ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΦΩΤΙΣΜΟΥ ΓΗΠΕΔΩΝ

Τ.Ε.Ι. ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ Σ.Τ.ΕΦ. ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΦΩΤΙΣΜΟΥ ΓΗΠΕΔΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΣΠΟΥΔΑΣΤΟΥ ΜΠΑΛΛΑ ΛΑΜΠΡΟΥ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΡΑΚΟΥΛΙΔΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΒΑΛΑ

Π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν α... οελ. 1 n p 0 X o x o q... οελ. 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 1.1. Γενι,κές α ρ χ έ ς φ ω χ υ α μ ο ύ o p t o μ o l... σελ. 3 18 Γι^πεδα πo5oσφαl pou k o l r u g b y... οελ. 3-7 Σ τ ά δ ι α... οελ. 6-9 Γήιτεδα Μ π ά ο κ ε τ... οελ. 10 Γήπεδα Β ό λ λ ε υ... οελ. 11 Γ ή π ε δ α Τ έ ν ν ι ς... οελ. 12-19 Ι π π ό δ ρ ο μ ο ι... οελ. 15 1.2. Απο:ιτήοεις για την λήψη με μηχανές κ ι ν η μ α τ ο γ ρ ά φ ο υ ή τ η λ ε ο ρ ά ο ε ω ς... οελ. 1 & -17 1.3. Ο ρ ι ο μ ο ι... οελ. 18 Κ Ε ΦΑΛΑΙΟ 2 Μ ε λ έ τ η φ ω τ ι ο μ ο ύ γ η π έ δ ω ν... οελ. 19-28 2.1. Κρι τ ή ρ ι α ο χ ε δ ι α ο μ ο ύ και υπολογ ι ο μ ο ύ ε γ κ α τ α ο τ ά ο ε ω ς... οελ. 19-23 Ο ι κ ο ν ο μ ι κ ά κ ρ ι τ ή ρ ι α... οελ. 23 Αιοθητικά κ ρ ι τ ή ρ ι α... οελ. 23-2 4 2.2. Τα χρηο ιμοποιούμενα μ έ σ α... οελ. 2 5 28 Λ α μ π τ ή ρ ε ς... οελ. 25 Π ρ ο β ο λ ε ί ς... οελ. 2 5-2 6 Τα ο τ η ρ ι γ μ α τ ο... οελ. 27 Π α ρ ά γ ο ν τ ε ς που ε π η ρ ε ά ζ ο υ ν την επιλογή των υλικών... οελ. 2 7 28 Πο:ράδειχμα η λ ε κ τ ρ ο φ ω τ ι ο μ ο ύ Ε.Σ. Τ ρ ι κ ά λ ω ν... οελ. 2 9-7 0 Β ι β λ ι ο γ ρ α φ ί α... οελ. 29 Π Α Ρ Α Ρ Τ Η Μ Α Π ί ν α κ ε ς... οελ. Φωτιοτικά οώ μ ο τ α κο. ι λ α μ π τ ή ρ ε ς... οελ. Φ ω τ ο γ ρ α φ ί ε ς... οελ.

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Οπως γνωρίζουμε όλοι η όραση καί η ακουή είναι οι βασικότερες αισθήσεις του ανθρώπου. Γιά το λόγο αυτό ο άνθρωπος έχει καταβάλει σημαντικές προσπάθειες για να εξασφαλίσει την καλύτερη δυνατή άνεση στον οπτικό και ακουστικό τομέα. Στην εργασία αυτή επιχειρεγται μιά θεωρητική εισαγωγή γιά τον φωτισμό υπαίθριων αθλητικών εγκαταστάσεων με τύπους θεωρίες, ορισμούς και άλλα στοιχεία που πήραμε ΟΠΟ τα δύο βιβλία φωτοτεχνίσς που είχαμε σαν βιβλιογραφία. (Φως και ήχος του Διονύση Ευθυμιάτου και Φωτοτεχνία, Ηλεκτρικές Συσκευές του Φιλίππου I. Δημοπούλου). την επιλογή του σωστού φωτισμού στις υπαίθριες αθλητικές ς χρειάζεται σωστή μελέτη η οποία απαιτεί τη χρήση οργάνων (φωτισμόμετρο ή λουξόμετρο) και ηλεκτρονικού Για εγκαταστάσε κατάλληλων υπολογιστή. Στο κεφάλαιο 1 της εργασίας έχουμε ^έχουμε μια θεωρητική εισαγωγή για τον φωτισμό διαφόρων τύπων υπαίθριων αθλητικών εγκαταστάσεων. Στο κεφάλαιο 2 έχουμε τα κριτήρια σχεδιασμού και υπολογισμού του Ε.Σ.Τρι κάλων, με στοιχεία που μας δόθηκαν σπο τον Ηλ/γο Μηχανικό Παντελή Οικονομίδη αντιπρόσωπο της Γερμανικής Εταιρείας SCHMIT-STRAHL η οποία έκανε την μελέτη ηλεκτροφωτισμού του σταδίου. Στο τέλος συμπληρώνουμε με ένα παράρτημα με πίνακες, φωτογραφίες καί ένα προσπέκτ φωτιστικών που χρησιμοποιούνται γιά τον ηλεκτροφωτισμό ιπιαίθριων εγκαταστάσεων.

Κ ΕΦ Α Λ Α ΙΟ 1 ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΟΡΙΣΜΟ] ΦΩΤΙΣΜΟΥ

1.1 Γ ΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ <?i.!liz:mqy ΟΡΙΣΜΟΙ Φωτιοαό<ί υπαιβοίων αθλητικών εγκοίαοτάσεων 0 φωτισμός μιάς υπαίθριας αθλητικής εγκαταστάσεως, σήμερα με την απ' ευθείας μετάδοση των αγώνων απο την τηλεόραση πρέπει να είναι κατάλληλος για έγχρωμη τηλεοπτική λήψη και ανάμετάδοση του αγώνα. Παράλληλα, ο καλός φωτισμός εξασφαλίζει την μεγαλύτερη άνεση τόσο του θεατή όσο καί του παίκτη, του οποίου αυξάνει και την απόδοση. 0 τεχνητός φωτισμός των υπαίθριων εγκαταστάσεων είναι πιό δύσκολος από εκείνο των εσωτερικών. Η απουσία το ιχωμιάτων, που δισχέουν το φώς, δυσκολεύει το έργο του τεχνητού φωτισμού, που πρέπει νά φωτίσει αρκετά χωρίς την δημιουργία θαμβώσεως. Ποσοτικά, ο καλός φωτισμός καθορίζεται απο την οριζόντια και κατακόρυφη ένταση φωτισμού, ποιοτικά, ο φωτισμός είναι καλύτερος, εάν προκαλεί μικρότερη θάμβωση εάν οι σκιές δεν είναι βαθειές, εάν το φώς έχει την κατάλληλη κατεύθυνση και εάν η χρωματική απόδοση είναι καλή. Η πείρα έχει αποδείξει οτι όταν αυξάνει η ένταση φωτισμού, για να αυξηθεί αντίστοιχα και η οπτική άνεση, η ποιότητα φωτισμού πρέπει νά βελτιωθε ί. Ανάλογα μέ το άθλημα έχουμε καί ιδιαίτερες απαιτήσεις στούς διαφόρους τύπους εγκαταστάσεων. Οι διάφοροι διεθνείς ή εθνικοί κανονισμοί καθορίζουν την μέση ένταση Φωτισμού για τον κάθε τύπο. Συνήθως, καθορίζεται η οριζόντια ένταση φωτισμού στο έδαφος ή σε ορισμένο ύψος (π.χ. Im) απο αυτό καθώς και η κατακόρυφη ένταση φωτισμού για την εξασφάλιση της ορατότητας της μπάλας σε σχετικά μεγάλο ύψος καθώς και την σωστή τηλεοπτική αναμετάδοση. Στη συνέχεια θα δούμε τις ιδιαίτερες απιτήσεις σε διάφορους τύπους εγκαταστάσεων. α) Γήπεδα ποδοσοαίοου και rueby^ χρησιμοποιούνται μεταλλικοί ιστοί μεγάλου ύψους που στην κορυφή φέρουν Στον πίνακα 1.1 καθορίζονται σε Lux οι τιμές μέσης οριζόντιας εντάσεως φωτισμού μετά από 100 ώρες λειτουργίας της εγκαταστάσεως σύμφωνα με τις Οι αγώνες ποδοσφαίρου και ράγκμπυ γίνονται σε γήπεδα ομοίων διαστάσεων (σχήμα 1.1) και με παρόμοιες συνθήκες (καλή ύψους 12 εως 15m απο την επιφάνεια του εδάφους). ορατότητα Επομένως, μέχρις η μελέτη φωτισμού στα δυο είδη γηπέδων μπορεί να γίνει και κατά τον ίδιο τρόπο. Πολλά γήπεδα άλλωστε χρησιμοποιούνται και για τα δυο είδη αγώνων. (Σχήμα 1.1) 0 φωτισμός των γηπέδων αυτών πρέπει να είναι συμμετρικός. Συνήθως δικτύωμα για την τοποθέτηση των φωτιστικών σωμάτων. Για τον κατακόρυφο φωτισμό των ορίων του γηπέδου (π.χ. των γωνιών) οι επαρκή στύλοι τοποθετούνται σε αρκετή απόσταση απο αυτά. Για την προπόνηση, απαιτείται ένταση φωτισμού 250 Lux και συντελεστής ομοιομορφίας Εμ ι ν ;Εμ α χ =1:3 Στο σχήμα 1.2 φαίνονται τρεις τυπικές διατάξεις στύλων, για γήπεδα προπονήσεων. τερματοφύλακα. Η διάταξη (α) είναι Η (β) δεν μπορεί πιό οικονομική αλλά να χρησιμοποιηθεί ενοχλεί τον όταν υπάρχουν κερκ ίδες. Για τους αγώνες, η ένταση φωτισμού, που απαιτείται είναι συνάρτηση τόσο της μεγαλύτερησ σποστάσεως στην οποία μπορεί να βρεθεί ένας θεατής από το κέντρο του γηπέδου, όσο και της χωρητ ικότητάς του. απαιτήσεις της UEFA.

- ^ r r - i - 0 - - 1 i i.l... Σ Χ Η Μ Α 1.1. 0 : - _ - Ι - : Γ Ϊ I v / I U t A - t IXHMA 1.2.

