ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (Π.Α.Α.) ΔΥΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 2007-2013

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (Π.Α.Α.) ΔΥΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 2007-2013 ΘΕΜΑ: Η Μ Ε Ρ Ι Δ Α Μελέτη Ολοκληρωμένης Αγροτικής Ανάπτυξης Δυτικής Μακεδονίας ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ : Γιώργος Αμανατίδης Γενικός Δ/ντής Αναπτυξιακής Δυτικής Μακεδονίας Α.Ε. - ΑΝΚΟ Υπεύθυνος Έργου Γρεβενά, 04/05/2007

Το γενικό πλαίσιο 2

Η ύπαιθρος στο προσκήνιο Η πολιτική για την Περιφερειακή και Τοπική ανάπτυξη στοχεύει: στην οικονομική και κοινωνική συνοχή, με την ενσωμάτωση: της στρατηγικής της Λισσαβόνας και της στρατηγικής του Γκέτεμποργκ για την ανταγωνιστικότητα και την αειφόρο ανάπτυξη Η ανάπτυξη της υπαίθρου αγροτική ανάπτυξη αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση και αναπόσπαστο τμήμα της αναπτυξιακής διαδικασίας στην Ευρώπη, στην Ελλάδα και στην περιοχή μας, καθόσον πρόκειται για διαδικασία Περιφερειακής ανάπτυξης. 3

Η ύπαιθρος στο προσκήνιο Τα προγράμματα είναι τα μέσα για να επιτευχθεί ο στόχος, δηλ. η περιφερειακή ανάπτυξη, με ίσες ευκαιρίες για όλους και σ ένα περιβάλλον δημιουργίας. Αυτή ακριβώς η λογική αποτυπώνεται και στο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης (Π.Α.Α.) της Ελλάδας 2007-2013 το οποίο βρίσκεται σε φάση ολοκλήρωσης και από το οποίο θα αντληθούν οι αναγκαίοι πόροι για την υλοποίηση της στρατηγικής για την «Ολοκληρωμένη αγροτική ανάπτυξη Δυτ. Μακεδονίας». 4

με συμπληρωματικότητα πόρων. Δεδομένου ότι η αγροτική ανάπτυξη αποτελεί διαδικασία Περιφερειακής και Τοπικής ανάπτυξης, θα πρέπει να διασφαλιστούν: - συνέργιες μεταξύ των Ταμείων / Πόρων - συμπληρωματικότητα πολιτικών και τέλος - συνάφεια στόχων Σχηματική απεικόνιση των παραπάνω για τη Δυτ. Μακεδονία, ακολουθεί. 5

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΔΥΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ (Περιφερειακό Σύμφωνο Ανάπτυξης) ΕΤΠΑ Εδαφική Συνεργασία ΕΚΤ ΟΠΑΓΚ Ταμείο Συνοχής (ΤΣ) (προσπελασιμότητα, περιβάλλον και αειφόρος ανάπτυξη) Πρόγραμμα ΠΙΝΔΟΣ Ε.Γ.Τ.Α.Α. ΘΗΣΕΑΣ ΟΠΑΦΚ Τέλος Ανάπτυξης Βιομηχανικών Περιοχών ΚΑΠ ΣΑΤΑ Ταμείο Αλιείας Ιδιωτική Συμμετοχή 6

και με αλλαγή νοοτροπίας Από την ανάπτυξη της γεωργίας.. στην ανάπτυξη της υπαίθρου. Από την ποσότητα στην πιστοποιημένη ποιότητα. Από τη στήριξη της παραγωγής... στη στήριξη του εισοδήματος. Από το γεωργό στον επαγγελματία αγρότη. Από την τοπική αγορά... στη διεθνή αγορά. Από έναν κατεστημένο τρόπο δράσης... στην επιχειρηματική δράση. Από την κατεστημένη παραγωγή... στην διαφοροποίησή της. Από την παραγωγή και εμπορία στην παραγωγή, τυποποίηση και εμπορία. Από την ποσότητα. στην προστιθέμενη αξία αυτής. Από την κλασική δράση στην καινοτόμα προσέγγιση. Από τον ανημέρωτο γεωργό... στον ενημερωμένο κάτοικο. Από την μονοκαλλιέργεια στην πολυαπασχόληση. Από παγιωμένες αντιλήψεις στην πολυλειτουργικότητα του αγροτικού χώρου. Το περιβάλλον στο προσκήνιο. Η ποιότητα ζωής στην ύπαιθρο. προϋπόθεση για κατοικία. είναι λίγες μόνο από τις αλλαγές που φέρνουν, η νέα πολιτική αγροτικής ανάπτυξης και η νέα Κ.Α.Π. 7

Με ποιους πόρους ; Μέχρι πότε ; Η νέα πολιτική για την αγροτική ανάπτυξη θα στηριχθεί από τον Καν. 1698/2005 που χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (Ε.Γ.Τ.Α.Α.) για τα έτη 2007 2013. Η κατάταξη της Περιφέρειας Δυτ. Μακεδονίας στις σχετικά ανεπτυγμένες Περιφέρειες της Ελλάδας, επηρεάζει τους πόρους για την αγροτική ανάπτυξη ; Όχι, καθόσον αφορά στο σύνολο των περιοχών σύγκλισης. Πιο απλά, οι πόροι που θα επενδυθούν στην περιοχή δεν θα έχουν άλλους περιορισμούς, πέρα από το συνολικό διαθέσιμο ποσό σε επίπεδο χώρας. 8

Στρατηγική για το σχεδιασμό και εφαρμογή της πολιτικής αγροτικής ανάπτυξης στη Δυτ. Μακεδονία ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΥΡΩΠΗΣ Ε.Γ.Τ.Α.Α. (Καν. 2698/05) ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Συντονισμός Κοινοτικών, Εθνικών και Περιφερειακών Προτεραιοτήτων Εθνικό Σχέδιο Στρατηγικής Αγροτικής Ανάπτυξης (Ε.Σ.Σ.Α.Α.) (Άρθρο 11) Εφαρμόζεται μέσω ενός Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (Π.Α.Α.) που χρηματοδοτείται από το ΕΓΤΑΑ και υλοποιεί μία στρατηγική αγροτικής ανάπτυξης με περίοδο εφαρμογής μεταξύ 1/1/07-31/12/13 Κοινοτικές στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές (Άρθρο 9) Ειδικοί στόχοι κράτους μέλους Συνεισφορά του ΕΓΤΑΑ Συνεισφορά άλλων δημοσιονομικών πόρων Μελέτη Αγροτικής Ανάπτυξης Δυτ. Μακεδονίας που έχει Στόχους και Άξονες Προτεραιότητας 9

Στόχοι στήριξης της αγροτικής ανάπτυξης: Στόχος 1: Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της γεωργίας και της δασοκομίας, μέσω της παροχής στήριξης για αναδιάρθρωση, ανάπτυξη και καινοτομία. Στόχος 2: Βελτίωση του περιβάλλοντος και της υπαίθρου μέσω της παροχής στήριξης για τη διαχείριση της γης. Στόχος 3: Βελτίωση της ποιότητας ζωής στις αγροτικές περιοχές και ενθάρρυνση της διαφοροποίησης της οικονομικής δραστηριότητας. 10

Άξονες Προτεραιότητας και ενδεικτικά ποσά Άξονας 1: Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του τομέα της γεωργίας και της δασοκομίας Πόροι από το Ε.Γ.Τ.Α.Α. 46,36% Άξονας 2: Βελτίωση του περιβάλλοντος και της υπαίθρου Πόροι από το Ε.Γ.Τ.Α.Α. 36,52% Άξονας 3: Ποιότητα ζωής στις αγροτικές περιοχές και διαφοροποίηση της αγροτικής οικονομίας Πόροι από το Ε.Γ.Τ.Α.Α. 7,87% Άξονας 4 : LEADER (1,9% από Άξονα 1 και 4,2% από Άξονα 3) Πόροι από το Ε.Γ.Τ.Α.Α. 6,06% 11

Με ποιο τρόπο θα υλοποιηθούν τα παραπάνω: Ο Άξονας 1: -από το Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης και ένα τμήμα - από τις Ομάδες Τοπικής Δράσης (Ο.Τ.Δ.) (Άξονας 4) Ο Άξονας 2 : - από το Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης Ο Άξονας 3 : - από το Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης - από τις Δομές Στήριξης της Υπαίθρου και - από τις Ο.Τ.Δ. (Άξονας 4) Ο Άξονας 4 : - από τις Ο.Τ.Δ. δηλ. τις Αναπτυξιακές Εταιρείες με ποσά που θα πάρει από τους Άξονες 1 & 3 12

Πώς θα διαχέεται η γνώση και οι εμπειρίες ; Μέσω του Εθνικού Αγροτικού Δικτύου, στο οποίο θα συμμετέχουν ενεργά όλοι οι Φορείς που προωθούν την ανάπτυξη της υπαίθρου αγροτική ανάπτυξη. 13

Η Μελέτη Ολοκληρωμένης Αγροτικής Ανάπτυξης Ανάπτυξης της Υπαίθρου στη Δυτ. Μακεδονία 14

ΧΑΡΤΗΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ 15

Ερ. Ανω Λουτρακίου Λουτρά Αριδαίας Ερ. Ανω Κορυφής Νίκη GR1240001 Νέος ΚαύκασοςΜεσόκαμπος Μεσοχώρι Πολυπλάτανο Εθνικό Δ. ΚΑΤΩ ΚΛΕΙΝΩΝ Μαρίνα Κρατερό Κάτω Κλειναί Ανω Κλειναί GR1340003 ΛαιμόςΑγ. Γερμανός Ψαράδες Μηλέων Πλατύ Ακρίτας Καλλιθέα Λευκών Αγ. Αχίλλειος Αρμενοχώρι Καρυαί Δασερή Ερείπια Βροντερό Αλωνα Ν. ΦΛΩΡΙΝΑΣ Τρίγωνο Ερ. Κρανειαί Δ. ΦΛΩΡΙΝΑΣ Παλαίστρα Κέλλη Σταθμός Βεύης Βεύη Αγ. Βαρθολομαίος Πολυπόταμο Πέτρες Κάτω Γραμματικό Ξυνό Νερό Κ. ΝΥΜΦΑΙΟΥ Σιδηροχώρι Κεφαλάρι Πολυκάρπη GR1320001 Καστοριά Μαυροχώρι Νεστόριο Κάτω Νεστόριο Νέα Κοτύλη GR1320002 Αετομηλίτσα Πευκόφυτο Κυψέλη Χρυσή Λυκορράχη Δ. ΟΡΕΣΤΙΔΟΣ Ανθηρό Σκαλοχώρι Πετροπουλάκιο ΚαστανόφυτοΑγ. Ηλίας Σπήλιος Λάγκα Κερασώνα Πλαγιά Κ. ΑΡΡΕΝΩΝ Τριάδα Μόρφη Κ. ΠΕΝΤΑΛΟΦΟΥ Πεντάλοφος Ζούζουλη Φούρκα Πρόσβορο Εράτυρα Κ. ΦΙΛΙΠΠΑΙΩΝ Δίστρατο Κ. ΑΒΔΕΛΛΑΣ Ελατος ΓρεβενάΚαλαμίτσι Καλόχιο Δοξαράς Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΖΙΑΚΑ Κάτω Κερασιά ΠεριβόλιΕγκαταστάσεις Δασεικαί Μεσόλακος Σπήλαιο Κοσμάτιο Παρόρειο Δ. ΑΙΑΝΗΣ Πιστικό Φτέρη Σέρβια Καστανία GR1250003 Προσήλιο Λάβα Πολύρραχο Λιβάδι Πυλωροί Μεταξάς Μικρόβαλτο Δ. ΒΕΝΤΖΙΟΥ Φρούριο Σαραντάπορο Τρανόβαλτο Δ. ΚΑΜΒΟΥΝΙΩΝ ΑγαλαίοιΣαρακίνα Κέντρο Δεσπότης Λαζαράδες Νησί Δίπορο Τσαπουρνιά Λιβαδερό Κ. ΛΙΒΑΔΕΡΟΥ Νεοχώριο Ακρη Ελάφιο Φαρμάκη Βουβάλα Ελάτη Παναγιά Λουτρό Καρπερό Παλιουριά Δήμητρα Ανθρακιά Διάκος Ανοιξη Δεσκάτη Δ. ΧΑΣΙΩΝ Παρασκευή Κατακάλη Τριφύλλιον Πριόνια Αγναντιά Κρανέα Ι.Μ. Ευαγγελιστρίας Λαγγάδιο Βελόνιο Πλατανόρρεμα Δ. ΣΕΡΒΙΩΝ Αυλές Παλαιοχώρι Φελλίο Γεωργίτσα Κρανίδια Γούλες Κνίδη Αγάπη Κηπούρειον Μοναστήρι Γόργιαννης Σιταράς Δ. ΓΟΡΓΙΑΝΗΣ GR1250002 Τριγωνικό Αιμιλιανός Κ. ΠΕΡΙΒΟΛΙΟΥ Δ. ΓΟΡΓΙΑΝΗΣ Βελβενδός Παλιογράτσανο Ρύμνιο Ελευθεροχώριο Μελίσσιο Αγ. Κυριακή Βελβεντού Δ. ΒΕΛΒΕΝΤΟΥ Νεράιδα Καισαρειά Βάρης Δ. ΓΡΕΒΕΝΩΝ Μοναχίτιο Βοβούσα Αιανή Πευκάκι Πηγαδίτσα Τρικώμο Κερασιά Χρώμιο Λαγκαδάκια Ιμερα Αύρα Δ. ΕΛΙΜΕΙΑΣ Κάτω ΚώμηΣπάρτο Κτένι Εξαρχος Δάσκιον Ανατολή Ανω Κώμη Μηλιά Κήπος Δαφνερό Πόρος Ν. ΓΡΕΒΕΝΩΝ Μαυραναίοι Ροδιανή GR1330001 Μικρό Σειρήνιο Μυρσίνα Μέγα Σειρήνιο Μαυρονόρος Αγ. Παρασκευή Παλαιόκαστρο Ελεύθερο Βατόλακκος ΑσπρόκαμποςΜικροκλεισούρα Αμυγδαλιά Λευκοπηγή Δ. ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ Ταξιάρχης Λεύκαρα Ροδίτης - Κουβούκλια Μεσσιανή Βαθύλακος Καρυδίτσα Πρωτοχώρι Ριζώματα Αυγή Σκάφη Πετρανά Βατερό Κυρακαλή Αναβρυτά Δ. ΚΟΖΑΝΗΣ Μεταμόρφωση Σφηκιά Πολύφυτον ΖΕΠ ΚοζάνηςΛευκόβρυση Κρόκος Αργιλος Σιάτιστα Μικρή Σάντα Οινόη Κοζάνη Καλαμιά Ξηρολίμνη Καλονέρι Μεσοπόταμο Πολύδενδρο Ροδιά Αλατόπετρα Πολυνέρι Πανόραμα Κηπάρι Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ Ζωοδόχος Πηγή Τετράλοφο Βοσκοχώρι Αγ. Θεόδωροι Αγ. Χαράλαμπος Πολύμυλος Κρεμαστή - Κοιλάδα Θυμαριά Καπνοχώρι - Ανατολικό Δρέπανο Νέα Καρδιά Λυγερή Νέα Νικόπολη ΚοίλαΜελίσσια Πτελέα Νέα Χαραυγή Ανθότοπος Γαλατινή Πανάρετη Τραπεζίτσα Κλήμα Λόγχμη Συν. Αγ. Τριάδα Αμυγδαλιές Κάστρο Καληράχη Αγ. Δημήτριος Ρυάκιο Δ. ΕΛΛΗΣΠΟΝΤΟΥ Κτενάς Μαυροδένδρι Γαλάνι Δ. ΗΡΑΚΛΕΩΤΩΝ Κ. ΣΑΜΑΡΙΝΗΣ Δοτσικό Κ. ΔΟΤΣΙΚΟΥ Δ. ΚΟΣΜΑ ΤΟΥ ΑΙΤΩΛΟΥ Σύδενδρο Οροπέδιο Μέγαρο Σαμαρίνα Κ. ΜΕΣΟΛΟΥΡΙΟΥ Ακρινή Ποντοκώμη Λιβερά Σιδεράς Πυλώριο Πολύλακκος Μικρόκαστρο Αξιόκαστρο Ξηρολίβαδο Δ. ΚΟΖΑΝΗΣ Δ. ΑΣΚΙΟΥ Μελιδόνιο Χειμερινό Φυτώκιο Κυδωνιές Πτελεών Κόμανος Μαυροπηγή Δ. ΔΗΜ. ΥΨΗΛΑΝΤΗ ΑηδόνιαΔασάκι Αγ. Γεώργιος Κριθαράκια Δίλοφο Δασύλλιο Χρυσαυγή Κ. ΣΜΙΞΗΣ Κ. ΒΛΑΣΤΗΣ Δρυόβουνο Πελεκάνος Ανθοχώρι Βουχωρίνα Κριμήνιο Ροδοχώρι Κορυφή Σπηλιά Ερμακιά Χαραυγή Νάματα Δ. ΝΕΑΠΟΛΗΣ Λούβρι Αγ. Κοσμάς Τρίκορφο Εκκλησιά Λείψιο ΚαλλονήΚυπαρίσσι Αρματα Ασβεστόπετρα Κουμαριά Δ. ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ Κλείτος Μολόχα Ομαλή Νέα Σπάρτη Λουκόμι Τσοτύλι Επταχώρι Λαγκάδα Στέρνα ΚρυονέριΒελανιδιά Δ. ΤΣΟΤΥΛΙΟΥ Αυγερινός Αρδασσα Βλάστη Αγ. Χριστόφορος Προάστιο Εργατούπολη ΔΕΗ Σισάνιο Αλιάκμων Ζώνη Νεάπολη Λικνάδες Διχείμμαρο ΛευκοθέαΧορηγός Αηδονοχώρι Λεύκη Σταυροδρόμι Λευκάδιο Πολυκάστανο ΒροντήΑπιδέα Καλλιστράτι Πεπονιά Δάφνη Αγ. Θεόδωρος Περιστέρα Αγ. ΑνάργυροιΑχλαδιά Αγίασμα Κοιλάδιο Οξυά Θεοτόκος Καλάμι Πτολεμαϊδα Διαλεκτό Σήμαντρο Πλατανιά Ζευγοστάσιο Νόστιμο Δαμασκηνιά Ασπρούλα Δραγασιά ΠλακίδαΜεσόλογγος Κλεισώρεια Κοτύλη Δροσερό Κρυόβρυση Δ. ΙΩΝΟΣ ΔΡΑΓΟΥΜΗ Κάτω Βέρμιο Φούφας Μηλοχώρι Αναρράχη Κρεμαστό Νέο Κωσταράζι Λακκώματα Αμπελοχώρι ΑμμουδάραΛαγούρα Κρύα Νερά Ασπρονέρι Βοτάνι Βογατσικό Σπήλαια Φυτεία Δ. ΠΤΟΛΕΜΑΙΔΑΣ Ανατολικό Εορδαίας Αμπελόκηποι ΛαχανόκηποΑργος Ορεστικό Υψηλό Αγ. Αννα Ομορφοκκλησιά GR1210001 Περδίκκας Πεντάβρυσος Γαλάτεια Δ. ΜΟΥΡΙΚΙΟΥ Δισπηλιό Δ. ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΑΣ Ν. ΚΑΣΤΟΡΙΑΣΑρχάγγελοςΚρανοχώριΠεντάβρυσο Μαυρόκαμπος Δ. ΚΛΕΙΣΟΥΡΑΣ Δ. ΜΑΚΕΔΝΩΝ Αγ. Νικόλαος Κάτω Πτελέα Δ. ΝΕΣΤΟΡΙΟΥ Λιθιά Χιλιόδενδρο Πορεία Καλοχώρι Χιονάτο Κ. ΓΡΑΜΜΟΥ Αρκοχώρι Ολυμπιάδα Βασιλειάδα GR1320003 Μεσοποταμιά Κολοκυνθού Μανιακοί Πτεριά Διποταμιά Μεσόβουνο Δ. ΒΕΡΜΙΟΥ Κομνηνά Βαρικό Δ. ΑΚΡΙΤΩΝ Ακόντιο Στενά Φιλώτας Κ. ΛΕΧΟΒΟΥ Μελισσότοπος Απόσκεπος Ερ. Φουσίας Λακκιά Δ. ΦΙΛΩΤΑ Αντίγονος GR1340005Ανάργυροι Πολυκέρασο Τοιχίον Δ. ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ Ροδώνας Λιμνοχώρι Κ. ΒΑΡΙΚΟΥ Βέργα Δ. ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΑΣ Δ. ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ Δ. ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ Πολυάνεμο Μεσόβραχο Σκλήθρο Ασπρόγεια Περικοπή Ανω Γραμματικό Πύργοι Δ. ΑΕΤΟΥ Βυσσινέα Δ. ΒΙΤΣΙΟΥ Ιεροπηγή Ερείπια Κομνηνάδες Αετός Πεδινό Μανιάκι Βεγόρα Σωτήρας Νυμφαίο Αγραπιδιά Δ. ΚΟΡΕΣΤΙΩΝ Κ. ΚΑΣΤΡΑΚΙΟΥ Αμύνταιο Φανός Χάλαρα Γάβρος Κρανιώνας Περαία Φαράγγι Μακροχώρι GR1340006 Μοσχοχώριο Ερ. Κρυσταλοπηγή GR1340004 Αγ. Παντελεήμων Φλάμπουρο Ανω Υδρούσα Δροσοπηγή Βατοχώρι Κ. ΚΡΥΣΤΑΛΛΟΠΗΓΗΣ GR1340007 Δ. ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ Δ. ΠΕΡΑΣΜΑΤΟΣ Μελάς Κώτας Κλειδί Τροπαιούχος Κολχική Ατραπός Ανω Μελάς Ξανθόγεια Αρνισσα Δροσιά Λόφοι Σιταριά Πέρασμα Γρίβουνο Πράσινο Ερ. Σφήκας Ζέρβη Παναγίτσα Αγ. Αθανάσιος Αμμοχώρι Καλύβια Καλογερίτσα Σκοπιά Αντάρτικο Σκοπός Μελίτη Πρώτη Σταθμός ΦλώριναΜεσονήσι Μ. Αγ. Τριάδος Πισοδέριο Δ. ΠΡΕΣΠΩΝ Πύλη Ερ. Παλ.GR1340001 Πύλης Αχλάδα Δ. ΜΕΛΙΤΗΣ Παππαγιάνης Ιτέα ΤριπόταμοςΝεοχωράκι Κλαδορράχη Διασελλάκιο Δ. ΔΕΣΚΑΤΗΣ Μονή Καρνά Δασοχώρι Τρικκοκιά Μηλέα Ασπροκκλησιά Πλατανιστός Κριτσωτάδες Αχλαδέα Κακοπλεύριο Κορυδαλλός Γήλοφος Φωτεινό Οξύνεια Τραχανιώτης GR1440003 Φλαμπουρέσιο RPC8R Μαυρέλιο Αχελινάδα Γερακάριο Λογγά 16

