Οι τσίχλες αλλάζουν συνήθειες...

ΑΠΟ ΡΑΣΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΦΥΣΗ προβολησ Κυνηγώντας αγριογούρουνα Τουφεκιές σε αγριόπαπιες Δι Σ αν Ο έμ ΙΣΠΑΝΙΚΗΣ ετα ΥΠ ιμ ΣΤ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ετ Ο Ρ Ε οπ ΥΘ εριο ΕΛΕ δικό ίδας «ΤΥΠ ΟΣ-ΚΥΝΗΓΙ» της εφημερ 27.11.2013 ΤΕΥΧΟΣ 211 Οι τσίχλες αλλάζουν συνήθειες... τζ ΚΥΝΗΓΟΣΚΥΛΟ Επιβάλλεται να είναι πάντα κοινωνικό ΣΚΑΓΙΟΠΟΙΕΙΟ ΣΥΡΟΥ Εκεί όπου κάποτε έσταζε µολύβι BIG BROTHER Ιπτάµενο «αόρατο µάτι» για τους λαθροθήρες

www.e-typos.com EDITORIAL Ο σκοπός δεν αγιάζει τα µέσα Το γεγονός ότι ο άνθρωπος κάποια στιγµή έκανε ένα εξελικτικό «άλµα» και υπερτερώντας των άλλων ειδών στη ζωική αλυσίδα τα εκτόπισε προκειµένου να επιβιώσει, είναι µια υπόθεση της Παλαιοντολογίας που αποδέχονται οι περισσότεροι επιστήµονες. Αυτό το αρχαϊκό φαινόµενο του εκτοπισµού δεν είναι πλέον αναγκαίο ώστε να συνεχίζεται και στη σύγχρονη εποχή, όπως υποστηρίζουν κάποιοι... Οι δράσεις των οικολογικών και ζωοφιλικών σωµατείων δεν είναι απαραίτητα κατακριτέες, εφόσον είναι ειλικρινείς και δεν αποσκοπούν σε κρυφές ιδιοτέλειες. Οπως συµβαίνει δηλαδή µε αρκετές Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, οι οποίες έχουν σχηµατίσει έναν τεράστιο κατάλογο επιδοτούµενων οργανισµών που αρέσκονται στο να χαρακτηρίζονται «µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα». Το τι µπορεί να σηµαίνει αυτός ο «µη κερδοσκοπικός» αυτοπροσδιορισµός είναι κάτι για το οποίο έχουν γραφτεί και ειπωθεί τόσα πολλά, ενώ µπορούν να γραφούν ακόµα πολύ περισσότερα. Οµως, µια τέτοια γραφική πολυλογία δεν θα ωφελούσε πλέον σε τίποτα, ειδικά στην εποχή που διανύουµε, όπου συχνά οι νόµοι ερµηνεύονται κατά το δοκούν, ενώ πολλοί εξ αυτών αναδιαµορφώνονται, καταργούνται ή αντικαθίστανται µέσα σε µία νύχτα. Εκείνα που αποµένουν είναι ο αυτοσεβασµός του κάθε πολίτη, η κατανόηση, η συνεργασία, ο αλτρουισµός, η γεφύρωση των αντιθέσεων, οι κοινές προσπάθειες για την αναδόµηση της κοινωνίας µας, που σχεδόν έχει καταρρεύσει. Iδιοκτησία ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ Α.Ε. Εκδότες ηµήτρης Μπενέκος, Αλέξης Σκαναβής ιευθυντής Πάνος Αµυράς ιεύθυνση έκδοσης Απόστολος Χρ. Αντωνάκης Σύνταξη ύλης Θοδωρής Κρητικός Σύνταξη Στέλιος Φωκάς, Θεανώ Καρούτα Οι απόψεις των αρθρογράφων εκφράζουν τους ίδιους και δεν αποτελούν κατ ανάγκην και απόψεις του περιοδικού. Συνεργάτες Μαίρη Βαρνάβα, Νίκος Βασάλος, Βλάσης Βλασακούδης, Κώστας Καλφόπουλος, Αντώνης Καµπούρης, Μάνος Καραντώνης, Μανώλης Κατσίπης, Μυθοπλάστης, Γιώργος Ψωµαδέλλης Art director Νικήτας Φραγκάκης Σε µια τέτοια εποχή, «κοµψά» δελτία Τύπου, όπως αυτό που εξέδωσε ο «Αρκτούρος» από κοινού µε την «Καλλιστώ», το οποίο αφορά στην εύρεση κουφαριού αρκούδας θανατωµένης από πυροβόλο όπλο, µάλλον δεν βοηθούν στην επιβαλλόµενη αλληλοϋποστήριξη και συνεργασία. ιότι ο υπαινιγµός ότι το ζώο θανατώθηκε σε µέρος όπου υπήρχαν σκαψίµατα από αγριογούρουνα, άρα είναι πιθανόν να σκοτώθηκε και από κυνηγούς, είναι µάλλον ατυχής. Πολλές αρκούδες θα µπορούσαν να έχουν θανατωθεί από κυνηγούς, όµως αυτό δεν αποδείχθηκε. Αντίθετα, τσοµπάνηδες έχουν παραδεχθεί ότι το έκαναν διότι αρκούδες αφάνιζαν τα ποιµνιοστάσιά τους. Ενα αγρίµι µπορεί να σκοτωθεί από τον οποιοδήποτε οπλοφόρο, και όπλο, σήµερα, δυστυχώς, δεν έχουν µονάχα οι κυνηγοί. Οπως µε το αλεύρι δεν λερώνονται µονάχα οι µυλωνάδες... ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΧΡ. ΑΝΤΩΝΑΚΗΣ aantonakis@e-typos.com Υπεύθυνη διόρθωσης Κατερίνα Μπεχράκη ιεύθυνση Εµπορικής Ανάπτυξης «ELSE AGENCY» Εµπορική ιεύθυνση Ελσα Σοϊµοίρη ιεύθυνση διαφήµισης Λουκάς Παπανικολάου Υποδοχή διαφήµισης Μαίρη Κούρτη Φωτό Αρχείο Ελεύθερου Τύπου, Μανώλης Κατσίπης Power Vision, Κασσάνδρα Χρυσοµάλλη, Shutterstock, Ιdeal image, Visual Photos, ΑΠΕ, Eurokinissi Υπεύθυνος κυκλοφορίας Κώστας Μπαλής Εκτύπωση ΤΥΠΟΕΚ ΟΤΙΚΗ Α.Ε. ιανοµή ΕΥΡΩΠΗ Ενα αγρίµι µπορεί να σκοτωθεί από τον οποιοδήποτε οπλοφόρο, και όπλο, σήµερα, δυστυχώς, δεν έχουν µονάχα οι κυνηγοί. Οπως µε το αλεύρι δεν λερώνονται µονάχα οι µυλωνάδες... ωρεάν κάθε Τετάρτη µε τον Ελεύθερο Τύπο ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ Αγίας Λαύρας 2 & Σαρανταπόρου Νέο Ηράκλειο, Τ.Κ. 14121 Τηλ.: 210 8113000 Fax: 210 8113001 e-mail: kinigi@e-typos.com EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ Κυνήγι 3