ΠΙΝΑΚΑΕ 1.1 ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ Εως 10000 Εως 20000 Ανω των 20000 ΜΕΓΙΣΤΗ ΑΠΟΣΤΑΣΗ Cm] 130 150 180 ΕΛΑΧΙΣΤΗ ΜΕΣΗ ΕΝΤΑΣΗ [Lux] 150 250 400 ΕΠΙΘΥΜΗΤΗ ΜΕΣΗ ΕΝΤΑΣΗ [Lux] 250 400 800 και μεγσλύπ 0 φωτισμός γίνεται με την βοήθεια προβολέων μεγάλης ισχύος. Εαν υπάρχουν μεγάλες απαιτήσεις χρωματικής απόβοσεως, χρησιμοποιούνται λαμπτήρες με αλογονίδια μετάλλων, ισχύος 2000 W εως 5000 W. Για λόγους ασφαλείας επιβάλλεται η χρηαιμοποίηση, παράλληλα με τους λαμπτήρες εκκενώσεως, λαμπτήρες με αλογόνο, που θα δίνουν περίπου το 5% της συνολικής ροής. Οι λαμπτήρες αυτοί ανάβουν αμέσως μετά από μιά στιγμιαία πτώση τάσεως. Η χρησιμοποίηση ειδικών εκκινητών πολύ υψηλής τάσεως, που επιτρέπουν το άμεσο άναμμα των λαμπτήρων εκκενώσεως, μετά παροδική πτώση τάσεως, είναι μέχρι σήμερα οικονομικά ασύμφορη. Οι προβολείς μπορούν να τοποθετηθούν συγκεντρωμένοι στην κορυφή στύλων ή κατά μήκος γραμμών επάνω από τις κερκίδες. Οι εξής τρείς διατάξεις (σχήμα 1.3) κρίνονται γενικά ως ικανοποιητικές. 1. Διάταξη στις 4 γωνίες του γηπέδου.-(αχ.ήμα 1.3α) Οι στύλοι πρέπει να βρίσκονται στην διαγραμμισμένη ζώνη του οχήματος 1.3α σε επιθυμητή απόσταση 10m απο την γραμμή των τερμάτων. Οι στύλοι μπορούν να είναι μακρυά απο τις γωνίες του γηπέδου μόνον όταν διάδρομος αθλητισμού περιβάλλει το γήπεδο με την χλόη. 0

ΣΧΗΜΑ 1.3. Οι πιο χαμηλοί προβολείς πρέπει να βρίσκονται σε ύψος τουλάχιστον 30 έως 45m, ώστε η γωνία μεταξύ της κατακορύφου (πρός τα κάτω) και του οπτικού άξονα του προβολέα να μην είναι μεγαλύτερη των 65 (σχήμα 1.4). Το ύψος h των προβολέων αυτών (απο το γήπεδο) στήν διάταξη αυτή (όπως και στην επόμενη) μπορεί να προσδιορισθεί με βάση τον κανόνα. 0,42 < - < 0,45

οπού α οριζόντια απόσταση αεταξύ του στύλου και του κέντρου του γηπέδου. 0 πρακτικός αυτός κανόνας βγαίνει απο την ανάγκη συμβιβασμού μεταζύ της υπάρξεως της αναγκαίας εντάσεως φωτισμού στα κατακόρυφα επίπεδα και της μείωσης της θαμβώσεως των παικτών. Ετο σχήμα 1.4α Φαίνονται οι συστάσεις ορισμένων χώρων για τις θέσεις των στύλων. 2. Πλευρική διάταεη (σγήυα 1.3Β) Για τον φωτισμό χρησιμοποιούνται επίσης 4 στύλοι, αλλά τοποθετημένοι πιο κοντά στο κέντρο, από εκείνους της διατάξεως (α). Προκύπτει, επομένως, οικονομία στο ύψος των στύλων και στην ενέργεια. Παρουσιάζει το μειονέκτημα της θαμβώσεως του τερματοφύλακα, όταν δέχεται επιθέσεις απο πλάγιες θέσεις. Στις διατάζεις (α) και (β) πρέπει να μελατηθεί ιδιαίτερα το πρόβλημα της μη προβολής στο γήπεδο της σκιάς της σκεπής των κερκίδων, όταν αυτή η σκεπή υπάρχει. 3. Διάταζη των ποοβολέων πάνω απο τις, κερκίδες (σνήυα 1,3ν) Η λύση αυτή είναι δυνατή, όταν η γενική αρχιτεκτονική του χώρου το επιτρέπει: α) Η οροφή των κερκίδων πρέπει να βρίσκεται σε ύψος τουλάχιστον 20m (απο τον χώρο των αγώνων). β) Η οριζόντια απόσταση r των προβολέων απο τα άκρα του γηπέδου πρέπει να είναι αρκετή, ώστε να υπάρχει η κατακόρυψη ένταση φωτισμού στα σημεία αυτά. Υπενθυμίζεται ότι Εν r Εη h

Επομένως, ενώ η λύση αυτή μειώνει τις σκιές γύρω απο τους παίκτες, έχει γενικά το μειονέκτημα του μικρού κατακόρυφου φωτισμού στα άκρα. Κατά τα άλλα, μπορεί να είναι μιά λύση κομφη, με εύκολα προσιτές τις θέσεις των προβολέων. Γιά την μέτρηση της μέσης εντάσεως φωτισμού, πρέπει να μετρηθούν οι εντάσεις φωτισμού σε διάφορα σημεία του γηπέδου. Στο σχήμα 1.5 φαίνεται μια τέτοια επιλογή σημείων. Στο σχήμα 1.6 φαίνεται υλοποίηση του φωτισμού ενός γηπέδου με μέση ένταση φωτισμού στο γήπεδο 1000 Lux και στους διαδρόμους για αγώνες δρόμου 200 Lux. Στο σχήμα φαίνονται και οι σκοπεύσεις των προβολέων. Χρησιμοποιούνται 112 προβολείς για τον φωτισμό των γηπέδων Iπροβολείς για τον φωτισμό των διαδρόμων. Υψος 30m. Οι λαμπτήρες, που χρησιμοποιούνται είναι με ιωδίδια μετάλλων 2 Kw/190000 Im. Στο σχήμα 1.6α φαίνεται το γήπεδο φωτισμένο. Βί Στάδια 0 φωτισμός ενός σταδίου πρέπει να μελετηθεί ενιαία γιά όλο τον χώρο. Οι απαιτήσεις για την ένταση φωτισμού ενός τμήματος του σταδίου εξαρτώνται από το άθλημα γιά το οποίο προορίζεται το τμήμα αυτό, όπως φαίνεται καί απο τον πίνακα 1.2., στον οποίο οι τιμές μέσης εντάσεως φωτισμού δίνονται σε Lux, μετά από 100 ώρες λειτουργίας. ΠΙΝΑΚΑΣ 1.2 ΑΘΛΗΜΑ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΑΓΩΝΑΣ Αλματα 50 200 Ρίψεις 50 200 Δρόμοι(οχι με εμπόδια) 30 200 Η ομοιομορφία οριζόντιας εντάσεως (Eex/Eu=o) πρέπει να είναι τουλάχιστον 0,6. Στα άλματα πρέπει να έχει εζασφαλισθεί η καλή ορατότητα; α) Σε "μήκος", της γραμμής β) Σε "ύψος", του δοκαριού γ) "Επί κοντώ", του δοκαριού καί του σημείου στηρίξεως του

κονταριού. Στις ρίψεις, θα ήταν αρκετός ο φωτισμός του χώρου, όπου κινείται ο αθλητής. Για λόγους ασφάλειας, απιτείται ο φωτισμός όλης της τροχιάς ρίψεως. Αυτό οδηγεί, γενικά, στον φωτισμό του μεγαλύτερου μέρους του σταδίου. Η διάταξη του σχήματος 1.3α μπορεί να θεωρηθεί, γενικά, ως ικανοποιητική. Η θέση α</τή των στύλων επιτρέπει τον κατάλληλο προσανατολισμό ορισμένων προβολέων, ώστε να φωτίζουν τις καμπύλες των διαδρόμων, όπου τρέχουν οι αθλητές. Οι αποστάσεις των 10m και 15m του σχήματοσ 1.3α (που αφ ορά γήπεδο ποδοσφαίρου) δεν μπορούν να τηρηθούν στην συγκεκριμένη περίπτωση. Αντίθετα πρέπει να τηρηθεί η ανισότητα 0,42<(h/d)<0,45 (σχήμα 1.4(a)) ώστε να υπάρχει ο συμβιβασμός μεταξύ μειώσεως της θαμβώσεως και υπάρξεως ικανοποιητικής εντάσεως φωτισμού στα κστακόρυφα επίπεδα. Επειδή, γενικά, ο αθλητής βλέπει πρός ορισμένη κατεύθυνση, ο τοπικός φωτισμός, μπορεί να γίνει με προβολείς, τοποθετημένους πίσω σπο τον αθλητή. Για τα άλματα απαιτούνται τα εξής ύψη: Σ.ΧΗΜΑ 1.7. γ) Γήπεδα, υπάσκετ Σε "ύψος" Σε "μήκος" "Επί κοντώ" h>=10m h>=13m h>=8m Στο σχήμα 1.8 φαίνεται ένα γήπεδο μπάσκετ. Η μέση οριζόντια ένταση φωτισμού, που απαιτείται, μετά από 100 ώρες λειτουργίας είναι 150 Lux για τις προπονήσεις και 300 έως 500 Lux για τους αγώνες. 0 ελάχιστος συντελεστής ομοιομορφίας είναι 0,7. Μιά κλασική εγκατάσταση φωτισμού με 3X4 προβολείς φαίνεται στο σχήμα 1.9. Οι στύλοι πρέπει να είναι τοποθετημένοι μπροστά από τα καλάθια. Στην αντίθετη περίπτωση, τα μέτρα για την μείωση της θαμβώσεως θα οδηγούσαν σε μή επαρκή φωτισμό των καλαθιών.

Μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι έξης λαμπτήρες: Για προπόνηση: Αλογόνων 1000 W, νατρίου υ.π. 250 W, αλογονιδίων 400 W. Για αγώνες: Αλογόνων 2000 W, νατρίου υ.π. 400 W, αλογονιδίων 1000 W. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην αποφυγή του στροβοσκοπικού φαίνομένου. Γιά μεγαλύτερη ομοιομορφία, είναι δυνατή η χρησιμοποίηση 6 στύλων. Στο σχήμα 1.10 φαίνεται ένας συνδυασμός 13 σημείων για την μέτρηση της μέσης εντάσεως. [DOG 6) Γήπεδα Βόλευ Οπως και το μπάσκετ, είναι παιχνίδι γρήγορο. Επομένως πρέπει να δοθεί προσοχή στην αποφυγή του στροβοσκοπικού φαινομένου. Η μπάλα μπορεί να βρεθεί σε ύφος 4 σι. Στο σχήμα 1.11 φαίνεται ένα γήπεδο βόλευ.

