Ενότητα 4η Ô Û ÓÓÂÊÔ ÊÂÚÂ ÚÔ Λεξιλόγιο Ορθογραφία Γραµµατική Συστηµατική εκµάθηση των φθόγγων γραµµάτων: Ου - ου, Ββ, Ωω, δ, Φφ, Ξξ, Ψψ Γνωριµία µε λέξεις που είναι σχετικές µε τα καιρικά φαινόµενα Επισήµανση του ενεργητικού ρήµατος και της κατάληξης στο α ενικό πρόσωπο (π.χ. τρέχ-ω) Επισήµανση της κατάληξης των ουδετέρων του ενικού αριθµού σε -ο (π.χ. το ποδήλατ-ο) Ταξινόµηση των λέξεων σε αλφαβητική σειρά Επικοινωνία Εξοικείωση µε το λόγο των παραµυθιών και άλλα κειµενικά είδη, όπως κάρτες, οδηγίες Επαφή µε εικονογραφηµένο κείµενο Έκφραση συναισθηµάτων
ªÔ Ú ÂÈ ÙËÓ Ô Ú ÛÔ ; Ου ου είξε στο νάνο Γραµµατούλη τη σωστή κίνηση, για να γράψει: Ου ου Ου ου Ου ου Ο νάνος Γραµµατούλης ψάχνει τα Ου, ου στις πόλεις της Ελλάδας. Κύκλωσέ τα και διάβασε όποιες λέξεις µπορείς. Νάουσα Χρυσούπολη Ουρανούπολη Αλεξανδρούπολη Ηγουµενίτσα Λουτράκι Σούδα 112
ªÔ Ú ÂÈ ÙËÓ Ô Ú ÛÔ ; Βοήθησε το νάνο Γραµµατούλη να συµπληρώσει ου στα ονόµατα των ζώων και διάβασέ τα. κ ν πι αλεπ κ νέλι γ ρ νι γαλοπ λα κ κος Ο νάνος Γραµµατούλης έφτιαξε έναν κατάλογο µε φυτά που έχουν στο όνοµά τους ου, αλλά ξέχασε να βάλει τόνους. Μπορείς να τους συµπληρώσεις; παπαρουνα τουλιπα µαρουλι καρπουζια Ο νάνος Γραµµατούλης βρήκε πολλά ου στα ονόµατα των φαγητών και των αντικειµένων της κουζίνας. Ένωσε κάθε συλλαβή µε τις λέξεις που την έχουν. κούπα πουρές κουτάλι σούπα σου που κου λου ρου κουλούρι λουκουµάς κοτόπουλο πιρούνι µαρούλι Βοήθησε το νάνο Γραµµατούλη να βρει το ζώο που κρύβει κάθε αίνιγµα. Της νύχτας είναι πουλί. Πολλοί τη λένε σοφή. Είναι η β. 113
4η Ενότητα: Ô Û ÓÓÂÊÔ ÊÂÚÂ ÚÔ Το όνοµά της θυµίζει καµήλα, αλλά είναι πουλί. Όταν φοβάται, το κεφάλι της κρύβει στη γη. Είναι πουλί, στους πάγους ζει κι αστεία περπατεί. Είναι χοντρή και µαλλιαρή, ζει στα βουνά και το µέλι προτιµά. Είναι η στρ. Είναι o γκ. Είναι η δ. Τι ονειρεύεται το γουρουνάκι θα µάθεις µια χαρά, αν τις λέξεις απ το σύννεφο βάλεις στη σειρά. από ουρά πούπουλα Μια. Η Χιονάτη σού στέλνει ένα πούπουλο απαλό, να γαργαλάς και να πειράζεις της µανούλας το λαιµό. 114