ΘΗΣΑΥΡΟΙ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 17

ΧΑΡΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΟΠΑΑΧ 18

Πλαίσιο ανάθεσης της μελέτης Η μελέτη για την Ολοκληρωμένη Αγροτική Ανάπτυξη Δυτ. Μακεδονίας ανατέθηκε στη σύμπραξη των Εταιρειών ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Α.Ε. ΑΝΚΟ EURICON ΕΠΕ ύστερα από δημόσια Πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος. Η σύμβαση υπογράφηκε στις 02/05/2006. 19

Στόχος της μελέτης Η ανάδειξη των προοπτικών αγροτικής ανάπτυξης στη Δυτ. Μακεδονία, υπό το πρίσμα των προκλήσεων της παγκοσμιοποίησης, της νέας ΚΑΠ, των τάσεων της αγοράς και της διαμόρφωσης της ζήτησης δηλ. της δυνατότητας και των κατευθύνσεων αγροτικής ανάπτυξης σ ένα έντονα ανταγωνιστικό περιβάλλον, στα ζητήματα κόστους εργασίας, ποιότητας και νέων τάσεων στη διατροφή. Παράλληλα, η υποστήριξη της περιοχής για τη μετατροπή της σ ένα χώρο πολυλειτουργικών δραστηριοτήτων και πολυαπασχόλησης. 20

Διάρκεια και φάσεις της μελέτης Φάση 1 η Φάση 2 η Φάση 3 η : Ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης. Από την υπογραφή της σύμβασης σε 30 ημέρες. : Πρόταση Ολοκληρωμένου Αναπτυξιακού Προγράμματος. Από την υποβολή της Φάσης 1 σε 70 ημέρες. : Παρουσίαση της Πρότασης σε Δημόσια Διαβούλευση στην Περιφέρεια και οριστικοποίηση των συμπερασμάτων της μελέτης. Από την παραλαβή της Φάσης 2 σε 20 ημέρες. Οι Φάσεις 1 και 2 υλοποιήθηκαν εμπρόθεσμα και εγκρίθηκαν από την ορισθείσα Επιτροπή του ΥΠ.Α.Α.Τ. Τα πορίσματα των παραπάνω εντάχθηκαν στο ΕΣΣΑΑ και στο Π.Α.Α. 2007-2013 και επομένως καταδείχθηκε, κατ αντιστοιχία, η χρησιμότητα των 13 αντίστοιχων μελετών σε όλη τη Χώρα. Η Φάση 3 θα ολοκληρωθεί σε 20 ημέρες το πολύ, μετά τη σημερινή Δημόσια Διαβούλευση. 21

Βασικά χαρακτηριστικά της μελέτης και κατευθύνσεις της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠ.Α.Α.Τ. Δίνει κατευθύνσεις για τις καλλιέργειες, βάσει των νέων δεδομένων της αγοράς και της ΚΑΠ και δεν τις προτείνει δεσμευτικά. Προτείνει τα αναγκαία έργα που θα συμβάλλουν στην αγροτική ανάπτυξη, έτσι ώστε ο σχεδιασμός να είναι ρεαλιστικός και υλοποιήσιμος. Εντάσσει το Π.Α.Α. στον Περιφερειακό σχεδιασμό, παρόλο που η διαχείρισή του γίνεται κεντρικά. Αποτυπώνει τις διεθνείς τάσεις. Αναδεικνύει τις προοπτικές των Ευρωπαϊκών αγορών, για τα προϊόντα της περιοχής. Εντάσσει τις διεθνείς τάσεις μέχρι και το επίπεδο των Δήμων (αν είναι δυνατόν). 22

Βασικά χαρακτηριστικά της μελέτης και κατευθύνσεις της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠ.Α.Α.Τ. Διατυπώνει συγκεκριμένες εναλλακτικές προτάσεις. Αξιοποιεί την τοπική γνώση και την τοπική δυναμική, με τις υφιστάμενες δραστηριότητες / καλλιέργειες. Διατυπώνει προτάσεις εκπαίδευσης, σε συγκεκριμένα θεματικά πεδία. Διατυπώνει προτάσεις βελτίωσης της ποιότητας των προϊόντων. Στηρίζει τις νέες προοπτικές που έχουν τα προϊόντα ποιότητας και οι νέες καλλιέργειες 23