Η μέση οριζόντια ένταση φωτισμού, που απαιτείται, μετά από 100 ώρες λειτουργίας είναι 150 Lux για τις προπονήσεις και 300 Lux για τους αγώνες. 0 ελάχιστος συντελεστής ομοιομορφίας πρέπει να είναι 0,6. Στο σχήμα 1.12 φαίνονται δύο δυνατές διατάξεις γιά τον φωτισμό του γηπέδου. Η πρώτη εξασφαλίζει μεγαλύτερη άνεση ενώ η δεύτερη μ ικρότ ερο κόστος. Στο σχήμα 1.13 φαίνεται ένας συνδυασμός 10 σημείων για την μέτρηση της της μέσης εντάσεως στο έδαφος. l U. I II. ε) Γήπεδα ' xy_ls Το γεγονός οτι υπάρχει ευνοημένη κατεύθυνση στο παιχνίδι, οδηγεί σε πλευρική διάταξη των προβολέων. Στο σχήμα 1.14 φαίνεται ένα γήπεδο τέννις. Για τις μέσες οριζόντιες εντάσεις φωτισμού στο έδαφος μετά από 100 ώρες λειτουργίας, οι αγγλικοί κανονισμοί συμβουλεύουν τις τιμές του πίνακα 1.3 καί οι γαλλικοί του πίνακα 1.4.

ΣΧΗΜΑ 1.14. ΠΙΝΑΚΑΣ 1.3 ΕΙΔΟΣ.ΔΓΩΝΑ Eu Συντελεστής Υφος Σωμάτων [Lux] Ομοιομορφίας [m] Διεθνής ή Εθνικός 500 0,6 10 Ελάχιστο Tonικός 300 0,5 10 Προπονήσεως 150 0,5 8 ΠΙΝΑΚΑΣ 1.4 ΕΙΔΟΣ ΑΓΩΝΑ Eu Συντελεστής [Lux] Ομοιομορφίας Αγώνας 600 0,7 Προπονήσεις 300 0,7 Είναι δυνατή η χρησιμοποίηση μιας απο τ διστάζεις του σχήματος 1.15. Χαρακτηριστικά αναφέρεται οτι στην διάταξη (α) απαιτούνται 8 προβολείς για τις τιμές των γαλλικών κανονοσμών. Γιά την προπόνηση: Αλογόνων 1000 W ή νατρίου 250 W. Για τους αγώνες : Αλογόνων 2000 W ή νατρίου υ.π. 400 W. Στο σχήμα 1.16 «ραίνεται ένας συνδυασμός 13 σημείων γιά την μέτρηση της μέσης εντάσεως φωτισμού στο έδαφος.

I'ujZloO-q ' 'ςη vwhxi

οτ) ImiQSoQUQi Οι διάδρομοι των ιπποδρομιών έχουν πλάτος 20 έως 30 m και διάφορα μήκη. Γιά τον φωτισμό των μεγάλων αυτών επιφανειών απαιτείται η χρησιμοποίηση πηγών μεγάλης ισχύος: Πυρακτώσεως με αλογόνα 2000 W, αλογονιδίων μετάλλου 2000 W ή νατρίου υφηλής πιέσεως 1000 W. Οι εντάσεις φωτισμού που απαιτούνται, μετά από λειτουργία 100 ωρών, δίνονται στον πίνακα 1.5. ΠΙΝΑΚΑΣ 1.5 Είδος Αγώνα Μέση Ενταση Φωτισμού [Lux] ΠΡΟΠΟΝΗΣΕΩΣ ΑΓΩΝΑ Χωρίς Εμπόδια Με εμπόδια Χωρίς Εμπόδια Με Εμπόδια 100 150 200 300 Γιά έγχρωμη λήψη φωτογραφιών η ένταση πρέπει να είναι 2000 Lux. Η ομοιομορφία 0,5. Η κατάλληλη διάταξη των στύλων φαίνεται στο σχήμα 1.17.

Απαιτταεια via την λή'ΐ/η αε unynvec κι νηαατονοά<αου ή τπλεοοάαί''^0^ Για την ασπρόμαυρη ληφη καί αναμετάδοση δεν υπάρχουν ιδιαίτερες απαιτήσεις. Γενικά εντάσεις οριζοντίου φωτισμού 300 Lux και λόγος Ev/Eh μεγαλύτερος ή ίσος του 0,5 κρίνονται ως ικανοποιητικές συνθήκες λήψεως και αναμεταδόσεως. Για έγχρωμη τηλεοπτική λήψη και αναμετάδοση με ταινία 160 ASA καί χρόνος λήψεως 1/50 sec και 1/100 sec (αργό γύρισμα), οι εντάσεις κστακορύφου φωτισμού, που απαιτούνται καθορίζονται σε Lux στον πίνακα 1.2.1 ΠΙΝΑΚΑΣ 1.2.1. ΔΙΑΦΡΑΓΜΑ Χρόνος Λήψεως F:2,8 F:4 F:5,6 1/50 sec 600 1200 2400 1/100 sec 1200 2400 4800 Η διεθνής επιτροπή φωτισμού (G.I.E.) καθορίζει μόνο μιά τιμή εντάσεως κστακορύφου γιά κάθε διάφραγμα μηχανής λήψεως τηλεοράσεως. Οι αντίστοιχες τιμές φαίνονται στον πίνακα 1.2.2. ΠΙΝΑΚΑΣ 1.2.2. Ενταση Φωτισμού [Lux] Οι τιμές του πίνακα αυτού υπολογίζονται ως εξής: Γιά να έχουμε καλή λήψη με διάφραγμα F:4 απαιτείται λαμπρότητα του αντικειμένου που θα αναμεταδοθεί 200 Cd/tn^. Εάν το αντικείμενο αυτό έχει συντελεστή ανακλάσεως 0,42, η ένταση του φωτισμού απέναντι απο την μηχανή πρέπει να είναι 1500 lux. Στην Γαλλία επιθυμητή ένταση Φωτισμού σε κατακόρυφο επίπεδο και σε ύψος Im, ώστε να γίνεται καθαρή αναμετάδοση από έγχρωμη τηλεόραση είναι 1400 lux. Στον πίνακα 1.2.3 φαίνονται οι απαιτήσεις τού Αγγλικού BBC για αναμετάδοση από έγχρωμη τηλεόραση ΠΙΝΑΚΑΣ 1.2.3. Εν Στύλοι στις ΕΗ [Lux] [Lux] 4 γωνίες Πλευρικός Φωτισμός Ελάχιστη 800 1600 800 Επιθυμητή 1400 2800 1400 Στην Γερμανία δέχονται ως ελάχιστη ένταση κστακορύφου φωτισμού το 500 lux. Η επιθυμητή ένταση κατακορύφου Φωτισμού είναι 1000-1500 lux. Γενικά μειώνεται το διάφραγμα γιά την αύξηση του βάθους και χρησιμοποιούνται τηλε-ψακοί για την συγκέντρωση της λήψεως σε συγκεκριμένη περιοχή. Τα διαφράγματα που χρησιμοποιούνται συνήθως είναι Ε:2,8 Ε:4.

Η πράξη έχει αποδείξει ότι απαιτείται σχετικά καλή ομοιομορφία κατακόρυφου φωτισμού: Εν εχαχ. ------- >=0,4 Οι απότομες μεταβολές της γωνίας της μηχανης λήψεως επιβάλουν μικρή ταχύτητα μεταβολής της εντάσεως του φωτισμού: ΔΕ/Ε ----- <= 5% (1 m) ΔΧ Ανάλογα με την διάταξη των φωτιστικών σωμάτων ο λόγος Ev/Eu κυμαίνεται μεταξύ του 0,5 και του 1. Η Οψη του γηπέδου πρέπει να είναι κατά το δυνατόν ομοιόμορφη. 0 συντελεστής οριζόντιας ομοιομορφίας πρέπει να είναι Eex/Eueo>=0,6. Για την επιτυχία καλής εικόνας, το βάθος πρέπει να είναι καλά φωτισμένο. Αυτό επιβάλει κατακόρυφη ένταση φωτισμού του βάθους (π.χ. των κερκίδων) τουλάχιστον ίσο πρός το 40% του κατακόρυφου φωτισμού στον χώρο των αγώνων. Η χρωματική θερμοκρασία των πηγών πρέπει να είναι μεταξύ 3000 Κ και 6000 Κ με επιθυμητές θερμοκρασίες μεγαλύτερες των 4000 Κ. Σε πολλές περιπτώσεις το χρώμα των πηγών πρέπει να συνδυάζεται και με το Φώς της ημέρας. Η χρωματική απόδοση δεν πρέπει να είναι μικρότερη του 65 (στην κλίμακα του 100). Ιδιαίτερα αρμόζει η χρησιμοποίηση λαμπτήρων με αλογονίδια μετάλλων, λύση που συμβιβάζει τις τεχνικές και οικονομικές απαιτήσεις.

L.l. Οοισαοί Φως : Ονομάζεται το είδος της ενέργειας που διεγείρει το μάτι. Στις περισσότερες περιπτώσεις η εκπομπή του φωτός οφείλεται στην υψηλή θερμοκρασία των φωτοβολούντων σωμάτων. Φωτεινή ισχύς ή Φωτεινή Ροή Φ (Lm) : Είναι η φωτιστική ισχύς που χαρακτηρίζει ένα λαμπτήρα και μετριέται σε Lumen. Φωτεινή ένταση I (Cd) ; Είναι ο λόγος της εξερχόμενης ροής από κάποια φωτεινή πηγή προς τηντιμή της στερεάς γωνίας δια της οποίας διέρχεται η ροή αυτή. Φωτισμός επιφάνειας Ε (Lux) : Είναι η φωτεινή ροή που πέφτει στην μονάδα επιφάνειας. Λαμπρότητα L (Sb) : Είναι ο λόγος της έντασης φωτεινής πηγής προς το εμβαδό της επιφάνειας. Φωτιστική απόδοση λαμπτήρα (Lm/W) : Είναι το Φ ω ς που παράγει η καταναλούμενη ενέργεια. Πολικό διάγραμα : Είναι ένας πίνακας τιμών ή μιά γραφική παράσταση ποθ δείχνει την κατανομή της φωτεινής έντασης στις διάφορες κατευθύνσεις.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΜΕΛΕΤΗ ΦΩΤΙΣΜΟΥ ΓΗΠΕΔΩΝ

