Έρευνα εξέτασης της συµπεριφοράς των εµπορικών επιχειρήσεων ως προς την εισαγωγή του Ευρώ.

Έρευνα εξέτασης της συµπεριφοράς των εµπορικών επιχειρήσεων ως προς την εισαγωγή του Ευρώ. Ετοιµάστηκε ειδικά από την ICAP για την Τράπεζα της Ελλάδος

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΤΑΙΡΙΑ :ICAP A.E. Η έρευνα διεξήχθη σύµφωνα µε τους κανόνες δεοντολογίας που ορίζουν ο ΣΕ ΕΑ, η ESOMAR και η GALLUP International Association, καθώς και του ΠΕΣΣ (Ποιοτικός Έλεγχος Συλλογής Στοιχείων), µέλος των οποίων είναι η ICAP ΜΕΘΟ ΟΣ : Τηλεφωνικά από τα γραφεία της ICAP σε εµπορικές επιχειρήσεις κατά τις εργάσιµες ηµέρες και ώρες γραφείου. ΧΡΟΝΟΣ ΙΕΞΑΓΩΓΗΣ : Από 12 έως 21 Μαρτίου 2002 ΕΙΓΜΑ : Το δείγµα της έρευνας αποτελούν 461 επιχειρήσεις που αντλήθηκαν από τη βάση δεδοµένων επιχειρήσεων της ICAP. Οι κατάλληλες επιχειρήσεις εκλέχθηκαν χρησιµοποιώντας στρωµατοποιηµένη, συστηµατική δειγµατοληψία, ως προς το µέγεθος και την έδρα της επιχείρησης. ΠΕΡΙΟΧΕΣ : Η έρευνα κάλυψε γεωγραφικά την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, Μεγάλες Αστικές και Αστικές περιοχές. ΕΛΑΧΙΣΤΕΣ ΒΑΣΕΙΣ : Βάσεις µικρότερες των 60 ατόµων δεν µπορούν να αναλυθούν περαιτέρω, γιατί δεν έχουν την ελάχιστη στατιστική αξιοπιστία. 2

ΚΥΡΙΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ 3

ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Το υπό εξέταση δείγµα ήταν αντιπροσωπευτικό και αναλογικό των εµπορικών επιχειρήσεων ως προς το µέγεθος της επιχείρησης. Έτσι λοιπόν, το 75 του δείγµατος αποτελούν µικρές επιχειρήσεις, οι οποίες απασχολούν 1 έως 9 εργαζόµενους. Οι µεσαίες επιχειρήσεις - µε 10 έως 49 εργαζόµενους - αντιπροσωπεύουν το 22 του δείγµατος και οι µεγάλες - µε 50+ εργαζόµενους - το 4 του συνολικού δείγµατος. ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ 5-9 εργαζ. 33 10-19 εργαζ. 15 20-49 εργαζ. 7 50-99 εργαζ. 2 100 και άνω 2 2-4 εργαζ. 33 1 εργαζ. 9 4

ΘΕΣΗ ΕΡΩΤΩΜΕΝΟΥ Προκειµένου να ληφθεί αξιόπιστη πληροφόρηση όσον αφορά στην συµπεριφορά της επιχείρησης ως προς την µετάβαση στο Ευρώ, πραγµατοποιήθηκε επαφή µε κάποιο άτοµο αρµόδιο για το θέµα. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων πραγµατοποιήθηκε επαφή µε τον ιδιοκτήτη (54). Ακολουθούν, µε σηµαντικά µεγάλη διαφορά, αναφορές που αφορούν στον προϊστάµενο (20), στον υπεύθυνο της επιχείρησης (13), στον διευθυντή (8) και τέλος στον διευθύνοντα σύµβουλο (4). ΘΕΣΗ ΕΡΩΤΩΜΕΝΟΥ Ιδιοκτήτης 54 Προϊστάµενος 20 Υπεύθυνος επιχείρησης 13 ιευθυντής 8 ιευθύνοντας σύµβουλος 4 5

ΕΤΗΣΙΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Το 14 των επιχειρήσεων δηλώνει ότι ο κύκλος εργασιών κατά το έτος 2001 ήταν έως 100 εκατοµµύρια. Η µια στις τέσσερις επιχειρήσεις είχε κύκλο εργασιών 101-500 εκατ. και στο 11 ο κύκλος των εργασιών ήταν µεγαλύτερος από 500 εκατ. Αξίζει να σηµειωθεί ότι οι µισές επιχειρήσεις δεν απάντησαν. ΕΤΗΣΙΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΕΩΣ 100 ΕΚΑΤ. 14 Α 50 101-500 ΕΚΑΤ. 25 501-1 ΙΣ. 9 1+ ΙΣ. 2 6

ΝΟΜΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων (87), η επιχείρηση λειτουργεί αυτόνοµα χωρίς να υφίσταται κάποιου είδους συνεργασία µε άλλη επιχείρηση. Από τις υπόλοιπες επιχειρήσεις, οι περισσότερες είναι µέλη αλυσίδας επιχειρήσεων (6), ακολουθούν αυτές που ανήκουν σε κάποια οµάδα συνεργαζοµένων επιχειρήσεων (4) και τέλος είναι οι επιχειρήσεις που συνεργάζονται είτε µε σχέση δικαιόχρησης (franchise), είτε είναι µέλη κοινοπραξίας (2). ΝΟΜΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΕΠΙXΕΙΡΗΣΗΣ ΜΕΛΟΣ ΑΛΥΣΙ ΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 6 ΣΥΝΕΡΓΑΖΕΤΑΙ ΜΕΣΩ FRANCHISE ΜΕΛΟΣ ΟΜΑ ΑΣ ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΕΠΙΧ. 2 4 ΜΕΛΟΣ ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑΣ 2 ΕΝ ΣΥΝΕΡΓΑΖΕΤΑΙ ΜΕ ΑΛΛΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ 87 7

ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Η πλειοψηφία των επιχειρήσεων (76) καθορίζει αυτόνοµα τις τιµές πώλησης των προϊόντων της. Εξετάζοντας πιθανές διαφοροποιήσεις σε επίπεδο υποοµάδων, παρατηρείται ότι στις µικρές επιχειρήσεις είναι υψηλότερο το ποσοστό που καθορίζει αυτόνοµα τις τιµές σε σχέση µε τις µεσαίες (80 έναντι 69). Όπως είναι αναµενόµενο, στις περιπτώσεις επιχειρήσεων που έχουν κάποιου είδους συνεργασία (είτε ως µέλη αλυσίδας, είτε ως franchisees, κλπ.) είναι υψηλότερα τα ποσοστά που χρησιµοποιούν απολύτως ή εν µέρει προτεινόµενες τιµές σε σχέση µε τις επιχειρήσεις που λειτουργούν αυτόνοµα. ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ 2 13 9 13 6 2 13 15 3 Γ- Α Χρησιµοποιούµε απολύτως τις προτεινόµενες τιµές Χρησιµοποιούµε εν µέρει τις προτεινόµενες τιµές 76 80 69 Καθορίζουµε τις τιµές αυτόνοµα ΣΥΝΟΛΟ 1-9 ΕΡΓΑΖ. 10-49 ΕΡΓΑΖ. 8

ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΑΝΑΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΤΙΜΩΝ Σχεδόν οι 4 στις 10 επιχειρήσεις κάνουν µια φορά το χρόνο αναπροσαρµογή των τιµών των προϊόντων τους, ενώ υψηλό είναι και το ποσοστό όσων απαντούν 2 φορές το χρόνο (22). Πολύ µικρότερα ποσοστά συγκεντρώνουν οι υπόλοιπες συχνότητες και τέλος το 7 των ερωτώµενων δεν ήταν σε θέση να απαντήσει τη συγκεκριµένη ερώτηση. ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΑΝΑΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΤΙΜΩΝ 2 Φορές 22 3 Φορές 3 5 Φορές 1 20 Φορές 1 Καθηµερινά 1 Αλλο 6 1 Φορά 42 εν ξέρω 7 0 Φορές 17 9

