ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ME PRAKSIS ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ Α. ΚΥΡΙΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Κινητοποίηση- ευαισθητοποίηση πληθυσµών που βρίσκονται σε κίνδυνο (ευπαθείς κοινωνικές οµάδες) για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης τους και την προαγωγή της ηµόσιας Υγείας Β. ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΣΤΟΧΟΙ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ- ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ 1. Προαγωγή και Αγωγή υγείας σε ευπαθείς κοινωνικές οµάδες 1.1 ιερεύνηση των αναγκών των οµάδων στόχου 1.1.1. Εντοπισµός - προσέγγιση φορέων/ συλλόγων/ κοινοτήτων των οµάδων στόχου 1.1.2. Εκτίµηση αναγκών και προβληµάτων 1.2 Παρεµβάσεις Προαγωγής Υγείας 1.2.1. Σχεδιασµός παρεµβάσεων Προαγωγής Υγείας 1.2.2 Επιµόρφωση του Ανθρώπινου δυναµικού 1.2.3.Υλοποίηση παρεµβάσεων Προαγωγής Υγείας 1.2.4 Αξιολόγηση παρεµβάσεων 1.3 Παρεµβάσεις Αγωγής Υγείας 1.3.1. Σχεδιασµός παρεµβάσεων Αγωγής Υγείας 1.3.2 Επιµόρφωση του Ανθρώπινου δυναµικού 1.3.3.Υλοποίηση παρεµβάσεων Αγωγής Υγείας 1.3.4 Αξιολόγηση παρεµβάσεων 1.3.5 Παραγωγή και διανοµή ενηµερωτικού υλικού και φυλλαδίων 2. Ευαισθητοποίηση/ κινητοποίηση της ευρύτερης κοινότητας 2.1 Οργάνωση- Υλοποίηση- Υποστήριξη εκδηλώσεων ενηµέρωσης- ευαισθητοποίησης Οργάνωση εκδηλώσεων µε αφορµή Παγκόσµιες Ηµέρες (όπως για παράδειγµα η Παγκόσµια Ηµέρα κατά του Aids) όπως και παρουσιάσεις σε Ιατρικά Συνέδρια (Πανελλήνιο Συνέδριο Ηπατίτιδας) και συνεργασία µε φορείς όπως το Aids & Mobility της Εθνικής Σχολής ηµόσιας Υγείας. 2.2 ιάχυση του προγράµµατος Η προαγωγή και Αγωγή Υγείας σε πληθυσµούς που πολλές φορές υπάρχει δυσκολία επικοινωνίας λόγω της γλωσσικής αδυναµίας, µπορεί να προωθηθεί χρησιµοποιώντας εικονογραφηµένο υλικό. Η PRAKSIS, σχεδιάζει, για την πιο ολοκληρωµένη και κατανοητή επικοινωνία µε τους µετανάστες και πρόσφυγες, καθώς και µε τους έλληνες πολίτες που είναι σε οµάδα κινδύνου (χρήστες, πρώην χρήστες, φυλακισµένους και αποφυλακισµένους) την παραγωγή φυλλαδίων µε τις εξής θεµατικές: 1. Ηπατίτιδες 2. Πρόληψη γυναικολογικών καρκίνων 3. Πρώτες Βοήθειες 1
Οι παραπάνω θεµατικές θα µεταφραστούν σε 9 γλώσσες, οι οποίες και χρησιµοποιούνται περισσότερο από τους/ις εξυπηρετούµενους/ες της PRAKSIS. Οι γλώσσες αυτές θα είναι: Ελληνικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Αραβικά, Πέρσικα, Βουλγαρικά, Ρωσικά, Αλβανικά, Μπάγκλα. Τρόποι διανοµής: Τα φυλλάδια που θα παραχθούν θα υποστηρίξουν κάθε δράση της ηµόσιας Υγείας όπως περιγράφηκαν παραπάνω και θα διανέµονται από κοινότητες µεταναστών µέχρι και σε επείγουσες παρεµβάσεις (καραβιές προσφύγων). ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ * Ηπατίτιδες ΕΙ ΟΣ ΜΟΝΑ Α * ΚΟΣΤΟΣ (ενδεικτικά χαρ/κα 4χρωµα, 8 σελιδα) Φυλλάδια 5.000 ελλην* 0,3 1500 Φυλλάδια 4.000 αγγλ* 0,3 1200 Φυλλάδια 2.000 γαλλ* 0,3 600 Φυλλάδια 4.000 αραβ* 0,3 1200 Φυλλάδια 5.000 περσ* 0,3 1500 Φυλλάδια 4.000 βουλγ* 0,3 1200 Φυλλάδια 4.000 ρως β* 0,3 1200 Φυλλάδια 3.000αλβ* 0,3 900 Φυλλάδια 4.000 µπαγκλ* 0,3 1200 Γραφιστική δουλειά 400 ΚΟΣΤΟΣ ( ) Σύνολο 10.900 Πρόληψη γυναικολογικών καρκίνων Φυλλάδια 3.000 ελλην* 0,3 900 Φυλλάδια 4.000 αγγλ* 0,3 1200 Φυλλάδια 2.000 γαλλ* 0,3 600 Φυλλάδια 1.000 αραβ* 0,3 300 Φυλλάδια 1.000 περσ* 0,3 300 Φυλλάδια 5.000 βουλγ* 0,3 1500 Φυλλάδια 5.000 ρως β* 0,3 1500 2
Φυλλάδια 3.000αλβ* 0,3 900 Φυλλάδια 1.000 µπαγκλ* 0,3 300 Γραφιστική δουλειά 400 Σύνολο 7.900 Πρώτες βοήθειες Φυλλάδια 5.000 ελλην* 0,3 1500 Φυλλάδια 4.000 αγγλ* 0,3 1200 Φυλλάδια 2.000 γαλλ* 0,3 600 Φυλλάδια 4.000 αραβ* 0,3 1200 Φυλλάδια 5.000 περσ* 0,3 1500 Φυλλάδια 4.000 βουλγ* 0,3 1200 Φυλλάδια 4.000 ρως β* 0,3 1200 Φυλλάδια 3.000αλβ* 0,3 900 Φυλλάδια 4.000 µπαγκλ* 0,3 1200 Γραφιστική δουλειά 400 Σύνολο 10.900 Γενικό σύνολο 29.700 * η ποσότητα και τα τεχνικά χαρακτηριστικά των φυλλαδίων µπορούν να αλλάξουν ανάλογα µε τις ανάγκες του προγράµµατος Γ. Συνοπτική Περιγραφή Ο πληθυσµός που επισκέπτεται τα Προγράµµατα «της ιπλανής Πόρτας», σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη προέρχεται από περισσότερες από 70 χώρες του κόσµου. Είναι φυσικό λοιπόν ο πληθυσµός αυτός να έχει πολλές ιδιαιτερότητες που χαρακτηρίζουν τον τρόπο ζωής τους. Στον χώρο των Πολυιατρείων µπορούµε να δούµε µόνο µια πλευρά των µεταναστών, προσφύγων / αιτούντων άσυλο και παλιννοστούντων, αυτή που σχετίζεται µε ένα συγκεκριµένο αίτηµά τους, ιατρικό, κοινωνικό ή άλλο. 3
Για να µπορέσουµε να κατανοήσουµε καλύτερα τα καθηµερινά προβλήµατα αυτών των ανθρώπων και να τους υποστηρίξουµε αποτελεσµατικότερα, είναι απαραίτητο να τους προσεγγίσουµε εµείς, και να βρεθούµε µαζί τους σε χώρους που διαβιούν, διασκεδάζουν, που εκκλησιάζονται και που συχνάζουν µαζί µε άλλους οµοεθνείς τους. Για πρώτη φορά η ανάγκη αυτής της γνώσης, διαπιστώθηκε στα τέλη του 1998, οπότε και ξεκίνησε η λειτουργία ενός δορυφόρου προγράµµατος «ηµόσιας Υγείας» στην Αθήνα και ένα χρόνο αργότερα στη Θεσσαλονίκη. Το πρόγραµµα αυτό (Αθήνας και Θεσσαλονίκης), είχε σαν στόχο την καταγραφή των συνθηκών διαβίωσης αλλά και την ενηµέρωση πάνω σε θέµατα Υγείας ( Αγωγή και Προαγωγή της Υγείας) τόσο των εξυπηρετούµενων του Πολυιατρείου, όσο και του ευρύτερου µεταναστευτικού πληθυσµού µέσα στα όρια του Νοµού Αττικής και Θεσσαλονίκης. Ειδικότεροι στόχοι του Προγράµµατος.