ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΑΣΗΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Σχεδίαση φουσκωτού σκάφους με στόχο να καλύπτονται οι ανάγκες διαμονής τεσσάρων ατόμων μέσα σε αυτό. Κορίνα Μίχα dpsd08044 Επιβλέπων: Δάνος Παπαδόπουλος Τριμελής Επιτροπή: Δάνος Παπαδόπουλος Βασίλης Παπακωστόπουλος Νικόλαος Ζαχαρόπουλος
Περιεχόμενα 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 3 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 ΑΡΧΙΚΟ BRIEF... 3 ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 4 ΣΤΟΧΟΣ... 4 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ... 5 ΔΟΜΗ... 5 2 ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΙΔΙΟΚΤΗΤΕΣ ΦΟΥΣΚΩΤΩΝ ΣΚΑΦΩΝ... 7 3 ΈΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ... 7 3.1 ΑΝΑΛΥΣΗ ΒΑΣΙΚΗΣ ΔΟΜΗΣ ΕΝΟΣ ΦΟΥΣΚΩΤΟΥ ΣΚΑΦΟΥΣ... 7 3.2 ΥΠΟΔΟΜΕΣ... 8 3.2.1 Ιδιαιτερότητες της χώρας παραγωγής... 8 3.3 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ... 10 3.3.1 Ορισμοί... 10 3.3.2 Πίνακες φόρου και τεκμηρίου... 11 3.3.3 Συμπεράσματα από το νομοθετικό πλαίσιο... 12 3.4 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΦΟΥΣΚΩΤΩΝ... 13 3.5 ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΦΟΥΣΚΩΤΩΝ ΜΕ ΠΟΛΥΕΣΤΕΡΙΚΑ ΣΚΑΦΗ... 13 3.6 ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ... 15 3.7 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΦΟΥΣΚΩΤΩΝ ΣΚΑΦΩΝ... 15 3.7.1 Κατηγοριοποίηση ως προς τη γάστρα... 15 3.7.2 Κατηγοριοποίηση ως προς μέγεθος και ανάγκες... 16 3.7.3 Κατηγοριοποίηση σε open και cabin... 19 3.8 ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ... 20 3.8.1 Albatro... 20 3.8.2 Arimar... 21 3.8.3 Asso and Prestige... 22 3.8.4 Black Fin... 23 3.8.5 Zodiac... 24 3.8.6 Bombard... 25 3.8.7 Ribco... 26 3.8.8 Solemar... 27 3.8.9 Cobra... 30 3.9 ΤΑ ΦΟΥΣΚΩΤΑ ΣΚΑΦΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ... 30 3.10 ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ... 31 3.10.1 Top Line... 31 3.10.2 Viper F-kotsampasis... 32 3.10.3 Mostro... 32 3.10.4 Skipper... 33 3.10.5 Olympic... 34 3.10.6 Baraccuda... 34 3.11 ΒΑΣΙΚΑ ΜΕΡΗ ΦΟΥΣΚΩΤΟΥ ΣΚΑΦΟΥΣ... 35 3.12 ΓΑΣΤΡΑ ΦΟΥΣΚΩΤΩΝ ΣΚΑΦΩΝ... 35 3.12.1 Εξέλιξη Γάστρας σε φουσκωτά σκάφη... 35 3.12.2 Παρατροπίδια... 36 1
3.12.3 Τάσεις στη γάστρα... 36 3.12.4 Επιλογή Γάστρας για το φουσκωτό που θα σχεδιαστεί... 38 3.13 ΤΑ ΜΠΑΛΟΝΙΑ ΣΤΟ ΦΟΥΣΚΩΤΟ ΣΚΑΦΟΣ... 38 3.14 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ... 39 3.14.1 Ιωσήφ Παπαδόπουλος... 39 3.14.2 κ.γιάννης... 40 3.15 ΤΕΛΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ BRIEF... 41 3.16 ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ... 41 3.16.1 Το μοντέλο vendetta (η έκδοση family)... 41 3.16.2 Το μοντέλο Corvette 7.80... 43 3.16.3 N-ZO 760... 45 3.17 ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΑ ΦΟΥΣΚΩΤΑ ΣΚΑΦΗ... 46 3.17.1 Shockwave Zodiac Hurricane Mach11... 46 3.17.2 Nano Dolphin... 47 3.17.3 ΝΕΜΕΣΙΣ... 48 3.18 ΣΕΝΑΡΙΑ ΧΡΗΣΗΣ... 50 3.18.1 Σενάριο χρήσης όταν το σκάφος βρίσκεται εν πλω με ευνοϊκές καιρικές συνθήκες... 50 3.18.2 Σενάριο χρήσης όταν το σκάφος βρίσκεται εν πλω με δυσμενείς καιρικές συνθήκες... 51 3.18.3 Πρόσδεση του σκάφους... 51 3.18.4 Επιβίβαση και αποβίβαση του πληρώματος... 51 3.18.5 Ανάπαυση στο σκάφος... 52 3.18.6 Σενάριο χρήσης για φαγητό... 53 3.18.7 Σενάριο χρήσης για τουαλέτα... 55 3.18.8 Σενάριο χρήσης για προσωπική υγιεινή... 55 3.18.9 Σενάριο για τον ύπνο του πληρώματος... 56 3.18.10 Συμπεράσματα... 56 3.18.11 Σχεδιάγραμμα ιεράρχησης δράσεων... 57 3.19 ΑΝΑΓΚΕΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΛΥΠΤΕΙ ΤΟ ΣΚΑΦΟΣ ΚΑΙ Ο ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ.... 57 3.19.1 Ψυγείο... 57 3.19.2 Μαγείρεμα... 58 3.19.3 Τουαλέτα... 59 3.19.4 Ύπνος... 60 3.19.5 Χώρος εστίασης... 61 3.20 ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΒΑΣΙΚΩΝ ΜΕΡΩΝ ΤΟΥ ΣΚΑΦΟΥΣ... 62 3.20.1 Σκελετός σκάφους... 62 3.20.2 Αναγκαίοι αποθηκευτικοί χώροι (καθοδήγηση από κατασκευαστές)... 62 3.20.3 Διαμονή πληρώματος... 62 3.20.4 Απαραίτητος εξοπλισμός για το σκάφος... 62 3.21 ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΟ ΦΟΥΣΚΩΤΟ... 62 3.21.1 Ηλιακή ενέργεια... 62 3.21.2 Συμπεράσματα για κάλυψη του σκάφους σε ηλεκτρική ενέργεια... 63 3.22 ΑΠΕΥΘΥΝΟΜΕΝΟ ΚΟΙΝΟ... 64 3.22.1 Χρήστες... 65 3.23 ΠΛΑΙΣΙΟ... 66 3.24 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ... 66 3.24.1 Διαστάσεις... 66 2
3.24.2 3.24.3 3.24.4 3.24.5 3.24.6 3.24.7 3.24.8 3.24.9 3.24.10 3.24.11 Χωρητικότητα... 66 Μηχανές... 67 Τεχνικές προδιαγραφές... 67 Εξωτερική σχεδίαση-σκελετός σκάφους... 68 Αποθηκευτικοί χώροι... 68 Λειτουργικές απαιτήσεις... 69 Διαμονή... 69 Αισθητική... 69 Περιορισμοί... 70 Ειδικοί σχεδιαστικοί στόχοι... 70 4 ΣΧΕΔΙΑΣΗ... 70 4.1 4.2 4.3 4.1.1 4.1.2 4.1.3 4.1.4 4.1.5 4.2.1 4.2.2 4.2.3 4.2.4 4.3.1 4.3.2 ΙΔΕΑΣΜΟΣ... 71 Διάταξη Επιμέρους λύσεις... 71 Χώροι συγκέντρωσης... 73 Χώροι ύπνου... 76 Είσοδος στην τουαλέτα... 78 Θέση κυβερνήτη... 79 ΣΥΝΘΕΣΗ ΠΡΟΣΧΕΔΙΩΝ... 80 Concept 1... 80 Concept 2... 89 Concept 3... 95 Αξιολόγηση προσχεδιαστικής φάσης... 100 ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ... 101 Guidelines εταιρικής ταυτότητας... 101 Παραδείγματα Εταιρικής Ταυτότητας Ανταγωνιστών... 101 4.3.3 Προτάσεις εταιρικής ταυτότητας... 102... 103 4.4 ΤΕΛΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ... 103 4.5 4.5.1 4.5.2 4.5.3 ΥΛΙΚΑ... 119 Υλικό μπαλονιών... 119 Πολυεστέρας... 120 Plexiglas... 121 5 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 121 5.1 ΆΛΛΕΣ ΠΗΓΕΣ... 122 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 Αρχικό Brief Αντικείμενο της παρούσας εργασίας είναι η σχεδίαση ενός πρακτικού deck φουσκωτού σκάφους περίπου 7.5 μέτρων το οποίο θα προορίζεται για ναυτικό camping. Το σκάφος αυτό θα απευθύνεται στους χρήστες που αγαπούν τα 3
φουσκωτά και τις διακοπές στη θάλασσα και θα έχει ως σκοπό να καλύψει τις βασικές ανάγκες της διαμονής τους. 1.2 Περίληψη Οι Έλληνες από την αρχαιότητα ήταν ένας εξερευνητικός λαός. Λόγω της γεωπολιτικής θέσης της Ελλάδας, και τις αναπτυσσόμενες ανάγκες για θαλάσσιες μεταφορές η Ελληνική ναυσιπλοΐα οδηγήθηκε στις πρώτες θέσεις της παγκόσμιας ναυτιλίας με συνέπεια τη ροή συναλλάγματος που κατά τα οικονομικά δεδομένα θεωρούνται για το κράτος άδηλοι πόροι. Τα θαλάσσια μέσα αποτελούσαν πάντα πηγή έμπνευσης και εξέλιξης για τον Ελληνικό λαό και τον πολιτισμό του. Η επιθυμία των Ελλήνων να εξερευνήσουν τα νησιά της χώρας και ό,τι απροσπέλαστο υπάρχει σε αυτά από ξηράς, έκανε τους Έλληνες να αναπτύξουν τον κλάδο της κατασκευής σκαφών αναψυχής κατά τα πρότυπα γειτονικών μεσογειακών Ευρωπαϊκών χωρών. Για δύο δεκαετίες ο κλάδος της ναυπηγοεπισκευαστικής άνθησε. Σήμερα όμως, με την οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα μας οι κατασκευαστικές εταιρείες σκαφών υπολειτουργούν. Ο πελάτης ζητάει να βελτιώσει το ήδη υπάρχον σκάφος, είτε με αυτοσχέδιες πατέντες είτε με κάποια μικρή οικονομική επιβάρυνση. Στο σημείο αυτό θα αναφερθεί ένα κομμάτι από τον πυρήνα των συνεντεύξεων που έγιναν από ιδιοκτήτες φουσκωτών σκαφών. Στην ερώτηση πως καταφέρνουν εν μέσω κρίσης να χρησιμοποιούν το φουσκωτό τους η απάντηση ήταν η εξής «τη θάλασσα δεν την αφήνουμε, οργανωνόμαστε σε παρέα, μοιραζόμαστε τα καύσιμα, μειώνουμε το ταξίδι και απολαμβάνουμε ένα απόμερο, ήσυχο μέρος έχοντας τα βασικά.» Η απάντηση αυτή, ήταν το κίνητρο για την επιλογή του συγκεκριμένου θέματος. Ένα φουσκωτό το οποίο θα προορίζεται για ναυτικό camping και το οποίο θα μπορεί να φιλοξενήσει τους χρήστες καθώς και να τους εξασφαλίζει την κάλυψη των βασικών τους αναγκών. 1.3 Στόχος Η διπλωματική αυτή εργασία, έχει ως στόχο την απόκτηση μιας σφαιρικής αντίληψης για τον σχεδιασμό των φουσκωτών σκαφών, μέσα από την διεκπεραίωση ενός συνολικού έργου δίνοντας έμφαση στο σχεδιασμό ενός εργονομικού και πρακτικά λειτουργικού deck. Συγκεκριμένα ο στόχος αυτής της εργασίας είναι η σχεδίαση ενός φουσκωτού σκάφους προσαρμοσμένου στις ανάγκες της Ελλάδας και όχι μόνο, το οποίο θα ανταποκρίνεται στο μεγαλύτερο ποσοστό ιδιοκτητών φουσκωτών σκαφών αναψυχής. 4
1.4 Μεθοδολογία Μετά την επιλογή του συγκεκριμένου αλλά αορίστου αρχικά θέματος και με τη προτροπή του επιβλέποντος καθηγητή, ξεκίνησε μια βαθιά έρευνα περί του θέματος. Έγινε μελέτη ως προς την ιστορία του, τις κατηγορίες του, τις ανάγκες του καθώς και τις πιο ναυπηγικές απαιτήσεις που χρειάζεται ένα σκάφος για να πλεύσει σωστά. Δημιουργήθηκε η ανάγκη να συναντήσω κατασκευαστές φουσκωτών σκαφών έτσι ώστε να έρθω σε επαφή με ένα φουσκωτό σε αποσύνθεση για να παρατηρήσω τη γάστρα να ερευνήσω τα στεγανά της, τους αποθηκευτικούς χώρους που μπορούν να δημιουργηθούν μέσα σε αυτήν,τα τρωτά της σημεία, τα δεσίματά της με τους αεροθαλάμους και τα σημεία συγκόλλησης του πολυεστέρα με το ύφασμα των μπαλονιών (φάσες). Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η επαφή με ιδιοκτήτες και κατασκευαστές φουσκωτών σκαφών ήταν αναγκαία σε όλη την πορεία της εργασίας καθώς οι δύο αυτές πηγές ανατροφοδοτούσαν συνεχώς τη σχεδιαστική διαδικασία, οι ιδιοκτήτες με τις ανάγκες τους και τις εμπειρίες τους ενώ οι κατασκευαστές με τις ναυπηγικές γνώσεις τους. 1.5 Δομή Η εργασία αποτελείται από 5 κεφάλαια. Στο κεφάλαιο 1 γίνεται εισαγωγή στο θέμα της διπλωματικής εργασίας, πιο συγκεκριμένα ορίζεται το αρχικό brief δηλαδή το κύριο θέμα της εργασίας στην συνέχεια διατυπώνεται η περίληψη, ο στόχος και στο τέλος η μεθοδολογία που θα ακολουθηθεί. Το κεφάλαιο 2 περιλαμβάνει τα βασικά στοιχεία που αντλήθηκαν από τις συναντήσεις με ιδιοκτήτες φουσκωτών σκαφών έτσι ώστε να οριστεί το θέμα. Στο κεφάλαιο 3 γίνεται μια σφαιρική περισυλλογή πληροφοριών πάνω στο θέμα έτσι ώστε να οριστεί το πλαίσιο, να συγκεκριμενοποιηθεί ο προβληματικός χώρος και να διατυπωθεί το τελικό brief έτσι ώστε να καταγραφούν οι σχεδιαστικές προδιαγραφές. Το κεφάλαιο αυτό αποτελεί ένα ευρύ κομμάτι της σχεδιαστικής μεθοδολογίας όπου οδηγεί τον ερευνητή να γνωρίσει σε βάθος το θέμα. Για τη συλλογή των ερευνητικών δεδομένων πραγματοποιήθηκε δευτερογενής έρευνα σε συνδυασμό με συνεντεύξεις από ιδιοκτήτες και κατασκευαστές φουσκωτών σκαφών. Αρχικά δίνεται η πρώτη εικόνα ενός φουσκωτού σκάφους έτσι ώστε να κατανοήσει ο αναγνώστης το βασικό σκελετό του. Στη συνέχεια αναγράφονται πληροφορίες που αφορούν τις υποδομές (μαρίνες) και τονίζονται οι ιδιαιτερότητες της χώρας παραγωγής στον τομέα των υποδομών. Στην εποχή που διανύουμε δεν θα έπρεπε να παραλειφθεί το νομοθετικό πλαίσιο που αφορά το συγκεκριμένο είδος σκάφους έτσι ώστε να ξεκινήσει μια αρχική καθοδήγηση ως προς το μέγεθος του. 5
Στην πορεία της έρευνας καταγράφονται τα πλεονεκτήματα, τα μειονεκτήματα καθώς και οι διαφορές των φουσκωτών σκαφών με άλλα ταχύπλοα σκάφη. Στην συνέχεια γίνεται αναφορά στις κατηγορίες των φουσκωτών. Υπάρχουν τριών ειδών κατηγοριοποιήσεις, η πρώτη αφορά τη γάστρα του σκάφους, η δεύτερη τις ανάγκες που εξυπηρετεί το σκάφος ενώ η τρίτη τα ανοιχτά ή με καμπίνα φουσκωτά. Έπειτα παρουσιάζονται οι σημαντικότερες διεθνείς εταιρείες φουσκωτών σκαφών και η παρουσίαση καταλήγει στην ελληνική αγορά φουσκωτών σκαφών καθώς και στην εξέλιξή της τα τελευταία χρόνια. Τα παραπάνω ερευνητικά δεδομένα έχουν προσανατολίσει από μια πλευρά την επιλογή του τελικού θέματος και για το λόγο αυτό η έρευνα συνεχίζει καταγράφοντας τα βασικά μέρη του φουσκωτού με βάση τον προσανατολισμό αυτό. Δηλαδή η επιλογή της γάστρας και των μπαλονιών σύμφωνα με το μέγεθος του σκάφους και τις απαιτήσεις που θα πρέπει να ικανοποιεί. Στο στάδιο αυτό υπήρξε η ανάγκη για συνάντηση με ειδικούς φουσκωτών σκαφών. Οι συζητήσεις με άτομα που έχουν εμπειρία με τέτοιου είδους σκάφη είτε κατασκευάζοντας τα είτε από προσωπική χρήση βοήθησαν ώστε να εντοπιστεί ο προβληματικός χώρος, ειδικά όσο αφορά το ναυτικό camping. Ο προβληματικός χώρος οδήγησε στην οριστική περιγραφή του Brief ενώ στη συνέχεια η ανάλυση των ανταγωνιστών και των τάσεων στα φουσκωτά σκάφη ανέδειξε τις ήδη υπάρχουσες προτάσεις πάνω στο προβληματικό χώρο. Τα σενάρια χρήσης που χρησιμοποιήθηκαν ήταν ένα από τα καθοριστικά προσχεδιαστικά εργαλεία καθώς όρισαν τις καθημερινές ανάγκες των χρηστών και συγκεκριμενοποιήσανε τους σχεδιαστικούς στόχους. Οι στόχοι αυτοί καθόρισαν τον απαραίτητο εξοπλισμό του σκάφους αλλά και την κάλυψη του με ηλεκτρική ενέργεια. Στο τελευταίο κομμάτι αυτού του μεγάλου κεφαλαίου οριστικοποιήθηκε το απευθυνόμενο κοινό, το πλαίσιο καθώς και οι προδιαγραφές δίνοντας έμφαση στους ειδικούς σχεδιαστικούς στόχους. Το κεφάλαιο 4 αφορά τη σχεδιαστική διαδικασία όπου λαμβάνει χώρα ο ιδεασμός με μια πληθώρα σχεδίων και η αξιολόγησή του. Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα προσχέδια σε πιο ρεαλιστική μορφή με την πλήρη αξιολόγησή τους. Το τελικό σχέδιο έρχεται για να ανταποκριθεί σε όλες τις προδιαγραφές με τον καλύτερο δυνατό τρόπο δίνοντας σε αυτή τη φάση μεγάλη έμφαση στα υλικά και στην αισθητική. 6
Στο πέμπτο κεφάλαιο βρίσκεται η βιβλιογραφία όλων των πηγών και των πληροφοριών που σύνταξαν την παραπάνω εργασία. 2 Συνάντηση με ιδιοκτήτες φουσκωτών σκαφών Όπως θα δούμε και στη συνέχεια, οι κατηγορίες φουσκωτών σκαφών είναι αρκετές. Η κάθε κατηγορία ικανοποιεί διαφορετικούς χρήστες. Για παράδειγμα τα speed φουσκωτά προορίζονται για λάτρεις της ταχύτητας ή για φουσκωτά του λιμενικού όπου προορίζονται για καταδιώξεις. Στο στάδιο αυτό έπρεπε να ερευνηθούν οι τάσεις της αγοράς τα τελευταία χρόνια. Η επαφή με ιδιοκτήτες αλλά και κατασκευαστές φουσκωτών σκαφών ήταν αναγκαία έτσι ώστε να υπάρξει πλήρης κατανόηση του αντικειμένου που θα σχεδιαστεί, της χρήσης του καθώς και των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι χρήστες του. Με τις παραπάνω πληροφορίες που αντλήθηκαν έγινε αντιληπτή η κατηγορία φουσκωτών που ζητείται περισσότερο στα πλαίσια της χώρας μας και γιατί. Από μια πρώτη έρευνα, διαπιστώθηκε ότι οι Έλληνες όπου ασχολούνται με τα φουσκωτά προτιμούν φουσκωτά αναψυχής. Στη συνέχεια μίλησα με ιδιοκτήτες φουσκωτών, ενημερώθηκα για τους λόγους όπου επέλεξαν τη συγκεκριμένη κατηγορία φουσκωτού, τι προβλήματα αντιμετωπίζουν ως προς τη χρήση τους και τι επιπλέον ανάγκες έχουν από αυτά. Θα αναφερθούν συνοπτικά οι σημαντικότερες ανάγκες: Επιθυμία για ασφαλή πλοήγηση Οικονομία καυσίμων Μηδενική φορολογία Μετατροπή του σκάφους χώρο θαλάσσιας διαμονής Φιλοξενία φίλων ή της οικογένειας 3 Έρευνα και ανάλυση 3.1 Ανάλυση βασικής δομής ενός φουσκωτού σκάφους 7
