ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΡΝΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ 1

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ Η διοικητική λογιστική ασχολείται με την εσωτερική πληροφόρηση της διοίκησης σε όλα τα επίπεδα Αποτελείται από διαφόρους τομείς Κοστολόγηση Προγραμματισμός Έλεγχος Λήψη αποφάσεων ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΟΣΤΟΥΣ Η λογιστική κόστους ασχολείται κυρίως με μεθόδους και τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό του κόστους ενός προϊόντος ενός εμπορεύματος μιας υπηρεσίας ενός έργου μιας διαδικασίας. 2

ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Κοστολόγηση είναι το σύνολο των συστηματικών εργασιών που αποβλέπουν στο: να συγκεντρώσουν να κατατάξουν να καταγράψουν να επιμερίσουν κατάλληλα,τις διάφορες δαπάνες, έτσι ώστε να προσδιοριστεί το κόστος, ενός προϊόντος, ενός εμπορ/τος, μιας υπηρεσίας ή μιας διαδικασίας σε μια οικονομική μονάδα. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ Κόστος είναι η διάθεση ή επένδυση αγοραστικής δύναμης για την απόκτηση υλικών ή άυλων αγαθών και υπηρεσιών με σκοπό τη χρησιμοποίησή τους: Για την πραγματοποίηση εσόδων από πωλήσεις. Την κάλυψη κοινωνικών αναγκών. Ανάλογα με το σκοπό για τον οποίο χρησιμοποιείται ή το ρυθμό κυκλοφορίας του στην οικονομική μονάδα διακρίνεται σε: Κόστος τρέχουσας μορφής Κόστος πάγιας μορφής 3

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ Κόστος τρέχουσας μορφής είναι αυτό που δημιουργείται όταν τα αγαθά ή οι υπηρεσίες που αποκτώνται προορίζονται να μεταπωληθούν αυτούσια ή έπειτα από κατεργασία σε βραχύ χρονικό διάστημα, κατά κανόνα, όχι μεγαλύτερο από μια διαχειριστική περίοδο. (εμπορεύματα, πρ. ύλες, αμοιβές προσωπικού κ.λ.π). Κόστος πάγιας μορφής είναι αυτό που σχηματίζεται στις περιπτώσεις κατά τις οποίες τα αγαθά και οι υπηρεσίες που αποκτώνται πρόκειται να χρησιμοποιηθούν από την οικονομ. μονάδα άμεσα ή έμμεσα, για μακρό χρονικό διάστημα, μεγαλύτερο των 12 μηνών για πάγια εκμετάλλευση. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ Έξοδο ονομάζεται το κόστος που βαρύνει τα έσοδα της χρήσεως ή της περιόδου. Το κόστος είναι στοιχείο του ενεργητικού, ενώ το έξοδο είναι στοιχείο των αποτελεσμάτων. Εναλλακτικά μπορούμε να πούμε ότι το έξοδο είναι το κόστος του εσόδου με το οποίο συγκρίνεται για να προσδιορισθεί το αποτέλεσμα. Έξοδο είναι το εκπνεύσαν κόστος που βαρύνει τα αποτ/τα της χρήσεως ή της περιόδου. Το κόστος εκπνέει όταν το αγαθό ή η υπηρεσία όπου είναι ενσωματωμένο πουληθεί η απωλεσθεί. Το έξοδο προέρχεται από το κόστος, δημιουργείται από αυτό και συνεπώς προϋπάρχει πάντοτε ως κόστος. 4

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ιαφορά Κόστους και Εξόδου Κόστος είναι η διάθεση ή η επένδυση αγοραστικής δύναμης για την απόκτηση υλικών ή άυλων αγαθών και υπηρεσιών με σκοπό τη χρησιμοποίησή τους για την πραγματοποίηση εσόδων από πωλήσεις. Έξοδο είναι το κόστος που βαρύνει τα έσοδα της χρήσης (Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο) ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ Παράδειγμα για την κατανόηση της διάκρισης κόστους εξόδου Για την κατασκευή 200 μονάδων ετοίμου προϊόντος Π η επιχείρηση καταβάλλει: Για αγορά πρώτων υλών 4 εκατ. Για αμοιβές προσωπικού παραγωγής 2 εκατ. Για αγορά & χρήση άλλων αγαθών και υπηρεσιών 3 εκατ.. Η αξία του αγαθού αυτού είναι 9 εκατ. (κόστος κτήσης) Για όσο χρονικό διάστημα το προϊόν Π παραμένει αποθεματοποιημένο, το κόστος του αποτελεί στοιχείο του ενεργητικού. 5

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ Σε οποιαδήποτε όμως μεταγενέστερη χρονική στιγμή θα έχει αναλωθεί ένα τμήμα του κόστους, δηλαδή αν διατεθεί, όπως θα συμβεί στην περίπτωση της πώλησής του, το τμήμα αυτό του κόστους θα μεταπέσει στην κατηγορία του εξόδου. Το κόστος του διατεθέντος / χρησιμοποιηθέντος αγαθού Π καθίσταται πλέον έξοδο με την ονομασία κόστος πωληθέντων. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ Φορέας κόστους ονομάζεται το αντικείμενο για το οποίο πραγματοποιείται η συγκέντρωση του κόστους Οι πιο συνηθισμένοι φορείς κόστους σε μια βιομηχανική επιχείρηση είναι το παραγόμενο προϊόν, ενώ σε μια επιχείρηση παροχής υπηρεσιών οι υπηρεσίες οι οποίες παρέχονται. Οι φορείς του λειτουργικού κόστους σε μια παραγωγική λειτουργία είναι: Τα ημικατεργασμένα ή ημιτελή προϊόντα. Τα τελικά προϊόντα (έτοιμα). Τα υποπροϊόντα και υπολείμματα. Η παραγωγή σε εξέλιξη. 6

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ Σαν τελικό φορέα κόστους μπορούμε να ονομάσουμε κάθε προϊόν υλικό ή άϋλο ή κάθε υπηρεσία που παράγεται και προορίζεται να διατεθεί ή είναι δυνατόν να διατεθεί υπό την μορφή που παράγεται όπως π.χ το έτοιμο ένδυμα, το αυτοκίνητο, το ύφασμα κλπ. Σαν ενδιάμεσο φορέα κόστους μπορούμε να ονομάσουμε κάθε προϊόν υλικό ή άϋλο το οποίο παραγόμενο σε διάφορα στάδια κατεργασίας δεν είναι δυνατόν να διατεθεί στην κατανάλωση με την μορφή που παίρνει στα στάδια αυτά, όπως π.χ τα μέρη ενός υπό κατασκευή έτοιμου ενδύματος, ή ενός αυτοκινήτου κλπ. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ Κέντρο κόστους είναιέναςτομέαςδραστηριότηταςήμία περιοχή ευθύνης, στην οποία γίνεται λογιστική συγκέντρωση του κόστους. Κέντρο κόστους μπορεί να αποτελέσει ένα κύριο ή ένα βοηθητικό τμήμα, μια μηχανή παραγωγής, αλλά και ένα ολόκληρο εργοστάσιο π.χ όταν μια επιχείρηση έχει πολλά εργοστάσια. Τα κέντρα κόστους που προβλέπονται από το σχέδιο κοστολογικής οργάνωσης, κατά κανόνα, συνδυάζονται με συγκεκριμένα υπεύθυνα πρόσωπα, τα οποία περιβάλλονται με τις αναγκαίες αρμοδιότητες 7

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ Το κόστος προϊόντος περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία του κόστους που δημιουργούνται κατά την απόκτηση ή την παραγωγή ενός προϊόντος. Στην περίπτωση ενός βιομηχανικού προϊόντος, τα συστατικά αυτά στοιχεία του κόστους είναι: τα άμεσα υλικά το άμεσο κόστος της εργασίας τα ΓΒΕ Το κόστος παραγωγής του προϊόντος δεν επιβαρύνεται με έξοδα διοικητικής λειτουργίας, με έξοδα λειτουργίας ερευνών και ανάπτυξης, με έξοδα λειτουργίας διαθέσεως, ούτε με έξοδα χρηματοοικονομικής λειτουργίας. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ Άμεσα υλικά είναι εκείνα που ενσωματώνονται στο προϊόν που παράγεται από αυτά. Είναι τα υλικά που μπορούν να εντοπισθούν με αμεσότητα και ευχέρεια σε κάποιο προϊόν όπως π.χ το ξύλο σε ένα τραπέζι, ο χάλυβας σε μια μηχανή, το βαμβάκι στο νήμα, τούφασμαστοέτοιμοένδυμα. Αποτελούν συνήθως το μεγαλύτερο μέρος του συνολικού κόστους των υλικών που χρησιμοποιούνται στη παραγωγή του προϊόντος. 8

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ Άμεσο κόστος της εργασίας ή άμεσα εργατικά είναι η εργασία που προσφέρουν οι εργαζόμενοι που απασχολούνται άμεσα με την επεξεργασία των υλικών και η οποία ενσωματώνονται στο παραγόμενο προϊόν. Είναι το κόστος της εργασίας που μπορεί να εντοπισθεί με αμεσότητα και ευχέρεια σε ένα προϊόν όπως π.χ οι εργάτες στη γραμμή παραγωγής ενός εργοστασίου. Μερικές φορές η άμεση εργασία ονομάζεται και χειροπιαστή εργασία. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα είναι όλες οι δαπάνες της παραγωγικής λειτουργίας εκτός των δαπανών που αναφέρονται στα άμεσα υλικά και την άμεση εργασία. Τέτοιες δαπάνες είναι τα έμμεσα υλικά, η έμμεση εργασία, τα διάφορα λειτουργικά έξοδα που αφορούν την παραγωγή (ενοίκια, ασφάλιστρα, αποσβέσεις, φωτισμός, θέρμανση, ενέργεια, δημοτικά τέλη κλπ). Οι βιομηχανικές αυτές δαπάνες που ενσωματώνονται στο λογαριασμό των ΓΒΕ είναι έμμεσες δαπάνες διότι δεν εξατομικεύονται απευθείας στο κόστος των παραγομένων προϊόντων, όπως συμβαίνει με το κόστος των άμεσων υλικών και της άμεσης εργασίας. 9

