ΓΕΝΙΚΟ ΠΡΟΞΕΝΕΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΟ ΣΙΚΑΓΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ

ΓΕΝΙΚΟ ΠΡΟΞΕΝΕΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΟ ΣΙΚΑΓΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Σικάγο, 29 Ιουνίου 2010 Θέμα : Ο κλάδος ιχθυοκαλλιεργειών στις ΗΠΑ. Η παρούσα οικονομική συγκυρία έχει διαμορφώσει ένα περιβάλλον με εξαιρετικά ενδιαφέρουσες παραμέτρους στον κλάδο των ιχθυοκαλλιεργειών στις ΗΠΑ. Αυτό μπορεί να διαπιστωθεί από την μελέτη των στοιχείων του κλάδου την τελευταία δεκαετία. Οι τιμές στον κλάδο ενέργειας έχουν επιδράσει την τελευταία τριετία στο κόστος παραγωγής και μετά την ταχύτατη επέκταση του κλάδου η παρούσα κατάσταση και ένεκα εξωγενών παραγόντων 1 έχει δημιουργήσει ευρύτερο προβληματισμό. Η συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση για ψάρια και για υγιεινά ιχθυέλαια (ωμέγα-3 λιπαρά οξέα) έχει οδηγήσει σε τριπλασιασμό της παγκόσμιας παραγωγής των ιχθυοκαλλιεργειών μέσα σε περίπου μια δεκαετία, με συνέπεια το 2009 πια, για πρώτη φορά, το 50% όλων των ψαριών που καταναλώνονται διεθνώς, να είναι ιχθυοκαλλιέργειας, σύμφωνα με μια νέα επιστημονική έρευνα. Σύμφωνα με έρευνα 2, η παραγωγή και κατανάλωση ψαριών διεθνώς γνώρισε εκρηκτική ανάπτυξη μετά το 1995 και μέχρι σήμερα, κυρίως επειδή υπήρξε ολοένα μεγαλύτερη εκτίμηση για τα οφέλη από τη διατροφή με ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, που υπάρχουν μόνο στα λιπαρά ψάρια, όπως ο σολομός, η σαρδέλα, ο βακαλάος κ.α. Τα οφέλη αυτά αφορούν την προστασία της καρδιάς, την καλύτερη νοητική ανάπτυξη, την αντιμετώπιση ρευματοπαθειών και λοιπών ασθενειών. Α. Ο κλάδος διεθνώς και η σταδιακή εξέλιξή του στις ΗΠΑ Η μέση παγκόσμια κατανάλωση ψαριών αυξήθηκε από 9,9 κιλά ανά άτομο στη δεκαετία του 60, σε 16,4 κιλά το 2005 και σήμερα εκτιμάται ότι είναι ακόμα 1 Ο τ υφώνας Katrina και η μόλυνση από την έκρηξη στο διυλιστήριο της BP στα ανοικτά του κόλπου του Μέξικο είναι τα σημαντικότερα παραδείγματα. 2 Της καθηγήτρια Ρόζαμοντ Νέιλορ του πανεπιστημίου Στάνφορντ (διευθύντρια του Προγράμματος Διατροφικής Ασφάλειας και Περιβάλλοντος του ίδιου πανεπιστημίου) και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PNAS της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ.

μεγαλύτερη. Ένα μεγάλο μέρος της αυξημένης ζήτησης προέρχεται από την πολυπληθή Κίνα. Έχουν γίνει προσπάθειες να χρησιμοποιηθούν φυτικά υποκατάστατα για τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, αλλά συνήθως δεν περιέχουν όλα τα επιθυμητά συστατικά των τελευταίων. Από την άλλη, εκτιμάται ότι θα εντείνεται διαρκώς ο δημόσιος διάλογος γύρω από την ποιότητα των ψαριών των ιχθυοκαλλιεργειών, όσον αφορά το περιεχόμενο της διατροφής τους 3. Η κατάσταση είναι χειρότερη με τα σαρκοφάγα ψάρια των ιχθυοκαλλιεργειών. Σύμφωνα με την προαναφερθείσα έρευνα, η πρακτική αυτή διατροφή των ψαριών των ιχθυοκαλλιεργειών με άλλα ψάρια (λιγότερο πολύτιμα, από εμπορική και υγιεινή σκοπιά, όπως η σαρδέλα), που έχουν αλιευτεί στις ανοικτές θάλασσες- επιβαρύνει σημαντικά τα αποθέματα των θαλάσσιων οργανισμών σε όλο τον κόσμο. Το 2006 η παγκόσμια παραγωγή ιχθυοκαλλιεργειών ήταν 51,7 εκατ. μετρικοί τόνοι και περίπου 20 εκατ. τόνοι ψαριών της ανοικτής θάλασσας αλιεύτηκαν για να γίνουν ιχθυοτροφές για τα ψάρια των ιχθυοκαλλιεργειών. Μπορεί να χρειαστούν ακόμα και δυόμιση κιλά ψαριών αλιευμένων στην ανοικτή θάλασσα, για να παραχθεί μισό κιλό σολομού ιχθυοκαλλιέργειας. Η ίδια έρευνα