ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ LIFE-NATURE ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΝΑTURA 2000 KOTYXI-ΣΤΡΟΦΥΛΙΑ 2002-2006 ΤΕΔΚ ΑΧΑΪΑΣ ΝΟΜΑΡΧΙΑ ΗΛΕΙΑΣ 1
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ LIFE-NATURE ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΝΑTURA 2000 KOTYXI-ΣΤΡΟΦΥΛΙΑ 2002-2006 ΑΡ. ΕΓΚΡΙΣΗΣ: C (2002) 2367 final/34/ 01-07-2002 ΚΩΔΙΚΟΣ: LIFE2002NAT/GR/8491 ΤΕΔΚ ΑΧΑΪΑΣ ΝΟΜΑΡΧΙΑ ΗΛΕΙΑΣ
4
1. Το πρόγραμμα LIFE- Nature στο Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων «Κοτυχίου-Στροφυλιάς» Το πρόγραμμα LIFE Nature «Προστασία και διατήρηση στην περιοχή του Δικτύου Natura 2000, Κοτύχι Στροφυλιά» έδρασε στην περιοχή από τα τέλη του 2002 ως και το Δεκέμβριο 2006. Ήταν η πρώτη απόπειρα εφαρμοσμένης επιστημονικής διαχείρισης της περιοχής με σκοπό την προστασία, αποκατάσταση των λιμνοθαλασσών, των θινών, του δάσους Κουκουναριάς και των προστατευομένων ειδών ερπετών και πουλιών. Για να γίνουν πράξη οι στόχοι του προγράμματος δούλεψαν με αφοσίωση, πολλοί επαγγελματίες στη προστασία και διαχείριση της φύσης, επιστήμονες, διοικητικό προσωπικό και προσωπικό φύλαξης, άνθρωποι της επικοινωνίας, τεχνικοί και τεχνίτες. Για να πετύχει όμως συνολικά η προσπάθεια και να διατηρηθούν τα αποτελέσματά της, ήταν αναγκαία και επιτεύχθηκε η στενή και συνεχής συνεργασία με τις τοπικές αρχές, δασαρχεία, αστυνομικά τμήματα και λιμεναρχεία, φορείς της εκπαίδευσης και κοινωνικούς φορείς, επαγγελματικές ομάδες και την τοπική κοινωνία. Ιδιαίτερα πολύτιμη ήταν η συνεργασία του προγράμματος και η αλληλο-υποστήριξη με τον νεοϊδρυθέντα Φορέα Διαχείρισης Υγροτόπων Κοτυχίου- Στροφυλιάς που αναλαμβάνει πλέον τη διαχείριση και διαφύλαξη της ξεχωριστής αυτής περιοχής της ελληνικής φύσης. Το LIFE-Φύση συμβάλει στην εφαρμογή των Κοινοτικών οδηγιών για τα Πτηνά (79/409/ΕΕC) και για τα Ενδιαιτήματα (92/43/EEC) και, συγκεκριμένα, στη δημιουργία του Ευρωπαϊκού δικτύου προστατευόμενων περιοχών NATURA 2000 με στόχο την επί τόπου διαχείριση και διατήρηση των πολυτιμότερων ειδών πανίδας και χλωρίδας και των φυσικών ενδιαιτημάτων στην Ένωση. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΡ. ΕΓΚΡΙΣΗΣ: C (2002) 2367 final/34/ 01-07-2002 ΚΩΔΙΚΟΣ: LIFE2002NAT/GR/8491 ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΣ: ΤΕΔΚ Ν. Αχαΐας ΕΤΑΙΡΟΙ: Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ηλείας, ΟΙΚΟΣ ΕΠΕ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΕΣ: Περιφέρεια Δυτ. Ελλάδας, Περιφερειακό Ταμείο Δυτικής Ελλάδας ΦΟΡΕIΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ: Υπ. Περιβάλλοντος, Χωροταξίας & Δημοσίων Έργων, Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: 1/9/2002-31/12/2006 ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ: 2.017.908 5