Μεθοδολογία υλοποίησης Δημοσιοποίηση έναρξης. Συνέντευξη Τύπου με την παρουσία του Γεν.Γρ.Περιφέρειας. Δημιουργία τυποποιημένων εντύπων, διαδικασιών και στατιστικών εργαλείων. Διοργάνωση συναντήσεων με Επιμελητήρια (παραγωγικά και επιστημονικά) Συλλογικές εκφράσεις του αγροτικού κόσμου (Παραγωγικοί Συν/σμοί, ΕΓΣ) Φορείς που συμμετέχουν στην ανάπτυξη της υπαίθρου (Αναπτ. Εταιρείες, περιβαλ. οργανώσεις κ.λπ.) Δ/νσεις Αγροτικής Ανάπτυξης (Περιφέρειας, Ν.Α.) ΟΤΑ Α και Β βαθμού ΟΠΕΚΕΠΕ ΠΑΣΕΓΕΣ Υ.Δ. ΠΕΠ Δυτ. Μακεδονίας Αγρότες κ.λπ. 24

Μεθοδολογία υλοποίησης Αποτύπωση όλων των δεδομένων σε περιβάλλον GIS. Δημοσιοποίηση όλων των φάσεων και των συναντήσεων. Δημιουργία ιστοχώρου στο διαδίκτυο, για συνεχή πληροφόρηση. Διακίνηση και επιτόπου συμπλήρωση 350 ερωτηματολογίων. Ενεργοποίηση των εμπλεκομένων και δημιουργία του αναγκαίου κλίματος κινητοποίησης και εμπιστοσύνης. Ενημέρωση του Περιφερειακού Συμβουλίου Δυτ. Μακεδονίας. Συμπληρωματικότητα με το ΠΕΠ Δυτ. Μακεδονίας 2007-2013. 25

Οργάνωση της Ομάδας Έργου ΕΝΩΣΗ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΑΝΚΟ EURICON ΕΠΕ ΟΜΑΔΑ ΕΚΠΟΝΗΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ (Ο.Ε.Μ.) ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΡΓΟΥ (Υ.Ε.) (ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ) ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΡΓΟΥ (Ε.Υ Π.Ε.) ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΙΔΙΚΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΣΤΑ ΓΡΑΦΕΙΑ ΤΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΑΝΑΘΕΣΗΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ 26

Παρουσίαση Φάσεων και συμπερασμάτων 27

Φάση 1 : Α. Ανάλυση υφιστάμενης κατάστασης Β. Προσδιορισμός γεωγραφικών ενοτήτων όπου θα εστιάσει η μελέτη (περιοχές έντονης εξάρτησης από την αγροτική δραστηριότητα) 28

Α. Φάση 1 : Βασικά χαρακτηριστικά της Δυτ. Μακεδονίας Συμπεράσματα Έκταση : 9.461 Km² ήτοι 7,2% της χώρας Πληθυσμός: 301.522 ήτοι 2,75% της χώρας Πληθυσμιακά στοιχεία 1981 1991 2001 Σύνολο Χώρας 9.739.589 10.259.900 10.964.020 Δυτική Μακεδονία 289.221 293.015 301.522 Νομός Γρεβενών 36.676 36.797 37.947 Νομός Καστοριάς 53.346 52.685 53.483 Νομός Κοζάνης 146.937 150.386 155.324 Νομός Φλώρινας 52.262 53.147 54.768 Πηγή: ΕΣΥΕ 29

Ανάγλυφο: Το 82% του εδάφους της ανήκει στις μειονεκτικές και ορεινές περιοχές. Χρήσεις γης: Δάση 33,4% Βοσκότοποι 39,2% Γεωργικές καλλιέργειες 23,3% Οικισμοί 0,8% Νερά 2,4% Λοιπές εκτάσεις 0,9% 100% 30

Χάρτης εδαφικής κάλυψης 31

Βιοφυσική κάλυψη γης CORINE 1990 32

Βιοφυσική κάλυψη γης CORINE 2000 33

Διαρθρωτικά στοιχεία Ανεργία - το 2004 16,4% ΑΕΠ Περιφέρειας : Σχετικά υψηλό 13.280 Συμμετοχή γεωργικού τομέα - στο ΑΕΠ Δυτ.Μακεδονίας 15% - στο ΑΕΠ Ν.Γρεβενών 24% - στο ΑΕΠ Ν.Φλώρινας 26% - στο ΑΕΠ Ν.Καστοριάς 18% - στο ΑΕΠ Ν.Κοζάνης 8% Ηλιακή σύνθεση του τομέα: άνω των 40 ετών 55% Κατάρτιση ανθρώπινου δυναμικού του τομέα: Μόνο βασική εκπαίδευση : 93% Απασχόληση στον πρωτογενή τομέα: Σταδιακά μειούμενη 16,6% 34

Γεωργικές εκμεταλλεύσεις 30.000 Από αυτές αφορούν στην κτηνοτροφία οι 11.000 Τάσεις στο διάστημα 1980-2000 - μείωση γεωργικών εκμεταλλεύσεων κατά 33% - μείωση κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων (βοοτροφία) κατά 74% - μεγέθυνση μονάδων παραγωγής (αναδιάρθρωση του κλάδου σε βιώσιμες μονάδες) Μέγεθος καλλιεργούμενης εκμετάλλευσης: - στην Ε.Ε. 182,00 στρ. - στην Ελλάδα 44,16 στρ. - στη Δυτ. Μακεδονία 71,40 στρ. Αριθμός αγροτεμαχίων / εκμετάλλευση στο διάστημα 1990-2000: Αύξηση από 8,5 σε 11,8 και επομένως δυσκολία στην εκμηχάνιση. Μικρή προώθηση των αναδασμών. Ιδιοκτησιακό καθεστώς: Το 50% της γεωργικής γης κατέχεται από μη αγρότες, που οδηγεί σε αύξηση του κόστους παραγωγής λόγω ενοικίασης. 35

Αρδευόμενες εκτάσεις - Στην Ελλάδα 33% της έκτασης - Στη Δυτ. Μακεδονία 20% της έκτασης Κυριαρχία των σιτηρών: 73% - Μαλακό σιτάρι έκταση 34% της Χώρας - Κριθάρι έκταση 25% της Χώρας Σύνθεση ακαθάριστης προσόδου του πρωτογενή τομέα στη Δυτ. Μακεδονία: - Από τη γεωργία 70% - Από την κτηνοτροφία 30% Εντατικοποίηση της εργασίας: Χαμηλή λόγω της κυριαρχίας των σιτηρών. 36

Υποδομές στήριξης του τομέα Έλλειψη έργων υποδομής (αρδευτικά, φράγματα, αναδασμοί κ.λπ.). Έλλειψη δικτύων διακίνησης των αγροτικών προϊόντων. Έλλειψη τυποποίησης και εμπορίας των αγροτικών προϊόντων. Έλλειψη επαρκών μηχανισμών υλοποίησης και στήριξης των αγροτικών μέτρων και προγραμμάτων. Συστήθηκαν τα Κ.Α.Α., οι Δ/νσεις Γεωργίας αποκόπηκαν διοικητικά από το ΥΠ.Α.Α.Τ., οι ΑΝ.ΕΤ. υποστηρίζουν τις πολιτικές του ΥΠ.Α.Α.Τ. κ.λπ. Χαμηλή ένταξη της έρευνας στην παραγωγική διαδικασία. Μικρή αξιοποίηση της τεχνογνωσίας και τεχνολογίας. 37

Παραγωγή πιστοποιημένων βιολογικών προϊόντων 22.250 στρ. - Ν. Γρεβενών 16.300 στρ. - Ν. Κοζάνης 4.600 στρ. - Τάσεις : Γενικά αυξητική Ισχυρά αυξητική στο Ν. Γρεβενών - Ποσοστό συμμετοχής : 7% σε επίπεδο Χώρας - Ποσοστό συμμετοχής : 1% γεωρ. γης στη Δυτ. Μακεδονία Οπωρικά: - Μηλοκαλλιέργεια 20% της Χώρας - Μηλοκαλλιέργεια 6% Ακαθ. Προσόδου Αγροτικού Τομέα Δυτ.Μακεδονίας - Μηλοκαλλιέργεια 1,2% καλλιεργούμενης έκτασης Δυτ.Μακεδονίας 38

Παραδοσιακά προϊόντα και δραστηριότητες στη Δυτ. Μακεδονία, με συγκριτικό πλεονέκτημα Τα τυροκομικά και γενικότερα τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Το βοδινό και αιγοπρόβειο κρέας. Ο κρόκος Κοζάνης και τα αρωματικά φυτά γενικότερα. Τα φασόλια και γενικότερα τα όσπρια. Τα οπωρικά με κυριότερο εκπρόσωπο τα μήλα και σε μικρότερο βαθμό τα ροδάκινα και τα αχλάδια. Τα κάστανα. Οι πατάτες και ορισμένα άλλα είδη κηπευτικών προϊόντων. Αμπελοκομικά προϊόντα και κυρίως το κρασί και το τσίπουρο. Γουνοδέρματα. 39