ªÂ ÚÎ Î È ÛˆÛ ÈÔ Β Ω ω είξε στο νάνο Γραµµατούλη τη σωστή κίνηση, για να γράψει: 2 1 Β 2 1 Ω 1 ω 1 2 3 Β Β Β Ω Ω Ω ω ω ω Ο νάνος Γραµµατούλης ψάχνει τα γράµµατα Β, β και Ω, ω στις πόλεις και στα νησιά της Ελλάδας. Για να τον βοηθήσεις να τα ξεχωρίσει, κύκλωσε µε: κόκκινο το γράµµα Β, β πράσινο το γράµµα Ω, ω. Καβάλα Γρεβενά Πρέβεζα Βόλος Ωρωπός Μαραθώνας Κορώνη Κως 115
4η Ενότητα: Ô Û ÓÓÂÊÔ ÊÂÚÂ ÚÔ Ο νάνος Γραµµατούλης θέλει να γράψει τα γράµµατα Ω, ω και Β, β στα ονόµατα των παιδιών. Πού ταιριάζει το κάθε γράµµα; ασίλης Κ στας Λητ Θεαν Ι άννης Ρε έκκα ερονίκη Ζηνο ία Θεοδ ρα Φ τεινή έτα Ιάκω ος Βοήθησε το νάνο Γραµµατούλη να φτιάξει συλλαβές µε το γράµµα β και τα γράµµατα της κρεµάστρας. α ε ο ι η υ ω βα Τώρα ένωσε κάθε συλλαβή µε τη λέξη που την έχει. βόλτα βέλος βάζο βη βε βο βι βυ βα βω βήµα βυθός κιβώτιο βιβλίο 116
ªÂ ÚÎ Î È ÛˆÛ ÈÔ Ο νάνος Γραµµατούλης ενώνει τα γράµµατα της κρεµάστρας µε το γράµµα ω και φτιάχνει συλλαβές. Θα τον βοηθήσεις; β βω γ ζ θ κ λ µ ν π ρ σ τ χ Τώρα κύκλωσε µε κόκκινο µαρκαδόρο αυτές τις συλλαβές στις λέξεις του πίνακα. σώµα αγαπώ νωρίς νιώθω παγωτό χώµα µωρό ζωή παρακαλώ ρώτησα πάτωµα κωπηλάτης κόβω Μπορείς να βάλεις τις λέξεις στα τρενάκια; Μην ξεχνάς: Σε κάθε βαγόνι χωράει µία συλλαβή. σώµα: αγαπώ: νωρίς: νιώθω: ζωή: 117
4η Ενότητα: Ô Û ÓÓÂÊÔ ÊÂÚÂ ÚÔ κωπηλάτης: παρακαλώ: Οι λέξεις που δείχνουν ότι κάτι κάνω έχουν µπροστά τη λέξη εγώ και συχνά στο τέλος γράφονται µε ω. π.χ. εγώ ποτίζω εγώ γράφω Βοήθησε το νάνο Γραµµατούλη να συµπληρώσει το γράµµα ω και να διαβάσει. (Μην ξεχάσεις τους τόνους.) εγ τρέχ εγ θέλ εγ ζυµών εγ ακού εγ έχ εγ βλέπ εγ µιλά εγ γελά Μπροστά από πολλές λέξεις µπαίνει η λεξούλα το (το βιβλίο, το µολύβι). Όταν οι λέξεις αυτές τελειώνουν σε ο, βάζω πάντα ο (ό- µικρον) και όχι ω (ωµέγα). π.χ. το νερό, το πακέτο Βοήθησε το νάνο Γραµµατούλη να συµπληρώσει το γράµµα ο και να διαβάσει. (Μην ξεχάσεις τους τόνους.) τ άλογ τ θέατρ τ βάζ τ βουν 118 τ πιάτ τ παγωτ
