ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΠΙΣΚΕΠΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Π.Σ.Ε.Υ. - Ν.Π.Δ.Δ. ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΕΠΙΣΚΕΠΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Π.Σ.Ε.Υ.-Ν.Π.Δ.Δ. ΚΩΔΙΚΑΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΕΠΙΣΚΕΠΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΑΘΗΝΑ 2015 1
Πίνακας περιεχομένων Σελ. Εισαγωγή... 3 Α. Γενικά καθήκοντα Επισκεπτών Υγείας... 3 Άρθρο 1 έως 6... 3-4 Β. Υποχρεώσεις προς τους ασθενείς... 4 Άρθρο 7 έως 22... 4-7 Γ. Καθήκοντα προς τους συναδέλφους επισκέπτες υγείας και τους άλλους επαγγελματίες της υγείας... 7 Άρθρο 23 έως 28... 7-8 Δ. Επισκέπτης υγείας και έρευνα... 9 Άρθρο 29 έως 30... 9 Ε. Αμοιβή του επισκέπτη υγείας... 9 Άρθρο 31 έως 35... 9-10 ΣΤ. Καθήκοντα επισκέπτη υγείας προς τον Πανελλήνιο Σύλλογο Επισκεπτών Υγείας... 10 Άρθρο 36 έως 39... 10-11 Κυρώσεις... 11 Άρθρο 40 έως 45... 11-12 Βιβλιογραφία... 13 2
Εισαγωγή Η Δεοντολογία ορίζει τις βασικές αρχές που πρέπει να διέπουν την άσκηση κάποιου επαγγέλματος. Ο Κώδικας Δεοντολογίας των Επισκεπτών Υγείας περιλαμβάνει νομικούς, κοινωνικούς κανόνες και κανόνες οι οποίοι σχετίζονται με τη συμπεριφορά του Επισκέπτη Υγείας κατά την άσκηση του επαγγέλματός του. Ο Κώδικας Δεοντολογίας των Επισκεπτών Υγείας στοχεύει: 1. Στη διαφύλαξη της ασφάλειας των ατόμων και στην προστασία των ατόμων και της κοινωνίας γενικότερα, που είναι αποδέκτες της παροχής υπηρεσιών υγείας όπως προαγωγή υγείας, πρόληψη, φροντίδα, συμβουλευτική. 2. Στην προστασία του επαγγέλματος του Επισκέπτη Υγείας ρυθμίζοντας τις σχέσεις τόσο των Επισκεπτών Υγείας μεταξύ τους, όσο και τις σχέσεις με τους άλλους επαγγελματίες υγείας. Α. Γενικά καθήκοντα Επισκεπτών Υγείας Άρθρο 1 Ο Επισκέπτης υγείας οφείλει να αποτελεί υπόδειγμα έντιμου και άμεμπτου ατόμου σε όλες τις εκδηλώσεις της ζωής του, προστατεύοντας την αξιοπρέπεια του επαγγέλματος. Οφείλει να σέβεται τις υγειονομικές αρχές, τα συλλογικά όργανα του κλάδου και δικαιούται να απολαμβάνει τον ίδιο σεβασμό από τους πιο πάνω φορείς. Οφείλει γενικά να πράττει καθετί που επιβάλλει το καθήκον του σύμφωνα με τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα, τις αρχές της ηθικής και της δεοντολογίας, τις διατάξεις του παρόντος κώδικα και τις διατάξεις που αφορούν στην άσκηση του επαγγέλματος του επισκέπτη υγείας. Άρθρο 2 Πρωταρχική μέριμνα του επισκέπτη υγείας κατά την παροχή των υπηρεσιών του είναι η κάλυψη των αναγκών του ανθρώπου ως βιοψυχοκοινωνικής και πνευματικής οντότητας. Με αποκλειστικό γνώμονα το συμφέρον του ασθενή, στα πλαίσια της πρόληψης, διάγνωσης, θεραπείας, αποκατάστασης και ανακούφισης από τον πόνο, οφείλει ο επισκέπτης υγείας να χρησιμοποιεί το σύνολο των επιστημονικών και 3