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 27.11.2013 ΤΕΥΧΟΣ 211 6 ΝΕΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑ Α και τον κόσµο 10 14 10 ΤΣΙΧΛΕΣ Ολο και πιο δύσκολες 14 ΣΚΑΓΙΑ ΙΚΟ ΣΥΡΟΥ Βήµα βήµα στη γραµµή παραγωγής 20 ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ Η κοινωνικοποίηση του κυνηγόσκυλου 24 ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΣΚΥΛΟΥ Το DNA δείχνει Ευρώπη 24 28 ΑΠΟ ΑΕΡΟΣ παρακολούθηση των κυνηγών στις ΗΠΑ 20 34 ΑΝΑ ΡΟΜΗ Κρίσις επί ενδηµικών και αποδηµητικών 40 ΑΓΡΙΜΙΑ στην αυλή µας 42 ΑΛΛΟΙ ΘΗΡΕΥΤΕΣ Λιοντάρι, ο βασιλιάς 46 ΑΦΗΓΗΣΗ Ο επίµονος λαγός 50 ΒΟΤΑΝΑ Σκόρδο διά πάσαν νόσον! 28 34 52 ΦΤΙΑΞ ΤΟ ΜΟΝΟΣ ΣΟΥ Φωλιά πουλιών από ηχείο! 54 ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ που αξίζει να µείνουν 56 ΜΙΚΡΕΣ ΑΓΓΕΛΙΕΣ 62 ΜΥΘΟΠΛΑΣΤΗΣ Ο νιόφερτος γουρουνάς 4 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ Κυνήγι

ΝΕΑ εν θα παραγράφονται τα αδικήµατα θήρας ιάταξη που δεν θα επιτρέπει την παραγραφή αδικηµάτων που αναφέρονται στη δασική νοµοθεσία ανακοίνωσε πως έχει συµπεριλάβει στο νο- µοσχέδιο για τα δάση που θα έρθει προς ψήφιση σύντοµα στη Βουλή, ο αναπληρωτής υπουργός ΠΕΚΑ Σταύρος Καλαφάτης. Η σηµαντική είδηση προέκυψε, ύστερα από σχετική ερώτηση του δασολόγου διευθυντή υποστήριξης της ΚΟΜΑΘ Κυριάκου Σκορδά, κατά την πρόσφατη σύσκεψη στην Κατερίνη για την αντιµετώπιση της λαθροϋλοτοµίας. Τη σύσκεψη διοργάνωσε το υπουργείο Περιβάλλοντος, παρόντες ήταν επίσης ειδικός γραµµατέας ασών κ. Αµοργιανιώτης, ο γενικός διευθυντής ασών και Αγροτικών Υποθέσεων της Αποκεντρωµένης ιοίκησης Μακεδονίας Θράκης κ. Φραγκισκάκης, βουλευτές και υπηρεσιακοί παράγοντες. Εκτροφείο ορεινής πέρδικας στην Πελοπόννησο Συνεχίζονται οι εργασίες της δηµιουργίας µονάδας εκτροφής ορεινής πέρδικας από την Κυνηγετική Οµοσπονδία Πελοποννήσου στην περιοχή Κρήνης Πατρών, για την αυτόνοµη παραγωγή θηραµάτων µε στόχο τον εµπλουτισµό των ορεινών όγκων της Πελοποννήσου µε ορεινή πέρδικα. Σύντοµα θα είναι σε θέση να δεχτεί τα πρώτα ζευγάρια από το εκτροφείο του ασαρχείου Καρπενησίου το οποίο έχει εγκρίνει την παραχώρησή τους. Η µονάδα θα είναι ολοκληρω- µένη µέχρι το τέλος του µήνα. Καταλαµβάνει έκταση 350 τετραγωνικών µέτρων και διαθέτει κλουβιά ωοτοκίας πέρδικας, επωαστική, εκκολαπτική µηχανή και κλωβοστοιχίες (batteries) για την ανάπτυξη των νεοσσών, καθώς επίσης και κλουβιά ανάπτυξης απαραίτητα για τη σωµατική τους ανάπτυξη µέχρι να µεταφερθούν σε πυρήνες προσαρµογής για τη µετέπειτα απελευθέρωσή τους. Αξίζει να σηµειωθεί ότι όλη η µονάδα είναι κατασκευασµένη και τοποθετηµένη κατά τέτοιο τρόπο ώστε να διασφαλίζεται η προφύλαξή της από άσχηµες καιρικές συνθήκες, αλλά και θα διαθέτει όλα τα απαραίτητα µηχανήµατα που εξασφαλίζουν τόσο τη σωστή λειτουργία της όσο και τη λιγότερη δυνατή όχληση των πτηνών. Λαθροθήρες εντός καταφυγίου στη ράµα Οι οµοσπονδιακοί θηροφύλακες του νοµού ρά- µας, Γεώργιος Τόσκας και Γεώργιος Συµεωνίδης, κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας τους το περασµένο Σάββατο και µετά από συντονισµένες προσπάθειες προέβησαν σε µηνύσεις κατά 10 ατόµων που κυνηγούσαν παράνοµα αγριόχοιρο στο καταφύγιο Αετοράχης του νοµού ρά- µας. Πραγµατοποιήθηκε κατάσχεση των όπλων καθώς και του θηράµατος. DE PROFUNDIS Ο ΑΝΑΒΡΑΣΜΟΣ που επικρατεί σε αρκετούς Κυνηγετικούς Συλλόγους ίσως έχει διαφορετικές, αλλά ίσως και κοινές αιτίες. Γεγονός είναι πως µοιάζει µε µεταδοτική ασθένεια κι αυτό το έχουµε επισηµάνει εδώ και αρκετό καιρό. ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΑΝΑΤΑΡΑΧΕΣ στη νησιωτική Ελλάδα, όπου επικρατεί, προς το παρόν, µια περίεργη σιωπή, σειρά έχει η Αθήνα. Με ένα µεγάλο Κ.Σ., αυτόν του Αιγάλεω, να βρίσκεται σε ουσιαστική παύση συνεργασίας µε την ΚΣΕ, τώρα και το Μαρούσι κλονίζεται από περίεργες παραιτήσεις. 6 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ Κυνήγι