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ Τα ΓΒΕ αποτελούνται από πολλά ανόμοια είδη κόστους. Περιλαμβάνουν σταθερά και μεταβλητά κόστη. Περιλαμβάνουν έμμεσα κόστη και δεν μπορούν να αποδοθούν άμεσα σε ένα συγκεκριμένο προϊόν. π.χ συγκεντρώνουν από το γράσο μιας μηχανής ως τον μισθό του υπευθύνου μηχανικού της παραγωγής. Άρα ο μόνος τρόπος να μεταφερθούν τα ΓΒΕ στις παραγόμενες μονάδες είναι έμμεσος με κάποια μέθοδος κατανομής. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ Αυτό επιτυγχάνεται με την επιλογή μιας βάσης δραστηριότητας Σαν βάσεις καταλογισμού των ΓΒΕ μπορούν να αναφερθούν: o o o Οιώρεςτηςάμεσηςεργασίας Οι ώρες λειτουργίας των μηχανών Το κόστος της άμ. εργασίας και των αναλωθέντων αμ. υλικών Η περισσότερο χρησιμοποιούμενη βάση καταλογισμού είναι οι ώρεςτηςάμεσηςεργασίας. 10

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ Πρώτο ή άμεσο κόστος ή βασικό κόστος ή πρωταρχικό κόστος ονομάζεται το κόστος των άμεσων υλικών και το κόστος της άμεσης εργασίας και αποτελεί μια πρώτη εκτίμηση της διοίκησης της επιχείρησης να ελέγξει το κόστος των προϊόντων της. Κόστος μετατροπής ονομάζεται το κόστος της άμεσης εργασίας και των ΓΒΕ τα οποία συμβάλουν στη μετατροπή των άμεσων υλικών σε τελικά προϊόντα. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ Κόστος περιόδου είναι όλα τα στοιχεία του κόστους που δεν περιλαμβάνονται στο κόστος προϊόντος. Αυτά τα στοιχεία του κόστους εμφανίζονται ως δαπάνη στα αποτελέσματα χρήσης της περιόδου στη διάρκεια της οποίας δημιουργούνται. Το κόστος περιόδου δεν περιλαμβάνεται ως τμήμα του κόστους των αγορασθέντων ή των παραχθέντων προϊόντων. Κατά κανόνα το μη παραγωγικό κόστος χωρίζεται σε δυο κατηγορίες: στο κόστος μάρκετινγκ ή πωλήσεων και στο κόστος διοίκησης. 11

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ Ανάλογα με τις μεταβολές στον όγκο παραγωγής διακρίνεται: μεταβλητό κόστος (μεταβλητό στο σύνολο, σταθερό ανά μονάδα προϊόντος) σταθερό κόστος (σταθερό στο σύνολο, μεταβλητό ανά μονάδα) ημιμεταβλητό κόστος Το σταθερό μέρος ενός ημιμεταβλητού κόστους αντιστοιχεί συνήθως στο ελάχιστοτίμημαμετοοποίομπορείνααποκτηθείμιαυπηρεσία ή ένα αγαθό, έστω και εάν δεν χρησιμοποιηθεί καθόλου. Το μεταβλητό μέρος αντιστοιχεί στη χρήση που γίνεται. ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ Με τον όρο αποθέματα εννοούμε τα υλικά αγαθά που ανήκουν στην κυριότητα της οικονομικής μονάδας τα οποία προορίζονται είτε να πουληθούν στην κατάσταση που βρίσκονται, είτε να αναλωθούν κατά τη διάρκεια της παραγωγικής διαδικασίας προκειμένου να καλύψουν τις λειτουργικές ανάγκες της οικονομικής μονάδας. Τα πάσης φύσεως αποθέματα περιλαμβάνονται στην ομάδα 2 του Γενικού Λογιστικού Σχεδίου. 12

ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ Στις βιομηχανικές επιχειρήσεις τα αποθέματα είναι: Τα έτοιμα προϊόντα είναι αγαθά που προέκυψαν σαν αποτέλεσμα της παραγωγικής διαδικασίας και προορίζονται για πώληση. Τα ημικατεργασμένα είναι αγαθά τα οποία δεν έχουν κατεργασθεί πλήρως και για τον λόγο αυτό δεν έχουν μετατραπεί ακόμα σε έτοιμα προϊόντα. Τα διάφορα υλικά που χρησιμοποιεί μια οικονομική μονάδα μπορούν να ταξινομηθούν στις παρακάτω κατηγορίες πρώτες ύλες, βοηθητικές ύλες, αναλώσιμα υλικά. ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ Οι πρώτες ύλες είναι τα υλικά που αποτελούν το αντικείμενο της μετατροπής σε έτοιμο προϊόν. Το χαρακτηριστικό γνώρισμα της πρώτης ύλης (άμεσων υλικών) είναι ότι καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος του προϊόντος και έτσι αναγνωρίζονται εύκολα στο έτοιμο προϊόν π.χ το ξύλο στα έπιπλα, το ύφασμα στο ένδυμα κλπ. Οι βοηθητικές ύλες είναι υλικά που οποία εμπεριέχονται μέσα στα προϊόντα. Το κόστος τους είναι μικρό σε σχέση με το κόστος των άμεσων υλικών και συνήθως καταλαμβάνουν μικρό μέρος στο τελικό προϊόν. Αναλώσιμα υλικά είναι τα υλικά που προορίζονται να αναλωθούν, ώστε να εξασφαλισθεί η ομαλή λειτουργία των κυρίων και βοηθητικών τμημάτων της οικονομικής μονάδας. 13

ΤΟ ΚΥΚΛΩΜΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΠΩΛΗΣΗΣ ΕΝΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Αποθήκη Άμεσα υλικά Υλικών Έμ υλ Αποθήκη Πωληθέντα Έμ εργ ΓΒΕ Παραγωγή Προϊόντων προϊόντα Εργαζόμενοι Άμεση εργασία Εργοστασίου Πηγές που μπαίνουν ιαδικασία Έτοιμες Προϊόντα που στην παραγωγή παραγωγής μονάδες που πουλήθηκαν μεταφέρθηκαν στην αποθήκη ΒΑΣΙΚΗ ΕΞΙΣΩΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ Αρχικό Προσθήκες Τελικό Αφαιρέσεις + = + υπόλοιπο στο απόθεμα υπόλοιπο από το απόθεμα 14

ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΑΡΑΧΘΕΝΤΩΝ Αρχικό απόθεμα ημικατεργασμένων + Αναλώσεις πρώτων υλών + Άμεση εργασία + ΓΒΕ - Τελικό απόθεμα ημικατεργασμένων ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΩΛΗΘΕΝΤΩΝ Αρχικό απόθεμα προϊόντων + Κόστος παραγωγής - Τελικό απόθεμα προϊόντων 15

ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ Ανάλογα με το χρονικό σημείο προσδιορισμού του, το κόστος χαρακτηρίζεται σαν: Πραγματικό ή ιστορικό κόστος Προσδιορίζεται μετά την περάτωση της παραγωγής του προϊόντος ή κατά τον χρόνο που συντελείτε αυτή. Προκαθορισμένο κόστος Προσδιορίζεται πριν πραγματοποιηθεί η παραγωγή του προϊόντος. ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ Το προκαθορισμένο κόστος, ανάλογα με το σκοπό για τον οποίο πρόκειται να χρησιμοποιηθεί και τον βαθμό ακριβείας στον προσδιορισμό του διακρίνεται: Κατ εκτίμηση κόστος Προϋπολογιστικό κόστος Πρότυπο κόστος 16

ΠΡΟΤΥΠΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Το πρότυπο κόστος καταρτίζεται στην αρχή της κοστολογικής περιόδου. Αποτελεί τη βάση για τη μέτρηση και τον έλεγχο της αποτελεσματικότητας της επιχείρησης. Εκφράζει συνεπώς το στόχο που έχει θέσει η επιχείρηση ως προς τη αποτελεσματικότητα και χρησιμοποιείται για να μετρηθεί ο βαθμός της πραγματοποίησης ή της απόκλισης από το στόχο αυτό. Με άλλα λόγια το πρότυπο κόστος σημαίνει το μέτρο με το οποίο θα κριθούν τα απολογιστικά μεγέθη που αναφέρονται στη παραγωγική δραστηριότητα της επιχείρησης. ΠΡΟΤΥΠΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Κατά την κατάρτιση του πρότυπου κόστους, τα επί μέρους στοιχεία από τα οποία απαρτίζεται είναι: Πρότυπο κόστος της πρώτης ύλης Πρότυπο κόστος της άμεσης εργασίας Πρότυπο κόστος των Γ.Β.Ε Άρα το πρότυπο κόστος μιας μονάδας προϊόντος είναι το άθροισμα των τριών παραπάνω επιμέρους στοιχείων. 17

ΠΡΟΤΥΠΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Πρότ. Κόστος Πρ. Ύλης = Πρότυπη Ποσότητα Χ Πρότυπη Τιμή Πρότ. Κόστος Άμ. Εργασίας= Πρότυπες Ωρες Χ Πρότυπο Ωρομίσθιο Πρότ. Κόστος Γ.Β.Ε = Πρότ. Ωρες Χ Πρότυπο Συντ/τή Γ.Β.Ε ΠΡΟΤΥΠΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Σύμφωνα με τα παραπάνω καθορίζουμε τα εξής πρότυπα: Φυσικό πρότυπο πρώτων υλών. Είναι μέγεθος ποσοτικό και δείχνει την πρώτη ύλη που απαιτείται ή είναι αναγκαία για την παραγωγή μιας μονάδας προϊόντος. Πρότυπητιμήπρώτηςύλης. Είναι μέγεθος νομισματικό και δείχνει την τιμή στην οποία πρέπει να αγοραστεί η πρώτη ύλη. Φυσικό πρότυπο άμεσης εργασίας. Είναι μέγεθος ποσοτικό και δείχνει τις ώρες που χρειάζονται για την παραγωγή μιας μονάδας προϊόντος. Πρότυπο ωρομίσθιο. Είναι μέγεθος νομισματικό (το μέσο ωριαίο κόστος) και δείχνει πόσο πρέπει να αμείβετε την ώρα ο εργαζόμενος. (Τα ποσοτικά μεγέθη ονομάζονται και φυσικά πρότυπα) 18

ΠΡΟΤΥΠΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Με τον όρο πρότυπος συντελεστής ΓΒΕ ανά ώρα Άμεσης Εργασίας, εννοούμε πόσο πρέπει να ανέλθει το κόστος των στοιχείων που περιλαμβάνονται στα ΓΒΕ ανά μονάδα προϊόντος. Όπως έχουμε αναφέρει στο κόστος των ΓΒΕ περιλαμβάνονται δαπάνες που σχετίζονται με την παραγωγή όπως: η έμμεση εργασία, τα έμμεσα υλικά, το ηλεκτρικό ρεύμα, οι αποσβέσεις οι συντηρήσεις κλπ. ΠΡΟΤΥΠΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Ο συντελεστής προκύπτει από τη σχέση: Πρότυπα Γ.Β.Ε Πρότυπες ώρες Ο πρότυπος συντελεστής των ΓΒΕ αποτελείται από τον σταθερό συντελεστή και τον μεταβλητό συντελεστή. 19

ΠΡΟΤΥΠΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Ο σταθερός συντελεστής ΓΒΕ ανά ώρα ΑΕ υπολογίζεται διαιρώντας τα συνολικά σταθερά έξοδα με τον βαθμό απασχόλησης (Β.Α) οοποίος εκφράζεται σε ώρες άμεσης εργασίας. Ο σταθερός συντελεστής ανά ώρα άμεσης εργασίας αυξάνεται όταν μειώνεται ο Β.Α και αντίστροφα μειώνεται όταν αυξάνεται ο Β.Α. Ο μεταβλητός συντελεστής ΓΒΕ ανά ώρα ΑΕ υπολογίζεται διαιρώντας τα συνολικά μεταβλητά έξοδα, τα οποία είναι αναλογικά, με τον (Β.Α), ο οποίος εκφράζεται σε ώρες άμεσης εργασίας. Ο μεταβλητός συντελεστής ανά ώρα άμεσης εργασίας είναι πάντοτε σταθερός. ΠΡΟΤΥΠΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΚΟΣΤΟΛΟΓΙΟΥ Έστω η πρότυπη ποσότητα πρώτης ύλης ενός προϊόντος είναι 5 μονάδες και η πρότυπη τιμή για κάθε μονάδα πρώτης ύλης 4. Οι πρότυπες ώρες άμεσης εργασίας 3 και το πρότυπο ωρομίσθιο 9. Ο πρότυπος συντελεστής ΓΒΕ ανά ώρα άμεσης εργασίας 4. 20

ΠΡΟΤΥΠΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Πρότυπο κοστολόγιο Πρότυπο κόστος ΠΥ = μονάδες 5 Χ 4 = 20 Πρότυπο κόστος ΑΕ = ώρες 3 Χ 9 = 27 Πρότυπο κόστος ΓΒΕ = ώρες 3 Χ 4 = 12 Το πρότυπο κόστος ανά μονάδα προϊόντος 59 ΠΡΟΤΥΠΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Από την άποψη της συχνότητας με την οποία καταρτίζεται και αναθεωρείται το πρότυπο κόστος, μπορούμε να το διακρίνουμε σε: Βασικό πρότυπο (Basic Standard) Τρέχον πρότυπο (Current Standard) 21

ΠΡΟΤΥΠΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Σαν βασικό πρότυπο χαρακτηρίζουμε το πρότυπο το οποίο δεν μεταβάλλεται από έτος σε έτος, εκτός αν μεταβληθούν τα τεχνικά χαρακτηριστικά της παραγωγής ή των προϊόντων. Το πρότυπο κόστος παραμένει αμετάβλητο και δεν επηρεάζεται από τις μεταβολές των τιμών των πρώτων υλών, των αμοιβών της εργασίας αλλά και των ΓΒΕ. Το τρέχον πρότυπο σε αντίθεση με το βασικό καταρτίζεται με βάση τις τρέχουσες συνθήκες και για τον λόγο αυτό αναθεωρείται κάθε φορά που οι συνθήκες αυτές μεταβάλλονται. Συνεπώς τα τρέχοντα πρότυπα καταρτίζονται για μικρά χρονικά διαστήματα. ΠΡΟΤΥΠΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Η λογιστική παρακολούθηση του πρότυπου κόστους γίνεται με δυο μεθόδους: Μέθοδος του μερικού σχεδίου Μέθοδος του απλού σχεδίου 22

ΠΡΟΤΥΠΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Η μέθοδος του μερικού σχεδίου εφαρμόζεται σε περιπτώσεις που δεν είναι δυνατό να καθορισθούν οι ποσοτικές αποκλίσεις κατά τον χρόνο που γίνονται οι αναλώσεις, αλλά μόνο όταν γίνει γνωστό το μέγεθος της παραγωγής, για το οποίο χρειάζεται να γίνει απογραφή. Αυτό συμβαίνει συνήθως σε επιχειρήσεις με συνεχή παραγωγή, όπου είναι αδύνατο να χωρίσουμε τα παραγόμενα κατά παρτίδες. ΠΡΟΤΥΠΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Η μέθοδος του απλού ή ενιαίου σχεδίου εφαρμόζεται κυρίως σε επιχειρήσεις που παράγουν κατά παραγγελία ή κατά παρτίδες. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι γνωστή η ποσότητα των προϊόντων που πρόκειται να παραχθούν. Με βάση την παραγωγή αυτή καθορίζεται η πρότυπη ποσότητα και παραδίδεται για βιομηχανοποίηση. Αν στη συνέχεια η ποσότητα αυτή κριθεί ανεπαρκής για την παραγωγή που έχει προγραμματισθεί τότε παραδίδεται πρόσθετη ποσότητα. Η επίπλέον ανάλωση αποτελεί αρνητική απόκλιση ποσότητας. 23

ΠΡΟΤΥΠΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Χρήσεις του πρότυπου κόστους Κάθε είδους επιχείρηση μπορεί να κάνει χρήση του πρότυπου κόστους εμπορικές επιχειρήσεις μεταποιητικές επιχειρήσεις επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί ΠΡΟΤΥΠΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Μια μελέτη των μεθόδων κοστολόγησης έδειξε ότι το πρότυπο κόστος εφαρμόζεται από: τα τρία τέταρτα των επιχειρήσεων που ερευνήθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα δυο τρίτα των επιχειρήσεων που ερευνήθηκαν στον Καναδά, Το 40% των επιχειρήσεων που ερευνήθηκαν στην Ιαπωνία 24

ΠΡΟΤΥΠΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Οι μεταποιητικές επιχειρήσεις έχουν πολύ ανεπτυγμένα συστήματα πρότυπου κόστους, στα οποία για κάθε ξεχωριστό προϊόν καταρτίζονται λεπτομερώς πρότυπα που έχουν σχέση με τα υλικά, την εργασία, και τα ΓΒΕ. Καταστήματα γρήγορης εστίασης όπως τα McDonald s έχουν καθιερώσει αυστηρά πρότυπα για την ποσότητα κρέατος που χρησιμοποιείται στο κάθε σάντουιτς, αλλά και για το κόστος του κρέατος. Πολλά νοσοκομεία έχουν ορίσει πρότυπο κόστος (για τα τρόφιμα, τον καθαρισμό κλινοσκεπασμάτων κλπ) για κάθε χρησιμοποιούμενο κρεβάτι κατά ημέρα, αλλά και πρότυπα για το χρόνο που πρέπει να αφιερώνεται σε ορισμένες συνήθεις δραστηριότητες, όπως οι εργαστηριακές εξετάσεις. ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ Στην καθημερινή μας ζωή λειτουργούμε τις περισσότερες φορές μέσα σε ένα κλίμα διοίκησης με έλεγχο των αποκλίσεων. Το γεγονός ότι μια προσδοκία μας δεν εκπληρώθηκε πρέπει να θεωρείται ευκαιρία για να αποκαλύψουμε την αιτία του προβλήματος. Αν η αιτία δεν αποκαλυφθεί και δεν διορθωθεί, το πρόβλημα μπορεί να επανεμφανισθεί και να γίνει πολύ χειρότερο. 25

ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ Πηγαίνοντας τώρα στη σφαίρα της λογιστικής και συγκρίνοντας το πρότυπο κόστος με το πραγματικό κόστος παρατηρούμε διαφορές θετικές ή αρνητικές. Οι διαφορές αυτές λέγονται αποκλίσεις και συνιστούν για την επιχείρηση αποτέλεσμα (κέρδος ή ζημιά). Πρότυπο κόστος Πραγματικό κόστος = + Απόκλιση Οι αποκλίσεις του πρότυπου από το πραγματικό κόστος αναλύονται ώστε να ληφθούν μέτρα και να μην εμφανιστούν ξανά στο μέλλον. ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ Οι αποκλίσεις διακρίνονται σε: Αποκλίσεις πρώτων υλών. Αποκλίσεις άμεσης εργασίας. Αποκλίσεις γενικών βιομηχανικών εξόδων. 26

ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ Συνολ. Απόκλιση Π.Υ= Προτ. κόστος Π.Υ Πραγμ. κόστος Π.Υ Συνολ. Απόκλιση ΑΕ = Προτ. κόστος Α.Ε Πραγμ. Κόστος Α.Ε Συνολ. Απόκλιση ΓΒΕ = πρότυπα ΓΒΕ - πραγματικά ΓΒΕ ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ Για λόγους πληρέστερης διαφώτισης της διοίκησης της επιχείρησης, είναι ανάγκη να «σπαστεί» η κάθε συνολική απόκλιση ανάλογα με τις αιτίες που την προκάλεσαν, δηλαδή: Σε απόκλιση τιμής & σε απόκλιση ποσότητας πρώτων υλών. Σε απόκλιση ωρών & σε απόκλιση ωρομισθίου ΑΕ Σε απόκλιση όγκου παραγωγής ΓΒΕ, απόκλιση αποτελ/τας ΓΒΕ και απόκλιση προϋπολογισμού ΓΒΕ 27

ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ Αποκλίσεις πρώτων υλών Απ = Sτ(Sπ-Ππ) Ατ = Ππ(Sτ-Πτ) Αποκλίσεις άμεσης εργασίας Αω =Sμ(Sω-Πω) Αμ = Πω(Sμ-Πμ) ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ Αποκλίσεις Γενικών Βιομηχικών Εξόδων Απόκλ. όγκου παραγ. = Σταθ. Συντ.ΓΒΕ/ώρα Α.ΕΧ(πρότ. ώρες προϋπολ. ώρες ) Απόκλ. Αποτελ/τας = Μεταβλ. Συντ. ΓΒΕ/ώρα Α.ΕΧ(πρότ. ώρες πραγμ. ώρες) Απόκλ Προϋπολ. = (Σταθ. Συντ. ΓΒΕ Χ προϋπολ. ώρες ) + (Μεταβλ. Συντ. ΓΒΕ Χπραγμ. ώρες ) - πραγματικά ΓΒΕ 28

ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ Η λογιστική παρακολούθηση των αποκλίσεων γίνεται σύμφωνα με Γενικό Λογιστικό Σχέδιο με τον λογαριασμό: 95 Αποκλίσειςαπότοπρότυποκόστος 95.00 Αποκλίσεις πρώτων υλών - υλικών 95.01 Αποκλίσεις άμεσης εργασίας 95.02 Αποκλίσεις Γενικών Βιομηχανικών Εξόδων ΕΙΔΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ Δύο είναι τα βασικά συστήματα κοστολόγησης που έχουν εμφανισθεί στις διάφορες μορφές της παραγωγικής διαδικασίας: Κοστολόγηση κατά διαδικασία ή κατά φάση. Κοστολόγηση κατά προϊόν ή κατά παραγγελία ή εξατομικευμένης παραγωγής. 29

ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΤΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Η ΚΑΤΑ ΦΑΣΗ Η κοστολόγηση κατά φάση εφαρμόζεται σε εκείνες τις περιπτώσεις όπου η παραγωγή αναφέρεται σε ένα προϊόν που παράγεται συνεχώς για μεγάλες χρονικές περιόδους και σε μεγάλες ποσότητες. Παραδείγματα τέτοιων βιομηχανιών είναι: Τσιμέντο Αλεύρι Σίδερο και χάλυβα Πετρελαιοειδή προϊόντα κλπ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΤΑ ΠΡΟΪΟΝ Η ΚΑΤΑ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΑ Η κοστολόγηση κατά παραγγελία χρησιμοποιείται σε τέτοιες παραγωγικές διαδικασίες, όπου πολλά διαφορετικά προϊόντα, παραγγελίες ή ομάδες προϊόντων παράγονται σε κάθε περίοδο. Παραδείγματα τέτοιων βιομηχανιών είναι: Έπιπλα Εργαλεία Μηχανές Εκτυπώσεις κ.λ.π Εδώ θα πρέπει το κόστος να διανεμηθεί ξεχωριστά σε κάθε προϊόν η παραγγελία. 30

ΑΜΕΣΗ ΚΑΙ ΠΛΗΡΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Ανάλογα με την συμμετοχή ή μη των σταθερών Γενικών Βιομηχανικών Εξόδων, κατά τον υπολογισμό του κόστους παραγωγής, η κοστολόγηση διακρίνεται σε: εν λαμβάνει υπ όψη τα σταθεράκόστη γιατον προσδιορισμό του κόστους παραγωγής Ο προσδιορισμός του κόστους παραγωγής πραγματοποιείται από όλα τα στοιχεία του κόστους, χωρίς διάκριση σε σταθερά και μεταβλητά Άμεση κοστολόγηση Πλήρη κοστολόγηση ΑΜΕΣΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Σύμφωνα με τη μέθοδο αυτή το κόστος ενός τμήματος, ενός προϊόντος, μιας υπηρεσίας κλπ σχηματίζεται μόνο από κοστολογικά στοιχεία άμεσα που το επιβαρύνουν ευθέως χωρίς μερισμό. Τέτοια στοιχεία είναι οι πρώτες ύλες που ενσωματώνονται και αναγνωρίζονται στο προϊόν, η άμεση εργασία όταν μετράτε η απασχόληση του εργαζόμενου στη λειτουργία της μηχανής που παράγεται το συγκεκριμένο προϊόν κλπ. Το κόστος παραγωγής περιέχει μόνο μεταβλητά κόστη, δηλαδή άμεσα υλικά, άμεση εργασία, καθώςεπίσηςτο μεταβλητό μέρος των Γενικών Βιομηχανικών Εξόδων. 31

ΑΜΕΣΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Η άμεση κοστολόγηση δεν λαμβάνει καθόλου υπ όψη τα σταθερά κόστη για τον προσδιορισμό του κόστους παραγωγής, τα οποία θεωρεί σαν κόστη περιόδου. Έτσι τα σταθερά ΓΒΕ τα αντιμετωπίζει όπως τα Έξοδα Διοικητικής Λειτουργίας και τα Έξοδα Πωλήσεως ή Διαθέσεως. Τα σταθερά ΓΒΕ επιβαρύνουν το αποτέλεσμα της χρήσης, δηλαδή είναι μειωτικά των εσόδων όπως τα ΓΕΔ και τα ΓΕΠ. Έτσι η μέθοδος της άμεσης κοστολόγησης απαλλάσσει το κόστος από τα προβλήματα που δημιουργεί η κατανομή του έμμεσου κόστους στις λειτουργίες και τους φορείς κόστους και βελτιώνει σημαντικά την φερεγγυότητά του. ΠΛΗΡΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ Κατά την εφαρμογή της πλήρους κοστολόγησης, ο προσδιορισμός του κόστους παραγωγής πραγματοποιείται από όλα τα στοιχεία του κόστους, δηλαδή από τα άμεσα υλικά, τα άμεσα εργατικά και τα ΓΒΕ, χωρίς να γίνεται διάκριση των ΓΒΕ σε σταθερά και μεταβλητά. Κατά τη διαδικασία της πλήρους κοστολόγησης από τις πωλήσεις αφαιρείται το κόστος λειτουργίας της παραγωγής, προκειμένου να προσδιορισθεί το μικτό κέρδος. Από το μικτό κέρδος αφαιρούνται το κόστος λειτουργίας της διοίκησης και το κόστος λειτουργίας διαθέσεως προκειμένου να βρεθεί το λειτουργικό αποτέλεσμα. Από το λειτουργικό αποτέλεσμα αφαιρείται το κόστος της χρηματοοικονομικής λειτουργίας, και προσδιορίζεται το καθαρό κέρδος. 32

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑΣ Το Ε.Γ.Λ.Σ. αποτελείται από τρία ανεξάρτητα μεταξύ τους μέρη. τη Γενική Λογιστική την Αναλυτική Λογιστική Εκμετ/σης τους Λογαριασμούς Τάξεως 33

Καθένα από τα τρία ανεξάρτητα τμήματα του Ε.Γ.Λ.Σ. λειτουργεί ως ιδιαίτερο λογιστικό κύκλωμα. Αυτό σημαίνει ότι: Αποκλείεται να κινηθούν, με την ίδια λογιστική εγγραφή, λογαριασμοί που ανήκουν σε διαφορετικά τμήματα του λογιστικού σχεδίου. ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ Με το άρθρο 7 του Ν. 1882/1990 οι επιχειρήσεις που υπάγονται στον τακτικό έλεγχο του Σώματος Ορκωτών Ελεγκτών υποχρεούται να εφαρμόζουν πλήρως το Ε.Γ.Λ.Σ. και επομένως και την αναλυτική λογιστική σε μηνιαία ή τριμηνιαία ή ετήσια βάση. 34

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 42απαρ. 6 Ν. 2190/1920 i. Κύκλος εργασιών : 5 εκ. ευρώ (3 εκ. ) ii. Σύνολο Ενεργητικού: 2,5 εκ. ευρώ (1,5 εκ. ) iii. Μέσοςόροςπροσωπικού: 50 άτομα ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ 1. Εταιρείες με κύκλο εργασιών έως 9 εκ. ευρώ, ετήσια. 2. Εταιρείες με κύκλο εργασιών άνω των 9 εκ. ευρώ, μηνιαία ή τριμηνιαία. 3. Εταιρείες εισηγμένες στο Χ.Α, μηνιαία ή τριμηνιαία. 4. Εταιρείες με πλήρη ή μερική απαλλαγή αποθήκης, ετήσια. 5. Μικτές επιχειρήσεις με κύκλο εργασιών έως 9 εκ. ευρώ, ετήσια (Η τήρηση αποθήκης κρίνεται αυτοτελώς για κάθε κλάδο). 6. Μικτές επιχειρήσεις με κύκλο εργασιών άνω των 9 εκ. ευρώ μηνιαία ή τριμηνιαία. 35

Σύμφωνα με τον Νόμο 3522/2006 Μη τήρηση της ομάδας 9 Έτσι με τις νέες διατάξεις ο επιτηδευματίας της Γ κατηγορίας βιβλίων σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 2 του Άρθρου 7 έχει υποχρέωση να εφαρμόζει το Ε.Γ.Λ.Σ. με εξαίρεση τους λογ/σμούς της ομάδας 9, ανεξάρτητα ύψους ακαθάριστων εσόδων και της υποχρέωσης που έχει με τις διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 του Άρθρου 7 του ν.1882/1990 να εφαρμόζει την ομάδα 9 και να εξάγει βραχύχρονο αποτέλεσμα. Επισημαίνεται ότι η κατάργηση της υποχρέωσης εφαρμογής της ομάδας 9 ως υποχρέωσης του Κώδικα δεν αίρει και την υποχρέωση που έχει ο επιτηδευματίας σύμφωνα με τις πιο πάνω διατάξεις (Άρθρο 7 παράγραφοι 1 και 2 ν.1882/1990) να τηρεί αναλυτική λογιστική. Η μη εφαρμογή της ομάδας9 από τους υπόχρεους τήρησης αυτής σύμφωνα με τις προαναφερόμενες διατάξεις δεν συνιστά παράβαση του Κ.Β.Σ. αλλά παράβαση μόνο των ειδικών αυτών διατάξεων και επιβάλλονται οι κυρώσεις που ορίζονται από το Άρθρο 4 του π.δ. 148/1984 (ΦΕΚ Α 47) σύμφωνα με την παράγραφο 3 του Άρθρου 7 του ν.1882 /1990. 36

ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΟΥ ΕΝΤΑΣΣΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ Οι λογιστικές κινήσεις των λογαριασμών καταχωρούνται ΟΜΑΔΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Στη ΓΕΝΙΚΗ Στην ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΛΟΓ/ΣΜΩΝ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ 1η Πάγιο ενεργητικό ΝΑΙ ΟΧΙ 2η Αποθέματα ΝΑΙ ΝΑΙ 3η Απαιτήσεις - Διαθέσιμα ΝΑΙ ΟΧΙ 4η Καθαρή θέση - Προβλέψεις - ΝΑΙ ΟΧΙ Μακροπρόθεσμες Υποχρεώσεις 5η Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις ΝΑΙ ΟΧΙ 6η Οργανικά έξοδα κατ' είδος ΝΑΙ ΝΑΙ 7η Οργανικά έσοδα κατ' είδος ΝΑΙ ΝΑΙ 8η Λογαραισμοί αποτελεσμάτων ΝΑΙ ΝΑΙ 10η Λογαραισμοί τάξεως ΝΑΙ ΟΧΙ Στην αναλυτική λογιστική εκμετάλλευσης καταχωρούνται τα λογιστικά δεδομένα των ομάδων: Ομάδα 2 : Αποθέματα Ομάδα 6:Οργανικά έξοδα κατ είδος Ομάδα 7:Οργανικά έσοδα κατ είδος Ομάδα 8:Λογαριασμοί αποτελεσμάτων 37

ΟΜΑΔΑ 9 του Ε.Γ.Λ.Σ 90 ΔΙΑΜΕΣΟΙ ΑΝΤΙΚΡΥΖΟΜΕΝΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ 91 ΑΝΑΚΑΤΑΤΑΞΗ ΕΞΟΔΩΝ ΑΓΟΡΩΝ ΚΑΙ ΕΣΟΔΩΝ 92 ΚΕΝΤΡΑ (ΘΕΣΕΙΣ) ΚΟΣΤΟΥΣ 93 ΚΟΣΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΕ ΕΞΕΛΙΞΗ) 94 ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ 95 ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ ΑΠΌ ΤΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΟΣΤΟΣ 96 ΕΣΟΔΑ ΜΙΚΤΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 97 ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΕΩΣ & ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΜΟΥ 98 ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 99 ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ 9 του Ε.Γ.Λ.Σ 90 ΔΙΑΜΕΣΟΙ ΑΝΤΙΚΡΥΖΟΜΕΝΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ Ο λογαριασμός 90 αποτελεί το συνδετικό κρίκο ή τη γέφυρα από την οποία μεταφέρονται στην αναλυτική λογιστική τα δεδομένα των αρχικών αποθεμάτων, των αγορών, των εξόδων και εσόδων και των αποτελεσματικών λογαριασμών, χωρίς κατά τη μεταφορά αυτή να κινούνται οι λογαριασμοί της γενικής λογιστικής. Η μεταφορά των δεδομένων της γενικής λογιστικής αποβλέπει στην επεξεργασία τους μέσα στο κλειστό λογιστικό κύκλωμα της αναλυτικής λογιστικής, με στόχο το σχηματισμό του λειτουργικού κόστους και τον προσδιορισμό του κόστους παραγωγής των προϊόντων, των υπηρεσιών και των αντικειμένων γενικά ή κόστους αγοράς των εμπορευμάτων και γενικά των αγαθών που αγοράζονται. 38

ΟΜΑΔΑ 9 του Ε.Γ.Λ.Σ ΟΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΤΟΥ 90 90.00 90.01 Αρχικά αποθέματα λογισμένα 90.02 Αγορές λογισμένες 90.03... 90.04... 90.05... 90.06 Οργανικά έξοδα κατ' είδος λογισμένα 90.07 Οργανικά έσοδα κατ' είδος λογισμένα 90.08 Αποτελέσματα λογισμένα 90.09 Υπολογιστικά έξοδα λογισμένα 90.10 Υπολογιστικά έσοδα λογισμένα 90.11...... 90.99... ΟΜΑΔΑ 9 του Ε.Γ.Λ.Σ 91 ΑΝΑΚΑΤΑΤΑΞΗ ΕΞΟΔΩΝ ΑΓΟΡΩΝ ΚΑΙ ΕΣΟΔΩΝ Ο λογαριασμός 91 λειτουργείωςδιάμεσοςανάμεσαστον λογαριασμό 90 και στους λοιπούς λογαριασμούς της αναλυτικής λογιστικής. Στο τέλος της χρήσης πριν ολοκληρωθεί ο προσδιορισμός των ολικών αναλυτικών αποτελεσμάτων ο λογαριασμός 91 πρέπει να είναι εξισωμένος. Η ανάπτυξη και το περιεχόμενο του 91 γίνεται σύμφωνα με τις ανάγκες κάθε οικονομικής μονάδας, όπως αυτές προκύπτουν από την κοστολογική της οργάνωση. 39

ΟΜΑΔΑ 9 του Ε.Γ.Λ.Σ 91 ΑΝΑΚΑΤΑΤΑΞΗ ΕΞΟΔΩΝ ΑΓΟΡΩΝ ΚΑΙ ΕΣΟΔΩΝ Σκοποί που εξυπηρετούν οι υπολογαριασμοί του 91 1) Την ανακατάταξη των εξόδων κατά τρόπο διάφορο της γενικής λογιστικής. 2) Την ανακατάταξη των εσόδων. 3) Το μερισμό των εξόδων. 4) Την εξασφάλιση των προϋποθέσεων λειτουργίας συστήματος βραχυχρόνιων αποτελεσμάτων, το οποίο περιλαμβάνει εκτός από τα δεδουλευμένα έξοδα και έσοδα και προϋπολογιστικά στοιχεία εξόδων και εσόδων. ΟΜΑΔΑ 9 του Ε.Γ.Λ.Σ ΟΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΤΟΥ 91 91.00 Ανακατάταξη των εξόδων σε σταθερά και μεταβλητά 91.01 Οργανικά έξοδα κατ' είδος προομαδοποιημένα 91.02 Οργανικά έσοδα κατ' είδος προομαδοποιημένα 91.03... 91.04... 91.05 Οργανικά έξοδα κατ' είδος προς μερισμό 91.06 Οργανικά έξοδα κατ' είδος ενσωματωμένα(προϋπολογιστικά) 91.07 Οργανικά έσοδα κατ' είδος ενσωματωμένα(προϋπολογιστικά) 91.08 Αποτελέσματα ενσωματωμένα (προϋπολογιστικά) 91.09 Αγορές αποθεμάτων ενσωματωμένες (προϋπολογιστικά) 91.10...... 91.99... 40

ΟΜΑΔΑ 9 του Ε.Γ.Λ.Σ 92 ΚΕΝΤΡΑ (ΘΕΣΕΙΣ) ΚΟΣΤΟΥΣ Στους υπολογαριασμούς του 92 προσδιορίζεται και παρακολουθείται το λειτουργικό κόστος της οικονομικής μονάδας. Ο λογαριασμός 92 υποδιαιρείται σε 5 υποχρεωτικούς δευτεροβάθμιους λογαριασμούς, στους οποίους συγκεντρώνεται και παρακολουθείται το λειτουργικό κόστος των βασικών λειτουργιών της οικονομικής μονάδας Οι υπολογαριασμοί του 92 είναι: 92.00 Έξοδα λειτουργίας παραγωγής 92.01 Έξοδα διοικητικής λειτουργίας 92.02 Έξοδα ερευνών και ανάπτυξης 92.03 Έξοδα λειτουργίας διαθέσεως 92.04 Έξοδα χρηματοοικονομικής λειτουργίας Οι υπολογαριασμοί αυτοί τηρούνται υποχρεωτικά εφόσον στην επιχείρηση υπάρχει και δραστηριοποιείται η αντίστοιχη λειτουργία. ΟΜΑΔΑ 9 του Ε.Γ.Λ.Σ 92 ΚΕΝΤΡΑ (ΘΕΣΕΙΣ) ΚΟΣΤΟΥΣ Φύλλα Μερισμού Η κατανομή του κατ είδους κόστους στα επιμέρους κέντρα κόστους γίνεται με τη βοήθεια φύλλων μερισμού που καταρτίζονται για το σκοπό αυτό. Το φύλλο μερισμού καταρτίζεται κυρίως για την κατανομή των κατ είδος εξόδων και λογαριασμών της ομάδας 6. Ορισμένες φορές, επειδή κατά τη στιγμή της λογιστικοποίησης είτε δεν είναι γνωστός ο φορέας ή το κέντρο κόστους, είτε δεν είναι γνωστό το ποσοστό με το οποίο θα επιβαρύνουν το κέντρο κόστους, τα έξοδα που πρέπει να μερισθούν καταχωρούνται προσωρινά στο λογαριασμό «91.05 οργανικά έξοδα κατ είδος προς μερισμό». 41

ΟΜΑΔΑ 9 του Ε.Γ.Λ.Σ 93 ΚΟΣΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΕ ΕΞΕΛΙΞΗ) Στους υπολ/σμούς του 93 συγκεντρώνεται & παρακολουθείται το ολικό κόστος παραγωγής των ενδιάμεσων, τελικών φορέων Στην ευρεία έννοια της παραγωγής περιλαμβάνονται και τα ιδιοπαραγόμενα πάγια στοιχεία και ανταλλακτικά αυτών. Η ανάπτυξη του λογ/σμού 93 γίνεται σύμφωνα με τις ανάγκες κάθε οικονομικής μονάδας. Στους υπολ/σμούς του 93 συγκεντρώνεται μόνο το κόστος της λειτουργίας παραγωγής δηλ. το κόστος που πραγματοποιείται για να παραχθεί το έτοιμο ή ημικατεργασμένο προϊόν ή υπηρεσία και να μπορεί να διατεθεί στην αγορά ή να ιδιοχρησιμοποιηθεί. ΟΜΑΔΑ 9 του Ε.Γ.Λ.Σ ΟΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΟΥ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΤΟΥ 93 93.00 Κόστος παραγωγής εργοστασίου Α 93.01 Κόστος παραγωγής εργοστασίου Β 93.02 Κόστος παραγωγής εργοστασίου Γ. 93.21 Κόστος παραγωγής προϊόντων 93.24 Κόστος πρώτων υλών προς κατανομή(ενδιάμεσος λογαριασμός). 93.73 Κόστος παραγωγής υπηρεσιών. 93.96 Κόστος ιδιοπαραγωγής δικαιωμάτων βιομηχανικής ιδιοκτησίας 93.97 Κόστος παρεπόμενων δραστηριοτήτων 93.98 Κόστος ιδιοπαραγωγής παγίων 93.99 Κόστος αναπτύξεως προϊόντων (πολυετούς αποσβέσεως) 42

