 82 R 13 3. Μεγζθη των ελαςτικϊν Επιβατικά αυτοκίνητα 165 / 70 R 13 55 H 165 Φάρδοσ του ελαςτικοφ ςε χιλιοςτά 70 Αναλογία φψοσ - φάρδοσ R Ακτινωτι ταξινόμθςθ με κλωςτζσ κάρκασ 13 Εςωτερικι διάμετροσ του ελαςτικοφ ςε ίντηεσ 55 Δείκτθσ φορτίου (load index - LI) H Δείκτθσ ταχφτθτασ (speed simbol - SS) Ελαφρά φορτηγά 185 / 65 R 16 С 106 / 104 L LT 185 Φάρδοσ του ελαςτικοφ ςε χιλιοςτά 65 Αναλογία φψοσ φάρδοσ R Ακτινωτι ταξινόμθςθ με κλωςτζσ κάρκασ 16 Εςωτερικι διάμετροσ του ελαςτικοφ ςε ίντηεσ 106 Δείκτθσ φορτίου / μονό ελαςτικό
104 Δείκτθσ φορτίου / διπλά ελαςτικά L Δείκτθσ ταχφτθτασ LT Σιμα για ελαφρά φορτθγά 4.Δομή ακτινωτοφ ελαςτικοφ Για τον ςυνθκιςμζνο παρατθρθτι όλα τα ελαςτικά αυτοκινιτων είναι ίδια. Αλλά εάν κοιτάξετε πιο προςεκτικά, κα καταλάβετε πωσ θ ςφγχρονθ δομι ενόσ ελαςτικοφ αυτοκινιτου προςφζρει μεγαλφτερι δυνατότθτα για μανοφβρεσ, άνεςθ ςτθν οδιγθςθ, ςυνοχι του ελαςτικοφ ςτο δρόμο, αντοχι ςτθ φκορά και οικονομία καυςίμου. Όλοι αυτοί οι παράγοντεσ υπερβαίνουν τα χαρακτθριςτικά των ελαςτικϊν που ζχουν παραςκευαςτεί μόνο πριν από μερικά χρόνια. Το ςφγχρονο ντιηάιν των ελαςτικϊν ςυνδυάηει τθ χριςθ πάνω από 200 υλικϊν, όπωσ και ςφνκετθ ςχεδίαςθ των ςιδερζνιων κλωςτϊν, ςτρϊματα από φφαςμα και θ μορφι του προφυλακτιρα (πζλμα) ςχεδιαςμζνα μζςω υπολογιςτι. Το 1946 ςθμειϊνεται επανάςταςθ ςτθ βιομθχανία αυτοκινιτων με τθν παρουςίαςθ του ακτινωτοφ ελαςτικοφ, θ δομι του οποίου φαίνεται ςτθν εικόνα. Στισ μζρεσ μασ όλα τα ελαςτικά, τα οποία πωλοφνται ςτθν αγορά είναι ακτινωτά, λόγω του μεγαλφτερου βακμό ςτακερότθτασ ςτισ μανοφβρεσ, άνεςθ ςτθν οδιγθςθ και ςτακερι φκορά. Οι προτεραιότθτεσ τθσ ακτινωτισ δομισ είναι ςτο ντιηάιν ςτον κάρκα, που βρίςκεται κάτω από τον προφυλακτιρα και δθμιουργοφν τθ βάςθ του ελαςτικοφ. Το περίβλθμα αποτελείται από πολλαπλζσ κλωςτζσ (κυρίωσ από πολυζςτερ),οι οποίεσ διαμορφϊνουν οι λεγόμενεσ ηϊνεσ. Σε ζνα ακτινωτό ελαςτικό αυτζσ οι ηϊνεσ είναι τοποκετθμζνεσ παράλλθλα με τον προφυλακτιρα του ελαςτικοφ. 5.Τα είδη των ελαςτικϊν Τα αθλητικά ελαςτικά βρίςκονται ανάμεςα ςε ςλικ και κανονικά ελαςτικά, αλλά βρίςκονται πιο κοντά ςτο πρϊτο είδοσ. Ζχουν ελάχιςτα κανάλια, τα οποία είναι με λιγότερο βάκοσ. Επιπλζον, τα ελαςτικά αυτά είναι καταςκευαςμζνα από ζνα πιο μαλακό μείγμα και ενδεχομζνωσ ζχουν λιγότερθ διάρκεια ηωισ. Η άριςτθ ςυμπεριφορά τουσ ςε ςτεγνό δρόμο όμωσ αντιςτακμίηεται με τθ μζτρια ςυμπεριφορά τουσ ςε βρεγμζνο δρόμο.