ΜΕΛΕΤΗ ΦΩΤΙΣΜΟΥ ΓΗΠΕΔΩΝ Ζ^Ι. Κοιτήοια α γ ε δ ια ο ίΐο ύ και υπολονισιιού xnc Ενκαταα' 2.1 α) Η ποιότητα ακϋτισαοο. 0 καλός φωτισμός των αθλητικών εγκαταστάσεων είναι αναγκαίος. Πρώτον γιά να μπορούμε να κάνουμε έγχρωμη τηλεοπτική λήφη καί αναμετάδοση καί δεύτερον γιά μεγαλύτερη άνεση τόσο του θεατή όσο καί του παίκτη, του οποίου αυξάνει και την απόδοση. Ποιοτικά ο φωτισμός είναι καλός, εάν δεν μας προκαλεί θάμβωση, εάν η ομοιομορφία εντάσεως φωτισμού είναι καλύτερη, εάν οι σκιές δεν είναι βαθειές, εάν το φως έχει κατάλληλη κατεύθυνση καί εάν η χρωματική απόδοση είναι καλή. Οι διάφοροι διεθνείς ή εθνικοί κανονισμοί καθορίζουν την μέση ένταση φωτισμού στο έδα φ ο ς ή σε ορισμένο ύψος (π.χ. 1ιη) απο αυτό και η κατακόρυψη ένταση φωτισμού γιά την ορατότητα της μπάλας σε μεγάλο ύψος καί την καλή τηλεοπτική αναμετάδοση. Η ένταση φωτισμού, που απαιτείται, εξσρτάται απο τους εξής παράγοντες: -Απόσταση του αθλητή από το αντικείμενο, που πρέπει να βλέπει. -Μέγεθος του αντικειμένου που πρέπει να βλέπουν ο αθλητής και οι θεατές. -Ταχύτητα του αθλήματος. -Απαιτήσεις αναγνωρίσεως χρωμάτων. -Απόσταση του πιό μακρυνού θεατή από το κέντρο του γηπέδου ή σταδίου. Το πρόβλημα της θαμβώσεως των αθλητών και των θεατών είναι από τα πιό δύσκολα να λυθούν. Για τον υπολογισμό του συντελεστή θαμβώσεως, θεωρούμε κυρίως την φυσιολογική θάμβωση. Ορίζουμε ως συντελεστή θαμβώσεως G<p τον λόγο. οπού La η λαμπρότητα προσαρμογής του ματιού του παρατηρητή και Ln η λαμπρότητα πέπλου. Σύμφωνα με το θεώρημα των Stiles καί Holiday. οπού κ συντελεστής που εξσρτάται από την ηλικία του παρατηρητή. Εν: η κατακόρυφη ένταση φωτισμού στο επίπεδο του ματιού του και θ ηγωνία μεταξύ των κατευθύνσεων ματιού-πηγής καί ματιού-αντικειμένου, που παρατηρείται. Η λαμπρότητα προσαρμογής La είναι ανάλογη της λαμπρότητας του εδάφους Le. Εάν θεωρηθεί οτ ι η επιφάνεια του εδάφους διαχέει ομοιόμορφα το φως τότε LA=KLe=KEH- (2.3) οπού κ οσυντελεστής, που εξσρτάται από την φύση του αθλήματος Εη η οριζόντια ένταση φωτισμού και ρ ο συντελεστής ανακλάσεως του εδάφους. Από τους τύπους 2.1 και 2.3 προκύπτει ότι

Εάν υπάρχουν πολλές πηγές, ο ολικός συντελεστής θαμβώσεως είναι το άθροισμα των συντελεστών θαμβώσεως, που προκαλεί κάθε πηγή χωριστά. απόσταση; ω = 0,0 1 (ό Γ ) 85m a,j^+ 0J22iO,O2(sr) a 2ii (sr)ci 6,28 (sr) = 3,2.lO'^ * ΣΧΗΜΑ 2.1. Παρατηρείται ότι οι διαστάσεις των πηγών, εάν δεν μεταβάλλουν σημαντικά την γωνία θ, τότε δεν επηρεάζουν την θάμβωση. Πρακτικά, όπως φαίνεται από το σχήμα 2.1 δύο συγκροτήματα προβολέων, διαστάσεων lomxlom το καθένα, καλύπτουν περίπου το 3% του οπτικού πεδίου του αθλητή. Για τον ίδιο λόγο, αύξηση της λαμπρότητας, με σταθερή την φωτεινή ένταση, λίγο επηρεάζει την θάμβωση. Αντίθετα, η θάμβωση επηρεάζεται σημαντικά από την θέση των πηγών, που, τις περισσότερες φορές, δεν μπορούν να είναι τοποθετημένες πίσω από τους αθλητές, για δυο βασικούς λόγους: α) Επειδή οι αθλητές κινούνται β) Επειδή τπάρχει η ανάγκη ικανοποιητικής Εν Δυο μέθοδοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την μείωση της θαμβώσεως ενός παρατηρητή, που είναι στο A και βλέπει το σημείο Β, χωρίς μείωση σημαντική της Εν: α) Αύξηση του ύψους της πηγής πι (σχήμα 2.2) Οπως φαίνεται από τον τύπο 2.5, η αύξηση του ύψους προκαλεί αύξηση της γωνίας θ, και μείωση του λόγου Ev /Eh. Επομένως, το ύψος επιδρά σημαντικά στον συντελεστή θαμβώσεως (τύπος 2.4).

ΣΧΗΜΑ 2.2. ΣΧΗΜΑ 2.3. Ouuq, η αύξηση του ύψους μειώνει την κατσκόρυφη ένταση φωτισμού και. επί πλέον, έχει όρια που επιβάλλονται από την οικονομία και την αισθητική. Στην πράξη, θεωρείται ότι η διεύθυνση της μέγιστης φωτεινής εντάσεως κάθε πηγής δεν πρέπει να σχηματίζει με την κατακόρυφο γωνία μεγαλύτερη από 65. β) Αντικατάσταση της πηγής Πι, από δύο πηγές π-ζ καί Π3 (σχήμα 2.3) Εάν οι δύο πηγές τοποθετηθούν συμμετρικά ως προς το Β, τότε Εη Η 1+(α/Η)2οοέΕθ Οπου 2α η απόσταση των δύο πηγών. Είναι δυνατή η μείωση της θαμβώσεως με αύξηση της γωνίας θ χωρίς να μειωθεί η Εν, εάν ταυτόχρονα αυξηθεί ο λόγος (Ev/Eh ) σταθερός. Είναι προφανές ότι η μείωση της θαμβώσεως με την μέθοδο αυτή είναι κατορθωτή μόνο για καθορισμένες κατευθύνσεις παρατηρήσεως, που δεν διαφέρουν πολύ από την A >Β Η θάμβωση επηρεάζεται σημαντικά και από το άνοιγμα της δέσμης, που ελέγχεται όχι μόνο από τα φωτιστικά σώματα αλλά πολλές φορές, και από την δομή του χώρου (όπως στο σχήμα 2.4 οι θεατές που είναι κάτω από την Πι προστατεύονται απο την ακτινοβολία της πηγής αυτής). Μιά δέσμη πολύ ανοικτή προς τα άνω μπορεί να ενοχλεί τους θεατές (σχήμα 2.4) ή και τους αθλητές (στο σχήμα 2.5αένα παγοδρόμιο). ΣΧΗΜΑ 2.4. Για την αποφυγή της θαμβώσεως, πρέπει να ρυθμίζεται κατάλληλα η κατανομή της φωτεινής εντάσεως της πηγής. Π.χ. για την αποφυγή της θαμβώσεως των θεατών του σχήματος 2.4, η πηγή (δηλ. το φωτιστικό σώμα) πρέπει να έχει κατανομή όπως εκείνη του σχήματος 2.5β δηλαδή με απότομη μείωση της φωτεινής ροής, στις γωνίες που είναι μεγαλύτερες των 45. Σημειώνεται ότι η στέγη πάνω από τις κερκίδες (σχήμα 2.4) δεν πρέπει να σκιάζει τον χώρο αγώνων.

ΣΧΗΜΑ 2.5.α Τέλος, το φαινόμενο της θαμβώσεως γίνεται λιγώτερο αισθητό, εάν αυξηθεί η αντίθεση λαμπρότητας: Εάν Ln η λαμπρότητα πέπλου, η ολική λαμπρότητα είναι Li+Ln (σχήμα 2.6) και η αντίθεση λαμπρότητας είναι: Ll + Ln όπου L'l η λαμπρότητα του αντικειμένου που παρατηρείται και η Li η λαμρότητα του περιβάλλοντος. Η επίδραση του όρου Ln μειώνεται, εάν αυξηθεί η διαφορά Li-Li'. Για τον λόγο αυτό χρησιμοποιούνται υλικά στα αθλήματα, που δημιουργούν αντιθέσεις (π.χ. δίχρωμες μπάλες). Η ομοιομορφία της εντάσεως φωτισμού πρέπει να υπάρχει σε όλο τον χώρο αγώνων. Σκοπός της οριζόντιας ομοιομορφίας είναι να δώσει, σε συνδυασμό με μιά ομοιομορφία της επιφάνειας του χώρου, ομοιόμορφη κατά το δυνατό λαμπρότητα. Η κατακόρυφη ομοιομορφία εξασφαλίζει τον ομοιόμορφο φωτισμό ενός αθλητή. Εάν δεν υπάρχει, θα βλέπουμε τον αθλητή ως σκοτεινή σιλουέτα σε φωτεινό βάθος. Στο σχήμα 2.7.α φαίνονται οι 4 κατακόρυφες εντάσεις φωτισμού ενός αθλητή, που αντιστοιχούν στις εντάσεις φωτισμού των κατακορύφων επιφανειών ενός κύβου: Ενα, Ενβ, E w και Eva. Σημειώνεται, επίσης, η οριζόντια ένταση φωτισμού Εη. Απόλυτα ικανοποιητική ομοιομορφία είναι δυνατή μόνο με φωτεινό θόλο. Γενικά, είναι παραδεκτός συντελεστής ομοιομορφίας. Εβχαχ. 1 Στο σχήμα 2.7β σημειώνονται οι τιμές των 5 εντάσεων φωτισμού σε κάθε ένα από 35 χαρακτηριστικά σημεία ενός γηπέδου ποδοσφαίρου, που φωτίζεται με 4 στύλους. Η θεωρητική μελέτη του γηπέδου είχε ως απσιτήσεις: α) Οριζόντια ομοιομορφία β) Κατακόρυφη ομοιομορφία σε κάθε γραμμή κάθετη προς τον παρατηρητή Η κατεύθυνση από την οποία φωτίζεται ένας αθλητή? ή ένα αντικείμενο στον χώρο αγώνων επηρεάζει όχι μόνο την θάμβωση, αλλά και τον φωτισμό στα κατακόρυφα επίπεδα. Για την μείωση της πρώτης, απαιτείται μείωση της γωνίας προσπτώσεως, που, όμως, προκαλεί μείωση του δευτέρου. Αλλοι παράγοντες εκτός <οπό τους παραπάνω, που καθορίζουν την εκλογή της κατευθύνσεως του φωτός είναι: -Η εξασφάλιση της προβολή? των προσώπων των αθλητών με σαφήνεια, ώστε να είναι εύκολο να αναγνωρισθούν. Η απίτηση αυτή επιβάλλει την αποφυγή φωτός διάχυτου, ώστε να δημιουργούνται οι απαραίτητες σκιάσεις στα κατακόρυφα επίπεδα.