ªÂ ÚÎ Î È ÛˆÛ ÈÔ Βοήθησε το νάνο Γραµµατούλη να διαλέξει το σωστό γράµµα, για να γράψει στους φίλους του πώς περνάει. Εγώ πίν το ποτ µου. Εγώ ποτίζ το έλατ του κήπου. Εγώ αγαπ το βιβλί µου. Εγώ προτιµ το παγωτ κεράσι. ω ο Βοήθησε το νάνο Γραµµατούλη να καταλάβει τι σηµαίνει κάθε φορά η λέξη βρέχω. ιάβασε µε κάποιον µεγάλο τις φράσεις της αριστερής στήλης κι ένωσε καθεµιά µε τη σηµασία της. Έβρεξε µε το τσουβάλι. ñ ñ Με έδειρε. Θα έρθω βρέξει χιονίσει ñ ñ Με φροντίζει πολύ. Η γιαγιά µε έχει µη βρέξει και µη στάξει. ñ ñ Θα έρθω οπωσδήποτε. Η µαµά µού τις έβρεξε. ñ ñ Έριξε πολλή βροχή. Κινδυνεύει το κουτάβι να πνιγεί; Όχι, αν ακούσει του βατράχου τη φωνή. Τις λέξεις από το σύννεφο βάλε στη σειρά και θα δεις ότι ο βάτραχος το κουτάβι αγαπά. σωσίβιο Έχω Έλα.. Μια βαρκούλα µε κουπιά στέλνει η Χιονάτη µε χαρά. 119
ªfiÓÔ ÛÙÔ ÛÎÔÙ È είξε στο νάνο Γραµµατούλη τη σωστή κίνηση, για να γράψει: 3 1 2 1 2 Ο νάνος Γραµµατούλης πήγε στο πάρκο και είδε πολλές πινακίδες. Τι γράφουν; ιάβασε και κύκλωσε το γράµµα, δ όπου το βρεις. Μην πετάτε σκουπίδια Εδώ δίνετε τα κουτάκια της πορτοκαλάδας Τα δέντρα µάς δίνουν ζωή ΡΟΜΟΣ ΓΙΑ ΠΟ Η- ΛΑΤΕΣ ίνετε την αγάπη σας στα λουλούδια 120
ªfiÓÔ ÛÙÔ ÛÎÔÙ È Ο νάνος Γραµµατούλης θέλει να συµπληρώσει το γράµµα, δ στα ονόµατα των ανθρώπων και των ζώων. Συµπλήρωσε ή δ όπου ταιριάζει και διάβασε. άνθρωποι: ηµήτρης ανάη ήµος ζώα: αγελά α αρκού α πεταλού α Βοήθησε το νάνο Γραµµατούλη να φτιάξει συλλαβές µε το γράµµα δ και τα γράµµατα της κρεµάστρας. α ε ο ι η υ ω δα Τώρα ένωσε κάθε συλλαβή µε όποιες λέξεις την έχουν. δέντρο δάπεδο οδηγός δόντι πόδι δέµα δα δε δο δι δη δυ δω δώρο δάχτυλο ποδήλατο καρύδι δωµάτιο δύναµη δύο 121
4η Ενότητα: Ô Û ÓÓÂÊÔ ÊÂÚÂ ÚÔ Μπορείς να βάλεις τις λέξεις στα τρενάκια; Μην ξεχάσεις να βάλεις µόνο µία συλλαβή σε κάθε βαγόνι. δέµα: καρύδι: οδηγός: δύο: δωµάτιο: Τι τραγουδάει ο νάνος Γραµµατούλης; ιάβασε, για να το µάθεις. Έχω δύο χέρια απαλά µε δέκα δάχτυλα µικρά και δύο πόδια δυνατά µε δέκα δάχτυλα γερά. Έχω δύο δόντια µυτερά να τρώω αχλάδια δροσερά. Πόσες φορές έχει το γράµµα δ το τραγούδι του Γραµµατούλη; Μέτρησε και κύκλωσε το σωστό. δύο δέκα δώδεκα 122
ªfiÓÔ ÛÙÔ ÛÎÔÙ È Ο νάνος ψάχνει για να βρει τι είναι µέσα στο κουτί. Τις λέξεις απ το σύννεφο βάλε στη σειρά και διάβασέ του δυνατά.. δώρο κουτάβι για το Ένα Η Χιονάτη βάζει ένα κουταβάκι, να στολίσεις και εδώ το ωραίο βιβλιαράκι. 123