αναφέρει ότι για να γίνει η παραγωγή σολομού ιχθυοκαλλιέργειας πιο φιλική προς το περιβάλλον, πρέπει απλώς να μειωθεί η ποσότητα των ιχθυελαίων που περιλαμβάνεται στη δίαιτα του σολομού. Όμως, σύμφωνα με τους ερευνητές, η νέα μανία των καταναλωτών για τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα θα συνεχίσει να ασκεί μεγάλες πιέσεις στα θαλάσσια οικοσυστήματα, μέσω των ιχθυοκαλλιεργειών, εκτός και εξευρεθούν σύντομα εναλλακτικές λύσεις, εμπορικά βιώσιμες, κάτι που ειδικά στις ΗΠΑ αποτελεί αντικείμενο δημόσιων και ιδιωτικών ινστιτούτων και οργανισμών 4. Οι ιχθυοκαλλιέργειες διεθνώς (με παραγωγή 52 εκατ. τόνων το 2009) καλύπτουν πλέον σχεδόν το ½ της τελικής κατανάλωσης ψαριών και θαλασσινών 5. Η ευρωπαϊκή παραγωγή ιχθυοκαλλιέργειας - αν και καταλαμβάνει μικρό μερίδιο (4% στην παγκόσμια παραγωγή) παρουσιάζει επίσης αξιοσημείωτη ανάπτυξη (5% 3 Φυτοφάγα ψάρια, όπως ο κυπρίνος (σαζάνι), δεν έχουν ανάγκη να τρώνε άλλα ψάρια, όταν είναι ελεύθερα, όμως στις φάρμες των ιχθυοκαλλιεργειών, για να μεγαλώσουν πιο γρήγορα και να έχουν καλύτερη γεύση, ταΐζονται με άλλα ψάρια και έλαια. 4 Σύμφωνα με την έρευνα, πρέπει να εξαπλωθούν περισσότερο υποκατάστατες ιχθυοτροφές, όπως οι πρωτεΐνες από δημητριακά και υποπροϊόντα της κτηνοτροφίας, καθώς και τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα που παράγονται από μονοκύτταρους μικρο-οργανισμούς και γενετικά τροποποιημένα φυτά, έτσι ώστε οι ιχθυοκαλλιέργειες να προστατεύουν τα αποθέματα ψαριών των θαλασσών και όχι συμβάλλουν στην εξαφάνισή τους. 5 Ο κλάδος της θαλάσσιας ιχθυοκαλλιέργειας αποτελεί μία σημαντική παγκόσμια βιομηχανία με σημαντικό ρυθμό ανάπτυξης κατά τα τελευταία τριάντα χρόνια (κατά μέσο όρο ανώτερο του 10% ετησίως) και με συνολικό κύκλο εργασιών που υπερβαίνει τα 50 δισ. δολ. ΗΠΑ. Το μεγαλύτερο ποσοστό της παγκόσμιας παραγωγής ψαριών με ιχθυοκαλλιέργειες (80% περίπου) προέρχεται από τη περιοχή του ινδο-ειρηνικού. 2

κατά μέσο όρο στο διάστημα 2000-2008), με κυρίαρχο είδος τον σολομό (άνω του 50%). Η άνοδος της ζήτησης διεθνώς στηρίχθηκε: -στην αύξηση της παγκόσμιας κατά κεφαλήν κατανάλωσης αλιευτικών προϊόντων στα σχεδόν 17 κιλά ετησίως το 2006 από 14,5 κιλά κατά τη δεκαετία του 1990 και σταδιακά στα 19,2 κιλά το 2008 6. -στην πλήρη εκμετάλλευση άνω του 80% των αλιευτικών αποθεμάτων, με αποτέλεσμα η παγκόσμια παραγωγή από ελεύθερη αλιεία να παραμένει σχεδόν στάσιμη μετά το 1985. Οι προοπτικές ανάπτυξης του κλάδου στις ΗΠΑ είναι ιδιαίτερα θετικές. Οι εκτιμήσεις των παραγόντων της αγοράς ενισχύονται από δύο κυρίως παράγοντες: - Πρώτον, από την αυξανόμενη ζήτηση κυρίως από νοικοκυριά νεότερης ηλικίας, τα οποία έχουν προτεραιότητα τη διαμόρφωση διατροφικού προφίλ που διασφαλίζει τόσο την σωματική, όσο και την πνευματική υγεία, με την αποφυγή κατανάλωσης τοξινών μέσω της λήψης πρωτεϊνών από το κόκκινο κρέας. - Δεύτερον, από την προσδοκώμενη αύξηση των πωλήσεων λόγω της ανάπτυξης νέων αγορών σε χώρες της Βαλκανικής, της Βόρειας Ευρώπης, της Αμερικανικής ηπείρου και της Ασίας, που αποτελούν σημείο αναφοράς σε όλες τις αναλύσεις και την ανάγκη απεξάρτησης από την Κίνα σε αυτόν τον τομέα εισαγωγών, καθώς ολοένα και περισσότερο τίθενται ζητήματα υγιεινής των ιχθυοκαλλιεργείων και εν γένει των αλιευμάτων από αυτή την γεωγραφική περιφέρεια του πλανήτη. Εκτός, όμως, από τους παραπάνω λόγους, σημαντικό ρόλο στην περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου αναμένεται να διαδραματίσουν : α) Η προβλεπόμενη δημιουργία εγκαταστάσεων