-Η μείωση των σκιών στην επίίράνεια του εδάφους. Γιο τον λόγο αυτό αποφεύγεται η κατασκευή εγκαταστάσεων με λιγώτερες από 4 κατευθύνσεις φωτισμού, εκτός απο τις περιπτώσεις αθλημάτων μιάς φ ο ρ ά ς...,.s ; > is Μ 3.3 VS χΐ 3.J 3,1 3.0 3,3, 3 0. 3. 0. 3» 3.3,3 3,303,1 «0 6 7,307.3 β» 7,307,5 1» 3,303,5<4] «^3.3 50» ^,S0^» *(Λ) Θ 54 3,4 3,4 3,4 1,4 5 * 3,4 3.1 3J ϋ,3 0 0» 0 3 U 5 ά 07,1 J 8 7 3 0 7 1 5» 3.1 > * 1.1 51 3ι1 3,1 U 51 3.1 Δ '^ ΣΧΗΜΑ 2.7.0. Η χρωματική απόδοση των πηγών δεν είναι πρωταρχικής σημασίας. Απαιτείται μόνο για την αναγνώριση των χρωμάτων του σήματος της ομάδας ενός αθλητή. Εστω και ο λόγος αυτός θα ήταν αρκετός για την μη χρησιμοποίηση μονοχρωματικών πηγών. Εάν προβλέπεται αναμετάδοση από έγχρωμη τηλεόραση, τότε οι απαιτήσεις χρωματικής σποδόσεως είναι μεγάλες. Μεταξύ των πηγών μεγάλης χρωματικής αποδόσεως, πρέπει να χρησιμοποιηθούν εκείνες, που συνδυάζονται με τσ Φως της ημέρας, για να μπορούν να χρησιμοποιηθούν και μόλις αρχίζει να σκοτεινιάζει (π.χ. λαμπτήρες με αλογονίδια μετάλλου). Τέλος, εάν η Εη είναι η μέση οριζόντια ένταση φωτισμού στον χώρο των αγώνων, τότε η μέση ένταση φωτισμού στον χώρο των θεατών πρέπει να είναι περίπου ίση προς 0,25 Εη ενώ η μέση ένταση φωτισμού των βοηθητικών χώρων για τους αθλητές πρέπει να είναι μεταξύ του 0,5 Εη και του Εη, ώστε να μη δημιουργούνται στους αθλητές προβλήματα προσαρμογής του ματιού. Χρήσιμη είναι η ύπαρξη φωτισμού ασφαλείας για τον χώρο των θεατών.

2^L.B. Οικονοαικά Κοιτροία Από οικονομικής πλευράς, έχει γίνει αποδεκτό ότι ο χώρος των αγώνων δεν φωτίζεται στο απιτούμενο από τους αθλητές επίπεδο, όταν πρόκειται περί αγώνων αναψυχής ή προπονήσεως, χωρίς θεατές. Κατ' επέκταση, η εγκατάσταση σε χώρους που προορίζονται αποκλειστικά για τέτοιους αγώνες, μπορεί να έχει υπολογισθεί για λιγώτερη ένταση φωτισμούκαι επομένως, να είναι φθηνώτερη. Γενικά, οι εγκαταστάσεις, από απόψεως απαιτήσεων, διαιρούνται σε 1. Προπονήσεων: 1.1 Χωρίς θεατές, 1.2 Με θεατές 2..Αγώνων: 2.1 Διεθνών, 2.2 α' κατηγορίας... Οι δαπάνες εγκαταστάσεως περιλαμβάνουν: 1. Τη προμήθεια των υλικών: Προβολέων, λαμπτήρων και βοηθητικών συσκευών.στύλων, υποσταθμών τροφοδοτήσεως και ελέγχου κλπ. 2. Την τοποθέτηση: Θεμελίωση και τοποθέτηση στύλων, τοποθέτηση των συσκευών ρυθμίσεως κλπ. Οι δαπάνες εγκαταστάσεως επηρεάζονται σημαντικά απο το μέγεθος της επιφάνειας που φωτίζεται και από την ένταση φωτισμού, που απαιτείται. Οι δαπάνες εκμεταλλεύσεως και συντηρήσεως περιλαμβάνουν: 1. Τις δαπάνες ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτές εζαρτώνται από την φωτεινή απόδοση των πηγών, και από την τιμή της KWh ηλεκτρικής ενέργειας. Στην περίπτωση μεγάλης ισχύος, μπορεί να συμφέρει η τροφοδότηση από δίκτυο μέσης τάσεως. 2. Τις δαπάνες συντηρήσεως: Αυτές περιλαμβάνουν την αντικατάσταση των λαμπτήρων, τον καθαρισμό των συσκευών (μια ή δυο φορές τον χρόνο), τις ρυθμίσεις των κατευθύνσεων, τον εστιασμό κλπ. Η συντήρηση μπορεί να ανατεθεί σε επιχείρηση. 3. Τις δαπάνες παρακολουθήσεως της λειτουργίας της εγκ<αταστάσεως κατά την διάρκεια σημαντικών αγώνων από ένα ή δυο ηλεκτρολόγους, που μπορούν να επέμβουν, εάν χρειασθεί. Μια ανάλυση των δαπανών αποδεικνύει ότι οι παράγοντες που τις επηρεάζουν περισσότερο είναι η φωτεινή ιαπόδοση των λαμπτήρων και οαρθμός και το ύψος των στύλων. Η επιθυμία κατασκευής μιας εγκαταστάσεως, κατά το δυνατό τέλειας από τεχνικής απόψεως, δεν πρέπει να μειώνει το ενδιαφέρον του κατασκευαστή για την επίδραση που θα ασκεί η εγκατάσταση στην αισθητική του χώρου, τόσο κατά την ημέρα όσο και κατά την νύχτα. 0 αθλητικός χώρος μπορεί να βρίσκεται μέσα σε μια πόλη (ή στα προάστια της) ή σε μια τοποθεσία εντελώς μακρυά από πόλη (περιπτώσεις γκόλφ, σκί κλπ.). Δεν υπάρχουν γενικοί κανόνες, που να καθορίζουν ιαπόλυτα τρόπο ικανοποιήσεως των κριτηρίων της αισθητικής. Ορισμένοι μόνον κανόνες βοηθούν στην αποφυγή σημαντικών λαθών. Για αθλητικούς χώρους μέσα σε πόλη: Αποφεύγεται ο μεγάλος αριθμός στηριγμάτων. Τα ιστηρίγματα πρέπει να έχουν καλές αναλογίες στις διαστάσεις των. Αποφεύγεται η χρησιμοποίηση των δικτυωτών στύλων. Ιδιαίτερη προσοχή ιαπαιτείτσι για τον χρωματισμό (το άσπρο χρώμα, γενικά, προσαρμόζεται στο περιβάλλον). Οφωτισμός απο την σκεπή των κερκίδων έχει το πλεονέκτημα προσαρμογής στο περιβάλλον, αλλά παρουσιάζει, περισσότερες περιπτώσεις, το μειονέκτημα του πολύ μικρού ύψους. Για ανοιχτούς χώρους (μακρυά από την πόλη): Προτιμώνται στηρίγματα μικρού ύψους. ~ στηρ ίγματα τοποθετούνται ασύμμετρα, όταν ο χώρος των αγώνων δεν έχε περιγραμμα απλής γεωμετρικής μορψής. Για οποιονδήποτε χώρο:

Αποφεύγεται η ασύμμετρη ανάμειξη των κατευθύνσεων των προβολέων που βρίσκονται στο ίδιο στήριγμα. Κατασκευάζονται συγκροτήματα απλά, και ομοιογενή, με προτίμηση στην διάταξη κατά ύψος, α'/τ ί εκείνης κατά μήκος, που γίνεται ακόμη πιο επίπεδη, υπό την επίδραση της ηροοοτιτ ική<^- _Ια χοησιμοποιούυενα ι Γ. Υ Lκά Οισυσκευές, που χρησιμοποιούνται, είναι ακριβές και, πολλές * φορές, δεν είναι εύκολη η πρόσβαση προς αυτές. Επομένως, πρέπει να επιλεγούν υλικά ανθεκτικά, πιστά, που να εμφανίζουν μικρή συχνότητα βλαβών. Οι λαμπτήρες, οι προβολείς και τα στηρίγματα πρέπει να αποτελούν ομοιογενές σύνολο. Οιπροβολείς πρέπει να είναι προσαρμοσμένοι στους λαμπτήρες, που θα χρησιμοποιηθούν. Οι στύλοι πρέπει να υπολογιστούν με βάση όχι μόνο το βάρος του συγκροτήματος αλλά και της ροπής που θα ασκεί ο αέρας. Οι λαμπτήρες Επειδή ο φωτισμός του χώρου των αγώνων γίνεται με προβολείς, επιβάλλεται η χρησιμοποίηση λαμπτήρων με φωτεινό στοιχείο μικρών διαστάσεων. Τέτοιοι λαμπτήρες είναι οι πυρακτώσεως με αλογόνο, οι αλογονιδίων μετάλλων και οι νατρίου υψηλής πιέσεως. Η διάρκεια ζωής δεν αποτελεί σημαντικό κριτήριο επιλογής των λαμπτήρων, επειδή, γενικά, αυτοί χρησιμοποιούνται μόνο λίγες ώρες τον χρόνο. Αντίθετα, η φωτεινή απόδοση παίζει σημαντικό ρόλο. Ενδιαφέρον, επίσης, παρουσιάζει το πρόβλημα του φωτισμού μεγάλων επιφανειών με σχετικά μικρό αριθμό πηγών. Συνήθως χρησιμοποιούνται; -Λαμπτήρες με αλογονίδια μετάλλων, λευκού χρώματος, ισχύος από 400 έως 5000 W. Συνηθέστεροι τύποι είναι οι 2000W/160000 εως 190000 Im. -Λαμπτήρες ατμών νατρίου, με χρωματική απόδοση μικρότερη από εκείνη των προηγουμένων. Συνηθέστερος τύπος είναι ο 400W/470001m. -Λαμπτήρες πυρακτώσεως με αλογόνο, ισχύος από 500 έως 2000 W. Οικονομικοί και απλοί αλλά με μικρή φωτεινή απόδοση, χρησιμοποιούνται κυρίως για τον Φωτισμό μικρών επιφανειών με μέση ένταση φωτισμού μέχρι 300 Lux καθώς και ως συμπλήρωμα των λαμπτήρων εκκενώσεως. Οι λαμπτήρες είναι ευαίσθητοι κυρίως στις τοπικές υπερθερμάνσεις, που Οφείλονται στον ε.στιασμό του φωτιστικού σώματος. Επειδή όλοι οι λαμπτήρες, και ιδιαίτερα οι πυρακτώσεως, είναι ευαίσθητοι στις μεταβολές της τάσεως (μείωση της τάσεως μειώνει σημαντικά την ροή και αύξηση της τάσεως μειώνει την διάρκεια ζωής), η τάση τροφοδοτήσεως πρέπει να είναι κατά το δυνατό σταθερή- Για την μείωση του στροβοσκοπικού φΐάνομένου των λαμπτήρων εκκενώσεως, απαιτείται κατάλληλη κατανομή των προβολέων στις τρεις φάσεις του δικτύου, κυρίως όταν (φωτίζεται γρήγορο άθλημα. 2.V. Οι προβολείς Οι προβολείς, σχετικά συγκεντρωμένης δέσμης, 'φωτίζουν τον χώρο των αγώνων υπό κλίση (σχήμα 2.8). Η γενική μορφή ενός προβολέα εξαρτ'όται βασικ'ά απο την φωτομετρική λειτουργία του. Οι λαμπτήρες, που χρησιμοποιούνται (παράγρ. 2.2.3.) περιέχουν ευθύγραμμο Φωτεινό στοιχείο: Ηροή τους ελέγχεται με ακρίβεια στα επίπεδα που είναι κάθετα προς τον άξονά τους. Για την αποφυγή της θαμβώσεως, απαιτείται ακριβής οπτικός έλεγχος της κατανομής της φωτεινής εντάσεως στα κατακόρυφα επίπεδα. Η χρησιμοποίηση ανακλαστήρα μορφής παραβολικής (εκ περιστροφής) οδηγεί σε υπερβολικά ανοιχτή δέσμη στο κατακόρυφο επίπεδο (σχήμα 2.9), που μπορεί να προκαλέσει θάμβωση.