ΟΜΑΔΑ 9 του Ε.Γ.Λ.Σ 94 ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ Στους υπολογαριασμούς του 94 παρακολουθούνται τα κάθε είδους, μορφής και κατηγορίας αποθέματα της οικονομικής μονάδας, είτε προέρχονται από αγορά, είτε παράγονται από την ίδια την μονάδα. Ο λογαριασμός 94 αναπτύσσεται σε υποχρεωτικούς δευτεροβάθμιους λογαριασμούς στους οποίους παρακολουθούνται οι κατηγορίες των αποθ/των της ομάδας 2 της Γενικής Λογιστικής. Το τελευταίο όριο ανάλυσης των υπολογαριασμών του 94 είναι η μερίδα αποθήκης, στην οποία παρακολουθείται η τελευταία υποδιαίρεση της συγκεκριμένης κατηγορίας αποθεμάτων. ΟΜΑΔΑ 9 του Ε.Γ.Λ.Σ 94 ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ Οι λογαριασμοί των αποθεμάτων κινούνται μόνο όταν αυτά εισάγονται σε κάποιο αποθηκευτικό χώρο ώστε να ελέγχονται ποσοτικά. Τα αποθέματα τρίτων παρακολουθούνται σε λογαριασμούς τάξεως. Με την λογιστική παρακολούθηση των αποθεμάτων: α) εξασφαλίζεται σε κάθε στιγμή η γνώση του ποσοτικού υπολοίπου. β) Με την αποτίμηση επιτυγχάνεται η διαρκής απογραφή των αποθεμάτων. 43

ΟΜΑΔΑ 9 του Ε.Γ.Λ.Σ ΟΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΤΟΥ 94 94.20 Εμπορεύματα 94.21 Προϊόντα έτοιμα και ημιτελή 94.22 Υποπροϊόντα και υπολείμματα 94.23 Παραγωγή σε εξέλιξη (προϊόντα, υποπροϊόντα και υπολείμματα στο στάδιο της κατεργασίας) 94.24 Πρώτες & βοηθητικές ύλες - Υλικά συσκευασίας 94.25 Αναλώσιμα υλικά 94.26 Ανταλλακτικά παγίων στοιχείων 94.27... 94.28 Είδη συσκευασίας... 94.29 94.99 ΟΜΑΔΑ 9 του Ε.Γ.Λ.Σ 95 ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ ΑΠΌ ΤΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΟΣΤΟΣ Στους υπολογαριασμούς του 95 παρακολουθούνται οι αποκλίσεις από το πρότυπο κόστος, όταν η οικονομική μονάδα εφαρμόζει σύστημα πρότυπης κοστολόγησης. ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΟΣΤΟΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ = + ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ Ο λογαριασμός «95 Αποκλίσειςαπότοπρότυποκόστος» χρεώνεται με τις αρνητικές αποκλίσεις και πιστώνεται με τις θετικές αποκλίσεις. 44

ΟΜΑΔΑ 9 του Ε.Γ.Λ.Σ ΟΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΤΟΥ 95 95.00 Αποκλίσεις πρώτων υλών υλικών(υ) 95.01 Αποκλίσεις άμεσης εργασίας(αε) 95.02 Αποκλίσεις γενικών βιομηχανικών εξόδων(γβε) 95.03 Αποκλίσεις εξόδων διοικητικής λειτουργίας 95.04 Αποκλίσεις εξόδων λειτουργίας ερευνών και ανάπτυξης 95.05 Αποκλίσεις εξόδων λειτουργίας διαθέσεως 95.06... 95.99 ΟΜΑΔΑ 9 του Ε.Γ.Λ.Σ 96 ΕΣΟΔΑ - ΜΙΚΤΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Στους υπολ/σμούς του 96 παρακολουθούνται σύμφωνα με τις ανάγκες κάθε οικονομικής μονάδος τα έσοδα των λογ/σμών της ομάδας 7 της γεν. λογιστικής καθώς και τυχόν υπολ/στικά έσοδα που εντάσσονται στην αναλυτική λογιστική. Τα έσοδα μεταφέρονται στους υπολογαριασμούς 96.00-96.19. Στον υπολ/σμό 96.20 μεταφέρεται το κόστος παραγωγής ή αγοράς πωλ/νων, ενώ στον 96.21 τα άμεσα. έξοδα πωλήσεων. Όταν προσδιορίζονται τα ετήσια αποτελέσματα τότε χρησιμοποιείται ο λογαριασμός: «96.22 Μικτά αναλυτικά αποτελέσματα εκμετάλλευσης» 45

ΟΜΑΔΑ 9 του Ε.Γ.Λ.Σ 96 ΕΣΟΔΑ - ΜΙΚΤΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Χ 96.22 Μικτά αναλυτικά αποτελέσματα εκμετάλλευσης Π 96.20 Κόστος παραγωγής ή αγορά πωλημέμων 96.00-96.19 Πωλήσεις 96.21 Άμεσα έξοδα πωλήσεων ΟΜΑΔΑ 9 του Ε.Γ.Λ.Σ ΟΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΤΟΥ 96 96.00 Πωλήσεις εμπορευμάτων 96.01 Πωλήσεις προϊόντων ετοίμων και ημιτελών 96.02 Πωλήσεις υποπροϊόντων και υπολειμμάτων 96.03... 96.04 Πωλήσεις πρώτων και βοηθητικών υλών - υλικών συσκευασίας 96.05 Πωλήσεις αναλώσιμων υλικών 96.06 Πωλήσεις ανταλλακτικών παγίων στοιχείων 96.07... 96.08 Πωλήσεις ειδών συσκευασίας 96.09 Πωλήσεις άχρηστου υλικού 96.10 Πωλήσεις υπηρεσιών(έσοδα από παροχή υπηρεσιών) 46

ΟΜΑΔΑ 9 του Ε.Γ.Λ.Σ ΟΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΤΟΥ 96 96.11... 96.12... 96.13 Επιχορηγήσεις και διάφορα έσοδα πωλήσεων 96.14 Έσοδα παρεπόμενων ασχολιών 96.15 Έσοδα κεφαλαίων 96.16 Ιδιοπαραγωγή παγίων & χρησιμοποιημένες προβλέψεις εκμετάλλευσης 96.17...... 96.20 Κόστος παραγωγής ή αγοράς πωλημένων 96.21 Άμεσα έξοδα πωλήσεων 96.22 Μικτά αναλυτικά αποτελέσματα εκμετάλλευσης 96.23... ΟΜΑΔΑ 9 του Ε.Γ.Λ.Σ 97 ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΕΩΣ & ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΜΟΥ Στους υπολογαριασμούς του 97 παρακολουθούνται οι διαφορές που δημιουργούνται κατά: το λογισμό στο κόστος και στα έσοδα κατά τον καταλογισμό στους τελικούς φορείς, των εξόδων κατ είδος ή των ομαδοποιημένων στοιχείων κόστους κατά τη μεταφορά στην αναλυτική λογιστική των οργανικών εσόδων. 47

ΟΜΑΔΑ 9 του Ε.Γ.Λ.Σ 97 ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΕΩΣ & ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΜΟΥ Οι διαφορές αυτές δημιουργούνται στις ακόλουθες περιπτώσεις: 1) Υπολογιστικά έξοδα αποσβέσεις Αμοιβή επιχειρηματία Τόκος ιδίων κεφαλαίων Αποσβέσεις διαφορετικές των λογιστικών 2) Υπολογιστικά έσοδα Προβλέψεις για επιδοτήσεις εξαγωγών 3) Διαφορές ενσωματώσεως εξόδων κόστους αποθεμάτων Διαφορά μεταξύ προϋπολογιστικών και απολογιστικών εξόδων. ΟΜΑΔΑ 9 του Ε.Γ.Λ.Σ 97 ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΕΩΣ & ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΜΟΥ 4) Διαφορές πραγματοποιημένων λογισμένων εσόδων 5) Διαφορές καταλογισμού Διαφορές απογραφών (ελλείμματα πλεονάσματα) Υπολειμματικά έξοδα παραγωγής Υπολειμματικά έξοδα διοίκησης Υπολειμματικά έξοδα έρευνας ανάπτυξης Υπολειμματικά έξοδα διάθεσης Διαφορές από τη διακύμανση του βαθμού απασχόλησης 48

ΟΜΑΔΑ 9 του Ε.Γ.Λ.Σ ΟΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΤΟΥ 97 97.00 Διαφορές ενσωματώσεως υπολογιστικών εξόδων και αποσβέσεων 97.01 Διαφορές ενσωματώσεως υπολογιστικών εσόδων 97.02 Διαφορές ενσωματώσεως εξόδων - κόστους αποθεμάτων 97.03 Διαφορές πραγματοποιημένων λογισμένων εσόδων 97.04... 97.10 Διαφορές καταλογισμού 97.11... 97.99 ΟΜΑΔΑ 9 του Ε.Γ.Λ.Σ 98 ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Τα μικτά οργανικά αποτελέσματα από τους υπολογαριασμούς μικτών αποτελεσμάτων του 96. Τα έξοδα που βαρύνουν το κόστος των λειτουργιών: Διοικητικής, ερευνών & ανάπτυξης, διαθέσεως και χρηματοοικονομικής από τους οικείους υπολογ/σμούς του 92. Τα τυχόν υπολογιστικά έξοδα & τυχόν διαφορές αποσβέσεων που βαρύνουν το κόστος των παραπάνω λειτουργιών από τους οικείους υπολογαριασμούς του 92. Οι αποκλίσεις από το πρότυπο κόστος όταν εφαρμόζεται πρότυπη κοστολόγηση από τους οικείους υπολογαριασμούς του 95. 49