Πιστοποιημένα ποιοτικά προϊόντα στη Δυτ. Μακεδονία Τυρί φέτα (Π.Ο.Π. Ευρωπαϊκή Ένωση) Κρόκος Κοζάνης (Π.Ο.Π. Ευρωπαϊκή Ένωση) Κρασιά Αμυνταίου (VQPRD Ευρωπαϊκή Ένωση) Κρασιά Σιάτιστας (Τοπικός Οίκος ΥΠ.Α.Α.Τ.) Κρασιά Βελβεντού (Τοπικός Οίκος ΥΠ.Α.Α.Τ.) Φασόλια Πρεσπών Φλώρινας (Π.Γ.Ε. Ευρωπαϊκή Ένωση) (Πλακέ μεγαλόσπερμα και γίγαντες Ελέφαντες) Μήλα Βερμίου Κοζάνης (Ολοκληρωμένη Διαχείριση ΥΠ.Α.Α.Τ.) Οπωρικά Βελβεντού Κοζάνης (Ολοκληρωμένη Διαχείριση ΥΠ.Α.Α.Τ.) Φασόλια γίγαντες ελέφαντες Καστοριάς (Π.Γ.Ε. Ευρωπαϊκή Ένωση) Μήλα Καστοριάς (Π.Γ.Ε. Ευρωπαϊκή Ένωση) Τυρί ανεβατό (Π.Ο.Π. Ευρωπαϊκή Ένωση) Τυρί Μπάντζο (Π.Ο.Π. Ευρωπαϊκή Ένωση) Κεφαλογραβιέρα (Π.Ο.Π. Ευρωπαϊκή Ένωση) Μανούρι (Π.Ο.Π. Ευρωπαϊκή Ένωση) 40

Προωθούμενα είδη στη Δυτ. Μακεδονία (φυτική και ζωική παραγωγή) Κρέας αιγοπροβάτων Κρέας βοοειδών Παραγωγή θηραματικών ειδών Γαλακτοκομικά τυροκομικά προϊόντα Είδη και κλάδοι παραγωγής ζωοτροφών Από τις δενδρώδεις καλλιέργειες ξεχωρίζουν οι ξηροί καρποί, τα μήλα, τα αχλάδια, τα δαμάσκηνα κ.α. Στα αμπελοοινικά ξεχωρίζουν οι οινοποιήσιμες ποικιλίες, όπως αναφέρονται στην Απόφαση 406493/2000 / ΥΠ.Α.Α.Τ. και ελάχιστες επιτραπέζιες Αρωματικά φαρμακευτικά φυτά Ψυχανθή και πρωτεϊνούχα φυτά όπως φακές, φασόλια, ρεβίθια, βίκος κ.α. 41

Μεταποιητικοί κλάδοι του Αγροτικού Τομέα Τυροκομεία Μονάδες ζωοτροφών Ξηραντήρια (τοπικής εμβέλειας) Σφαγεία (Ξεκίνησε διαδικασία εκσυγχρονισμού τους και ίδρυση νέων) Οινοποιεία Μεταποίηση κρόκου Συσκευαστήρια διαλογητήρια (μήλων, ροδάκινων, όσπριων) χωρίς παραπέρα μεταποίηση Αλευροποιία (μεγάλη παραγωγή δημητριακών, εκσυγχρονισμένες μονάδες) Επιχειρήσεις ξύλου (Λειτουργία σημαντικών επιχειρήσεων ξύλου αλλά με χαλαρή διασύνδεση με την τοπική παραγωγή ξυλείας) 42

Παραγωγικό περιβάλλον Αγροτικά προϊόντα Αρδευόμενες περιοχές Υποδομές επιχειρηματικής δραστηριότητας Κλαδικά προϊόντα Ορυκτός πλούτος 43

Παραγωγικό περιβάλλον 44

Κατανομή κτηνοτροφικής δραστηριότητας 45

Ποιότητα ζωής Εκπαίδευση Υγεία Περιβάλλον Τουρισμός - Πολιτισμός 46

Ποιότητα ζωής 47

Ζώνες τουριστικής ανάπτυξης Δυτ. Μακεδονίας 48

Προστατευόμενες περιοχές Περιοχές φυσικού κάλλους Δύο (2) Εθνικοί Δρυμοί 1. Εθνικός Δρυμός Πίνδου (Βάλια Κάλντα) 2. Εθνικός Δρυμός Πρεσπών Εννέα (9) (πλέον των Εθνικών Δρυμών) περιοχές που έχουν ενταχθεί στο Δίκτυο Natura 2000. 1. Βασιλίτσα 2. Βίτσι 3. Λίμνες Χειμαδίτιδα Ζάζαρη 4. Λίμνες Βεγορίτιδα Πρεσπών 5. Λίμνη Καστοριάς 6. Γράμμος 7. Βαρνούντας 8. Βούρινος (Κοιλάδα Μεσιανού Νερού) 9. Εθνικός Δρυμός Πίνδου (Ευρύτερη Περιοχή) 49

Προστατευόμενες περιοχές Περιοχές φυσικού κάλλους Οκτώ (8) περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους 1. Βόρας 2. Κορομηλιά 3. Αρρένες 4. Άνω Βόιο 5. Άσκιο 6. Επταχώρι 7. Όρλιακας 8. Πιέρια 50

Β. Αρχικός προσδιορισμός ζωνών αγροτικής ανάπτυξης - Κριτήρια Ο αρχικός προσδιορισμός των ζωνών αγροτικής ανάπτυξης έγινε με βάση χαρακτηριστικά κριτήρια που υποβλήθηκαν από την Ομάδα Μελέτης και εγκρίθηκαν από το ΥΠ.Α.Α.Τ. Αρχικός προσδιορισμός ζωνών: 1. Το λεκανοπέδιο Κοζάνης, Πτολεμαΐδας, Αμυνταίου. 2. Η ορεινή περιοχή του Ν.Γρεβενών, συμπεριλαμβανομένου και τμήματος του Ν. Κοζάνης, που είναι η ορεινή περιοχή Βοΐου. 3. Ο κεντρικός ορεινός όγκος της Περιφέρειας, αποτελούμενος από τα όρη Βούρνο, Άσκιο, Μουρίκι, Βέρνο και Βαρνούντα. 4. Το λεκανοπέδιο της Φλώρινας. 5. Τα λιμναία οικοσυστήματα μαζί με τις παραλίμνιες περιοχές. 6. Ο ορεινός όγκος Νοτιοανατολικά της Περιφέρειας, αποτελούμενα από τα όρη Καμβούνια, Τίταρος και Πιέρια. 7. Το μικρό πεδινό τμήμα του Ν.Καστοριάς. 51

Κριτήρια αξιολόγησης και προσδιορισμού των ζωνών αναδιάρθρωσης 1. Το ακαθάριστο ετήσιο γεωργικό εισόδημα / κάτοικο της περιοχής και η σύγκρισή του με το αντίστοιχο του Νομού στον οποίο εντάσσεται η υπό θεώρηση ζώνη αναδιάρθρωσης, ή/και της Περιφέρειας. 2. Το ακαθάριστο ετήσιο γεωργικό εισόδημα / στρ. ή κεφαλή ζώου και η σύγκρισή του με το αντίστοιχο του Νομού στον οποίο εντάσσεται η υπό θεώρηση ζώνη αναδιάρθρωσης, ή/και της Περιφέρειας. 3. Αριθμός απασχολουμένων στον αγροτικό τομέα / συνολικό αριθμό απασχολουμένων και η σύγκρισή του με το αντίστοιχο του Νομού στον οποίο εντάσσεται η υπό θεώρηση ζώνη αναδιάρθρωσης, ή/και της Περιφέρειας. 4. Οι χρήσεις γης με ιδιαίτερη έμφαση στη γεωργική έκταση (καλλιεργούμενες εκτάσεις και βοσκότοποι), κάθε Δήμου ως ποσοστό της συνολικής έκτασης. 5. Επιπρόσθετα, οι αρδευόμενες εκτάσεις ως ποσοστό της συνολικής καλλιεργούμενης έκτασης και 6. Η πρωτογενής παραγωγή προϊόντων με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά (ΠΟΠ, ΠΓΕ), η υφιστάμενη παραγωγική κατεύθυνση και η παραγωγή προϊόντων με μονοπωλιακά στοιχεία, εντός των ορίων κάθε προτεινόμενης ζώνης αναδιάρθρωσης. 52

Φάση 2 : Α. Εκτεταμένη και επιτόπια έρευνα πεδίου στις αρχικά προσδιορισθείσες ζώνες αγροτικής ανάπτυξης Β. Ακριβής προσδιορισμός των ζωνών Γ. Πρόταση αναδιάρθρωσης καλλιεργειών σ αυτές 53

Α. Εκτεταμένη και επιτόπια έρευνα πεδίου στις προσδιορισθείσες ζώνες αγροτικής ανάπτυξης Εξέταση των κοινωνικών, παραγωγικών και οικονομικών χαρακτηριστικών. Έρευνα πεδίου - Επιτόπου συμπλήρωση ερωτηματολογίων - Συνεντεύξεις Συναντήσεις με φορείς αγροτικής ανάπτυξης στις παραπάνω περιοχές. Συναντήσεις με φορείς Τ.Α. (Α και Β βαθμού) Συναντήσεις με Συλλογικούς Φορείς Στατιστική επεξεργασία και αξιολόγηση Αξιολόγηση του ανθρώπινου δυναμικού (πληθυσμός, επίπεδο εκπαίδευσης) Αξιολόγηση της συνεισφοράς του αγροτικού εισοδήματος στις περιοχές αυτές. Αξιολόγηση της δυναμικής του ιδιωτικού τομέα. Αξιολόγηση της δυνατότητας ανάληψης επιχειρηματικών πρωτοβουλιών. 54