Τα ελαςτικά όλων των εποχϊν πρζπει να ςυνδυάηουν αλλθλο αποκλειϊμενεσ απαιτιςεισ πρζπει να ζχουν αρκετι διάρκεια ηωισ, καλι ςυνοχι ςε ςτεγνό και βρεγμζνο δρόμο, ςε χιόνι, ςε πάγο κτλ και όπωσ κάκε ςυμβιβαςμό είναι μζτρια ςε ςχεδόν όλεσ τισ ςυνκικεσ χριςθσ. Στισ περιςςότερεσ περιπτϊςεισ τα χαρακτθριςτικά τουσ τον χειμϊνα περιορίηονται ςε ζνα μαλακό χειμϊνα ςτθν πόλθ. Βζβαια, τα ελαςτικά όλων των εποχϊν εξαςφαλίηουν αςφαλζςτερθ ςυμπεριφορά ςτο δρόμο τον χειμϊνα από το κερινό ελαςτικό, αλλά γενικά προορίηονται για αυτοκίνθτα, που διανφουν αρκετά χιλιόμετρα για ζνα χρόνο. Η δομι τουσ είναι ζτςι ϊςτε ςτα διάφορα μζρθ να ςυνδυάηει διάφορα ςυςτατικά και διαφορετικι ποίκιλμα, αλλά ςυνικωσ είναι είδοσ του κερινοφ ελαςτικοφ με περιςςότερεσ μεμβράνεσ και με λίγο πιο μαλακό μείγμα. Τα θερινά ελαςτικά ζχουν αςφαλζςτερθ και δυναμικι ςυμπεριφορά από τα ελαςτικά όλων των εποχϊν ειδικά το καλοκαίρι και είναι κατάλλθλα όςο για βρεγμζνο, τόςο και για ςτεγνό δρόμο. Η ιςορροπία ανάμεςα ς αυτά τα χαρακτθριςτικά εξαρτϊνται από τθν αναλογία πλάτοσ των καναλιϊν - ςυνολικι επιφάνεια. Καλό είναι πριν προβείτε ςε αγορά ελαςτικϊν να επικοινωνιςετε με ειδικό ζτςι ϊςτε να βρείτε τα πιο κατάλλθλα ελαςτικά για το αυτοκίνθτό ςασ ανάλογα με τισ ςυνκικεσ ςτισ οποίεσ κα οδθγείται. Δεν πρζπει να ξεχνάμε ότι υπάρχουν ελαςτικά με υψθλό δείκτθ ταχφτθτασ, ςχεδιαςμζνα ειδικά για οριςμζνα αυτοκίνθτα, πάνω ςτα οποία αποκαλφπτουν τα πλεονεκτιματά τουσ με τον καλφτερο τρόπο. Αυτό όμωσ δεν ςθμαίνει ότι δεν μπορείτε να χρθςιμοποιιςετε και άλλα μοντζλα αλλά το αποτζλεςμα δεν κα είναι ολόκλθρο. Χειμερινά ελαςτικά- ζχουν ςχεδιαςτεί από μείγματα που διατθροφν τθν ελαςτικότθτα ακόμα και ςε χαμθλι κερμοκραςία, ζχουν βακιά κανάλια και πολλαπλζσ ειδικζσ διαμορφωμζνεσ μεμβράνεσ. Για αυτά κα αναφερκοφμε παρακάτω. Ελαςτικά για όλα τα εδάφη ςυνικωσ χρθςιμοποιοφνται από pick up και SUV αυτοκίνθτα. Ζχουν μεγαλφτερθ διάμετρο, υψθλά και ενιςχυμζνα μζρθ και γωνίεσ με μεγαλφτερθ ιςχφσ. Χρθςιμοποιοφν μζτρια μαλακά μείγματα και ζχουν πολλά μεγάλα ςτοιχεία με μεμβράνεσ. Τα μεγαλφτερα πζλματα χειροτερεφουν τθν ςυμπεριφορά ςε ςτεγνό δρόμο και αυξάνουν τον κόρυβο, αλλά τα πζλματα μπαίνουν ςτισ λάςπεσ, και οι μεμβράνεσ ςτο χιόνι,εξαςφαλίηοντασ ςθμαντικά καλφτερθ ςυμπεριφορά ςτο δρόμο. Ελαςτικά για λάςπη και off road αυτοί που αςχολοφνται με off road, κα ςασ πουν τι ςυμπεριφορά ζχουν τα ελαςτικά ςε άςφαλτο. Στθν ουςία αυτά τα ελαςτικά δεν είναι κατάλλθλα κακόλου για άςφαλτο. Για αυτό το λόγο ζχουν ςχεδιαςτεί με μεγάλα και ιςχυρά μπλοκ, τα οποία περνάνε από τισ αιχμθρζσ άκρεσ των πετρϊν και μπαίνουν ςτθ λάςπθ. Run flat- είναι τα ελαςτικά με ενιςχυμζνα πλευρά, το οποίο τουσ επιτρζπει κίνθςθ χωρίσ αζρα ςε περίπτωςθ που ςκάςουν. Μερικζσ εταιρείεσ όπωσ Mercedes δεν βιάηονται να τα βάλουν ςε ευρεία χριςθ, επειδι χειροτερεφουν τθν άνεςθ, αλλά θ BMW π.