Προς Τον Πρόεδρο του Συλλόγου Κανδυλιωτών Του Νομού Αρκαδίας Κεραμεικού 23 Τ.Κ.10437 Α Θ Η Ν Α Αγαπητοί συμπατριώτες από την Κανδήλα Πριν από αρκετό καιρό έλαβα από το συνάδελφο φιλόλογο και φίλο κ. Κωνσταντίνο Δάλκο, Κανδυλιώτη στην καταγωγή, την εφημερίδα «Τα Κανδηλιώτικα» με αριθμό φύλλου 61 για το δίμηνο Οκτωβρίου Δεκεμβρίου του 2008). Καταλήφθηκα από συγκίνηση και νοσταλγία, αφού αίφνης ανακλήθηκαν εμπρός μου, θύμησες αλησμόνητες, που χαράσσονται ανεξίτηλα σαν διαμάντι σε μέταλλο, στην μνήμη ενός εκπαιδευτικού. Ενός λειτουργού της ζωής, που εύλογα κατατάσσει τους τόπους, όπου πρωτοδίδαξε, όπου για πρώτη φορά ήρθε σε έπαφή μ αυτόν τον υπέροχο κόσμο που ονομάζουμε «σχολείο», στο πιο υψηλό ράφι της σκονισμένης από τον χρόνο βιβλιοθήκης των αναμνήσεων. Μαζί μας στην παρέα ήταν κι ο Γεώργιος Καλπακιώτης, συνεργάτης πολύτιμος στα χρόνια της θητείας μου στην Κανδύλα, στον τόπο γέννησης και βάπτισης ενός από τα τέσσερα παιδιά μου, της κόρης μου Ελισσάβετ. Συνάμα, κάκισα τον εαυτό μου, καθώς συχνά τον ξεγελούσα με υποσχέσεις ανεκπλήρωτες ίσαμε σήμερα, πώς να, όπου νάναι θα ξανάρθω πάλι εκεί, επισκεπτόμενος με περισυλλογή και συγκίνηση την απαρχή της πορείας μου. Ν αγναντέψω την φυσική ομορφιά του τοπίου, αναπολώντας και αποτιμώντας Να συναντήσω μαθητές παλιούς μα και ανθρώπους άγνωστους τότε σε μένα, που έσπευσαν φιλόξενα να με βοηθήσουν. Η θέρμη τους και η αγνή τους προσφορά διατράνωσαν το παιδικό μου όνειρο να γίνω καθηγητής, εμπλουτίζοντας το παράλληλα, με την ισχυρή θέληση να συνδράμω με τις όποιες δυνάμεις μου 1
στην ίδρυση κατηχητικών Σχολείων, στην επισκευή του Γυμνασιακού κτιρίου και στην αγορά ενός κατάλληλου οικοπέδου για την μελλοντική ανοικοδόμηση του. Όταν έφυγα συνέχισα σπουδές στο Πανεπιστήμιο των Αθηνών και Παιδαγωγικά στη Γερμανία. Τώρα ζω στη Βέροια κοντά στα τέσσερα εγγόνια μου από την Ελισσάβετ, καθώς τα άλλα επτά μου, δυστυχώς ζουν μακριά μου. Το κείμενο που σας αποστέλλω μπορείτε να το δημοσιεύσετε, με τη θερμή παράκληση να παραλάβω και το σχετικό φύλλο. Διαβιβάστε τις θερμότερες ευχές και την αγάπη μου σε όλους τους Κανδυλιώτες και τις Κανδιλιώτισσες. Ιδιαιτέρως, να χαιρετίσω όλους τους μαθητές και τις μαθήτριες μου, για τους οποίους διατηρώ μέχρι σήμερα τα ευγενέστερα συναισθήματα Με πολλή αγάπη Παναγιώτης Παπαδόπουλος Θεολόγος- Φιλόλογος Η ΘΗΤΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ MOY ΩΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΤΗΝ ΚΑΝΔΥΛΑ ΑΡΚΑΔΙΑΣ KATA TA ETH 1966-1972 Τον Οκτώβριο του 1966 υπηρέτησα ως αναπληρωτής Θεολόγος στο γυμνάσιο Τροπαίων Αρκαδίας από το Μάρτιο του 1964. Παντρεμένος με δύο μικρά παιδιά ηλικίας τριών ετών, τον Γιάννη και ενός έτους την Μαρία. Εγκαταστάθηκα εκεί με τη βοήθεια του προέδρου του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων, Γιάννη Τσιλιγκίρη που μεσολάβησε ευγενικά, να νοικιάσω ένα σπίτι με πολύ χαμηλό ενοίκιο στο κέντρο της κωμόπολης. Ήταν δίπλα στην εκκλησία και ιδιαίτερα βολικό για την οικογένειά μου. 2
