Ενότητα6 Μέθοδοι Κοστολόγησης 1
Μέθοδοι Κοστολόγησης Υπάρχουν δύο µέθοδοι Κοστολόγησης που αναφέρονται στην συλλογή, επεξεργασία και παρουσίαση των λογιστικών στοιχείων κόστους: Κοστολόγηση κατάέργοή κατά παραγγελία ή εξατοµικευµένη κοστολόγηση Κοστολόγηση κατά φάση 2
Κοστολόγηση κατά έργο ή κατά παραγγελία ή εξατοµικευµένη κοστολόγηση (1) Κοστολόγηση κατά έργο ή κατά παραγγελία ή εξατοµικευµένη κοστολόγηση βασίζεται στο γεγονός ότι η παραγωγή οργανώνεται µε τέτοιο τρόπο ώστε να παράγονται προϊόντα, τα οποία εύκολα µπορούν να ξεχωρίζουν µεταξύ τους κάνοντας το έργο της κοστολόγησης ευκολότερο. Σε αυτή τη µέθοδο προσδιορίζονται ακριβώς τα στοιχεία κόστους που έχουν επιβαρύνει την παραγόµενη ποσότητα της παραγγελίας. 3
Κοστολόγηση κατά έργο ή κατά παραγγελία ή εξατοµικευµένη κοστολόγηση (2) Το σύστηµα κοστολόγησης έργου ή παραγγελίας χρησιµοποιείται από τις επιχειρήσεις που κάνουν µεγάλα έργα (κάθε έργο είναι µοναδικό και διαφορετικό από κάθε άλλο) ή ειδικές παραγγελίες όπως ειδικά φορέµατα, κοστούµια, εκδόσεις όπου η κάθε παρτίδα παραγγελίας έχει και ένα διαφορετικό χαρακτηριστικό γνώρισµα (π.χ. το µέγεθος, το χρώµα και άλλου είδους χαρακτηριστικά). Η κοστολόγηση κατά έργο παραγγελία χρησιµοποιείται πάρα πολύ και σε επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών, όπως λογιστικά και δικηγορικά γραφεία, νοσοκοµεία, συνεργεία κ.ά. αφού κάθε περίπτωση αφορά και ένα διαφορετικό έργο. 4
Κοστολόγηση κατά Φάση (1) Η κοστολόγηση κατά φάση ή συνεχούς παραγωγής εφαρµόζεται στις περιπτώσεις που έχουµε µαζική παραγωγή οµοιόµορφων προϊόντων µε τα ίδια ακριβώς χαρακτηριστικά. Σε αυτό το είδος κοστολόγησης έχουµε µια συνεχή παραγωγή προϊόντων από την επιχείρηση. Έτσι υπάρχει µια συνεχής τροφοδότηση του παραγωγικού κυκλώµατος και των προκαθορισµένων σταδίων της παραγωγικής διαδικασίας µε τα στοιχεία κόστους ενός προϊόντος, α ύλης, άµεση εργασία και γενικά έξοδα παραγωγής (ΓΒΕ καταλογισθέντα). 5
Κοστολόγηση κατά Φάση (2) Η κοστολόγηση κατά φάση ή συνεχούς παραγωγής είναι ένα σύστηµα κοστολόγησης προϊόντος που χρησιµοποιείται από επιχειρήσεις που παράγουν µεγάλες ποσότητες όµοιων προϊόντων ή έχουν µία συνεχή ροή παραγωγής. Εργοστάσια παραγωγής γάλακτος, αναψυκτικών, τούβλων, χρωµάτων, χαρτιού είναι µερικοί κλάδοι που έχει εφαρµογή το σύστηµα συνεχούς παραγωγής αφού χαρακτηρίζονται από ένα όµοιο προϊόν που διατρέχει τα στάδια παραγωγικής διαδικασίας σε συνεχή βάση. 6
Κοστολόγηση κατά Φάση (3) Επειδή η κοστολόγηση κατά φάση ή συνεχούς παραγωγής χρησιµοποιείται από επιχειρήσεις συνεχιζόµενης ροής δηµιουργούνται ηµικατεργασµένα τέλους. Συνήθως τα ηµικατεργασµένα αρχής εχουν διαφορετικό ανά µονάδα κόστους από το κόστος της τρέχουσας περιόδου οπότε επιβάλλεται η ανάγκη χρησιµοποίησης µεθόδου αποτίµησης (FIFO, ΜΣΚ). 7