υποδομής προκειμένου να υποστηριχθούν οι αλιευτικές δραστηριότητες στη θάλασσα και τις τεράστιες λίμνες που διαθέτει η χώρα, παρά τις αντίξοες καιρικές συνθήκες που επικρατούν το μεγαλύτερο διάστημα του έτους (παγωνιά και χιονοθύελλες στις λεγόμενες Great Lakes και ανεμοστρόβιλοι στα νότια της χώρας) με παράλληλη εξέταση της 6 H παραγωγή τριπλασιάστηκε το διάστημα 1995-2007, εκτιμά η ομάδα της Ρόσαμοντ Νέιλορ του Πανεπιστημίου Στάνφορντ. Η αύξηση αποδίδεται κυρίως στην άνοδο της ζήτησης για λιπαρά ψάρια όπως ο σολομός και ο τόνος, τα οποία περιέχουν ω-3 λιπαρά οξέα που προστατεύουν το καρδιαγγειακό και το νευρικό σύστημα. Βέβαια, τα ω-3 λιπαρά οξέα δεν περιέχονται μόνο στο σολωμό. Στην κατηγορία των λιπαρών ψαριών που αλιεύονται μάλιστα στην περιοχή της Μεσογείου συμπεριλαμβάνονται η σαρδέλα, η τσιπούρα, το φαγκρί, το μπαρμπούνι, ο κολιός, η γόπα και άλλα. Τα συγκεκριμένα είδη έχουν μικρότερη διάρκεια ζωής με αποτέλεσμα να έχουν λιγότερες πιθανότητες να αποθηκεύσουν υψηλές ποσότητες τ οξι κών ε νώσεω ν. 3

προοπτικής επέκτασης των ιχθυοκαλλιεργητικών μονάδων εκτός των στενών πλαισίων των κόλπων και στην ανοιχτή θάλασσα. β) Τα νέα επενδυτικά προγράμματα του Υπ. Γεωργίας των ΗΠΑ 7 (κυρίως από το 2003 και κατόπιν), παράλληλα με την ανάπτυξη των εμπορικών δικτύων και την έρευνα για την καλλιέργεια νέων ειδών, σε μια προσπάθεια προσέγγισης των διατροφικών συνηθειών των καταναλωτών. Νέα είδη ψαριών όπως η tilapia, έχουν διεισδύσει στη βιομηχανική παραγωγή, ενώ σημαντικά βήματα έχουν γίνει και στην ιχθυοκαλλιέργεια γλώσσας και γ) Η οικονομική υποστήριξη μέσω ενισχυμένων φορολογικών απαλλαγών σε επιχειρήσεις που επενδύουν σε εξαγωγικές δραστηριότητες στον συγκεκριμένο κλάδο, αλλά και στην ένταξη των ιχθυοκαλλιεργειών στην βιομηχανία ανάπτυξης Η παραγωγική διαδικασία της ιχθυοκαλλιέργειας περιλαμβάνει τρία στάδια: α) την ιχθυογέννηση, β) την πάχυνση και γ) την συσκευασία και επεξεργασία. Στο πρώτο στάδιο, αναπαράγεται και αναπτύσσεται ο γόνος μέχρι βάρους 2 γραμμαρίων. Ο γόνος παράγεται σε ειδικά διαμορφωμένες δεξαμενές στις εγκαταστάσεις του ιχθυογεννητικού σταθμού από τους γεννήτορες (μάνες και πατεράδες), οι οποίοι γονιμοποιούνται κάτω από φυσικές διαδικασίες. Μετά την αρχική εκκόλαψη των αβγών, τα ιχθύδια παραμένουν στις χερσαίες δεξαμενές για χρονικό διάστημα που κυμαίνεται από 120 έως 140 ημέρες. Το δεύτερο στάδιο, είναι αυτό της εκτροφής των ιχθυδίων, όπου γίνεται εισαγωγή του γόνου ψαριών στις πλωτές εγκαταστάσεις και η εκτροφή τους μέχρι να εξαλιευθούν. Ο συνολικός απαιτούμενος χρόνος εκτροφής για να φτάσουν τα ψάρια σε εμπορεύσιμο μέγεθος κυμαίνεται από 18 μέχρι και 20 μήνες, ανάλογα πάντα με τις κλιματολογικές συνθήκες και το είδος των ψαριών 8. Τέλος, αφού εξαλιευθούν τα ψάρια από τις μονάδες πάχυνσης, μεταφέρονται στο χώρο του συσκευαστηρίου όπου διαλέγονται και ταξινομούνται ανά μέγεθος και στη συνέχεια συσκευάζονται σε κιβώτια φελιζόλ επεξεργασμένα ή μη. Αυτή η φάση είναι εξαιρετικά σημαντική καθώς πλέον οι εξελιγμένες μέθοδοι υψηλής-βαθείας καταψύξεως έχουν προσδώσει σημαντικές δυνατότητες αύξησης του χρόνου συντήρησης των ιχθυηρών, είτε αλιευμάτων είτε θαλασσοκαλλιέργειας. Όπως 7 http://aquaculture.noaa.gov/about/welcome.html 8 Προκειμένου να επιταχύνουν την ανάπτυξη των ψαριών και να βελτιώσουν τη γεύση τους, οι ιχθυοκαλλιεργητές συχνά τα ταΐζουν με ιχθυέλαια και ιχθυάλευρα, δηλαδή τροφές που παράγονται από φθηνά άγρια ψάρια όπως οι αντσούγιες και οι σαρδέλες. Το 2006 η παραγωγή των ιχθυοτροφείων έφτασε τους 51,7 εκατομμύρια μετρικούς τόνους. Για να παραχθεί αυτή η ποσότητα χρειάστηκαν περίπου 20 εκατομμύρια τόνοι άγριων ψαριών για ιχθυάλευρα και ιχθυέλαια. Απαιτούνται περίπου 2,5 κιλά άγριων ψαριών για να παραχθεί μισό κιλό σολομού. 4