ΜΗΝΑΣ ΑΝΑΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΤΙΜΩΝ ιαπιστώνεται ότι για την πλειοψηφία των επιχειρήσεων η τακτική αναπροσαρµογή των τιµών λαµβάνει χώρα κατά το πρώτο τρίµηνο του έτους. Άλλος µήνας κατά τον οποίο υψηλό ποσοστό επιχειρήσεων προχωρά σε αναπροσαρµογή των τιµών είναι ο Σεπτέµβριος (19). Τέλος, ένας στους 4 ερωτώµενους δεν µπορεί να ανακαλέσει κάποιο µήνα κατά τον οποίο η επιχείρηση πραγµατοποιεί αναπροσαρµογή στις τιµές. ΜΗΝΑΣ ΑΝΑΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΤΙΜΩΝ ΒΑΣΗ: ΣΥΝΟΛΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (N=351) Ιανουάριος 28 Φεβρουάριος 18 Μάρτιος 22 Απρίλιος 9 Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέµβριος Οκτώβριος Νοέµβριος εκέµβριος 4 8 4 6 8 5 5 19 Θ- Α 25 10

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟ Σχεδόν 7 στους 10 ερωτώµενους ανέφεραν ότι εάν ο ανταγωνισµός εφαρµόσει πολιτική µείωσης στις τιµές πώλησης των προϊόντων και εκείνοι δεν ακολουθήσουν αυτή τη µείωση, τότε θα υπήρχε κάποιου είδους πτώση του κύκλου εργασιών της επιχείρησης. Αναλυτικότερα, 14 υποστηρίζει ότι θα υπήρχε µεγάλη πτώση στον κύκλο εργασιών, 28 θεωρεί ότι η πτώση θα ήταν σηµαντική, ενώ οριακή πτώση θα κατέγραφε το 25 των επιχειρήσεων. ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟ 5 4 28 29 8 26 Γ- Α Καθόλου πτώση (4) Οριακή πτώση (3) 25 23 29 Σηµαντική πτώση (2) 28 30 24 Μεγάλη πτώση (1) 14 15 13 ΣΥΝΟΛΟ 1-9 ΕΡΓΑΖ. 10-49 ΕΡΓΑΖ. 11

ΚΟΣΤΟΣ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩ Σύµφωνα µε το 38 των ερωτώµενων, η προσαρµογή στο Ευρώ δεν είχε κόστος για την επιχείρηση. Περίπου 1 στις 10 επιχειρήσεις δαπάνησαν έως 100 χιλ. δρχ. ή 101-200 χιλ. δρχ. Το 15 των επιχειρήσεων διέθεσαν 201-500 χιλ. δρχ. ενώ περισσότερες από 500 χιλ. δρχ. δαπάνησε περίπου το 13 των επιχειρήσεων. Όσον αφορά σε διαφοροποιήσεις αξίζει να σηµειωθεί ότι οι επιχειρήσεις που απασχολούν 10-49 εργαζόµενους και δαπάνησαν ποσό µεγαλύτερο του 1 εκατ. συγκεντρώνουν σηµαντικά µεγαλύτερο ποσοστό από τις αντίστοιχες που ξόδεψαν το ίδιο ποσό και απασχολούν 1-9 εργαζόµενους. Η συντριπτική πλειοψηφία (96) των επιχειρήσεων, δεν µετακύλυσε το κόστος προσαρµογής στο Ευρώ στις τιµές των προϊόντων. ΚΟΣΤΟΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩ ΕΝ ΕΠΙΒΑΡΥΝΘΗΚΑ 38 ΕΩΣ 100 ΧΙΛ. 12 101-200 ΧΙΛ. 7 96 δεν µετακύλυσε το κόστος 201-500 ΧΙΛ. 15 501-1 ΕΚΑΤ. 5 1+ ΕΚΑΤ. 8 Α 16 12

ΠΕΡΙΟ ΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΙΠΛΗΣ ΑΝΑΓΡΑΦΗΣ ΤΙΜΩΝ ΣΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Όπως είναι αναµενόµενο, η µεγάλη πλειοψηφία των επιχειρήσεων (85) εφάρµοσε τη διπλή αναγραφή των τιµών στα προϊόντα κατά το έτος 2001 και κυρίως κατά το πρώτο τρίµηνο (60), ενώ υπάρχει ένα µικρό ποσοστό επιχειρήσεων (8) που αναφέρει ότι η διπλή αναγραφή τιµών έλαβε χώρα κατά το έτος 2000. ΠΕΡΙΟ ΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΙΠΛΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Το έτος 2000 8 Ιανουάριος - Μάρτιος 2001 60 Απρίλιος - Ιούνιος 2001 7 Ιούλιος - Σεπτέµβριος 2001 5 Οκτώβριος - εκέµβριος 2001 9 εν την εφάρµοσε ποτέ 5 Γ- Α 5 13