Η βασική διαφορά που διαχωρίζει το φουσκωτό από άλλα ταχύπλοα σκάφη είναι τα μπαλόνια (αεροθάλαμοι) που έχει περιμετρικά του. Τα μπαλόνια είναι αυτά που καθιστούν ένα φουσκωτό σχεδόν αβύθιστο. Όπως φαίνεται και στην εικόνα κάτω από τα μπαλόνια βρίσκεται η πολυεστερική γάστρα η οποία αλλάζει ανάλογα με τις ανάγκες και τις προδιαγραφές του σκάφους. Στην δεξιά πλευρά της εικόνας βρίσκεται η πλώρη του σκάφους ενώ στην αριστερή η πρύμη του όπου αποτελεί και τη βάση των μηχανών του. Οι γωνίες της γάστρας και στην πρύμη και στην πλώρη του σκάφους διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο τόσο στην πλεύση του όσο και στην αποθηκευτική του χρήση.[1] 3.2 Υποδομές Οι μαρίνες αναφέρονται και ως λιμένες αναψυχής, με ειδικές κατασκευές για να εξυπηρετούν τα σκάφη αναψυχής σε ημερήσια βάση. Οι οργανωμένες μαρίνες διαθέτουν θέσεις πρόσδεσης, υπηρεσίες ασφάλειας και φύλαξης,χώρους επισκευών, ταχυδρομεία, χώρους πάρκινγκ κι αναψυχής, εμπορικά καταστήματα, τελωνείο, σταθμό ανεφοδιασμού καυσίμων, συλλογής αποβλήτων και βιολογικού καθαρισμού, λιμενική αρχή και γραφεία διοίκησης.[2] 3.2.1 Ιδιαιτερότητες της χώρας παραγωγής Η Ελλάδα είναι μια χώρα που την ακολουθεί μια τεράστια ναυτική παράδοση. Από τα μέσα του 19 ου αιώνα εμπορευόταν με τα πλοία της σε όλο τον κόσμο. 8
Τα λιμάνια της και τα ναυπηγεία της, ήταν ο πλούτος της χώρας. Το γεγονός ότι σήμερα ο εμπορικός στόλος της Ελλάδας (υπό ελληνική ή άλλη σημαία) διαθέτει τη μεγαλύτερη χωρητικότητα στον κόσμο δεν οφείλεται μόνο στην ικανότητα των Ελλήνων πλοιοκτητών, αλλά είναι κυρίως το αποτέλεσμα μιας μακράς ναυτικής παράδοσης. Το yachting είναι σημαντικό τμήμα του θαλάσσιου τουρισμού αφού είναι μια πολύ δημοφιλής δραστηριότητα μεταξύ Ελλήνων αλλά και ξένων επισκεπτών της χώρας μας. Η Ελλάδα βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση σε σχέση με άλλες χώρες λόγω του μεσογειακού κλίματος, της ποικιλίας των θαλασσών, των 1.200 νησιών, 4.800 νησίδων, 16.000 χμ ακτογραμμής και των υψηλών ποσοστών ηλιοφάνειας [3] Η ναυσιπλοΐα στις ελληνικές θάλασσες ευνοεί τα ταξίδια από ότι σε άλλα σημεία του πλανήτη λόγω της καλής οπτικής επαφής που υπάρχει μεταξύ των νησιών ημέρα και νύχτα των καλών ραδιοβοηθημάτων (φάροι) ενώ οι ομίχλες είναι σπάνιο φαινόμενο. Βοήθεια προς τα σκάφη παρέχεται από το κέντρο διαχείρισης ερευνών και διάσωσης του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας (Υ.Ε.Ν.) στον Πειραιά, το οποίο καταρτίζεται από στελέχη των λιμενικών αρχών. Παρόλα αυτά η Ελλάδα αντιμετωπίζει δύο βασικά προβλήματα στον τομέα της ναυσιπλοΐας. Πρώτον ο αριθμός οργανωμένων μαρίνων και δεύτερον η χείριστες λιμενικές εγκαταστάσεις. Αναλογικά με άλλες χώρες της Μεσογείου: Πίνακας 1 : θέσεις ελλιμενισμού στα Βαλκάνια [4] 9
Όπως παρατηρούμε στον πίνακα 1 οι θέσεις ελλιμενισμού που παρέχει η Ελλάδα σε συνδυασμό με τη συνολική περίμετρο ακτογραμμών που έχει, είναι οι λιγότερες σε όλα τα Βαλκάνια. Είναι αξιοπρόσεχτο να αναφερθεί ότι όταν η Ελλάδα με 16.040 χιλιόμετρα ακτογραμμής έχει 8.924 θέσεις ελλιμενισμού, η Ιταλία με 9.532 χιλιόμετρα ακτογραμμής παρέχει 130.000 θέσεις ελλιμενισμού. Το πρόβλημα στις λιμενικές εγκαταστάσεις της χώρας είναι ότι υπάρχουν περιορισμένα λιμάνια που διαθέτουν ράμπες για την είσοδο και έξοδο σκαφών στη θάλασσα και επιπλέον είναι ελάχιστα τα λιμάνια που διαθέτουν ασφαλείς και καλά τοποθετημένες ράμπες έτσι ώστε να μην υπάρχει κίνδυνος ατυχήματος κατά τη καθέλκυση και ανέλκυση του σκάφους μέσα και έξω από το νερό. Έτσι λοιπόν τα μεγάλα σκάφη (9 m και πάνω) είναι αναγκασμένα να παραμένουν αγκυροβολημένα σε λιμάνια ή σε προστατευμένους όρμους και η μεταφορά τους μέσα και έξω από το λιμάνι να γίνεται ή σε συγκεκριμένες ράμπες ή με τη βοήθεια γερανού. Η πολυεστερική γάστρα και τα μπαλόνια που διαθέτουν τα φουσκωτά παραμένοντας μέρες σε ένα λιμάνι γεμίζουν μικροοργανισμούς (μαλούπα και στρείδια) από τη ρύπανση που υπάρχει μέσα στο λιμάνι. Δεν προσφέρονται για συνεχή παραμονή στην θάλασσα γιατί φθείρεται το υλικό κατασκευής των μπαλονιών τόσο κάτω από την ίσαλο γραμμή από τη θάλασσα όσο και τα έξαλα από τη συνεχή έκθεση στον ήλιο. Η μέση διάρκεια ζωής των μπαλονιών είναι 10-20 έτη, ανάλογα πάντα με τη συντήρησή τους, και τη προστασία τους από την ηλιακή ακτινοβολία. Ο καθαρισμός τους πρέπει να είναι συχνός και προσεκτικός καθώς τα μπαλόνια είναι πολύ ευαίσθητα. Γι αυτό το λόγο συνιστάται από κατασκευαστές να μην παραμένει πολλές μέρες ένα φουσκωτό σε λιμάνι. 3.3 Νομοθεσία Στο στάδιο αυτό είναι σημαντικό να αναφερθεί ένα κομμάτι του νομοθετικού πλαισίου από φορολογικής πλευράς που αφορά τα σκάφη αναψυχής έτσι ώστε να γνωρίζει ο αγοραστής τις νόμιμες επιβαρύνσεις για την αγορά ενός φουσκωτού 7,5 έως 8 μέτρων. 3.3.1 Ορισμοί Οι παρακάτω ορισμοί περιλαμβάνονται στο Άρθρο 1 του Ναυτικού δικαίου. Πλοίο αναψυχής: Κάθε σκάφος ολικού μήκους άνω των επτά (7) μέτρων, το οποίο, είτε διαθέτει είτε όχι χώρους ενδιαίτησης, έχει τη δυνατότητα, από τη γενική κατασκευή του, να χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την εκτέλεση ταξιδιών αναψυχής ή και περιήγησης. Κυβερνήτης: Για τα ιδιωτικά πλοία αναψυχής είναι το πρόσωπο το οποίο ασκεί τη διακυβέρνηση του πλοίου και διαθέτει ναυτική ικανότητα και εμπειρία. 10
Επιβαίνοντες: Ο πλοίαρχος και το πλήρωμα ή ο κυβερνήτης, οι επιβάτες και τα παιδιά ηλικίας κάτω του ενός έτους, που επιβαίνουν σε πλοίο αναψυχής. Χώροι ενδιαίτησης: Οι κλειστοί χώροι διαμονής, σίτισης και υγιεινής του πλοίου. 3.3.2 Πίνακες φόρου και τεκμηρίου Παρακάτω επισυνάπτεται ο πίνακας για τον ετήσιο φόρο Πίνακας 2: ετήσιος φόρος για μηχανοκίνητα και ιστιοπλοϊκά σκάφη Όσο αφορά τον ετήσιο φόρο δεν περιλαμβάνει τα 7,5-8 μηχανοκίνητα σκάφη δηλαδή ο ετήσιος φόρος γι αυτά είναι μηδενικός. Παρακάτω ο πίνακας με τα στοιχεία των τεκμηρίων διαχωρίζει τα μηχανοκίνητα με αυτά που παρέχουν χώρους ενδιαίτησης και μη.[2] 11
Πίνακας 3: Τεκμήρια για μηχανοκίνητα ανοικτού τύπου και για μηχανοκίνητα με χώρους ενδιαίτησης 3.3.3 Συμπεράσματα από το νομοθετικό πλαίσιο Όπως αναφέρθηκε παραπάνω οι χώροι ενδιαίτησης είναι χώροι κλειστού τύπου όπου μπορούν οι χρήστες να εξασφαλίσουν το τρίπτυχο Ύπνος- Φαγητό-Προσωπική υγιεινή. Αν για παράδειγμα το σχέδιο του deck δημιουργεί ένα χώρο όπου ο χρήστης θα μπορεί να χρησιμοποιήσει απομονωμένα τη τουαλέτα, δεν θεωρείται σκάφος με χώρο ενδιαίτησης, δηλαδή καμπίνα. Το γεγονός αυτό προσφέρει περισσότερη ευελιξία όσο αφορά τη σχεδιαστική διαδικασία παρακάτω. 12
3.4 Πλεονεκτήματα φουσκωτών Τα πλεονεκτήματα των φουσκωτών σκαφών εντοπίζονται κυρίως στην εξαιρετική πλευστότητα και την ασύγκριτη ευστάθεια τους. Στην ουσία είναι αβύθιστα. Προσφέρουν ασύγκριτη ασφάλεια και σιγουριά. Το κέντρο βάρους πού βρίσκεται πολύ χαμηλά και η μεγάλη σχέση πλάτους/μήκους, προσφέρουν ασφάλεια, ενώ τα στεγανά τόσο της γάστρας όσο και των αεροθαλάμων είναι χωρισμένα σε πολλά διαμερίσματα για να αποφευχθούν οι κίνδυνοι σε περίπτωση πού το φουσκωτό υποστεί κάποιο ρήγμα. Πρώτος και ουσιαστικός λόγος για τον οποίο υπερτερεί σε σχέση με τα αλλά σκάφη είναι η άνωση που δημιουργούν οι αεροθάλαμοι (μπαλόνια), την οποία για να επιτύχει άλλο αντίστοιχο σκάφος είναι αναγκαίο τα ύφαλα και οι χώροι κάτω από το πάτωμα να είναι τελείως στεγανοί. Αυτό ασφαλώς έχει ως αποτέλεσμα το ελαφρύ μέρος του συνόλου να βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο του σκάφους, ενώ αντίθετα όλα τα βάρη να είναι τοποθετημένα πάνω από το κατάστρωμα και ως εκ τούτου η ισορροπία να γίνεται επισφαλής. (Γιώργος Γαλάτουλας, ΟΦΣΧ) 3.5 Διαφορές φουσκωτών με πολυεστερικά σκάφη Η διαφορά ενός φουσκωτού με ένα αμιγώς πολυεστερικό σκάφος είναι οι πλωτήρες (μπαλόνια) που διαθέτει το πρώτο. Ακόμα και τελείως ίδια να είναι η γάστρα (αν και αυτό θα ήταν σπάνιο, καθόσον τα πλαστικά σκάφη έχουν συνήθως πολύ μικρότερες γωνίες deadrise), οι πλωτήρες του φουσκωτού σκάφους θα του προσέδιδαν τα εξής δύο σημαντικά πλεονεκτήματα: Πρώτον, θα οριοθετούσαν την πλεύση μέσα σε ασφαλή όρια. Για παράδειγμα, τα όρια ανατροπής ενός φουσκωτού rib συνήθως ξεπερνάει τις 100 μοίρες, δηλαδή το σκάφος μπορεί να έρθει σε πάνω από ορθή γωνία με τη θάλασσα και να μην ανατραπεί, γεγονός φυσικά που δεν ισχύει για ένα πλαστικό σκάφος που τα όρια ανατροπής του είναι πολύ μικρότερα. Εικόνα : φουσκωτό σκάφος σε δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Δεύτερον και κυριότερο, οι πλωτήρες κάνουν πρακτικά το φουσκωτό σκάφος αβύθιστο, δηλαδή ακόμα κι αν γεμίσει για οποιοδήποτε λόγο με 13
νερό το σκάφος δεν θα βυθιστεί καθόσον οι πλωτήρες προσφέρουν άνωση μεγαλύτερη του εκτοπιζομένου νερού. Στην περίπτωση του πλαστικού σκάφους, αρκεί μια ξεχασμένη τάπα για να στείλει στον βυθό ένα πανάκριβο σκάφος, για να μην αναφερθούμε στο σοβαρό πρόβλημα που θα έχουν οι επιβαίνοντες. Όμως ανεξάρτητα από τα βάρη, υπάρχει άλλος ένας βασικός λόγος που επιδρά αρνητικά στην ισορροπία και δεν είναι άλλος από τον αέρα που βρίσκεται εγκλωβισμένος στα στεγανά τμήματα ο οποίος θέλει να μετακινηθεί προς τα πάνω. Αντίθετα σε ένα φουσκωτό ο αέρας βρίσκεται στα ψηλότερα σημεία του, δηλαδή στους αεροθαλάμους, τα βάρη είναι κάτω χαμηλά με αποτέλεσμα να το κρατούν σταθερό στην επιφάνεια της θάλασσας σε θέση απόλυτης ισορροπίας. Η ευστάθεια σε συνδυασμό με την άνωση, είναι παράγοντες που επιτρέπουν σε ένα ταχύπλοο φουσκωτό σκάφος να έχει την απαιτούμενη ασφάλεια σε ακραίες καταστάσεις, στην ουσία, εξαλείφοντας την πιθανότητα ανατροπής. Αν ανέβαιναν 5 άτομα σε ένα 4-4.5m πολυεστερικό και πήγαιναν όλοι στην μία πλευρά του σκάφους το αποτέλεσμα θα ήταν να ανατραπεί. Ενώ ένα φουσκωτό αντιστοίχου μεγέθους όχι μόνο δεν θα ανατραπεί αλλά σχεδόν δεν θα γείρει. Τέλος υπάρχουν και άλλοι τεχνικοί λόγοι που κάνουν τα φουσκωτά σκάφη να πλεονεκτούν και σε άλλα σημεία τα οποία αναφέρουμε παρακάτω. α) Τα έξαλα ενός πλαστικού, για να μη παίρνουν νερά μέσα, πρέπει να κατασκευάζονται ψηλότερα από αυτά ενός φουσκωτού, με συνέπεια να γίνεται περισσότερο ευαίσθητο σε ισχυρούς πλάγιους ανέμους αλλά και να δυσκολεύει την περισυλλογή ανθρώπων όταν πρέπει να χρησιμοποιηθεί σαν σωστικό. β) Όλες οι κλειστές πολυεστερικού κατασκευές, που αντικαθιστούν τους αεροθαλάμους δεν έχουν την απαιτούμενη ελαστικότητα σε κτυπήματα και όταν στο εσωτερικό τους γεμίζεται με πολυρουεθάνη, σε περίπτωση ρήγματος επισκευάζονται πολύ δύσκολα. Ακόμη και η πιστοποίηση του CE για τα φουσκωτά σκάφη, λόγω της πλευστότητας τους και της ευστάθειας τους έχει άλλα μέτρα και σταθμά, όπως για παράδειγμα το τεστ ευστάθειας γίνεται με άλλο το φορτίο στην μια πλευρά. Στα πολυεστερικά σκάφη όμως, προκειμένου να μπορούν να ανταπεξέλθουν στο μονόπλευρο φορτίο, αναγκαστικά μειώνεται το μέγεθος τους. Αυτός είναι και ο λόγος που θα δούμε στα φουσκωτά σκάφη εμφανώς αυξημένη δυνατότητα μεταφοράς επιβαινόντων ή φορτίων γενικότερα. Εκτός αυτού, τα φουσκωτά ταξιδεύουν πολύ γρήγορα, μειώνοντας τον χρόνο μετακινήσεων από μέρος σε μέρος (ειδικά σε σύγκριση με ιστιοπλοϊκά), αλλά έχουν και εύκολη πρόσβαση σε αβαθή νερά, παραλίες κλπ (ειδικά τα συμβατικά). Για τους παραπάνω λόγους τα φουσκωτά σκάφη έχουν γενικά πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες αντιμετώπισης δυσκολότερων καιρικών συνθηκών από αντιστοίχου ή και μεγαλύτερου μεγέθους πλαστικά. Δεν είναι τυχαίο που στην συντριπτική τους πλειοψηφία όλα τα σκάφη διασώσεως παγκοσμίως είναι φουσκωτά. (Γιώργος Γαλάτουλας, ΟΦΣΧ) 14
3.6 Μειονεκτήματα Τα μειονεκτήματα των φουσκωτών είναι το υψηλό κόστος αγοράς. Οι επιπλέον ώρες εργασίας για την κατασκευή-εφαρμογή των αεροθαλάμων, επιβαρύνουν την τιμή ενός καινούριου φουσκωτού κατά 30-80% σε σχέση με ένα πολυεστερικό αναλόγου μεγέθους. Ένα σημαντικό πρόβλημα είναι οι μικροί εσωτερικοί χώροι, λόγω τού όγκου πού καταλαμβάνουν τα μπαλόνια. Τέλος δεν πρέπει να παραμένουν συνεχώς στην θάλασσα γιατί φθείρεται το υλικό κατασκευής των μπαλονιών όπως ήδη έχουμε προαναφέρει. (Γιώργος Γαλάτουλας, ΟΦΣΧ) [5] [6] 3.7 Κατηγορίες φουσκωτών σκαφών Για τα φουσκωτά σκάφη υπάρχουν τριών ειδών κατηγοριοποιήσεις. Η μία αφορά τη σκληρότητα της γάστρας, η δεύτερη το μέγεθος και τις ανάγκες του φουσκωτού και η τρίτη αφορά τα open ή cabin Ribs. 3.7.1 Κατηγοριοποίηση ως προς τη γάστρα 1. Συμβατικά (SIB: Soft Inflatable Boat) SIB: Το δάπεδο συνήθως κατασκευάζεται από συνδεδεμένα κομμάτια ειδικού κόντρα-πλακέ των οποίων η ακαμψία εξασφαλίζεται από τους φουσκωτούς θαλάμους. Για να επιτευχθεί καλύτερη συμπεριφορά και τέλειο τέντωμα του πανιού, που βρίσκεται στο πάτωμα, τα φουσκωτά σκάφη διαθέτουν καρίνα, είτε άκαμπτη από ξύλο είτε φουσκωτή. Για να κινηθεί ένα φουσκωτό σκάφος δεν είναι αναγκαίο να χρησιμοποιηθεί κινητήρας μεγάλης ιπποδύναμης. Εικόνα : SIB της Avon 2. Με σκληρή γάστρα (RIB: Rigid Inflatable Boat) RIB: Η εξέλιξη των συμβατικών φουσκωτών. Μια ιδέα που ξεκίνησε από την Αγγλία. Υιοθετήθηκε από Ιταλούς και εξελίχθηκε στην σημερινή της μορφή. Τα Rib πολυεστερικά σκάφη με περιμετρικά μπαλόνια. Έχουν σχεδόν όλα τα πλεονεκτήματα των πολυεστερικών, χωρίς τα μειονεκτήματά τους. 15
Εικόνα : Rib boat 3.7.2 Κατηγοριοποίηση ως προς μέγεθος και ανάγκες 1. Στην πρώτη κατηγορία συμπεριλαμβάνονται τα φουσκωτά σκάφη που προορίζονται για βοηθητική χρήση εξυπηρετώντας τις ανάγκες των σκαφών αναψυχήςιστιοπλοϊκών και μηχανοκίνητων. Το μήκος τους ξεκινάει από τα 2 μέτρα όταν εξυπηρετούν για παράδειγμα τις ανάγκες ενός ιστιοπλοϊκού σκάφους και καταλήγει στα 6 ή και παραπάνω εάν είναι βοηθητικό σκάφος σε θαλαμηγό. Ως μέσο πρόωσης χρησιμοποιούνται εξωλέμβιες μηχανές ή μηχανές αντενέργειας (υδροτζέτ). Εικόνα : Φουσκωτό 1 ης κατηγορίας Εικόνα : Φουσκωτό 1ης κατηγορίας 2. Στην δεύτερη κατηγορία κατατάσσονται τα σκάφη που προορίζονται για το αγοραστικό κοινό που έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή με το υγρό στοιχείο και με δυνατότητες μικρών παράκτιων ταξιδιών. Στην προκειμένη περίπτωση το σκάφος πρέπει να είναι ευκολόχρηστο και να μπορεί να μεταφερθεί και φυλαχτεί εύκολα και γρήγορα. Τα σκάφη αυτής της κατηγορίας έχουν μήκος συνήθως από 3 16
έως 3.80 μέτρα ενώ ως μέσο πρόωσης χρησιμοποιούνται εξωλέμβιες μηχανές μικρής ισχύος. Εικόνα : Φουσκωτό 2 ης κατηγορίας Εικόνα : Φουσκωτό 2 ης κατηγορίας 3. Στην τρίτη κατηγορία ανήκουν τα σκάφη των οποίων ο ιδιοκτήτης έχει-κατά 90%-περάσει από τη δεύτερη κατηγορία κι έχει αυξημένες απαιτήσεις σχετικά με τη διάνυση μεγαλύτερων αποστάσεων στη μεταφορά περισσοτέρων ατόμων καθώς και την πραγματοποίηση θαλάσσιων χόμπι όπως για παράδειγμα σκι, ψαροντούφεκο, ψάρεμα. Το μήκος των σκαφών αυτών κυμαίνεται συνήθως από τα 3.80 έως τα 5 μέτρα ενώ απαιτούνται μεγαλύτερες ιπποδυνάμεις κινητήρων. Εικόνα : Φουσκωτό 3 ης κατηγορίας Εικόνα : Φουσκωτό 3 ης κατηγορίας 4. Στην τέταρτη κατηγορία, κατατάσσονται τα σκάφη των οποίων οι ιδιοκτήτες είναι ιδιαίτερα απαιτητικοί τόσο από άποψη χρήσηςόπως για παράδειγμα μεγάλα μακρινά ταξίδια όσο και από άποψη εξοπλισμού του σκάφους. Το μήκος τους κυμαίνεται από 5 μέτρα και πάνω, ενώ για την πρόωσή τους μπορούν να χρησιμοποιηθούν εξωλέμβιοι κινητήρες μεγάλης ισχύος ή εσωεξωλέμβιοι κινητήρες. 17
Εικόνα : Φουσκωτό 4 ης κατηγορίας Εικόνα : Φουσκωτό 4 ης κατηγορίας 5. Τέλος στην πέμπτη κατηγορία διατίθενται σκάφη που αποτελούν ειδικές εκδόσεις σκαφών αναψυχής και επαγγελματικής χρήσης και μπορεί να χρησιμοποιηθεί οποιοσδήποτε τύπος κινητήρα (εξωλέμβιος, εσωεξωλέμβιος, εσωλέμβιος). Τα σκάφη αυτά πολλές φορές διαθέτουν και υπερκατασκευή. [7] Εικόνα : Φουσκωτό 5 ης κατηγορίας 18