φαίνεται και από τα στατιστικά στοιχεία του παραρτήματος οι ανταγωνίστριες χώρες που διεκδικούν μερίδιο στις ΗΠΑ, επιλέγουν και τις μακρινές αγορές, δίχως να υπάρχει πρόβλημα κόστους και διατήρησης του προϊόντος. Άλλωστε η μέση τιμή για αλιεύματα εισαγωγής είναι ανταγωνιστική, παρά την μεταφορά τους με αεροπλάνο, καθώς σύμφωνα με στοιχεία του National Oceanic & Atmospheric Administration τα μύδια πωλούνται σε τιμές χονδρικής 3 δολ. το κιλό, τα χτένια 3 δολ., οι αστακοί (από το Maine) 4 δολ., τα καβούρια 4 δολ. το ψάρι Alaskan Pollock 1 δολ. (πρόκειται για αλίευμα που μόνο το 2009 πούλησε 1.8 δις. κιλά αξίας 330 εκ. δολ.). Οι τιμές για τα αντίστοιχα είδη ιχθυοτροφείου δεν είναι σημαντικά διαφοροποιημένη. Οι προοπτικές ανάπτυξης του κλάδου παραμένουν σημαντικές. Σύμφωνα με στοιχεία του FAO (2005), το 2030 θα απαιτούνται πάνω από 70 εκατ. επιπλέον τόνοι προϊόντων ιχθυοκαλλιέργειας (αύξηση κατά 140%) για την κάλυψη της ζήτησης. Η εγχώρια παραγωγή προβλέπει η έκθεση του Υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ (USA Department of Agriculture USDA) σχετικά σταθερή ανάπτυξη, παρά τις αντιξοότητες, για το 2011. Το πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα αναμένεται να αυξηθεί και το 2010 παρά τις αντιξοότητες ένεκα της καταστροφής στον Κόλπο του Μεξικό. Στις ΗΠΑ η ιχθυοκαλλιέργεια είναι μονάχα 1 δις δολ. ετησίως ενώ η συνολική παγκόσμια αξία είναι 70 δις. δολ. Μόνον το 20% της παραγωγής στις ΗΠΑ αφορά ψάρια, καθώς οι επιχειρήσεις επικεντρώνονται στις ιχθυοκαλλιέργειες οστρακοειδών και μαλακόδερμων μιας και έχουν μεγαλύτερη ζήτηση και τιμή. Β. Τα κανάλια προώθησης, οι διανομείς και οι επιχειρήσεις του κλάδου Ο κλάδος επεξεργασίας και διανομής-προώθησης των προϊόντων ιχθυηρών στις ΗΠΑ αποτελείται από 550 εταιρείες οι οποίες συνολικά έχουν 10 δις δολ. εισόδημα και από 2000 μονάδες διανομέων (μονάδες με μια έδρα ή με πολλά υποκαταστήματα) οι οποίες έχουν 12 δις δολ. έσοδα. Πολλές εταιρείες έχουν παραγωγή και στα δυο επίπεδα όπως οι : American Seafoods, Bumble Bee Foods, Tri Marine International και Trident Seafoods. Οι επιχειρήσεις επεξεργασίας διαμορφώνουν έναν εξαιρετικά συγκεντρωτικό κλάδο, καθώς οι 50 μεγαλύτερες κατέχουν το 70% του εισοδήματος. Ενώ το αντίθετο συμβαίνει με τις εταιρείες διανομείς του προϊόντος, καθώς οι 50 μεγαλύτεροι του κλάδου, διαθέτουν μόνον το 1/3 της αγοράς. Τα συγκεκριμένα στοιχεία αφορούν τόσο τα προϊοντα ελεύθερης αλιείας, όσο και των ιχθυοκαλλιεργειών. 5

Αντιστοίχως στον τομέα της ιχθυοκαλλιέργειας δραστηριοποιούνται 2000 εταιρείες με εισόδημα συνολικά 4 δις. δολ. που διανέμεται σε μικρά ποσά σε ευρύ φάσμα επιχειρήσεων καθώς δεν υπάρχει συγκέντρωση σε αυτόν τον κλάδο. Τα σημαντικότερα ψάρια ελεύθερης αλίευσης που διακινούνται ως κατεψυγμένα είναι ο βακαλάος, ο γαλέος, pollock (είδος ψαριού που μοιάζει με μπαλάδες), whiting (παρόμοιο με τη γλώσσα). Οι περισσότερες εταιρείες παραγωγής έχουν την έδρα τους είτε στα παράλια της Καλιφόρνιας, είτε στο Τέξας, Λουϊζιάνα, Φλόριδα στον Νότο, αλλά και στις Ανατολικές ακτές των ΗΠΑ, στη Βοστόνη, Maine, New Jersey και Virginia. Οι περιοχές αυτές ήδη αντιμετωπίζουν πρόβλημα κορεσμού και υπεραλίευσης σε πολλά είδη ιχθυωδών και για αυτό η βιομηχανία