Υ. είναι: Η διερεύνηση των προβληµάτων του πληθυσµού στόχου και η Επιδηµιολογική επαγρύπνηση. Η Αγωγή Υγείας σχετικά µε θέµατα που αφορούν σε : Α) Κανόνες ατοµικής υγιεινής και διαβίωσης Β) Σεξουαλικώς µεταδιδόµενα νοσήµατα Γ) Ηπατίτιδα και τοξικοεξάρτηση ) Οικογενειακό προγραµµατισµό Ε) Στοµατική υγιεινή Η ανίχνευση νέων προβληµάτων στην οµάδα στόχο Η προσέλκυση νέων µεταναστών & προσφύγων στις δωρεάν υπηρεσίες του Πολυιατρείου. Από τα τέλη του 1998 µέχρι και σήµερα, η δράση των απασχολούµενων των δύο Προγραµµάτων έχει επεκταθεί σε πολλούς τοµείς προβληµάτων και έχει ασχοληθεί µε πολλές εθνότητες µεταναστών και προσφύγων. Οι οµάδες των εθελοντών της.υ. των Πολυιατρείων Αθήνας και Θεσσαλονίκης, έχουν επικεντρωθεί και συστηµατοποιήσει τη δράση τους, σε 4 άξονες µε αντίστοιχα προγράµµατα. Αυτοί οι τοµείς δράσης- παρέµβασης είναι: 4
Παρεµβάσεις στην Κοινότητα (Εκκλησίες / Κοινότητες/ Παιδικοί σταθµοί) Έχοντας σταθερή επικοινωνία και παρουσία στο χώρο της παροχής υπηρεσιών σε αλλοεθνείς που διαµένουν στην Ελλάδα τα τελευταία 12 χρόνια, υπάρχει η δυνατότητα άνετης πρόσβασης σε Κοινότητες Αλλοδαπών καθώς και σε χώρους συγκέντρωσής τους (όπως είναι οι Εκκλησίες, οι Παιδικοί Σταθµοί, τόποι συγκέντρωσης). Εξηγώντας την σπουδαιότητα της προληπτικής ιατρικής καθώς και την ανάγκη ενηµέρωσης τα στελέχη του προγράµµατος (ιατρός/ νοσηλεύτρια, κοινωνικός επιστήµονας) προγραµµατίζουν συναντήσεις ή/και προµηθεύουν τα µέρη αυτά µε όλο το ενηµερωτικό υλικό που διαθέτει η PRAKSIS. Άτυποι καταυλισµοί προσφύγων Ένα άλλο πολύ σηµαντικό, εξωστρεφές πρόγραµµα, της οµάδας της.υ., είναι η παρέµβαση σε άτυπους καταυλισµούς στους οποίους διαµένουν οµάδες προσφύγων, κάτω από άθλιες συνθήκες υγιεινής. Η παρέµβασή µας στους χώρους αυτούς έχει σκοπό την καταγραφή πιθανών κινδύνων που πηγάζουν από τις συνθήκες διαβίωσής τους αλλά και την κινητοποίησή τους µε σκοπό τη βελτίωσή τους (µε την επισήµανση ότι, οι όποιες παρεµβάσεις γίνονται µε γνώµονα την προστασία της υγείας τους και όχι τη µονιµοποίηση/ νοµιµοποίηση των «άτυπων καταυλισµών»). Η παρουσία της Οµάδας Υ στους άτυπους καταυλισµούς, ως «οµάδας επιδηµιολογικής επαγρύπνησης», µε επεµβατικό αλλά κυρίως προληπτικό χαρακτήρα, συµβάλει και στην προστασία της ευρύτερης δηµόσιας υγείας. Άλλωστε η παραγωγή και διανοµή των φυλλαδίων του προγράµµατος στις γλώσσες των προσφύγων διασφαλίζει την παροχή άµεσων πληροφοριών που στοχεύουν στην αλλαγή ή/και βελτίωση συµπεριφοράς. Μαζικές Αφίξεις Αναφερόµαστε στην παρέµβαση σε επείγουσες καταστάσεις όπως είναι