2. Λίγα λόγια για την περιοχή «Κοτύχι-Στροφυλιά» Η περιοχή της Στροφυλιάς και του Κοτυχίου, βρίσκεται στη Δυτική Πελοπόννησο, στους νομούς Αχαΐας και Ηλείας. Η προστατευόμενη περιοχή απλώνεται από τα Μαύρα Βουνά του Αράξου στο βορρά έως την αλυκή Λεχαινών στο νότο και από την Εθνική οδό Πατρών Πύργου στα ανατολικά έως το θαλάσσιο μέτωπο του Ιονίου πελάγους στη δύση. Ολόκληρο σχεδόν το δυτικό μέτωπο καταλαμβάνεται από παραλιακές κινούμενες θίνες (αμμουδιές και αμμόλοφους), που εκτείνονται σε βάθος δεκάδων μέτρων προς τη στεριά, εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς, διάσπαρτες με φυτά της άμμου και πεύκα νάνους. Την περιοχή διατρέχει ένα σύστημα μόνιμων ή εποχιακών αργά ρεόντων ή στάσιμων υδάτων, απομονωμένων ή σε εποχιακή επικοινωνία, που η έξοδός τους προς τη θάλασσα εμποδίζεται από το τείχος που υψώνουν οι παραλιακοί αμμόλοφοι. Ο κύριος όγκος των νερών δημιουργεί τις λιμνοθάλασσες Κοτυχίου, Προκόπου και Πάππα. Το έλος της Λάμιας, οι αλυκές Λεχαινών ο αύλακας Κέντρος και μικρότερες λίμνες, εποχιακά γλυκά ή αλμυρά έλη και νερόλακκοι σε ξέφωτα του δάσους, ρυάκια και χείμαρροι συμπληρώνουν το υδάτινο δίκτυο. Μέσα στις συνθήκες αυτές αναπτύχθηκε το μεγαλύτερο και ωραιότερο δάσος Κουκουναριάς της Ελλάδας που πέρα από μοναδικό στολίδι αποτελεί οικότοπο προτεραιότητας, ιδιαίτερα προστατευόμενο σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Οι αμμόλοφοι, οι μόνιμοι και εποχιακοί υγρότοποι και τα δάση της περιοχής έχουν κριθεί ως πολύτιμοι και σημαντικοί οικότοποι για την διατήρηση της φύσης και της βιοποικιλότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η περιοχή Κοτυχίου Στροφυλιάς είναι διεθνώς σημαντική για τα πουλιά, που αποτελούν ένα από τα πολυτιμότερα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος και αναγνωρίζονται επισήμως ως δείκτες της υγείας των οικοσυστημάτων και της ποιότητας ζωής. H περιοχή είναι : Από τις κορυφαίες της Ελλάδας για την μετανάστευση της Χαλκόκοτας, (μέχρι 1000 πουλιά σε μία ημέρα) του Μαχητή, (μέχρι 9000 πουλιά σε μια ημέρα) του Λασπότρυγγα(μέχρι 1150/μέρα) και του Βαλτότρυγγα (μέχρι 200 σε μία μέρα) Από τις σημαντικότερες της επικράτειας για την αναπαραγωγή των: Καλαμοκανάδων, (τουλάχιστον 150-180 ζευγά ) Νεροχελίδονων (περίπου 70-90 ζευγάρια) Νανογλάρονων (περίπου 100 ζευγάρια) Τόπος φωλιάσματος προστατευόμενων ωδικών πουλιών όπως Μουστακαλήδες, Μικρογαλιάντρες, και Λιοτριτσίδες. Τόπος φιλοξενίας και των εννέα ειδών ερωδιών σε μεγάλους αριθμούς (μέχρι και 1000 σχεδόν/ ημέρα) καθ όλη τη διάρκεια του έτους. Ιδανικό μέρος «εκπλήξεων» (Αμμόδρομοι, Γελαδάρηδες, Βουνοσφυριχτές κλπ) Η περιοχή είναι επίσης πολύ σημαντική