διαφοροποιείται προς την κατεύθυνση της ιχθυοκαλλιέργειας. Οι μεγαλύτερες καλλιέργειες αφορούν : catfish, mollusks (στρείδια και μύδια), trout (βακαλάος). (Ειδικότερα βλ. παράρτημα ) Γ. Οι εισαγωγές και εξαγωγές στις ΗΠΑ Η Κίνα αποτελεί τον σημαντικότερα εμπορικό εταίρο των ΗΠΑ στον κλάδο, τόσο στις εισαγωγές όσο και στις εξαγωγές. Η Κίνα κατέχει το 51% των εισαγωγών ιχθυηρών εν γένει εκ των οποίων το 80% αφορά προϊόντα ιχθυοκαλλιέργειας 9. O Καναδάς, η Χιλή, το Βιετνάμ, η Νορβηγία και το Εκουαδόρ έχουν υψηλό μερίδιο στις ετήσιες εισαγωγές. Το ύψος των εισαγωγών έφτασε το 2009 τους 817.857 τόνους, αυξημένο κατά 4.6% σε σχέση με το 2008. Το πρώτο τρίμηνο του 2010 παρατηρείται μια πτώση 2.1% που εκτιμάται ότι αφορά την εν γένει οικονομική κατάσταση και την πτώση των εισαγωγών από την Χιλή (κυρίως τσιπούρας) λόγω υψηλής τιμής. Οι εξαγωγές των ΗΠΑ κατευθύνονται στον Καναδά, Ιαπωνία, Γερμανία, Ν. Κορέα και Κίνα. Συνολικά το 2009 οι εξαγωγές έφτασαν τα 337 εκ. δολ., ενώ το πρώτο τρίμηνο του 2010, παρά την γενικευμένη κρίση στον κλάδο λόγω της πετρελαιοκηλίδας στα ανοιχτά της Λουιζιάνα, οι εξαγωγές έχουν αυξηθεί κατά 5.6% σε σχέση με το 2009. Όπως παρουσιάζεται από τους ειδικούς πίνακες του NMFS (Νational Marine Fisheries Service) οι κυριότερες εισαγωγές το 2008 αφορούσαν : γαρίδες (φρέσκες και κατεψυγμένες) 4.1 εκ. δις δολ., σολωμός (φρέσκος και κατεψυγμένος 1.03 δις. δολ., ψάρια ανοιχτής θαλάσσης (φρέσκα και κατεψυγμένα, 9 www.nmfs.noaa.gov/fishwatch και www.fao.org 6

φιλέτα και ολόκληρα) 909 εκ. δολ., καβούρια (φρέσκα και κατεψυγμένα) 721 εκ. δολ., τόνος (κονσέρβα) 661.4 εκ. δολ., τόνος (φρέσκος και κατεψυγμένος ολόκληρος) 601.5 εκ. δολ., αστακός (ολόκληρος τύπου αμερικής) 591.9 εκ. δολ., καβουρόψυχα (κονσέρβα) 546.9 εκ. δολ., σολωμός (φρέσκος και κατεψυγμένος ολόκληρος) 515.6 εκ. δολ. και groundfish (φρέσκο και κατεψυγμένο φιλέτο) 442.4 εκ. δολ. Προκειμένου περί εξαγωγών προϊόντων των ΗΠΑ πρέπει να εκδοθεί συγκεκριμένο πιστοποιητικό ποιότητας και υγιεινής επάρκειας (βλ. http://www.seafood.nmfs.noaa.gov/request_cert.html). Προκειμένου περί εισαγωγών ισχύουν τα πιστοποιητικά που προβλέπει το FDA και οι ετικέτες που οφείλουν να έχουν τα προϊόντα που τυποποιούνται. Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι οι εισαγωγές καναδέζικου αστακού από την εταιρεία Clearwaters Seafoods Ltd. αποτελούν το 60% των γενικών εισαγωγών αυτού του είδους από τον Καναδά και τούτο οφείλεται στην εξασφάλιση του σχετικού πιστοποιητικού (μόνον έξι καναδικές εταιρείες το διαθέτουν). Η επίδραση στην οικονομία των ΗΠΑ από τη δραστηριότητα της βιομηχανίας αλιείας και της θαλασσοκαλλιέργειας είναι σημαντικότατη και σύμφωνα με στοιχεία του NMFS για το 2006 ήταν συνολικά 102.539.452 δολ. σε εμπορικές συναλλαγές, 9.100.130 δολ. από την λειτουργία seafood processors και αντιπροσώπων, 19.487.496 δολ. σε πωλητές χονδρικής και διανομείς και 59.023.602 δολ. στον κλάδο λιανικής (εστιατόρια και απλά λιανική πώληση). Δ. Η ελληνική παρουσία Σύμφωνα και με μελέτη της Εθνικής Τραπέζης Ελλάδος, ο περιορισμένος χρόνος ζωής του προϊόντος καθιστά πρόκληση την αποτελεσματική διακίνησή του. Η μεταφορά του σε μακρινούς προορισμούς (όπως ΗΠΑ, Ρωσία και Καναδάς) μπορεί να γίνει μόνο αεροπορικώς εκτινάσσοντας το κόστος μεταφοράς στα 1,5-2 ευρώ/κιλό, όταν η μεταφορά του οδικώς σε ευρωπαϊκούς προορισμούς κυμαίνεται κοντά στα 0,20-0,40 ευρώ/κιλό. Όπως όμως παρουσιάζεται από τις εισαγωγές από την Κίνα, το Βιετνάμ, την Νέα Ζηλανδία, την Ταϊλάνδη, την Ιαπωνία και την Νορβηγία, και αυτό το εμπόδιο πλέον δεν εκτιμάται ως ανυπέρβλητο. Μάλιστα 7