ΟΜΑΔΑ 9 του Ε.Γ.Λ.Σ. 98 ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Οι διαφορές ενσωματώσεως και καταλογισμού από τους οικείους λογαριασμούς του 97. Τα έκτακτα και ανόργανα αποτελέσματα των λογαριασμών της ομάδας 8 της γενικής λογιστικής, τα οποία μεταφέρονται στο λογαριασμό 98, είτε μέσω του λογαριασμού 90 όταν είναι οριστικά, ή μέσω του λογ/σμού 91.08 όταν ενσωματώνονται προϋπολογιστικά. ΟΜΑΔΑ 9 του Ε.Γ.Λ.Σ. 98 ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Στον υπολογαριασμό του 98 (98.99 Αποτελέσματα χρήσης) προσδιορίζονται τα αποτελέσματα χρήσης. Το υπόλοιπο του λογαριασμού 98.99(θετικό ή αρνητικό) είναι ίσο με το καθαρό αποτέλεσμα του λογαριασμού 86 της Γενικής Λογιστικής. 50

ΟΜΑΔΑ 9 του Ε.Γ.Λ.Σ ΟΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΤΟΥ 98 98.00 98.01.. 98.98 98.99 Αποτελέσματα χρήσης ΟΜΑΔΑ 9 του Ε.Γ.Λ.Σ 99 ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΕΙΣ Οι υπολογαριασμοί του 99 λειτουργούν είτε ως διάμεσοι για να διευκολύνουν την εφαρμογή της αναλυτικής λογιστικής, είτε ως αντικρυζόμενοι για να διασυνδέουν κάθε είδους διακινήσεις ανάμεσα στα διάφορα εργοστάσια ή υποκ/ματα της οικονομικής μονάδας, τα οποία τηρούν αυτόνομη αναλυτική λογιστική εκμετάλλευσης. Η παρεμβολή των λογαριασμών εσωτερικών διασυνδέσεων στο λογιστικό κύκλωμα της αναλυτικής λογιστικής του αυτού εργοστασίου ή υποκαταστήματος γίνεται όταν η λογιστική του κόστους λειτουργεί αποκεντρωμένα. 51

ΟΜΑΔΑ 9 του Ε.Γ.Λ.Σ 99 ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΕΙΣ Όταν εξάγονται από την αποθήκη προς τα διάφορα τμήματα ή άλλες αποθήκες διάφορα αποθέματα, οι λογαριασμοί που κινούνται είναι οι εξής: Χρέωση : 99.00 Διασυνδέσεις μέσα στο αυτό κατάστημα Πίστωση: 94 Αποθέματα ΟΜΑΔΑ 9 του Ε.Γ.Λ.Σ 99 ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΕΙΣ Στις περιπτώσεις όπου ένα εργοστάσιο Α, χορηγεί στο Β υλικά κινούνται οι εξής λογαριασμοί κατά εργοστάσιο: Στο εργοστάσιο Α Χρέωση : 99.02 Χορηγήσεις που δόθηκαν σε άλλο εργοστάσιο ή υποκαταστήματα Πίστωση :94 Αποθέματα Στο εργοστάσιο Β Χρέωση : 94 Αποθέματα Πίστωση: 99.01 Χορηγήσεις που λήφθηκαν από άλλο κατάστημα ή υποκατάστημα 52

ΟΜΑΔΑ 9 του Ε.Γ.Λ.Σ 99 ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΕΙΣ Οι υπολ/σμοί 99.01 και 99.02 λειτουργούν ως αντικρυζόμενοι για τις διακινήσεις αγαθών και υπηρεσιών που γίνονται ανάμεσα στα εργοστάσια ή τα υποκ/τήματα της οικονομικής μονάδας, όπως ακριβώς λειτουργεί ο 90 κατά την μεταφορά από τη γενική στην αναλυτική λογιστική. Στο τέλος της χρήσης τα υπόλοιπα των λογαριασμών 99.01 και 99.02 μηδενίζονται μετά από αμοιβαία μεταφορά και συμψηφισμό με τα υπόλοιπα των λοιπών λογαριασμών της αναλυτικής λογιστικής μετά τον προσδιορισμό των ολικών αποτελεσμάτων χρήσεως. ΟΜΑΔΑ 9 του Ε.Γ.Λ.Σ 99 ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΕΙΣ 99.00 Διασυνδέσεις μέσα στο αυτό Κατάστημα 99.01 Χορηγήσεις που λήφθηκαν από άλλα καταστήματα ή υποκαταστήματα 99.02 Χορηγήσεις που δόθηκαν σε άλλα καταστήματα ή υποκαταστήματα 99.03.. 99.99 53

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΓΕΝΙΚΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ Κωδικός Λογαριασμός Χ Π 94 Αποθεματα 1.000,00 94.21 Προϊόντα έτοιμα και ημιτελή 94.21.00 Προϊόν Α 600,00 94.25 Αναλώσιμα υλικά 94.25.02 Πετρέλαιο 400,00 90 Διάμεσοι - αντικρυζόμενοι λογαριασμοί 1.000,00 90.01 Αρχικά αποθέματα λογισμένα 90.01.21 Προϊόντα έτοιμα και ημιτελή λογισμένα 600,00 90.01.25 Αναλώσιμα υλικά λογισμένα 400,00 Αιτιολογία: Μεταφορά αρχικών αποθεμάτων στην αναλυτική λογιστική ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΓΕΝΙΚΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ Κωδικός Λογαριασμός Χ Π 94 Αποθέματα 1.000,00 94.20 Εμπορεύματα 94.20.00 Εμπόρευμα Α 300,00 94.20.01 Εμπορευμα Β 700,00 90 Διάμεσοι - αντικρυζόμενοι λογαριασμοί 1.000,00 90.02 Αγορές λογισμένες 90.02.00 Εμπορεύματα λογισμένα 1000,00 Αιτιολογία: Μεταφορά αγορών στην αναλυτική λογιστική, ΤΠ-ΔΑ 522/12.3.2010 54

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΓΕΝΙΚΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ Κωδικός Λογαριασμός Χ Π 92 Κέντρα (Θέσεις) Κόστους 10.000,00 92.00 Έξοδα λειτουργίας παραγωγής 92.01 Έξοδα διοικητικής λειτουργίας 92.02 Έξοδα λειτουργίας ερευνών & ανάπτυξης 92.03 Έξοδα λειτουργίας διαθέσεως 90.04 Έξοδα χρηματοοικονομικής λειτουργίας 90 Διάμεσοι-αντικρυζόμενοι λογαριασμοί 10.000,00 90.06 Οργανικά έξοδα κατ' είδος λογισμένα 90.06.00 Αμοιβές και έξοδα προσωπικού λογισμένα 90.06.01 Αμοιβές και έξοδα τρίτων λογισμένα 90.06.02 Παροχές τρίτων λογισμένες 90.06.04 Διάφορα έξοδα λογισμένα.. Αιτιολογία: Μεταφορά οργανικών εξόδων κατ' είδος στην αναλυτική λογιστική, ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΓΕΝΙΚΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ Κωδικός Λογαριασμός Χ Π 90 Διάμεσοι - αντικρυζόμενοι λογαριασμοί 2.000,00 90.07 Οργανικά έσοδα κατ' είδος λογισμένα 90.07.01 Πωλήσεις προϊόντων ετοίμων και ημιτελών λογισμένες 96 Έσοδα - Μικτά αναλυτικά αποτελέσματα 2.000,00 96.01 Πωλήσεις προϊόντων ετοίμων και ημιτελών 96.01.00 Πωλήσεις προϊόντος Α Αιτιολογία: Πώληση προίόντος Α, ως ΤΠ-ΔΑ 641/18.4.2010, μεταφορά στην αναλυτική λογιστική, 55

ΒΙΒΛΙΟ ΑΠΟΘΗΚΗΣ Το βιβλίο αποθήκης είναι ένα λογιστικό βιβλίο στο οποίο παρακολουθείται η διακίνηση υλικών αγαθών της επιχείρησης. Για κάθε είδος υλικού αγαθού τηρείται ιδιαίτερη μερίδα αποθήκης ή ιδιαίτερος λογαριασμός. Με τους λογαριασμούς αυτούς παρακολουθείται λογιστικώς η διακίνηση των υλικών αγαθών μιας αποθήκης από τα της εισαγωγής τους μέχρι τα της εξαγωγής τους. ΒΙΒΛΙΟ ΑΠΟΘΗΚΗΣ Το σύνολο των λογαριασμών αυτών καλείται βιβλίο αποθήκης. Το βιβλίο αποθήκης είναι το αναλυτικό καθολικό των πρωτοβάθμιων λογαριασμών: εμπορεύματα, πρ. ύλες, έτοιμα προϊόντα κ.λ.π., διαφέρει όμως των λοιπών αναλυτικών καθολικών διότι χρεώνεται και πιστώνεται κατά ποσότητα και αξία. Αποτελεί συγχρόνως και το αναλυτικό καθολικό των πωλήσεων. 56

ΟΡΙΑ ΤΗΡΗΣΗΣ ΒΙΒΛΙΟΥ ΑΠΟΘΗΚΗΣ Άρθρο 8, Κ.Β.Σ. όπως τροποποιημένο ισχύει με το Ν. 3522/06. Δραστηριότητα Όρία ακαθ. εσόδων α) Επιτηδευματίας που πωλεί αγαθά ή ενεργεί επεξεργασία για δικό του λογαριασμό ή για λογαριασμό τρίτων ή για ίδιο λογαριασμό 5.000.000 και για λογαριασμό τρίτων, εφόσον κατά τις δυο προηγούμενες διαχ. περιόδους τα ετήσια ακαθάριστα έσοδα υπερέβησαν το όριο β) Επιτηδευματίας που πωλεί τα αγαθά του ή τα προϊόντα του εκτός χώρας κατά ποσοστό άνω του 80% ή ενεργεί επεξεργασία για λογαριασμό κατοίκου άλλης χώρας κατά ποσοστό άνω του 6.500.000 80% του συνόλου των ετήσιων ακαθ. εσόδων του κλάδου επεξεργασίας, εφόσον κατά τις δύο προηγούμενες διαχειριστ. περιόδους τα ετήσια ακαθάριστα έσοδα υπερέβησαν το όριο ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Ι ( ποσά σε ) Ενδεχομένως μια χρήση να κριθεί με το όριο των 5.000.000, και η επόμενη με όριο των 6.500.000 (Υ. Οικ. πολ. 1024/07) Η επιχείρηση του παραδείγματος για τη χρήση του 2005 θα κριθεί για την τήρηση του βιβλίου αποθήκης όχι ως εξαγωγέας, ενώ στη χρήση 2006, θα κριθεί ως εξαγωγέας. Η επιχείρηση αυτή δεν έχει υποχρέωση στην τήρηση του βιβλίου αποθήκης αφού δεν υπερέβη το όριο σε δυο συνεχείς χρήσεις. Πωλήσεις Πωλήσεις Ποσοστά Συνολική εσωτερικού εξωτερικού εξαγωγών αξία Χρήση 2005 1.500.000 4.200.000 74% 5.700.000 Χρήση 2006 1.100.000 4.700.000 81% 5.800.000 57