1 εκατ. δολάρια για 14 νεκρούς χρυσαετούς Μεγάλη αµερικανική εταιρία αιολικής ενέργειας πλήρωσε πρόστιµο ύψους ενός εκατοµµυρίου δολαρίων για το θάνατο 14 χρυσαετών σε διάστηµα τριών ετών σε αιολικά πάρκα του Γουαϊόµινγκ. Η εταιρία Duke Energy Renewables ανέλαβε την ευθύνη και για το θάνατο άλλων 149 πτηνών, ενώ είναι η πρώτη φορά που η αµερικανική κυβέρνηση εφαρµόζει το νόµο, ο οποίος προστατεύει τα πτηνά από τις ανεµογεννήτριες. Σύµφωνα µε σχετική µελέτη, 67 χρυσαετοί και αµερικανικοί αετοί έχουν χάσει τη ζωή τους µε αυτόν τον τρόπο σε 10 Πολιτείες τα τελευταία χρόνια. Εκπαίδευση θηροφυλάκων στις πρώτες βοήθειες Με επιτυχία ολοκληρώθηκε ο κύκλος τεσσάρων ειδικών σεµιναρίων στις πρώτες βοήθειες, τα οποία παρακολούθησαν οι Οµοσπονδιακοί Θηροφύλακες και το προσωπικό της Κυνηγετικής Οµοσπονδίας Μακεδονίας Θράκης (επιστηµονικοί συνεργάτες και γραµµατεία). Συγκεκριµένα εκπαιδεύτηκαν 70 άτοµα υπάλληλοι της Οµοσπονδίας σε πολύωρα σεµινάρια που πραγµατοποιήθηκαν στην Πτολεµαΐδα Κοζάνης, στο νοµό Ξάνθης (δασικό χωριό) και στη Θεσσαλονίκη (2 σεµινάρια). Κύριο θέµα της εκπαίδευσης ήταν η Καρδιοπνευµονική Αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ) µε σηµαντική πρακτική άσκηση στον τρόπο που αυτή εφαρµόζεται, αλλά και πολλά άλλα θέµατα πρώτων βοηθειών (τσίµπηµα φιδιού, αναγνώριση εγκεφαλικού, πνιγµός από ξένο σώµα, προνοσοκοµειακή φροντίδα κ.ά.). Σε όλους τους συµµετέχοντες δόθηκε διεθνώς αναγνωρισµένη πιστοποίηση. Παρ ολίγον πνιγµός για δύο κυνηγούς Μεγάλη τύχη είχαν δύο κυνηγοί στο Ανατολικό Ζαγόρι, οι οποίοι το Σάββατο παρασύρθηκαν µαζί µε το αγροτικό αυτοκίνητο στο οποίο επέβαιναν από ποτάµι. Συγκεκριµένα επιχείρησαν να διασχίσουν το ζαγορίτικο ποταµό κοντά στο χωριό Ανθρακίτης, κάτι που εν µέσω κακοκαιρίας αποδείχθηκε ριψοκίνδυνο, καθώς ο ποταµός φούσκωσε ξαφνικά και τους παρέσυρε. Οι κυνηγοί κατάφεραν να βγουν στην καρότσα του αγροτικού και άρχισαν να καλούν σε βοήθεια. Κάτοικος της περιοχής που τους άκουσε έσπευσε για βοήθεια και κατάφερε να δέσει µε συρµατόσχοινο από το δικό του αυτοκίνητο το αγροτικό που βούλιαζε, ενώ παράλληλα ενηµέρωσε την Πυροσβεστική. Μέσα σε λίγη ώρα άνδρες από το κλιµάκιο της Πυροσβεστικής στους Μηλιωτάδες Ζαγορίου έφτασαν στο σηµείο και απεγκλώβισαν τους δύο κυνηγούς µε µια πτυσσόµενη σκάλα. ΣΤΟ ΜΑΡΟΥΣΙ οι επικίνδυνες επιπλοκές ξεκίνησαν πάλι µε µυστηριώδεις παραιτήσεις, όπως το 2010, όταν για ασαφείς αιτιολογίες µέλη του.σ. αρκετούς µήνες µετά την εκλογή τους παραιτήθηκαν οµαδικά. ΤΟΤΕ, ενώ ο Κ.Σ. κινδύνεψε µε... ξαφνικό θάνατο οι υποκινητές των παραιτήσεων εξαφανίστηκαν. Ι ΙΟ ΚΛΙΜΑ και παρασκήνιο δηµιουργείται ξανά µε τη συνοδεία παραπληροφόρησης στα κυνηγετικά στέκια από τους ίδιους που καθοδηγούσαν το 2010 τις εξελίξεις. ΤΩΡΑ ΑΝΤΙ ΡΟΥΝ για τη συνεργασία του Συλλόγου µε τη ΚΟΣΕ και την επένδυση στο εκτροφείο της για την ενδυνάµωση του φιλοθηρα- µατικού έργου του Συλλόγου. ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ, ο Σύλλογος την τελευταία εικοσαετία, µη έχοντας παρουσιάσει φιλοθηραµατικό έργο, µάζεψε αρκετά χρήµατα -περισσότερα των 260.000 ευρώ- σε παράτυπο αποθεµατικό, το οποίο κάποιοι «χρησιµοποίησαν», ενώ κάποιοι άλλοι επιβουλεύονται σε βάρος των µελών που από 8.500 έχουν µείνει λιγότερα από 3.500... EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ Κυνήγι 7