εσχάτως η Ισπανία και η Κροατία εμφανίζονται να αναβαθμίζουν τις δυνατότητές τους στην ιχθυοκαλλιέργεια, με σκοπό την ανάπτυξη εξαγωγών και προς τις ΗΠΑ 10. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΝMFS το 1999 η Ελλάδα εξήγαγε συνολικά 160.523 κιλά ιχθυηρά αξίας 1,3 εκ. δολ. ενώ το 2009 η αξία έφτασε τα 14,9 εκ. δολ. για 2,1 εκ. κιλά. Η τάση είναι εξαιρετικά σημαντική και επικεντρώνεται κυρίως σε λαυράκι, τσιπούρα, χταπόδι, βακαλάο, ξιφία, κονσέρβα σαρδέλας και τόνο (bluefin tuna) που είναι ιδιαίτερα δημοφιλές είδος στις ΗΠΑ. Ειδικότερα οι πίνακες του παραρτήματος αναφέρουν τα ειδικότερα στοιχεία. Η σημαντική τάση που σταθερά κερδίζει έδαφος στην αγορά των ΗΠΑ, μπορεί να αποτελέσει μονάχα την αρχή για σταθερή είσοδο και άλλων ειδών που εισάγονται ήδη από άλλες ανταγωνίστριες χώρες. Το Γραφείο μας διαθέτει πίνακες με στοιχεία εισαγωγέων και λοιπών εταιρειών που προωθούν ιχθυηρά στην αγορά. Η πλήρης έρευνα με τους πίνακες ευρίσκεται ανηρτημένη στον δικτυακό τόπο www.agora.mfa.gr/us69. Ο Προϊστάμενος Χρήστος Λελεμψής Σύμβουλος ΟΕΥ Α Συν. 44 σελ. & 3 καταστάσεις ΚΔ/κδ 10 www.seafoodsource.com 8

Fish: Customs Value by Customs Value for ALL Countries U.S. Imports for Consumption Annual + Year-To-Date Data from Jan - Apr 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2009 YTD 2010 YTD Percent Change Country In 1,000 Dollars YTD2009 - YTD2010 China 332,846 393,710 518,847 716,670 944,039 1,117,635 1,211,232 1,166,611 400,792 379,989-5.20% Canada 764,462 704,445 663,879 718,768 771,956 761,177 786,016 735,890 237,171 270,501 14.10% Chile 456,377 582,185 576,907 656,880 831,266 900,926 858,075 600,558 256,541 141,505-44.80% Norway 67,092 65,467 48,393 42,309 71,468 81,753 52,721 241,737 50,280 122,751 144.10% Indonesia 68,416 75,318 80,562 107,242 109,459 139,471 171,107 177,989 53,847 62,106 15.30% Vietnam 93,854 80,170 103,746 85,471 96,937 106,464 123,305 170,411 52,856 62,549 18.30% Ecuador 89,651 114,234 108,875 123,035 123,999 157,333 142,731 153,194 66,989 70,637 5.40% United Kingdom 19,347 50,371 43,628 30,750 49,995 71,731 69,121 115,959 32,207 41,008 27.30% Japan 37,160 41,481 44,888 43,851 54,729 72,105 74,668 78,709 29,538 33,748 14.30% Costa Rica 71,381 63,167 55,058 58,112 53,242 62,404 72,183 74,064 24,889 27,241 9.40% Mexico 42,365 47,894 56,382 67,582 66,996 77,800 74,220 73,555 24,556 26,262 6.90% Iceland 147,499 130,071 134,403 119,470 121,223 103,699 75,582 73,145 34,145 32,358-5.20% Faroe Islands 11,341 12,500 6,524 4,009 2,872 6,574 15,605 61,124 12,421 17,234 38.80% Honduras 19,335 18,657 25,879 43,318 50,136 58,105 65,263 57,955 20,207 19,009-5.90% Thailand 34,736 42,289 42,456 45,943 39,365 45,291 47,935 53,473 16,868 14,999-11.10% Philippines 28,098 32,240 31,767 51,688 60,613 70,657 58,307 51,195 16,332 12,285-24.80% Panama 40,127 55,064 56,373 55,875 58,899 60,971 63,597 47,352 14,822 18,745 26.50% Argentina 38,917 40,581 45,163 43,156 52,886 49,173 51,872 43,631 12,744 10,943-14.10% New Zealand 89,229 75,648 76,786 59,403 60,587 52,090 55,367 43,423 13,858 14,026 1.20% Taiwan 31,308 35,035 57,290 49,072 46,244 56,812 54,941 41,482 10,348 9,580-7.40% Peru 5,616 11,519 20,866 23,434 12,659 19,803 28,820 32,315 18,890 25,211 33.50% Russia 42,937 44,718 36,633 38,706 34,216 29,350 23,811 24,791 14,399 17,407 20.90% Trin & Tobago 24,239 18,507 20,436 25,344 