Ισοδύναµες Μονάδες Η παρουσία µη ολοκληρωµένων µονάδων στην απογραφή αντιµετωπίζεται µε την µετατροπή (µε µαθηµατικό τρόπο) των µερικώς ολοκληρωµένων µονάδων (ηµιτελών προϊόντων) σε ισοδύναµες µονάδες του παραγόµενου προϊόντος. 8
Βήµατα Κοστολόγησης στην Κοστολόγηση κατά Φάση Κόσ. Παραχθέντων και Ηµικ/µένα τέλους Κόστος ανά Ισοδύναµη Μονάδα Συνολικό Κόστος Παραγωγής Ισοδύναµες Μονάδες Φυσική Ροή 9
Βήµα 1: Φυσική Ροή (ΜΣΟ - FIFO) Μέσος Σταθµικός Όρος εν γίνεται ανάλυση των ολοκληρωµένων µονάδων ανάλογα µε την προέλευσή τους. FIFO Γίνεται ανάλυση των ολοκληρωµένων µονάδων σε αυτές που προέρχονται από το αρχικό απόθεµα και σε αυτές που προέρχονται από τις εισροές. 10
Βήµα 2: Ισοδύναµες Μονάδες (ΜΣΟ - FIFO) Μέσος Σταθµικός Όρος Οι ολοκληρωµένες µονάδες ισούνται µε τις ισοδύναµες µονάδες FIFO Οι ισοδύναµες µονάδες όσο αφορά τις ολοκληρωµένες µονάδες από το αρχικό απόθεµα ηµικατεργασµένων υπολογίζονται µε βάση το υπολειπόµενο ποσοστό επεξεργασίας τους. Οι ισοδύναµες µονάδες όσο αφορά τις ολοκληρωµένες από τις εισερχόµενες ισούνται µε τις εισερχόµενες Οι ισοδύναµες µονάδες του τελικού αποθέµατος υπολογίζονται πολλαπλασιάζοντας τις φυσικές µονάδες επί το ποσοστό ολοκλήρωσής τους 11
Βήµα 3: Κόστος Παραγωγής (ΜΣΟ - FIFO) Μέσος Σταθµικός Όρος Αναλύεται σε: 1. Κόστος αρχικού αποθέµατος ηµικατεργασµένων και 2. Τρέχον κόστος περιόδου FIFO Το κόστος του αρχικού αποθέµατος ηµικατεργασµένων αφορά µόνο τις ολοκληρωµένες µονάδες, ενώ το τρέχον κόστος περιόδου αφορά όλες τις ισοδύναµες µονάδες 12
Βήµα 4: Κόστος ανά Ισοδύναµη Μονάδα (ΜΣΟ - FIFO) Μέσος Σταθµικός Όρος Γίνεται διαίρεση του Κόστους του Βήµατος 3 αναλυµένο στους συντελεστές του κόστους µε τις αντίστοιχες ισοδύναµες µονάδες FIFO Γίνεται διαίρεση του Κόστους του Βήµατος 3 (µόνο το τρέχον κόστος) αναλυµένο στους συντελεστές του κόστους µε τις αντίστοιχες ισοδύναµες µονάδες 13
Βήµα 5: Κόστος Παραχθέντων και Κόστος Ηµικατεργασµένων τέλους (ΜΣΟ - FIFO) Μέσος Σταθµικός Όρος Υπολογίζεται το κόστος των ολοκληρωµένων µονάδων βάσει του κόστους ανά ισοδύναµη µονάδα επί τον αριθµό των ολοκληρωµένων µονάδων FIFO Υπολογίζεται το κόστος των ολοκληρωµένων µονάδων αθροίζοντας το κόστος του αρχικού αποθέµατος ηµικατεργασµένων, το πρόσθετο κόστος ολοκλήρωσής του και το γινόµενο του κόστους ανά ισοδύναµη ολοκληρωµένη µονάδα επί τον αριθµό των εισερχόµενων µονάδων που ολοκληρώθηκαν Υπολογίζεται το κόστος του τελικού αποθέµατος βάσει των ισοδύναµων µονάδων ανά κατηγορία κόστους επί το κόστος ανά ισοδύναµη µονάδα ανά κατηγορία κόστους 14