Εφαρμογές και Υπηρεσίες Δικτύων Κινητής Τηλεφωνίας 3ης γενιάς

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (ΤΕΙ) ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Εφαρμογές και Υπηρεσίες Δικτύων Κινητής Τηλεφωνίας 3ης γενιάς ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ Κ. ΜΙΝΕΡΟΥ Επιβλέπων : Νικολάου Σπύρος Καθηγητής Εφαρμογών Καστοριά Μάιος 2010

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (ΤΕΙ) ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Εφαρμογές και Υπηρεσίες Δικτύων Κινητής Τηλεφωνίας 3ης γενιάς ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ Κ. ΜΙΝΕΡΟΥ Επιβλέπων : Νικολάου Σπύρος Καθηγητής Εφαρμογών Εγκρίθηκε από την τριμελή εξεταστική επιτροπή την 21 η Μαΐου 2010 Νικολάου Σπυρίδων Ον/μο Μέλος Ε.Π Ιδίοτητα Μέλους Ε.Π Μπάτος Παναγιώτης Ον/μο Μέλος Ε.Π Ιδίοτητα Μέλους Ε.Π Καραδήμου Μαρία. Ον/μο Μέλος Ε.Π Ιδίοτητα Μέλους Ε.Π Καστοριά Μάιος 2010

Copyright 2010 Αλέξανδρου Κ. Μινέρου Απαγορεύεται η αντιγραφή, αποθήκευση και διανομή της παρούσας εργασίας, εξ ολοκλήρου ή τμήματος αυτής, για εμπορικό σκοπό. Επιτρέπεται η ανατύπωση, αποθήκευση και διανομή για σκοπό μη κερδοσκοπικό, εκπαιδευτικής ή ερευνητικής φύσης, υπό την προϋπόθεση να αναφέρεται η πηγή προέλευσης και να διατηρείται το παρόν μήνυμα Οι απόψεις και τα συμπεράσματα που περιέχονται σε αυτό το έγγραφο εκφράζουν αποκλειστικά τον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν τις επίσημες θέσεις του ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Τα τελευταία χρόνια έχουν παρατηρηθεί ραγδαίες εξελίξεις στις τεχνολογίες κινητής και ασύρματης επικοινωνίας με κορυφαία αυτή της έναρξης λειτουργίας των δικτύων 3ης γενιάς (3G). Η νέα τεχνολογία UMTS (Universal Mobile Telecommunication System) έρχεται να συμπληρώσει, να βελτιώσει και να επεκτείνει τις δυνατότητες επικοινωνίας των συνδρομητών κινητής τηλεφωνίας. Τα δίκτυα 3G αναμένεται να βελτιώσουν τις ήδη υπάρχουσες υπηρεσίες και να αλλάξουν το τοπίο της νέας ψηφιακής οικονομίας. Η εμφάνιση της τεχνολογίας 3G παρουσιάζει μεγάλο ερευνητικό ενδιαφέρον αναφορικά με τις εφαρμογές που μπορούν να εκμεταλλευτούν τα προηγμένα χαρακτηριστικά της. Εφαρμογές όπως η επικοινωνία με εικόνα και ήχο ταυτόχρονα, το ηλεκτρονικό εμπόριο, η αποστολή μηνυμάτων πολυμέσων, υπηρεσίες πλοήγησης/εντοπισμού θέσης, η αποστολή και λήψη αρχείων δεδομένων, μουσικών κομματιών κλπ, η προσφορά περιεχομένου που προσαρμόζεται στα ενδιαφέροντα του κάθε χρήστη, η εκπομπή σε πραγματικό χρόνο ψηφιοποιημένων τηλεοπτικών προγραμμάτων είναι μερικά παραδείγματα. Στην παρούσα εργασία επιχειρείται η παρουσίαση της τεχνολογίας 3G καθώς και τις εφαρμογές της στην κινητή τηλεφωνία. Μέσα από αυτήν την ανάλυση θα προσπαθήσουμε να κάνουμε μία ανασκόπηση της τεχνολογίας, καθώς και να δούμε μέσα από διάφορες έρευνες τις τάσεις και προτιμήσεις των καταναλωτών και των επιχειρήσεων. Λέξεις Κλειδιά: Κινητή Τηλεφωνία, Τεχνολογία 3G, Υπηρεσίες Εφαρμογών και Μεταφοράς εδομένων 1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΟΥ UMTS... 6 1.1 Η ΑΝΑΓΚΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ ΣΕ ΙΚΤΥΑ ΝΕΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ...6 1.2 ΤΕΧΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΙΚΤΥΑ UMTS...6 1.2.1 Κλάσεις υπηρεσιών... 7 1.3 ΤΑ ΚΙΝΗΤΑ 3 ης ΓΕΝΙΑΣ...7 1.4 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ...8 1.5 ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ...9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. Η ΑΓΟΡΑ ΤΗΣ ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ... 11 2.1 Η ΝΕΑ ΑΛΥΣΙ Α ΑΞΙΑΣ...11 2.2 Η ΝΕΑ ΑΓΟΡΑ ΤΩΝ ΨΗΦΙΑΚΩΝ Ε ΟΜΕΝΩΝ...12 2.3 ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΧΡΗΣΤΩΝ...12 2.4 ΖΗΤΟΥΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ...14 2.5 ΧΡΕΩΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ 3 ΗΣ ΓΕΝΙΑΣ...14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. Η ΙΕΘΝΗΣ ΕΜΠΕΙΡΙΑ... 15 3.1 OΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΤΟΥ 3G ΣΤΑ ΠΡΩΤΑ ΤΟΥ ΒΗΜΑΤΑ...15 3.2 ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ 3 ΗΣ ΓΕΝΙΑΣ ΑΠΟ ΠΑΡΟΧΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ...16 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ... 18 4.1 ΤΑ ΙΚΤΥΑ...18 4.2 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ...18 4.3 ΠΡΟΣΦΕΡΟΜΕΝΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ 3 ΗΣ ΓΕΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α...21 4.3.1 Προσφερόμενες Υπηρεσίες 3 ης γενιάς στην Ελλάδα, Cosmote... 21 4.3.2 Προσφερόμενες Υπηρεσίες 3 ης γενιάς στην Ελλάδα, Vodafone... 24 4.3.3 Προσφερόμενες Υπηρεσίες 3 ης γενιάς στην Ελλάδα, Wind... 27 4.5 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ...32 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ... 37 5.1 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ... 37 5.2 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ... 39 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ... 41 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 42 2

ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΙΚΟΝΩΝ Εικόνα 1. Η εξέλιξη των ψηφιακών τεχνολογιών στην κινητή τηλεφωνία... 6 Εικόνα 2. Υπηρεσίες UMTS... 8 Εικόνα 3. Εφαρμογές για τους Ιδιώτες... 10 Εικόνα 4. Εφαρμογές για τις Επιχειρήσεις... 10 Εικόνα 5. Παραδοσιακή αλυσίδα αξίας... 11 Εικόνα 6. Νέα αλυσίδα αξίας... 11 Εικόνα 7. Ιεράρχηση των ανθρωπίνων αναγκών κατά τον Maslow... 12 Εικόνα 8. Ποσά απόκτησης αδειών χρήσης ραδιοφάσματος κινητής τηλεφωνίας 3ης γενιάς στην Ελλάδα... 18 Εικόνα 9. Βαθμός ιείσδυσης Κινητής Τηλεφωνίας... 19 Εικόνα 10. ιείσδυση 3G στην ΕΕ... 20 Εικόνα 11. ραστηριότητες μέσω κινητού τηλεφώνου... 33 Εικόνα 12: Χρήση κινητών υπηρεσιών δεδομένων 3G στην Ελλάδα... 33 Εικόνα 13: Πληθυσμιακή κάλυψη δικτύου 3G στα μέλη της ΕΕ (τέλος 2008).. 34 Εικόνα 14: Γεωγραφική κάλυψη δικτύου 3G στα μέλη της ΕΕ (τέλος 2008)... 34 Εικόνα 15: Χρήστες Μobile Ιnternet (Ιαν 09, έρευνα ΟΠΑ)... 35 Εικόνα 16: Χρήστες κινητών υπηρεσιών δεδομένων (Ιαν 09, έρευνα ΟΠΑ)... 35 Πίνακας 1. Προγράμματα COSMOTE Internet on the Phone... 22 Πίνακας 2. Προγράμματα Cosmote Internet on the Phone... 22 Πίνακας 3. Τιμοκατάλογος Προγραμμάτων Cosmote Internet on the Phone.. 23 Πίνακας 4. Προγράμματα VODAFONE iphone για Ιδιώτες... 25 Πίνακας 5. Προγράμματα VODAFONE Surf & Talk για Ιδιώτες... 25 Πίνακας 6. Προγράμματα VODAFONE Mobile Broadband... 26 Πίνακας 7. Χρεώσεις υπηρεσίας VODAFONE Mobile Broadband (Ογκοχρέωση). 26 Πίνακας 8. Χρεώσεις υπηρεσίας VODAFONE Mobile Broadband (Χρονοχρέωση)27 Πίνακας 9. Τιμοκατάλογος Προγραμμάτων WIND Benefit-i (για συνδυασμό δωρεάν χρόνου ομιλίας & όγκου δεδομένων)... 31 Πίνακας 10.Τιμοκατάλογος Προγραμμάτων WIND Web'n'Mail... 32 3

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τα αναλογικά κυψελοειδή συστήματα είναι ευρέως γνωστά σαν συστήματα (Κινητής Τηλεφωνίας) 1 ης γενιάς. Τα ψηφιακά συστήματα, όπως το GSM (στην Ευρώπη), το CDMAOne (IS-95) (στην Αμερική), και άλλα, αναφέρονται συνήθως σαν συστήματα 2 ης γενιάς (2G). Αυτά τα συστήματα έχουν καταστήσει δυνατή τη φωνητική επικοινωνία με ασύρματο τρόπο μαζί με κάποιες πρόσθετες υπηρεσίες όπως την αποστολή γραπτών μηνυμάτων ή την πρόσβαση σε δίκτυα δεδομένων σε σχετικά χαμηλούς ρυθμούς παραγωγής. Τα συστήματα 3 ης γενιάς έχουν ήδη εγκατασταθεί σε πολλές χώρες παγκοσμίως επιτρέποντας νέες μορφές επικοινωνίας από πρόσωπο σε πρόσωπο: επικοινωνίας πολυμέσων που είναι εμπλουτισμένη με εικόνες υψηλής ποιότητας, ήχους και βίντεο. Η πρόσβαση σε υπηρεσίες πλούσιου περιεχομένου σε δημόσια και ιδιωτικά δίκτυα ενισχύονται με ταχύτερους ρυθμούς και νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες δείχνουν πιθανές. Αν και η αγορά της κινητής τηλεφωνίας κινείται προς κορεσμό ως προς τη διείσδυση στον πληθυσμό και τα προβλήματα χωρητικότητας των δικτύων είναι συχνά, τα δίκτυα UMTS (3G) φαίνονται μια καλή λύση για τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας διότι προσφέρουν πρόσθετη χωρητικότητα και θα καταστήσουν δυνατές νέες υπηρεσίες που θα παράγουν υψηλά έσοδα. Οι επενδύσεις για τις άδειες λειτουργίας και την υποδομή του δικτύου μέχρι στιγμής αποτιμώνται σε υπέρογκα ποσά και αυτό δημιουργεί μία πρόσθετη πίεση στις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας να προωθήσουν πιο έντονα την τεχνολογία 3G και τις εξελιγμένες υπηρεσίες της. Ωστόσο, ακόμα και σήμερα δεν υπάρχει ξεκάθαρη ένδειξη των πραγματικών αναγκών των πελατών είτε αυτοί είναι ιδιώτες ή επιχειρήσεις. Για τον λόγο αυτό η παρούσα εργασία έχει ως σκοπό: Να αναλύσει τα χαρακτηριστικά της τεχνολογίας UMTS Να κάνει μία παρουσίαση των ευκαιριών για τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας που δημιουργούνται από την τεχνολογία 3G Να περιγράψει γενικά τις δυνατότητες και τους περιορισμούς της νέας τεχνολογίας, και να αναφέρει επίσης πιθανές υπηρεσίες και εφαρμογές 4