χ. τα χρθςιμοποιεί ωσ αρχικά ελαςτικά ςε ςχεδόν όλα τα καινοφργια μοντζλα τουσ. 6.Ελαςτικά ςχετικά με την αρχιτεκτονική του προςτατευτικοφ Μη ςυμμετρικά κάκε μζροσ του εδάφουσ του ελαςτικοφ ζχει διαφορετικι χριςθ π.χ. το μπροςτινό μζροσ είναι διαμορφωμζνο ζτςι ϊςτε να εξαςφαλίηει ςτακερι ςυνοχι ςε ςτροφζσ. Είναι κατάλλθλα ωσ εξοπλιςμό για ακλθτικά αυτοκίνθτα. Συμμετρικά με απολφτωσ ίςια ωσ προσ το κεντρικό μζροσ του προφίλ. Ελαςτικά με κατεφθυνςη ςτροφήσ ζχουν κατεφκυνςθ ςτροφισ : θ τιρθςι τθσ εξαςφαλίηει καλφτερθ ςυμπεριφορά ςε κίνθςθ ςε κατεφκυνςθ ευκεία, καλφτερθ απελευκζρωςθ του νεροφ και λιγότερο κόρυβο. Χειμερινά ελαςτικά- Ελαςτικά που προορίηονται ειδικά για τον χειμϊνα, ςχεδιαςμζνα ακόμα από τισ αρχζσ του ХХ
αιϊνα, αλλά θ ευρφτερθ χριςθ τουσ ξεκινάει πολφ πιο μετά. Για αρκετά χρόνια τα χειμερινά ελαςτικά είναι ίδια με τα ελαςτικά του τρακτζρ και διαφζρουν από τα κανονικά μοντζλα ςε μεγάλα μπλοκ είναι όμωσ πιο κορυβϊδεσ, ςκλθρά και με μζτρια χαρακτθριςτικά ςχετικά με τα ςθμερινά ςτάνταρ. Οι περιςςότεροι ςιμερα νομίηουν ότι ο μεγάλοσ προςτατευτικό μπλοκ ςθμαίνει άριςτθ ςυμπεριφορά πάνω ςε χιόνι, αλλά αυτό δεν είναι αλικεια τα ελαςτικά με μεγάλα προςτατευτικά μπλοκ ςυνικωσ προορίηονται για ζδαφοσ με λάςπθ. Ο πραγματικόσ εμπορικόσ ζφοδοσ ςτα πλαίςια των χειμερινϊν ελαςτικϊν ιρκε με το ςχεδίαςμα προςτατευτικό από ειδικά μαλακά και που δεν αλλάηουν τα χαρακτθριςτικά τουσ ςε χαμθλζσ κερμοκραςίεσ μείγματα, όπωσ και με τθ δθμιουργία τθσ τεχνολογίασ για καταςκευι μπλοκ με πολλά και μικρά κοψίματα. Σιμερα αυτόσ ο τφποσ ελαςτικϊν αναγνωρίηεται από το ςιμα M+S, το οποίο ςθμαίνει mud & snow. Η χριςθ των ελαςτικϊν αυτϊν δεν είναι υποχρεωτικι ακόμα από το πρϊτο χιόνι ακόμθ με τθ πτϊςθ τθσ κερμοκραςίασ κάτω από 7 βακμοφσ ανεξάρτθτα εάν χιονίηει θ όχι, τα κερινά ελαςτικά αρχίηουν και χάνουν τα πλεονεκτιματα τουσ. Σε καμιά περίπτωςθ όμωσ δεν ςυνίςταται να ζχει ταυτόχρονα χειμερινά και κερινά ελαςτικά, και ςε μερικζσ χϊρεσ όπωσ Γαλλία και Αυςτρία αυτό απαγορεφεται απολφτωσ. Η ςτακερότθτα ςτο δρόμο ςε τζτοιεσ ςυνκικεσ μπορεί να γίνει μόνο εάν χρθςιμοποιθκοφν ποιοτικά χειμερινά ελαςτικά. Το ςφμβολο βουνό με νιφάδα χιονιοφ, το οποίο κα δείτε ςε μερικά ελαςτικά, χρθςιμοποιείται ωσ πρόςκετθ ςιμανςθ αυτοφ του είδουσ ελαςτικϊν και ςθμαίνει, ότι ζχουν περάςει