Το Γυμνάσιο της Κανδήλας είχε τότε μόνο τρεις τάξεις.στις επόμενες τάξεις οι μαθητές φοιτούσαν στο εξατάξιο Γυμνάσιο του Λεβειδίου. Διευθυντής Γυμνασίου στην Κανδήλα ήταν ο φιλόλογος Κώστας Κωνσταντόπουλος από το Πελόπειο του Πύργου. Υπηρετούσαν τότε, θυμάμαι εκεί ο Γυμναστής κ. Τράγος και κάποιος Μαθηματικός αποσπασμένος από Γυμνάσιο της Τρίπολης. Η Κανδύλα άρεσε πολύ σε εμένα και την γυναίκα μου. Οι άνθρωποι ήταν ιδιαίτερα πρόσχαροι και φιλικοί και μας βοήθησαν φιλόξενα όσο μπορούσαν το πρώτο διάστημα, μέχρι που να προσαρμοστούμε, γιατί είχαμε μικρά παιδιά. Εγώ γρήγορα γνωρίστηκα με τους συναδέλφους στο σχολείο και συνήθισα στο νέο μου περιβάλλον. Με τη βοήθεια του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων οργάνωσα Κατηχητικά Σχολεία και το Σαββατοκύριακο παρακολουθούσαν τα παιδιά του Γυμνασίου ομιλίες θρησκευτικού περιεχομένου. Τα εγκαίνια έκανε ο Μητροπολίτης Μαντινείας και Κυνουρίας μακαριστός Θεόκλητος Φιλιππαίος. Ωργάνωσα χορωδίες με τα παιδιά του σχολείου για τις σχολικές γιορτές καθώς και για τις θρησκευτικές εκδηλώσεις στις οποίες συμμετείχε το Γυμνάσιο. Επειδή γνώριζα τη βυζαντινή μουσική έψαλλα και έκανα κήρυγμα στις δύο εκκλησίες των «Ταξιαρχών» και της «Γέννησης του Χριστού». Ο Μητροπολίτης ύστερα από κάποιο διάστημα μου απέστειλε συγχαρητήρια επιστολή για την εξωσχολική μου δραστηριότητα, την οποία μάλιστα κοινοποίησε στην Επιθεώρηση Μ Ε στην Τρίπολη αλλά και στο Υπουργείο Παιδείας. Το στρατιωτικό πραξικόπημα του Απριλίου του 1967 μας βρήκε στην Κανδύλα και σύντομα τοποθετήθηκε στην Τρίπολη ο καινούργιος επιθεωρητής Μ.Ε ο κ Αποστολίδης Δημήτριος από τη Δράμα. Είχα κερδίσει την εκτίμηση του, και έτσι ανταποκρίνονταν θετικά όταν του ζητούσα άδεια να μεταβώ 3
στην Αθήνα για τις εξετάσεις του δευτέρου έτους στη φιλοσοφική σχολή, όπου φοιτούσα. Το γεγονός ότι ήμουν από την Ξάνθη και ποντιακής καταγωγής φαίνεται ότι συνηγορούσε σε αυτό, γιατί και ο ίδιος ήταν πόντιος. ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ ΤΟΥ 1967 ΜΟΝΙΜΟΣ ΔΙΟΡΙΣΜΟΣ Το Δεκέμβριο του 1967 ήλθε και ο οριστικός διορισμός μου, ως Θεολόγου καθηγητού. Έτσι, με τη μεσολάβηση του Κωστούρου του Γιώργου Διευθυντή στο Υπουργείο Παιδείας τοποθετήθηκα στο Γυμνάσιο της Δημητσάνας. Εκεί πήγα μόνο για ένα βράδυ. Παρουσιάστηκα και την επομένη ημέρα επέστρεψα χαρούμενος στην Κανδύλα με απόσπαση. Την ίδια χρονιά το Σεπτέμβριο είχαμε κάποιες μεταβολές στο Γυμνάσιο Το προσωπικό του σχολείου είχε αλλάξει. Ο κ. Κωνσταντόπουλος πήρε μετάθεση για την Αθήνα και τη θέση του Διευθυντού την ανέλαβα εγώ. Επίσης την ίδια χρονιά ήρθαν νέοι συνάδελφοι, η φιλόλογος Τσιριγωτάκη ο Θεολόγος Ευστάθιος Πετρόπουλος και ο φυσικός Νικολαϊδης. Την επόμενη χρονιά και συγκεκριμένα στις 30 Μαρτίου 1968 αυξήθηκαν και τα μέλη της οικογενείας μου. Γεννήθηκε η δεύτερη κόρη μου. Ανάδοχος στη βάπτιση ήταν ο Κώστας Παπαβασιλείου ο γιος του Βαγγέλη, γνωστού και ως Πρίαμου. Το μυστήριο της βάπτισης τέλεσε ο ίδιος ο Μητροπολίτης Μαντινείας και Κυνουρίας Θεόκλητος με τη συμμετοχή των δύο ιερέων και αρκετού κόσμου. Της δόθηκε το όνομα Ελισάβετ. Κατά σύμπτωση και στην επόμενη κόρη μου που γεννήθηκε στη Βλαχοκερασιά, ανάδοχες ήταν οι κόρες του Χρήστου Παπαθανασόπουλου, αστυνομικού από την Κανδήλα, τις οποίες, αργότερα, όταν πήρα μετάθεση στον Πειραιά τις είχα μαθήτριες.. Το Σεπτέμβριο του 1968 ακολούθησαν νέες μεταβολές στο προσωπικό του Γυμνασίου Ήρθε η φιλόλογος Ευσταθία Δέδε 4
από το Άργος και η μαθηματικός Χριστίνα Κατσουλάτου από την Τρίπολη. Η ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΚΑΝΔΗΛΑΣ ΑΠΟΚΤΑ ΤΗΝ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΤΟΥ ΖΑΖΕΙΟΥ ΔΙΔΑΚΤΗΡΙΟΥ Πάντα με το διευθυντή το δημοτικού σχολείου τον κ. Κική είχαμε κάποιες παρεξηγήσεις. Πάντα είχε παράπονα ότι του καταστρέφουμε τις κιμωλίες, επειδή μετά το μεσημέρι συνέχιζαν το μάθημα οι τάξεις του Γυμνασίου. Η παρεξήγηση λύθηκε γρήγορα, αφού το Γυμνάσιο ανέλαβε τη δαπάνη της κιμωλίας όλων των τάξεων, του Δημοτικού και του Γυμνασίου. Με αφορμή αυτές τις παρεξηγήσεις συναντήθηκα με τον πρόεδρο της Κοινότητος κ. Δεληγιάννη. Από εκείνον έμαθα ότι το Ζιάζειο διδακτήριο δεν ανήκει στο Δημοτικό σχολείο Μου εξήγησε ότι το μεν οικόπεδο το παραχώρησε η Κοινότητα και επομένως της ανήκει τη δε δαπάνη ανέλαβε κάποιος συγχωριανός τους. «Επομένως- εξήγησα στον πρόεδρο- ότι το κτίριο ανήκει στην Κοινότητα». Ανέλαβα τότε για λογαριασμό του προέδρου τη σύνταξη της αλληλογραφίας, με αποτέλεσμα ύστερα από κάποιες ημέρες να λάβει η Κοινότητα ένα έγγραφο, με το οποίο την ενημέρωνε η Νομαρχία Αρκαδίας, ότι το διδακτήριο ανήκει στα περιουσιακά στοιχεία της Κοινότητας. Ακόμα και τώρα ηχούν στα αυτιά μου οι φωνές του προέδρου να τρέχει στο δρόμο και να φωνάζει όταν με είδε που έβγαινα από το μάθημα. «Ήρθε το έγγραφο», μου είπε από τη Νομαρχία Αρκαδίας. Πήγαμε στο γραφείο μου στο Γυμνάσιο και αφού διάβασα το έγγραφο, τον παρακάλεσα να πάρει το δημοτικό συμβούλιο μία απόφαση. Συμφωνήσαμε ότι η Κοινότητα παραχωρεί το ισόγειο του κτιρίου για τη στέγαση του Γυμνασίου, μέχρι που να αποκτήσει δική του στέγη. Επίσης να λάβει και μία άλλη απόφαση με την οποία να διεκδικήσει ενοίκιο από τη Πρωτοβάθμια εκπαίδευση, 5