Να προτείνει πρακτικές προς την πολιτεία και τις επιχειρήσεις για την εκμετάλλευση των υπηρεσιών 3G Η δομή της εργασίας έχει ως εξής: στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται μία παρουσίαση της τεχνολογίας UMTS και των επιμέρους χαρακτηριστικών της. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζεται συνοπτικά η διεθνής εμπειρία σχετικά με την τεχνολογία και στο τρίτο αναλύεται η κατάσταση στην ελληνική αγορά. Έπειτα, στο επόμενο κεφάλαιο, γίνεται μία αναφορά στην αγορά της κινητής τηλεφωνίας και σχολιάζονται αποτελέσματα διάφορων ερευνών σχετικά με τη τεχνολογία 3G. Στο πέμπτο κεφάλαιο παρουσιάζονται μερικές προτάσεις που αφορούν την πολιτεία και τις επιχειρήσεις. Τέλος, η εργασία κλείνει με τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την παρούσα εργασία. 5

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΟΥ UMTS 1.1 Η ΑΝΑΓΚΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ ΣΕ ΙΚΤΥΑ ΝΕΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Η εξέλιξη των υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας είναι ραγδαία τα τελευταία χρόνια καθώς η τεχνολογία δικτύων και τερματικών συνεχώς βελτιώνεται. Όλα ξεκίνησαν από τα πρώτα αναλογικά τηλέφωνα και στη συνέχεια περάσαμε στα ψηφιακά κυψελοειδή συστήματα 2 ης γενιάς, τα οποία παρείχαν υπηρεσίες φωνής γραπτών μηνυμάτων και φαξ. Στην Εικόνα 1 παρουσιάζεται η εξέλιξη των ψηφιακών γενιών της τεχνολογίας κινητής: Εικόνα 1. Η εξέλιξη των ψηφιακών τεχνολογιών στην κινητή τηλεφωνία (Πηγή: www.observatory.gr) Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου, ο όγκος χρήσης δεδομένων συνεχώς αυξάνει και οι καταναλωτές ενδιαφέρονται για δυνατότητα πρόσβασης σε ηλεκτρονικό περιεχόμενο, που είναι διαθέσιμο είτε στις ιστοσελίδες του internet, είτε σε εταιρικά δίκτυα. Η αυξημένη ανάγκη για επικοινωνία μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και η ανταλλαγή αρχείων ήχου και εικόνας είναι τέτοια παραδείγματα. Με άλλα λόγια, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια ξεκάθαρη τάση αύξησης της κίνησης των δικτύων σε ψηφιακά δεδομένα, που στην περίπτωση της κινητής τηλεφωνίας μεταφράζεται σε χρήση της νέας τεχνολογίας UMTS. 1.2 ΤΕΧΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΙΚΤΥΑ UMTS Ο όρος UMTS αναφέρεται στο Universal Mobile Telecommunication System. Είναι ουσιαστικά ένα από τα συστήματα 3 ης γενιάς (γνωστά γενικότερα ως 3G). Το 3 rd Generation Partnership Project (3GPP) είναι μια συνεργασία ανάμεσα σε διεθνείς οργανισμούς που εξάγουν τα πρότυπα και ορίζουν τις τεχνικές προδιαγραφές για τα συστήματα κινητής τηλεφωνίας 3 ης γενιάς. Τα 6

μέλη που το απαρτίζουν είναι: Ιαπωνία, Ευρώπη, ΗΠΑ και Κορέα (e-business Forum Ομάδα Εργασίας Θ2: 2006). Ο σχεδιασμός των προτύπων έχει γίνει έτσι ώστε τα νέα δίκτυα να είναι συμβατά και να μπορούν να συνυπάρξουν με τα δίκτυα της 2 ης γενιάς. Τα συστήματα αυτά χρησιμοποιούν διαφορετικές συχνότητες από ότι τα δίκτυα 2 ης γενιάς για τη μετάδοση των δεδομένων ανάμεσα στο κινητό και στους σταθμούς βάσης. Αυτό που απαιτείται από την πλευρά των χρηστών, είναι να διαθέτουν συμβατά κινητά τηλέφωνα (3G) τα οποία θα μπορούν να μεταπηδήσουν από τις συχνότητες του UMTS όταν υπάρχουν κενά κάλυψης στις συχνότητες του GSM. Στην Ελλάδα οι τρείς εταιρείες που έχουν άδειες για δίκτυο 3 ης γενιάς έχουν ήδη ανεπτυγμένο δίκτυο 2ηε γενιάς (Cosmote, Vodafone, Wind). 1.2.1 Κλάσεις υπηρεσιών Στο UMTS, οι υπηρεσίες φωνής έχουν επεκταθεί με νέες υπηρεσίες δεδομένων. Συνολικά υποστηρίζονται τέσσερεις (4) βασικές κλάσεις (κατηγορίες) υπηρεσιών: 1) Conversational class (voice, video telephony, video gaming) 2) Streaming class (multimedia, video on demand, web cast) 3) Interactive class (web browsing, network gaming, database access) 4) Background class (e-mail, SMS, downloading) Οι διαφορετικοί μηχανισμοί δρομολόγησης έχουν ως συνέπεια κάθε κλάση υπηρεσιών από τη φύση της να διαφέρει ως προς την ποιότητα. Έτσι η ποιότητα δεν μπορεί να οριστεί μονοσήμαντα, αλλά ποικίλει ανάλογα με την κλάση της υπηρεσίας. Βέβαια ο τελικός χρήστης δε χρειάζεται να γνωρίζει τέτοιες λεπτομέρειες, το δίκτυο φροντίζει για το βέλτιστο τρόπο μετάδοσης και την ενεργοποίηση του κατάλληλου μηχανισμού δρομολόγησης ώστε η όποια καθυστέρηση να είναι η μικρότερη δυνατή (UMTS-forum: 2008). 1.3 ΤΑ ΚΙΝΗΤΑ 3 ης ΓΕΝΙΑΣ Οι συσκευές για τα δίκτυα GSM/GPRS (2.5G) είναι ήδη αναβαθμισμένες σε σχέση με το παρελθόν, καθώς έχουν νέα πληκτρολόγια (αφής), κάμερες, παίζουν κομμάτια μουσικής MP3 κλπ. Ωστόσο, η σύγκλιση των υπηρεσιών ζητά διαρκώς περισσότερες και πιο σύνθετες δυνατότητες. Γενικά τα νέα κινητά θα πρέπει να υποστηρίζουν ανοικτά πρότυπα, να παρέχουν υπηρεσίες δεδομένων μεγάλων ταχυτήτων αλλά και ασφαλή τρόπο μετάδοσης δεδομένων, αλλά και 7