για τα αμφίβια και τα ερπετά: Επτά είδη αμφιβίων και 23 είδη ερπετών έχουν μέχρι στιγμής καταγραφεί Επτά είδη ερπετών περιλαμβάνονται στην Οδηγία 92/43 ως είδη κοινοτικού ενδιαφέροντος, μεταξύ δε αυτών η Καρέτα είδος προτεραιότητας για διατήρηση, που αναπαράγεται στην περιοχή. Τα δύο είδη χελωνών του γλυκού νερού, Στικτή Νεροχελώνα Emys orbicularis και Γραμμωτή Νεροχελώνα Mauremys caspica έχουν ικανοποιητικούς πληθυσμούς. Η περιοχή είναι επίσης πολύ σημαντική για τις χερσαίες χελώνες, Μεσογειακή Testudo hermanni και Κρασπεδωτή Testudo marginata. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η παρουσία των ενδημικών ειδών, Πελοποννησιακή Σαύρα Algyroides moreoticus, Κεφαλλονίτικο Κονάκι Anguis cephallonicus και Λιμνοβάτραχος της Δυτικής Ελλάδας Rana epeirotica. Η περιοχή φιλοξενει τα σχετικά σπάνια αμφίβια Πηλοβάτη Pelobates syriacus και Τελματοτρίτωνα Triturus vulgaris. 6
Καθεστώς προστασίας Το Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Κοτυχίου-Στροφυλιάς περιλαμβάνει δυο Τόπους Κοινοτικής Σημασίας του Δικτύου NATURA 200, την περιοχή GR2330006 «Λιμνοθάλασσα Κοτύχι και την περιοχή GR 2320001 «Λιμνοθάλασσα Καλόγριας, Δάσος Στροφυλιάς και Έλος Λάμιας». Οι λιμνοθάλασσες είναι υγρότοποι διεθνούς σημασίας RAMSAR, και Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) για τα πουλιά. Με τον ν. 3044/2002 ιδρύθηκε ο Φορέας Διαχείρισης Υγροτόπων Κοτυχίου Στροφυλιάς για τη διοίκηση και διαχείριση της προστατευόμενης περιοχής με σκοπό τη διατήρηση της οικολογικής της αξίας και την αειφόρο ανάπτυξή της. 7
8
3. Η αναγκαιότητα του προγράμματος Οι έντονες ανθρωπογενείς πιέσεις και η απουσία περιβαλλοντικής διαχείρισης είχε επιπτώσεις στον οικολογικό χαρακτήρα της χαρισματικής αυτής περιοχής. Μια σειρά προβλήματα έχουν καταγραφεί όπως: Οι φερτές ύλες των ποταμών προσχώνουν τα τελευταία 50 χρόνια τη λιμνοθάλασσα Κοτύχι με αποτέλεσμα να μειώνεται συνεχώς το βάθος της και οι ανοικτές εκτάσεις νερού Οι καλαμιώνες στο Κοτύχι και τη Λάμια έχουν πυκνώσει υπερβολικά με αποτέλεσμα να μη υπάρχουν ανάμεσα τους ανοίγματα αναγκαία για την κυκλοφορία του νερού και τη αξιοποίησή τους από τα πουλιά και τους άλλους οργανισμούς. Το δάσος Κουκουναριάς παρουσιάζει πρόβλημα αναγέννησης και στη θέση του εισβάλλει το κοινό πεύκο. Το δάσος υποβαθμίζεται από την συνεχή διάνοιξη παράνομων δρόμων, την ανεξέλεγκτη διακίνηση οχημάτων και τη βόσκηση Οι θίνες καταστρέφονται στις κολυμβητικές παραλίες της Καλόγριας λόγω του μεγάλου αριθμού επισκεπτών Υπάρχει έλλειψη συστηματικών οικολογικών δεδομένων για τα νερά των υγροτόπων, τα δάση και τους οργανισμούς Πολλοί κάτοικοι και επισκέπτες δεν έχουν απόλυτα κατανοήσει τη μεγάλη οικολογική, φυσική και αισθητική αξία της περιοχής ή ανησυχούν για πιθανούς περιορισμούς στις δραστηριότητές τους. 9