Εικόνα : Φουσκωτό 5 ης κατηγορίας 3.7.3 Κατηγοριοποίηση σε open και cabin 1. Τα open Ribs έχουν ανοιχτό deck δηλαδή δεν έχουν καμπίνα. Αφορούν κυρίως σκάφη αναψυχής, μικρού και μεσσαίου μεγέθους και κατά κύριο λόγο είναι πιο οικονομικά από τα cabin Ribs. Το deck τους αξιοποιείται εξ ολοκλήρου για τις ανάγκες και τις απαιτήσεις του κάθε χρήστη. Για παράδειγμα στη φωτογραφία είναι ένα σκάφος αναψυχής στο οποίο μπορεί να μεταφέρει 8 χρήστες. Εικόνα : Open Rib 2. Τα cabin Ribs αφορούν φουσκωτά από 7 μέτρα και άνω. Στην πλειοψηφία τους οι καμπίνες τοποθετούνται σε φουσκωτά μεγάλα (10-16 m) τα οποία έχουν το κατάλληλο μήκος και έχουν τη δυνατότητα αξιοποίησης μεγάλου χώρου. Στα φουσκωτά μεσσαίου μεγέθους (7-8m) η καμπίνα δεσμεύει το μεγαλύτερο χώρο του καταστρώματος και δεν δίνει τη δυνατότητα στο σκάφος να αξιοποιήσει με διαφορετικό τρόπο το διαθέσιμο χώρο. 19
Εικόνα : Cabin Rib Εικόνα : Cabin Rib 3.8 Διεθνείς εταιρείες Ακολουθεί συνοπτική παρουσίαση των σημαντικότερων διεθνών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στη κατασκευή φουσκωτών σκαφών. 3.8.1 Albatro Ιταλική εταιρεία κατασκευής φουσκωτών σκαφών όπου ξεκίνησε να δραστηριοποιείται την δεκαετία του 80 και φημίζεται για την γκάμα των σκαφών της από 6 έως και 21 μέτρα καθώς και για την κατασκευαστική προσαρμογή τους στις ανάγκες του πελάτη. Η στρατηγική που ακολουθεί είναι η δημιουργία αρχικά του σχεδίου σε χαρτί, συνέχεια σε ειδικό σχεδιαστικό πρόγραμμα στον υπολογιστή έτσι ώστε ο πελάτης να είναι 100% ικανοποιημένος με το αποτέλεσμα και στη συνέχεια το κατασκευάζει. Εικόνα : Albatro 32 με εσωλέμβιες μηχανές Εικόνα : Albatro 32 με εξωλέμβιες μηχανές 20
Εικόνα : Albatro 42 με εσωλέμβιες μηχανές Εικόνα : Albatro tender 50 με εσωλέμβιες μηχανές 3.8.2 Arimar Η Ιταλική Arimar έχει ιστορία πάνω από 20 χρόνια. Έχει γίνει ένα πραγματικό σημείο αναφοράς στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών τόσο στην Ιταλία όσο και στο εξωτερικό. Ιδρύθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 80 από τον Pietro Francisconi, ο οποίος αισθάνθηκε την ανάγκη να προσφέρει μια νέα έννοια της ασφάλειας ζωής στη θάλασσα για τους χρήστες σκαφών συνδυάζοντας την καινοτομία και τη δημιουργικότητα. Το 1993, χάρη στον ενθουσιασμό καθώς και της συνεχής ενημέρωσης πάνω στις τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται, η εταιρεία ξεκίνησε ένα τμήμα της παραγωγής για τα φουσκωτά σκάφη της, δίνοντας αφορμή για ένα ευρύ φάσμα των φουσκωτών, για σκάφη αναψυχής, καθώς και επαγγελματικών δραστηριοτήτων. Προκειμένου να ανταποκριθεί στην αυξανόμενη ζήτηση στον επαγγελματικό τομέα, η εταιρεία ανέπτυξε μια υπηρεσία για το σχεδιασμό προϊόντων προσαρμοσμένων χωρίς περιορισμούς με την προσαρμογή ή την τροποποίηση υφισταμένων ή τη δημιουργία νέων, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του πελάτη, συμπεριλαμβανομένης της διαδικασίας έγκρισης, όπου είναι απαραίτητο. Αυτό επέτρεψε στην Arimar να γίνει ο προτιμώμενος προμηθευτής των διαφόρων ιταλικών φορέων κράτη - όπως η Αστυνομία, οι δυνάμεις πυρόσβεσης, το Λιμενικό Σώμα, το Πολεμικό Ναυτικό - και της Δημόσιας Διοίκησης. 21
Εικόνα : σωστικό της Arimar Εικόνα : 670 Arimar Εικόνα : tender Arimar Εικόνα : Professional Arimar 3.8.3 Asso and Prestige Είναι Ιταλική εταιρεία κατασκευής φουσκωτών όπου προσέχει πολύ τη λεπτομέρεια και το τέλειο φινίρισμα ενώ δίνει έμφαση πάνω απ όλα στην ποιότητα της πλεύσης. Η σωστή θέση οδήγησης,η βέλτιστη προβολή της πλώρης,η λογική διάταξη των καθισμάτων των επιβατών είναι οι σημαντικότερες προδιαγραφές για ένα φουσκωτό της Asso-Prestige. Προσφέρει φουσκωτά για επαγγελματική χρήση ή αθλητισμό για παράδειγμα διάσωση, ψάρεμα, καταδύσεις. Εικόνα : Asso and Prestige A11 Εικόνα : Asso and Prestige classic 22
Εικόνα : Asso σωστικό Εικόνα : Asso 67 3.8.4 Black Fin Η συνεργασία και η μακρά εμπειρία στο ναυτικό τομέα της βιομηχανίας των εταιρειών Mercury Marine και Nuova Jolly δημιούργησαν το 2007 την νέα μάρκα Black Fin. Η Black Fin χαρακτηρίζεται από την επιθετικότητα στην αισθητική της καθώς και την κομψότητα της. Το μαύρο πτερύγιο της είναι εμπνευσμένο από τον καρχαρία. Προσφέρει ένα μεγάλο φάσμα πλήρους συσκευασίας ανώτερης ποιότητας με πολλά εξαρτήματα τα οποία περιλαμβάνονται ως πρότυπο σε ανταγωνιστική τιμή. Η 45χρονη εμπειρία της Nuova Jollyστο σχεδιασμό και την κατασκευή φουσκωτών σκαφών, επέτρεψε στην ανάπτυξη μιας εξαιρετικής σχεδίασης που παρέχει νέα πρότυπα όσον αφορά την ασφάλεια, το επίπεδο άνεσης και τις επιδόσεις. Ο μοναδικός σχεδιασμός του σκάφους σε ένα deep-v σχήμα βελτιώνει τη σταθερότητα και την άνεση της, καθιστώντας την Black Fin εξαιρετικά αξιόπλοη ακόμα και σε κακές καιρικές συνθήκες. Εικόνα : Μοντέλο 28 Black Fin 23
Εικόνα : Μοντέλο 34 Black Fin 3.8.5 Zodiac Αν η αναφορά σε μάρκες φουσκωτών σκαφών έπρεπε να γίνει ιεραρχικά με άξονα τη σπουδαιότητα και την ιστορία της κάθε μάρκας, τότε σίγουρα η Γαλλική Zodiac θα καταλάμβανε τη πρώτη θέση στην έρευνα αυτή. Το όνομα αυτό έχει γίνει συνώνυμο με την ασφάλεια και την ποιότητα για τους ναυτικούς σε όλο τον κόσμο. Η Zodiac ξεκίνησε να λειτουργεί το 1896 και έγινε πρωτοπόρος στην κατασκευή αερόστατων, αεροσκαφών και στα τέλη της δεκαετίας του 1930 του πρώτου φουσκωτού σκάφους. Η σταθερότητα των Zodiac γίνεται χάρη στα μεγάλα μπαλόνια όπου διαθέτει το σκάφος τα οποία με την άνωση δημιουργούν ένα χαμηλό κέντρο βάρους τέτοιο ώστε υπό κανονικές συνθήκες είναι αδύνατον να ανατραπεί. H φήμη της βασίζεται επίσης στην ικανότητα της να προσαρμόζει τα σκάφη της στις εκάστοτε ανάγκες. Μέχρι και σήμερα η Zodiac γράφει ιστορία στα σκάφη διασώσεων, πυροσβεστικά, παγοθραυστικά, αστυνομικά. Σχεδόν όλα τα μέρη του σκάφους είναι ανεξάρτητα μεταξύ τους με αποτέλεσμα η συντήρηση τους να είναι οικονομική και εύκολη. Εικόνα: σκάφος αναψυχής της Zodiac. Εικόνα: ειδικό παγοθραυστικό μοντέλο της Zodiac για τις αρκτικές θάλασσες. 24
Εικόνα: πολεμικό σκάφος της Zodiac. Εικόνα: σκάφος καταδιώξεων της Zodiac. 3.8.6 Bombard Το 1950 ένας Γάλλος αξιωματικός του ναυτικού και βιολόγος, είναι ο πρώτος που συνδυάζει την εξωλέμβια μηχανή σε ένα σκάφος τύπου φουσκωτού. Ο Alain Bombard διέσχισε με ένα 15ft φουσκωτό σκάφος τον Ατλαντικό για να αποδείξει ότι ένα ανθρώπινο ον μπορεί να ζήσει για μήνες με τον θαλασσινό νερό και τα ψάρια (τα οποία στη σάρκα τους περιέχουν έως και 80% καθαρό νερό χωρίς αλάτι). Η φήμη του Alain Bombard έκανε τις πωλήσεις της Zodiac να εκτοξευτούν στα ύψη, και γι αυτό η Zodiac ακόμα και σήμερα κατασκευάζει σκάφη με την επωνυμία Bombard. Εικόνα: Alain Bombard 25
Εικόνα: Tender Rib της Bombard Εικόνα: Σκάφη αναψυχής της Bombard 3.8.7 Ribco Η Ribco ιδρύθηκε πριν δύο δεκαετίες από το πάθος των Βρετανών για την κωπηλασία και τη θάλασσα. Το Δεκέμβριο του 1995 η βρετανική Ribco λανσάρει το πρώτο Scorpion Ribμε ένα επαναστατικό και αξιόπλοο φουσκωτό. Τον Μάρτιο του επόμενου έτους εισήχθη στην Ελλάδα το πρώτο Scorpion 8m με πιο μεσογειακή διάταξη του deck. Από τότε περισσότερα από 250 Scorpion διανέμονται στην Ελλάδα στην Ισπανία στην Ιταλία στην Κροατία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η Ribco σχεδιάζει αρχικά τα μοντέλα στο χαρτί μετά σε 3d προγράμματα μοντελοποίησης και έπειτα τα δοκιμάζει στο πραγματικό του πεδίο, τη θάλασσα. 26
Εικόνα: Φουσκωτά Scorpion της Ribco. 3.8.8 Solemar H Solemar αποτελεί το μεγαλύτερο κατασκευαστή σύνθετων σκαφών στην Ιταλία. Τα σκάφη της Solemar θεωρούνται αλάνθαστα, μοναδικά στην ποιότητα και στο κύρος. Είναι οι πρώτοι που σχεδίασαν τα τόξα fiberglass και τα rollbars. Τα φουσκωτά της Solemar διακρίνονται σε 3 βασικές σειρές 1.0 Off Shore : περιλαμβάνει 5 μοντέλα a. Super vip b. 21.5 offshore c. 23.1 offshore d. 25.1 offshore e. 28 offshore 27
Εικόνα: Tα πέντε μοντέλα της σειράς Off Shore της Solemar. 2.0 Cruiser : περιλαμβάνει 3 μοντέλα f. Zeus g. Cayman h. Genius Εικόνα: το μοντέλο Zeus της σειράς Cruiser της Solemar. Εικόνα: Η καμπίνα του μοντέλου Cayman της σειράς Cruiser της Solemar. 28
Εικόνα: το μοντέλο Genius της σειράς Cruiser της Solemar. 3.0 Oceanic : περιλαμβάνει 10 μοντέλα i. 26 oceanic j. 28 oceanic k. 32 ST l. 32 oceanic m. 32 night and day n. 32 night and day EFB o. 33 oceanic p. 33 night and day q. 37 oceanic r. 44.1 oceanic Εικόνα: Τα μοντέλα της σειράς Oceanic της Solemar. 29
3.8.9 Cobra H εταιρεία Cobra είναι από τις κορυφαίες μάρκες στα φουσκωτά στο Ηνωμένο Βασίλειο και κυρίως για τα οικογενειακά σκάφη αναψυχής. Η ιστορία της Cobra χρονολογείται από το 1969 με την κατασκευή της PictonBoat. Το πρώτο φουσκωτό κατασκευάστηκε το 1989. Ήταν το μοντέλο PictonCobra RIB όπου ήταν ένα εμπορικό σκάφος το οποίο εξελίχθηκε. Από τα τέλη τις δεκαετία του 80 μέχρι και σήμερα έχουν κατασκευαστεί πάνω από 200 Cobra. Εικόνα: Τα μοντέλα της Cobra. 3.9 Τα φουσκωτά σκάφη στην Ελλάδα Στη σχεδίαση φουσκωτών σκαφών ακολουθούμε τις Ευρωπαϊκές ναυπηγικές εταιρείες. Οι έλληνες κατασκευαστές ξεκίνησαν την δεκαετία του '70 αντιγράφοντας συμβατικά σκάφη της Zodiac, όπως ο Γιάννης Παπαπαναγιώτου όταν ξεκίνησε να κατασκευάζει τα φουσκωτά σκάφη Olympic Hellas. Στη συνέχεια ακολούθησαν και άλλοι κατασκευαστές στα χνάρια της Olympic, μέχρι που εμφανίστηκε στην Ευρώπη το πρώτο φουσκωτό σκάφος με πολυεστερική γάστρα. Και πάλι πρωτοπόρος στην Ελλάδα η Olympic Hellas που κατασκεύασε το πρώτο γαστράτο ελληνικό φουσκωτό αντιγράφοντας και πάλι ξένες γάστρες Ιταλικών και Αμερικανικών ταχυπλόων σκαφών. Η γάστρα που αντεγράφη περισσότερο ήταν του Avon 5,40 Searider. Μια πολύ επιτυχημένη γάστρα που ταίριαξε γάντι στις θάλασσες του Αιγαίου, η οποία 30
είναι η "μαμά γάστρα" (με κάποιες παραλλαγές) των περισσοτέρων ελληνικών φουσκωτών σκαφών. Εικόνα: Avon 5,40 Searider. Τα χρόνια που ακολούθησαν υπήρξαν κάποιες μεμονωμένες προσπάθειες σχεδίασης γαστρών και deck από Έλληνες κατασκευαστές, όπως π.χ. η Planaco και η Skipper (BSK Marine). Η σχεδίαση των deck βασίστηκε στη σχεδίαση των Ιταλικών deck. 3.10 Ελληνικές εταιρείες Παρακάτω ακολουθεί μια συνοπτική παρουσίαση των σημαντικότερων εταιριών που δραστηριοποιήθηκαν στην παραγωγή ελληνικών φουσκωτών σκαφών μέχρι σήμερα. 3.10.1 Top Line Η TOP LINE ιδρύθηκε το 1991 και είχε ως αντικείμενο την κατασκευή πρωτοτύπων και καλουπιών μερών αυτοκινήτων, μοτοσικλετών και ειδών αερομοντελισμού. Η σχεδίαση και η κατασκευή των πρωτοτύπων και των καλουπιών του πρώτου τους μοντέλου το οποίο ονομάστηκε ΜΑΧ 500 ξεκίνησε το 1992. Έκτοτε σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν 16 νέα πρότυπα μοντέλα. Η εταιρεία αυτή είναι μία από τις ελάχιστες ελληνικές εταιρίες του κλάδου που εφάρμοσε την αρχή της κατασκευής πρωτοτύπων μοντέλων από το πρώτο μέχρι το τελευταίο στάδιο της παραγωγής χωρίς να υποπέσει ποτέ στο αδίκημα της αντιγραφής παλαιών και απαρχαιωμένων σκαφών (κυρίως γαστρών). Εικόνα: Μοντέλο S22 6.64 m Εικόνα: Μοντέλο Corsair 33 9.97 m 31
3.10.2 Viper F-kotsampasis Η εταιρεία λειτουργεί εδώ και 20 χρόνια. Βρίσκεται κοντά στη Βάρη Αττικής. Η εταιρεία αυτή κατασκευάζει εξ ολοκλήρου μια σειρά φουσκωτών σκαφών ενώ η κατασκευή γαστρών και αεροθαλάμων κάνουν το όνομα VIPER συνώνυμο της άψογης πλεύσης και της ποιοτικής κατασκευής. Κατασκευάζουν αεροθαλάμους για δώδεκα Ελληνικές εταιρείες όπως: RIBEYE, GREAT WHITE, AEGEAN, ATTACK, DOLFIN, DESTROYER, WINNER, NEXT GENERATION BOAT, DELIMAR, SMART RIB. Εικόνα: Μοντέλο Viper Legent 55 Εικόνα: Μοντέλο Viper Magnum 97 3.10.3 Mostro Η Μοstro είναι η μεγαλύτερη και παλιότερη Ελληνική εταιρία παραγωγής φουσκωτών σκαφών και κατασκευάζει, μια ευρύτατη σειρά μοντέλων (περίπου 40) από 2,5 έως 10 μέτρα, για κάθε πιθανή χρήση. Με την εμπειρία και τεχνογνωσία της τόσα χρόνια στο συγκεκριμένο κλάδο κατασκευάζει ένα μεγάλο εύρος φουσκωτών. Πιο συγκεκριμένα έχει κατασκευάσει φουσκωτά για το λιμενικό και τις ειδικές δυνάμεις, φουσκωτά με καμπίνα, για μακρινά ταξίδια και ναυτικό camping καθώς και φουσκωτά για επαγγελματική χρήση. 32
Εικόνα: Μοντέλο Cabin 8 m Εικόνα: Μοντέλο Dolce Vita 8.10m 3.10.4 Skipper Η εταιρεία εδρεύει στα Χανιά της Κρήτης σε ιδιόκτητες και σύγχρονές εγκαταστάσεις κάτω από το πρίσμα των Ευρωπαϊκών προδιαγραφών. Ξεκίνησε τη κατασκευαστική δραστηριότητά της το 2001. Τα σκάφη της έχουν ανταπόκριση στην Ελλάδα καθώς και στην Ευρώπη. Οι σχεδιαστές μελετούν τη λεπτομέρεια έτσι ώστε να παρέχουν στους χρήστες μια άνετη και ασφαλή παραμονή. Εικόνα: μοντέλα της Skipper BSK Marine. 33
3.10.5 Olympic Η Olympic Ribs ιδρύθηκε το 1985 και δραστηριοποιείται στο σχεδιασμό, τη μελέτη και την κατασκευή ταχύπλοων σκαφών και πολυεστερικών αντικειμένων. Κατασκευάζουν ανταλλακτικά λεωφορείων, στάσεις λεωφορείων, σταθμαρχεία, δεξαμενές, εξοπλισμούς ιχθυογενετικών σταθμών, εξοπλισμούς πλοίων με καθίσματα, βαρελάκια σωστικών σχεδίων (liferaft) και πλήθος άλλων πολυεστερικών προϊόντων. Επίσης σχεδιάζουν και κατασκευάζουν σκάφη που ανταποκρίνονται τόσο στις ανάγκες των πελατών τους, όσο και στις συνθήκες των Ελληνικών θαλασσών. Το γεγονός αυτό αποδεικνύεται από το μεγάλο αριθμό σκαφών δικής μας παραγωγής, τα οποία ακόμα και μετά από 20 χρόνια, ταξιδεύουν στις θάλασσες. Στο ιστορικό της εταιρείας μας περιέχονται μεγάλα έργα για τον εξοπλισμό του Ελληνικού πολεμικού ναυτικού, δημόσιων οργανισμών, ναυτικών ομίλων και ομοσπονδιών. Εικόνα: Μοντέλα της Olympic Hellas. 3.10.6 Baraccuda Η Barracuda ιδρύθηκε το 1992, έχοντας ήδη για υπόβαθρο ένα πρώιμο σχήμα στο Melun της Γαλλίας από το 1985. Στεγάζεται σε ιδιόκτητες εγκαταστάσεις στον Ταύρο. 34
Εικόνες: Μοντέλο satellite 9m της Baraccuda Εικόνα: Μοντέλο Aphrodite 8.5m της Baraccuda Εικόνα: Μοντέλο Naval force 7m version A της Baraccuda 3.11 Βασικά μέρη φουσκωτού σκάφους Στο κομμάτι αυτό θα αναλυθούν τα βασικά μέρη που συνθέτουν ένα φουσκωτό σκάφος, δηλαδή τη γάστρα του και τα μπαλόνια του. Έπειτα από κάθε ερευνητικό κομμάτι για τα δύο βασικά μέρη θα βγαίνουν συμπεράσματα έτσι ώστε να γίνει η ιδανικότερη επιλογή για ένα φουσκωτό όπου προορίζεται για ναυτικό camping. 3.12 Γάστρα φουσκωτών σκαφών 3.12.1 Εξέλιξη Γάστρας σε φουσκωτά σκάφη Οι πρώτες γάστρες που κατασκευάστηκαν ήταν από πολυεστερικές ρητίνες ενισχυμένες με ίνες γυαλιού, μια τεχνική λύση που εφαρμοζόταν ήδη για πολλά χρόνια στην κατασκευή ταχύπλοων και ιστιοπλοϊκών σκαφών. Ουσιαστικά έγινε αντιγραφή των γαστρών από ταχύπλοα και κρούιζερς με μια βασική όμως διαφορά. Οι γάστρες έγιναν περισσότερο βαθιές, λιγότερο επίπεδες, με πιο οξείες γωνίες. Αυτό συνέβη γιατί έτσι τα φουσκωτά αυτά σκάφη έδιναν καλύτερη απόσβεση στον κυματισμό και λιγότερο χτύπημα, μπορούσαν επομένως και να ταξιδέψουν πιο γρήγορα. Από την άλλη δεν χρειάζονταν τις επίπεδες επιφάνειες που απαιτούνται για να πλανάρει ένα βαρύ καμπινάτο κρούιζερ. 35