να έχουν βελτιστοποιηθεί για να διαχειρίζονται video, κείμενο και φωνή, ταυτόχρονα. Εξελίξεις σε διάφορους ψηφιακούς επεξεργαστές έχουν δρομολογηθεί για να υποστηρίζονται τέτοιες απαιτήσεις. Οι εξελίξεις στον τομέα της τεχνολογίας είναι ραγδαίες: Βελτιώσεις αναλογικών και ψηφιακών τρόπων επικοινωνίας και κωδικοποίησης δεδομένων, κρυπτογράφησης πληροφορίας, διαμόρφωσης, μεθόδων πρόσβασης σε κανάλια επικοινωνίας πολλών χρηστών Επεκτάσεις δυνατοτήτων λειτουργικών συστημάτων και γλωσσών προγραμματισμού και εργαλεία ανάπτυξης λογισμικού Βελτιώσεις στην ολοκληρωμένη ψηφιακή σχεδίαση και αναμονή εξελίξεων στις νανο-τεχνολογίες Βελτιώσεις στη μνήμη και τις δυνατότητες αποθήκευσης Ανάπτυξη νέων τεχνολογιών σε μπαταρίες που θα εξασφαλίζουν μεγάλη διάρκεια αναμονής και λειτουργίας. 1.4 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Στην Εικόνα 2 απεικονίζονται οι σημαντικότερες κατηγορίες υπηρεσιών που μπορεί να υποστηρίξει η νέα τεχνολογία UMTS. Οι κατηγορίες αυτές απευθύνονται σε διαφορετικά τμήματα της αγοράς. Τα δύο βασικά τμήματα είναι: οι ιδιώτες καταναλωτές και οι επιχειρήσεις. Εικόνα 2. Υπηρεσίες UMTS (Πηγή: www.observatory.gr) 8

Οι παράγοντες που προσδιορίζουν τις επιθυμίες για συγκεκριμένες εφαρμογές για τα δύο βασικά τμήματα τις αγοράς (ιδιώτες και επιχειρήσεις) είναι διαφορετικοί, αλλά και οι δυο τους αξιολογούν τις προσφερόμενες υπηρεσίες και τις επιλέγουν με κοινά κριτήρια πολλές φορές. Μερικά βασικά κριτήρια των υπηρεσιών που συνήθως εκτιμούν είναι: 1. Αξία: Γενικά οι ιδιώτες συνειδητοποιούν την αξία της υπηρεσίας που τους προσφέρεται περισσότερο με βάση τα ποιοτικά χαρακτηριστικά (ευκολία χρήσης και ευχαρίστηση) ενώ οι επιχειρήσεις στηρίζονται και σε ποσοτικά χαρακτηριστικά με την έννοια ότι προσδοκούν μία απόδοση της επένδυσης/χρήσης της νέας τεχνολογίας. 2. Πολυπλοκότητα: Οι ιδιώτες θα χρησιμοποιήσουν κυρίως «απλές» εφαρμογές με προσωπικό χαρακτήρα. Αντίθετα, οι επιχειρήσεις αποσκοπούν σε πιο «πολύπλοκες» ή εξειδικευμένες εφαρμογές, ανάλογα με την επιχειρηματική διαδικασία που μπορεί να επωφελείται από τη χρήση μιας υπηρεσίας του δικτύου 3 ης γενιάς. 3. Εστίαση: Οι εφαρμογές για τους ιδιώτες έχουν πιο «γενικό» χαρακτήρα και μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν εστιάζονται σε ένα συγκεκριμένο θέμα, είναι δηλαδή εφαρμογές «οριζόντιες». Αντίθετα, οι επιχειρήσεις ενδιαφέρονται για ένα μίγμα εφαρμογών με πιο συγκεκριμένο «κάθετο» χαρακτήρα. 4. Συσκευές/Τερματικά: Στις επιχειρήσεις το πιο πιθανό είναι οι χρήστες να χρησιμοποιούν πιο εξειδικευμένα τερματικά (όπως PDA), ενώ στο τμήμα των καταναλωτών τα τερματικά είναι σε μεγάλο ποσοστό 2 ης γενιάς με μικρές δυνατότητες πλοήγησης. 1.5 ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Εξετάζοντας τις εφαρμογές που μπορεί να αναπτύξει κανείς από τη νέα αυτή τεχνολογία, είναι δυνατό να τις καταγράψουμε ξεχωριστά για τα δύο βασικά τμήματα της αγοράς, δηλαδή για τους ιδιώτες (Εικόνα 3) και για τις επιχειρήσεις (Εικόνα 4). 9

Εικόνα 3. Εφαρμογές για τους Ιδιώτες (Πηγή: www.observatory.gr) Εικόνα 4. Εφαρμογές για τις Επιχειρήσεις (Πηγή: www.observatory.gr) 10

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. Η ΑΓΟΡΑ ΤΗΣ ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ 2.1 Η ΝΕΑ ΑΛΥΣΙ Α ΑΞΙΑΣ Ο κλάδος της κινητής τηλεφωνίας αλλάζει με τις τεχνολογικές εξελίξεις και συνεπώς αλλάζει και ο τρόπος με τον οποίο συσχετίζονται διάφορα τμήματα μιας ενιαίας «αλυσίδας αξίας» στην οποία δημιουργείται και μεταφέρεται αξία προς τον τελικό αποδέκτη που είναι ο κάτοχος του κινητού τηλεφώνου. Παρακάτω, στην Εικόνα 5, παρουσιάζεται μια παραδοσιακή αλυσίδα μεταφοράς αξίας μέσω υπηρεσιών φωνής στους τελικούς χρήστες: Εικόνα 5. Παραδοσιακή αλυσίδα αξίας (Πηγή: www.observatory.gr) Τον τελευταίο καιρό όμως, μια νέα αγορά εμφανίζεται, η αγορά των υπηρεσιών δεδομένων που εμπεριέχει τις υπηρεσίες πρόσβασης σε περιεχόμενο και ηλεκτρονική πληροφορία. Η αλυσίδα αξίας αλλάζει και διαμορφώνεται όπως στην ακόλουθη Εικόνα 6: Εικόνα 6. Νέα αλυσίδα αξίας (Πηγή: www.observatory.gr) Παρατηρούμε ότι οι αλλαγές είναι σημαντικές καθώς η παροχή υπηρεσιών δεδομένων απαιτεί την ανάπτυξη ψηφιακού περιεχομένου, νέων εφαρμογών πρόσβασης και διαχείρισης του περιεχομένου σε ένα υψηλότερο επίπεδο (e- Business Forum, Ομάδα Εργασίας Θ2: 2006). 11