ÃˆÚ Êˆ Φ φ είξε στο νάνο Γραµµατούλη τη σωστή κίνηση, για να γράψει: 1 Φ2 φ2 1 Φ Φ Φ φ φ φ Ο νάνος Γραµµατούλης ψάχνει το γράµµα Φ, φ στις πόλεις και στα νησιά της Ελλάδας. Κύκλωσέ το και διάβασε. Φλώρινα Σοφάδες Φάρσαλα Άµφισσα Φάληρο Ραφήνα Φιλιατρά Σέριφος Σίφνος Φαιστός 124
ÃˆÚ Êˆ Ο νάνος Γραµµατούλης θέλει τη λίστα µε τα ψώνια. Συµπλήρωσε το γράµµα φ και διάβασε. ακές ασόλια ρούτα ιστίκια κα ές έτα ακός ανέλα άκελος Βοήθησε το νάνο Γραµµατούλη να φτιάξει συλλαβές ενώνοντας το γράµµα φ µε τα γράµµατα της κρεµάστρας. α ε ο ι η υ ω φα Τώρα ένωσε κάθε συλλαβή µε όποιες λέξεις την έχουν: καφές κορυφή φάρος φέτα φελλός φαγητό φόρεµα φα φη φε φυ φο φω φι φόβος φίδι φύλλο κεφάλι φήµη φωλιά φωτογραφία 125
4η Ενότητα: Ô Û ÓÓÂÊÔ ÊÂÚ ÚÔ Ο νάνος Γραµµατούλης έγραψε µερικές λέξεις. Μπορείς να ενώσεις τις αντίθετες; ηµέρα ñ ñ σκοτάδι φως ñ ñ νύχτα ήλιος ñ ñ ζέστη κρύο ñ ñ συννεφιά Ο νάνος Γραµµατούλης σού γράφει πώς γνώρισε τη Χιονάτη. ιάβασε το γράµµα του, για να µάθεις. ŒÓ Ú, Ó Êˆ ÊÒÙÈÛ ÙÔ ˆÚÈfi Ì. È Ó Ù Ó Ú ÁÂ; ŒÓ Ê ÏÔ ÌÔ ÊÔ ıëîâ appleôï. fiùâ, Ê ÓËÎÂ Ë ÃÈÔÓ ÙË ÌÂ Ó Ê Ó ÚÈ. Ì Ûˆ ÙËÓ apple Á Ì ÎÔÓÙ ÛÙË ÊˆÙÈ Î È Ê Á ÌÂ Ì ÂÛÙ Ê ÛÔÏ. ÃÈÔÓ ÙË Ì ˆÛÂ Ó ÊÈÏ. applefi ÙfiÙ ÁÈÓÂ Ë Î Ï ÙÂÚË Ê ÏË ÙˆÓ Ó ÓˆÓ. Η ιστορία που έγραψε ο νάνος Γραµµατούλης έχει πολλά φ. Πόσα; Μέτρησε και γράψε το µε λέξη και αριθµό. λέξη αριθµός Τι έφερε το σύννεφο; Βάλε τις λέξεις στη σειρά και απάντησε σωστά.. βροχή έφερε σύννεφο Το Ένα σύννεφο απαλό στέλνει η Χιονάτη εδώ. 126
Ô apple Ú ÍÂÓÔ Ù Í È ÙË ÓÓÂÊ ÓÈ Ξ ξ είξε στο νάνο Γραµµατούλη τη σωστή κίνηση, για να γράψει: Ξ1 2 3 1 ξ 2 3 Ξ Ξ Ξ ξ ξ ξ Ο νάνος Γραµµατούλης ψάχνει το γράµµα Ξ, ξ στις πόλεις και στα νησιά της Ελλάδας. Κύκλωσέ το, για να το ξεχωρίσει. Αξιούπολη Ξάνθη Αλεξανδρούπολη Παξοί Ξυλόκαστρο Γαλαξίδι Ξηροκάµπι Νάξος 127
4η Ενότητα: Ô Û ÓÓÂÊÔ ÊÂÚÂ ÚÔ Βοήθησε το νάνο Γραµµατούλη να συµπληρώσει το γράµµα ξ και διάβασε τις λέξεις. Κύκλωσε µε: πράσινο τις λέξεις που ταιριάζουν στο δάσος κόκκινο τις λέξεις που ταιριάζουν στην πόλη. τα ί ύλα ύστρα τό ο υπνητήρι υλοκόπος Βοήθησε το νάνο Γραµµατούλη να φτιάξει συλλαβές µε το γράµµα ξ και τα γράµµατα της κρεµάστρας. α ε ο ι η υ ω ξα Τώρα αντιστοίχισε κάθε συλλαβή µε τη λέξη που την έχει. ξέρω ξάπλωσα όρεξη τόξο ξο ξε ξα ξυ ξη ξι ξω ξίδι ξύλα ξωτικό 128