3.12.2 Παρατροπίδια Mια βαθιά γάστρα με οξείες γωνίες στη «δίεδρο» χρειάζεται κάποια μικρή επίπεδη επιφάνεια στήριξης. Το ρόλο αυτό παίζουν τα παρατροπίδια, όπως είναι η απόδοση του αγγλικού όρου sprayrails που σημαίνει κατά λέξη, γραμμές ψεκασμού. Aυτά, λοιπόν, τα παρατροπίδια καθώς ταξιδεύει το φουσκωτό εκτρέπουν τα νερά προς τα κάτω και έξω, παρέχοντας συγχρόνως μια επιφάνεια, πάνω στην οποία στηρίζεται και πλανάρει το σκάφος. Tα παρατροπίδια μπορεί να είναι στενά ή φαρδιά ή με μεταβαλλόμενο φάρδος και με ουδέτερη, αρνητική ή θετική κλίση. Άλλοτε είναι ίσια, δηλαδή παράλληλα με την καρίνα της γάστρας, άλλοτε, όπως είναι και η τάση στα εγγλέζικα σκαριά, σχηματίζουν στον διαμήκη άξονα του σκάφους μια καμπύλη. Tα διαμήκη πέλματα (chines) «τρέχουν» από πλώρη σε πρύμνη στο πάνω μέρος της γάστρας. Ανεβάζουν πιο ψηλά τους αεροθαλάμους του φουσκωτού έτσι ώστε να μη συμμετέχουν στην πλεύση και να μειώνονται με αυτό τον τρόπο οι τριβές, άρα να αυξάνονται οι ταχύτητες. Παράλληλα προσθέτουν αρκετή σταθερότητα στη γάστρα.[8] Εικόνες: τα παρατροπίδια της γάστρας στα φουσκωτά σκάφη. 3.12.3 Τάσεις στη γάστρα 3.12.3.1 Αγγλία Οι Άγγλοι προτιμούν τις βαθιές καρίνες με τις οξείες γωνίες σαν και αυτή του θρυλικού Avon που αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για πολλούς κατασκευαστές συμπεριλαμβανομένων και των Ελλήνων. Όμως η τάση τα τελευταία χρόνια στις εγγλέζικες γάστρες είναι οι μεταβλητές γωνίες. H γάστρα είναι μεν βαθιά με οξεία γωνία που όμως σταδιακά στο κάτω μέρος της καμπυλώνει και γίνεται λιγότερο οξεία. Έτσι επιτυγχάνεται και απόσβεση στον κυματισμό και αρκετή επίπεδη επιφάνεια για πλανάρισμα. 36
Εικόνα: βαθιά γάστρα με οξεία γωνία. 3.12.3.2 Ιταλία H ιταλική σχολή προτιμάει τις λιγότερο βαθιές και με περισσότερο αμβλείες γωνίες γάστρες. Τα σκάφη αυτά πλανάρουν εύκολα ακόμα και φορτωμένα, με σχετικά μικρές ιπποδυνάμεις. Συχνά στο κάτω μέρος της γάστρας στην πρύμνη, η απόληξη δεν είναι γωνία, αλλά σχηματίζεται μια μικρή επίπεδη επιφάνεια που βοηθά ακόμα περισσότερο το σκάφος να πλανάρει. Σε τέτοιες γάστρες συχνά δεν υπάρχουν παρατροπίδια γιατί απλά δεν χρειάζονται. Εικόνα: η γάστρα του Ιταλικού Solemar με πιο στρογγυλοποιημένη γωνία. Εικόνα: λιγότερο βαθιά γάστρα Ιταλικού μοντέλου. 37
3.12.3.3 Ελλάδα Οι Έλληνες κατασκευαστές προτιμούν την αγγλική σχολή με τις βαθιές γάστρες. Όλο και πιο συχνά βλέπουμε γάστρες σε φουσκωτά που έχουν σχεδιαστεί και κατασκευαστεί στην Ελλάδα με μεταβλητές γωνίες και καμπύλα παρατροπίδια. 3.12.4 Επιλογή Γάστρας για το φουσκωτό που θα σχεδιαστεί Όσο αφορά τη γάστρα του συγκεκριμένου φουσκωτού θέλω να ακολουθεί τη φιλοσοφία των σκαφών που αντέχουν στη δίνη του ελληνικού καιρού με τον έντονο κυματισμό και τις συνεχείς εναλλαγές. Να είναι ένα σκάφος που θα προσφέρει την αίσθηση της ασφάλειας και τη διάθεση για παιχνίδι με τα κύματα λόγω του ότι δεν θα έχει κραδασμούς. Να μπορεί εύκολα να σπάει το κύμα και να πετά πάνω από αυτό με ασφάλεια, με τη λιγότερη δυνατή καταπόνηση, που είναι και το ζητούμενο στις θάλασσές μας. Με λίγα λόγια να είναι ένα χαμηλό φουσκωτό που στοχεύει στην ασφάλεια και στη μελετημένη γάστρα του για ασφαλείς πλεύσεις. Από τις πληροφορίες που αντλήθηκαν στο κομμάτι της έρευνας και ανάλυσης προτείνεται η γάστρα του φουσκωτού που επρόκειτο να σχεδιαστεί να είναι γάστρα με βαθύ V και να έχει κατά μήκος της τρία έως τέσσερα παρατροπίδια. Η γάστρα αυτή θα πλεονεκτεί αφού θα προσφέρει τα εξής: 1. Υψηλότερες επιδόσεις με ίδιους κινητήρες, άρα λιγότερη κατανάλωση 2. Δυνατότητα χρησιμοποίησης μικρότερης ιπποδύναμης κινητήρων 3. Ευθύγραμμη πλεύση χωρίς ορθοπλωρίσματα, ιδιαίτερα σημαντικό χαρακτηριστικό για τις θάλασσές μας με έντονο κυματισμό (μελτέμια) 4. Ομαλή απόσβεση και άνετη, περισσότερο «ανάλαφρη» πλεύση 3.13 Τα μπαλόνια στο φουσκωτό σκάφος Υπάρχουν δύο εφαρμογές αεροθαλάμων (μπαλονιών) στα φουσκωτά. Ο πρώτος είναι οι αεροθάλαμοι να είναι αποκλειστικά από το ελαστικό υλικό σε όλη τη περίμετρό τους (εικόνα 1)και ο δεύτερος είναι να είναι ένας συνδυασμός ελαστικού και πολυεστερικού υλικού (εικόνα 2). 38
Εικόνα 1: μπαλόνια κατασκευασμένα μόνο από ελαστικό υλικό. Εικόνα 2: μπαλόνια κατασκευασμένα από συνδυασμό ελαστικού και πολυεστερικού υλικού. 1. Αεροθάλαμοι μόνο από Hypalon Neopren: εξασφαλίζεται πλήρως η άνωση του σκάφους μέσω των αεροθαλάμων. Το κόστος είναι πολύ μεγάλο και η συντήρησή τους μια διαδικασία δύσκολη και πολύ ακριβή. Περιορίζεται στα δεσίματα και στα πατήματα που παρέχει το σκάφος. 2. Αεροθάλαμοι από Hypalon Neopren και πολυεστέρα: πιο βαριά κατασκευή, λιγότερο κόστος κατασκευής, εύκολη συντήρηση, σταθερά στηρίγματα για δεσίματα, σταθερές βάσεις για rollbar και τέντες. Ενδείκνυται για μεγάλα φουσκωτά (9 μέτρα και άνω). Στη δική μας περίπτωση, σκάφους αναψυχής που προορίζεται για ναυτικό καμπινγκ είναι βασικό να δένει εύκολα το σκάφος όχι μόνο από την πλώρη και τη πρύμη αλλά και πλάγια. Το πρόβλημα στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι το μήκος του σκάφους (7.5 μέτρα) το οποίο δεν ενδείκνυται για ένα τέτοιο συνδυασμό υλικών. Η ένωση του πολυεστέρα με το ύφασμα των μπαλονιών θα γίνει στα σημεία μόνο όπου κρίνεται απαραίτητο ανάλογα με τις σχεδιαστικές προτάσεις. 3.14 Συνεντεύξεις Στα πλαίσια της έρευνας για τη διατύπωση του τελικού Brief, έλαβαν χώρα κάποιες συνεντεύξεις από έμπειρους ανθρώπους που ασχολούνται χρόνια με το συγκεκριμένο θέμα, τα φουσκωτά και το ναυτικό camping. Στόχος αυτών των συνεντεύξεων ήταν να βρεθεί μια συμφέρουσα λύση για το σχεδιασμό ενός φουσκωτού που να παράγεται στην Ελλάδα και με την απόκτησή του ο χρήστης να έχει τη δυνατότητα να απολαμβάνει τις διακοπές του στις Ελληνικές θάλασσες με το λιγότερο δυνατόν κόστος και με περισσότερες ανέσεις. 3.14.1 Ιωσήφ Παπαδόπουλος Δημοσιογράφος και αρθρογράφος του περιοδικού Rib and Sea η επαφή του με τη θάλασσα και τα φουσκωτά σκάφη είναι μοναδική. Όταν απευθύνεται στη θάλασσα την αποκαλεί πάντα με κεφαλαίο γράμμα. Έχει ταξιδέψει με το 7.40 της Olympic από τον Πειραιά στη Σκωτία, στη Σικελία με ένα φουσκωτό 5.60, έχει κάνει το γύρο των Αζορών με ένα πεντάμετρο Bombard Explorer με κινητήρα Yamaha 75 Pro. Κατασκεύασε το πρώτο ιπτάμενο φουσκωτό με το οποίο έχει ταξιδέψει σε όλη την Ελλάδα. 39
Εικόνα: ο Ιωσήφ Παπαδόπουλος στο ιπτάμενο φουσκωτό του. Μιλήσαμε αρκετές ώρες για τα φουσκωτά. Μόλις αντιλήφθηκε την επιθυμία μου για το σχεδιασμό ενός φουσκωτού που θα προορίζεται για ναυτικό camping, έδωσε ιδέες για το πώς θα μπορούσα να λύσω προβλήματα που γεννιούνται σε τέτοιου είδους διακοπές. Μέσα από τις εμπειρίες του με κατατόπισε πλήρως για τις απαιτήσεις των χρηστών από ένα τέτοιο φουσκωτό σκάφος. Επίσης με ενημέρωσε για τα επιμέρους προβλήματα που ανακύπτουν στη θάλασσα, την αντιμετώπισή τους καθώς και για τις ιδανικές λύσεις που θα έχει εκ κατασκευής ένα καινούργιο φουσκωτό απευθυνόμενο σε Έλληνα αγοραστή. Συνοπτικά θα αναφέρω τα πιο σημαντικά Είναι σημαντικό πλεονέκτημα να εξασφαλιστεί το μαγείρεμα μέσα στο σκάφος. Οι περιορισμοί όμως είναι πολλοί καθώς η φωτιά, τα κάρβουνα και ο ηλεκτρισμός δεν είναι λύσεις για τη συγκεκριμένη κατηγορία σκάφους. Έτσι ως μοναδική λύση προτείνεται το υγραέριο σε χώρο ειδικό και απόλυτα προστατευμένο. Η προσωπική υγιεινή σε φουσκωτό σκάφος είναι μια έννοια λίγο αντιφατική με το ναυτικό camping. Καθώς το γλυκό νερό είναι λίαν περιορισμένο και όλως απαραίτητο για πολύ λίγες χρήσεις. Όσο αφορά το θέμα των βιολογικών αναγκών εκεί υπάρχει μεγαλύτερο πρόβλημα ειδικά για τις γυναίκες καθώς τα περισσότερα open ribs δεν διαθέτουν τουαλέτα. Η τακτοποίηση του εξοπλισμού και των προσωπικών αντικειμένων του πληρώματος είναι σημαντική. Μια σωστή και μεθοδική τακτοποίηση δημιουργεί γρήγορη και εύκολη αναζήτηση συγκεκριμένων πραγμάτων. 3.14.2 κ.γιάννης Μηχανικός σκαφών και εξωλέμβιων μηχανών. Επισκευάζει εξωλέμβιες μηχανές, πολυεστερικές γάστρες και κάνει επιδιορθώσεις στα deck σκαφών. Μου έκανε μια πλήρη μηχανική και κατασκευαστική ανάλυση ενός 7 μετρου φουσκωτού. Από τον σκελετό της γάστρας μέχρι και την σωστότερη κατανομή των μεγάλων φορτίων στο φουσκωτό (δεξαμενή καυσίμων, δεξαμενή νερού, μπαταρίες, πιλοτήριο ). 40
Μου ζητάνε να προσθέτω επιπλέον εξοπλισμό στα φουσκωτά. Ψυγεία, ντουζιέρες να φτιάχνω ταμπούκια στο εσωτερικό της γάστρας για επιπλέον αποθηκευτικό χώρο, πατέντες για τέντες σκιάς, ηλεκτρολογικό εξοπλισμό όπως led και ραδιόφωνο. Ο εξοπλισμός αυτός δεν είναι μόνο για ναυτικό camping αλλά αφορά όλα τα σκάφη αναψυχής και κυρίως φουσκωτά που έχουν περιορισμένο χώρο. 3.15 Τελική περιγραφή του Brief Σχεδίαση ενός φουσκωτού σκάφους επτάμιση μέτρων το οποίο προορίζεται για ασφαλή πλεύση και ναυτικό camping ενώ ο βασικός στόχος του είναι να εξασφαλίσει τις ανάγκες διαμονής τεσσάρων ατόμων μέσα σε αυτό. Η επιλογή της γάστρας, των μπαλονιών και των μηχανών του σκάφους έγινε με κριτήριο την κάλυψη των αναγκών που ανακύπτουν στις Ελληνικές θάλασσες. Η προσωπική σχεδίαση αφορά το deck του σκάφους και πιο συγκεκριμένα τα καθίσματα των επιβατών και του καπετάνιου, το πιλοτήριο τους αποθηκευτικούς χώρους καθώς και την εργονομική κατανομή τόσο του εξοπλισμού που απαιτεί το ναυτικό camping όσο και των διάδρομων κίνησης των επιβατών. Τέλος η εξασφάλιση ηλεκτρικής ενέργειας για την αυτονομία του σκάφους θα είναι εφικτή, για τουλάχιστον τρεις μέρες μακριά από οργανωμένες μαρίνες ή λιμάνια. 3.16 Ανταγωνιστές Ανταγωνιστικά σκάφη θεωρούνται όλα τα σκάφη 7,5 μέτρων με μια ευελιξία μισού μέτρου (+) (-) τα οποία είναι τύπου open και προορίζονται για ταξίδια αναψυχής και ναυτικό camping. 3.16.1 Το μοντέλο vendetta (η έκδοση family) Παρουσιάζοντας το μοντέλο αυτό η Mostro δημιούργησε ένα σκάφος στην κατηγορία των επτάμισι μέτρων με τις ευκολίες και την ευρυχωρία ενός open, τη δυνατότητα να κοιμίζει 2-4 άτομα με κλειστή τουαλέτa. Εικόνα 1 41
Στο συγκεκριμένο φουσκωτό το βασικό είναι ότι θεωρείται στο ενδιάμεσο στάδιο μεταξύ open και cabin. Διαθέτει κλειστό χώρο για WC και κλειστό χώρο για ύπνο. Σε όποια κατηγορία και αν βρίσκεται, είναι ένα φουσκωτό το οποίο έχει σχεδιαστεί με πολύ έξυπνο και εργονομικό τρόπο προσφέροντας πλήρη αξιοποίηση όλων των χώρων ακόμη και της βαθιάς του γάστρας. Στην εικόνα 1 διακρίνεται η τέντα ηλίου η οποία αν και προστατεύει τους επιβάτες από την ηλιακή ακτινοβολία, μειώνει σημαντικά τόσο την ταχύτητα του σκάφους όσο και την ευστάθεια του. Όπως παρατηρούμε και στην εικόνα 2 το «σαλονάκι» που διαθέτει προσφέρει θέση καθίσματος για 7-8 άτομα. Το τραπεζάκι τόσο με το σχήμα του όσο και με τον τρόπο που τοποθετήθηκε προσφέρει όσο το δυνατόν μεγαλύτερη επιφάνεια χωρίς να περιορίζει τη ροή όσων θέλουν να ανέβουν στο σκάφος από τη σκάλα της πρύμης. Επιπλέον τα μακρόστενα καθίσματα επιτρέπουν σε δύο χρήστες να ξαπλώσουν κατά μήκος τους. Εικόνα 2 Εικόνα 3 Στην εικόνα 3 παρατηρούμε ότι διαθέτει δύο καθίσματα τύπου sunbeds. Ένα βασικό πρόβλημα που παρατηρώ σε αυτή την εικόνα είναι ότι ο 42
χρήστης που θα ξαπλώσει σε αυτού του είδους τα καθίσματα δεν προστατεύει την πλάτη του. Τα καθίσματα αυτά δεν συνιστώνται για την εν πλω μεταφορά επιβατών καθότι ακόμα και αν είναι μπουνάτσα η θάλασσα, μπορεί να έρθουν απόνερα από άλλο σκάφος και οι επιβαίνοντες δεν μπορούν να στηριχτούν σε σταθερά σημεία για την ασφάλεια τους ενώ παράλληλα ακόμα και τα πιο μικρά τραντάγματα κατά τη πλεύση θα δημιουργούν κόπωση στην πλάτη του χρήστη. Εικόνα 4 Στην εικόνα 4 παρατηρούμε την «κρυφή» καμπίνα του σκάφους η οποία διαθέτει χώρο για να κοιμηθούν δύο χρήστες. Η είσοδος και η έξοδος από το χώρο αυτό χρειάζεται έντονη σωματική κίνηση. Εικόνα 5 Στην εικόνα 5 παρατηρούμε την κονσόλα του πιλοτηρίου η οποία από την αριστερή της πλευρά διαθέτει είσοδο για WC. Εδώ παρατηρώ άλλο ένα βασικό μειονέκτημα. Η κονσόλα καταλαμβάνει όλο το πλάτος του σκάφους με συνέπεια να μην υπάρχουν διάδρομοι κίνησης από και προς την πλώρη του σκάφους. Επομένως όταν το σκάφος είναι εν πλω οι χρήστες δεν μπορούν να μετακινούνται σε όλα τα τμήματά του. 3.16.2 Το μοντέλο Corvette 7.80 Το Corvette 7.80 της Mostro ανήκει στην κατηγορία των 8αμετρων φουσκωτών και είναι ένα άνετο φουσκωτό για ναυτικό camping. 43
Η Αναστασία Σιδηροπούλου είναι ένας χρήστης του συγκεκριμένου σκάφους και λέει «Σαν τετραμελής οικογένεια, με παιδιά 2 και 8 ετών απολαμβάνουμε τις δυνατότητες του Corvette 78 για μακρινά ταξίδια, το ευρύχωρο deck με τους άφθονους αποθηκευτικούς χώρους, τις ευκολίες της κουζίνας και του ψυγείου και τα έτοιμα κρεβάτια πλώραπρίμα, που επιτρέπουν διανυκτερεύσεις χωρίς προγραμματισμό.» Εικόνα 1 Εικόνα 2 Εικόνα 3 Εικόνα 4 Το συγκεκριμένο μοντέλο απευθύνεται σε οικογένειες που θέλουν να κάνουν θαλάσσιο τουρισμό. Όπως βλέπουμε στην εικόνα 1στην πλώρη υπάρχει μια μεγάλη δελφινιέρα με εργάτη. Ακολουθεί ένα πρώτο τριγωνικό ταμπούκι και ένα δεύτερο μεγάλο με διπλά καπάκια. Πιο πίσω (εικόνα 2) η κονσόλα έχει αρκετό χώρο για τα αναγκαία όργανα πλοήγησης. Η διακυβέρνηση γίνεται από το ημιόρθιο κάθισμα πλοήγησης για δύο άτομα, το οποίο στο εσωτερικό του διαθέτει εστία κουζίνας υγραερίου και νεροχύτη με βρυσάκι (εικόνα 3). Τέλος στην πρύμη υπάρχει ο κλασικό καναπές, ο οποίος συνδέεται με το κάθισμα του κυβερνήτη με προεκτάσεις και δημιουργεί ένα διπλό κρεβάτι. Τα πλεονεκτήματα στο συγκεκριμένο μοντέλο είναι ότι υπάρχουν πολύ αποθηκευτικοί χώροι, επιπλέον οι ζώνες δράσεων είναι άνετες αφού δεξιά και αριστερά από την κονσόλα υπάρχουν διάδρομοι για να μετακινούνται οι χρήστες. Η λύση που έχει δοθεί για την εστία υγραερίου και τον νεροχύτη, πιστεύω πως δεν είναι τόσο λειτουργική καθώς με δυσκολία χωράει ένα μικρού μεγέθους 44
σκεύος το οποία ειδικά όσο αφορά την εστία δεν θα μπορεί καν να χρησιμοποιηθεί (πχ ανακάτεμα με κουτάλα). 3.16.3 N-ZO 760 Το μοντέλο Ν-zo7.60 m της Zodiacείναι ένα σκάφος που ανταποκρίνεται σχεδόν απόλυτα στις απατήσεις ενός σκάφους για ναυτικό camping. Η βαθιά γάστρα του συγκεκριμένου σκάφους συνδυάζει την αντοχή από τον έντονο κυματισμό με την ταχύτητα καθώς μπορεί να έχει τελική ταχύτητα 50 κόμβους. Εικόνα : γάστρα του Zodiac 760 Όλοι οι χώροι του σκάφους είναι αξιοποιήσιμοι εξυπηρετώντας τις περισσότερες ανάγκες που έχουν οι χρήστες σε ένα ναυτικό camping. Η πλώρη του σκάφους έχει εργάτη και καθίσματα τα οποία εσωτερικά είναι αποθηκευτικοί χώροι. Επιπλέον προσαρμόζονται μαξιλάρια μεταξύ της πλώρης και του καναπέ μπροστά από την κονσόλα με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα διπλό κρεβάτι. Εικόνα: το εργονομικό deck του Zodiac 760 Η κονσόλα παρέχει όλα τα απαραίτητα όργανα πλοήγησης ενώ στα αριστερά της έχει είσοδο για χημική τουαλέτα, το κάθισμα του οδηγού είναι έτσι σχεδιασμένο ώστε να είναι στο κατάλληλο ύψος για να βλέπει μπροστά από την πλώρη. Στο πίσω μέρος του καθίσματος υπάρχει ψυγειάκι και νεροχύτης. Η πρύμη του σκάφους φιλοξενεί το καθιστικό στο οποίο προσαρμόζεται τραπεζάκι όπου μπορούν να καθίσουν ακόμα και 7 άτομα. Επιπλέον στον καθρέφτη του σκάφους (ο χώρος όπου δένεται η μηχανή) υπάρχει χώρος έτσι ώστε να μπορεί ένας χρήστης να πλυθεί όρθιος. 45