2.2 Η ΝΕΑ ΑΓΟΡΑ ΤΩΝ ΨΗΦΙΑΚΩΝ Ε ΟΜΕΝΩΝ Η απάντηση στο ερώτημα «Τι χρειάζεται για να γίνει η αγορά κινητής τηλεφωνίας ένας δυναμικός μοχλός ανάπτυξης και κερδοφορίας για τον κλάδο των τηλεπικοινωνιών και τη χώρα γενικότερα;» δεν είναι απλή. Ωστόσο, μπορούμε να συνοψίσουμε μερικές σημαντικές προϋποθέσεις: Τερματικά που να υποστηρίζουν όσο το δυνατόν περισσότερες τεχνολογίες (2.5G, 3G, W-LAN, DAB, Bluetooth, κλπ.) υνατότητα ομαλής περιαγωγής και ελεύθερης μετακίνησης χωρίς προβλήματα διακοπής της σύνδεσης. Προσανατολισμό στις ανάγκες του πελάτη. Ο πελάτης πάνω από όλα χρειάζεται ταχύτητα, διαθεσιμότητα της υπηρεσίας και δεν ενδιαφέρεται για την τεχνολογία πρόσβασης καθεαυτή. 2.3 ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΧΡΗΣΤΩΝ Η χρήση των κινητών υπηρεσιών δεν εξαρτάται μόνο από τη διαθεσιμότητα της τεχνολογίας. Οι συνδρομητές δεν υποκινούνται πρακτικά από το είδος της τεχνολογίας αγοράζοντας ένα κινητό τηλέφωνο, αλλά από τις κοινωνικές τους συνήθειες. Ιεραρχούν τις ανάγκες τους και τις ικανοποιούν ξεκινώντας από τις βασικές. Αυτό είναι το σκεπτικό που περιγράφεται στη γνωστή θεωρία του Maslow, που αποτελεί ένα καλό σημείο έναρξης της συζήτησης για το ποιες νέες υπηρεσίες μπορεί να είναι επιτυχημένες και δημοφιλείς. Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, οι ανάγκες είναι οργανωμένες ιεραρχικά. Ξεκινούν από τις βασικές φυσιολογικές ανάγκες όπως η τροφή και αναπτύσσονται προς υψηλότερα επίπεδα όπως η ασφάλεια και η κοινωνική αποδοχή. Κατά την ικανοποίηση των αναγκών, αυτές που είναι χαμηλότερου επιπέδου αναπτύσσονται πρώτες (Εικόνα 7). Εικόνα 7. Ιεράρχηση των ανθρωπίνων αναγκών κατά τον Maslow (Πηγή: www.observatory.gr) 12

Νέες «ευκαιρίες» μπορεί να αναδειχθούν από την κοινωνική συμπεριφορά που δεν είναι εύκολο να προβλεφθούν (Τζωρτζάκης Κ., Τζωρτζάκη Α.: 1999). Σαν παραδείγματα αναφέρονται νέες τάσεις όπως: η συλλογή audio/video, η επικοινωνία με μικρά σήματα και άλλα. Ο πάροχος του δικτύου οφείλει να παρακολουθεί την εξέλιξη των συνηθειών και να διαθέτει ευελιξία και επιδεξιότητα. Η ανάλυση της αγοράς από έρευνες των τμημάτων μάρκετινγκ των εταιρειών με βάση τις συνήθειες και το προφίλ των συνδρομητών συμπεριλαμβάνει το διαχωρισμό των ανθρώπων σε διαφορετικούς «τύπους». Παραδείγματα τύπων συνδρομητών είναι οι νέοι, οι εργαζόμενοι, οι γονείς, οι μεγαλύτερες ηλικίες και πολλά άλλα, ανάλογα με τα δημογραφικά και κοινωνικά κριτήρια. εν πρέπει, επίσης, να ξεχνάμε τα στάδια ωρίμανσης μετά την εισαγωγή νέων υπηρεσιών (ή προϊόντων) που δικαιολογούν το γιατί σε πρώτη φάση η εισαγωγή μιας υπηρεσίας δεν έχει πολλούς χρήστες. Το πιο πιθανό σενάριο για το μέλλον των εφαρμογών κατά τη δεκαετία 2010-2020 θα είναι ένα ισορροπημένο σενάριο υπηρεσιών που θα καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα του πληθυσμού με αποστολή βίντεο που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες των χρηστών. Σενάρια χαμηλής τιμής με επίκεντρο τη φωνή ή μεγάλης διείσδυσης υπηρεσιών δεδομένων θεωρούνται λιγότερο πιθανά. Τα πολύπλοκα συστήματα και οι τεχνολογικές λεπτομέρειες μπορούν να αποκρύπτονται από τους καταναλωτές. Η απλότητα στη χρήση και η κατανόηση του κόστους και του οφέλους που προκύπτει από τη χρήση μιας υπηρεσίας είναι πολύ σημαντικά στοιχεία. Για τις υπηρεσίες δεδομένων που επεκτείνουν τις δυνατότητες επικοινωνίας, οι χρήστες κινητών τηλεφώνων έχουν ανάγκη για: ιαισθητικά απλό τρόπο χρήσης, προσωποποίηση των μενού, λίγα ιεραρχικά επίπεδα και καλό σχεδιασμό του τρόπου αλληλεπίδρασης με το δίκτυο. Σταθερότητα, διαθεσιμότητα εφαρμογής και υψηλή ποιότητα αξιοπιστία. Ομαλή πρόσβαση σε περιεχόμενο με προφίλ χρήστη ανεξάρτητα από τη συσκευή και το κανάλι που ενεργοποιείται για την επικοινωνία με το δίκτυο αλλά και από την τεχνολογία. Ευελιξία στον τρόπο επιλογής χρέωσης και διαχωρισμό της μεθόδου πληρωμής από το κανάλι παράδοσης περιεχομένου. 13