43,215 33,509 20,211 20,745 3,344 7,837 134.40% Colombia 2,172 2,854 3,817 4,836 7,372 9,407 15,327 17,803 5,293 8,082 52.70% Poland 1,601 2,384 9,944 6,934 4,385 7,580 8,865 17,058 6,376 10,576 65.90% Nicaragua 8,999 7,955 8,071 11,363 12,136 12,781 15,482 15,746 6,111 6,827 11.70% Brazil 27,505 29,858 37,251 38,101 30,712 27,318 21,299 15,562 6,237 4,614-26.00% Suriname 5,049 5,256 7,831 7,259 7,689 9,464 13,648 15,375 4,128 3,972-3.80% Greece 4,084 5,358 6,448 5,626 7,428 9,675 12,689 14,616 4,535 5,731 26.40% Singapore 29,369 29,211 26,797 27,587 22,656 20,327 21,060 14,347 3,845 5,404 40.60% Australia 20,832 17,323 16,768 14,085 10,705 6,280 8,133 12,866 3,924 2,184-44.30% Korea 2,976 3,931 4,026 6,180 6,032 7,148 6,047 10,553 2,100 3,892 85.30% Malaysia 315 1,768 3,582 7,189 13,521 10,297 13,034 8,811 3,712 2,622-29.40% Turkey 6,545 3,513 2,739 2,120 2,576 4,833 4,482 8,608 4,098 3,000-26.80% Fiji 4,470 3,527 4,306 4,522 4,744 7,153 10,162 7,733 2,804 2,412-14.00% Cambodia 407 175 4,473 5,124 5,277 4,581 3,269 6,946 1,812 2,153 18.80% Netherlands 10,287 8,997 9,102 9,635 9,426 11,121 9,168 6,816 2,339 2,411 3.10% Denmark 11,853 7,654 2,814 5,003 5,144 2,292 907 6,594 1,013 3,572 252.60% Guatemala 2,900 1,387 1,933 1,669 2,470 2,798 6,110 6,377 2,444 1,331-45.50% Venezuela 3,618 3,364 7,406 6,188 4,658 8,867 8,940 6,110 1,041 965-7.30% El Salvador 876 1,776 2,002 1,966 1,584 1,982 3,710 5,729 1,381 1,743 26.30% India 1,050 1,392 2,626 3,278 2,612 2,314 6,314 5,405 1,825 1,860 1.90% South Africa 13,888 11,894 11,615 11,101 8,734 5,868 5,232 5,099 1,535 1,849 20.50% Marshall Is 3,966 2,728 4,550 6,650 5,795 3,755 5,645 4,622 1,936 1,807-6.60% Sri Lanka 973 2,280 1,893 4,089 7,527 8,777 6,993 4,302 2,158 2,969 37.60% Ghana 0 0 0 70 0 2,862 11,812 4,167 2,839 0-100.00% Grenada Is 2,030 3,127 1,772 2,089 2,462 4,378 4,143 3,826 872 1,450 66.30% Spain 5,811 6,586 6,523 11,666 10,408 6,980 4,509 3,470 1,240 2,440 96.70% Ireland 579 1,482 858 3,070 3,748 2,192 2,165 3,227 730 2,315 217.20% Greenland 2,072 2,484 1,989 1,168 1,077 523 1,392 2,847 1,507 310-79.40% Subtotal : 2,730,562 2,903,535 3,046,878 3,418,658 3,957,880 4,336,385 4,427,229 4,373,920 1,495,879 1,524,421 1.90% All Other: 81,414 58,267 63,022 53,068 52,991 61,412 38,089 26,384 9,162 11,153 21.70% Total 2,811,976 2,961,801 3,109,900 3,471,725 4,010,871 4,397,796 4,465,317 4,400,304 1,505,041 1,535,574 2.00%

Fish: FAS Value by FAS Value for ALL Countries U.S. Total Exports Annual + Year-To-Date Data from Jan - Apr 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2009 YTD 2010 YTD Percent Change Country In 1,000 Dollars YTD2009 - YTD2010 Canada 201,245 231,859 251,140 261,730 284,806 332,633 371,526 337,886 91,909 106,950 16.40% Japan 305,997 273,860 256,287 278,827 228,538 177,387 174,666 173,378 57,940 74,097 27.90% Germany 97,204 64,679 97,745 101,111 151,317 157,452 162,721 126,452 51,336 47,783-6.90% Korea 139,344 131,469 119,700 151,943 148,923 130,874 100,745 121,173 45,702 56,385 23.40% China 16,004 15,227 23,813 16,211 24,564 38,699 61,022 99,526 28,819 33,105 14.90% Netherlands 52,086 76,154 89,839 89,508 85,714 84,648 86,059 78,586 35,088 25,872-26.30% France 30,627 30,163 48,999 42,417 36,911 35,196 38,756 31,623 10,298 11,795 14.50% Spain 13,462 12,284 11,158 10,560 10,184 17,270 19,071 15,871 7,190 3,251-54.80% Mexico 11,594 14,777 11,846 12,550 11,544 9,951 9,153 10,900 7,770 2,187-71.90% Norway 7,812 5,561 