επαγγελματικών του γνώσεων και δεξιοτήτων και την εμπειρία του, διατηρώντας σε κάθε περίπτωση την επιστημονική και επαγγελματική του αυτοτέλεια. Άρθρο 3 Ιδιαίτερο καθήκον του επισκέπτη υγείας αποτελεί η φροντίδα του ατόμου, με τη δημιουργία του κατάλληλου περιβάλλοντος ώστε το άτομο να απολαμβάνει τη μέγιστη δυνατή σωματική, ψυχική και πνευματική υγεία. Άρθρο 4 Ο επισκέπτης υγείας πρέπει κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του να απέχει από κάθε πράξη ή παράλειψη που είναι δυνατόν να δημιουργήσει την υπόνοια ότι καταφεύγει σε παραπλάνηση ή εξαπάτηση των ατόμων. Άρθρο 5 Ο επισκέπτης υγείας οφείλει να παρέχει τις υπηρεσίες του και τη συνδρομή του στις δημόσιες αρχές για την διατήρηση, προαγωγή και διαφύλαξη της κοινοτικής και δημόσιας υγείας, τόσο στα πλαίσια της κοινοτικής νοσηλευτικής όσο και κατά την παροχή των υπηρεσιών του γενικότερα, στο πεδίο των υπηρεσιών πρόληψης, αγωγής και συμβουλευτικής υγείας, σύμφωνα με τους κανόνες της επιστήμης και τις κείμενες διατάξεις. Άρθρο 6 Ο επισκέπτης υγείας οφείλει να γνωρίζει πλήρως τους νόμους και κανονισμούς που διέπουν την άσκηση του επαγγέλματός του. Β. Υποχρεώσεις προς τους ασθενείς Άρθρο 7 Ο επισκέπτης υγείας οφείλει να επιδεικνύει απόλυτο σεβασμό στην προσωπικότητα, την αξιοπρέπεια και την τιμή του ασθενή. Οφείλει να λαμβάνει κάθε μέτρο που προάγει αλλά και να απέχει από κάθε ενέργεια που είναι δυνατό να θίξει το αίσθημα της προσωπικής ελευθερίας και την ελεύθερη βούληση του ασθενή. 4
Άρθρο 8 Ο επισκέπτης υγείας, ανεξάρτητα από τα προσωπικά του αισθήματα, οφείλει να παρέχει προς όλους τους ασθενείς την ίδια φροντίδα, επιμέλεια και αφοσίωση, ανεξάρτητα από τις θρησκευτικές, ιδεολογικές ή άλλες τοποθετήσεις τους, από την οικονομική και κοινωνική τους κατάσταση ή την βαρύτητα της νόσου. Άρθρο 9 Ο επισκέπτης υγείας οφείλει απεριόριστο σεβασμό στην αξία της ανθρώπινης ζωής, λαμβάνει κάθε μέτρο για τη διάσωση ή διατήρησή της και απέχει από κάθε ενέργεια που είναι δυνατό να τη θέσει σε κίνδυνο. Άρθρο 10 Ο επισκέπτης υγείας οφείλει να παρέχει τις υπηρεσίες του με αποκλειστικό γνώμονα το συμφέρον του ασθενή, στα πλαίσια και όρια των καθηκόντων του, σύμφωνα με τα δεδομένα της επιστήμης του και τις κείμενες διατάξεις που αφορούν στην άσκηση του επαγγέλματος, αποφεύγοντας οποιαδήποτε μη ενδεδειγμένη ή πειραματική ή μη αναγνωρισμένη διαγνωστική ή θεραπευτική μέθοδο. Για το σκοπό αυτό, ο επισκέπτης υγείας οφείλει να ενημερώνεται και να βελτιώνει τις δεξιότητες του στα πλαίσια της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης. Άρθρο 11 Ο επισκέπτης υγείας οφείλει να παρέχει τη συνδρομή του στον ασθενή με κάθε θεμιτό μέσο και να τον προστατεύει από οποιαδήποτε βλάβη ή κίνδυνο στο χώρο παροχής των υπηρεσιών του, δημιουργώντας ένα ασφαλές περιβάλλον. Οφείλει επίσης να διαφυλάττει τα ατομικά δικαιώματα του ασθενή και να αποτρέπει με κάθε δυνατό μέσο οποιαδήποτε μορφή παραβίασής τους. Άρθρο 12 Ο επισκέπτης υγείας, σεβόμενος την προσωπικότητα του ασθενή, πρέπει να παρέχει τη συνδρομή του για τη σωστή ενημέρωση του ασθενή αναφορικά με την πρόγνωση, τη διάγνωση, τη θεραπεία, τους ενδεχόμενους κινδύνους και τα οφέλη, πριν από τη διενέργεια κάθε πράξης την οποία μπορεί ο Επισκέπτης Υγείας να εφαρμόσει. 5