4. Οι δράσεις του προγράμματος 1. Για την προστασία των υγροτόπων Στις λιμνοθάλασσες Κοτύχι και Πρόκοπος εγκαταστάθηκαν αυτόματοι σταθμοί καταγραφής της ποιότητας των νερών. Μελετήθηκαν οι υδρόβιες φυτοκοινωνίες των λιμνοθαλασσών που αποτελούν τους πιο σημαντικούς δείκτες της βιολογικής κατάστασής τους. Μελετήθηκε η κυκλοφορία του νερού στο Κοτύχι και εκπονήθηκαν σχέδια διαχείρισης για τις δύο λιμνοθάλασσες Στο νότιο τμήμα της λιμνοθάλασσας Κοτύχι έγινε εκσκαφή ενός διαύλου. Η λάσπη από το βυθό αποτέθηκε στη νησίδα για να την ανυψώσει 40 εκ. από την επιφάνεια του νερού ώστε να διατηρείται στεγνή την εποχή του φωλιάσματος. Δύο μεγάλα κανάλια διανοίχτηκαν στους καλαμιώνες του Κοτυχίου και της Λάμιας για να διευκολυνθεί η κυκλοφορία του νερού και να δημιουργηθούν χρήσιμοι βιότοποι για τα ζώα. 2. Για την αναβάθμιση του δάσους Κουκουναριάς Το δάσος μελετήθηκε επιστημονικά με την εγκατάσταση 20 πειραματικών επιφανειών, με τη πιλοτική διαχείριση των οποίων προσδιορίστηκαν οι κατευθύνσεις και τα μέτρα για την μακροπρόθεσμη προστασία και διατήρησή του. Αρκετά τμήματα του δάσους περιφράχτηκαν ώστε να ανακουφιστούν από τη βόσκηση και τη διέλευση οχημάτων Πέντε χιλιάδες δεντράκια Κουκουναριάς φυτεύτηκαν σε περιφραγμένες επιφάνειες σε ξέφωτα Αρκετοί παράνομοι δρόμοι αποκλείστηκαν με τη βοήθεια του Δασαρχείου ώστε να εμποδίζεται η διέλευση των αυτοκινήτων 3. Για την ανάπλαση των θινών Κατά μήκος των ακτών της Καλόγριας, της Μπούκας και του Κέντρου τοποθετήθηκαν ειδικοί ανα- 10
πλαστικοί φράκτες για τη συγκράτηση της άμμου και το χτίσιμο των αμμολόφων. Χωροθετήθηκαν οι επιτρεπόμενες θέσεις στάθμευσης, οι προσβάσεις των λουόμενων προς την παραλία, περιφράχτηκαν ευαίσθητες εκτάσεις και τοποθετήθηκαν ξύλινα μονοπάτια και πινακίδες ενημέρωσης. 4. Για τη διατήρηση των πουλιών, των ερπετών και των αμφιβίων Συντάχτηκε και εφαρμόστηκε πρόγραμμα συστηματικής παρακολούθησης των πληθυσμών των πουλιών και των αμφιβίων/ερπετών για τέσσερα χρόνια. Με τα ανοίγματα στους καλαμιώνες, τη διατήρηση της νησίδας Κοτυχίου και τη δημιουργία νερόλακκων δημιουργήθηκαν νέοι βιότοποι για τα πουλιά, τα αμφίβια και όλους τους υδρόβιους οργανισμούς. Με την τοποθέτηση ηλεκτρικής περίφραξης στο Μετόχι προστατεύεται κάθε χρόνο η αποικία του σπάνιου Νεροχελίδονου από τα μεγάλα ζώα που βόσκουν στην περιοχή. Τεχνητές σχεδίες εγκαταστάθηκαν στο Κοτύχι και στο Πρόκοπο για να βοηθήσουν το φώλιασμα των γλαρονιών- τεχνητές φωλιές κρεμάστηκαν σε παλιά σπίτια στα Λεχαινά για να προσφέρουν θέσεις φωλιάσματος για το παγκόσμια απειλούμενο γεράκι Κιρκινέζι. 