διότι το Δημοτικό σχολείο στεγάζεται στο κτίριο της Κοινότητας πράγμα και το οποίο και έγινε. Η ΕΠΙΣΚΕΥΗ ΤΟΥ ΙΣΟΓΕΙΟΥ ΧΩΡΟΥ ΤΟΥ ΔΙΔΑΚΤΗΡΙΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Με τη βοήθεια του συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων του οποίου πρόεδρος, μετά τον Τσιλιγκίρη το Γιάννη, είχε αναλάβει ο Γιώργος Καλπακιώτης, ξεκινήσαμε την επισκευή του ισογείου. Χρειάστηκε πολλή δουλειά για να μετατραπεί ο ενιαίος χώρος του ισογείου σε αίθουσες διδασκαλίας. Με την οικονομική ενίσχυση των κατοίκων αλλά και με την εθελοντική προσφορά πολλών γονέων, πολύ γρήγορα το έργο τελείωσε. Κάλεσα τότε τις αρμόδιες υπηρεσίες, όπως την Εφορία, την Υγειονομική επιτροπή, τον Επιθεωρητή και τον εκπρόσωπο της Νομαρχίας ώστε να μας χορηγηθεί σχετική άδεια λειτουργίας του σχολείου. Με εντολή του επιθεωρητού εξασφαλίσαμε και τα θρανία. Έγιναν και τα εγκαίνια με αγιασμό από το Μητροπολίτη παρουσία του Γενικού Επιθεωρητού κ. Αποστολίδη Δημητρίου, του Προέδρου του συλλόγου γονέων των μαθητών του Γυμνασίου Κανδύλας και πολλών κατοίκων του χωριού. Την ημέρα εκείνη, όπως ο σύλλογος των καθηγητών να επέδωσε τους επαίνους των αριστούχων μαθητών του Σχολείου. Την επίδοση έκανε ο ίδιος ο Επιθεωρητής και ο τότε Μητροπολίτης Μαντινείας κα Κυνουρίας Με τη μετατροπή αυτή, την εγκατάσταση δηλαδή του Γυμνασίου στο ισόγειο του κτιρίου άλλαξε και το ωράριο διδασκαλίας των Σχολείων. Οι μαθητές του Γυμνασίου είχαν τώρα πρωί μάθημα και το δημοτικό Σχολείο υποχρεώθηκε να κάνει μάθημα το πρωί και το απόγευμα, προς χαρά των όλων των κατοίκων. 6
Η ΑΓΟΡΑ ΔΩΔΕΚΑ ΣΤΡΕΜΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Μία άλλη ενέργειά μου ήταν να εξασφαλίσω μία πολύ μεγάλη έκταση οικοπέδου για την κατασκευή, μελλοντικά, οικήματος για τη στέγαση του Γυμνασίου. Θυμάμαι ότι η σχολική επιτροπή ήρθε κάποια μέρα στο Γυμνάσιο και με ενημέρωσε ότι υπάρχει μία δωρεά 100 χιλιάδων δραχμών από χρόνια, κατατεθειμένη στο όνομα κάποιου συγγενή, δωρητή του αποθανόντος για την κατασκευή σχολικής στέγης υπέρ του Γυμνασίου. Διαπίστωσα ότι έπρεπε να ενεργήσω τάχιστα για να μη χαθούν τα λεφτά και να αξιοποιηθούν, όσο γίνεται πιο γρήγορα. Συγκροτήθηκε μία επιτροπή αποτελούμενη από μέλη του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων για να διαχειριστεί τα χρήματα της επισκευής του κτιρίου. Έπρεπε να χωριστεί ο χώρος σε αίθουσες και γραφείο του διευθυντού του Γυμνασίου. Πρώτη μας