Το μειονεκτήμα όσο αφορά το ναυτικό camping που πρέπει να αναφέρω είναι το εξής: Δεν υπάρχει rollbar για την περίοπτη θέση των φώτων πλεύσης, κεραίας VHF μπαλονοθηκών καθώς και να αποτελέσει σταθερό σημείο για την κάλυψη του σκάφους με τέντα ηλίου και camping. 3.17 Τάσεις στα φουσκωτά σκάφη 3.17.1 Shockwave Zodiac Hurricane Mach11 Το Shock wave Zodiac Hurricane Mach11 είναι το φουσκωτό που οραματίστηκε ο Bear Grylls όπου περιγράφει με τα λόγια του 'it is simply the ultimate in tough RIBs.' Ο Bear Grylls συνεργάστηκε με τη Zodiac στον Καναδά για τη δημιουργία του 11μ φουσκωτού-τυφώνα. Χαρακτηριστικά της πλεύσης του είναι η ομαλότητα, η ταχύτητα η σιγουριά και η ασφάλεια. Γίνεται μια μεγάλη δοκιμαστική πλατφόρμα για το συγκεκριμένο μοντέλο όπου ίσως βγει στην αγορά και θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες των αρκτικών θαλασσών. Εικόνα: το μοντέλο Shockwave της Zodiac εν πλω. Εικόνα: το μοντέλο Shockwave της Zodiac με την πιο σκληρή γάστρα που έχει υπάρξει σε φουσκωτό. 46
Εικόνες: το εσωτερικό του Shockwave της Zodiac 3.17.2 Nano Dolphin Σχεδιάστηκε από τον Ρουμάνο σχεδιαστή Demetrius Tanase για τους φοιτητές που θέλουν να αγοράσουν ένα φουσκωτό σκάφος αλλά δεν διαθέτουν αρκετό χώρο για την αποθήκευσή του. Το Nano Dolphin είναι ένα φουτουριστικό σκάφος που συνδυάζει τα πλεονεκτήματα του φουσκωτού σε συνδυασμό με σύγχρονες τεχνολογίες όπως τα φωτοβολταϊκά πάνελ για να διευκολύνει την ιστιοπλοΐα. Μπορεί εύκολα να ξεφουσκώσει να διπλωθεί και να αποθηκευτεί ως αποσκευή.το σκάφος έχει πολυμερή δομή η οποία βοηθά την αλλαγή στο μέγεθος και το σχήμα, όταν διεγείρεται από ηλεκτρικό ρεύμα. Η δομή μπορεί να γίνει σκληρή ή εύκαμπτη και είναι δυνατόν να διπλωθεί. Το σκάφος μπορεί ακόμη και να κυβερνηθεί από ερασιτέχνες, καθώς περιλαμβάνει έναν υπολογιστή που ελέγχει αυτόματα το σκάφος και το πανί του. Το πανί χαρακτηρίζει τη χρήση των φωτοβολταϊκών πάνελ τα οποία εξασφαλίζουν όλη την ενέργεια που χρειάζεται το σκάφος, ο υπολογιστής, ο αυτόματος έλεγχος και η ηλεκτροενεργή πολυμερούς. Το σκάφος έχει σχεδιαστεί για ανθρώπους που ζουν σε μεγάλες πόλεις, που έχουν ελάχιστο ή καθόλου χώρο για να αποθηκεύσουν μια βάρκα. Ενώ οι χρησιμοποιούμενες τεχνολογίες φαίνονται πάρα πολύ φουτουριστικές, ο σχεδιαστής πιστεύει ότι η εξέλιξη των υλικών θα μπορούσαν να κάνουν το σκάφος να μπει στο νερό πολύ σύντομα. 47
Εικόνα: ιστιοπλοϊκό-φουσκωτό Nano Dolphin 3.17.3 ΝΕΜΕΣΙΣ Το Νέμεσις είναι το πρώτο φουσκωτό σκάφος (αποκλειστικά) ελληνικής σχεδίασης και ναυπήγησης ειδικών επιχειρήσεων το οποίο μπορεί να θεωρηθεί το πρώτο "glass-cockpit" δηλαδή με γυάλινο πιλοτήριο. Εικόνα: το πιλοτήριο του Νέμεσις. Η πρώτη του παραγγελία αφορά ξένη χώρα, αφού το σχέδιο και οι προδιαγραφές από την αρχή προσέλκυσαν ξένη χρηματοδότηση. Η γάστρα του σκάφους έχει κατασκευαστεί από Fiberglass με πυραντοχικό πολυεστέρα και ίνες Binaxial ενώ διαθέτει αλεξίσφαιρη προστασία η οποία αποτελείται από υλικό Dyneema της ολλανδικής εταιρείας DSM. Το υλικό αυτό προστατεύει το πλήρωμα από πυρά όπλων όπως τα ΑΚ-47 7,62x39 FMC (ταχύτητα βλήματος 720 μέτρα το δευτερόλεπτο). Το παραπάνω κατέστη δυνατό με την εφαρμογή 48
της τεχνογνωσίας της ναυπηγού εταιρείας ELMON στο τομέα της αλεξίσφαιρης προστασίας και της συνεργασίας της με την ολλανδική DNM. Εικόνα: Νέμεσις Οι διαστάσεις του σκάφους είναι μήκος 11,6 μέτρα με μήκος γάστρας 10,20 μέτρα, μέγιστο εξωτερικό πλάτος 3,44 μέτρα και βάρος 4,3 τόνους. Οι διαστάσεις του σκάφους μπορούν να μεγαλώσουν ανάλογα με τις απαιτήσεις του πελάτη. Σε ότι αφορά τη μεταφορική του ικανότητα το σκάφος μπορεί να φιλοξενήσει μέχρι και 10 οπλισμένους στρατιώτες, ενώ το πλήρωμα του αποτελείται από δύο άτομα και δύο πολυβολητές, ένα στην πλώρη και ένα στην πρύμνη. Οι 10 στρατιώτες κάθονται σε δύο ξεχωριστές διατάξεις. Στο κέντρο του σκάφους και πίσω ακριβώς από το διμελές πλήρωμα. Στο κέντρο του σκάφους υπάρχουν δύο σειρές καθισμάτων με 4 καθίσματα έκαστη, με τους καθήμενους στρατιώτες να βρίσκονται πλάτη με πλάτη. Οι υπόλοιποι δύο μεταφερόμενοι στρατιώτες κάθονται ακριβώς πίσω από τους δύο χειριστές του σκάφους. Εικόνα: το deck του Νέμεσις Το σκάφος είχε ξεκινήσει στις 02.30 τα ξημερώματα Παρασκευής 14 Ιουνίου από το Πόρτο Ράφτη και με έναν ανεφοδιασμό στην Μάλτα, έφτασε στις 23.00 το βράδυ της ίδιας ημέρας στην Λιβύη. Μάλιστα μεταξύ Μάλτας και αφρικανικών ακτών αντιμετώπισε κατάσταση θάλασσας 7 Μποφόρ, χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα. 49
Εικόνα: Νέμεσις 3.18 Σενάρια Χρήσης Τα σενάρια χρήσης είναι ένα σχεδιαστικό εργαλείο που χρησιμοποιείται προκειμένου να βοηθήσει τον ερευνητή να θέσει τις προδιαγραφές του. Στο κομμάτι αυτό αναλύονται οι δράσεις του χρήστη με σκοπό να γίνουν συγκεκριμένες οι ανάγκες του. Οι ανάγκες αυτές με τη σειρά τους φανερώνουν προβλήματα τα οποία πρέπει να λύσει ο ερευνητής. 3.18.1 Σενάριο χρήσης όταν το σκάφος βρίσκεται εν πλω με ευνοϊκές καιρικές συνθήκες Ο χρήστης ρίχνει το σκάφος στο νερό είτε το βγάζει από λιμένα. Ξεκινάει το ταξίδι με τον καπετάνιο να οδηγεί το σκάφος (θέση οδηγού). Αυτή η ζώνη δράσεως του καπετάνιου δεν πρέπει να συγκρούεται με τις ζώνες δράσεων των άλλων χρηστών, καθώς ο καπετάνιος πρέπει να ελέγχει το σκάφος και τα όργανα πορείας του συνεχώς χωρίς να δέχεται κινήσεις που θα μπορούσαν να αποσπάσουν τη προσοχή του. Οι υπόλοιποι χρήστες κάθονται στους ειδικά διαμορφωμένους χώρους (αναπαυτικοί χώροι). Οι χώροι αυτοί πρέπει να τους προσφέρουν άνεση έτσι ώστε να απολαύσουν στο μέγιστο το ταξίδι στη θάλασσa. Η πορεία του ταξιδιού ακόμα και σε απόλυτα γαλήνια θάλασσα (μπουνάτσα) δεν ενδείκνυται για πολλές δράσεις κινήσεων. Η ταχύτητα καθώς και οι ταλαντώσεις που χαρακτηρίζουν την πλεύση του φουσκωτού δυσκολεύουν δράσεις όπως για παράδειγμα τη χρήση κινητού τηλέφωνου, φωτογραφικής μηχανής κ.α. Σαφώς μπορεί ο χρήστης να βγάλει μια φωτογραφία, αλλά δεν μπορεί συνεχώς να κρατάει τη φωτογραφική μηχανή αφού ανά πάσα στιγμή μπορεί να πέσει στη θάλασσα από ένα πιθανό τράνταγμα του σκάφους. Οι χρήση του σκάφους εν πλω ενδείκνυται για ανάπαυση, ύπνο (σε ιδανικές συνθήκες πλεύσης) και χαλάρωση. Οι επιβάτες πρέπει να έχουν εύκολη πρόσβαση στα προσωπικά τους αντικείμενα έτσι ώστε να μπορούν κατά την πλεύση να πάρουν τα αντηλιακά τους τη φωτογραφική μηχανή, το κινητό κ.α. (εύκολη πρόσβαση σε κάποια μέρη του σκάφους) επιπλέον πρέπει να υπάρχει εύκολη πρόσβαση στο ψυγείο για νερό και σνακ. Οι 50
διάδρομοι-ζώνες κίνησης αυτών των δραστηριοτήτων δεν πρέπει να συγκρούονται με τη ζώνη κίνησης του καπετάνιου (για παράδειγμα δεν πρέπει το ψυγείο να βρίσκεται μέσα στο πιλοτήριο). 3.18.2 Σενάριο χρήσης όταν το σκάφος βρίσκεται εν πλω με δυσμενείς καιρικές συνθήκες Στην περίπτωση αυτή το σενάριο χρήσης πρέπει να προσαρμοστεί εκ νέου κατά τη διάρκεια της πλεύσης, καθώς όταν το σκάφος θα αγκυροβολήσει οι συνθήκες θα είναι οι ίδιες. Κατά τη διάρκεια λοιπόν πλεύσης το πλήρωμα θα πρέπει να παραμένει στα καθίσματα ενώ δεν συνιστώνται οι μετακινήσεις στο χώρο του σκάφους. Οι χρήστες θα πρέπει να κρατιούνται από λαβές και επίσης όλο το σκάφος θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένο έτσι ώστε να μην υπάρχουν τραυματισμοί. Όλα τα εξωτερικά μέρη του σκάφους στα οποία μετακινούνται ή έρχονται σε επαφή οι χρήστες πρέπει να είναι σχεδιασμένα έτσι ώστε να μην τραυματίσουν τους χρήστες κατά τη διάρκεια ενός δύσκολου καιρικά ταξιδιού. Από την έρευνα στον τομέα αυτό διαπιστώθηκαν σοβαρά σχεδιαστικά «λάθη». Για παράδειγμα προσκέφαλα καθισμάτων με αλουμινένιο πλαίσιο, σε κάθε τράνταγμα του σκάφους το κεφάλι του χρήστη χτυπούσε στο αλουμίνιο. Επομένως η σχεδίαση επιβάλλει πάνω από όλα ασφάλεια στους χρήστες. Οι παραπάνω δράσεις αφορούσαν την εν πλω κατάσταση του σκάφους. Στη συνέχεια θα γίνει ανάλυση των δράσεων των χρηστών όταν το σκάφος είναι αγκυροβολημένο σε μια παραλία ή σε κάποιο λιμάνι. 3.18.3 Πρόσδεση του σκάφους Το αγκυροβόλιο του σκάφους ή το δέσιμό του πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο εύκολο και γρήγορο. Συνήθως η ρίψη της άγκυρας γίνεται με τον εργάτη (μηχανικά και όχι χειροκίνητα) αυτό έχει το πλεονέκτημα ότι δεν χρειάζεται ένας χρήστης να ρίχνει την άγκυρα με τα χέρια και επιπλέον με τον κίνδυνο να φθείρει τα μπαλόνια του σκάφους κατά τη ρίψη της άγκυρας στο νερό. Ο εργάτης προσφέρει ευκολία ρίψης χωρίς σωματική κόπωση ενώ παράλληλα εξασφαλίζει ασφάλεια στα ευαίσθητα μπαλόνια του σκάφους. Κατά την διαμονή του σκάφους σε παραλία, όρμο ή λιμάνι το πλήρωμα ξεκινάει ένα σύνολο δράσεων προκειμένου να ικανοποιήσει τις ανάγκες του. 3.18.4 Επιβίβαση και αποβίβαση του πληρώματος Η αποβίβαση και η επιβίβαση του πληρώματος από και προς το σκάφος είναι μια δράση που επηρεάζεται από τη θέση πρόσδεσης του σκάφους. Στα λιμάνια το σκάφος μπορεί να δέσει από οποιαδήποτε πλευρά του, από την πλώρη αλλά και την πρύμη του. Το κάθε δέσιμο έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Για παράδειγμα, η πρόσδεση του σκάφους από την πλώρη εξυπηρετεί τους χρήστες ώστε να βγουν στην στεριά (η πλώρη είναι το ψηλότερο σημείο του σκάφους ). Το δέσιμο από την πρύμη του σκάφους ενδείκνυται για λιμάνια που δεν είναι πολύ κλειστά και μπορεί να έχουν μεγάλη επιρροή από δυσμενή καιρό. Σε αυτή την περίπτωση το ασφαλέστερο είναι να 51
δεθεί το σκάφος από την πρύμη του έτσι ώστε η πλώρη να βρίσκεται απέναντι στον καιρό και να μην εισχωρήσουν νερά στο εσωτερικό του σκάφους. Η πλαγιοδέτηση είναι μια καλή λύση αλλά στα τουριστικά λιμάνια δεν ενδείκνυται καθώς καταλαμβάνει μεγάλο χώρο. Η διαδικασία της πρόσδεσης του σκάφους μπορεί να γίνει από ένα άτομο αλλά είναι πολύ ασφαλέστερο και γρήγορο να γίνει συντονισμός δύο χρηστών για τη διεκπαιρέωσή του. Οι διάδρομοι κίνησης της δράσης αυτής καταλαμβάνουν όλο το deck του σκάφους καθώς ένας χρήστης βρίσκεται στην πλώρη του σκάφους και μετά έξω και ο άλλος τοποθετεί στα πλαϊνά του σκάφους προστατευτικά μπαλόνια και ίσως καλύπτει το σκάφος με την τέντα. Επομένως σε αυτή τη διαδικασία πρέπει οι υπόλοιποι χρήστες να έχουν βγει από το σκάφος έτσι ώστε οι διάδρομοι δράσεων να είναι ελεύθεροι. Στην περίπτωση όπου το σκάφος αγκυροβολεί σε μια παραλία ο εργάτης ρίχνει την άγκυρα στο νερό και ένας χρήστης πρέπει να δέσει το σκάφος από ένα σταθερό σημείο της παραλίας με την πλώρη στον καιρό για να μην μπουν νερά από πιθανά κύματα στο εσωτερικό του σκάφους. Σε αυτή την εκδοχή δεσίματος δεν υπάρχουν πιθανές συγκρούσεις δράσεων των χρηστών. Οι χρήστες μπορούν να αποβιβαστούν από οποιαδήποτε πλευρά του σκάφους είτε κάνοντας βουτιά, είτε βγαίνοντας από την πίσω πλευρά του σκάφους και πατώντας κάτω. Η επιβίβαση στο σκάφος θα γίνει από την πρύμη του σκάφους για δύο λόγους. Πρώτον είναι το πιο χαμηλό σημείο του σκάφους (λίγα εκατοστά πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας) ενώ επιπλέον είναι η ιδανική θέση για την τοποθέτηση σκάλας έτσι ώστε να ανεβαίνουν εύκολα οι χρήστες στο σκάφος. Στην δράση αυτή ανεβαίνει ένας-ένας χρήστης ο οποίος πρέπει να απομακρύνεται από τη συγκεκριμένη ζώνη ροής για να ανέβει ο επόμενος και να μην υπάρξει σύγχυση δράσεων. Στο σημείο αυτό υπάρχει ανάγκη για την ύπαρξη ενός άνετου χώρου στην πρύμη του σκάφους που θα διευκολύνει τις ροές κίνησης των επιβατών. Η ύπαρξη σκάλας είναι απαραίτητη σε ένα φουσκωτό καθώς διευκολύνει την επιβίβαση του πληρώματος ιδιαίτερα στην περίπτωση όπου το σκάφος είναι αγκυροβολημένο σε κάποια παραλία και οι χρήστες είναι αναγκασμένοι να ανέβουν από την πρύμη του. 3.18.5 Ανάπαυση στο σκάφος Το σκάφος πρέπει να προσφέρει τη δυνατότητα στους χρήστες, όταν είναι αγκυροβολημένο, να περνούν όσες ώρες επιθυμούν μέσα σε αυτό, με άνεση. Ασφαλώς θα επιθυμούν να γνωρίσουν και να δουν λιμάνια και καινούργια μέρη ή να αναπαυθούν με τις ώρες σε μια παραλία αλλά πρέπει να τους δίνετε η δυνατότητα να έχουν τον προσωπικό τους χώρο, το χώρο συγκέντρωσής τους. Πρέπει να υπάρχει ο χώρος συγκέντρωσης της οικογένειας, όπου θα μπορούν να μιλήσουν, να διαβάσουν, να παίξουν, να χαλαρώσουν καθώς και να ανοίξουν τον χάρτη για να συμφωνήσουν την επόμενη πορεία τους. Στις παραπάνω ανάγκες το πρόβλημα και ο μεγάλος περιορισμός όσο αφορά τον τομέα της σχεδίασης είναι ο πολύ περιορισμένος χώρος που διαθέτει το 52
σκάφος. Για παράδειγμα χώρος εστίασης σε ένα σπίτι είναι το σαλόνι το οποίο παρέχει καθίσματα, τραπεζάκι ίσως μια τηλεόραση, μια βιβλιοθήκη. Είναι ο χώρος όπου συγκεντρώνεται η οικογένεια και κάνει κοινές δραστηριότητες. Ως χώρο συγκέντρωσης της οικογένειας ή παρέας στο φουσκωτό, θα οριστεί ο χώρος όπου μπορούν να κάθονται και τα τέσσερα τουλάχιστον άτομα. Οι ανάγκες στο χώρο αυτό είναι οι εξής: Καθίσματα σε κοντινή απόσταση (όχι απομακρυσμένα), τα οποία να είναι άνετα, αναπαυτικά. Να μη χρειάζεται πολύπλοκη διαδικασία για την προσαρμογή του deck σε χώρο εστίασης. Κάλυψη από τον ήλιο. Να μην καλύπτονται οι ζώνες κίνησης της τουαλέτας και του ψυγείου. Για παράδειγμα αν το ψυγείο βρίσκεται στο εσωτερικό κάποιου καθίσματος του χώρου συγκέντρωσης, κάθε φορά που κάποιος χρειάζεται κάτι από το ψυγείο, πρέπει να «ενοχλεί» το χρήστη που κάθεται σε αυτό. Να υπάρχει μια επιφάνεια στην οποία θα έχουν εύκολη πρόσβαση όλοι χρήστες και θα μπορούν να ακουμπήσουν τα προσωπικά τους αντικείμενα, το νερό, τον καφέ, να παίξουν επιτραπέζια, να διαβάσουν ένα χάρτη κ.α. 3.18.6 Σενάριο χρήσης για φαγητό Είναι πολύ σημαντικό στο σκάφος που προορίζεται για ναυτικό camping να παρέχεται η δυνατότητα εξασφάλισης του φαγητού έτσι ώστε οι χρήστες να μην είναι αναγκασμένοι να φάνε έξω ή να αποβιβαστούν από το σκάφος για να μαγειρέψουν στη παραλία. Η διαδικασία του φαγητού έχει δύο στάδια. Πρώτον την διαδικασία της προετοιμασίας του φαγητού και δεύτερον τη διαδικασία που το πλήρωμα γευματίζει. Η διαδικασία αυτή είναι ένα σύνολο δράσεων το οποίο απαιτεί συντονισμό των χρηστών, καθώς για τη διεκπαιρέωσή της απαιτούνται πολλοί διάδρομοι κίνησης. Είναι πολύ εύκολο να δημιουργηθεί σύγχυση δράσεων. Ας δούμε αναλυτικά τα στάδια της διαδικασίας αυτής. 3.18.6.1 Προετοιμασία φαγητού 1) Πλύσιμο λαχανικών, φρούτων κ.α. Κοπή λαχανικών, κρέατος κ.α. Καθαρισμός ψαριών Χρήση μαγειρικών σκευών Προβλήματα και περιορισμοί: Η ύπαρξη ηλεκτρικής συσκευής είναι σχεδόν αδύνατη καθώς έρχεται σε σύγκρουση με δύο βασικά στοιχεία. 53
1. Την περιορισμένη ηλεκτρική ενέργεια που θα παρέχεται στο σκάφος από τις πηγές ενέργειας. 2. Τον περιορισμένο χώρο του σκάφους για μια τέτοιου είδους συσκευή με μόνιμη εγκατάσταση. Έτσι οι περιορισμοί αυτοί σε συνδυασμό με την ανάγκη για ύπαρξη ενός μέσου που θα εξασφαλίζει το μαγείρεμα του φαγητού, οδηγούν στην ύπαρξη μιας εστίας γκαζιού η οποία θα αποθηκεύεται σε χώρο ειδικό που δεν εκτίθεται στον ήλιο και επιπλέον δεν θα βρίσκεται κοντά στη δεξαμενή καυσίμων του σκάφους. Η εστία γκαζιού θα πρέπει να ακουμπά σε μια επιφάνεια και από τη στιγμή που ξεκινά η δραστηριότητα της προετοιμασίας του φαγητού, ανοίγει ένας διάδρομος δράσης στον οποίο θα πρέπει να περιορίσουμε όσο γίνεται τη σύγκρουση με άλλες δράσεις. Η κοπή των λαχανικών, κρέατος, φρούτων απαιτεί και αυτή με τη σειρά της μια επιφάνεια (κοπής) η οποία αν βρίσκεται δίπλα στην εστία γκαζιού συγχωνεύει δύο δράσεις σε έναν κοινό διάδρομο και αυτό έχει δύο πλεονεκτήματα : 1. Αποφεύγεται η σύγκρουση δράσεων 2. Η κοπή της πρώτης ύλης με την εστία γκαζιού θα βρίσκονται κοντά και θα διευκολύνουν το χρήστη από απομακρυσμένες δράσεις. Το πλύσιμο της πρώτης ύλης μπορεί να γίνει εύκολα στην πρύμη του σκάφους όπου βρίσκεται και η δεξαμενή γλυκού νερού. Η προετοιμασία του φαγητού μπορεί να αφορά έναν ή και παραπάνω χρήστες. Στην περίπτωση που αφορά έναν χρήστη, ξεκινά μια ακολουθία δράσεων (για παράδειγμα, πλύσιμο λαχανικών, κόψιμο λαχανικών, μαγείρεμα.) όπου για να μην υπάρξει σύγκρουση πρέπει οι άλλοι χρήστες να μην εμποδίζουν αυτή τη ροή δράσεων. Αυτό θα γίνει είτε αν κάθονται σε ένα μέρος που δεν επηρεάζει τους διαδρόμους δράσης, είτε αν βρίσκονται έξω από το σκάφος. Στην περίπτωση που αφορά πάνω από ένα χρήστη, δεν απαιτείται η ακολουθία δράσεων αλλά θα μπορούσε να είναι μια ταυτόχρονη διεκπεραίωση διαδικασιών. Για παράδειγμα, ένας χρήστης πλένει τα λαχανικά, ένας χρήστης κόβει τα λαχανικά και ένας χρήστης μαγειρεύει και προσέχει το φαγητό. Σε αυτή τη διαδικασία απαιτείται συντονισμός δράσεων. Οι σύγκρουση δράσεων στη διαδικασία μαγειρέματος του φαγητού μπορεί να έχει πολύ αρνητικά αποτελέσματα σε περίπτωση που χυθεί 54