όλουσ τουσ ελζγχουσ ςφμφωνα με τθ νομοκεςία του Καναδά και των ΗΠΑ. Το μείγμα από το οποίο καταςκευάηονται τα κερινά ελαςτικά, αρχίηουν και χάνουν τα πλεονεκτιματά τουσ όταν θ κερμοκραςία πζςει κάτω από επτά βακμοφσ. Η διαφορά από τα χειμερινά είναι ότι καταςκευάηονται από ειδικά μείγματα, τα οποία περιζχουν περιςςότερο φυςικό καουτςοφκ και περιςςότερο πυρίτιο, τα οποία παραμζνουν πιο μαλακά και ενδεχομζνωσ ζχουν καλφτερθ ςυνοχι ςε χαμθλι κερμοκραςία. Η παραδοςιακι ςχιμα τθσ επιφάνειασ του μπλοκ ζχει ςκοπό να εξαςφαλίςει ςυνοχι ςτο δρόμο, και τα μεγάλα κανάλια να διϊχνουν το νερό με τθν κίνθςθ του αυτοκινιτου πάνω ςε βρεγμζνθ επιφάνεια ι ςε κερμοκραςία όταν το πάγοσ και το χιόνι λιϊνουν από τθν πίεςθ των χειμερινϊν ελαςτικϊν και επίςθσ όταν διαμορφϊνεται ςτρϊμα από νερό. Εξάλλου τα χειμερινά ελαςτικά ζχουν χιλιάδεσ μικρά κοψίματα ςτα μπλοκ με ειδικι, ςυνικωσ ηικ ηακ μορφι, θ οποία κάνει το μάκροσ τουσ ςθμαντικά μεγαλφτερθ. Με τθν κίνθςθ πάνω ςε χιόνι πρζπει να κρατθκοφν πάνω ςτο ελαςτικό ζτςι ϊςτε να εξαςφαλίςει τθ ςυνοχι του ελαςτικοφ. Εκτόσ απ αυτό κάτω από τα «νφχια» μζνει μζροσ του χιονιοφ, το οποίο κολλάει ςτο χιόνι κάτω από το προςτατευτικό (ςυνοχι χιόνι - χιόνι), και όται οι μεμβράνεσ ξεκολλιςουν από τθν επιφάνεια, αυτζσ απελευκερϊνονται από το χιόνι που ζχει μπει μζςα τουσ. Ζνα ςθμαντικό μζροσ των ςφγχρονων ελαςτικϊν οι μεμβράνεσ (από τον τφπο 3D) καταςκευάηονται ζτςι ϊςτε να μθν ζχουν μορφι ηικ ηακ μόνο οριηόντια, αλλά και κάκετα. Η ιδζα για αυτό είναι όταν κινείται το αυτοκίνθτο πάνω ςε επιφάνεια με χιόνι να εξαςφαλίηουν ςτακερότθτα, και ςε κίνθςθ ςε ςκλθρι επιφάνεια να κλειδϊνονται, και με αυτόν τον τρόπο όχι μόνο αυξάνουν τθν επιφάνεια επαφισ αλλά μειϊνουν τθ φκορά τουσ. Σθμειωτζον ότι ςθμαντικι ςθμαςία είναι τα χειμερινά ελαςτικά να είναι φουςκωμζνα με τθν κατάλλθλθ πίεςθ, για να τθριςουν τισ προτεραιότθτζσ τουσ. Είναι απάτθ ότι τα ελαςτικά μπορεί να αλλάξουν μόνο ςε δφο από τουσ τροχοφσ παράδειγμα ςτουσ μπροςτινοφσ κινθτιριουσ τροχοφσ. Στθν ςυγκεκριμζνθ περίπτωςθ αποςτακεροποιείται το πίςω μζροσ του αυτοκινιτου, το οποίο ςφμφωνα με τα αναφερόμενα προςπακεί και κάνει ςτροφι γφρω από το μπροςτινό μζροσ. Για να καταλάβετε τθ ςθμαςία αυτοφ του ιςχυριςμοφ, πάρτε ζνα παιδικό αυτοκινθτάκι, με ζνα λάςτιχο μπλοκάρετε τουσ μπροςτινοφσ τροχοφσ και το δυναμϊςτε με χζρι. Μετά ξεμπλοκάρετε τουσ πίςω τροχοφσ με τον ίδιο τρόπο. Θα παρατθριςετε ότι ςτθ δεφτερθ περίπτωςθ το αυτοκίνθτο ςτρζφεται απότομα. Ότι και να λζμε, είναι υποχρεωτικό οι τζςςερισ τροχοί του αυτοκινιτου ςασ να εφοδιαςτοφν με χειμερινά ελαςτικά.