Άρθρο 13 Ο επισκέπτης υγείας οφείλει απεριόριστο σεβασμό στην ιδιωτική ζωή του ασθενή και απέχει από κάθε πράξη ή παράλειψη που είναι δυνατόν να βλάψει το απόρρητο των κάθε είδους πληροφοριών που λαμβάνει κατά την άσκηση του επαγγέλματος. Απαγορεύεται κάθε δημόσια συζήτηση ή υπαινιγμοί σχετικά με την υγεία του ασθενούς. Άρθρο 14 Ο επισκέπτης υγείας οφείλει να τηρεί το επαγγελματικό απόρρητο εκτός των εξαιρέσεων που προβλέπει ο νόμος και σε όσες περιπτώσεις τον αποδεσμεύει. Άρθρο 15 Η συχνότητα των κατ οίκον επισκέψεων πρέπει να δικαιολογείται από τη βαρύτητα της νόσου, από τη θέληση του ασθενούς ή των οικείων του. Άρθρο 16 Ο επισκέπτης υγείας δεν επιτρέπεται να αναμιγνύεται στις οικογενειακές υποθέσεις του ασθενή. Άρθρο 17 Δεν επιτρέπεται στον επισκέπτη υγείας να διαθέτει τα μέσα και τις δυνατότητες της επιστήμης για την ικανοποίηση αθέμιτων συμφερόντων του ή άλλων ορέξεων ή παθών. Άρθρο 18 Ο επισκέπτης υγείας απαγορεύεται να παρέχει στους ασθενείς του ιατρικές συμβουλές, αλλά οφείλει να τους παραπέμπει στον αρμόδιο ιατρό. Άρθρο 19 Ο επισκέπτης υγείας οφείλει να αρνηθεί τις υπηρεσίες του σε κάθε περίπτωση που κρίνει ότι δεν διαθέτει τις απαραίτητες γνώσεις ή πείρα για την αντιμετώπιση κάποιου ασθενή. 6
Άρθρο 20 Υποχρεώσεις του επισκέπτη υγείας, στα πλαίσια της παροχής των υπηρεσιών του σε παιδιά και εφήβους (ανηλίκους). Η προσωπικότητα και η βούληση του παιδιού /εφήβου ασθενή ή μη, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στα πλαίσια των υπηρεσιών συμβουλευτικής, αγωγής υγείας, πρόληψης και της φροντίδας που παρέχει ο επισκέπτης υγείας και να επιδιώκεται η λήψη της συναίνεσης ιδιαίτερα των εφήβων. Άρθρο 21 Υποχρεώσεις στα πλαίσια της ψυχιατρικής ειδικότητας του επισκέπτη υγείας Ο επισκέπτης υγείας οφείλει τον απαραίτητο σεβασμό στην προσωπικότητα του ψυχιατρικού ασθενή λαμβάνοντας υπόψη τη βούλησή του στις περιπτώσεις εκείνες που είναι σε θέση να τις εκφράσει. Άρθρο 22 Υποχρεώσεις στα πλαίσια της Κοινοτικής Νοσηλευτικής Ο επισκέπτης υγείας οφείλει στα πλαίσια της Κοινοτικής Νοσηλευτικής να παρέχει τις προληπτικές, διαγνωστικές, θεραπευτικές και υποστηρικτικές υπηρεσίες του σε στενή συνεργασία με την ομάδα υγείας, το φορέα στα πλαίσια του οποίου γίνεται η παροχή, καθώς και τις δημόσιες αρχές για την προστασία της δημόσιας υγείας. Γ. Καθήκοντα προς τους συναδέλφους επισκέπτες υγείας και τους άλλους επαγγελματίες της υγείας Άρθρο 23 Ο επισκέπτης υγείας οφείλει να σέβεται και να τιμά τους συναδέλφους κάθε βαθμίδος, εκπαίδευσης, ή ειδίκευσης, τηρώντας την ιεραρχία. Άρθρο 24 Ο επισκέπτης υγείας οφείλει να διατηρεί άριστες σχέσεις αλληλοσεβασμού και εκτίμησης με τους συναδέλφους του επισκέπτες υγείας, τους ιατρούς και το λοιπό προσωπικό κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του, παραμερίζοντας κάθε διαφορά, με γνώμονα το συμφέρον του ασθενή και την εύρυθμη λειτουργία του φορέα παροχής 7