καυτό νερό ή λάδι πάνω σε κάποιο χρήστη ή στα μπαλόνια του σκάφους. 3.18.6.2 Διαδικασία γεύματος Μετά τη διαδικασία της προετοιμασίας του φαγητού, έρχεται το δεύτερο στάδιο όπου μοιράζεται το φαγητό στα πιάτα και οι χρήστες τρώνε. Εδώ ξεκινάει μια ζώνη κίνησης όπου είναι πολύ πιθανόν να υπάρξουν συγκρούσεις καθώς όλοι χρήστες μαζεύονται στο σημείο όπου προετοιμάστηκε το φαγητό για να γεμίσουν τα πιάτα τους και κάτσουν να φάνε. Η σύγκρουση αυτή θα μπορούσε να αποφευχθεί με την ύπαρξη μιας επιφάνειας όπου θα ακουμπήσουν τα πιάτα και ένας θα τα γεμίσει με φαγητό. Ανάγκες για το σενάριο του φαγητού: Εστία γκαζιού Επιφάνεια Καθίσματα 3.18.7 Σενάριο χρήσης για τουαλέτα Η τουαλέτα είναι ένα πρόβλημα που απασχολεί όλα τα open deck Ribs. Αν υπήρχε καμπίνα το πρόβλημα θα λυνόταν αφού θα μπορούσε να διαμορφωθεί ένας χώρος ειδικά για την κάλυψη της ανάγκης αυτής. Μιλώντας με κατασκευαστές για το συγκεκριμένο πρόβλημα μου είπαν ότι υπάρχουν δύο λύσεις 1. Ειδική εγκατάσταση όπου τα απόβλητα πετιούνται στη θάλασσα όταν το πλοίο βρίσκεται εν πλω. 2. Χημική τουαλέτα στην οποία τοποθετείται ειδικό φάρμακο και πρέπει να αδειάζει ανά κάποιες μέρες (οικολογική). Το πρόβλημα εδώ όμως δεν είναι μόνο μια τέτοια εγκατάσταση αλλά η απομόνωση που θα χρειάζεται ο χρήστης για να ικανοποιήσει την ανάγκη του. 3.18.8 Σενάριο χρήσης για προσωπική υγιεινή Η υγιεινή του σώματος είναι μια φράση όπου ερμηνεύεται διαφορετικά από άνθρωπο σε άνθρωπο και από λαό σε λαό. Υπάρχουν λαοί που δεν γνωρίζουν τι σημαίνει η έννοια της προσωπικής υγιεινής και υπάρχουν λαοί όπου καταναλώνουν με μεγάλη αυθαιρεσία το νερό. Η σωματική υγιεινή σε ναυτικό camping είναι ένα είδος πολυτέλειας. Παρόλα αυτά είναι σημαντικό να έχεις τη δυνατότητα να κοιμηθείς καθαρός έχοντας βγάλει τα αλάτια της θάλασσας από το σώμα σου. Στα open Ribs πολλοί κατασκευαστές τοποθετούν στη πρύμη του σκάφους μια δεξαμενή γλυκού νερού και μια ειδική υποδοχή για να μπορεί ο χρήστης να κάνει ντους να πλύνει τα δόντια του, τα χέρια του. 55
3.18.9 Σενάριο για τον ύπνο του πληρώματος Η διαδικασία αυτή θα εξασφαλίζει στους χρήστες τον ύπνο, μια βασική ανάγκη του ανθρώπου. Η προσαρμογή του σκάφους σε χώρο διαμορφωμένο έτσι ώστε να μπορούν να κοιμηθούν τέσσερις χρήστες είναι μια δύσκολη διαδικασία λόγω του περιορισμένου χώρου του deck. Για να μπορεί να κοιμηθεί στους χώρους αυτούς τέσσερις χρήστες θα πρέπει με έξυπνες λύσεις να γίνονται όλοι οι χώροι του σκάφους κρεβάτια. Η διαδικασία αυτή χρειάζεται το συντονισμό όλων των χρηστών. Στην πορεία όταν θα δοθούν λύσεις θα οριστούν με ακρίβεια πόσοι χρήστες θα συμμετάσχουν και πως στη διαδικασία διαμόρφωσης του σκάφους σε χώρο ύπνου. Οι χρήστες που δεν θα συμμετέχουν σε αυτή τη δραστηριότητα θα πρέπει να μην εμποδίζουν τις ζώνες κίνησης των άλλων χρηστών. Η ανάγκη για ύπνο έχει ερμηνευτεί από μια ολόκληρη φιλοσοφία. Το κρεβάτι αλλά και ολόκληρος ο χώρος που φιλοξενεί το κρεβάτι έχουν σχεδιαστικό ενδιαφέρον στο πέρασμα των χρόνων. Στην περίπτωση του ναυτικού camping και πόσο μάλλον όταν αναφερόμαστε για τα λίγα τετραγωνικά που διαθέτει το deck του φουσκωτού ο ύπνος για τέσσερα άτομα θα περιορίζεται στην κάλυψη των βασικών προδιαγραφών. Στο κομμάτι αυτό θα γίνει προσπάθεια να αξιοποιηθούν όσο τον δυνατόν καλύτερα ο διαθέσιμος χώρος και έχοντας ως άξονα το ανθρώπινο σώμα και τις αναγκαίες στάσεις που παίρνει αυτό κατά τη διάρκεια του ύπνου. Ο ύπνος των χρηστών δεν πρέπει να αφορά τη θέση του καπετάνιου καθώς η θέση αυτή πρέπει να είναι πάντα διαθέσιμη για τυχόν αναγκαία χρήσης της. Επιπλέον το ψυγείο του σκάφους δεν πρέπει να δεσμεύεται από τους χώρος όπου κοιμάται το πλήρωμα έτσι ώστε να είναι προσβάσιμο από όλους χωρίς να υπάρχει αναστάτωση. Τέλος θα πρέπει να μπορούν οι χρήστες να αποβιβαστούν και επιβιβαστούν από το σκάφος κατά τη διάρκεια της νύχτας. 3.18.10 Συμπεράσματα Τα παραπάνω σενάρια χρήσης βοήθησαν στη καταγραφή των διάφορων δράσεων που θα χρειαστεί να κάνει το πλήρωμα έτσι ώστε εξασφαλίσει τη διαμονή του μέσα στο φουσκωτό. Οι δράσεις δημιουργήθηκαν από τις ανάγκες των χρηστών και τις οποίες θα πρέπει να καλύπτονται μέσα στο σκάφος. Οι συγκρούσεις δράσεων είναι ένα φαινόμενο λογικό σε τόσο περιορισμένο χώρο. Σχεδιάζοντας ένα διάγραμμα των σημαντικότερων δράσεων και συγκρούσεών τους θα γίνει πιο αντιληπτή η προτεραιότητα των δράσεων αυτών. Στην συνέχεια θα γίνει ιεράρχηση των αναγκών αυτών, ενώ παράλληλα θα τεθούν οι περιορισμοί όσο αφορά την κάλυψη τους. Οι περιορισμοί αυτοί προέρχονται από τις συνεντεύξεις που έγιναν με τους κατασκευαστές αλλά και τους μηχανικούς φουσκωτών σκαφών. Πολλές από τις ανάγκες αυτές έχουν εξασφαλιστεί ήδη με διάφορους τρόπους. Για κάθε μια από αυτές θα γίνει παρουσίαση των ήδη υπαρχόντων λύσεων και στη 56
συνέχεια η αξιολόγησή τους. Κάποιες από αυτές θα χρειάζονται ανασχεδιασμό και κάποιες ίσως όχι. 3.18.11 Σχεδιάγραμμα ιεράρχησης δράσεων Το παρακάτω διάγραμμα δείχνει τις ζώνες δράσεως και τις πιθανές συγκρούσεις που μπορεί να προκύψουν σύμφωνα από τα σενάρια χρήσης. Στην αριστερή στήλη έχουν τοποθετηθεί οι ζώνες που δεν πρέπει να επηρεαστούν από πιθανές συγκρούσεις, ενώ στην δεξιά στήλη έχουν τοποθετηθεί δράσεις προσφέρουν ευελιξία στη σχεδιαστική φάση. ψυγείο wc Θέση κυβερνήτη Προσωπικά αντικείμενα ψυγείο wc Χώρος εστίασης Όλες τις δράσεις των χρηστών Διάδρομοι κίνησης 3.19 Ανάγκες που πρέπει να καλύπτει το σκάφος και ο εξοπλισμός του. Η εξασφάλιση τροφής και νερού είναι ουσιώδες ανάγκες. Οπότε πρέπει να εξασφαλιστεί η κάλυψη τους μέσα στο σκάφος. Το νερό καθώς και τα περισσότερα τρόφιμα, ειδικά την περίοδο του καλοκαιριού χρειάζονται ψύξη, το νερό για να είναι δροσερό και τα τρόφιμα για να συντηρηθούν. Άρα η ύπαρξη ψυγείου είναι απαραίτητη σε ένα φουσκωτό που προορίζεται για ναυτικό camping. 3.19.1 Ψυγείο Τα ηλεκτρικά ψυγεία χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: 57
Στα αερόψυκτα, που αποβάλλουν την θερμότητα την οποία απορροφούν στον αέρα και στα υδρόψυκτα που αποβάλλουν την θερμότητα στο νερό της θάλασσας. Τα υδρόψυκτα ηλεκτρικά ψυγεία χωρίζονται σε δύο τύπους υδρόψυκτων συμπυκνωτών. Το ένα ψυκτικό μηχάνημα χρησιμοποιεί αντλία 12 ή 24 Volt χαμηλής κατανάλωσης γύρω στο 1,0 Amp και το άλλο χρησιμοποιεί ένα ειδικό, πολύ μικρών διαστάσεων, condenser collector, το οποίο τοποθετείται στην γάστρα του σκάφους σε σημείο που να βρίσκεται συνεχώς κάτω από την ίσαλο γραμμή. Ο τελευταίος τρόπος είναι ο πλέον σύγχρονος και ο πιο οικονομικός όσον αφορά στην κατανάλωση σε Amps της μπαταρίας. 3.19.2 Μαγείρεμα Το μαγείρεμα του φαγητού μπορεί να εξασφαλιστεί με τη χρήση ηλεκτρικής κουζίνας, ηλεκτρικού φούρνου, ψησίματος καθώς και με τη χρήση γκαζιού. Η λειτουργία ηλεκτρικής κουζίνας και φούρνου είναι μια λύση πολύ δαπανηρή σε ηλεκτρική ενέργεια. Γι αυτό το λόγο η λύση αυτή ακυρώνεται εξαρχής καθώς η ηλεκτρική ενέργεια στο σκάφος είναι πολύ βασικός περιορισμός. Το ψήσιμο είναι μια δραστηριότητα η οποία χρησιμοποιείται αρκετά στο ναυτικό camping αλλά φυσικά έξω στην παραλία. Δεν νοείται να ανάψεις φωτιά πάνω από μια δεξαμενή καυσίμων και σε ένα χώρο περιφραγμένο από ευαίσθητα μπαλόνια. Εμείς όμως θέλουμε να εξασφαλίσουμε το μαγείρεμα μέσα στο χώρο του σκάφους καθώς μπορεί το φουσκωτό να είναι προσδεμένο σε κάποιο λιμάνι. Η λύση σε αυτή την περίπτωση είναι η χρήση γκαζιού. Εστία γκαζιού: Μια εστία γκαζιού θα εξασφάλιζε το μαγείρεμα φαγητού για την οικογένεια ή επιπλέον μέρες αυτονομίας όσο αφορά το φαγητό. Δεν θα ήταν λοιπόν την παρέα. Για κάποιες ώρες ή για μια μέρα τέσσερα άτομα θα μπορούσαν να ζήσουν με έτοιμα τρόφιμα και κονσέρβες αλλά δεν θα ήταν επιθυμητό ειδικά για τα παιδιά να δίνεται έτσι η λύση για 4 μέρες αυτονομίας. Μια εστία γκαζιού λοιπόν θα προσέφερε πολλές αναγκαίο να πηγαίνουν να τρώνε έξω. Οι εστίες γκαζιού μπορούν να έχουν μόνιμη εγκατάσταση ή να είναι φορητές. Στο φουσκωτό σκάφος χωρίς καμπίνα ενδείκνυται να είναι φορητές έτσι ώστε μετά τη χρήση τους να τοποθετούνται σε κλειστό στεγανοποιημένο μέρος και 58
το γκάζι να είναι τοποθετημένο μέσα σε φελιζόλ έτσι ώστε να μη ταλαιπωρείται από τους τρανταγμούς του σκάφους. Εντοιχισμένη εστία γκαζιού. Φορητή εστία γκαζιού Η μόνιμη εστία γκαζιού έχει το πλεονέκτημα ότι δεν χρειάζεται διαδικασία στησίματος και αποθήκευσης πριν και μετά τη χρήση της. Η φορητή εστία έχει το πλεονέκτημα ότι ο χρήστης έχει την επιλογή να τη χρησιμοποιήσει όπου θέλει. Αν για παράδειγμα θέλει να μαγειρέψει έξω στην παραλία,με την φορητή εστία γκαζιού θα μπορέσει να το κάνει. Το μειονέκτημα στην φορητή εστία γκαζιού είναι ότι σε περίπτωση όπου το γκαζάκι είναι ψηλό, τα σκεύη αναγκαστικά θα είναι σε κάποιο ύψος πάνω από την επιφάνεια του τραπεζιού. Σε αυτή τη περίπτωση αν για παράδειγμα τα παιδιά της οικογένειας τρέχουν και κάνουν βουτιές υπάρχει ο κίνδυνος να ρίξουν τα σκεύη. Υπάρχουν εστίες όπου το γκάζι είναι τοποθετημένο στα πλαϊνά της συσκευής και έτσι το ύψος περιορίζεται σχεδόν στο επιθυμητό. 3.19.3 Τουαλέτα Χημική τουαλέτα: πιο πάνω ανέφερα δύο εφικτές λύσεις για τουαλέτα. Η πρώτη είναι η χειροκίνητη τουαλέτα η οποία αδειάζει στη θάλασσα και η δεύτερη είναι η χημική τουαλέτα. Η πρώτη περίπτωση ακυρώνεται για δύο λόγους. Πρώτον δεν είναι οικολογικό και δεύτερον χρειάζεται ηλεκτρική ενέργεια για να λειτουργήσει κατά το άδειασμα. Αντίθετα η χημική τουαλέτα είναι φιλική προς το περιβάλλον και δεν χρειάζεται καθόλου ηλεκτρική ενέργεια. Πιο αναλυτικά η χημική τουαλέτα δεν χρειάζεται ούτε παροχές νερού ούτε να είναι συνδεδεμένη με ηλεκτρικό ρεύμα. Είναι κατασκευασμένη από πλαστικό με ματ φινίρισμα, το οποίο την κάνει πιο ανθεκτική σε τυχόν γδαρσίματα. Αποτελείται από δύο ξεχωριστά ντεπόζιτα. Ένα ντεπόζιτο για το καθαρό νερό και ένα ντεπόζιτο λυμάτων. 59
Χειροκίνητη τουαλέτα Χημική τουαλέτα Ντουζιέρα: Η ύπαρξη ντουζιέρας είναι αναγκαία σε ένα σκάφος καθώς όλες οι διαδικασίες σωματικής υγιεινής καθορίζονται από το καθαρό νερό. Συγκεκριμένα είναι το πλύσιμο των χεριών, δοντιών, προσώπου, σώματος και μαλλιών. Η ύπαρξη ντουζιέρας εξυπηρετεί και στο πλύσιμο μαγειρικών σκευών. Επομένως είναι αναγκαία σε ένα φουσκωτό που προορίζεται για ναυτικό camping. Στα φουσκωτά σκάφη η ντουζιέρα τοποθετείται στην πρύμη του σκάφους για 3 λόγους. Πρώτον συνήθως εκεί βρίσκεται η δεξαμενή γλυκού νερού. Δεύτερον, η πρύμη του σκάφους είναι το χαμηλότερο υψομετρικά τμήμα του σκάφους, έτσι αν πέσουν νερά εσωτερικά του σκάφους σε εκείνο το τμήμα θα οδηγηθούν γρήγορα στη σεντίνα του σκάφους. Τρίτον, το «κούμπωμα» των μηχανών στο πίσω μέρος του σκάφους χρειάζεται ένα γερό πολυεστέρα ο οποίος έχει επιφάνεια. Η επιφάνεια αυτή είναι ικανή να φιλοξενήσει τον χρήστη και να του προσφέρει μια σταθερή όρθια θέση για να πλύνει το σώμα του. 3.19.4 Ύπνος Ύπνος: Ο ύπνος πρέπει να εξασφαλίζεται για όλα τα μέλη της οικογένειας ή παρέας μέσα στο σκάφος αλλά επιπλέον θα πρέπει να είναι όσο τον δυνατόν πιο ευχάριστος καθώς αναφερόμαστε σε ταξίδι αναψυχής. Στα φουσκωτά χωρίς καμπίνα, τα καθίσματα προσαρμόζονται και γίνονται μικρά κρεβάτια. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να επιτευχτεί αυτό. Πολλές φορές η πλώρη είναι ένα ενιαίο στρώμα μαξιλαριού στο οποίο μπορεί να κοιμηθεί άνετα ένα άτομο ή ακόμα και δύο. Εικόνα: Στην πλώρη του σκάφους σε αυτή τη μορφή μπορούν να κοιμηθούν δύο άτομα. 60
Στο συγκεκριμένο 6 μετρο φουσκωτό της Zodiac προσαρμόζεται μαξιλάρι στα καθίσματα της πλώρης και ενώνεται με το καναπέ μπροστά από το πιλοτήριο σχηματίζοντας ένα χώρο στον οποίο μπορούν να κοιμηθούν δύο χρήστες. Εικόνα: η πλώρη του σκάφους χωρίς τη χρήση επιπρόσθετου μαξιλαριού. Εικόνα: η πλώρη του σκάφους με τη χρήση επιπρόσθετου μαξιλαριού. Το ίδιο συμβαίνει και σε αυτή την εκδοχή. Αυτή η εκδοχή έχει αρκετά πλεονεκτήματα. Όταν το σκάφος λειτουργεί σαν μέσο μεταφοράς παρέχει πολλά καθίσματα. Όταν χρειάζεται να προσαρμοστούν οι χώροι του σε κρεβάτια με τη προσαρμογή ενός επιπλέον μαξιλαριού γίνεται ένας χώρος όπου μπορούν να κοιμηθούν δύο άτομα. 3.19.5 Χώρος εστίασης Χώρος εστίασης: Ο χώρος εστίασης καλύπτει την ανάγκη συγκέντρωσης των επιβατών. Όπως φαίνεται και στις εικόνες ο χώρος αυτός είναι εφικτό να δημιουργηθεί είτε στην πλώρη του σκάφους είτε στην πρύμη του. Εικόνα: χώρος συγκέντρωσης στην πρύμη του φουσκωτού. Εικόνα: χώρος συγκέντρωσης στην πλώρη του φουσκωτού. Επιπλέον κατά τη διαμονή του πληρώματος μέσα στο σκάφος ειδικά κατά τη διάρκεια του βραδινού ύπνου είναι σημαντικό να μπορεί το σκάφος να κλείνει να δημιουργεί την αίσθηση της στέγης. Να προστατεύει το πλήρωμα από τη βροχή τον ήλιο και την υγρασία. 61
3.20 Κατηγοριοποίηση των βασικών μερών του σκάφους 3.20.1 Σκελετός σκάφους Γάστρα Μπαλόνια/αεροθάλαμοι Μηχανές (κύρια και βοηθητική) 3.20.2 Αναγκαίοι αποθηκευτικοί χώροι (καθοδήγηση από κατασκευαστές) Αποθήκη καυσίμων 250 L (εσωτερικά της γάστρας) Αποθήκη νερού 150 L (εσωτερικά της γάστρας) Αποθήκευση μπαταριών, λαδιών και του αναγκαίου εξοπλισμού που πρέπει να παρέχει το σκάφος (βεγγαλικά, σωσίβια κ.λ.π) 3.20.3 3.20.4 Διαμονή πληρώματος Αποθήκευση μπαγκαζιών και προσωπικών πραγμάτων Ψυγείο Εστία γκαζιού Ντουζιέρα Λεκάνη Καθίσματα Κρεβάτι Τραπέζι και θέσεις για να κάθεται το πλήρωμα για φαγητό Διάδρομοι μετακίνησης στους χώρους του σκάφους Μετάβαση από και προς το σκάφος. Απαραίτητος εξοπλισμός για το σκάφος Μπαταρίες για τις μηχανές Μπαταρία για τα ηλεκτρολογικά του σκάφους Εξασφάλιση ενέργειας για 3 μέρες διαμονής Φώτα 3.21 Ηλεκτρική ενέργεια στο φουσκωτό Οι ανάγκες των χρηστών απαιτούν την ύπαρξη ηλεκτρικής ενέργειας σε ένα τέτοιου είδους σκάφος. Όταν δουλεύει ο κινητήρας φορτίζεται η μπαταρία που αφορά και τα ηλεκτρολογικά του σκάφους αλλά η φόρτωση αυτή είναι δαπανηρή ειδικά στη περίπτωση όπου το σκάφος θα παραμένει για μέρες σε μια παραλία. Στο στάδιο αυτό της έρευνας υπήρξε η ανάγκη για την εξασφάλιση της ηλεκτρικής ενέργειας από άλλα μέσα. 3.21.1 Ηλιακή ενέργεια Τα φωτοβολταϊκά συστήματα σκαφών είναι ένας έξυπνος τρόπος για να αποκτήσει αυτονομία στην ενέργεια το σκάφος και να εξοικονομήσει την ενέργεια της μπαταρίας. Εκτός της εξοικονόμησης ενέργειας, τα φωτοβολταϊκά στο σκάφος έχουν μικρό κόστος συντήρησης, μεγάλη διάρκεια ζωής, λειτουργούν αθόρυβα και είναι φιλικά προς το περιβάλλον. 62