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΙΙ ( ποσά σε ) Ανώνυμη εταιρεία πραγματοποίησε ανά χρήση τα πιο κάτω ακαθάριστα έσοδα: Χρήση 2005 Χρήση 2006 Χρήση 2007 Χρήση 2008 5.100.000 5.200.000 4.900.000 4.800.000 Η Ανώνυμη εταιρεία από 1-1-2007 υποχρεούται σε τήρηση βιβλίου αποθήκης διότι υπερέβη τα όριο των 5.000.000 στις δυο προηγούμενες χρήσεις, το οποίο θα τηρήσει για τις χρήσεις 2007 & 2008. Την 1-1-2009 δεν υποχρεούται σε τήρηση βιβλίου αποθήκης, επειδή τις δυο προηγούμενες χρήσεις 2007 και 2008 δεν υπερέβη το όριο των 5.000.000. ΒΙΒΛΙΟ ΑΠΟΘΗΚΗΣ Διευκρινήσεις Για την υποχρέωση τήρησης του βιβλίου αποθήκης από 1-1-2003, απαιτείται υπέρβαση του οριζόμενου ορίου στις δυο προηγούμενες χρήσεις είτε πρόκειται για επιτηδευματία που τηρεί ήδη βιβλίο αποθήκης (με το προηγούμενο φορολογικό καθεστώς μέχρι 31-12-2002 απαιτείτο υπέρβαση του ορίου σε μια χρήση) είτε για επιτηδευματία που υποχρεώνεται για πρώτη φορά στην τήρησή του. Για να σταματήσει ο επιτηδευματίας να τηρεί βιβλίο αποθήκης πρέπει επί δυο συνεχείς χρήσεις, τα ακαθάριστα έσοδα να μην υπερβούν τα όρια. (άρθρο 8, παρ. 8, Κ.Β.Σ., Υπ. Οικον. πολ. 1271/2002 και 1027/2007 παρ. 28.12.4). 58

ΒΙΒΛΙΟ ΑΠΟΘΗΚΗΣ Διευκρινήσεις Αυτοτελής χρήση των κλάδων Εάν ο επιτηδευματίας διαθέτει παράλληλα με τον κλάδο του εμπορίου και ξεχωριστό κλάδο επεξεργασίας (βιομηχανικό), για την υποχρέωση τήρησης βιβλίου αποθήκης, κάθε κλάδος κρίνεται αυτοτελώς. (άρθρο 8 παρ. 3, Κ.Β.Σ.) Οι βοηθητικές ύλες και τα υλικά συσκευασίας των οποίων η συνολική αξία δεν υπερβαίνει το 5% του συνολικού κόστους των προϊόντων, δεν παρακολουθούνται στο βιβλίο αποθήκης αναλυτικά κατ είδος, ποσότητα, και αξία, αλλά συνολικά μόνο κατ αξία σε αντίστοιχο λογαριασμό (Υ.Ο. πολ. 1024/07) ΤΡΟΠΟΣ ΤΗΡΗΣΗΣ ΒΙΒΛΙΟΥ ΑΠΟΘΗΚΗΣ Στις μερίδες του βιβλίου αποθήκης των επιχειρήσεων καταχωρούνται για κάθε αγαθό οι αγορές και οι πωλήσεις κατ είδος, ποσότητα και αξία Οι ποσοτικές διακινήσεις (π.χ αποστολές μεταξύ υποκ/των) καταχωρούνται βάσει των διατάξεων του Κ.Β.Σ. μόνο κατ είδος και ποσότητα, χωρίς να υπάρχει υποχρέωση καταχώρησης στις μερίδες του βιβλίου αποθήκης και της αξίας των αγαθών αυτών. Στην περίπτωση που στο υποκατάστημα εξάγεται αυτοτελές αποτέλεσμα, η αξία (κόστος) των αγαθών που λαμβάνει ή αποστέλλει σε άλλες εγκαταστάσεις καταχωρείται στο βιβλίο αποθήκης μέχρι το τέλος της διαχειρ. περιόδου.(άρθρο 8, παρ. 1, Κ.Β.Σ. και Υπ. Οικονομικών πολ.1024/2007 παρ. 28.12.1.) 59

ΤΡΟΠΟΣ ΤΗΡΗΣΗΣ ΒΙΒΛΙΟΥ ΑΠΟΘΗΚΗΣ Στο βιβλίο αποθήκης αναγράφεται και η χρονολογία εισ/γής ή εξαγωγής κατά περίπτωση με μνεία του οικείου δικαιολ/τικού εγγραφής. Η ενημέρωση της εξαγωγής μπορεί να γίνει με μια συγκεντρωτική εγγραφή σε ημερήσια βάση ανά είδος και σειρά στοιχείων που εκδίδονται, με την προϋπόθεση όταν ζητηθεί από τον φορολογικό έλεγχο, να είναι δυνατή, η εκτύπωση με την αναλυτική κίνηση ανά παραστατικό όλων ή μερικών ειδών. ΓΡΑΜΜΟΓΡΑΦΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΑΠΟΘΗΚΗΣ ΒΑΣΕΙ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΤΟΥ Ε.Γ.Λ.Σ. Είδος: XXXXXXXX Εισαγωγές Εξαγωγές Υπόλοιπο Ημ/νία Στοιχεία Αιτιολογία Ποσότ. Αξία Ποσότ. Κόστος Πωλήσεις Ποσότ. Αξία Μικτό δικ/κών Πωλ/ντων Κέρδος (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) Σύνολα 60

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΑΠΟΘΗΚΗΣ ΩΣ ΜΕΣΟ ΕΛΕΓΧΟΥ Το βιβλίο αποθήκης από ελεγκτικής απόψεως είναι το σπουδαιότερο μέσο ελέγχου της ακρίβειας των λογαρ/σμών με τους οποίους παρακολουθείται η διακίνηση των αποθ/των (εμπορεύματα, πρώτες & βοηθητ. ύλες, έτοιμα προϊόντα, ημιέτοιμα, υλικά συσκευασίας κ.λ.π), καθώς επίσης και του πραγματοποιούμενου μικτού κέρδους κατ είδος αγαθού και στο σύνολο αυτών. Η χρησιμότητα του βιβλίου αποθήκης είναι σημαντική για λόγους διαχειριστικούς και κοστολογικούς διότι ανά πάσα στιγμή προκύπτουν τα υπόλοιπα των αποθεμάτων (διαρκής απογραφή). ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΒΙΒΛΙΟΥ ΑΠΟΘΗΚΗΣ Εισαγωγές Εξαγωγές Υπόλοιπο Είδος Ποσότ. Αξία Ποσότ. Κόστος Πωλήσεις Ποσότ. Αξία Μικτό Αγορών Πωλ/ντων Κέρδος Α 330.000 300.000 400.000 30.000 100.000 Β 470.000 400.000 600.000 70.000 200.000.................. Σύν. Βιβλίου Αποθήκης 800.000 700.000 1.000.000 100.000 300.000 Σύνολα Γεν. Καθολικού 800.000 700.000 1.000.000 100.000 300.000 61

ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΒΙΒΛΙΟΥ ΑΠΟΘΗΚΗΣ Η αξία των αγορών καθώς και η αξία των αποθεμάτων τέλους χρήσης πρέπει να συμφωνούν με τους λογ/μούς των αποθ/των του Γενικού Καθολικού (Λογ/σμοί 2 ης ομάδας του Ε.Γ.Λ.Σ). Η αξία των πωλήσεων πρέπει να συμφωνούν με τους λογαριασμούς των εσόδων του Γενικού Καθολικού (Λογαριασμοί 7 ης ομάδας Ε.Γ.Λ.Σ). ΒΙΒΛΙΟ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΦΩΝ ΒΙΒΛΙΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ & ΚΟΣΤΟΛΟΓΙΟΥ Γενικά Οι επιτηδευματίες οι πωλούντες αγαθά μετά από επεξεργασία (βιομηχανικές & βιοτεχνικές επιχ/σεις) ανεξάρτητα εάν η επεξεργασία γίνεται σε δικές τους εγκαταστάσεις ή σε εγκαταστάσεις τρίτων και οι οποίοι είναι υπόχρεοι στην τήρηση βιβλίου αποθήκης τηρούνγιαταίδιαπροϊόνταταπαραπάνωβιβλία στην έδρα τους ή στο υποκατάστημα που εξάγει αυτοτελές λογιστικό αποτέλεσμα. 62

ΒΙΒΛΙΟ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ Το βιβλίο αυτό, το οποίο είναι θεωρημένο πριν την χρησιμοποίησή του, αναγράφει σε ιδιαίτερη μερίδα, για κάθε είδος παραγόμενου προϊόντος τα εξής: α) Τις τεχνικές προδιαγραφές κάθε προϊόντος και β) Κανόνες καταμερισμού του εργοστασιακού κόστους οι οποίοι ακολουθούνται πάγια. Η μη τήρηση του βιβλίου τεχνικών προδιαγραφών καθιστά τα βιβλία ανεπαρκή. ΒΙΒΛΙΟ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ α) Οι τεχνικές προδιαγραφές κάθε προϊόντος Αναγράφονται εντός δέκα ημερών από την ολοκλήρωση της πρώτης παραγωγής κάθε προϊόντος και την έκδοση του δελτίου εσωτερικής διακίνησης-εισαγωγής ετοίμων πρ/ντων. περιλαμβάνουν: Τεχνικά χαρακτηριστικά (διαστάσεις, βάρος, σχήμα, κ.λ.π) Την για κάθε μονάδα παραγομένου ετοίμου προϊόντος απαιτούμενη ποσότητα πρ. υλών, βοηθ. υλών, υλικών συσκ. Την προϋπολογιζόμενη φύρα παραγωγής. Λοιπά τεχνικά πληροφοριακά στοιχεία. 63