ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Οικογένειας: Εμμανουήλ Τσαλίκη + Μαρίας Θεολόγου (Όπως τα κατέθεσε προφορικά η κ. Ιωάννα Τσαλίκη, εγγονή του Εμμανουήλ Τσαλίκη, τον Αύγουστο του 2011) Οικογενειακή φωτογραφία στη Λέρο, περί το 1904. Δεξιά ο Εμμανουήλ Τσαλίκης. Στο κέντρο η πεθερά του Καλλιόπη και στα αριστερά η γυναίκα του Μαρία και ο γιός της Θεολόγος. Πίσω της η κόρη τους Καλλιόπη και δίπλα της τα αδέρφια της μητέρας της. Πίσω από τον παππού Εμμανουήλ η υπηρέτρια κρατά τον μικρό Ευριπίδη-Ορέστη Εμμανουήλ Τσαλίκης Γεννήθηκε στη Λέρο, μεταξύ των ετών 1835-1840. Σύζυγός του ήταν η Μαρία Θεολόγου. Σε νεαρή ηλικία μετανάστευσε στην Αίγυπτο, όπου δραστηριοποιήθηκε στο εμπόριο. Με έναν εξάδερφό του, αγόρασε πολλά χωράφια για βαμβακοκαλλιέργειες. Περί το 1895 τον συναντάμε στο Σουδάν, ως τροφοδότη του αγγλικού στρατού, που είχε εκστρατεύσει από το Κάιρο στο Χαρτουμ 1. 1 Το 1821 μια στρατιωτική μονάδα των Αιγυπτίων εγκαθίσταται εκεί για τον έλεγχο της ευρύτερης περιοχής. Δύο χρόνια αργότερα, το 1823, ο Μωχάμετ Άλι της Αιγύπτου κτίζει τη Χαρτούμ, η οποία εξελίχθηκε σε μεγάλο εμπορικό κέντρο στη δεκαετία του 1880. Το 1884-1885, όταν η περιοχή περιήλθε στην Αγγλοαιγυπτιακή διοίκηση η πόλη σχεδόν καταστράφηκε κατά την επανάσταση των Μαχδιστών (οπαδών του Μοχάμεντ Άχμαντ, γνωστότερου ως Μάχδι), που για δέκα μήνες κυριάρχησαν στην περιοχή. Ξανακτίστηκε από τον λόρδο Κίτσενερ το 1898. Οι κύριοι δρόμοι της πόλης, στη νέα ρυμοτόμηση, χαράχθηκαν κατά το σχήμα των διασταυρουμένων ταινιών της αγγλικής σημαίας. 1
Οι Άγγλοι, λόγω των υπηρεσιών του, του προτείνουν κάποιον τίτλο ευγενείας, όπως συνήθιζαν εκείνη την εποχή. Ο Εμμανουήλ αρνείται, λέγοντας: «Είμαι Έλληνας και προτιμώ να παραμείνω Έλληνας». Η οικονομική του κατάσταση ήταν πολύ καλή. Απόκτησε περιουσία και πολλά κτήματα. Τα παιδιά του σπούδασαν στην Ευρώπη. Ο Νικήτας σπούδασε στην Ιταλία, νομικά. Ήταν αναγνωρισμένος δικηγόρος στο Κάιρο. Ο Θεολόγος σπούδασε στη Γαλλία, αγρονομία. Δραστηριοποιήθηκε στην Αίγυπτο. Εργάστηκε αρκετά χρόνια για τα Ηνωμένα Έθνη και ταξίδεψε σε πολλές χώρες. Ο Ευριπίδης-Ορέστης δεν έκανε ιδιαίτερες σπουδές. Είχε όμως σημαντική αυτομόρφωση και δραστηριοποιήθηκε ως επιχειρηματίας. ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ & ΟΙ ΑΠΟΓΟΝΟΙ ΤΟΥ: Α. Η ΚαλλιόπηΤσαλίκη Η κόρη του Εμμανουήλ Τσαλίκη, Καλλιόπη, παντρεύτηκε τον Σάββα Αγγέλου στη Λέρο. Έμεναν σε ένα αρχοντικό, στο Κριθώνι. Ο Σάββας δεν είχε σταθερή δουλειά. Έπαιζε διάφορα ποσά στον ιππόδρομο και έχανε πολλά λεφτά στα χαρτιά. Έτσι έχασε το σπίτι στο Κριθώνι. Μετανάστευσαν στην Αίγυπτο, για μια νέα αρχή, αλλά κι εκεί δεν είχε σταθερή δουλειά. Σαν χαρακτήρας, ο Σάββας Αγγέλου ήταν χωρατατζής και έκανε καλή παρέα. Πέθανε όμως αρκετά νέος, δίχως να αφήσει περιουσία. Έτσι ο μικρός Γιώργος Αγγέλου μεγάλωσε στο σπίτι της γιαγιάς του Μαρίας Θεολόγου-Τσαλίκη, στο Κάιρο. Μαζί τους έμενε και ο θείος του, αδερφός της μητέρας του, Θεολόγος Τσαλίκης. Η Χαρτούμ αποτέλεσε αρχικά πρωτεύουσα του Αγγλο-Αιγυπτιακού Σουδάν από το 1899 μέχρι την Ανεξαρτησία της χώρας, το 1956. Με την ανεξαρτησία του Σουδάν, η Χαρτούμ έγινε πρωτεύουσα του κράτους. (Πηγή: Βικιπαίδεια) 2