ΣΧΗΜΑ 2.8. ΣΧΗΜΑ 2.9. Συνήθως, χρησιμοποιούνται προβολείς κυλινδροπαρσβολικοί. Η απόκλιση στα επίπεδα, που είναι κάθετα στον άζονα, είναι μικρή. Για τον περιορισμό της δέσμης στα επίπεδα, που περιέχουν τον άξονα, τοποθετούνται πλευρικοί ανακλαστηρε<5- Ορισμένοι προβολείς περιέχουν πρόσθετο στοιχείο α, που περιορίζει την ροή, ώστε να κατευθύνεται κυρίως προς τα κάτω (στο σχήμα 2.10, η Φι παριστάνει την ροή χωρίς το α και η Φζ την ροή με το α). ΣΧΗΜΑ 2.10. ΣΧΗΜΑ 2.11. Στο σχήμα 2. κυλινδρο-παραβολικός, πι κάτω. Παρουσιάζει το ι λαμπτήρα. πσριστανετα ένας ημι-ανακλαστήρας Γ επίσης, κατευθύνει την ροή κυρίως προς τα 1 ονέκτημα υπερβολικής θερμάνσεως του Στο σχήμα 2.11 φαίνεται ένας αρθωτός προβολέας με σύστημα σκοπεύσεως, που επιτρέπει την ρύθμιση της κατευθύνσεως της ροής. Είναι αυτονόητο ότι τα φωτιστικά σώματα, που χρησιμοποιούνται στις αθλητικές εγκαταστάσεις, πρέπει να προστατεύονται όπως και τα άλλα φωτιστικά σώματα υπαιθρίων χώρων (π.χ. από την βροχή, από την 6 ιάβρωση...) Οι συσκευές σταθεροποιήσεως τοποθετούνται έξω από τον προβολεά, για διάφορους λόγους: Να μην αυξάνουν το βάρος του προβολέα, να μη περιορίζουν τον χώρο του και να μην υπέρθερμα ίνοντα ι. Πολλές φορές, τοποθετούνται στην βάση του στηρίγματος.

2.2.5. Τα στηοίνυηττπ Οι στύλοι μπορεί να είναι φπλοί (18 έως 40 m) η μετρίου Ο'ρους (7 έως 13 m). Στον φωτισμό από μεγάλο ύψος, τα στηρίγματα απορροφούν μεγάλο ποσοστό των δαπανών. Στην περίπτωση αυτή, εκτός από τον στύλο, απαιτείται η ύπαρξη ενός συστήματος στηρίξεως των προβολέων (σχήμα 2.13). Το σύστημα αυτό είναι κινητό ή σταθερό. Στην δεύτερη περίπτωση, πρέπει να προβλεφθεί τρόπος ανόδου προς το σύστημα αυτό. 0 στύλος μπορεί να σποτελείται: 1. Από κομμάτια γαλβανισμένου χάλυβα. Στην περίπτωση αυτή, συνήθως, το σύστημα στηρίξεως των προβολέων είναι στεθερό. Για την άνοδο, χρησιμοποιούνται εσωτερική σκάλα ή εξωτερικός ανελκυστήρας. Η δεύτερη λύση μειώνει το πάχος του >ττύλου. 2. Από χαλύβδινο δικτύωμα. Λύση οικονομική αλλά όχι κομψή. Χρησιμοποιείται εσωτερική σκάλα, 3. Από μπετόν. Συνήθως το σύστημα στηρίξεως των προβολέων είναι κινητό. Για τα στηρίγματα ύψους 7-18 m χρησιμοποιείται τεχνολογία παρόμοια με εκείνη του φωτισμού των δρόμων. Οι στύλοι είναι από χάλυβα ή μπετόν και για την άνοδο στους λαμπτήρες χρησιμοποιείται αυτοκίνητο με σκάλα ή καλάθι (που ανεβαίνει) ή σκάλα μόνιμη κατά το ύψος του στύλου. Δεν απαιτείται ιδιαίτερο σύστημα στηρίξεως των προβολέων, γιατί οι 2 ή 4 προβολείς, που χρησιμοποιούνται σε κάθε στύλο, τοποθετούνται σε μια δοκό, κάθετη προς αυτόν. Σημειώνεται ότι πρέπει να είναι αδύνατη η άνοδος του κοινού στον στύλο καθώς και η πρόσβασή του στην βάση του στύλου (όπου γενικά είναι το σύστημα τροφοδοτήσεως των προβολέων). 2.2.ε. Παοάνοντες που επποεάδουν την επιλογή των υλικών Οι οικονομικοί παράγοντες συνδέονται στενά με την χρησιμοποίηση μιας τεχνικής, που έχει προσσρμοσθεί στις λειτουργικές ανάγκες. Ετσι, η απόδοση των λαμπτήρων και των προβολέων είναι σημαντικοί παράγοντες οικονομίας. Ομως, μπορεί να απαιτείται η χρησιμοποίηση λαμπτήρων μικρής σχετικά φωτεινής αποδόσεως, που να προσαρμόζο'/ται σε προβολείς. Αυτό φαίνεται καλύτερα εάν ορισθεί ο συντελεστής χρησιμοποιήσεως φχ σ= -- (2) Φχ όπου Φχ η χρήσιμη ροή Φχ η ροή των λαμπτήρων Η ολική απόδοση της εγκαταστάσεως είναι το γινόμενο η*σ, όπου η η φωτεινή απόδοση των λαμπτήρων. Στο σχήμα 2.4 φαίνεται ότι για τον φωτισμό μιας επιφάνειας με ένταση φωτισμού 100 lu.x απιτούνται 8 προβολείς ανοιχτής δέσμης των 1000 W ή 6 προβολείς κλειστής δέσμης των 1000 W. Η εκλογή των προβολέων θα πρέπει να γίνει όχι μόνο με βάση τον οπτικό σχεδιασμό τους αλλά και την ποιότητα των υλικών, που έχουν χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή τους. Πριν, όμως, από τημ εκλογή των υλικών πρέπει να γίνει μια σωστή μελέτη για να αποφασισθεί το ύψος, οι θέσεις και το άνοιγμα της δέσμης των προβολέων, ώστε το κόστος να είναι ελάχιστο, με καθορισμένες απαιτήσεις ποιότητας.

ααα αα 'οαα οαο. τ ΣΧΗΜΑ 2.14 ΣΧΗΜΑ 2.13

Bi Βλιογραψία Για την εργασία χρησινιοποι ηθηκαν τα ΒιΒλία; ΦΥΤΟΤΕΧΝΙΑ (Φ.Ι. ΛΗΜΟΙΙΟΥΛΟΥ) ΦΥΕ ΚΑΙ ΗΧΟΕ (Δ. ΕΥΘΥΜΙΑΤΟΥ) Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΟΥ ΦΙίΤΙΕΜΟΥ (I. ΜΑ1'ΚΑΝΑΡΗ>:) ΘΕΥΡΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΦΗΡΜΟΕΜΕΝΗ Φ42ΤΟΤ-ΕΧΝΙΑ (Α. ΟΙΚΟΝΟΜΟΙΙΟΥΛΟΕ)

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

ΟΑΡΑΔΕΙΓΜ a L ΗΛΕΚΡΡ.Φ.ΑΤ ΙΣ_Μ_0Σ _ Τ_Ρ IΚ_Α Λ Π Ν ΕΛΛΗιΊΙΚΗ ΔΗΓ10ΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Δ/ΝΣΗ ΠΕΛΕΤΠΝ ΤΕΧΝΙΚΟΝ ΕΡΓΠΝ ΤΟΠΟΣ:ΤΡΙΚΑΛΑ ΕΡΓΟ-,ΗΛΕΚΤΡΟΟΠΤΙΣΜΟΣ Ε.Σ. ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΚΠΔ.ΑΡ.:ΔΕ-999 ΓΕΝΙΚΑ; Οι παρακΰίτω προδιαγραφές αναφέρονται στον ηλεκτροφυτισμό Γου Ε.Σ. Τρικάλων. Ο φωτίσμές ΰα εγναι κατάλληλος για έγχρωμη τηλεοπτική λι^ψη κα αναμετάδοση και θα εξυπηρετεγ τάσο τούς ποδοσφαιρικούς αγύνες ίσο και τα αθλήματα κλασσικού αθλητισμού. - - 1.ΟΩΤΟΤΕΧΝΙΚΑ Απά τη μελέτη θα προβλέπονται οι ε ξ i [ς περιπτώσεις; α) Φωτίσμές για έγχρωμη τηλεοπτική λύψπ ere ι^λη την επ ιφάνε ια- του στα δγου, ποδέσφαιρο και στίβος. Μέση κατακέρυφη φωτιστική ένταση κατά την κύριο κατεύθ.τη λύψηφ Ε-1.000 LUX (Η κατεύθυνση κύριας λύψηζ ορίζεται στο σχ/ 3'ο). Μέση κατακέρυφη φωτιστική ένταση κατά την αντίθετη προς -ην κύριο: κατεύθυνση λύψης, καθώς και κατά τις κατευθύνσεις πίσω απέ νσ δύο τέρματα ΕΜ = 700 LUX, Ομοιομορφία ΕΜΙΝ:ΕΜΑΧ = 1;3. β) Φωτίσμές για έγχρωμη τηλεοττικύ λι^ψπ ποδοσφαιρικού ανωνα, Μ^ση- κατακέρυφη φωτιστική ένταση κατά την κύρια κατεί'-:: ση λί;ΐ 'ης ΕΜ^Ι.ΟΟΟ LUX.