ΝΕΑ Κρούσµα λύσσας σε βοοειδή Με ένα εξαιρετικά επείγον έγγραφο το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων ενηµέρωσε προ ηµερών για εµφάνιση λύσσας σε βοοειδές εκτροφής στο χωριό Μυριόφυτο του νοµού Κιλκίς. Το υπουργείο επισηµαίνει πως ιδιαίτερη σηµασία πρέπει να δοθεί στην καταγραφή και τον εµβολιασµό των ποιµενικών σκύλων, ενώ τονίζεται επίσης ιδιαίτερα, η αναγκαιότητα επικοινωνίας µε τις κατά τόπους δηµοτικές αρχές ώστε να ληφθεί ιδιαίτερη µέριµνα για την περισυλλογή και τον άµεσο εµβολιασµό των αδέσποτων ζώων. Για την ιστορία αναφέρουµε πως πρόκειται για το 36ο κρούσµα στην Ελλάδα (1 βοοειδές, 1 γάτα, 3 σκύλοι και 31 αλεπούδες). ΠΟΤΕ ΣΤΑ ΠΑΝΩ ΜΑΣ ΚΑΙ... ΠΟΤΕ ΣΤΑ ΚΑΤΩ ΜΑΣ ΠΩΣ ΚΑΙ ΠΩΣ περιµέναµε τις βροχές οι κυνηγοί, αλλά όπως λέει ο λαός «είπαν του µουρλού να χ ει, έκατσε και ξεκωλώθει»! Πέραν από τις καταστροφές σε κατοικηµένες περιοχές όσο και σε καλλιέργειες, σε πολλά µέρη της χώρας οι έντονες βροχοπτώσεις δεν σταµάτησαν όλο τα Σαββατοκύριακο, µε αποτέλεσµα τα όπλα να παραµείνουν στις θήκες τους και τα σκυλιά δεµένα ΜΙΑ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗ διάκριση πέτυχε το Παράρτηµα Βορείου Συγκροτήµατος ωδεκανήσου (Κως) της Ελληνικής Οµάδας ιάσωσης, καθώς ήταν ανάµεσα στις δέκα ΜΚΟ που κέρδισαν το φετινό βραβείο των Νησίδων Ποιότητας για την εθελοντική του προσφορά και το πρωτοποριακό κοινωνικό του έργο. Το βραβείο απονέµεται κάθε δύο χρόνια από την Κίνηση Πολιτών για µια Ανοιχτή Κοινωνία και το Σώµα Ελληνικού Οδηγισµού. Σώος εντοπίστηκε 18χρονος στον Ολυµπο Σώος εντοπίστηκε το πρωί της Κυριακής ο 18χρονος κτηνοτρόφος που αγνοούνταν από το απόγευµα του Σαββάτου στον Ολυµπο. Ο νεαρός κτηνοτρόφος εντοπίστηκε στην περιοχή Μπάρα από άντρες της ΕΜΑΚ. Το απόγευµα της προηγούµενης επικοινωνούσε µέσω του κινητού του τηλεφώνου, µετά τις 5 όµως τα ίχνη του χάθηκαν. Αρχικά έγιναν έρευνες στο καταφύγιο ανάγκης του Αγ. Αντωνίου, όπου ενδεχοµένως θα διανυκτέρευε, χωρίς όµως αποτέλεσµα. Οι καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν στην περιοχή ήταν εξαιρετικά δυσµενείς, παρ' όλα αυτά η έρευνα, στην οποία συµµετείχαν άνδρες της ΕΜΑΚ και του στρατού, εθελοντές και 15 µέλη της Ελληνικής Οµάδας ιάσωσης από τη Λάρισα και τη Θεσσαλονίκη, συνεχίστηκε µέχρι την ανεύρεση του 18χρονου. ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ στην Κυνηγετική Οµοσπονδία Μακεδονίας-Θράκης για την εκπαίδευση θηροφυλάκων στην παροχή πρώτων βοηθειών. Ούτως ή άλλως οι άνδρες του σώµατος έχουν αποδείξει ότι δεν βρίσκονται στο βουνό µόνο για να καταδιώκουν και να µηνύουν, αλλά και για να βοηθούν όποιον βρεθεί σε ανάγκη, κυνηγό ή µη ΤΙ ΚΡΥΒΕΤΑΙ πίσω από τις παραιτήσεις στον Κυνηγετικό Σύλλογο Αµαρουσίου; Ο καιρός θα δείξει και δεν προβλέπεται αίθριος 8 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ Κυνήγι

ΘΗΡΑΜΑ Οι τσίχλες δεν µασάνε πια 10 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ Κυνήγι

Το δηµοφιλέστερο ίσως θήραµα των Ελλήνων κυνηγών, η τσίχλα, αλλάζει συµπεριφορές επιβάλλοντας άλλες τεχνικές. Το συγκεκριµένο πουλί φαίνεται πως έχει εξοικειωθεί πολύ µε τους κυνηγούς και πλέον έχει αλλάξει συµπεριφορά, κάνοντας τη ζωή τους δυσκολότερη. Ετσι, από κυνήγι καρτεριού έγινε περιπατητό. Αλλά δεν φταίνε µόνο οι κυνηγοί γι αυτή την εξέλιξη. Του Στέλιου Φωκά Η τσίχλα είναι από τα πολυπληθέστερα είδη που έρχονται στην πατρίδα µας από τον Βορρά (Σκανδιναβία, Ρωσία) το φθινόπωρο και παραµένουν µέχρι τις αρχές της άνοιξης. Παλαιότερα έφτανε σε πολύ µεγάλους αριθµούς και, κατά τις πρώτες επισκέψεις της, έπιανε σε πευκώνες που βρίσκονταν κοντά σε τρυγηµένους αµπελώνες, όπου είχαν ξεµείνει τσαµπιά και τρέφονταν µε αυτά. Αν είχαν, δε, προηγηθεί βροχές, κυνηγούσε σκουλήκια και σαλιγκάρια και έτρωγε και καρπούς που έβρισκε στα ενδότερα των δασών, όπου αργότερα αποτραβιόταν και χανόταν για ένα διάστηµα. Εκεί στο πυκνό, οι κυνηγοί που είχαν γρήγορα πόδια και αντοχές έµπαιναν και τις ξεσήκωναν. Οµως, τις πρωινές ώρες η τσίχλα είχε τη συνήθεια να κάνει δροµολόγια προς αναζήτηση της τροφής της και να περνάει πάνω από τα καρτέρια που έστηναν οι κυνηγοί. Αλλά δεν το κάνει πια. Τα τελευταία χρόνια οι τσίχλες έχουν εγκαταλείψει τη συνήθεια που περιγράψαµε, δηλαδή έχουν σταµατήσει τις βόλτες πάνω από τα καρτέρια. Οι κυνηγοί πλέον δεν βλέπουν πια τσίχλες να περνούν πάνω από τα καρτέρια τους. Ετσι, το καρτέρι, που ήταν ο αποδοτικότερος, αποτελεσµατικότερος αλλά και εντιµότερος τρόπος θήρας της τσίχλας, έχει αρχίσει να µην είναι πλέον τόσο αποδοτικός, γεγονός που προβληµατίζει τους κυνηγούς και τους ωθεί να κάνουν παγάνα. Παγάνα στην τσίχλα όµως τι σηµαίνει; Σηµαίνει ότι περπατάς στις ρεµατιές και στους πυκνούς θάµνους όπου πάνε και κρύβονται για να τις ξεσηκώνεις. Ακόµα όµως και µε την παγάνα αυτό είναι δύσκολο, καθώς, όπως διαπιστώνουν οι κυνηγοί που αναζητούν ακόµα µε ιδιαίτερο ζήλο τις τσίχλες, τα πουλιά αυτά για κάποιο ανεξήγητο λόγο έχουν πεισµώσει. Ακόµα και όταν τις εντοπίσουν στα σηµεία όπου έχουν τρυπώσει και προσπαθούν να τις ξεσηκώσουν, εκείνες παραµένουν κρυµµένες και αρνούνται πεισµατικά, λες και κάτι τις έχει εξαναγκάσει να λουφάζουν και να µην πετούν. Ετσι, για να εξασφαλίσει κάποιος µια καλή κάρπωση τσιχλών θα πρέπει να περπατήσει µεγάλες αποστάσεις προκειµένου να τις ξεσηκώσει µέσα από ρεµατιές και από πυκνά. Επίσης κρύβονται µέσα σε πυκνούς πευκώνες, όπου είναι πολύ δύσκολο να τις πετύχεις, γιατί δεν είναι πουλιά που πετάνε χαµηλά, πετάνε ανάµεσα στα ψηλά κλαδιά και σπάνια θα έχει κανείς ευστοχία µέσα σε τέτοιο περιβάλλον. Ενας ακόµα παράγοντας που δυσκολεύει το κυνήγι της τσίχλας είναι το γεγονός ότι, εκτός των άλλων, έχει χαθεί και ο ήχος της, εκείνο το χαρακτηριστικό διπλό «τσικ» που άφηνε να ακουστεί από µακριά καθώς ερχόταν. Σήµερα οι περισσότερες τσίχλες που περνούν από τα καρτέρια είναι «άφωνες», έχουν σταµατήσει να βγάζουν εκείνο το χαρακτηριστικό, κοφτό ήχο που προανήγγελλε τον ερχοµό τους. Λες και µε κάποιο ανεξήγητο τρόπο έχουν συνειδητοποιήσει πως ο ήχος αυτός που άφηναν τις πρόδιδε και αποφάσισαν, για να είναι πιο ασφαλείς, την αναγκαστική αφωνία. H εξήγηση Είναι δεδοµένο, σύµφωνα µε τους ερευνητές, πως τα θηράµατα, ανάλογα µε την πίεση που τους ασκείται, αλλάζουν και τις τακτικές τους. Ισως, λοιπόν, βρισκόµαστε µπροστά σε µια αναγκαστική αµυντική αλλαγή συµπεριφοράς των τσιχλών που θα δυσκολέψει ακόµα περισσότερο το κυνήγι τους και θα πρέπει οι νεότεροι κυνηγοί να σκεφτούν τρόπους για να µπορούν να έχουν µια καλή κάρπωση από το συγκεκριµένο θήραµα. Στην περίπτωση των τσιχλών που προαναφέραµε η πίεση δεν είναι η θεµιτή κυνηγετική δραστηριότητα, αλλά η παράνοµη πίεση, κυρίως από τη χρήση των κασετοφώνων. Τα κασετόφωνα µιµούνται το ερωτικό κάλεσµα της τσίχλας και κατεβάζουν όποια τσίχλα περνάει από απίστευτα ύψη, καθώς έχουν την ικανότητα να ακούν από πολύ ψηλά και µακριά. Με το που άκουγαν, λοιπόν, το κασετόφωνο βουτούσαν, αυτό όµως δεν λέγεται κυνήγι και έντιµη θήρα, αλλά θηρευτική αλητεία. Ο θηρευτής δεν σηµαίνει κατ ανάγκην πως είναι και κυνηγός, µπορεί να είναι ένας παγιδευτής που βγαίνει έξω για να πάρει κρέας καταπατώντας κάθε γραπτό και άγραφο νόµο του κυνηγίου. EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ Κυνήγι 11