Ο μικρός Γιώργος Αγγέλου ήταν ζωηρό παιδί. Δεν ήταν επιμελής μαθητής και άλλαζε σχολεία πολύ συχνά. Όταν μεγάλωσε, έφυγε στη Γαλλία για σπουδές, περί το 1936. Κατά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο έλαβε μέρος στην Γαλλική Αντίσταση. Εκεί γνώρισε τη Mariz, με καταγωγή από την Κορσική. Συνελήφθη από τους Γερμανούς και φυλακίστηκε. Στη φυλακή, λόγω των κακουχιών, αρρώστησε, αλλά κατάφερε να επιζήσει. Μετά τον πόλεμο ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην παιδιατρική και παντρεύτηκε την Mariz. Επέστρεψε στο Κάιρο, περί το 1947. Ίδρυσε παιδιατρική κλινική στο Zamalek, (ένα νησί του Νείλου), στο Κάιρο, όπου και εργάστηκε ως παιδίατρος για χρόνια. Η Mariz με την κόρη της Κυριακούλα Με τις πολιτικές αλλαγές που συνέβησαν τη δεκαετία του 50 στην Αίγυπτο, λόγω των εθνικοποιήσεων που επέβαλε ο Νάσερ, αναγκάστηκε να φύγει οικογενειακώς για τη Γαλλία. Έκαναν τρία παιδιά: το Μάρκο (1947), το Λουκά (1950) και την Κυριακούλα. Β. Νικήτας Τσαλίκης Ο Νικήτας ήταν γνωστός δικηγόρος στο Καίρο. Σαν το γαμπρό του Γεώργιο Αγγέλου, έπαιζε κι αυτός στον ιππόδρομο, όπου έχασε πολλά χρήματα. Γυναίκα του ήταν η Άννα Αγγέλου (πρώτη εξαδέρφη του), που πέθανε πολύ νέα, από φυματίωση, όταν το παιδί τους Εμμανουήλ ήταν δύο ετών. Ο μικρός Εμμανουήλ, μεγάλωσε κι αυτός στο σπίτι της γιαγιάς του Μαρίας 3
Θεολόγου, όπου ζούσαν και η χήρα Καλλιόπη με το μικρό Γιώργο και ο θείος Θεολόγος. Γύρω στα 1947, ο Νικήτας (πατέρας του Εμμανουήλ), αρρώστησε βαριά από καρκίνο και πέθανε. Ο θείος Θεολόγος ήταν πια ο κηδεμόνας των δυο εξαδέρφων, του Γιώργου και του Εμμανουήλ. Αυτός φρόντιζε για τις σπουδές τους. Ήταν πολύ αυστηρός, όλοι μέσα στο σπίτι τον έτρεμαν. Ο μικρός Εμμανουήλ δεν ήταν πολύ επιμελής στο σχολείο. Νεαρός ακόμα, έπαιζε στον ιππόδρομο, όπου συχνά έχανε πολλά ποσά και συνεχώς ζητούσε δανεικά από συγγενείς. Στο μεταξύ, η γιαγιά Μαρία Θεολόγου-Τσαλίκη πεθαίνει, περί το 1956. Ο Θεολόγος και ο Εμμανουήλ έφυγαν για την Αθήνα. Εκεί ο Εμμανουήλ έπιασε δουλειά στην Ολυμπιακή (1961). Ο θείος Θεολόγος συνέχισε να εργάζεται στα Ηνωμένα Έθνη (ΟΗΕ) και να ταξιδεύει σε διάφορες χώρες. Πέθανε στην Κηφισιά το 1975. Ο Εμμανουήλ Τσαλίκης γνώρισε στην Ολυμπιακή, όπου εργαζόταν, την Καλλιόπη Παπουτσάκη και παντρεύτηκαν στην Αθήνα. Άφησαν την εργασία τους στην Ολυμπιακή και μετανάστευσαν στον Καναδά, στην αρχή στο Μόντρεαλ και αργότερα στο Τορόντο. Ο Εμμανουήλ σε