Ô apple Ú ÍÂÓÔ Ù Í È ÙË ÓÓÂÊ ÓÈ Ο νάνος Γραµµατούλης γνώρισε έναν καινούριο φίλο. Θέλεις να µάθεις γι αυτόν; ιάβασε το κείµενο. Ο Ξέρξης είναι από την Ξάνθη. Είναι µαθητής στην πρώτη τάξη. Ο πατέρας του είναι οδηγός ταξί και ο παππούς του ξυλοκόπος. Ο Ξέρξης έµαθε τοξοβολία στο χωριό του. Τώρα έχει όρεξη για ένα µακρινό ταξίδι σε ξένες χώρες. Πόσες φορές βρήκες στο κείµενο το γράµµα Ξ, ξ; Γράψε το µε αριθµό και µε λέξη: αριθµός λέξη Ο νάνος Γραµµατούλης διάβασε το παραµύθι: «Το παράξενο ταξίδι της Συννεφένιας». Τι παρατήρησε η σοφή κουκουβάγια; Στα παραµύθια, συχνά, οι ήρωες δεν είναι άνθρωποι, αλλά ζώα, λουλούδια, αντικείµενα, ο αέρας, η βροχή και άλλα άψυχα πράγµατα που συµπεριφέρονται σαν άνθρωποι. Έτσι, η ιστορία γίνεται πιο όµορφη και ζωντανή. 129
4η Ενότητα: Ô Û ÓÓÂÊÔ ÊÂÚÂ ÚÔ Ένωσε κάθε ήρωα του παραµυθιού µε την εικόνα που του ταιριάζει: Ο βασιλιάς Φωτιάς Η Συννεφένια Η Xιονένια Ο Άνεµος Ο νάνος Γραµµατούλης ξέχασε τι θέλει να κάνει ο Ξέρξης. Βάλε τις λέξεις από το σύννεφο στη σειρά, για να του το θυµίσεις.. Ένα ταξίδι µακρινό Η Χιονάτη, για να ταξιδεύεις στ όνειρό σου, αεροπλάνο σού δίνει να έχεις δικό σου. 130
æè ÏÂ Ψ ψ είξε στο νάνο Γραµµατούλη τη σωστή κίνηση, για να γράψει: 1 Ψ2 1 ψ2 Ψ Ψ Ψ ψ ψ ψ Ο νάνος Γραµµατούλης ψάχνει µαζί µε τη Χιονένια λέξεις που έχουν ψ. Κύκλωσε το γράµµα ψ, για να τους βοηθήσεις. ψαλίδι ψάθα ψωµί ψιχάλα ψαράς ψώνια Βοήθησε το νάνο Γραµµατούλη να συµπληρώσει το γράµµα ψ στις παρακάτω λέξεις και διάβασέ τες. ηλός ίθυρος υχή ωνίζω έµα ητό Βοήθησε το νάνο Γραµµατούλη να φτιάξει συλλαβές µε το γράµµα ψ και τα γράµµατα της κρεµάστρας. α ε ο ι η υ ω ψα 131
4η Ενότητα: Ô Û ÓÓÂÊÔ ÊÂÚÂ ÚÔ Τώρα ένωσε κάθε συλλαβή µε τη λέξη που την έχει: ψήνω ψιχάλα ψη ψα ψο χόρεψα καψόνι ψι ψε ψωµί ψυ έκαψε ψω ψυχή Βοήθησε το νάνο Γραµµατούλη να βάλει την κάθε λέξη από τον πίνακα στην οικογένεια που ανήκει. φως ψάρεµα ψαροκόκαλο φωτογράφος φωτίζω φωτογραφία φωτοτυπία ψαράς ψάρι ψαροταβέρνα Η Χιονένια ψάχνει τη µαµά της και ο Άνεµος ψιθύρισε στ αυτιά της.. βουνό στο ψηλό πιο Ψάξε Η Χιονάτη στη σελίδα αυτή σού στέλνει µια ψιψίνα τρυφερή. 132