υπηρεσιών. Οφείλει επίσης να αποφεύγει κάθε δόλια ενέργεια η οποία θα καταστεί βλαπτική για τα συμφέροντα των συναδέλφων. Άρθρο 25 Ο επισκέπτης υγείας οφείλει να σέβεται και να συνεργάζεται αρμονικά με τους ιατρούς, ακολουθώντας με ακρίβεια τις ιατρικές οδηγίες, διατηρώντας συγχρόνως την επιστημονική του ανεξαρτησία και την ιδιότητά του ως ισότιμου μέλους της θεραπευτικής ομάδας. Άρθρο 26 Απαγορεύεται στον επισκέπτη υγείας να επικρίνει ή να αποδοκιμάζει με οποιονδήποτε τρόπο το έργο των συναδέλφων του, των ιατρών και του λοιπού προσωπικού. Αν υποπέσουν στην αντίληψη του επισκέπτη υγείας πράξεις ή παραλείψεις συναδέλφων του, οι οποίες εμφανώς βλάπτουν την υγεία του ασθενή ή αντίκεινται στην ηθική, αυτός υποχρεούται να το αναφέρει αμελλητί στη Διοίκηση του Π.Σ.Ε.Υ. Απαγορεύεται στον επισκέπτη υγείας να δίνει προσοχή σε κακολογίες και επικρίσεις που στρέφονται κατά συναδέλφου ή σε κακολογίες εναντίον του ίδιου, τις οποίες αναπόδεικτα αναφέρει. Άρθρο 27 Η επίλυση επαγγελματικών διαφωνιών μεταξύ των επισκεπτών υγείας πρέπει να γίνεται με απόπειρα συμβιβασμού και προσφυγή των εμπλεκομένων στη Διοίκηση του Π.Σ.Ε.Υ. Σε καμιά περίπτωση δεν επιτρέπεται να δημοσιοποιούνται καθ οιονδήποτε τρόπο επαγγελματικές και επιστημονικές διαφορές. Άρθρο 28 Ο επισκέπτης υγείας οφείλει να απέχει από κάθε πράξη που μπορεί να προκαλέσει αθέμιτο ανταγωνισμό προς τους συναδέλφους του ή αθέμιτο συνεταιρισμό με αυτούς ή με άλλα πρόσωπα. 8
Δ. Επισκέπτης υγείας και έρευνα Άρθρο 29 Ο επισκέπτης υγείας που ασχολείται με την έρευνα οφείλει να τηρεί τις γενικές αρχές ηθικής και δεοντολογίας κατά την διενέργεια κάθε επιδημιολογικής, κλινικής ή άλλης έρευνας, όπως αυτές ορίζονται στους διεθνείς κώδικες και διατυπώνονται ειδικότερα από την αρμόδια επιτροπή ηθικής και δεοντολογίας. Επίσης οφείλει να λαμβάνει ιδιαίτερη μέριμνα για το σεβασμό των ατομικών δικαιωμάτων των ατόμων που συμμετέχουν με τη συναίνεσή τους σε επιστημονική έρευνα, για την επιστημονική ακρίβεια των αποτελεσμάτων της έρευνας και για την τήρηση του απορρήτου. Άρθρο 30 Ο επισκέπτης υγείας δεν μπορεί να συνδυάζει την έρευνα με τις υπηρεσίες που παρέχει, εκτός της περίπτωσης που αυτή η έρευνα μπορεί να προσφέρει διαγνωστικά ή θεραπευτικά στον ασθενή, καθώς και στη περίπτωση όπου το ερευνητικό πρωτόκολλο στοχεύει άμεσα και έμμεσα στην προάσπιση και διατήρηση της δημόσιας και κοινοτικής υγείας. Ε. Αμοιβή του επισκέπτη υγείας Άρθρο 31 Ο επισκέπτης υγείας παρέχει τις υπηρεσίες του με αμοιβή σύμφωνα με τη νομοθεσία και το πλαίσιο στο οποίο εργάζεται χωρίς να έχει το δικαίωμα να υποτιμά την αξία της και να διαδίδει με οποιοδήποτε τρόπο ή με οποιοδήποτε μέσο ότι δέχεται αμοιβή κατώτερη από αυτή που ορίζεται από τον νόμο. Άρθρο 32 Ο επισκέπτης υγείας οφείλει να απέχει από κάθε ενέργεια και να προλαμβάνει κάθε πράξη η οποία μπορεί να δημιουργήσει υπόνοιες ότι καταφεύγει σε αγυρτεία, εξαπάτηση, καταδέσμευση ή εκμετάλλευση των εξυπηρετούμενων. Άρθρο 33 Κατ εξαίρεση και με τρόπο που αποκλείει την διαφήμιση ή τον αθέμιτο ανταγωνισμό ο επισκέπτης υγείας μπορεί να παρέχει τις υπηρεσίες του δωρεάν ή με τίμημα 9