OI ΕΛΚΥΣΤΙΚΕΣ ΤΙΜΕΣ ΩΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΤΟΥ ΕΤΗΣΙΟΥ ΚΥΚΛΟΥ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Το 65 των ερωτώµενων δηλώνει ότι η επιχείρησή τους δεν πωλεί προϊόντα µε ελκυστικές τιµές (1.99, 7.50, κλπ.). Η συγκεκριµένη απάντηση αναφέρθηκε κυρίως από τις επιχειρήσεις που εδρεύουν σε µεγάλες αστικές περιοχές (εκτός Αθήνας και Θεσσαλονίκης). Περίπου 1 στις 10 επιχειρήσεις ανέφερε ότι σε προϊόντα µε ελκυστικές τιµές οφείλεται έως το 50 του κύκλου εργασιών της και παρόµοιο είναι το ποσοστό αυτών που δήλωσαν ότι προϊόντα µε ελκυστικές τιµές αποφέρουν 50-100 του κύκλου εργασιών. Τέλος, 15 των επιχειρήσεων δεν µπορεί να εκτιµήσει το ποσοστό του κύκλου εργασιών που οφείλεται σε προϊόντα µε ελκυστικές τιµές. ΕΛΚΥΣΤΙΚΩΝ ΤΙΜΩΝ «0» 65 «Έως 25» 7 «26-50» 5 «51-75» 3 «76-100» 5 εν ξέρω 15 14

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΕ ΕΛΚΥΣΤΙΚΕΣ ΤΙΜΕΣ Από το σύνολο των επιχειρήσεων, το 21 προσάρµοσε τις τιµές Ευρώ, ώστε να τις κάνει ελκυστικές αµέσως µόλις άρχισε η διπλή αναγραφή - οι επιχειρήσεις που εδρεύουν σε µεγάλες αστικές περιοχές παρουσιάζουν σηµαντικά µικρότερο ποσοστό έναντι των υπόλοιπων επιχειρήσεων - ενώ 12 το έκανε σε µεταγενέστερη φάση. Παρόµοια µε τον προηγούµενο πίνακα, το 63 δήλωσε ότι οι ελκυστικές τιµές δεν παίζουν ρόλο για την επιχείρηση. ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΕ ΕΛΚΥΣΤΙΚΕΣ ΤΙΜΕΣ ΜΟΛΙΣ ΑΡΧΙΣΕ Η ΙΠΛΗ ΑΝΑΓΡΑΦΗ 21 ΕΦΑΡΜΟΣΑ ΕΛΚΥΣΤΙΚΕΣ ΤΙΜΕΣ ΑΡΓΟΤΕΡΑ 12 ΕΝ ΙΣΧΥΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ 63 Γ- Α 4 15

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΕ ΤΙΜΕΣ ΠΟΥ ΙΕΥΚΟΛΥΝΟΥΝ ΤΙΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ Σχεδόν οι µισές επιχειρήσεις προσάρµοσαν τις τιµές των προϊόντων τους ώστε να διευκολύνουν τα ρέστα/ τις συναλλαγές µόλις άρχισε η διπλή αναγραφή και 36 προχώρησε σε αυτή την προσαρµογή από τότε που οι καταναλωτές άρχισαν να προσέχουν τις τιµές σε Ευρώ. Από τις επιχειρήσεις που έκαναν προσαρµογή των τιµών σε ελκυστικές αµέσως µόλις άρχισε η διπλή αναγραφή, το 92 έκανε ταυτόχρονα µετατροπή σε τιµές που διευκολύνουν τα ρέστα/ τις συναλλαγές. ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΕ ΤΙΜΕΣ ΠΟΥ ΙΕΥΚΟΛΥΝΟΥΝ ΤΙΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΒΑΣΗ: ΟΣΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΣΑΝ ΕΛΚΥΣΤΙΚΕΣ ΤΙΜΕΣ (N=152) ΜΟΛΙΣ ΑΡΧΙΣΕ Η ΙΠΛΗ ΑΝΑΓΡΑΦΗ 51 ΕΦΑΡΜΟΣΑ ΤΙΜΕΣ ΠΟΥ ΙΕΥΚΟΛΥΝΟΥΝ ΤΙΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΑΡΓΟΤΕΡΑ 36 ΕΝ ΙΣΧΥΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ 13 Γ- Α 1 16