οι καραβιές προσφύγων στις λεγόµενες «πύλες εισόδου» της Ελλάδας. Νησιά όπως είναι η Μυτιλήνη, η Χίος, η Σάµος και άλλα, πολύ συχνά γίνονται τα µέρη «υποδοχής» ανθρώπων που µεταφέρονται παράνοµα από πλοιάρια για την Ευρώπη. Η οµάδα ηµόσιας Υγείας της PRAKSIS, που αποτελείται από έναν ιατρό και ένα κοινωνικό επιστήµονα µε έγκυρη γνώση των νοµικών διαδικασιών, µεταβαίνει µέσα στο πρώτο 24ωρο στον ανάλογο τόπο που έχουν «ξεβραστεί» τα πλοιάρια. Σκοπός της οµάδας είναι να διερευνήσει αν υπάρχουν συνθήκες αξιοπρεπούς διαβίωσης για τα άτοµα αυτά καθώς και αν ακολουθούνται όλες οι νοµικές διαδικασίες για την προάσπιση των δικαιωµάτων τους. Ανάλογα λειτουργεί επικουρικά ή ως µοχλός πίεσης, ώστε να υπάρχει η άσκηση όλων των ανθρωπιστικών αρχών που προστατεύουν τους πρόσφυγες σύµφωνα µε τη συνθήκη της Γενεύης. 5
Αγωγή Υγείας (Παρουσιάσεις Οµιλίες) Η συνεργασία µε κοινότητες απεξάρτησης ( ιάβαση, Στροφή, Ιθάκη) καθώς και η παρέµβασή µας στις ικαστικές Φυλακές Κορυδαλλούς έως και το 2004 µας φέρνει κοντά σε πληθυσµούς που έχουν άµεση ανάγκη παρέµβασης σε επίπεδο Προαγωγής και Αγωγής Υγείας. Σκοπός είναι να ενηµερωθούν και να επιµορφωθούν άτοµα όπως οι φυλακισµένοι, οι νυν και πρώην χρήστες, οι ιερόδουλες, σχετικά µε τρόπους και µεθόδους ασφαλούς χρήσης, ασφαλούς σεξουαλικής συµπεριφοράς και προσωπικής υγιεινής. Τα άτοµα αυτά ανήκουν σε πληθυσµούς σε κίνδυνο και έχουν µεγάλες πιθανότητες προσβολής από νοσήµατα µεταδιδόµενα. Οι προτεινόµενες ενότητες για την Αγωγή Υγείας είναι: Hηπατίτιδες/ AIDS Πρώτες Βοήθειες Φυµατίωση Οικογενειακός προγραµµατισµός Αλκοόλ Σεξουαλικώς Μεταδιδόµενα Νοσήµατα Ατοµική Υγιεινή Τα έντυπα του προγράµµατος γίνονται η βάση της πληροφορίας που παραµένει στα χέρια των ανθρώπων που την έχουν περισσότερο ανάγκη, ενώ διατίθενται και στις δοµές που συνεργαζόµαστε (φυλακές, προγράµµατα απεξάρτησης). Επίσης στις συναντήσεις δίνονται πληροφορίες που αφορούν στις δωρεάν υπηρεσίες υγείας, στα ιατρεία των Πολυιατρείων Αθήνας και Θεσσαλονίκης. MΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Εσωτερικός έλεγχος: το πρόγραµµα σχεδιάστηκε βάσει συγκεκριµένης οµικής Ανάλυσης Έργου (logframe), Ανάλυση κινδύνων (Risk analysis) και Χρονοδιάγραµµα (Gant). Εξωτερικός έλεγχος: υποβάλλονται µηνιαίες αναφορές, µία ενδιάµεση και µία απολογιστική τελική. Σχετικά µε την αξιολόγηση: σε κάθε δραστηριότητα έχουν σχεδιαστεί ειδικά ερωτηµατολόγια αξιολόγησης και συµπληρώνονται από τους συµµετέχοντες. ii) ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΙ ΟΣ ΚΟΣΤΟΣ * ΜΗΝΕΣ ΣΥΝΟΛΟ Ταξίδια/ Μαζικές Aφίξεις 3*5.700 17.100 ιοικητικά έξοδα 8.200 8.200 Σύνολο 25.300 6