κατώτερο από το ισχύον προς αποδεδειγμένα απόρους ή οικονομικά αδυνάτους ασθενείς. Άρθρο 34 Κάθε άτομο το οποίο έχει κάλυψη ασφαλιστικού οργανισμού δεν θεωρείται άπορο έναντι του επισκέπτη υγείας. Άρθρο 35 Ο επισκέπτης υγείας πρέπει να χειρίζεται με λεπτότητα, διακριτικότητα και μετριοπάθεια τα ζητήματα αμοιβής, απέχοντας από κάθε ενέργεια ή απαίτηση, η οποία μπορεί να δικαιολογήσει μομφή εναντίον του για κερδοσκοπία ή αισχροκέρδεια. ΣΤ. Καθήκοντα επισκέπτη υγείας προς τον Πανελλήνιο Σύλλογο Επισκεπτών Υγείας Άρθρο 36 Ο επισκέπτης υγείας έχει την υποχρέωση να εγγραφεί ως μέλος του Πανελληνίου Συλλόγου Επισκεπτών Υγείας. Άρθρο 37 Ο επισκέπτης υγείας είναι υποχρεωμένος να εκπληρώνει πρόθυμα και απροφάσιστα όλα τα επιβεβλημένα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις προς τον Πανελλήνιο Σύλλογο Επισκεπτών Υγείας του οποίου είναι μέλος. Άρθρο 38 Ο επισκέπτης υγείας οφείλει να προσέρχεται ανελλιπώς στις γενικές συνελεύσεις και να συμβάλλει με τις γνώσεις και το ζήλο του στην προαγωγή και ολοκλήρωση των σκοπών του Συλλόγου, να αναλαμβάνει και να εκτελεί ενόρκως και ευσυνείδητα κάθε υπηρεσία που του ανατίθεται, να εκπληρώνει τις οικονομικές του υποχρεώσεις τακτικά και έγκαιρα, να μετέχει στις ψηφοφορίες για την εκλογή των καταλληλότερων, κατά την κρίση του, οργάνων διοίκησης, να βοηθά το Σύλλογο όταν καλείται και να προσέρχεται σε κάθε περίσταση, καθώς και να υπακούει στις 10
αποφάσεις του Συλλόγου που λαμβάνονται νόμιμα και είναι δεσμευτικές για το σύνολο. Άρθρο 39 Κάθε παράλειψη ή παράβαση των υποχρεώσεων του επισκέπτη υγείας προς τον Πανελλήνιο Σύλλογο Επισκεπτών Υγείας, καθώς και κάθε απείθεια προς τις αποφάσεις του, επισύρει πειθαρχικές κυρώσεις σε βάρος του. Κυρώσεις Άρθρο 40 Κάθε παράβαση των διατάξεων του παρόντος τιμωρείται πειθαρχικά από τα αρμόδια πειθαρχικά όργανα. Άρθρο 41 Επιπλέον ο επισκέπτης υγείας που παραβιάζει τις διατάξεις των άρθρων που αναφέρονται στις υποχρεώσεις προς τους ασθενείς, περί αμοιβής και ως προς τα καθήκοντα προς τον Πανελλήνιο Σύλλογο Επισκεπτών Υγείας τιμωρείται με προσωρινή ανάκληση της άδειας ασκήσεως του επαγγέλματος και προσωρινή παύση από θέση που τυχόν κατέχει στο Δημόσιο μέχρι δύο (2) έτη και πρόστιμο ποσού που θα ορίζεται κάθε φορά από το Διοικητικό Συμβούλιο του Π.Σ.Ε.