Επαναληπτικές εργασίες παίζω και µαθαίνω Η µαγική γραµµή Ένωσε τα γράµµατα της αλφαβήτας και θα σχηµατίσεις µια χριστουγεννιάτικη εικόνα. µ κ λ ν ξ θ ι ο π ζ η ρ σ δ ε τ υ φ γ β ψ χ α ω Τώρα µπορείς να ζωγραφίσεις και να στολίσεις το δέντρο σου, όπως σου αρέσει. 133
4η Ενότητα: Ô Û ÓÓÂÊÔ ÊÂÚÂ ÚÔ Ο νάνος Γραµµατούλης έµαθε κοντά σου πολλές πόλεις και νησιά της Ελλάδας. Θα τον βοηθήσεις να γράψει τα ονόµατά τους µε κεφαλαία γράµ- µατα; Φλώρινα Γρεβενά Ζαγορά ράµα Ξάνθη Έδεσσα Θεσσαλονίκη Λάρισα Ηγουµενίτσα Βόλος Ιθάκη Ορχοµενός Ωρωπός Πάτρα Αθήνα Ψαρά Τρίπολη Μεσσήνη Ύδρα Σέριφος Νάξος Κως Ρόδος Χανιά ΑΘΗΝΑ Ε Ι Ν Ρ Φ Β Ζ Κ Ξ Σ Χ Γ Η Λ Ο Τ Ψ Θ Μ Π Υ Ω 134
apple Ó ÏËappleÙÈÎ ÂÚÁ Û Â Κάθε γράµµα έχει το όνοµά του. Ο νάνος Γραµµατούλης προσπαθεί να µάθει το όνοµα που ταιριάζει σε κάθε γράµµα. Θα τον βοηθήσεις; Άλφα Ήτα Ξι Πι Όµικρον Βήτα Θήτα Ρο Σίγµα Γιώτα Γάµα Ταυ Κάπα Ύψιλον Φι έλτα Λάµδα Χι Έψιλον Ψι Μι Ζήτα Νι Ωµέγα Άλφα Α Β Γ Ε Ζ Η Θ Ι Κ Λ Μ Ν Ξ Ο Π Ρ Σ Τ Υ Φ Χ Ψ Ω 135
4η Ενότητα: Ô Û ÓÓÂÊÔ ÊÂÚÂ ÚÔ Ο νάνος Γραµµατούλης ζωγράφισε δυο λουλούδια. Βάλε στα πέταλα κάθε λουλουδιού τις λέξεις που ταιριάζουν. αγαπάω βιβλίο καπέλο µιλάω τρέχω φαγητό δώρο θρανίο τραγουδάω γελάω εγώ το Ο νάνος Γραµµατούλης έγραψε στον πίνακα λέξεις που δείχνουν τον καιρό. Παρατήρησε τα λουλούδια και βάλε στα πέταλα κάθε λουλουδιού τις λέξεις που ταιριάζουν. άνεµος αέρας σύννεφο κρύο οµίχλη πάγος χαλάζι υγρασία χιόνι ήλιος ζέστη βροχή ο το η 136
apple Ó ÏËappleÙÈÎ ÂÚÁ Û Â Ο νάνος Γραµµατούλης έγραψε στον πίνακα λέξεις που ταιριάζουν µε τη γιορτή των Χριστουγέννων. Όµως έκανε λάθη. Θα τα διορθώσεις; ιάβασε δυνατά κάθε λέξη και βάλε τόνο. Κύκλωσε τις τρεις λέξεις που δεν ταιριάζουν µε τα Χριστούγεννα. αστερι διακοπες ποταµι καλαντα ελατο δωρα φατνη στολιδια γλυκα αχλαδι µασκα καρτες Ο νάνος Γραµµατούλης θέλει να στείλει χριστουγεννιάτικες κάρτες. Βοήθησέ τον να γράψει µε κεφαλαία γράµµατα τις ευχές του. Χρόνια πολλά Χαρούµενες γιορτές Με αγάπη Γραµµατούλης Γράψε κι εσύ τις δικές σου ευχές και στόλισε την κάρτα σου όπως σου αρέσει. Η Χιονάτη σού στέλνει µε αγάπη την πιο µικρή κάρτα που υπάρχει. 137