ΘΗΡΑΜΑ γερακότσιχλα, η ευμεγεθησ (Turdus pilaris) Μήκος 25 cm. Μεγαλόσωμη τσίχλα με γκρίζο κεφάλι, καφετιά ράχη και μαύρη ουρά. Στην πτήση μοιάζει με τη δενδρότσιχλα. Συναντάται σε μικρά κοπάδια. Κελαηδά των ώρα της πτήσης. Είδος μεταναστευτικό, αναπαράγεται στη Β. Ευρώπη και έρχεται στη χώρα μας το φθινόπωρο για διαχείμαση, αν και ελάχιστα ζευγάρια φωλιάζουν και στην Ελλάδα. Τρέφεται με ασπόνδυλα και καρπούς σε όλες τις εποχές του χρόνου ανάλογα με τα διαθέσιμα. Είναι δυνατόν να τρέφεται και μόνο με καρπούς. Τρέφεται στο έδαφος, στα δέντρα και τους θάμνους. Επίσης συλλαμβάνει έντομα στον αέρα. Τέλος, έχει παρατηρηθεί να μπαίνει σε ρηχά νερά και να πιάνει μικρά ψάρια, καθώς και να τσιμπολογάει νεκρά ψάρια. η Δενδρότσιχλα των ελατιαδων (Turdus viscivorus) Είναι η λιγότερο μεταναστευτική από τις υπόλοιπες τσίχλες. Το φθινόπωρο σχηματίζει χαλαρές ομάδες από οικογένειες. Το χειμώνα συνήθως ζει μοναχικά. Παλαιότερα υπήρχε μόνο σε μεσαία και υψηλότερα ηπειρωτικά γεωγραφικά πλάτη. Αλλά τα τελευταία 200 χρόνια έχει επεκταθεί στην ωκεάνια ζώνη, κυρίως στη Βρετανία και την Ιρλανδία. Παρά την τολμηρή και ρωμαλέα εμφάνισή της, την αντοχή της στη βροχή και τον αέρα, είναι τρωτή στο κρύο, κυρίως στο χιόνι και τον πάγο. Επίσης αποφεύγει ξηρές και πολύ ζεστές περιοχές. Σε ορεινές περιοχές προτιμά μεσαία υψόμετρα από 800 έως 1.800 μέτρα. Στη μεσογειακή ζώνη επιλέγει βιότοπους με ψηλά δέντρα και ανοιχτές χορτολιβαδικές εκτάσεις. Οχι όμως κοντά σε ανθρώπους. Αποφεύγει γυμνές από δέντρα περιοχές, ακόμα και αυτές με αραιή κάλυψη, καθώς και τους υγροτόπους. Στη βόρεια και την ανατολική εξάπλωσή της στην Ευρώπη οι πληθυσμοί της είναι μεταναστευτικοί, ενώ στη νότια και τη δυτική εξάπλωση είναι περισσότερο ενδημικοί. Εκεί παρατηρούνται μικρές τοπικές μετακινήσεις κυρίως για εξεύρεση τροφής. Τρέφεται με μια ποικιλία ασπόνδυλων και με καρπούς, κυρίως το φθινόπωρο και το χειμώνα. Τρέφεται στο έδαφος, στα δέντρα και τους θάμνους, καθώς και στον αέρα όπου συλλαμβάνει έντομα. Επίσης τη βλέπουμε να πετάει στο ενάμισι μέτρο από το έδαφος για να συλλέξει βατόμουρα. Στην Ελλάδα τροφή της είναι και οι καρποί των παρασιτικών φυτών (ιξός): Viscum album, παρασιτικού φυτού της ελάτης και του Loranthus europaeus, παρασιτικού φυτού της δρυός και της καστανιάς. Μάλιστα, η τσαρτσάρα με τα κόπρανά της συμβάλλει καθοριστικά στην εξάπλωση των σπόρων του παρασίτου στα υγιή δέντρα, με αποτέλεσμα να προκαλείται από το παράσιτο ζημιά στην ποιότητα του ξύλου (ιδίως της ελάτης). Είναι είδος που ζει κοπαδιαστά, κυρίως, στα τέλη του καλοκαιριού και αρχές του φθινοπώρου. 12 eλευθεροσ tυποσ Κυνήγι