2.4 ΖΗΤΟΥΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ Τα συστατικά που απαιτούνται για την επιτυχία εφαρμογών συναλλαγών (όπως για παράδειγμα μια αγοροπωλησία) με τη βοήθεια του κινητού είναι τα ακόλουθα: 1. Προσωποποίηση των μενού 2. Αμεσότητα 3. Εντοπιότητα 4. Εμπιστευτικότητα 5. Ποιότητα 6. Αξιοπιστία 7. Ασφάλεια 2.5 ΧΡΕΩΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ 3 ΗΣ ΓΕΝΙΑΣ Η εισαγωγή της νέα τεχνολογίας χρειάζεται να συνοδευτεί από νέους τρόπους χρέωσης των δεδομένων και του περιεχομένου που προστίθεται στις ήδη διαδεδομένες υπηρεσίες φωνής. Χρειάζεται ευελιξία στη χρέωση, η οποία πρέπει να βασίζεται σε γεγονότα και να συγκλίνει προς τις χρεώσεις της σταθερής τηλεφωνίας. Νέες παράμετροι που θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για ένα επιτυχημένο πλαίσιο χρέωσης είναι: Όγκος δεδομένων ιάρκεια κλήσης Η προσφερόμενη ποιότητα υπηρεσίας Το είδος του περιεχομένου Οι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι πέρα από την άμεση χρέωση των συνδρομητών, έχουν διαφορετικές επιλογές δημιουργίας εσόδων ανάλογα με το εκάστοτε επιχειρηματικό μοντέλο συνεργασίας. Μερικές εναλλακτικές είναι: Χρέωση τρίτων, όπως είναι οι τράπεζες, εφημερίδες, πρακτορεία ειδήσεων, πρακτορεία ταξιδιών που διαφημίζονται και διεκπεραιώνονται συναλλαγές με τους πελάτες τους. Χρέωση για την πρόσβαση σε περιεχόμενο με τη μορφή λογαριασμού που αποστέλλεται στον πελάτη. Έτσι, αυξάνεται κατά κάποιο τρόπο ο έλεγχος στον πελάτη, αλλά αυξάνει και στο μέγιστο η αξία που προκύπτει από τη σχέση πελάτη-παρόχου δικτύου. Χρέωση των παρόχου περιεχομένου για πρόσβαση. 14

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. Η ΙΕΘΝΗΣ ΕΜΠΕΙΡΙΑ 3.1 OΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΤΟΥ 3G ΣΤΑ ΠΡΩΤΑ ΤΟΥ ΒΗΜΑΤΑ Τα προβλήματα που αντιμετώπισαν οι πάροχοι 3 ης γενιάς στα πρώτα στάδια εμπορικής διάθεσης των υπηρεσιών τους συνοψίζονται στα ακόλουθα σημεία: Περιορισμένη κάλυψη δικτύου Ασταθείς μεταγωγές από το δίκτυο 2 ης στο δίκτυο 3 ης γενιάς και το αντίστροφο Μη διαθεσιμότητα συσκευών Μειωμένες ικανότητες τερματικών και διάρκεια μπαταρίας Χαμηλό ενδιαφέρον των χρηστών για τις υπηρεσίες δεδομένων Χαμηλής ποιότητα εμπειρία του τελικού χρήστη και μικρή γνώση για τις νέες υπηρεσίες 3 ης γενιάς Οι συνδρομητές είχαν συγκεκριμένες προσδοκίες για την τιμολογιακή πολιτική των υπηρεσιών 3 ης γενιάς με βάση την εμπειρία τους Από το 2003 που άρχισε η εμπορική λειτουργία των πρώτων δικτύων 3 ης γενιάς στην Ευρώπη τα λανσαρίσματα των παρόχων που έχουν δίκτυο 2 ης γενιάς αναφορικά με τις υπηρεσίες 3 ης γενιάς θα μπορούσαν να καταταγούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες: ήπια και επιθετικά λανσαρίσματα (e-business Forum Ομάδα Εργασίας Θ2, 2006). Ήπια χαρακτηρίζονται εκείνα τα λανσαρίσματα στα οποία ο πάροχος δεν διαφοροποιεί την τιμολογιακή του πολιτική ανάμεσα στις βασικές υπηρεσίες φωνής και δεδομένων μεταξύ των δικτύων 2 ης και 3 ης γενιάς, παρά έρχεται απλά να προσθέσει στη γκάμα τους τη νέα υπηρεσία βίντεο κλήσης. Αντίθετα, χαρακτηριστικό παράδειγμα επιθετικών λανσαρισμάτων έγινε από τις εταιρείες του ομίλου Vodafone, οι οποίες προώθησαν μια νέα οικογένεια υπηρεσιών περιεχομένου μέσα από το portal Vodafone live 3G και παράλληλα στην αναμονή συμβατών συσκευών προώθησαν ιδιαίτερα την 3G κάρτα σύνδεσης στο ιντερνέτ. Ανεξάρτητα πάντως του αρχικού λανσαρίσματος, το σύνολο σχεδόν των παρόχων, πλέον προσφέρει μια ολοκληρωμένη γκάμα υπηρεσιών και προϊόντων 3 ης γενιάς. Η διαφοροποίηση έγκειται στην τιμολογιακή πολιτική 15