όλη τη ζωή του ήταν αγχώδης. Ήταν ιδιαίτερα ανασφαλής. Είχε την αίσθηση ότι κανείς δεν τον ήθελε, ίσως επειδή είχε μείνει από πολύ μικρός ορφανός. Στον Καναδά εργάστηκε σε τουριστικό γραφείο. Όμως όσα κέρδιζε τα έχανε στον ιππόδρομο. Μετά τη συνταξιοδότησή του, αρρώστησε από καρκίνο και αποφάσισαν να επιστρέψουν, το 2002, στην Αθήνα. Παιδιά δεν απόκτησαν. Έλαβε μέρος, ως εθελοντής, στη διοργάνωση της Ολυμπιάδας της Αθήνας, το 2004, αφού γνώριζε έξι ξένες γλώσσες. Πέθανε το 2008. Γ. Νέστωρ Τσαλίκης Το 3 ο παιδί του Εμμανουήλ Τσαλίκη και της Μαρίας Θεολόγου, ο Νέστωρ, γεννήθηκε το 1896. Σκοτώθηκε κατά λάθος σε ηλικία δέκα ετών. 4
Δ. Θεολόγος Τσαλίκης Ο Θεολόγος Τσαλίκης ως αγρονόμος σε αγρόκτημα στην Αίγυπτο,(1951;) Ο Θεολόγος, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, σπούδασε στη Γαλλία, αγρονομία και εργάστηκε για κάποια χρόνια ως αγρονόμος στη Αίγυπτο και αργότερα για τα Ηνωμένα Έθνη, ταξιδεύοντας συχνά. Ήταν ο κηδεμόνας της οικογένειας. Συντηρούσε τη μητέρα του, την αδερφή του Καλλιόπη με το παιδί της Γιώργο και τον ορφανό ανιψιό του Εμμανουήλ, γιο του αδερφού του Νικήτα, που πέθανε το 1947. Ήταν πολύ αυστηρός. Λένε, ότι έκανε και κάποιες διακρίσεις. Είχε και κρυφή προσωπική ζωή. Το 1923 ή 1924 εργαζόταν με κάποιον Άγγλο, τον Klem Brown, ο οποίος έφερε στην Αίγυπτο και τη γυναίκα του Vera. O Θεολόγος συνήψε ερωτική σχέση με τη Vera, την οποία δέχτηκε σιωπηρά ο άνδρας της. Δεν είχε αποκτήσει παιδιά μαζί της. Η Vera έμεινε έγκυος από το Θεολόγο και γέννησε στην Αγγλία τον John. Επέστρεψε στην Αίγυπτο με το παιδί και αργότερα, περί το 1927-1930, γέννησε το δεύτερο γιο τους, το Richard. Τα δυο παιδιά μεγάλωσαν στην Αγγλία και διατήρησαν το επώνυμο Brown. Η σχέση αυτή ήταν το «μεγάλο μυστικό» της προσωπικής ζωής του Θεολόγου Τσαλίκη. Πέθανε το 1975. Ε. Ευριπίδης- Ορέστης Τσαλίκης κουφώματα. Ο Ευριπίδης ήταν το 5 ο παιδί του Εμμανουήλ Τσαλίκη. Γεννήθηκε το 1902 στην Αίγυπτο. Δε σπούδασε, όπως τα μεγαλύτερα αδέρφια του, λόγω οικονομικών προβλημάτων της οικογένειας. Παντρεύτηκε την Ελένη Γαλανού, δέκα χρόνια μικρότερή του. Απέκτησαν δύο παιδιά, την Ιωάννα και τη Μαριρέα. Με την κρίση στην Αίγυπτο, μετανάστευσαν στην Αυστραλία. Εκεί ο Ευριπίδης ίδρυσε μια βιοτεχνία-εργοστάσιο κατασκευής μεταλλικών εξαρτημάτων για 5
Είχε μανία με τα αυτοκίνητα Lagonda και διατηρούσε τρία μοντέλα της εταιρίας αυτής. Ενώ δε φοίτησε ποτέ σε πανεπιστήμιο, είχε πολλές γνώσεις. Διάβαζε πολλά βιβλία (πολιτική, φιλοσοφία) και άκουγε μουσική. Είχε γραμμόφωνο και πολλούς δίσκους 75 στροφών, με κλασικά έργα μεγάλων μουσουργών. Έως τα βαθιά του γεράματα διάβαζε πολύ και έδειχνε ενδιαφέρον για τα κοινωνικά και πολιτικά γεγονότα. Πέθανε το 1988, σε ηλικία 84 ετών και η σύζυγός του Ελένη δύο χρόνια αργότερα. Σύνταξη: Κώστας Ασλανίδης (2-8-2011) 6