Β. Ακριβής προσδιορισμός των ζωνών αγροτικής ανάπτυξης Με βάση την αξιολόγηση των παραπάνω, ακολούθησε ο ακριβής προσδιορισμός των ζωνών αγροτικής ανάπτυξης και η ιεράρχηση των παραπάνω ζωνών, με βάση την ένταση των χαρακτηριστικών κριτηρίων επιλογής τους. 55

Ζώνες αναδιάρθρωσης 56

Πίνακας ζωνών αναδιάρθρωσης ΖΩΝΗ ΝΟΜΟΣ ΔΗΜΟΣ ΑΚ.ΕΤΗΣΙΟ ΓΕΩΡΓ.ΕΙΣΟΔΗΜΑ /ΚΑΤΟΙΚΟ ΑΚ.ΕΤΗΣΙΟ ΓΕΩΡΓ.ΕΙΣΟΔΗΜΑ /ΣΤΡ.ή /ΖΜ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΙ ΣΤΟΝ ΑΓΡ.ΤΟΜΕΑ/ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΑΡΙΘ. ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΟΥΜΕΝΕΣ/ ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΑΡΔΕΥΟΜΕΝΕΣ /ΚΑΛΛΙΕΡΓΟΥΜΕΝΕ Σ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΑΡΔΕΥΘΕΙΣΕΣ /ΚΑΛΛΙΕΡΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΗΛΙΚΙΑΚΗ ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚ ΣΥΝΘΕΣΗ Η ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ (15-44) ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚ Η ΕΞΕΛΙΞΗ 1 ΝΟΜΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ΔΗΜΟΣ ΤΣΟΤΥΛΙΟΥ 3 1 2 2 1 1 1 3 1 15 1 ΝΟΜΟΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΔΗΜΟΣ ΒΕΝΤΖΙΟΥ 3 1 3 2 1 1 1 3 1 16 1 ΝΟΜΟΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΔΗΜΟΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ 4 1 1 2 1 1 1 4 1 16 1 ΝΟΜΟΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΔΗΜΟΣ ΔΕΣΚΑΤΗΣ 3 1 3 2 2 1 1 3 1 17 1 ΝΟΜΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΠΟΛΗΣ 3 1 3 3 1 1 1 3 1 17 1 ΝΟΜΟΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΔΗΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΩΤΩΝ 3 1 3 3 2 1 1 3 1 18 1 ΝΟΜΟΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΔΗΜΟΣ ΧΑΣΙΩΝ 1 1 4 2 2 2 1 4 1 18 2 ΝΟΜΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ΔΗΜΟΣ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ 4 1 1 1 1 1 1 4 1 15 2 ΝΟΜΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ΔΗΜΟΣ ΑΣΚΙΟΥ 4 1 2 2 2 1 1 4 1 18 3 ΝΟΜΟΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΔΗΜΟΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ 4 1 1 3 1 1 1 4 1 17 3 ΝΟΜΟΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΔΗΜΟΣ ΟΡΕΣΤΙΔΟΣ 4 1 2 2 1 1 1 4 1 17 3 ΝΟΜΟΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΔΗΜΟΣ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 3 1 2 2 2 2 1 4 1 18 3 ΝΟΜΟΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΔΗΜΟΣ ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ 4 1 2 3 1 1 1 4 1 18 3 ΝΟΜΟΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΔΗΜΟΣ ΒΙΤΣΙΟΥ 1 3 4 1 3 3 1 4 1 21 3 ΝΟΜΟΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΔΗΜΟΣ ΜΑΚΕΔΝΩΝ 3 3 2 2 3 3 2 4 1 23 4 ΝΟΜΟΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΔΗΜΟΣ ΠΡΕΣΠΩΝ 1 2 4 1 3 3 1 4 1 20 5 ΝΟΜΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ΔΗΜΟΣ ΑΙΑΝΗΣ 3 1 2 2 1 1 1 4 1 16 5 ΝΟΜΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ΔΗΜΟΣ ΣΕΡΒΙΩΝ 3 1 2 2 2 1 1 4 1 17 5 ΝΟΜΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ΔΗΜΟΣ ΕΛΛΗΣΠΟΝΤΟΥ 3 1 2 2 2 2 1 4 1 18 5 ΝΟΜΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ΔΗΜΟΣ ΕΛΙΜΕΙΑΣ 4 1 2 4 1 1 1 4 1 19 5 ΝΟΜΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ΔΗΜΟΣ ΒΕΛΒΕΝΤΟΥ 3 3 2 1 4 4 1 4 1 23 6 ΝΟΜΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ΔΗΜΟΣ ΒΕΡΜΙΟΥ 1 1 3 2 1 1 1 4 1 15 6 ΝΟΜΟΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΔΗΜΟΣ ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ 3 1 2 3 1 1 1 4 1 17 6 ΝΟΜΟΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΒΑΡΙΚΟΥ 3 1 3 2 2 2 1 3 1 18 6 ΝΟΜΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ΔΗΜΟΣ ΜΟΥΡΙΚΙΟΥ 3 1 2 2 3 2 1 4 1 19 6 ΝΟΜΟΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΔΗΜΟΣ ΑΕΤΟΥ 1 2 3 2 3 3 1 4 1 20 6 ΝΟΜΟΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΔΗΜΟΣ ΦΙΛΩΤΑ 1 2 3 4 3 3 1 4 1 22 7 ΝΟΜΟΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΔΗΜΟΣ ΜΕΛΙΤΗΣ 3 1 2 3 1 1 1 4 1 17 7 ΝΟΜΟΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΔΗΜΟΣ ΚΑΤΩ ΚΛΕΙΝΩΝ 1 1 4 3 2 2 1 4 1 19 7 ΝΟΜΟΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΔΗΜΟΣ ΠΕΡΑΣΜΑΤΟΣ 3 1 3 3 2 2 1 4 1 20 57 ΣΥΝΟΛΟ

Γ. Πρόταση αναδιάρθρωσης καλλιεργειών στις ζώνες αγροτικής ανάπτυξης 58

Υφιστάμενη και μελλοντική διάρθρωση γεωργίας (όχι δεσμευτική) ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΑΥΞΗΣΗ-ΜΕΙΩΣΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ-ΑΓΡΑΝΑΠΑΥΣΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ-ΑΓΡΑΝΑΠΑΥΣΗ Α/Α ΚΛΑΔΟΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (στρ.) (%) (στρ.) (%) (%) 1 Σιτάρι μαλακό 646.200 29,26 499.700 24,07-146.500 2 Κριθάρι 272.900 12,36 272.900 13,14 0 3 Σιταρι σκληρο 608.400 27,55 178.400 8,59-430.000 4 Σίκαλι- Βρώμη 70.430 3,19 70.430 3,39 0 5 Αραβόσιτος 160.500 7,27 220.200 10,61 59.700 6 Φασόλια -Άλλα όσπρια 26.250 1,19 36.150 1,74 9.900 7 Φακές 1.010 0,05 1.010 0,05 0 8 Καπνός 29.420 1,33 5.020 0,24-24.400 9 Ζαχαρότευτλα 39.220 1,78 20.420 0,98-18.800 10 Μηδικη- Αλλα ψυχανθη 112.800 5,11 227.400 10,95 114.600 11 Πατάτες 16.920 0,77 19.920 0,96 3.000 12 Αμπελοι (για οίνο) 24.700 1,12 24.700 1,19 0 Κροκος - Άλλα αρωματικα - 13 φαρμακευτικά 5.000 0,23 10.700 0,52 5.700 14 Ενεργειακές καλλιέργειες 59.100 2,85 59.100 15 Καλλιέργεια τρούφας 700 0,03 700 16 Δασογεωργικά συστήματα 0,00 115.800 5,58 115.800 17 Κηπευτικά 17.900 0,81 29.600 1,43 11.700 18 Αχλαδιές 2.250 0,10 2.250 0,11 0 19 Μηλιές 26.706 1,21 51.606 2,49 24.900 20 Ροδακινιές 11.915 0,54 11.915 0,57 0 21 Αμυγδαλιές 4.350 0,20 6.450 0,31 2.100 22 Καρυδιές 6.680 0,30 6.680 0,32 0 23 Διάφορες Καλ/γειες 73.999 3,35 53.999 2,60-20.000 24 Εγκαταλλειμένοι αγροί - Αγρανάπαυση 51.050 2,31 151.050 7,28 100.000 ΣΥΝΟΛΟ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 2.208.600 100 2.076.100 100 Σημείωση: Η διαφορά που προκύπτει αφορά διάφορα είδη και κλάδους της "βιολογικής καλλιέργειας"(132.500 στρ.) 59

Υφιστάμενη και μελλοντική διάρθρωση κτηνοτροφίας (όχι δεσμευτική) Κατηγορία ζώων Βοοειδή Αιγοπρόβατα Γουνοφόρα ζώα Υφιστάμενη κατάσταση (αριθμός κεφαλών) 38.000 600.000 20.000 Μελλοντική κατάσταση (αριθμός κεφαλών) 50.000 800.000 50.000 60