30 πόση κατακόρυφη φωτιστίκι^ όνταση κατό την αντίθετη προς την κύρια κατεύθυνση λί^υιης καθώς και κατά τις κατευθύνσεις πίσω από τα δύο τέρματα ;ΕΠ - 700 LUX Ουοιομορφία EMIN ; ΕΜΑΧ - 1:3 γ) Φωτισμός προπόνησης σε όλη την επιφάνεια και στίβος. Μέση οριζόντια φωτιστικιi ένταση ΕΜ-250 LUX. Ομοιομορφία ΕΜΙΝ;ΕΜΑΧ=1;3 δ) Φωτισμός προπόνησης γη,πέδου ποδοσφαίρου Μέση οριζόντια φωτίστίκι^ ένταση ΕΜ= 250 ίοχ. Ομοιομορφία ΕΜΙΝ;ΕΜΑΧ=1;3 σταδίου, ποδόσφαιρα 2. ΙΣΤ0Ι 0 φωτισμός ταυ σταδίου θα επιτευχθεί με 4 μεταλλικούς ιστούς. Για τον υπολογισμό του ύψους των ιστών από το επίπεδο του αγωνιστικού χώρου, θα ληφθεί υπόψη ότι η γωνία σκόπευσης, του κέντρου της εξέδρο;ς των προβολέων από το κέντρο του σταδίου δεν πρέπει να είναι μεγαλύτορη από 62,5 (μέτρηση στο κατακόρυφο επίπεδο.η θέση των ιστών θα είναι πίσω από τις κερκίδες και ορίζεται σύμφωνα με τους παραπάνω κανονισμούς στην περιοχι^ που βρίσκεται πίσω από τα τέρματα, σε γωνία μετ.τξύ 10 και 25 σε σχέση με το μέσο της ευθείας του άουτ, που διέρχεττ. από το τέρμα και σε γωνία με γαλύτερη από τις 5 σε σχέση με το μέσο της. ευθείας του πλάγιου άουτ. Δεν θα τοποθετηθε ί ιστός στην.περ ιο; ;η, όπου μελλοντίκα θα κατασκευασθούν κερκίδες(βλ. σχέδιο). Οι ιστοί θα είναι μεταλλικοί, ολόσωμοι και στην κορυφι^. θα φέρουν κατάλληλο δικτύωμα για την τοποθέτηση των φωτιστικών σωμάτων. Ιζ λ_!12!1!!2^-πι2ϊ 0α είναι κατασκευασμένος από έλασμα- ικανού πάχους, με εσωτερικί) κλίμακα ανόδου, με σκαλοπάτια ανά 250 χιλ. και με πόρτα εισόδου στη βάση. Η πόρτα θα φέρει περσίδες αντιβροχίίς για τον αερισμό εσωτερικά του ιστού. 0 ιστός εσωτερικά και κοντά στη βάση θα.φέρει υποδοχές για τη στίίριξη του ηλεκτρικού πίνακα, των στραγγαλ ιστ ικών πηνίων, των πυκνωτών και των εναυστιίρων, ενώ κατά μι^κος θα φέρει στηρίγματα στερέωσης των καλωδίων τροφοδότησης των προβολέων. Εσωτερικά ο ιστός -Γα φωτίστε.ί σε όλο το μι^κος με 10 χυτοσιδερέν ια φωτιστικά σώματα τύιτ.υ ^ '^λ'ώνας.,.

0α εγναι κατασκευασμένο απέ γωνιακά ελάσματα επαρκών διαστάσετν με διαγώνιες ενισχύσεις ακαμψίας. Ανάλογα με τον αριθμέ των προβολέω'-' θα δημιουργηθούν εξώστες ανέδου και εργασίας προσωπικού, οι οποίοι θα φέρουν πλευρικά δικτυωτά πλαίσια ασφαλείας καιτο δάπεδο τους θα αποτελείται απέ μπακλαβαδωτι^ λαμαρίνα. Τα ελάσματα θα δημιουργούν φατνώματα τοποθετι^σε ις των προβολέων τα οποία θα επιτρέπουν Την άνετη περιστροφι^ τοι^^ ως προς τον κατακέρυφο και οριζέντίο- άξονα περίστροφι^ς και τογ έλεγχο, συντί)ρηση ή αντικατάσταση λαμπτίίρα. Οι διαγωνιζέμενοι υποχρεούνται να υποβάλλουν στοιχεία μελέτης (τεχνικι^ περιγραφι^, στοιχεία υπολογισμού, σχέδια) για τη μέθοδο υπολ.'ύΐ σμού και κατασκευι^ς του κορμού, του δικτυώματος κορυφίΐς και της βάσης απέ σκυρέδεμα στην οποία θα εδράζεται με την κατάλληλη αγκύρωση ο ίστές, ενώ ο ανάδοχος υποχρεούταί' στην υποβολι^ πλι^ρους και αναλυτικής μελέτης για τα ανωτέρω. Τέλος.ο ανάδοχος υποχρεούταί να ελέγξει την τάση του εδάφους στον τέπο του έργου και να προσαρμέσει τη μελέτη θε- μελίωσης του ιστού στην τιμι^ αυτά. Η βαφά τουκορμού (εσωτερικά-εξωτερικά) και του δικτυώματος κο- ρυφάζ των ιστών, θα γίνει με δύο στρώσεις αντισκωριακάς βαφάζ και δύο στρώσεις, χρώματος "ΝΤΟΥΚΟ", ανθεκτικού. στις τοπικές καιρικές συνθήκες και ρε απέχρωση της επιλογάς του επιβλέποντα. 3.ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ Οι χρησιμοποιούμενοι λαμπτάρες θα είναι ατμών υδραργύρου υψηλης πίεσής με μεταλλικά ιωδίδια. 0 δείκτης χρωματικής απέδοσης των λαμπτήρων θα είναι R ^ 70 ή δε θερμοκρασία χρώματος 0 4000 Κ. 0 χρένος που απαιτείται ώστε ο λαμπτήρες- να σποκτήσει το 00;Ι της φωτεινής του ικανέτητας θα είναι Τ ^ 3 ΜΙΝ. 0 χρένος ζώης των λαμπτήρων θα είναι Η ^ 1000Π.

4.ΠΡΟΒΟΛΕΙΣ ΟΤ προρόλε Γς θα efvai κατασκευασμένοι απέ χυτοιτρεσσαριστο κρα; : αλουμινγσυ f\ απέ συνδυασμέ χυτοττρεσσαριστού κρέμματος και φύλλ,αυ αλουμινίου, θα φέρουν δε εξωτερικά πτερύγια ψύξης. Εσωτερικά οι προβολείς θα φέρουν παραβολικέ κάτοπτρο απέ χημικ^ καθαρέ αλουμίνιο 99,99% που θα έχει υποστεί επιψανειακι^ ηλεκτρολυτ ικι* οξείδωση, σκλι^ρυνση και στίλβωση. 0 προβολέας θα φέρει γυαλί ανθεκτί\ στις θερμοκρασιακές μεταβολές και θα στεγανοποιείται με παρέμβυσμα υλικού.ανθεκτικού ά "?ις υψηλές θερμοκρασίες, 0 προβολέας θα είναι βαθμέύ προστασίας ΙΡ54 ή ΙΡ55. 0 προβολέας θα περιλαμβάνει δίχαλο στερέωσης, είτε απέ ανοξείδωτο χάλυβα, είτε απέ γαλβανισμένο χαλυβδοέλασμα και θα φέρει σύστημ"'' σκέπευσης με ακίδα. 5_._ΥΠΟΕΤΑ0ΠΟΣ Η έλη εγκατάσταση τροφοδοτείται απέ την ΔΕΗ με τάση 15KV. Στη' άφιξί^ της ΔΕΗ προβλέπεται τοποθέτηση κυψέλης Π-.Τ. εξοπλισμένης με χειροκίνητο τρίπλοκέ διακέπτη φορτίου 15~20 KU. Η ισχύς του απαιroύ'j νου μετασχηματιστι^ θα προσδιοριστεί αφού ληφθούν υπέψη εκτές απέ τη απαιτούμενη ισχύ φωτισμού του γηπέδου και περισσεία 200 KUA για τις υπάρχουσες και μελλοντικές ανάγκες του Εθνικού Σταδίου.., Η σύνδεση της κυψέλης άφιξης της ΔΕΗ με τον Π/Σ θα γίνει με 3 μοναπολικά καλώδια (ενδ. τύπος Ν2Υ5Υ) και τα'ανάλογα ακροκιβώτια εσωτερικού χώρου, -τάσης 20 K.U. 0 χώρας Χ.Τ. τού υποσταθμού θα-περ.ιλαμβάνε ι δύο πεδία. Στο πprjτο πεδίο, έπου θα είναι και η άφιξη του δευτερεύοντος του μετασχημ '- τιστι^ θα τοποθετηθεί ένας τριπολικές αυτέματος διακέπτης ισχύος Χ.Τ- 3 αμπερέμετρα, 1 βολτάμετρο με μεταγωγέα 7 θέσεων και 1 συνημιτονέ- μετρο. Στο δέύίερο πεδίο θα τοποθετηθούν οι επί μέρους αναχωρι^σεις για την τροφοδέτηση κάθε ένα πίνακα ιστού του γηπέδου' ξεχωριστά, οι ανα- χωρι^σεις για τους υπάρχοντες γενικούς πίνακες ταυ σταδίου καθώς κα' οι αναμονές για μελλοντικές ανάγκες.