ΜΗΝΑΣ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗΣ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ Η µετατροπή των τιµών σε ελκυστικές ή τιµές που διευκολύνουν τα ρέστα πραγµατοποιήθηκε για το 37 των επιχειρήσεων µέσα στο έτος 2001, ενώ όπως είναι αναµενόµενο η πλειοψηφία των (59) έκανε αυτή την αλλαγή κατά το έτος 2002 (κυρίως κατά το µήνα Ιανουάριο (42)). ΜΗΝΑΣ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗΣ ΒΑΣΗ: ΟΣΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΕΧΟΥΝ ΕΛΚΥΣΤΙΚΕΣ ΤΙΜΕΣ Ή ΤΙΜΕΣ ΠΟΥ ΙΕΥΚΟΛΥΝΟΥΝ ΤΙΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ (N=132) Ιανουάριος - Μάρτιος 2001 28 Απρίλιος - Ιούνιος 2001 2 Ιούλιος - Σεπτέµβριος 2001 Οκτώβριος - εκέµβριος 2001 4 3 Ιανουάριος 2002 42 Φεβρουάριος 2002 6 1η Μαρτίου 2002 11 Γ- Α 5 17

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗΣ ΣΕ ΕΥΡΩ - ΤΑΚΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΤΙΜΩΝ Από το σύνολο των επιχειρήσεων, η πλειοψηφία δεν προχώρησε σε κανενός είδους µετατροπή των τιµών (65). Όσον αφορά σε αυτούς που µετέτρεψαν τις τιµές, το έπραξαν κυρίως κατά τον Ιανουάριο ταυτόχρονα µε την τακτική αναπροσαρµογή (14). Μικρό ποσοστό (5) ερωτώµενων δήλωσαν ότι πραγµατοποίησαν µετατροπή σε ελκυστικές ή τιµές που διευκολύνουν τις συναλλαγές ανεξάρτητα από την τακτική αναπροσαρµογή. ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗΣ ΣΕ ΕΥΡΩ - ΤΑΚΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ Ιανουάριος 14 Φεβρουάριος Πριν τον Ιανουάριο Μάρτιος Μετά το Μάρτιο Ανεξάρτητα από την τακτική αναπροσαρµογή 1 2 2 4 5 εν ισχύει 65 Γ- Α 7 18

ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΥΞΗΣΗΣ ΤΙΜΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Το 75 των ερωτώµενων ανέφερε ότι δεν υπήρξε αύξηση στις τιµές πώλησης από την 1η Ιανουαρίου 2002. Για το 15 των επιχειρήσεων υπήρξε αύξηση της τάξης του 1 έως 5 και µόλις 5 των επιχειρήσεων προχώρησε σε αύξηση 6 ή µεγαλύτερη. Εξετάζοντας για το σύνολο των επιχειρήσεων το µέσο ποσοστό αύξησης, διαπιστώνεται ότι είναι 1.1. Το µέσο ποσοστό αύξησης παραµένει ίδιο ανεξαρτήτως µεγέθους επιχείρησης, ωστόσο υπάρχουν διαφοροποιήσεις σε επίπεδο γεωγραφικών υποοµάδων και κύκλου εργασιών. Ως προς τις γεωγραφικές διαφοροποιήσεις, η Θεσσαλονίκη παρουσιάζει το χαµηλότερο ποσοστό αύξησης, περίπου 0.79 και οι αστικές περιοχές το υψηλότερο, περίπου 1.75. Όσον αφορά στον κύκλο εργασιών, το υψηλότερο ποσοστό αύξησης καταγράφεται για τις επιχειρήσεις µε κύκλο εργασιών έως 100 εκατ. και είναι περίπου 2. ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΥΞΗΣΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1-5 15 0 75 6-10 4 Ξ 5 10 + 1 19