Κοκκινότσιχλα η... «κοκκινουλα» (Turdus iliacus) Αναπαράγεται κυρίως σε υψηλά και λιγότερο σε μεσαία γεωγραφικά πλάτη. Προτιμά υποαρκτικά και αρκτικά κλίματα σε επίπεδες και ορεινές εκτάσεις. Αποφεύγει τον πάγο και το χιόνι, καθώς και τον κρύο καιρό και τις καταιγίδες. Προτιμά κάλυψη από σημύδες ή μικτά δάση συχνά με πολλά έλατα και πεύκα κυρίως κατά μήκος ποταμών και πλημμυρισμένων εκτάσεων. Ακόμα προτιμά δάση χαμηλής σημύδας, χαμηλές ιτιές και κέδρα σε ελώδης εκτάσεις. Σε μερικές περιπτώσεις αναπαράγεται και σε πάρκα πόλεων. Είναι μεταναστευτικό ή μερικώς μεταναστευτικό. Διανύει μεγάλες αποστάσεις που φτάνουν και τα 6.500 Km για να φτάσει στις περιοχές όπου ξεχειμωνιάζει. Οι μεταναστεύσεις κάθε χρόνο δεν ακολουθούν συγκεκριμένη πορεία και είναι περισσότερο τυχαίες, π.χ. δακτυλιώθηκαν άτομα που ξεχειμώνιαζαν στην Αγγλία και τους επόμενους χειμώνες βρέθηκαν στην Ιταλία, στην Ελλάδα και ακόμα μακρύτερα. Τρέφεται με ασπόνδυλα κυρίως το φθινόπωρο και το χειμώνα και λιγότερο την άνοιξη που τρέφεται περισσότερο με καρπούς. Τρέφεται στο έδαφος, στα δένδρα και τους θάμνους. Είναι είδος που ζει κοπαδιαστά, εκτός της αναπαραγωγικής περιόδου. Μεταναστεύει σε κοπάδια με χαλαρή δομή. Κατά την περίοδο της αναπαραγωγής, τα ζευγάρια παραμένουν μαζί για δεύτερη φωλεοποίηση, αλλά διαλύονται με το τέλος της. Οι χωροκράτειες είναι καλά κατανεμημένες. Σε άριστους όμως βιότοπους σχηματίζουν χαλαρές αποικίες. Η έναρξη της ωοτοκίας τοποθετείται στις αρχές Μαΐου. Φωλεοποιεί δύο φορές το χρόνο. Γεννάει 4-6 αυγά. Η επώαση διαρκεί 12-13 μέρες. Οι νεοσσοί είναι έτοιμοι να πετάξουν σε ηλικία 8-12 ημερών. τσίχλα η κοινη (Τurdus philomelos) Πρόκειται για πουλί μετρίου μεγέθους, συγγενικό με τον κότσυφα, που συναντάται στις εύκρατες περιοχές του βόρειου ημισφαιρίου. Η οικογένεια περιλαμβάνει περίπου 3.000 είδη. Ο πιο κοινός αντιπρόσωπος του γένους στην Ευρώπη είναι το είδος Turdus philomelos. Το πουλί αυτό έχει μήκος 23 εκ. και το φτέρωμά του, παρόμοιο και στα δύο φύλα, είναι καστανό στη ράχη και διάστικτο, λευκό στην κοιλιά. Συχνάζει σε δάση και σε κήπους και φωλιάζει συνήθως σε θάμνους και άλλα ξυλώδη φυτά, σπανιότερα σε κτίρια. Το αρσενικό κελαηδά δυνατά επαναλαμβάνοντας τον ίδιο σύντομο ήχο. eλευθεροσ tυποσ Κυνήγι 13

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΣΚΑΓΙΟΠΟΙΕΙΟ ΣΥΡΟΥ Σταγόνες από µολύβι Σε άλλες σελίδες του χρόνου και της Ιστορίας µεταφέρεται ο επισκέπτης µε το που περάσει το κατώφλι του Σκαγιοποιείου του Γεωργίου Αναιρούση στη Σύρο. Και δεν είναι παράξενο, αφού αυτό το µουσείο είναι αλλιώτικο από τ άλλα. εν αποξενώνει το θεατή µε προθήκες και εκθέµατα, αντίθετα, διατηρεί αυτούσια και αυθεντική τη διαδικασία παραγωγής «κυνηγετικών σφαιριδίων» µε σκοπό να ψιθυρίσει στο αυτί του επισκέπτη µια τέχνη που έρχεται από το 19ο αιώνα. Κείµενο-φωτό: Θεανώ Καρούτα 14 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ Κυνήγι

EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ Κυνήγι 15

ΡΕΠΟΡΤΑΖ Χτισμένο με πέτρα, το μικρό κτίριο των λίγων τετραγωνικών μέτρων με τον ψηλό πύργο, που πολλοί εσφαλμένα νομίζουν για καμινάδα, περιμένει μερικά βήματα έξω από την Ερμούπολη να πάει τον επισκέπτη πίσω στο 1884, τότε που ο σιδηρουργός από την Ανδρο, Γεώργιος Αναιρούσης, αγόρασε το κτίσμα σε έναν πλειστηριασμό της Εθνικής Τραπέζης και έφτιαξε το σκιαγιάδικο που έμελλε να λειτουργήσει από το 1889, για περίπου μισό αιώνα. Το σκαγιάδικο του Αναιρούση, διατηρώντας μέχρι τις μέρες μας σημαντικό τμήμα του αυθεντικού του εξοπλισμού και των εργαλείων, καθίσταται πλέον η πληρέστερη μονάδα του είδους της σε ολόκληρη την Ευρώπη. Σήμερα, όντας ένα μουσείο του εαυτού του, ξεναγεί χωρίς φιοριτούρες και φανφάρες όποιον ενδιαφέρεται, στη δύσκολη δουλειά της παραγωγής σκαγιών, χωρίς ίχνος αυτοματοποιημένων διαδικασιών, όταν τα ανθρώπινα χέρια, μαύρα από το γραφίτη, χειρίζονταν τα «σουρωτήρια», τα εργαλεία και τα καζάνια, αναμιγνύοντας το μολύβι με το αντιμόνιο, μέχρι να σημάνει η λήξη την περίοδο του Μεσοπολέμου. Το όνειρο πίσω απ τον πύργο Η ρίψη των σκαγιών από μεγάλο υψόμετρο, που καθιστούσε απαραίτητη την ύπαρξη πύργου στα παλιά σκαγιοποιεία και που έμελλε να αλλάξει τον τρόπο παραγωγής τους, δεν ξεκίνησε παρά από ένα όνειρο. Ηταν ο Γουίλιαμ Γουότς, ένας υδραυλικός από το Μπρίστολ της Αγγλίας που εξαιτίας του ονείρου του θα γινόταν αυτός που θα αντικαθιστούσε τις παλιότερες τεχνικές παραγωγής Ο Γουότς ονειρεύτηκε πως περπατούσε εν μέσω καταιγίδας, όμως αντί για νερό από τον ουρανό έπεφτε λιωμένο μολύβι. Ονειρο που δεν ξέχασε... σκαγιών σε όλο τον κόσμο. Λέγεται ότι ονειρεύτηκε πως περπατούσε εν μέσω καταιγίδας, όμως αντί για νερό από τον ουρανό έπεφτε λιωμένο μολύβι, οι σταγόνες του οποίου ήταν τέλεια σφαιρικές. Ο Γουότς ξύπνησε, όμως δεν ξέχασε το όνειρό του, το οποίο του γέννησε μια ιδέα, την οποία φυσικά αποφάσισε να ελέγξει για να διαπιστώσει κατά πόσο ήταν πραγματοποιήσιμη. Ετσι, ανέβηκε στην κορυφή του πύργου της εκκλησίας St. Mary απ όπου έριξε λιωμένο μολύβι μέσα σε νερό που υπήρχε από κάτω. Η δοκιμή του στέφθηκε με επιτυχία και έτσι οι μονάδες παραγωγής σκαγιών υιοθέτησαν τη ρίψη τους από μεγάλο ύψος σε νερό ως το γρηγορότερο και αποτελεσματικότερο τρόπο δημιουργίας. Ετσι άρχισαν να δημιουργούνται οι πύργοι στα κτίρια, οι οποίοι εξασφάλιζαν το απαιτούμενο υψόμετρο, ενώ, αν αυτό δεν επαρκούσε, συμπληρωνόταν από βαθιά πηγάδια. Παρά τη διευκόλυνση στη διαδικασία παραγωγής που προσέφερε ο πύργος, η εργασία στα σκαγιάδικα εξακολουθούσε να είναι ανθυγιεινή, πολύωρη και κουραστική, με τους πέντε έως δέκα εργάτες να έρχονται καθημερινά σε επαφή με το μόλυβδο, το αντιμόνιο και το αρσενικό, στοιχεία εξαιρετικής τοξικότητας που συνήθως τους οδηγούσαν με σταθερά βήματα προς ασθένειες που επέφεραν το θάνατο. Οι πρώτες ύλες Στο σκαγιοποιείο του Αναιρούση ο μόλυβδος προερχόταν από τα μεταλλεία του Λαυρίου. Το βαρέλι που περιείχε μόλυβδο σε «χελώνες» ανελκυόταν στον πύργο ψύξης, ο οποίος είχε μεν μεγάλο ύψος, το εμβαδό του όμως ήταν τέτοιο που μόνο ένας εργάτης χωρούσε να δουλέψει εκεί πάνω. Ο μάστορας εκεί έφτιαχνε σ ένα καυτό καζάνι το απαιτούμενο κράμα μολύβδου και αντιμονίου, χημικό συστατικό που σκλήραινε το μέταλλο και εμπόδιζε την παραμόρφωση των σφαιριδίων. Στη συνέχεια, προσέθετε 1% αρσενικό, το υλικό που διαχώριζε το κράμα του μετάλλου σε σταγονίδια. 16 eλευθεροσ tυποσ Κυνήγι

ΡΕΠΟΡΤΑΖ Χτισμένο με πέτρα, το μικρό κτίριο των λίγων τετραγωνικών μέτρων με τον ψηλό πύργο, που πολλοί εσφαλμένα νομίζουν για καμινάδα, περιμένει μερικά βήματα έξω από την Ερμούπολη να πάει τον επισκέπτη πίσω στο 1884, τότε που ο σιδηρουργός από την Ανδρο, Γεώργιος Αναιρούσης, αγόρασε το κτίσμα σε έναν πλειστηριασμό της Εθνικής Τραπέζης και έφτιαξε το σκιαγιάδικο που έμελλε να λειτουργήσει από το 1889, για περίπου μισό αιώνα. Το σκαγιάδικο του Αναιρούση, διατηρώντας μέχρι τις μέρες μας σημαντικό τμήμα του αυθεντικού του εξοπλισμού και των εργαλείων, καθίσταται πλέον η πληρέστερη μονάδα του είδους της σε ολόκληρη την Ευρώπη. Σήμερα, όντας ένα μουσείο του εαυτού του, ξεναγεί χωρίς φιοριτούρες και φανφάρες όποιον ενδιαφέρεται, στη δύσκολη δουλειά της παραγωγής σκαγιών, χωρίς ίχνος αυτοματοποιημένων διαδικασιών, όταν τα ανθρώπινα χέρια, μαύρα από το γραφίτη, χειρίζονταν τα «σουρωτήρια», τα εργαλεία και τα καζάνια, αναμιγνύοντας το μολύβι με το αντιμόνιο, μέχρι περίπου το 1950. Το όνειρο πίσω απ τον πύργο Ο Γουότς ονειρεύτηκε πως περπατούσε εν μέσω καταιγίδας, όμως αντί για νερό από τον ουρανό έπεφτε λιωμένο μολύβι. Ονειρο που δεν ξέχασε... Η ρίψη των σκαγιών από μεγάλο υψόμετρο, που καθιστούσε απαραίτητη την ύπαρξη πύργου στα παλιά σκαγιοποιεία και που έμελλε να αλλάξει τον τρόπο παραγωγής τους, δεν ξεκίνησε παρά από ένα όνειρο. Ηταν ο Γουίλιαμ Γουότς, ένας υδραυλικός από το Μπρίστολ της Αγγλίας που εξαιτίας του ονείρου του θα γινόταν αυτός που θα αντικαθιστούσε τις παλιότερες τεχνικές παραγωγής σκαγιών σε όλο τον κόσμο. Λέγεται ότι ονειρεύτηκε πως περπατούσε εν μέσω καταιγίδας, όμως αντί για νερό από τον ουρανό έπεφτε λιωμένο μολύβι, οι σταγόνες του οποίου ήταν τέλεια σφαιρικές. Ο Γουότς ξύπνησε, όμως δεν ξέχασε το όνειρό του, το οποίο του γέννησε μια ιδέα, την οποία φυσικά αποφάσισε να ελέγξει για να διαπιστώσει κατά πόσο ήταν πραγματοποιήσιμη. Ετσι, ανέβηκε στην κορυφή του πύργου της εκκλησίας St. Mary απ όπου έριξε λιωμένο μολύβι μέσα σε νερό που υπήρχε από κάτω. Η δοκιμή του στέφθηκε με επιτυχία και έτσι οι μονάδες παραγωγής σκαγιών υιοθέτησαν τη ρίψη τους από μεγάλο ύψος σε νερό ως το γρηγορότερο και αποτελεσματικότερο τρόπο δημιουργίας. Ετσι άρχισαν να δημιουργούνται οι πύργοι στα κτίρια, οι οποίοι εξασφάλιζαν το απαιτούμενο υψόμετρο, ενώ, αν αυτό δεν επαρκούσε, συμπληρωνόταν από βαθιά πηγάδια. Παρά τη διευκόλυνση στη διαδικασία παραγωγής που προσέφερε ο πύργος, η εργασία στα σκαγιάδικα εξακολουθούσε να είναι ανθυγιεινή, πολύωρη και κουραστική, με τους πέντε έως δέκα εργάτες να έρχονται καθημερινά σε επαφή με το μόλυβδο, το αντιμόνιο και το αρσενικό, στοιχεία εξαιρετικής τοξικότητας που συνήθως τους οδηγούσαν με σταθερά βήματα προς ασθένειες που επέφεραν το θάνατο. Οι πρώτες ύλες Στο σκαγιοποιείο του Αναιρούση ο μόλυβδος προερχόταν από τα μεταλλεία του Λαυρίου. Το βαρέλι που περιείχε μόλυβδο σε «χελώνες» ανελκυόταν στον πύργο ψύξης, ο οποίος είχε μεν μεγάλο ύψος, το εμβαδό του όμως ήταν τέτοιο που μόνο ένας εργάτης χωρούσε να δουλέψει εκεί πάνω. Ο μάστορας εκεί έφτιαχνε σ ένα καυτό καζάνι το απαιτούμενο κράμα μολύβδου και αντιμονίου, χημικό συστατικό που σκλήραινε το μέταλλο και εμπόδιζε την παραμόρφωση των σφαιριδίων. Στη συνέχεια, προσέθετε 1% αρσενικό, το υλικό που διαχώριζε το κράμα του μετάλλου σε σταγονίδια. 16 eλευθεροσ tυποσ Κυνήγι