5. Για τη φύλαξη όλης της περιοχής Η καθημερινή επόπτευση αποδείχτηκε η πιο απαραίτητη δράση για την αποτελεσματική προστασία της περιοχής. Τρεις αφοσιωμένοι και εκπαιδευμένοι επόπτες αποτέλεσαν το πρόσωπο του προγράμματος, πετυχαίνοντας ταυτόχρονα τον διαρκή έλεγχο της περιοχής, την αποτροπή καταστροφικών ενεργειών, τη συλλογή οικολογικών πληροφοριών, τη συντήρηση των υποδομών του προγράμματος, αλλά και την καθημερινή επαφή και επικοινωνία με τους ντόπιους και τους επισκέπτες. 6. Για τη συμμετοχή και τη συναίνεση Το πρόγραμμα διοργάνωσε πολλές εκδηλώσεις, συναντήσεις εργασίας, ημερίδες και συσκέψεις με φορείς, ενδιαφερόμενες ομάδες και χρήστες της περιοχής ώστε να ενημερώνει συνεχώς για τις δράσεις και την πρόοδό του, να διαβουλεύεται και να ανατροφοδοτείται με τις απόψεις και τις συμβουλές τους για την προστασία και διαχείριση της περιοχής 7. Για την ενημέρωση και την ανάδειξη Το υλικό ενημέρωσης και ανάδειξης που φτιάχτηκε και διανεμήθηκε ευρέως περιλαμβάνει ιστοσελίδα, φυλλάδια, αφίσες, κάρτες, μπλουζάκια, αυτοκόλλητα και ταινία DVD. Τα αποτελέσματα της έρευνας δημοσιεύτηκαν σε τεχνικές εργασίες και επιστημονικές ανακοινώσεις. Το πρόγραμμα δημιούργησε σε όλη την περιοχή τέσσερις διαδρομές, πλαισιωμένες με ερμηνευτικές πινακίδες και βοτανική σήμανση, που προσφέρουν μια αντιπροσωπευτική εικόνα του δάσους, των υγροτόπων και της παράκτιας ζώνης. Η ομάδα του LIFE δέχτηκε και ξενάγησε στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας και στην περιοχή πάνω από 5000 επισκέπτες από εκπαιδευτικούς και επιστημονικούς φορείς, αθλητικούς, πολιτιστικούς και φυσιολατρικούς συλλόγους, περιβαλλοντικά σωματεία, συνεδριακές ομάδες και μεμονωμένους τουρίστες. 8. Για τα παιδιά Η σχολική κοινότητα αγκάλιασε την επαναλειτουργία του Κέντρου Πληροφόρησης Λάππα που δέχτηκε 158 σχολικές ομάδες στο διάστημα λειτουργίας του. Πάνω από 6000 μαθητές του δημοτικού και του γυμνασίου από όλη την Ελλάδα επισκέφθηκαν το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, ξεναγήθηκαν στην περιοχή και συμμετείχαν σε εκπαιδευτικές δραστηριότητες στη φύση. Το πρόγραμμα LIFE δημιούργησε ειδική ενημερωτική μουσειοσκευή (βαλίτσα) για τη Στροφυλιά- Κοτύχι, με εκθεματικές επιφάνειες, εκπαιδευτική ταινία και εκπαιδευτικές δραστηριότητες για τους μαθητές. Η βαλίτσα είναι εγκεκριμένη από το Υπουργείο Παιδείας και διατίθεται για παρουσίαση σε σχολεία από τις Διευθύνσεις Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης των Νομαρχιών Αχαΐας και Ηλείας. 11