ΛΟΓΟΙ ΑΥΞΗΣΗΣ ΤΙΜΩΝ Ως κυριότερη αιτία για την οποία αύξησαν τις τιµές τους, οι ερωτώµενοι ανέφεραν την αύξηση των τιµών από τους προµηθευτές (82) και σε πολύ µεγάλη απόσταση ακολουθούν άλλες αιτίες, όπως στρογγυλοποίηση τιµών ώστε να προκύψουν ελκυστικές τιµές σε Ευρώ (10), η αύξηση του εργατικού κόστους (8) και το κόστος προσαρµογής της επιχείρησης στο Ευρώ (7). Συνολικά οι λόγοι που ανέφεραν οι ερωτώµενοι και σχετίζονται µε το Ευρώ σηµειώνουν ποσοστό 17. ΛΟΓΟΙ ΑΥΞΗΣΗΣ ΤΙΜΩΝ ΒΑΣΗ: ΟΣΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΑΥΞΗΣΑΝ ΤΙΣ ΤΙΜΕΣ (N=92) Αύξηση των τιµών από τους προµηθευτές 82 Στρογγυλοποίηση ώστε να προκύψουν ελκυστικές τιµές σε Ευρώ 10 Αύξηση εργατικού κόστους 8 Κόστος προσαρµογής της επιχείρησης στο Ευρώ 7 Αύξηση άλλων στοιχείωντου κόστους Βελτίωση του περιθωρίου κέρδους 2 5 Αύξηση του πληθωρισµού 2 Φυσιολογική ετήσια αύξηση Γ- Α 2 2 20

ΑΥΞΗΣΗ ΑΓΟΡΩΝ Μόλις το 9 των ερωτώµενων ανέφερε ότι διαπίστωσε αύξηση αγορών για προληπτικούς λόγους κατά τις τελευταίες εβδοµάδες του εκεµβρίου, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία (83) ανέφερε ότι δεν παρατήρησε κάτι ασυνήθιστο. ΑΥΞΗΣΗ ΑΓΟΡΩΝ Οχι 83 Γ- Α 8 Ναι 9 21

ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗ ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ Το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια η οικονοµία της Ελλάδας παρουσίασε άνοδο, δεν φαίνεται να έχει κάνει τους καταναλωτές λιγότερο προσεκτικούς όσον αφορά στις τιµές των προϊόντων σύµφωνα µε το 38 των ερωτώµενων. Αντιθέτως, 45 των ερωτώµενων δηλώνει ότι οι καταναλωτές άρχισαν να δίνουν µεγαλύτερη σηµασία στις τιµές λόγω της µετάβασης στο Ευρώ. Τέλος, µόλις 6 θεωρεί ότι ο κόσµος ξοδεύει πιο εύκολα. Εξετάζοντας τις επιχειρήσεις ως προς το µέγεθός τους, διαπιστώνεται ότι είναι υψηλότερο το ποσοστό των επιχειρήσεων µε 1 έως 9 εργαζόµενους που δηλώνουν ότι ο κόσµος δεν δίνει λιγότερη σηµασία στις τιµές σε σχέση µε τις επιχειρήσεις που απασχολούν 10-49 εργαζόµενους (42 έναντι 26). Επίσης οι εκτός Αθηνών περιοχές υποστηρίζουν σε µεγαλύτερο ποσοστό απ ότι στην Αθήνα ότι ο κόσµος δίνει µεγαλύτερη σηµασία στις τιµές λόγω της µετάβασης στο Ευρώ. ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ Όχι, δεν πρόσεξα κάτι τέτοιο 38 Όχι, αντίθετα οι καταναλωτές άρχισαν να δίνουν µεγαλύτερη σηµασία στις τιµές λόγω Ευρώ 45 Ναι, ο κόσµος δίνει λιγότερη σηµασία στις τιµές, ξοδεύει πιο εύκολα 6 Γ- Α 10 22

ΧΡΗΣΗ ΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΚΑΡΤΩΝ Σύµφωνα µε 4 από τους 10 ερωτώµενους, δεν υπάρχει αύξηση στις πληρωµές µε χρήση πιστωτικών καρτών µετά την 1η Ιανουαρίου 2002. Η παραπάνω διαπίστωση είναι ενισχυµένη στις µικρές επιχειρήσεις (45), καθώς επίσης και στις επιχειρήσεις που εδρεύουν σε µεγάλες αστικές περιοχές (59). Τρεις από τους 10 ερωτώµενους ανέφεραν ότι υπήρξε αύξηση στη χρήση πιστωτικών καρτών και παρόµοιο είναι το ποσοστό όσων δεν ήταν σε θέση να απαντήσουν. ΧΡΗΣΗ ΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΚΑΡΤΩΝ Όχι 41 Ναι, πολύ περισσότερο και κυρίως τον Ιανουάριο 10 Ναι, πολύ περισσότερο και συνεχίζει έως σήµερα 20 Γ- Α 30 23

ΥΠΑΡΞΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΤΟ ΕΥΡΩ Η πλειοψηφία των επιχειρήσεων (80) ανέφερε ότι δεν αντιµετώπισε προβλήµατα λόγω της µετάβασης στο Ευρώ. ηλαδή, συνολικά 2 στις 10 επιχειρήσεις αντιµετώπισαν - µικρά (17) ή µεγάλα (3) - προβλήµατα. ΥΠΑΡΞΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΤΟ ΕΥΡΩ Ναι, µεγάλα προβλήµατα 3 Καθόλου 80 Ναι, µικροπροβλήµατα 17 24

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕ Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ Ως σηµαντικότερο πρόβληµα αναφέρθηκε η έλλειψη νοµισµάτων Ευρώ (37) και στη συνέχεια ακολουθούν οι διαφωνίες σχετικά µε τη σωστή µετατροπή (27). Ποσοστά µεγαλύτερα από 10 συγκεντρώνουν επίσης οι αναφορές που σχετίζονται µε δυσαρέσκεια των πελατών λόγω καθυστερήσεων (19), προβλήµατα από την ύπαρξη πολλών µετρητών στο χώρο του καταστήµατος (15) και µη προσέλευση των καταναλωτών για ψώνια (13). Τέλος, άλλα προβλήµατα που αναφέρθηκαν σχετίζονται µε ταµειακά ελλείµµατα, µε το λογισµικό της επιχείρησης και υπερφόρτωση του συστήµατος πληρωµών. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΒΑΣΗ: ΟΣΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΑΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ (N=92) Έλλειψη Ευρώ 37 ιαφωνίες σχετικά µε τη σωστή µετατροπή 27 υσαρεστηµένοι πελάτες λόγω καθυστερήσεων Πάρα πολλά µετρητά στο χώρο του καταστήµατος Οι καταναλωτές δεν προσήλθαν 15 13 19 Ταµειακά ελλείµµατα 9 Λόγω προσαρµογής του λογισµικού Ηλεκτρονικό σύστηµα πληρωµών εκτός λειτουργίας Άλλα 5 4 5 25

ΠΗΓΕΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ Κυριότερη πηγή των προαναφεροµένων προβληµάτων είναι σύµφωνα µε τους ερωτώµενους οι καταναλωτές, οι οποίοι δεν είχαν συνηθίσει να χειρίζονται τα Ευρώ (54) και σε απόσταση ακολουθούν τα προβλήµατα που οφείλονται στο προσωπικό των επιχειρήσεων (32) και στις συναλλαγές µε τις τράπεζες (28). Σηµαντικά χαµηλότερα ποσοστά σηµειώνουν άλλες πηγές προβληµάτων, όπως το ότι οι καταναλωτές απαλλάχθηκαν από τα µετρητά τους (12) ή δεν µπόρεσαν να προµηθευτούν Ευρώ (8) και ότι οι επιχειρήσεις δεν είχαν προσαρµόσει τα ηλεκτρονικά τους συστήµατα σε Ευρώ (7). ΠΗΓΕΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΒΑΣΗ: ΟΣΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΑΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ (N=92) Στους καταναλωτές που δεν είχαν συνηθίσει να χειρίζονται τα Ευρώ 54 Στο προσωπικό που δεν είχε συνηθίσει να χειρίζεται τα Ευρώ 32 Στις συναλλαγές µε τις τράπεζες 28 Στους καταναλωτές που απαλάχθηκαν από τα µετρητά τους 12 Στους καταναλωτές που δεν µπόρεσαν να βρουν τραπεζογραµµάτια Ευρώ 8 Σε ατέλειες στο ηλεκτρονικό σύστηµα της επιχείρησης 7 26

ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΤΟ ΕΥΡΩ Τέλος, το 97 των εµπορικών επιχειρήσεων θεωρεί ότι είχε προετοιµαστεί επαρκώς για τη µετάβαση στο Ευρώ. ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΩ Ναι 97 Όχι 3 27