ενέργεια ήταν να εξασφαλίσουμε την προφορική ομολογία του κληρονόμου. Λεγόταν, αν θυμάμαι καλά, Σωτήρης Κωσταπάλας και διατηρούσε κατάστημα στην πλατεία. Εκεί στο μπακάλικο μετά τις ρετσίνες, είπαμε το μυστικό. Δεν αρνήθηκε να μας ενημερώσει ότι τα χρήματα υπάρχουν και είναι στο βιβλιάριο κατατεθειμένα στο όνομά του στην τράπεζα. «Όταν τα χρειαστείτε θα σας τα καταθέσω για το σκοπό που δόθηκαν», μας είπε με ευγένεια. Είναι εκατό χιλιάδες δραχμές εκτός από τους τόκους. Φύγαμε όλοι χαρούμενοι διότι η πρώτη φάση της αποστολής μας πραγματοποιήθηκε. Η επόμενη μας υποχρέωση ήταν να επιλέξουμε το κατάλληλο μέρος το οποία θα αγοράζαμε για να γίνει μελλοντικά το Γυμνάσιο. Δημιουργήθηκε ένα πρόβλημα,ως προς την επιλογή της τοποθεσίας. Άλλοι ζητούσαν η αγορά να γίνει στο βόρειο τμήμα του χωριού και άλλοι από την άλλη πλευρά του χωριού. Και για να το επιλύσω κάλεσα στο σχολείο όλους τους κατοίκους και όχι μόνο τους γονείς των μαθητών, γιατί έκρινα ότι το θέμα είναι σοβαρό. Τοποθέτησα το 7
μαγνητόφωνο στην αίθουσα για να καταγράφει τα πάντα και έδωσα την εντολή στην καθηγήτρια Δέδε να κρατάει πρακτικά Έδωσα το λόγο στους παρευρισκομένους σε όσους από αυτούς επιθυμούσαν να μιλήσουν. Τους εξήγησα ότι αν η προσπάθεια αποτύχει θα χαθούν τα λεφτά. Θα βάλω τότε την κασέτα να την ακούνε στα καφενεία οι κάτοικοι για να ξέρουν όλοι ποιοι ευθύνονται για την αποτυχία. Ο καθένας είπε την άποψή του. Οι προτάσεις ήταν δύο όμως και δυστυχώς αντίθετες. Τότε κατέθεσα και εγώ τη δική μου ως μία χρυσή τομή ανάμεσα σε δύο αντιθέσεις. Η επιλογή μου ήταν το κεντρικό σημείο του χωριού και εγκρίθηκε ομόφωνα Το οικόπεδο που τελικά αγοράστηκε ήταν δώδεκα στρέμματα και τα χρήματα δόθηκαν όλα, παρουσία μου. Ύστερα από κάποιους μήνες αποσπάστηκα στη Βλαχοκερασιά για να οργανώσω εκεί το Γυμνάσιο, όπως μου είπε ο Επιθεωρητής. Δεν γνωρίζω την τύχη του οικοπέδου. Αγωνιώ διακαώς να μάθω, γιατί έκτοτε δεν ξαναγύρισα στην Κανδύλα. Η ΒΡΑΒΕΥΣΗ ΜΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΝΟΜΑΡΧΙΑ Όλες αυτές οι δραστηριότητες του σχολείου δεν έμειναν απαρατήρητες στην Τρίπολη. Μετά το Πάσχα με κάλεσε ο Γενικός Επιθεωρητής κ Αποστολίδης στο γραφείο του και μου διάβασε την εισήγησή του, με την οποία πρότεινε στην Νομαρχία Αρκαδίας τη βράβευσή μου. Με συγκίνησαν τα λόγια του.ήταν γεμάτα στοργή και αναγνώριση. Λίγες μέρες μετά παρουσιάστηκα στη Νομαρχία για τα διαδικαστικά. Την ίδια μέρα στον κινηματογράφο Αρκαδία βραβεύτηκαν μαζί μου ένας γεωπόνος και ένας αγρότης. ενώ ορίστηκα ομιλητής από τη Νομαρχία με θέμα «ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΤΗΝ ΕΠΑΡΧΙΑ» Στη ομιλία μου μετά την τελετή της απονομής του επαίνου, αναφέρθηκα σε όλες τις δραστηριότητές μου στην Κανδήλα κάτι που μπορεί να κάνει ο καθένας μας αρκεί να να αγαπά τα παιδιά και το σχολείο. Όταν τελείωσα την ομιλία μου υπό τα ενθουσιώδη χειροκροτήματα των παρευρισκομένων και κατέβηκα από το βήμα πρώτος με αγκάλιασε και με συνεχάρη ο 8