Η σύνδεση του πεδγου Χ.Τ. του υποσταθμού με τους υπάρχοντες γενικούς πίνακες του σταδίου θα γίνει απύ τον ανάδοχο και περιλαμβάνεται στις υποχρεώσεις του. Στις υποχρεώσεις του αναδύχου είναι η μελύτη και η κατασκευή απύ οικοδομικές άποψης των χώρων που θα στεγαστεί ο υποσταθμάς καθώς και του δωματίου του χειριστηρίου φωτισμού το οποίο θα κατασκευασθεί στο ψηλάτερο μύρος των κερκίδων και σε σημείο που φαίνεται στο σχέδιο. Το οίκημα του υποσταθμού θα περιλαμβάνει τους εξές χώρους οι οποίοι θα είναι χωριρμύνοι μεταξύ τους με μπατικούς τοίχους: α. Χώρος ΔΕΗ β. Χώρος τριπολ^κού διακύπτη φορτίου μέσης τάσης γ. Χώρος μετασχηματιστέ δ. Χώρος πεδίων χαμηλές τάσης ε. Χώρος ηλεκτροπαραγωγού ζεύγους για τον φωτισμέ-ασφαλείαςδ Η θέση του υποσταθμού φαίνεται στο σχέδιο. Η αρχιτεκτονικέ δομέ του κτιριακού συγκροτέμάτος του υποσταθμού θα εναρμονίζεται με τον περιβάλλοντα χώρο και οι διαγων1 ζέμενοι θα υποβάλουν σε κατάλληλη κλίμακα κάτοψη, χαρακτηριστικές' τομές, έψεις κάι τεχνικέ έκθεση κατασκευές του. :νν- 33 6._ΚΑΛ2ΔΙΑ ' Απέ το πεδίο χαμηλές τάσης του υποσταθμού με ζεχωρτστά καλώδια ΝΥΥ σε χαντάκι βάθους 100 εκ. μέσα σε πλαστικούς σωλένες απέ P.U.C.. 10 ΑΤΠ θα μεταφέρεται η τάση στους υπάρχοντες γενικο'ύς πίνακες του σταδίου και στους πίνακες που βρίσκονται ανά ένας μέσα στους ιστούς φωτισμού του γηπέδου. Η διάδρομέ που θα ακολουθέσουν τα καλώδια για τους ιστούς και τους υπάρχοντες γενικούς πίνακες του στα'δ ίου θά ε ίνα ι παράλληλη της εξωτερικές περιμέτρου των υπαρχουσών καγτωνμελλοντικώ κερκίδων^(βλ. σχέδιο). )

3 4 Κατά μι^κος των διαδρομών των καλωδγων θα κατασκευασθε f κατάλληλος αριθμίς φρεαίγων επίσκεψης. 0 τρώπος τοποθέτησης των σωλι^νων PUT μέσα στο έδαφος φαίνεται στο αντίστοιχο σχέδιο. Τα καλώδια γενικά για έλους τούς ιστούς θα' υπολογιστούν για πτώση τάσης το πολύ 3 % της ονομαστίκι^ς χαμηλι^ς φασικι^ς τάσης (220U) απέ το πεδίο χαμηλί^ς μέχ'ρΐ το π πιέ απομακρυσμένο φωτιστικέ σώμα. Η αντίστοιχη πτώση τάσης απέ το πεδίο χαμηλι^ς μέχρι τους υπάρχοντες γενικούς πίνακες του σταδίου δεν πρέπει να είναι μαγελύτερη απέ 1/ί. Απέ τον πίνακα ιστού και μέχρι το κιβώτιο διακλάδωσης που θα βρίσκεται πάνω στην εξέδρα των προβολέων θα χρησιμοποιηθούν καλώδια ΝΥΥ ένα για κάθε προβολέα. Τα καλώδια θα τοποθετηθούν μέσα στους ιστούς και θα στερεώνονται σε αυτούς με περιλαίμια απέστασης. Το κιβώτιο διακλάδωσης θα είναι απέ αλουμίνιο απέ πλαστικέ και θα φέρει "κλέμμες" διακλάδωσης και στυπιοθλίπτες εισέδου-εξέδου των οποίων η διατομιΐ και το πλίνθος- θα καθορίζεται απέ τη διατομι^ και το πλίνθος των τροφοδοτικών καλωδίων. Κάθε ομάδα έναυσης προβολέων θα έχει δικέ της κιβώτιο διακλάδωσης, που θα στερεώνονα» στην αντίστοιχη εξέδρα εργασίας του κάθε ιστού. Απέ το κουτί διακλάδωσης μέχρι τον προβολέα θα χρησιμοποιηθεί καλώδιο σιλικένης ώστε να αντέχει στις υψηλές θερμοκρασίας. 7. ΠΙΝΑΚΕΣ ΙΣΤΠΝ Πέσα σε κάθε ΐίτέ και στη βάση του θα τοποθετηθεί ένας πίνακας διάνομι^ς που θααπεριλαμβάνει γενικέ διακέπτη καθώς και έλα τα έργανα ασφάλισης και ζεύξης των επί μέρους κυκλωμάτων των προβολέων. 3α περιλαμβάνει επίσης τους απαραίτητους τηλεχειριζέμ»νους διακέπτες αέρα για τις εντολές/μεταγωγικούς διακέπτες PACCO, ώστε τα επί μέρους'κυκλώματα των προβολέων να μπορούν να χειρίζονται και απέ την θέση διανομής χωρίς την παρεμβολή του χειριστηρίου σε περίπτωση συντήρησης της εγκατάστασης.... / : προέρχονται απέ το χε ιρ ιστήρι ο.τέλος θα περιλαμβάνει και

Β. ΣΤΡΑΓΓΑΛΙΣΤΙΚη ΠΗΝΙΑ Τα στραγγαλιστικί πηνία 5α είναι κλαιστού τύπου απ5 χυτιΐ ρητίνη με δυνατότητα περισσοτέρων λί ψεων για την αυξομείωση της ονομαστίκι^ς τόσης λειτουργίας τους. 0α τοποθετηθούν μέσα στον ιστό (του κυρίου σταδίου) και πάνω από τον πίνακα, θα στηρίζονται σε,λαστιχένια δακτύλίδια, για να μειώνεται ο θόρυβος που δημιουργεγτα ι από τους κραδασμούς και σε ικρίωμα που θα τοποθετηθεί ειδικά για το λόγο αυτό στην πλευρά του ιστού. Επίσης τα πηνία θα καλύπτονται μπροστά απέ μεταλλι- Kii πόρτα με δικτυωτό πλέγμα για την ασφάλεια του προσωπικού. 9. ΠΥΚΝΠΤΕΣ Οι πυκνωτές θα αποτελούνται από πλαστικό μεταλλικό περίβλημα και θα έχουν μονωτικό από στρώσεις μεταλλικού χαρτιού με επένδυση συνθετικίίς μονωτικί^ς ύλης, βαπτισμένου μέσα σε ορυκτό λάδι. Οι πυκνωτές θα πρέπει να είναι εξοπλισμένοι με προστστευτικι^ διάταξη παροχής ρεύματος κάτω από υπερβολικά θερμικές και μηχανικές καταπονήσείς. Βα πρέπει οι απώλειες τους να μην υπερβαίνουν τα 0,5-^^^^.. Πε τους χρησιμοποιούμενους πυκνωτές θα επιτυγχάνεται συνψ ^ 0,85. Οι πυκνωτές θα ιρέρουν αντιστάσεις εκφόρτίσης και θα τοποθετήσου' σε ικριώματα στην πλευρά του ιστού δίπλα στα πην ία. 10. ΧΕΙΡΙΣΤΗΡΙΟ Για τον τηλεχειρισμό των επί μέρους κυκλωμάτων των προβολέων και των δύο γηπέδων προβλέπεται η χρησιμοποίησή ενός χειριστηρίου, τα οποίο θα τοποθετηθεί σε δώματίο πάνω στις κερκίδες που η ακριβής θέση του φαίνεται στο σχέδιο. Πε το χειριστήριο επιτυγχάνονται τα προγράμματα φωτισμού όπως αυτά αναφέρονται στην φωτοτεχνική μελέτη. Το χειριστήριο θα είναι μεταλλικό από λαμαρίνα D.K.P. στραντζαρισμένη στα άκρα, με πάχος Ι,Ξ χίλ. Βα έχει την 'μορφή της τράπεζας και θα είναι κατάλληλο για έλευθερη έδραση. 0 χειρισμός των οργάνων ζεύξης θα επιτυγχάνεται από τη'

πάνω μεριά της τράπεζας. Η πάνω μεριά της τράπεζας θα ανοίγει και με κατάλληλο μηχανισμά θα Παραμένει ανοικτή, ώστε να είναι _δυνατι^ η επίσκεψη των οργάνων του χειριστηρίου απά πάνω, Στο εσωτερικά του χειριστηρίου θα υπάρχει σιδεροκατασκευι^ κατάλληλα όιαμορφωμένη για την τοποθέτηση σε αυτι^ των ηλεκτρικών εξαρτημάτων. Το χειρίστι^ρίο θα περιλαμβάνει μπουτάν θέσης εντάς-εκτάς, ενδεικτικές λυχνίες για κάθε ομάδα έναυσης προβολέων, τους απαραίτητους βοηθητικούς αυτάματους διακάπτες, καθώς επίσης χρονική μανδάλωση που θα επενεργεί έτσι ώστε η ομάδα προβολέων να μπορεί να ανάψει μάνο αψοώ περάσει χράνος αναμον(^ς περίπου 2 λεπτών απά προηγούμενη ομάδα, τη στίγμι^ που άναψε η Πε την μανδάλωση αυτι5 αποφεύγεται η υπερφάρτωση του δικτύου και στη συνέχεια του μετασχηματ ίστι^ με το ρεύμα εκκίνησης των λαμπτήρων. Οι εντολές απά το χειριστήριο θα μεταβιβάζονται προς τα άργανα ζεύξης, που βρίσκονται στους πίνακες διανομής των ιστών με καλώδια κατάλληλης διατομι^ς που θα οδεύουν παράλληλα με τα καλώδια παροχρίς των ιστών μέσα σε τσιμεντοσωλι^να. Στην υποχρέωση του αναδάχου είναι η μελέτη και η κατασκευή απά οικοδομικι^ς άποψης του χώρου που θα στεγασθεί το χειριστι^ρίο. Οι διάγωνιζάμενο ι οφείλουν να υποβάλλουν αρχιτεκτονικά σχέδιο του χώρου (κάτοψη-τημι^), σχέδιο της τράπεζας χειρισμού, καθώς και - ηλεκτρσλογικά συνδεσμαλογικά σχέδιο χειριστηρίου. α χρησιμοποιηθεί τριψασικάς μετασχηματ ιστι^ς ελαίου, κατασκευασμένος σύμφωνα με τα DIN 42511. 0α είναι κατάλληλος για τοποθέτηση σε εσωτερικά χώρο,κατάλληλης ισχύος, συχνάτητας 50 ΗΖ, με σχέση μετασχηματισμού 15.000/ 400/231 1/,συνδεσμολογ ίας ζεύξης πρωτεύον τρίγωνο και δευτερεύον αστέρα, με φίλτρο έναντι υγρασίας, με δοχείο δίαστολι^ς ελαίου,. /.