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 28

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Οι περισσότερες επιχειρήσεις αναπροσαρµόζουν τις τιµές των προϊόντων τους µία µε δύο φορές τον χρόνο. Η αναπροσαρµογή για την πλειοψηφία των επιχειρήσεων λαµβάνει χώρα κυρίως κατά το πρώτο τρίµηνο κάθε έτους. Είναι προφανές ότι η τιµολογιακή πολιτική των επιχειρήσεων σχετίζεται στενά µε την αντίστοιχη πολιτική του ανταγωνισµού, καθώς σε περίπτωση που ο ανταγωνισµός µειώσει τις τιµές των προϊόντων πρέπει οι επιχειρήσεις να ακολουθήσουν µε αντίστοιχη µείωση προκειµένου να µην σηµειωθεί πτώση στον τζίρο τους. Σηµαντικό ποσοστό επιχειρήσεων δεν επιβαρύνθηκε µε κόστος από τη µετάβαση στο Ευρώ, ενώ σηµαντικό είναι το γεγονός ότι αυτές που επιβαρύνθηκαν µε κάποιο ποσό δηλώνουν ότι δεν µετακύλυσαν το κόστος αυτό στις τιµές των προϊόντων. Η πλειοψηφία των επιχειρήσεων δεν πωλεί προϊόντα µε ελκυστικές τιµές και δεν έχει προσαρµόσει τις τιµές των προϊόντων σε ελκυστικές. Από αυτές που έχουν προχωρήσει στην συγκεκριµένη προσαρµογή, οι περισσότερες το έπραξαν µόλις άρχισε η διπλή αναγραφή στις τιµές των προϊόντων. Η πλειοψηφία των επιχειρήσεων που προσάρµοσε τις τιµές των προϊόντων σε ελκυστικές προχώρησε σε µετατροπή των τιµών ώστε να διευκολύνουν τις συναλλαγές/ τα ρέστα και σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις οι δυο αυτές µετατροπές πραγµατοποιήθηκαν ταυτόχρονα. Όσον αφορά στη περίοδο προσαρµογής των τιµών σε ελκυστικές ή τιµές που διευκολύνουν τις συναλλαγές/ τα ρέστα, αυτή συνέβη ταυτόχρονα µε την τακτική αναπροσαρµογή των τιµών για την πλειοψηφία των επιχειρήσεων. Σύµφωνα µε τους ερωτώµενους, µόνο 3 στις 10 επιχειρήσεις έχουν αυξήσει τις τιµές των προϊόντων τους από την 1η Ιανουαρίου έως σήµερα. Τελικά διαπιστώνεται ότι για το σύνολο των επιχειρήσεων το µέσο ποσοστό αύξησης των τιµών είναι 1.1, όµως η αύξηση αυτή δεν φαίνεται να οφείλεται στο Ευρώ, αλλά στην αύξηση των τιµών των προϊόντων από τους προµηθευτές. Οκτώ από τους 10 ερωτώµενους ανέφεραν ότι δεν διαπίστωσαν αύξηση των αγορών για προληπτικούς λόγους κατά τις τελευταίες εβδοµάδες του εκεµβρίου. Όσον αφορά σε πιθανή αύξηση στη χρήση πιστωτικών καρτών για πληρωµές, οι γνώµες των ερωτώµενων είναι µοιρασµένες. Οι καταναλωτές δεν έχουν γίνει λιγότερο προσεκτικοί όσον αφορά στις τιµές των προϊόντων, αντιθέτως σηµαντικό ποσοστό αναφέρει ότι δίνει µεγαλύτερη σηµασία στις τιµές λόγω Ευρώ. 29

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Σχετικά µικρό ποσοστό, δύο στις 10 επιχειρήσεις αντιµετώπισαν προβλήµατα λόγω της µετάβασης στο Ευρώ, τα κυριότερα των οποίων ήταν η έλλειψη Ευρώ, οι διαφωνίες σχετικά µε την σωστή µετατροπή και η δυσαρέσκεια των πελατών λόγω καθυστερήσεων. Ως σηµαντικότερες πηγές αυτών των προβληµάτων αναφέρθηκαν οι καταναλωτές και το προσωπικό των καταστηµάτων που δεν είχε συνηθίσει να χειρίζεται τα Ευρώ και οι συναλλαγές µε τις τράπεζες. Τελικά, για το σύνολο σχεδόν των επιχειρήσεων οι προετοιµασίες για τη µετάβαση στο Ευρώ αποδείχτηκαν επαρκείς. 30