3.21.1.1 Χρήσιμος εξοπλισμός Οι ρυθμιστές φόρτισης φροντίζουν για τη σωστή φόρτιση των μπαταριών του σκάφους μέσω των φωτοβολταϊκών. Όταν αποφορτιστεί η μπαταρία σ' ένα σκάφος, τότε ο ρυθμιστής φόρτισης ξεκινά να τη φορτίζει. Αντίστοιχα, όταν φορτιστεί πλήρως μια μπαταρία, τότε ο ρυθμιστής φόρτισης σταματάει αυτόματα τη λειτουργία του. Κατά αυτό τον τρόπο η μπαταρία διατηρείται το μέγιστο χρονικό διάστημα και δε χρειάζεται να παραβρίσκονται οι επιβάτες συνεχώς στο σκάφος και να προσέχουν για τη φόρτιση. Οι μετατροπείς ρεύματος μετατρέπουν τις χαμηλές τάσεις 12V 24V σε 220V με αποτέλεσμα να μπορούν οι συμβατικές ηλεκτρικές συσκευές να λειτουργούν σε εναλλασσόμενο ρεύμα. [9][10] Εικόνα: φωτοβολταϊκά πάνελ πάνω στο deck ιστιοφόρου. Εικόνα: φωτοβολταϊκά πάνελ πάνω στην μόνιμη τέντα πολυεστερικού σκάφους. 3.21.2 Συμπεράσματα για κάλυψη του σκάφους σε ηλεκτρική ενέργεια Η κάλυψη του σκάφους από ηλεκτρική ενέργεια θα γίνει με τη χρήση φωτοβολταικών. Υπάρχουν εύκαμπτα και άκαμπτα φωτοβολταϊκά συστήματα για σκάφη, τροχόσπιτα και σκίαστρα όπου αποτελούνται από στοιχεία πολυκρυσταλλικού ή μονοκρυσταλλικού πυριτίου, τους ρυθμιστές φόρτισης και τα απαραίτητα καλώδια. Υπάρχουν τέσσερις τρόποι στήριξής τους στο σκάφος 1. με σχοινιά 2. με κούμπωμα 3. με φερμουάρ 4. με αυτοκόλλητο διπλής όψης (για μόνιμη τοποθέτηση). Στο συγκεκριμένο σκάφος που θα σχεδιαστεί ή τοποθέτηση των φωτοβολταϊκών θα γίνει στην επιφάνεια του Rollbar και θα έχουν μόνιμη εγκατάσταση. 63
Εικόνα: εύκαμπτα φωτοβολταικά 3.22 Απευθυνόμενο κοινό Κατά τη χρήση ενός φουσκωτού συμβατικού σκάφους για ώρες αναψυχής στις Ελληνικές θάλασσες το απευθυνόμενο κοινό καλύπτει ένα μεγάλο εύρος ηλικίας καθώς μπορεί οι χρήστες να είναι μωρά,παιδιά, έφηβοι, ενήλικες καθώς και ηλικιωμένοι. Επομένως το σκάφος πρέπει να είναι κατάλληλα σχεδιασμένο για να φιλοξενεί όλες τις παραπάνω ομάδες χρηστών. Στην περίπτωση όπου το σκάφος λειτουργεί απλά σαν μέσο ταξιδιού οι χρήστες απλά κάθονται στα καθίσματα, ο καπετάνιος στο ειδικά διαμορφωμένο χώρο μπροστά από το πιλοτήριο και οι βασικές ανάγκες που πρέπει να εξασφαλίζει σε αυτή την περίπτωση το σκάφος είναι κάλυψη από τον ήλιο, ψυγείο και αναπαυτικά καθίσματα. Στην περίπτωση που το σκάφος εκτός από μεταφορικό μέσο λειτουργεί και ως χώρος διαμονής και διαβίωσης οι ανάγκες που έχει να εξασφαλίσει για τους χρήστες είναι πολύ περισσότερες. Σε αυτό το κομμάτι υπάρχει η ανάγκη για σχεδίαση, καθώς ο τομέας σχεδίασης αναπαυτικών θέσεων έχει εξαντληθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο από πάρα πολλές εταιρείες. Στην περίπτωση αυτή όμως το σκάφος θα μπορεί να καλύψει τις ανάγκες μιας οικογένειας ή μιας παρέας τεσσάρων μελών καθώς αναφερόμαστε για ένα πολύ περιορισμένο χώρο όπου η φιλοξενία χρηστών θα πρέπει να αφορά συντονισμένες δράσεις. Επομένως το απευθυνόμενο κοινό είναι τα μέλη μιας οικογένειας ή μια παρέα τεσσάρων ατόμων. 64
Εικόνα: moodboard απευθυνόμενου κοινού 3.22.1 Χρήστες Ακολουθεί ενδεικτική έρευνα πάνω σε μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα χρηστών: 3.22.1.1 Αποστόλης Ο Αποστόλης είναι 39 ετών, λάτρης της θάλασσας και των φουσκωτών σκαφών. Είναι παντρεμένος και έχει δύο κόρες. Η οικογένεια του αγαπά τις διακοπές με το σκάφος. Πριν 4 χρόνια αγόρασε από ελληνική εταιρεία ένα 7 μετρο φουσκωτό σκάφος στο οποίο αναγκάστηκε να κάνει επιπλέον τοποθετήσεις εξοπλισμού έτσι ώστε να ικανοποιεί σε μεγαλύτερο βαθμό τις ανάγκες της οικογένειας. Κάθε καλοκαίρι τα τελευταία 4 χρόνια κάνει ναυτικό camping σε απομονωμένες παραλίες της Χαλκιδικής και των Σποράδων. Ο Αποστόλης επισήμανε δύο βασικά προβλήματα όπου αντιμετωπίζει κατά τη διάρκεια του ναυτικού camping. Πρώτον η περιορισμένη ηλεκτρική ενέργεια. Είναι αναγκασμένος κάθε μέρα να βάζει μπροστά τη μηχανή έτσι ώστε να φορτίζεται η μπαταρία που του εξασφαλίζει τα απολύτως βασικά (ψυγείο και φόρτωση κινητού τηλεφώνου). Το βράδυ δεν μπορεί να έχει ανοιχτά τα φώτα του σκάφους ενώ επιπλέον είναι οικονομικά πολύ δαπανηρό να ενεργοποιεί τη μηχανή για όση ώρα χρειάζεται. Επιπλέον η σίτιση της οικογένειας του δεν είναι η επιθυμητή. Για όσες μέρες διαμείνουν σε μια παραλία είναι αναγκασμένοι να τρώνε κονσέρβες και συσκευασμένα προϊόντα. Αυτό τους περιορίζει στο να απολαύσουν περισσότερες μέρες ένα μέρος χωρίς να είναι αναγκαίο να μετακινηθούν. 65
3.22.1.2 Κυριάκος Ο Κυριάκος είναι 57 ετών, γεννημένος στη θάλασσα και 40 χρόνια ασχολείται με το αγαπημένο του hobby το ψαροντούφεκο. Έχει ένα 6,7 μέτρα σκάφος από το 1995 το οποίο φροντίζει και συντηρεί συνεχώς. Του αρέσει να γυρίζει κάθε καλοκαίρι πάρα πολλά Ελληνικά νησιά ενώ προτιμά τη διαμονή στο σκάφος παρά σε οποιοδήποτε πολυτελές ξενοδοχείο. Τα μεγάλα ταξίδια (πολλών ημερών) προτιμά να τα κάνει με την αντροπαρέα του καθώς οι συνθήκες διαβίωσης μέσα στη θάλασσα είναι δύσκολες. Συγκεκριμένα αναφέρει, «έχει χρειαστεί να μείνουμε με την παρέα μου και τέσσερεις μέρες σε μια ερημική παραλία περιμένοντας τον καιρό να κοπάσει. Ήμασταν άπλυτοι τέσσερεις μέρες ενώ τρώγαμε μόνο τα ψάρια που ψαρεύαμε. Παρόλα αυτά ήμασταν χαρούμενοι. Αυτές δεν είναι συνθήκες όμως που θα ήθελα να ζήσω με την οικογένεια μου.» Όλα αυτά τα χρόνια εκτός από τη συντήρηση του σκάφους προσθέτει επιπλέον εξοπλισμό έτσι ώστε να βελτιώνει συνεχώς τη παραμονή του μέσα σε αυτό. Το πρόβλημα που θα ήθελε να λύσει είναι να εξασφαλίσει περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια στο σκάφος χωρίς να χρειάζεται να καίει καύσιμα. 3.23 Πλαίσιο Σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η σχεδίαση φουσκωτού σκάφους αναψυχής το οποίο προορίζεται για ναυτικό camping και στο οποίο μπορεί θα έχουν τη δυνατότητα να διαμείνουν τέσσερα τουλάχιστον άτομα. Οι προδιαγραφές του συγκεκριμένου φουσκωτού ανταποκρίνονται στις ανάγκες που δημιουργούν τα ελληνικά δεδομένα για παράδειγμα, η γάστρα του επιλέχτηκε σύμφωνα με τον κυματισμό των ελληνικών θαλασσών με σκοπό να προσφέρει ομαλή πλεύση. Δεν υπάρχει διαχωρισμός ως προς τους χρήστες που θα επιθυμήσουν να το αγοράσουν, όμως η σχεδίαση αφορά τον έλληνα χρήστη που θέλει ένα τέτοιο μέσο για να κάνει τις διακοπές του χωρίς να επιβαρύνεται πολύ από τη φορολογία αλλά και να κάνει όσο το δυνατόν πιο οικονομικές διακοπές. 3.24 Προδιαγραφές 3.24.1 Διαστάσεις 1. Μήκος σκάφους: 7.50 2. Μήκος deck : 6.38 3. Συνολικό πλάτος: 3.04 4. Πλάτος deck : 1.70 5. Διάμετρος μπαλονιών : 0.65 3.24.2 Χωρητικότητα 1. Επιβάτες (ISO): 7 66
2. Συνολικό βάρος: 1530 kg 3.24.3 Μηχανές 1. Μέγιστη συνιστώμενη ισχύς: 250 Hp (ίπποι) 2. Μέγιστη επιτρεπόμενη ισχύς: 300Hp(ίπποι) Θα είναι φουσκωτό με βαθύ V γάστρα έτσι ώστε να ανταπεξέρχεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στις δύσκολες καιρικές συνθήκες προσφέροντας ένα ήρεμο ταξίδι. Η δεξαμενή αποθήκευσης γλυκού νερού θα εξασφαλίζει στο πλήρωμα 3 μέρες αυτονομίας (με οικονομία χρήσης). Θα παρέχει ενεργειακή κάλυψη στο σκάφος και στο πλήρωμα για από 3 έως 4 μέρες (χωρίς ενεργοποίηση του κινητήρα). Στους χώρους του θα μπορούν τέσσερα άτομα να φιλοξενηθούν καλύπτοντας τις βασικές ανάγκες τους. 3.24.4 Τεχνικές προδιαγραφές Οι τεχνικές προδιαγραφές θα ορίσουν τα τεχνικά χαρακτηριστικά του σκάφους. Είναι χαρακτηριστικά τα οποία έχουν συνταχθεί είτε από κατασκευαστές φουσκωτών σκαφών είτε από προσωπική επιλογή μετά το στάδιο της έρευνας για το συγκεκριμένο σκάφος που θα σχεδιάσω. Πρέπει να παρέχει όσο το δυνατόν ασφαλέστερη πλεύση. Το σχήμα της γάστρας του σκάφους να ανταπεξέρχεται όσο το δυνατόν καλύτερα σε δυσμενή καιρό. Κατά τη διάρκεια της πλεύσης να έχουν ελαχιστοποιηθεί οι πιθανότητες για ατύχημα. Πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο οικολογικό στο περιβάλλον. Πρέπει να παρέχει ηλεκτρική αυτονομία 3 ημερών στο σκάφος και στην περίπτωση όπου είναι αγκυροβολημένο. Θα πρέπει να διαθέτει εργάτη (μηχανοκίνητη άγκυρα) και πλήρεις εγκαταστάσεις ελλιμενισμού. Θα πρέπει να έχει σταθερές δέστρες. Θα πρέπει να παρέχει όλα τα απαραίτητα φώτα ναυσιπλοΐας. Οι μηχανές του θα πρέπει να είναι ηλεκτρικά ανεξάρτητες. Τα ηλεκτρολογικά του σκάφους θα πρέπει να είναι ανεξάρτητα από τις μηχανές. Θα πρέπει να παρέχει όλα τα απαραίτητα αντικείμενα όπου ορίζει ο νόμος (πυροσβεστήρα, σωσίβια, βεγγαλικά,αντλία πίεσης αέρος ποδιού, κουβά κ.α.) Θα πρέπει να έχει δεξαμενή γλυκού νερού 150 L Θα πρέπει να έχει πιλοτήριο το οποίο θα έχει υδραυλικό τιμόνι και όλα τα απαραίτητα όργανα ναυσιπλοΐας. Θα πρέπει η σχεδίαση του να έχει προβλέψει ώστε να αποφεύγονται όσο το δυνατόν περισσότερο οι συγκρούσεις των ροών δράσεων. 67
3.24.5 Εξωτερική σχεδίαση-σκελετός σκάφους Οι παρακάτω προδιαγραφές ορίστηκαν με την καθοδήγηση κατασκευαστών σε συνδυασμό με το κομμάτι της έρευνας και ανάλυσης και αφορούν το βασικό σκελετό του φουσκωτού όπου προορίζεται για ναυτικό camping. Πρέπει να έχει δύο αφαιρούμενους αεροθάλαμους/μπαλόνια. Οι αεροθάλαμοι να παρέχουν τη δυνατότητα για σταθερά δεσίματα Πρέπει να έχει βαθιά γάστρα σχήματος V. Πρέπει να έχει δύο μηχανές (μία κύρια και μια βοηθητική). Πρέπει να έχει σταθερά δεσίματα. 3.24.6 Αποθηκευτικοί χώροι Οι αποθηκευτικοί χώροι σε ένα φουσκωτό είναι ένα από τα βασικά μειονεκτήματα του συγκεκριμένου είδους σκάφους. Τα μπαλόνια του σκάφους περιορίζουν πολύ το διαθέσιμο χώρο του deck. Το θετικό στην επιλογή του συγκεκριμένου θέματος είναι ότι η επιλογή γάστρας με βαθύ V δίνει τη δυνατότητα εκμετάλλευσης ενός στρώματος κάτω από το deck για την αποθήκευση πραγμάτων. Συγκεκριμένα είναι απαραίτητη η ύπαρξη των παρακάτω Δεξαμενή καυσίμων Δεξαμενή γλυκού νερού Χώρος αποθήκευσης σωσιβίων για όλο το πλήρωμα Χώρος αποθήκευσης για εξαρτήματα άμεσης ανάγκης του σκάφους (βεγγαλικά, πυροσβεστήρας, εργαλεία, φαρμακείο) Χώρος αποθήκευσης του τελικού εξοπλισμού που θα διαθέτει το σκάφος O χώρος αποθήκευσης προσωπικών αντικειμένων του πληρώματος πρέπει να είναι εύκολα και γρήγορα προσβάσιμος από τους επιβάτες. Το άνοιγμα των θυρών του αποθηκευτικού χώρου πρέπει να είναι όσο το δυνατόν μεγαλύτερο. Ο αποθηκευτικός χώρος όπου οι χρήστες τοποθετούν τα προσωπικά τους αντικείμενα να είναι εύκολα προσβάσιμος ενώ παράλληλα το άνοιγμα του να μην δημιουργεί ιδιαίτερη σωματική κόπωση στον χρήστη. Ο αποθηκευτικός χώρος όπου έχει τον εξοπλισμό έκτακτης ανάγκης πρέπει να είναι εύκολα και γρήγορα προσβάσιμος. Οι χώροι αποθήκευσης πρέπει να είναι απόλυτα στεγανοί. Οι χώροι αποθήκευσης θα πρέπει να έχουν όσο το δυνατόν πιο κάθετες εσωτερικές πλευρές έτσι ώστε να γίνεται πλήρη εκμετάλλευση του διαθέσιμου χώρου καθώς και τη προσαρμογή ειδικών φορτίων (φαρμακείο, εργαλειοθήκη, μπαταρίες κ.α.) 68
3.24.7 Λειτουργικές απαιτήσεις Θέση κυβερνήτη Πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα το σώμα να βρίσκεται και σε καθιστή στάση αλλά και σε όρθια. Το ύψος πρέπει να είναι κατάλληλο έτσι ώστε να έχει ορατότητα ο κυβερνήτης μπροστά από την πλώρη. Η ζώνη που αφορά το κάθισμα του οδηγού να μην επιτρέπει τη σύγκρουση με άλλες δράσεις χρηστών. Για παράδειγμα το ψυγείο του σκάφους να μην σχετίζεται με το κάθισμα του κυβερνήτη. Το σκάφος πρέπει να μπορεί να φιλοξενήσει για μεταφορά τον μέγιστο αριθμό επιβατών (ενδείκνυται από την ISO ανάλογα με τα μέτρα του σκάφους και τη χρήση του). Οι χρήστες πρέπει να επιβιβάζονται και να αποβιβάζονται στο σκάφος με ασφάλεια. Το σκάφος πρέπει να μπορεί να φιλοξενήσει για διαμονή 4 άτομα. 3.24.8 Διαμονή Οι χρήστες πρέπει να καλύπτουν στο σκάφος τις βασικές ανάγκες σίτισης. 1. Το σκάφος πρέπει να παρέχει ψυγείο 2. Το σκάφος πρέπει να παρέχει εστία γκαζιού 3. Το σκάφος πρέπει να παρέχει επιφάνεια κοπής και επιφάνεια για να τρώνε οι χρήστες Οι χρήστες πρέπει να καλύπτουν εντός του σκάφους της βιολογικές τους ανάγκες καθώς και τις βασικές δράσεις υγιεινής και καθαριότητας. 1. Το σκάφος πρέπει να παρέχει τουαλέτα 2. Οι χρήστες πρέπει να πλένονται Οι χρήστες θα πρέπει να χαλαρώνουν και να αναπαύονται. Οι χρήστες θα πρέπει να κοιμούνται. Να εξυπηρετείται το μεγαλύτερο δυνατόν ποσοστό των χρηστών σε όλες τις παραπάνω δραστηριότητες διαμονής. Οι χρήστες πρέπει να προστατεύονται από τα καιρικά φαινόμενα και τον ήλιο. Οι χρήστες πρέπει να νιώθουν ασφάλεια και κάλυψη μέσα στο σκάφος. Το σκάφος πρέπει να ελαχιστοποιεί ατυχήματα και κινδύνους. Να αποφευχθούν τα ατυχήματα κατά τη διαδικασία του μαγειρέματος με γκάζι (ρίψη καυτού λαδιού ή νερού πάνω σε χρήστη ή στο σκάφος και ατύχημα στα μπαλόνια του σκάφους κατά τη διάρκεια χρήσης μαχαιριού) 3.24.9 Αισθητική Το σκάφος πρέπει να αντικατοπτρίζει το ύφος του. 69
Πρέπει να αποπνέει αξιοπιστία. o Η βαθιά γάστρα και οι μεγάλοι αεροθάλαμοι αποπνέουν ένα σταθερό και αξιόπιστο σκάφος όσο αφορά την πλεύση του. Πρέπει να αποπνέει ασφάλεια. o Τα σταθερά δεσίματα του σκάφους αποπνέουν ασφάλεια. Πρέπει να παρουσιάζει την πρακτικότητα και τη λειτουργικότητά του όταν είναι αγκυροβολημένο. o Η εκμετάλλευση των αποθηκευτικών χώρων, η διαμόρφωση των καθισμάτων σε κρεβάτι, η χρήση των φωτοβολταικών και ως τέντα ήλιου υποδηλώνουν τη λειτουργικότητα και την πρακτικότητα του σκάφους. 3.24.10 Περιορισμοί Το χρώμα των μπαλονιών του deck καθώς και όλων των αντικειμένων όπου έρχονται σε επαφή με τους χρήστες πρέπει να έχει όσο το δυνατόν μικρότερη απορρόφηση στις ηλιακές ακτινοβολίες. Το υλικό του deck πρέπει να είναι αντιολισθητικό και να μη διαβρώνεται. Το υλικό όλων των αντικειμένων που βρίσκονται πάνω στο σκάφος πρέπει να μην διαβρώνονται από το νερό όπως και να μη φθείρονται από το αλάτι της θάλασσας. Το πιλοτηρίου πρέπει να είναι έτσι σχεδιασμένο ώστε να προσφέρει πλήρη ορατότητα από τον κυβερνήτη. 3.24.11 Ειδικοί σχεδιαστικοί στόχοι Να είναι λειτουργικό το deck του σκάφους. Ο εξοπλισμός του σκάφους να έχει παραπάνω από μια χρήσεις (για παράδειγμα τα καθίσματα των επιβατών να μπορούν να προσαρμοστούν σε κρεβάτι αλλά παράλληλα το εσωτερικό τους να είναι αποθηκευτικός χώρος Να προβλέπει ανάγκες που δημιουργεί το ναυτικό camping Χώρος για απορρίμματα καθημερινής χρήσης Αποφυγή συγκρούσεων στις δράσεις κίνησης των επιβατών Τοποθέτηση του εξοπλισμού του σκάφους έτσι ώστε να περιορίζεται όσο το δυνατόν περισσότερο η σωματική δραστηριότητα Κάλυψη όλων των αναγκών διαμονής του πληρώματος χωρίς να υπάρχει συσσώρευση του εξοπλισμού πάνω στο deck. Το κάθισμα του κυβερνήτη να είναι κάθισμα ημιορθίου-καθιστού ενώ παράλληλα να είναι άνετο. Ο χώρος του ύπνου να γίνεται με εύκολη και γρήγορη διαδικασία από το πλήρωμα. 4 Σχεδίαση 70
4.1 Ιδεασμός Ο ιδεασμός είναι το πρώτο στάδιο της σχεδιαστικής διαδικασίας κατά το οποίο παράγονται σχεδιαστικές λύσεις για τους στόχους που έχουν τεθεί κατά τη διαδικασία της έρευνας και ανάλυσης. Σκοπός είναι η δημιουργία ιδεών οι οποίες θα χρησιμοποιηθούν στη σύνθεση των προσχεδίων. 4.1.1 Διάταξη Επιμέρους λύσεις 4.1.1.1 Δεξαμενές του σκάφους Η διάταξη του βασικού φορτίου του σκάφους έγινε υπό την εκτίμηση μηχανικού σκάφους έτσι ώστε με το εκτιμώμενο μέγιστο συνολικό βάρος του σκάφους και των επιβατών του να μπορεί να πλανάρει. Δεξαμενή νερού Δεξαμενή καυσίμων 4.1.1.2 Πιλοτήριο εκ δεξιών του σκάφους 71