Συμπεράσματα Με βάση τα αναλυτικά δεδομένα, ανά δραστηριότητα, του πρωτογενή τομέα παραγωγής εξάγονται τα εξής συμπεράσματα: 1. Οι προωθούμενες αλλαγές στην Κοινή Αγροτική Πολιτική θα επηρεάσουν αρνητικά τον αγροτικό τομέα της οικονομίας σε όλη την έκταση της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας καθόσον θα υπάρξει εγκατάλειψη εκτάσεων που καλλιεργούνται με ξηρικά σιτηρά και έχουν μικρές αποδόσεις. 2. Τις αρνητικές συνέπειες θα υποστεί άμεσα ο κλάδος της φυτικής παραγωγής και ειδικότερα οι ετήσιες αροτριαίες καλλιέργειες. Το κόστος θα αφορά μείωση εισοδήματος, μείωση της απασχόλησης και απαξίωση του επενδυμένου κεφαλαίου σε συγκεκριμένο εξοπλισμό παραγωγής, για κάθε καλλιέργεια. 3. Για τον κλάδο της ζωικής παραγωγής θα υπάρξουν δυσμενείς συνέπειες από τον ανταγωνισμό γειτονικών χωρών κυρίως στην βοοτροφία. 61

Συμπεράσματα 4. Οι καλλιέργειες που αντιμετωπίζουν άμεσο πρόβλημα είναι : Τα ζαχαρότευτλα (40.000 περίπου στρέμματα) που συμμετέχουν κατά 3% στη διαμόρφωση του ακαθάριστου αγροτικού εισοδήματος. Οι επιπτώσεις από την συρρίκνωση της καλλιέργειας θα αφορούν κυρίως το εισόδημα και σε μικρό βαθμό την απασχόληση αφού η καλλιέργεια είναι εντάσεως κεφαλαίου. Οκαπνός(25.000 περίπου στρέμματα) που συμμετέχει κατά 9,57% στη διαμόρφωση του αγροτικού εισοδήματος. Οι επιπτώσεις από τη συρρίκνωση της καλλιέργειας θα αφορούν και το εισόδημα και την απασχόληση, αφού ο καπνός είναι καλλιέργεια εντάσεως εργασίας. 5. Από τις άλλες ετήσιες καλλιέργειες πρόβλημα θα αντιμετωπίσει το σκληρό σιτάρι. Λόγω της πλήρους εκμηχάνισης της καλλιέργειας αλλά και λόγω του ότι υπάρχει η δυνατότητα καλλιέργειας στις ίδιες εκτάσεις μαλακού σιταριού και κριθαριού, το κόστος περιορίζεται στην απώλεια εισοδήματος από την μείωση της επιδότησης. 62

Συμπεράσματα 6. Οι δενδρώδεις καλλιέργειες και τα αμπέλια μπορούν να διατηρήσουν και να βελτιώσουν τη συμμετοχή τους στην αγροτική οικονομία. 7. Τα αρωματικά φυτά, για να επεκταθούν σαν καλλιέργειες, πρέπει να συνδυασθούν με μεταποίηση και με συμβόλαια διάθεσης της παραγωγής. 8. Θετικές και μεγάλες είναι οι προοπτικές παραγωγής βιολογικών προϊόντων τόσο στη γεωργία όσο και στην κτηνοτροφία. 9. Από τις άλλες προωθούμενες και νέες καλλιέργειες και πρακτικές, αισιόδοξες προοπτικές υπάρχουν κυρίως για τα προϊόντα που παράγονται με βιολογικές μεθόδους καλλιέργειας. Τα ενεργειακά φυτά έχουν περιθώρια επέκτασης αλλά πρέπει να συνδυαστούν με επιχειρήσεις μεταποίησης. Η ΔΕΗ μπορεί και πρέπει να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο σαν μεγάλος καταναλωτής υγρών καυσίμων. 63

Συμπεράσματα 10. Θετικές προοπτικές υπάρχουν για την αιγοπροβατοτροφία. Η τάση είναι για ανάπτυξη μονάδων ημιεντατικής μορφής αλλά η ποιμενική μορφή πρέπει να στηριχθεί γιατί αξιοποιεί τους βοσκότοπους και δημιουργεί τη διαφορά στην ποιότητα του γάλατος. 11. Η βοοτροφία, που αποτελεί το δεύτερο σημαντικό κλάδο της κτηνοτροφίας και αντιμετωπίζει μεγαλύτερο ανταγωνισμό από γειτονικές χώρες, πρέπει να στηριχθεί στην κατεύθυνση της ποιοτικής παραγωγής και στην αξιοποίηση ιδιοπαραγόμενων ζωοτροφών για μείωση του κόστους. 12. Τέλος μια ειδική περίπτωση εκτροφής αποτελούν τα γουνοφόρα ζώα στον άξονα Σιάτιστα Καστοριά. Μετά τη δημιουργία μονάδας παραγωγής τροφής για γουνοφόρα λύθηκε ένα βασικό πρόβλημα αλλά πρέπει να ολοκληρωθεί το κύκλωμα με την διαχείριση των αποβλήτων της σφαγής. 64

Στόχοι και στρατηγική αγροτικής ανάπτυξης στη Δυτική Μακεδονία Οι στόχοι και η στρατηγική αγροτικής ανάπτυξης είναι σύμφωνοι: με τους στόχους της αναθεωρημένης ΚΑΠ 2003/04 με τις κατευθυντήριες γραμμές για την αγροτική ανάπτυξη με τον Καν. 1698/05 για το Ε.Γ.Τ.Α.Α. Η στρατηγική του προγράμματος Ενισχύει και συμπληρώνει την Κ.Α.Π. (κανόνες της αγοράς και εισοδηματική στήριξη) Λαμβάνει υπόψη τους στόχους για την οικονομική και κοινωνική συνοχή και συμβάλλει στην επίτευξή τους Ενισχύει τη στρατηγική της Λισσαβόνας Ενισχύει τη στρατηγική του Γκέτεμποργκ 65

Βασικός στόχος της μελέτης είναι: Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του πρωτογενή τομέα, μέσω καινοτόμων μεθόδων παραγωγής και διαφοροποιημένων δραστηριοτήτων υπό το πρίσμα βιώσιμων διαχειριστικών πρακτικών. 66

Στρατηγικοί Στόχοι 1 ος Στρατηγικός Στόχος: Αναδιάρθρωση και εκσυγχρονισμός των εκμεταλλεύσεων για την παραγωγή πιστοποιημένων ποιοτικών προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας. 2 ος Στρατηγικός Στόχος: Υιοθέτηση αμοιβαία επωφελούμενων περιβαλλοντικών οικονομικών μεθόδων παραγωγής στην κατεύθυνση διατήρησης του φυσικού περιβάλλοντος και της συνολικής ελκυστικότητας του αγροτικού χώρου. 3 ος Στρατηγικός Στόχος: Διεύρυνση της οικονομικής δραστηριότητας για την ανάπτυξη ενός βιώσιμου κοινωνικού ιστού, ώστε να δοθεί προοπτική στην αναζωογόνηση των αγροτικών περιοχών. 67

Σχηματική απεικόνιση της προτεινόμενης στρατηγικής ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΖΩΙΚΗΣ ΚΑΙ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑ - ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΟ ΠΡΟΪΟΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ - ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΑΝΑΓΚΩΝ ΑΓΟΡΑΣ ΙΣΟΤΗΤΑ ΕΥΚΑΙΡΙΩΝ 68

Σχέδιο Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (Π.Α.Α.) Δυτ. Μακεδονίας 69

ΑΞΟΝΑΣ 1 : ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΡΘΡΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ Μέτρο 1.1 : Αναβάθμιση δεξιοτήτων και εξειδίκευση του ανθρώπινου δυναμικού Μέτρο 1.2 : Αναδιάρθρωση και ανάπτυξη των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και της μεταποίησης των γεωργικών προϊόντων Μέτρο 1.3 : Προώθηση της έννοιας της ποιότητας στην παραγωγική διαδικασία Συνολικό κόστος ( ) 611.310.000 59.810.000 542.000.000 9.500.000 70

ΑΞΟΝΑΣ 2 : ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΚΑΙ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΟΥ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΕ Η ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Μέτρο 2.1 : Εφαρμογή βιώσιμων γεωργικών πρακτικών Μέτρο 2.2 : Αειφορική διαχείριση δασικής γης Συνολικό κόστος ( ) 67.100.000 40.400.000 26.700.000 71

ΑΞΟΝΑΣ 3 : ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΠΟΛΥΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ Μέτρο 3.1 : Ανάπτυξη διαφοροποιημένων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων Μέτρο 3.2 : Αναβάθμιση της ποιότητας ζωής Συνολικό κόστος ( ) 75.700.000 58.600.000 16.900.000 72

Συγκεντρωτικά στοιχεία προτεινόμενου προγράμματος: ΑΞΟΝΑΣ 1 : ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΡΘΡΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ΑΞΟΝΑΣ 2 : ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΚΑΙ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΟΥ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΕ Η ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΑΞΟΝΑΣ 3 : ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΠΟΛΥΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΣΥΝΟΛΟ Ενδεικτικό Συνολικό κόστος ( ) 611.310.000 67.100.000 75.700.000 754.110.000 73