γενικότερα, στη διαφοροποίησή της ή όχι από την αντίστοιχη 2 ης γενιάς και στη αγορά στην οποία στοχεύει ο κάθε πάροχος. Κατά την αρχική ανάπτυξη των δικτύων 3 ης γενιάς η περιορισμένη κάλυψη και η έλλειψη συμβατών κινητών συσκευών ώθησε τους παρόχους κινητής τηλεφωνίας στο να στοχεύσουν την προώθηση των δικτύων 3 ης γενιάς στους εταιρικούς χρήστες. Οι χρήστες αυτοί εφοδιασμένοι με τα laptop τους αποτελούν ένα κομμάτι της αγοράς που κατά τις αρχικές εκτιμήσεις θα είχε αυξημένο ενδιαφέρον σε υπηρεσίες γρήγορης ασύρματης πρόσβασης στον Ίντερνετ και στο εταιρικό τους δίκτυο. Παράλληλα, οι χρήστες αυτοί αναμένονταν να κάνουν υψηλή χρήση των υπηρεσιών μετάδοσης δεδομένων σε σχέση με τους ιδιώτες. Η παραπάνω στρατηγική αναπτύχθηκε κατά κύριο λόγο από τους παρόχους δικτύων 3 ης γενιάς που διέθεταν και δίκτυα 2 ης γενιάς και στόχευε στην συμπληρωματική τοποθέτηση των δύο δικτύων. Η κατηγορία των εταιρικών χρηστών δε στάθηκε δυνατό να οδηγήσει την αγορά για τα δίκτυα 3 ης γενιάς. Έτσι, οι πάροχοι γρήγορα στράφηκαν στο κομμάτι της αγοράς που αποτελείται από τους συνδρομητές συμβολαίου. Μόλις η διαθεσιμότητα των συσκευών 3 ης γενιάς έφθασε στα επιθυμητά επίπεδα τιμών και δυνατοτήτων προωθήθηκε κατά κύριο λόγο η υπηρεσία βίντεο κλήσης με εκτενείς διαφημιστικές καμπάνιες και προσφορές γύρω από τη χρέωση της υπηρεσίας και την προμήθεια συμβατών συσκευών. Χαρακτηριστικό της αγοράς στην οποία στόχευαν οι πάροχοι κατά το αρχικό λανσάρισμα των δικτύων είναι ότι πολλοί από αυτούς δεν λανσάρισαν καθόλου προγράμματα ή υπηρεσίες 3 ης γενιάς για τους συνδρομητές καρτοκινητής. Το ποσοστό των συνδρομητών καρτοκινητής στις περισσότερες χώρες ξεπερνά το 50% του συνόλου της συνδρομητικής βάσης. Αυτό σημαίνει ότι οι υπηρεσίες 3 ης γενιάς στις περισσότερες χώρες όπως και στην Ελλάδα μέχρι πρόσφατα δεν αφορούσαν τη μεγαλύτερη μερίδα των συνδρομητών. 3.2 ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ 3 ΗΣ ΓΕΝΙΑΣ ΑΠΟ ΠΑΡΟΧΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ Οι πάροχοι κινητής τηλεφωνίας 3 ης γενιάς θα μπορούσαν να χωριστούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες: I. Πάροχοι που έχουν δίκτυα 2 ης γενιάς και προσφέρουν αντίστοιχες υπηρεσίες από τα δίκτυα 3 ης γενιάς 16

II. Πάροχοι που κατέχουν μόνο άδεια 3 ης γενιάς και ανέπτυξαν μόνο αντίστοιχα δίκτυα. Η προώθηση των δικτύων και των υπηρεσιών 3 ης γενιάς από τους παρόχους έχουν σαν γενικούς στόχους τα ακόλουθα: 1) Προσέλκυση νέων συνδρομητών από τον ανταγωνισμό και μετάβαση τους στο δίκτυο 3 ης γενιάς 2) Ενίσχυση της χρήση των νέων υπηρεσιών 3 ης γενιάς και αύξηση του μέσου εσόδου ανά συνδρομητή 3) Ανάδειξη των υπηρεσιών 3 ης γενιάς στο σύνολό τους, έτσι ώστε να προσεγγιστούν στην συνέχεια επιμέρους ομάδες χρηστών με στοχευμένες υπηρεσίες και τιμολογιακές προσφορές. Οι υπηρεσίες 3 ης γενιάς που προσφέρουν οι πάροχοι στην Ευρώπη θα μπορούσαν να χωριστούν στις ακόλουθες κατηγορίες: Βίντεο κλήσεις Μηνύματα πολυμέσων Γρήγορη ασύρματη πρόσβαση στο ιντερνέτ Γρήγορη ασύρματη πρόσβαση στα portal των παρόχων Ζωντανή μετάδοση τηλεόρασης Υπηρεσίες περιεχομένου 3 ης γενιάς 17

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ 4.1 ΤΑ ΙΚΤΥΑ ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ Στην Ελλάδα, άδειες εγκατάστασης, λειτουργίας και εκμετάλλευσης δημοσίου Τηλεπικοινωνιακού ικτύου Κινητών Επικοινωνιών 3 ης γενιάς έχουν οι εξής εταιρείες: Cosmote, Vodafone, Wind. Στην επόμενη εικόνα (Εικόνα 8) φαίνεται το ράδιο φάσμα που απέκτησαν οι ελληνικές εταιρείες και το μέγεθος των ποσών που δαπανήθηκαν για τν απόκτηση των αδειών 3 ης γενιάς στην Ελλάδα. Εικόνα 8. Ποσά απόκτησης αδειών χρήσης ραδιοφάσματος κινητής τηλεφωνίας 3 ης γενιάς στην Ελλάδα (Πηγή: www.observatory.gr) Για τους παρόχους, πέρα από την απόκτηση των αδειών χρήσης του φάσματος, υπάρχει επιπλέον το κόστος ανάπτυξης και λειτουργίας των δικτύων 3 ης γενιάς που σύμφωνα με εκτιμήσεις είναι της τάξης των δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ. Οι 3 εταιρείες έχουν προχωρήσει ήδη σε εμπορική διάθεση των υπηρεσιών 3 ης γενιάς. Οι αρχικές απαιτήσεις των αδειών ήταν η κάλυψη του 25% του πληθυσμού της Ελλάδας για παροχή ασύρματων υπηρεσιών φωνής και δεδομένων (εγκατάσταση δικτύων στις μεγάλες πόλεις όπως η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη, η Πάτρα και το Ηράκλειο). 4.2 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ Σύνδεση κινητού τηλεφώνου διαθέτουν εννέα στους 10 κατοίκους αυτής της χώρας και η Ελλάδα διεκδικεί ευρωπαϊκή πρωτιά στην αγορά κινητής 18