Επιθεωρητής με τα εξής λόγια «Στο πρόσωπό σου σήμερα κύριε Παπαδόπουλε βραβεύτηκε όλη η Μ.Ε. Θερμά συγχαρητήρια». Γεμάτος χαρά και πλήρης από το συναίσθημα της αναγνώρισης πήγα στην Κανδήλα. Πολλοί ήταν αυτοί που το έμαθαν και μου έδωσαν συγχαρητήρια. Αυτό περίμενα να κάνει σε ειδική τελετή και η Κοινότητα Φαίνεται ξέχασαν τα λόγια του Επιθεωρητή όταν ήρθε στο Γυμνάσιο για τα εγκαίνια. «Σας ορκίζομαι στα κόκαλα των γονιών μου ότι σε όλη τη σταδιοδρομία μου, δεν συνάντησα τέτοια προθυμία καθηγητού για δουλειά». Δεν το έπραξε ποτέ η Κοινότητα και με άφησε με την πικρία της μη αναγνώρισης του Έργου μου. Μόνο ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων ο οποίος έζησε τον αγώνα μου στα δύο χρόνια λίγο πριν φύγω μου έδωσε μια ευχαριστήρια επιστολή. ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΠΟΛΕΜΙΣΤΕΣ Θυμάμαι ότι πλησίαζαν οι μέρες των διακοπών.μια μέρα μπήκα στην τάξη και είπα στα παιδιά να κλείσουν τα βιβλία. Νόμισαν ότι πρόκειται για διαγώνισμα. Ζήτησα από ένα μαθητή να γράψει στον πίνακα τις επικεφαλίδες των τριών τελευταίων ενοτήτων της ιστορίας. Έκανα νόημα και δύο μαθήτριες έφεραν στην τάξη τρία καθίσματα ενώ ένας μαθητής οδήγησε στην αίθουσα τρεις συγχωριανούς τους. Βεβαίως και τους γνώριζαν. Εκείνο όμως που δε γνώριζαν ήταν η συμμετοχή τους στους πολέμους της Πατρίδος Ενημέρωσα σε συντομία τους επισκέπτες μου, σε ποιο σημείο της ιστορίας βρισκόμαστε και τους παρακάλεσα να μας πουν κάποια ιστορία που θυμούνται.. Ο πρώτος που έλαβε το λόγο μίλησε για το Βαλκανικό πόλεμο. Μας διηγήθηκε ότι έλαβε μέρος στις μάχες του Σκρα εναντίον των Βουλγάρων Μας εξήγησε ότι έμενε στο εξωτερικό και ότι ήρθε στην Ελλάδα με την επιθυμία του να πολεμήσει. Έτρεχε ξυπόλυτος,γιατί τα παπούτσια που του είχαν δώσει ήταν μικρά και τα πέταξε. Στην είσοδο ενός χαρακώματος κάρφωσε ένα Βούλγαρο στο στήθος του με την ξιφολόγχη του Ταυτόχρονα, όμως και εκείνος πρόλαβε να τον χτυπήσει στο πόδι του με τη δική του ξιφολόγχη και σήκωνε 9