Αξιολόγηση προτεινόμενων παρεμβάσεων Το Πρόγραμμα θα παρακολουθείται ως προς τις παρακάτω παραμέτρους: Φυσικοί δείκτες (πραγματοποίησης) Δείκτες αποτελέσματος Δείκτες επιπτώσεων 74

Εφαρμογή του προγράμματος Διοίκηση και Παρακολούθηση Το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης για τη Δυτ. Μακεδονία θα πρέπει: Να είναι αποτελεσματικό Να υλοποιηθεί γρήγορα Να έχει τη δυνατότητα ανασχεδιασμού Να συντονίζεται με την Κ.Α.Π. και το Εθνικό Π.Α.Α. Να έχει μετρήσιμα αποτελέσματα Να παρακολουθείται δυναμικά και τέλος Να εξασφαλίζει την αναγκαία συμπληρωματικότητα με τις διαρθρωτικές πολιτικές, π.χ. ΠΕΠ Δυτ. Μακεδονίας Για το λόγο αυτό απαιτείται ένα. 75

Σύστημα Διοίκησης και Παρακολούθησης του Προγράμματος Σχηματική απεικόνιση Π.Α.Α. Δυτ. Μακεδονίας Διασύνδεση με τις εθνικές πολιτικές και το εξωτερικό περιβάλλον συμπληρωματικότητα και εσωτερική συνοχή 76

Σύστημα Διοίκησης και Παρακολούθησης του Προγράμματος Α. Συντονισμός Αποφάσεων 1. Ομάδα Συντονισμού Αποφάσεων Εκπρόσωπος ΥΠ.Α.Α.Τ. (στην Περιφέρεια Δυτ. Μακεδονίας) Εκπρόσωπος ΟΠΕΚΕΠΕ / Παράρτημα Δυτ. Μακεδονίας Εκπρόσωπος Δ/νσης Αγροτικής Ανάπτυξης Δυτ. Μακεδονίας Εκπρόσωποι Δ/νσεων Γεωργίας των 4 Νομών Εκπρόσωπος των μελετητών (ΑΝΚΟ EURICON ΕΠΕ) 2. Συντονιστής Ο εκπρόσωπος της Δ/νσης Αγροτικής Ανάπτυξης Π.Δ.Μ. με αναπληρωτή τον εκπρόσωπο του ΥΠ.Α.Α.Τ. 3. Γραμματεία Από Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης Π.Δ.Μ. 77

Σύστημα Διοίκησης και Παρακολούθησης του Προγράμματος Συντονισμός Αποφάσεων 4. Ρόλοι Ανάλογα με τον φορέα που εκπροσωπούν. 5. Θεσμοθέτηση της Ομάδας Συντονισμού Αποφάσεων Με Υπ. Απόφαση ή άλλη διοικητική πράξη 6. Τρόπος επικοινωνίας των μελών της Ομάδας 7. Απαιτούμενα πληροφοριακά έντυπα 8. Προσδιορισμός σημείων ελέγχου π.χ. πριν από τη συνεδρίαση της Ε.Π. του ΠΑΑ ή του ΠΕΠ Δυτ. Μακεδονίας 9. Μηχανισμοί και μέτρα παρέμβασης της Ομάδας, σε περίπτωση σημαντικών αποκλίσεων 10. Πηγές άντλησης στοιχείων 11. Διάχυση αποτελεσμάτων της Ομάδας 78

Σύστημα Διοίκησης και Παρακολούθησης του Προγράμματος Β. Συντονισμός παρεμβάσεων 1. Συντονιστική Επιτροπή Παρεμβάσεων Εκπρόσωπος ΥΠ.Α.Α.Τ. (στην Περιφέρεια Δυτ. Μακεδονίας) Εκπρόσωπος Υ.Δ. ΠΕΠ Δυτ. Μακεδονίας Εκπρόσωπος Δ/νσης Αγροτικής Ανάπτυξης Δυτ. Μακεδονίας Εκπρόσωπος των μελετητών (ΑΝΚΟ EURICON ΕΠΕ) 2. Συντονιστής Ο εκπρόσωπος της Υ.Δ. ΠΕΠ Δυτ. Μακεδονίας 3. Γραμματεία Από την Υ.Δ. ΠΕΠ Δυτ. Μακεδονίας 4. Ρόλοι Ανάλογα με τον φορέα που εκπροσωπούν. 79

Σύστημα Διοίκησης και Παρακολούθησης του Προγράμματος Συντονισμός Παρεμβάσεων 5. Θεσμοθέτηση της Συντονιστικής Επιτροπής Παρεμβάσεων Με Υπ. Απόφαση ή άλλη διοικητική πράξη 6. Τρόπος επικοινωνίας των μελών της Ομάδας 7. Απαιτούμενα πληροφοριακά έντυπα 8. Προσδιορισμός σημείων ελέγχου π.χ. πριν από τη συνεδρίαση της Ε.Π. του ΠΑΑ ή του ΠΕΠ Δυτ. Μακεδονίας 9. Μηχανισμοί και μέτρα παρέμβασης της Ομάδας, σε περίπτωση σημαντικών αποκλίσεων 10. Πηγές άντλησης στοιχείων 11. Διάχυση αποτελεσμάτων της Ομάδας 80

Διαπιστώσεις / Συμπεράσματα Οι νέες πολιτικές για την ανάπτυξη της υπαίθρου, στοχεύουν στην μετάβασή της σε μία νέα κατάσταση, πιο ανταγωνιστική, επενδύουν στον ανθρώπινο παράγοντα και στη γνώση, επενδύουν στη νέα τεχνολογία, προστατεύουν το περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα, αντιμετωπίζοντάς τα ως μακροπρόθεσμη επένδυση, δίνουν διέξοδο στην απασχόληση, όχι μόνο με γεωργικές δραστηριότητες αλλά και με την ανάπτυξη νέων, συνδράμουν στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, με την υλοποίηση υποδομών και καινοτόμων επενδύσεων, αναδεικνύουν τη σημαντικότητα και πολυλειτουργικότητα του αγροτικού χώρου (χώρος κατοικίας και δουλειάς). 81

.. πάνω από όλα προωθούν τον «ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΣΜΟ» (σχεδιασμός, εκπαίδευση, ποιότητα, περιβάλλον, πολιτισμός κ.λπ.) ως το σημαντικότερο παράγοντα για αειφορική ανάπτυξη της υπαίθρου. Οι πόροι που πιθανά θα απαιτηθούν είναι διαθέσιμοι. Το όραμα, το σχέδιο, το πρόγραμμα είναι διαθέσιμα. Οι καλά ενημερωμένοι πολίτες που θα κληθούν να το υλοποιήσουν, προς όφελος δικό τους αλλά και της περιοχής στην οποία ζουν, είναι το ζητούμενο. Όλοι έχουμε συγκεκριμένο ρόλο που θα πρέπει να τον παίξουμε σωστά, ξεκινώντας από την μετάδοση της νέας γνώσης προκειμένου να γίνει κτήμα των πολλών, κάτι που η σημερινή συνάντηση εξυπηρετεί. 82

Ειλικρινείς ευχαριστίες Στο ΥΠ.Α.Α.Τ. για την εμπιστοσύνη στο έργο μας Στην Περιφέρεια Δυτ. Μακεδονίας, για τη συνεχή συνεργασία/ υποστήριξη Στις Ν.Α. και Τ.Α. Α βαθμού, για τη συνεργασία στα πλαίσια της μελέτης Στις υπηρεσίες για την παροχή των στοιχείων Στους φορείς για την ενεργή συμμετοχή Στον εκπρόσωπο της ΠΑΣΕΓΕΣ για τη συνεργασία Στους αγρότες για την ανταπόκριση στα ερωτηματολόγια Στις οργανώσεις αγροτών Στο Γ.Π. Αθηνών για τον έλεγχο και διατύπωση θετικής άποψης για τη μελέτη Στον ΟΠΕΚΕΠΕ / Παράρτημα Δυτ. Μακεδονίας που δια της εκπροσώπου του έλεγξε και βρήκε τη μελέτη σύμφωνη με την Κ.Α.Π. Στην Ομάδα Ελέγχου της μελέτης, εκ μέρους του ΥΠ.Α.Α.Τ. (έλεγχος, συνεργασία, αμφίδρομη σχέση) και τέλος 83

Ειλικρινείς ευχαριστίες Στην Ομάδα Έργου, που ολοκλήρωσε μία τόσο σημαντική δουλειά που αποτελεί, κατά την άποψή μου, τη σημαντικότερη και πιο ολοκληρωμένη δουλειά που έγινε ποτέ σε Περιφερειακό επίπεδο για το σχεδιασμό της αγροτικής ανάπτυξης. Αντανακλά την απαίτηση που έθεσε το ΥΠ.Α.Α.Τ. και πάνω απ όλα, ήταν χρήσιμη γιατί τροφοδότησε ήδη τον Εθνικό Σχεδιασμό. Είμαστε στη διάθεσή σας για παροχή πρόσθετων στοιχείων. Σας ευχαριστώ εκ μέρους της Ομάδας Έργου Γιώργος Αμανατίδης Γενικός Δ/ντής ΑΝΚΟ Υπεύθυνος Έργου 84

Ε π α γ γ ε λ μ α τ ι σ μ ό ς 85