η αρχη τησ πτωσησ Το λιωμένο κράμα μεταφερόταν κατόπιν σε διπλανή καταπακτή, όπου στηριζόταν ένα «τρυπητό» διάφορων διαμετρημάτων. Εν συνεχεία, με μια μεγάλη κουτάλα έχυνε το υλικό στο τρυπητό αυτό, μια διαδικασία που αν απαιτούσε κάτι ήταν ταχύτητα και ακρίβεια κινήσεων. Οι σταγόνες, πέφτοντας από την κορυφή του πύργου, ύψους περίπου 20 μέτρων, στερεοποιούνταν και αποκτούσαν το σφαιρικό τους σχήμα που δεν παραμορφωνόταν με την πτώση τους στο νερό. Για τα σκάγια μεγαλύτερου διαμετρήματος απαιτούνταν μεγαλύτερο ύψος και για το λόγο αυτό κάτω από τη λεκάνη ψύξεως με το νερό υπήρχε πηγάδι. Ο ιδιοκτήτης και μόνο αυτός είχε την αρμοδιότητα να ελέγχει την ποιότητα των σκαγιών παίρνοντας δείγματα, ενώ, αν έμενε ικανοποιημένος, τα σκάγια «ψαρεύονταν» με μεγάλες, διάτρητες, για να φεύγει το νερό, κουτάλες, είτε από τη λεκάνη είτε από το πηγάδι. Ο σιδηρουργός από την Ανδρο, Γεώργιος Αναιρούσης, αγόρασε το κτίσμα σε έναν πλειστηριασμό και έφτιαξε το σκιαγιάδικο που έμελλε να λειτουργήσει το 1889 eλευθεροσ tυποσ Κυνήγι 17

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΙΑΛΟΓΗ Η διαλογή των σκαγιών ήταν το επόµενο βήµα και η διαδικασία χωριζόταν σε δύο στάδια: Κατά την πρώτη διαλογή τα σκάγια στρώνονταν σε ελαφρώς κεκλιµένο επίπεδο, σε µια γυάλινη πλάκα, και αφήνονταν να κυλήσουν. Οσα από αυτά ήταν τέλειες σφαίρες κυλούσαν µε µεγάλη ταχύτητα και σε ευθεία γραµµή και εξαιτίας της πορείας τους αυτής, όταν «έβρισκαν» στο τέλος της πλάκας, «χοροπηδούσαν» σε ένα δοχείο που ήταν τοποθετηµένο κάτω από την άκρη της. Τα ελαττωµατικά, από την άλλη, ή «παλαβά», όπως τα χαρακτήριζαν οι εργάτες, κυλούσαν σε διάφορες κατευθύνσεις και καθώς δεν αποκτούσαν την απαραίτητη ορµή για να υπερπηδήσουν την προεξοχή συγκεντρώνονταν σε ένα δοχείο στο τέλος του κεκλιµένου επιπέδου, απ όπου και οδηγούνταν στο ξαναλιώσιµο. Στη διαλογή δεύτερου επιπέδου τα σκάγια έπρεπε να διαχωριστούν ανάλογα µε το µέγεθός τους και αυτό γινόταν µε κυλίνδρους που έφεραν οπές διαφορετικών διαµετρηµάτων σε χειροκίνητο κόσκινο. Σ αυτό το στάδιο τα σκάγια που δεν είχαν τέλεια σφαιρικότητα έµεναν µέσα στους κυλίνδρους και λιώνονταν ξανά. Οσα περνούσαν από τις οπές κλείνονταν στη συνέχεια σε ένα περιστρεφόµενο βαρέλι που περιείχε γραφίτη και εκεί αναδεύονταν µέχρι να µαυρίσουν και να γυαλίσουν. 18 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ Κυνήγι

ΤΕΛΙΚΟ ΣΤΑ ΙΟ Τα σκάγια που περνούσαν µε επιτυχία τα δύο στάδια διαλογής, µαυρισµένα και γυαλισµένα πια, ήταν έτοιµα να συσκευαστούν. Τα ασηµένια σκάγια απλώνονταν σε µουσαµάδες σε µια µικρή, χωρίς οροφή, έκταση εντός του σκαγιοποιείου, για να στεγνώσουν στον ήλιο και να πάρουν το χαρακτηριστικό λευκό, παγωµένο χρώµα τους. Εµπαιναν σε τσίγκινα κουτιά τα οποία κατασκευάζονταν σε φανοποιείο, επίσης ιδιοκτησία του Αναιρούση, δίπλα στο σκαγιάδικο, και απ όπου έπαιρναν το δρόµο για τα εργοστάσια κατασκευής φυσιγγίων. EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ Κυνήγι 19