στην τάξη το παντελόνι του για να μας δείξει την ουλή που ακόμη υπήρχε στο γόνατό του. Το λόγο πήρε ο δεύτερος ο Γιώργος Οικονομόπουλος γνωστός ως Σαντίκος. Τον γνώριζα γιατί ήταν ψάλτης και ψάλλαμε μαζί στην εκκλησία επί τέσσερα χρόνια, εγώ πάντα χωρίς αμοιβή. Ο κυρ Γιώργης έλαβε μέρος στην εκστρατεία της Μ.Α στις μάχες στο Σαγγάριο ποταμό Ενώ διηγείται κλαίει. Κάποια στιγμή κάθισε γρήγορα. Του φέραμε λίγο νερό να πιεί και συνέχισε Όταν τελείωσε κάθισε αγανακτισμένος με τους πολιτικούς. Συνέχισε ο τρίτος φιλοξενούμενος ο οποίος αναφέρθηκε στον πόλεμο του 1940.Την περισσότερη ώρα πολλές μαθήτριες έκλαιγαν. Όταν τελείωσαν κάναμε μια γρήγορη συζήτηση και αφού ευχαριστήσαμε τους επισκέπτες μας φύγαμε όλοι για το σπίτι μας. Η αυλαία της εκδήλωσης αυτής παίχτηκε την άλλη μέρα στον κεντρικό δρόμο του χωριού. Την ώρα που έφευγα από το σχολείο το μεσημέρι για το σπίτι μου ακούω κάποιες φωνές από μακριά να με καλούν. Ήταν ο μπάρμπα Γιώργης.Έφτασε ασθμαίνων και με δυσκολία τον ακούω να επαναλαμβάνει «τι μου έκανες κυρ Καθηγητή» Στην αρχή παραξενεύτηκα «Τι σου έκανα; απαντώ «Ήμουν πεθαμένος και με ξέθαψες..μέχρι τώρα κανείς δε μου έδινε σημασία.ήρθες εσύ από τη Μακεδονία και με ζωντάνεψες. Όταν περπατώ στο δρόμο έρχονται τα παιδιά του σχολείου και με χαϊδεύουν και μου λένε γεια σου μπάρμπα- Γιώργη ήρωα». Τον αγκάλιασα και για αρκετή ώρα κλαίγαμε αγκαλιασμένοι Περιττό να πω ότι για αρκετές ημέρες θέμα συζήτησης στα καφενεία ήταν το μάθημα του σχολείου για το Σαγγάριο ποταμό. ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΤΉΡΙΑ ΓΙΟΡΤΗ Τον τελευταίο Ιούνιο επειδή τα παιδιά της τρίτης τάξης θα έφευγαν από το σχολείο και θα συνέχιζαν τις επόμενες τάξεις στο Γυμνάσιο του Λεβειδίου πήγαμε σε ένα κατάστημα και στην αυλή του, πήραμε κάποια αναψυκτικά. Είπαμε μερικά 10
τραγούδια και πριν αποχαιρετιστούμε ρώτησα αν θέλει κάποιος να πει κάτι.σηκώθηκε κάποια μαθήτρια με συγκινητικά λόγια αποχαιρέτισε τους συμμαθητές της, αφού η ίδια θα σταματούσε γιατί δεν είχε χρήματα. Κάπου εδώ κλείνει το κεφάλαιο που λέγεται Κανδήλα μα από τη ζωή μου δεν έσβησε ποτέ. Είναι η πρώτη φορά που βγαίνουν τα συναισθήματα της ζωής που έζησα εκεί.την επισκέφτηκα τον επόμενο χρόνο χωρίς να ειδοποιήσω κανένα. Με συνόδευε ένας συνταγματάρχης θείος της γυναίκας μου.τότε υπηρετούσα στη Βλαχοκερασιά. Δεν ξέρω πως ειδοποιήθηκαν και έσπευσαν να μας χαιρετίσου με λίγα μήλα λίγο κρασί. Θα τους ευχαριστώ πάντα. Λυπάμαι που δεν μου δόθηκε η ευκαιρία να επισκεφθώ και πάλι την Κανδήλα που κρύβει τόσες αναμνήσεις και συγκινήσεις για μένα. Θα ήθελα πολύ να πάω και να περπατήσω σε εκείνους τους δρόμους όπου γεννήθηκαν για πρώτη φορά τα δύο μου παιδιά που τώρα είναι οικογενειάρχες. Χαιρετώ όλους τους κατοίκους και ιδιαιτέρως τους μαθητές και τις μαθήτριες για τις συγκινήσεις που μου χάρισαν και την εκτίμηση που μου είχαν όλο αυτό το διάστημα των τεσσάρων ετών. Ευχαριστώ για τη φιλοξενία της εφημερίδας σας Με ιδιαίτερη εκτίμηση Παναγιώτης Παπαδόπουλο Θεολόγος-Φιλόλογος 11