10,461 1,881 866 12,477 13,605 10,769 3,506 1,358-61.30% Thailand 3,165 950 4,551 910 1,044 2,954 6,671 9,560 3,345 1,796-46.30% Portugal 8,241 3,489 6,936 2,512 4,916 20,177 13,543 8,502 2,033 5,226 157.00% United Kingdom 9,808 3,950 5,637 5,600 5,827 11,157 7,564 7,326 721 1,279 77.40% Russia 1,994 1,639 5,495 3,905 3,623 6,192 4,694 4,955 636 2,584 306.30% Australia 1,875 1,087 983 1,137 1,577 1,624 4,202 4,880 2,466 856-65.30% Subtotal : 900,458 867,148 944,590 980,802 1,000,356 1,038,690 1,073,995 1,041,388 348,759 374,524 7.40% All Other: 50,205 48,974 57,206 58,676 55,649 69,238 88,460 76,401 28,292 23,529-16.80% Total 950,663 916,122 1,001,796 1,039,478 1,056,006 1,107,928 1,162,455 1,117,789 377,051 398,053 5.60% Sources: Data on this site have been compiled from tariff and trade data from the U.S. Department of Commerce and the U.S. International Trade Commission. 10

12

13

Fish: Customs Value by Customs Value for Greece U.S. Imports for Consumption Annual + Year-To-Date Data from Jan - Apr 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2009 YTD 2010 YTD Percent Change Country In 1,000 Dollars YTD2009 - YTD2010 Greece 4,084 5,358 6,448 5,626 7,428 9,675 12,689 14,616 4,535 5,731 26.40% Total 4,084 5,358 6,448 5,626 7,428 9,675 12,689 14,616 4,535 5,731 26.40% Fish: FAS Value by FAS Value for Greece U.S. Domestic Exports Annual + Year-To-Date Data from Jan - Apr 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2009 YTD 2010 YTD Percent Change Country In 1,000 Dollars YTD2009 - YTD2010 Greece 227 22 18 148 46 57 621 95 0 243 N/A Total 227 22 18 148 46 57 621 95 0 243 % 14

ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΔΕΚΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ - Διπλ. Γρ. ΥΦΥΠΕΞ - Γρ. Γεν. Γραμματέα ΔΟΣ & ΑΣ - Γρ. κ. Β Γενικού Διευθυντού - Α7 & Β8 Δ/νσεις - Πρεσβεία Ουάσινγκτων - Γρ. ΟΕΥ Ουάσινγκτων, Νέας Υόρκης, Αγίου Φραγκίσκου ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ, ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ & ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ - Γενική Διεύθυνση Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων, fax. 210-3332499 - Ε.Ο.Ε.Ε. (Ο.Π.Ε.), fax. 210-9969100, info@hepo.gr ΥΠ. ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ - Γενική Γραμματεία Έρευνας & Τεχνολογίας, fax. 210-7714153, 7753873 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ - Γραφείο κας. Υπουργού, minister@yyka.gov.gr - Γραφείο κ. Γενικού Γραμματέα, secretary.gen-sec@yyka.gov.gr - Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών ΣΕΒ, fax. 210-3222929, info@sev.org.gr - Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων, fax. 210-3622320, keeuhcci@otenet.gr - Πανελλήνιος Σύνδεσμος Εξαγωγέων (ΠΣΕ), fax. 210-5242568, pse@otenet.gr - Σύνδεσμος Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος, ΣΕΒΕ, fax. 210/2310543232, info@seve.gr - Σύνδεσμος Εξαγωγέων Κρήτης ΣΕΚ, fax. 2810/343459, info@crete-exporters.com - Σύνδεσμος Βιομηχάνων Βορείου Ελλάδος, ΣΒΒΕ, fax. 2310-541933 - Σύνδεσμος Ελληνικών Θαλασσοκαλλιεργιών (210 3218134) - ΕΒΕΑ fax. 2103645803, fax. 210 3616464 - ΕΒΕΘ fax. 2310370114 - ΕΒΕΠ fax. 2104178680 - Ελληνοαμερικανικό Επιμελητήριο fax. 2106985686 - Ελληνοαμερικανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης fax. 2310225162 - Κέντρο Επιχειρηματικής & Τεχνολογικής Ανάπτυξης Αττικής f.2103222337 - Κέντρο Επιχειρηματικής & Τεχνολογικής Ανάπτυξης Κεντρικής Μακεδονίας, fax. 2310264501 15