Υ. Η ποινή επιβάλλεται με απόφαση του Υπουργού Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, μετά από γνώμη του Πειθαρχικού Συμβουλίου του Πανελλήνιου Συλλόγου Επισκεπτών Υγείας, η οποία εκδίδεται μέσα σε προθεσμία είκοσι (20) ημερών από την αποστολή σχετικού ερωτήματος. Σε περίπτωση τελέσεως εκ νέου μίας από τις ανωτέρω παραβάσεις, επιβάλλεται υποχρεωτικά, με όμοια απόφαση, οριστική ανάκληση της άδειας ασκήσεως του επαγγέλματος και οριστική παύση. Άρθρο 42 Ο επισκέπτης υγείας που δεν θα είναι εγγεγραμμένος στον Πανελλήνιο Σύλλογο Επισκεπτών Υγείας θα κωλύεται ως προς τη συνταξιοδότησή του και θα είναι υποχρεωμένος να καταβάλλει αναδρομικά στον Π.Σ.Ε.Υ. όλα τα έτη αθέτησης της εγγραφής του. 11
Άρθρο 43 Ο επισκέπτης υγείας έχει δικαίωμα σε αποκατάσταση, αποζημίωση και επανόρθωση κάθε οικονομικής ή ηθικής βλάβης ή ζημίας που υπέστη από την εναντίον του άσκηση κάθε είδους αβάσιμης αναφοράς από φυσικά ή νομικά πρόσωπα. Κάθε επισκέπτης υγείας ο οποίος κατηγορείται στο πλαίσιο αστικής, ποινικής ή πειθαρχικής διαδικασίας έχει δικαίωμα απόλυτου σεβασμού της προσωπικότητάς του. Άρθρο 44 Η τήρηση των διατάξεων του παρόντος Κώδικα επαφίεται στην επιστημονική αξιοπρέπεια και την επαγγελματική συνείδηση των επισκεπτών υγείας καθώς και στην σωστή λειτουργία του Πανελλήνιου Συλλόγου Επισκεπτών Υγείας και των Πειθαρχικών Συμβουλίων. Κάθε παραβίαση των διατάξεων αυτών διώκεται πειθαρχικώς. Άρθρο 45 Η ισχύς της παρούσας απόφασης αρχίζει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. 12
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. N 4272/2014 Ρυθμίσεις Πανελληνίου Συλλόγου Επισκεπτών/τριών Υγείας (Π.Σ.Ε.Υ.) 2. ΦΕΚ 3477 2014 Οργάνωση και λειτουργία Πανελληνίου Συλλόγου Επισκεπτών Υγείας (Π.Σ.Ε.Υ.). 3. Ν 4058/2012 Πανελλήνιος Σύλλογος Επισκεπτών/τριών Υγείας 4. Προεδρικό Διάταγμα 351.Καθορισμός Επαγγελματικών δικαιωμάτων των πτυχιούχων των τμημάτων α)νοσηλευτικής β)μαιευτικής γ)επισκεπτών- Επισκεπτριών Υγείας της Σχολής Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας και δ) του τμήματος Διοίκησης μονάδων Υγείας και Πρόνοιας της σχολής Διοίκησης και Οικονομίας των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, ΦΕΚ 159,τεύχος Α, 14-6-1989, άρθρο 3. 5. Υπουργική Απόφαση αρ.φ.γ6 9242, ΦΕΚ 495, τεύχος Β, 5-8-1969 «Περί Εγκρίσεως του κανονισμού Καθηκόντων Επισκεπτριών Αδελφών», Κανονισμός Καθηκόντων Επισκεπτριών Αδελφών. 6. Υπόμνημα Πανελληνίου Συλλόγου Επισκεπτών Υγείας Π.Σ.Ε.Υ. Ν.Π.Δ.Δ. για το Καθηκοντολόγιο των Επισκεπτών, Αθήνα 2015. 7. Στοικίδου Μ. Σημειώσεις Μεθοδολογίας Επαγγέλματος ΕΕΕ. Αθήνα, 1995 8. Στοϊκίδου Μ. Ο Επισκέπτης Υγείας στην Οικογένεια. Σημειώσεις, 1990 9. TΕΙ Αθήνας, Σχολή Επαγγελμάτων Υγείας & Πρόνοιας, Τμήμα ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ & ΚΟΙΝΟΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ, ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ, Πρόγραμμα σπουδών, Αθήνα 2014 10. Τζένη Κουρέα Κρεμαστινού, Δημόσια Υγεία Θεωρία-Πράξη-Πολιτικές, Β Έκδοση, Αθήνα 2010. 11. Appendix Nursing & Midwifery Council Code of professional conduct Protecting the public through professional standard. 13