5. Αποτελέσματα Τα αποτελέσματα από την υλοποίηση του Προγράμματος συνοψίζονται ως εξής : Λιμνοθάλασσες : Άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος της πρόσχωσης στην περιοχή γύρω από την νησίδα στο νότιο Κοτύχι Μακροπρόθεσμη διατήρηση της νησίδας και απόκτηση ασφαλούς τόπου φωλιάσματος 70 στρεμμάτων για τα πουλιά Αύξηση της ετερογένειας του καλαμιώνα- δημιουργία μικροβιοτόπων για τους υδρόβιους και παρυδάτιους οργανισμούς Απόκτηση συνεχούς και αξιόπιστου συστήματος παρακολούθησης της ποιότητας του νερού των λιμνοθαλασσών Δάσος Κουκουναριάς : Εμπλουτισμός του αμιγούς δάσους Κουκουναριάς με 5000 νέα φυτά- επέκταση του κατά 25 στρέμματα Άμεση προστασία 220 στρεμμάτων αμιγούς δάσους με περίφραξη άμεση προστασία δασικών τομέων με τον αποκλεισμό των παράνομων διαβάσεων Παραγωγή διαχειριστικής πρότασης για τη μακροπρόθεσμη διατήρηση του δάσους Παράκτιες θίνες : Αναδημιουργία αμμολόφων κατά μήκος της υποβαθμισμένης ζώνης της Καλόγριας Προστασία αμμολόφων και της παράκτιας ζώνης με την οργάνωση των δραστηριοτήτων αναψυχής 12
Προστατευόμενοι οργανισμοί Απόκτηση εργαλείου επιστημονικής παρακολούθησης της πορείας των πληθυσμών των πουλιών και των ερπετών/αμφίβίων που υποστηρίζει η περιοχή Βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και εξασφάλιση ασφαλών χώρων φωλιάσματος για απειλούμενα πουλιά στη νησίδα Κοτυχίου, στο Μετόχι και στα Λεχαινά Βελτίωση των συνθηκών αναπαραγωγής για τον απειλούμενο Τελματοτρίτωνα Μακροπρόθεσμα οφέλη Απόκτηση πολύτιμης πληροφορίας για την κατάσταση διατήρησης του οικοσυστήματος Σύσταση συγκρότηση ενός επιστημονικού υπόβαθρου για την διαχείριση της περιοχής από το Φορέα Διαχείρισης Σύσφιξη της συνεργασίας με τους λήπτες αποφάσεων, τις τοπικές αρχές, τους φορείς και τους χρήστες γης (αλιευτικούς συνδέσμους, κτηνοτρόφους και γεωργούς) Αύξηση της εκτίμησης της τοπικής κοινωνίας για την περιοχή και την αξία διατήρησής της Ανάδειξη της περιοχής σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, ως τόπου εξέχουσας οικολογικής αξίας Συμβολή στην περιβαλλοντική εκπαίδευση, στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της μαθητικής κοινότητας 13
ΚΕΙΜΕΝΑ: Ν. Καρδακάρη ΦΩΤΟΣ: Κέντρο Πληροφόρησης Λάππα, ΟΙΚΟΣ ΕΠΕ, Α. Κουτσοδεντρής, Ι. Ιωαννίδης Παραπάνω Πληροφορίες ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: www. tedkaxaias/ciks ΤΕΔΚ ΑΧΑΙΑΣ Θ. Καμπέρος Αλ. Υψηλάντου 114-116, Πάτρα 262 25 Τηλ.. + 30 2610-270097 Fax: +30 2610-273693 e-mail : tedkna@otenet.gr ΟΙΚΟΣ ΕΠΕ Ν. Καρδακάρη, Ερμού 14, Αθήνα 141 21, Ηράκλειο Αττικής Τel. +30 210 271717763 Fax: +30 210 2757614 e-mail : nkar@oikos-nature.gr ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΗΛΕΙΑΣ Τεχνικές Υπηρεσίες, Διοικητήριο Μανωλοπούλου, Πύργος Ηλείας Τel. + 30 26210-31800 Fax: +30 26210-28045 e-mail : dtyilias@otent.gr ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Κέντρο Πληροφόρησης Λάππα Αχαΐας, Tel.- fax: +30 26930-31651 e-mail : ciks@otenet.gr Σχεδιασμός: Defrost Design 14
15