τηλεφωνίας καθώς η ονομαστική διείσδυση σύμφωνα με τα στοιχεία των εταιρειών πλησιάζει το 150% και οι συνολικές συνδέσεις των τριών εταιρειών κινητής τηλεφωνίας έφθασαν τα 16 εκατομμύρια όταν ο πληθυσμός της χώρας αγγίζει τα 11 εκατομμύρια κατοίκους. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι και το πραγματικό ποσοστό διείσδυσης, το οποίο κινείται - σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των εταιρειών - μεταξύ 85% και 90% του πληθυσμού, δηλαδή εννέα στους 10 κατοίκους αυτής της χώρας διαθέτουν σύνδεση κινητού τηλεφώνου, γεγονός που σε λίγο θα ονομάζεται ελληνικό φαινόμενο. Να σημειωθεί ότι στα τέλη του 2006 η Ελλάδα είχε καταταχθεί 2η στον κόσμο στη διείσδυση της κινητής τηλεφωνίας, 7η στον κόσμο στη δαπάνη κινητού ως ποσοστό του ΑΕΠ και 19η στη μέση μηνιαία δαπάνη ως προς τη χρήση κινητού (Ένωση Εταιρειών Κινητής Τηλεφωνίας - Ελληνική Αγορά - Σύντομο Ιστορικό: 2010). Εικόνα 9. Βαθμός ιείσδυσης Κινητής Τηλεφωνίας (Πηγή: www.eekt.gr) Σύμφωνα με έρευνες που έχουν διενεργηθεί ένα 7% του πληθυσμού διαθέτει περισσότερες από μία συνδέσεις. Κατά μέσο όρο, μιλάμε στο κινητό μας 25 λεπτά ημερησίως (στο σταθερό είναι 33 λεπτά), χρόνος αρκετά μικρότερος σε σχέση με τις χώρες της υτικής Ευρώπης. Το 59% των συνδρομητών στέλνει γραπτά μηνύματα (SMS) σε μηνιαία βάση. Οι έλληνες καταναλωτές γνωρίζουν την ύπαρξη των υπηρεσιών (ringtones, παιχνίδια, μουσική κ.ά.), το ποσοστό όμως που τις χρησιμοποιεί σε μηνιαία έστω βάση κινείται σε μονοψήφια νούμερα. 19

Σε επίπεδο συνδρομητών, εκτιμάται ότι ποσοστό της τάξης του 65% είναι χρήστες καρτοκινητής και 35% με συμβόλαιο. Οι εταιρείες επιδιώκουν να στρέψουν τους πελάτες τους από την καρτοκινητή τηλεφωνία, όπου το μέσο έσοδο ανά πελάτη δεν ξεπερνά τα 4-6 ευρώ στο χώρο των συμβολαίων, τα οποία αποφέρουν σίγουρα έσοδα και μακροπρόθεσμη συνδρομή (ARPU στα 43 ευρώ). Σε αυτή την στρατηγική φαίνεται ότι συντελεί και η ταυτοποίηση των καρτοκινητών τηλεφώνων, αφού από τη μία το κύριο «ατού» των καρτοκινητών η ανωνυμία καταργείται και από την άλλη, με την πρόσβαση αυτών των συνδρομητών στα καταστήματα (εκτιμάται ότι είναι 7 εκατ. οι ενεργές συνδέσεις με κάρτα), οι εταιρείες θα έχουν την ευκαιρία να «πείσουν» αυτόν τον κόσμο για τα πλεονεκτήματα και τις προσφορές των συμβολαίων. Εικόνα 10. ιείσδυση 3G στην ΕΕ (Πηγή: www.eekt.gr) Η χώρα παρουσιάζει υστέρηση στην ανάπτυξη και χρήση υπηρεσιών 3G. Με το δεδομένο ότι η Ελλάδα -σε αντίθεση με την κινητή τηλεφωνία-, είναι ουραγός στη διείσδυση της ευρυζωνικότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (9% έναντι 20%), εκτιμάται ότι η ανάπτυξη των δικτύων 3G και η ανάδειξη του κινητού τηλεφώνου σε ευρυζωνική συσκευή μπορούν να συνεισφέρουν στην εξάλειψη του ψηφιακού χάσματος με την Ευρώπη (Εικόνα 10). 20

4.3 ΠΡΟΣΦΕΡΟΜΕΝΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ 3 ΗΣ ΓΕΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Στη συνέχεια ακολουθεί περιγραφή των προϊόντων και υπηρεσιών 3 ης γενιάς που προσφέρονται στην ελληνική αγορά. 4.3.1 Προσφερόμενες Υπηρεσίες 3 ης γενιάς στην Ελλάδα, Cosmote Σύμφωνα με ανακοίνωση της Cosmote, όλοι οι πελάτες της έχουν πλέον τη δυνατότητα, ακόμη και σε απομακρυσμένες ορεινές ή θαλάσσιες περιοχές, να κάνουν χρήση των προηγμένων ευρυζωνικών υπηρεσιών High Speed Downlink Packet Access (HSDPA), που παρέχονται μέσω του δικτύου 3G, απολαμβάνοντας την επικοινωνία σε ταχύτητες έως και 3,6 Mbps. Συγκεκριμένα, η εταιρεία αναφέρει ότι «ενισχύει και επεκτείνει» την κάλυψη του δικτύου 3G σε όλα τα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας. Πλέον, οι πελάτες της Cosmote μπορούν ακόμα και σε μικρά νησιά, επαρχιακές περιοχές και πόλεις καθώς και σε τουριστικά αξιοθέατα να πλοηγηθούν στο Internet και να κατεβάσουν γρήγορα και εύκολα αρχεία και εφαρμογές χρησιμοποιώντας το κινητό τους τηλέφωνο. Η εταιρεία, θέλοντας να καλύψει τις αυξανόμενες ανάγκες των καταναλωτών για χρήση των νέων προηγμένων υπηρεσιών που υποστηρίζει το δίκτυο τρίτης γενιάς, επισημαίνει ότι έχει θέσει ως πρωταρχικό στόχο τη συνεχή αναβάθμιση του δικτύου που ήδη καλύπτει το 80% της ελληνικής επικράτειας. Σημειώνεται ότι η Cosmote είναι το πρώτο ελληνικό δίκτυο που ξεκίνησε την εμπορική διάθεση των υπηρεσιών HSDPA. Τον Απρίλιο του 2007, η εταιρεία ανακοίνωσε ότι οι ευρυζωνικές της υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας είναι διαθέσιμες σε όλους τους πελάτες της και σε όλες τις περιοχές κάλυψης του δικτύου 3ης γενιάς, δηλαδή στο 75%, περίπου, του ελληνικού πληθυσμού. Με μεταγενέστερη ανακοίνωση, η Cosmote υπογραμμίζει ουσιαστικά ότι οι υπηρεσίες τρίτης γενιάς και η τεχνολογία HSDPA παρέχονται σε όλα τα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας - χωρίς ωστόσο να αναφέρονται περισσότερες λεπτομέρειες ή να έχει δημοσιευθεί κάποιος χάρτης κάλυψης. Το Μάιο του 2010 η Cosmote κατέγραψε πρώτη στην Ελλάδα ευρυζωνικές ταχύτητες λήψης δεδομένων έως 42,2 Mbps (downlink). Στη συνέχεια παρουσιάζονται κάποια από τα προγράμματα που προσφέρει η εταιρεία COSMOTE στην ελληνική αγορά (Πίνακες 1, 2 και 3) : 21