Η συγκεκριμένη τοποθέτηση του πιλοτηρίου χρησιμοποιείται ως επί το πλείστον στα φουσκωτά σκάφη αναψυχής και όχι μόνο. Πλεονεκτήματα: Προσφέρει έναν ευρύχωρο διάδρομο κίνησης των επιβατών. Στο εσωτερικό της κονσόλας του πιλοτηρίου μπορεί να τοποθετηθεί χημική τουαλέτα η οποία με ειδικές σχεδιαστικές προδιαγραφές μπορεί να εξυπηρετεί τους χρήστες. Το μήκος της κονσόλας επιτρέπει να σχεδιαστεί μια είσοδος για τουαλέτα χωρίς να επηρεάζει τον κυβερνήτη. Η κονσόλα έχει επαρκές μέγεθος για την εγκατάσταση όλων των απαραίτητων οργάνων πλεύσης. Μειονεκτήματα: Προσφέρει έναν διάδρομο κίνησης με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι πιθανότητες για συγκρούσεις κινήσεων μεταξύ των επιβατών. 4.1.1.3 Πιλοτήριο στο κέντρο του σκάφους 72
Πλεονεκτήματα: Επιτρέπει στην ύπαρξη δύο διαδρόμων κίνησης για τους επιβάτες. Επιτρέπει την εγκατάσταση όλων των απαραίτητων οργάνων πλεύσης. Μειονεκτήματα: Οι διάδρομοι κίνησης είναι πολύ στενοί, με αποτέλεσμα οι πιο εύσωμοι χρήστες να δυσκολεύονται κατά το πέρασμα τους. Δεν ευνοεί για την ύπαρξη τουαλέτας εσωτερικά της κονσόλας καθώς είναι πολύ στενή. Αν υπήρχε τουαλέτα, η είσοδός της θα ερχόταν σε σύγκρουση με τη ζώνη κίνησης του κυβερνήτη, γεγονός που πρέπει να αποφευχθεί. 4.1.2 Χώροι συγκέντρωσης Όπως ειπώθηκε στο κομμάτι της έρευνας και ανάλυσης ως χώρο συγκέντρωσης έχει οριστεί ο χώρος όπου θα συγκεντρώνονται οι τέσσερις τουλάχιστον χρήστες και θα κάνουν τις εξής δραστηριότητες: o o o o o o Θα μαγειρεύουν το φαγητό. Θα τρώνε και θα πίνουν. Θα χαλαρώνουν. Θα παίζουν επιτραπέζια. Θα μπορούν να διαβάσουν έναν χάρτη. Θα κάθονται. Υπάρχουν δύο εκδοχές για την θέση του χώρου συγκέντρωσης. Η πρώτη είναι στην πρύμη του σκάφους και η δεύτερη στην πλώρη του σκάφους. 73
4.1.2.1 Χώρος συγκέντρωσης στην πρύμη του σκάφους Στην πρώτη εκδοχή αυτή σχηματίζονται καθίσματα στο σχήμα «Γ». Πλεονεκτήματα: Επιτρέπει την ύπαρξη διαδρόμου κίνησης από και προς τον καθρέπτη του σκάφους. Επιτρέπει σε 4-5 άτομα να καθίσουν ταυτόχρονα στο χώρο αυτό. Μειονεκτήματα: 74
Η διαμόρφωση των καθισμάτων σε κρεβάτι δυσκολεύεται από τη μορφολογία του χώρου. (το σχήμα Γ και ο διάδρομος κίνησης ) Στην δεύτερη εκδοχή σχηματίζεται ο κλασσικός τριθέσιος καναπές Πλεονεκτήματα: Επιτρέπει σε 4-5 άτομα να καθίσουν ταυτόχρονα στο χώρο αυτό χρησιμοποιώντας για καθίσματα και τα μπαλόνια του σκάφους Καταλαμβάνει μικρό χώρο στο σκάφος Εύκολη προσαρμογή σε κρεββάτι Μειονεκτήματα: Δεν επιτρέπει την ύπαρξη διαδρόμου κίνησης από και προς τον καθρέπτη του σκάφους 4.1.2.2 Χώρος συγκέντρωσης στην πλώρη του σκάφους Η πλώρη του σκάφους βρίσκεται υπό οξεία γωνία καθώς είναι το ψηλότερο σημείο του σκάφους από τη στάθμη της θάλασσας. Είναι επίσης το τμήμα εκείνο το οποίο επηρεάζεται περισσότερο από τον κυματισμό. Η ευστάθεια που παρέχει είναι πολύ μικρότερη σε σχέση με την ευστάθεια που παρέχει το τμήμα της πλώρης. Παρόλα αυτά, ερευνήθηκαν οι περιπτώσεις όπου θα μπορούσε να τοποθετηθεί ο χώρος εστίασης στο τμήμα της πλώρης. 75
Στην εκδοχή αυτή οι χρήστες μπορούν να καθίσουν και στον καναπέ της πλώρης και στον διθέσιο καναπέ. Πλεονεκτήματα: Η συγκεκριμένη ιδέα, δίνει τη δυνατότητα σε ένα χρήστη να χρησιμοποιήσει το μπαλόνι του σκάφους ως κάθισμα το οποίο είναι σε ικανοποιητική απόσταση από το τραπεζάκι. Μειονεκτήματα: Η χρήση της εστίας θα γίνεται με δυσκολία λόγω του περιορισμένου χώρου. Δεν επιτρέπει τη χρήση φορητής εστίας γκαζιού εξαιτίας της χαμηλής ευστάθειας που υπάρχει στην πλώρη του φουσκωτού. Επιτρέπει την ύπαρξη πολύ μικρής επιφάνειας τραπεζιού. 4.1.3 Χώροι ύπνου Οι χώροι ύπνου είναι οι χώροι του σκάφους όπου θα κοιμούνται οι τέσσερις χρήστες καλύπτοντας έτσι την ανάγκη για ύπνο. Στη φάση αυτή πρέπει να γίνει πλήρη αξιοποίηση τόσο της πλώρης όσο και της πρύμης του σκάφους έτσι ώστε να διαμορφωθούν οι κατάλληλοι χώροι. Ύπνος δύο χρηστών στην πλώρη του σκάφους 76
Ύπνος δύο χρηστών στην πρύμνη του σκάφους 77
4.1.4 Είσοδος στην τουαλέτα 78
4.1.5 Θέση κυβερνήτη Η θέση του καπετάνιου είναι μια πολύ σημαντική ζώνη του σκάφους καθώς μπορεί να πρέπει να ανταπεξέλθει σε πολύ δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Όπως προδιαγράφηκε πρέπει να μπορεί να προσαρμόζεται σε όρθια και σε καθιστή στάση. 79
4.2 4.2.1 Σύνθεση Προσχεδίων Concept 1 Το πρώτο concept είναι ένα μοντέρνο σκάφος με συμβατική χωροδιάταξη που καλύπτει ικανοποιητικά όλες τις προδιαγραφές που έχουν τεθεί παραπάνω. Τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του, είναι το καμπυλωτό πολυεστερικό roll bar και η κονσόλα του που ακολουθεί κατά κάποιο τρόπο την καμπύλη αυτή. 80
Στην κονσόλα του σκάφους μπορούν να τοποθετηθούν όλα τα απαραίτητα όργανα πλοήγησης. Δίνει τη δυνατότητα μόνο σε ένα άτομο (κυβερνήτη) να κάθεται στη θέση αυτή αφού στο αριστερό τμήμα της είναι η είσοδος της τουαλέτας. Η θέση του κυβερνήτη προσφέρει άνεση και σταθερότητα, ενώ παράλληλα με τις αναρτήσεις που διαθέτει κάνει του τρανταγμούς σε αυτή τη θέση πιο ανώδυνους. Επίσης το ύψος της θέσης προσαρμόζεται ανάλογα με το ύψος του κυβερνήτη αλλά και τη στάση σώματος που θέλει να έχει κάθε φορά. 81
Η τουαλέτα του σκάφους βρίσκεται 20 εκατοστά κάτω από την επιφάνεια του deck. Χρησιμοποιείται δηλαδή και το ύψος της κονσόλας αλλά και επιπλέον 20 εκατοστά. Ο χρήστης σε αυτή την περίπτωση δεν μπορεί να βρίσκεται σε όρθια στάση αλλά σκυμένος. Έχει τη δυνατότηα πλήρης περιστροφής καθώς και κύρτωσης της μέσης. 82
Στο μεγάλο ταμπούκι της πλώρης μπορούν να κοιμηθούν άνετα δύο άτομα καλύπτωντας το 95 ο εκατοστημόριο του πληθυσμού αλλά παρέχοντας κιόλας τον ελάχιστο ζωτικό χώρο που πρέπει να υπάρχει ανάμεσα τους. Εσωτερικά το ταμπούκι είναι απόλυτα στεγανό και αποτελεί το μεγαλύτερο αποθηκευτικό χώρο του σκάφους. Η μεγάλη του έκταση προσφέρεται για την τοποθέτηση μεγάλων αντικειμένων όπως για παράδειγμα ψαροντούφεκων, τεντών αλλά και των προσωπικών αντικειμένων των επιβατών. 83
Ο τριθέσιος καναπές στην πρύμη του σκάφους προσαρμόζεται σε κρεββάτι. Η πλάτη του καθίσματος βγαίνει και προσαρμόζεται στην ακρη του ενώ με δύο ποδαράκια-στηρίγματα παρέχεται μεγαλύτερη αντοχή στο κομμάτι αυτό. Στο κρεββάτι μπορούν να κοιμηθούν δύο άτομα καλύπτωντας το 76 ο εκατοστημόριο του πληθυσμού, ενώ αν ο ύπνος αφορά ένα άτομο τότε θα κοιμηθεί με άνεση. Στο εσωτερικό του καναπέ βρίσκεται ένα ακόμα στεγανό ταμπούκι όπου εκεί αποθηκεύονται οι μπαταρίες του σκάφους και ο απαραίτητος εξοπλισμός του (τρόμπα, βεγγαλικά, κουβας, σωσιβια). 84
Στην πρύμη του σκάφους βρίσκεται και η εστία συγκέντρωσης των επιβατών. Προσφέρονται τρεις θέσεις από τον καναπέ ενώ δύο άτομα μπορούν να καθήσουν στα πλαινά χρησιμοποιώντας για κάθισμα τη καμπυλότητα του μπαλονιού. Το τραπεζάκι είναι αποσπώμενο και το ύψος του ρυθμίζεται. Ο διθέσιος καναπές που βρίσκεται στο μπροστινό μέρος της κονσόλας μπορεί να φιλοξενήσει δύο άτομα καλύπτωντας το 95 ο εκατοστημόριο του πληθυσμού ενώ παράλληλα αποτελεί ένα ακόμα στεγανό ταμπούκι που χρησιμποποιείται για την αποθήκευση των προσωπικών αντικειμένων του πληρώματος. 85
Όπως φαίνεται και στην εικόνα, το πολυεστερικό κομμάτι που ενώνει τα δύο rollbar αποτελεί τη βάση για την υποδοχή των φωτοβολταικών. Τα φωτοβολταικά με ηλιοφάνεια παρέχουν 11 έως 12 Amper ηλεκτρικής ενέργειας ημερισίως. 86
Στον καθρέπτη του σκάφους εκτός από τη μηχανή του σκάφους τοποθετείται μια πτυσσόμενη σκάλα που κάνει την ανάβαση και την κατάβαση των επιβατών πιο εύκολη. Στο εσωτερικό της γάστρας κάτω από το δεξί τμήμα της κοσνόλας βρίσκεται η δεξαμενή καυσίμων (250 λίτρα) ενώ η δεξαμενή γλυκού νερού (150 λίτρα) βρίσκεται στην πρύμνη του σκάφους κάτω από τον καθρέπτη, τέλος το ψυγείο βρίσκεται δίπλα από το κάθισμα του κυβερνήτη τοποθετημένο εσωτερικά της γάστρας. 87
88
4.2.2 Concept 2 Το δεύτερο concept φαντάζει κάπως διαστημικό. Το κύριο χαρακτηριστικό του είναι η καμπύλη που δημιουργείται με Plexiglas από τη κονσόλα και καταλήγει στην πρύμνη του σκάφους. Η λειτουργία του είναι διπλή, λειτουργεί ως μέσο σκίασης του πίσω μέρους του σκάφους ενώ παράλληλα λειτουργεί και σαν rollbar οπού πάνω τοποθετούνται οι ειδικοί φανοί και τα φωτοβολταικά. Στο 89
concept αυτό καλύπτονται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο οι προδιαγραφές που έχω θέσει εξυπηρετώντας ένα πολύ μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού. Η κονσόλα του σκάφους στο συγκεκριμένο concept βρίσκεται κεντραρισμένη κατά το πλάτος του σκάφους παραχωρώντας έτσι στους επιβάτες δύο μικρούς διαδρόμους κίνησης από τα πλαϊνά. Το καντράν της μπορεί να φιλοξενήσει όλα τα απαραίτητα όργανα ναυσιπλοΐας. Η θέση στην κονσόλα είναι για δύο άτομα ενώ από την πλάτη του καθίσματος περνούν δύο inox σωλήνες που στηρίζουν το Plexiglas στο πάνω μέρος του. 90
Όπως και στο πρώτο concept το μπροστινό ταμπούκι έχει τρεις λειτουργίες. Πρώτον είναι ο μεγαλύτερος αποθηκευτικός χώρος του σκάφους, δεύτερον μπορούν να καθίσουν μέχρι και τρία άτομα και τρίτον μπορούν να κοιμηθούν δύο άτομα καλύπτοντας το 95 ο εκατοστημόριο του πληθυσμού. Η είσοδος της τουαλέτας σε αυτό το concept βρίσκεται στη μπροστινή πλευρά της κονσόλας. Η πόρτα είναι συρόμενη ενώ και σε αυτή τη περίπτωση ο χρήστης δεν μπορεί να είναι σε όρθια στάση. 91
Στο εσωτερικό της τουαλέτας ο χρήστης μπορεί να κάνει πλήρη περιστροφή ενώ επιτρέπεται η κύρτωση στη μέση. Στην πρύμνη του σκάφους υπάρχει ένας καναπές σχήματος «Γ». Με την προσαρμογή του πτυσσόμενου τραπεζιού δημιουργείται ένας χώρος εστίασης οπού πληρεί τις προδιαγραφές που έχουν τεθεί παραπάνω. Από τέσσερα έως πέντε άτομα μπορούν να καθίσουν ταυτόχρονα στο χώρο αυτό αφού εκτός από τον καναπέ μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν κάθισμα και το μπαλόνι του σκάφους. Το τραπεζάκι και σε αυτή τη περίπτωση έχει ρυθμιζόμενο ύψος. 92
Στο συγκεκριμένο προσχέδιο η πλάτη του καναπέ πέφτει καλύπτοντας το χώρο του καθρέπτη και δημιουργεί χώρο ύπνου για δύο άτομα εξυπηρετώντας το 80 ο εκατοστημόριο του πληθυσμού. 93
Τα φωτοβολταικά βρίσκονται στο τελευταίο τμήμα του plexiglas και παρέχουν ημερισίως 12 έως 15 Amper ηλεκτρικής ενέργειας. 94
4.2.3 Concept 3 Το τρίτο προσχέδιο έχει μια πιο κοινότυπη μορφή από τα προηγούμενα δύο προσχέδια. Τα κύρια γνωρίσματά του είναι η κονσόλα και τα rollbar του όπου αναδεικνύουν ένα πιο μαχητικό χαρακτήρα. 95
Η κονσόλα είναι τοποθετημένη δεξιά του σκάφους παραχωρώντας έτσι έναν άνετο διάδρομο κίνησης. Στο δεξί τμήμα της κονσόλας βρίσκονται όλα τα απαραίτητα όργανα πλοήγησης και ένα παρμπρίζ από Plexiglas όπου προστατεύει τον κυβερνήτη από το θαλασσινό νερό. Στο αριστερό τμήμα της βρίσκεται η είσοδος της τουαλέτας. Η είσοδος της τουαλέτας βρίσκεται σε ύψος 1.5 μέτρο από το deck επομένως ο χρήστης δεν χρειάζεται να σκύψει πολύ για να μπει στο εσωτερικό της τουαλέτας. 96
Η τουαλέτα βρίσκεται 20 εκατοστά κάτω από την επιφάνεια του deck. Οι χρήστες δεν μπορούν να είναι σε τελείως όρθια θέση όμως μπορούν να κάνουν πλήρη περιστροφή και κύρτωση στη μέση τους. Οι συνθήκες είναι οι ίδιες για το μπροστινό ταμπούκι και το διθέσιο καναπέ με το προσχέδιο 1. Η εξασφάλιση στεγανότητας κάνει το εσωτερικό των καθισμάτων ως χρήσιμο αποθηκευτικό χώρο, ενώ στο μεγάλο καναπέ της πλώρης μπορούν να κοιμηθούν δύο χρήστες καλύπτοντας το 95 ο εκατοστημόριο του πληθυσμού. 97
Ο χώρος εστίασης βρίσκεται στην πρύμη του σκάφους. Το σχήμα του καναπέ επιτρέπει σε πέντε χρήστες να κάθονται ταυτόχρονα στο χώρο αυτό αλλά και σε έναν έκτο χρήστη χρησιμοποιώντας την καμπυλότητα του μπαλονιού για κάθισμα. Η επιφάνεια από το τραπεζάκι θα μπορούσε να έχει είτε κυκλικό είτε οβάλ σχήμα. Εσωτερικά των καθισμάτων βρίσκεται ο χώρος όπου τοποθετούνται οι μπαταρίες και ο υπόλοιπος απαραίτητος εξοπλισμός του σκάφους. 98
Στον καναπέ αυτό προσαρμόζεται ένα ορθογώνιο μαξιλάρι το οποίο στηρίζεται με πηχάκια στα ακριανά και στο κέντρο του καναπέ. 99
Τα φωτοβολταικά τοποθετούνται στην πολυεστερική επιφάνεια που ενώνει τα rollbar και με ηλιοφάνεια παρέχουν 11 έως 12 Amper ηλεκτρικής ενέργειας ημερισίως. 4.2.4 Αξιολόγηση προσχεδιαστικής φάσης Ακολουθεί η αξιολόγηση των προσχεδίων με γνώμονα την πρακτικότητα, την ικανοποίηση του μεγαλύτερου πληθυσμού των χρηστών, την εξασφάλιση της ηλεκτρικής ενέργειας αλλά και την αισθητική. Η θέση του οδηγού στην πρώτη στήλη βαθμολογείται με βάση τα πόσα άτομα μπορούν να καθίσουν. Είναι θετικός ο αριθμός 2 αφού θα ήταν καλό να μπορούν να βρίσκονται δύο χρήστες στη θέση αυτή. Στη συνέχεια η ίδια θέση βαθμολογείται με βάση την πρακτικότητα της σε κλίμακα από 1 έως 5. Η ίδια ακριβώς βαθμολογία γίνεται και στην είσοδο της τουαλέτας. Οι χώροι ύπνου τόσο για την πλώρη όσο και για την πρύμη του σκάφους βαθμολογούνται με άριστα την κάλυψη του 95 ο εκατοστημορίου του πληθυσμού. Ο χώρος εστίασης βαθμολογείται για τη χωρητικότητα του σε άτομα. Όσο πιο μεγάλος ο αριθμός τόσο το καλύτερο. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με τη στήλη των διαδρόμων κίνησης. Η αξιολόγηση ηλεκτρικής ενέργειας γίνεται με βάση την απόδοση των φωτοβολταικών σε Amber. Η τελευταία στήλη είναι της αισθητικής όπου η βαθμολογία γίνεται σε κλίμακα από 1 έως 5. 100
Θέση οδηγού (χωριτικότητα) Θέση οδηγού (πρακτικότητα) Είσοδος wc Χώρος ύπνου στην πλώρη Χώρος ύπνου στην πρύμη Χώρος εστίασης (χωριτικότητα) Διάδρομοι κίνησης Ηλεκτρική ενέργεια Αισθητική Concept 1 Concept 2 Concept 3 1 άτομο 5/5 3/5 95/95 76/95 3-5 άτομα 1 11-12 Amber 2 άτομα 4/5 4/5 95/95 80/95 5-6 άτομα 3 12-15 Amber 1 άτομο 5/5 4/5 95/95 78/95 5-6 άτομα 1 11-12 Amber Το Concept 2 κατέχει τις υψηλότερες βαθμολογίες και εν τέλει επιλέχθηκε. Μετά από την καθοδήγηση του επιβλέποντα καθηγητή συγκεκριμενοποιήθηκαν τα μειονεκτήματα του Concept 2 που επιλέχθηκε τα οποία αφορούσαν τους δύο πολύ στενούς διαδρόμους κίνησης στα πλαινα του σκάφους, την πρακτικότητα της θέσης του οδηγού, τη στήριξη του plexiglas αλλά και τα δεσίματα που θα πρέπει να τοποθετηθούν στη πλώρη έτσι ώστε να είναι πιο ασφαλή για τους χρήστες που κάθονται η ξαπλώνουν εκεί. 4 5 2 4.3 Εταιρική Ταυτότητα Στα πλαίσια της εργασίας, είναι ανάγκη να δημιουργηθεί μια ταυτότητα για την εταιρία που θα αναλάμβανε την παραγωγή του φουσκωτού προς σχεδίαση. Αν και δεν θα διερευνηθεί σε βάθος, θα γίνει μια μικρή σχεδιαστική διαδικασία στο κομμάτι αυτό. Ο σχεδιασμός αυτής της μάρκας περιλαμβάνει: υν στο τελικό σχέδιο του σκάφους 4.3.1 4.3.2 Guidelines εταιρικής ταυτότητας Η εικόνα της μάρκας πρέπει να αποπνέει εμπιστοσύνη στον καταναλωτή για την αξιοπιστία των μοντέλων της. Η εικόνα της θα πρέπει να αποπνέει δυναμικότητα. Η εικόνα της πρέπει να παραπέμπει στο θαλάσσιο στοιχείο. Το όνομα της μάρκας θα πρέπει να προσεγγίζει το παγκόσμιο κοινό. Παραδείγματα Εταιρικής Ταυτότητας Ανταγωνιστών 101
4.3.3 Προτάσεις εταιρικής ταυτότητας Ultra Marine Η ονομασία αυτή παραπέμπει στο θαλάσσιο στοιχείο ενώ παράλληλα δημιουργεί από μόνη της το βασικό κορμό της χρωματικής της παλέτας. 102