Στρατής ούκας: Ιστορία ενός αιχµαλώτου (Νεοελληνική Λογοτεχνία Κατευθύνσεων Γ Λυκείου, σσ. 181)



Σχετικά έγγραφα
Κωνσταντίνος Θεοτόκης: Η Τιµή και το Χρήµα (Κ.Ν.Λ. Γ Λυκείου, σσ )

Γιάννης Ρίτσος: Ανυπόταχτη Πολιτεία (Κ.Ν.Λ. Γ Λυκείου, σσ )

Ονοματεπώνυμο: Γιώργος Κωνσταντινίδης Τάξη: Γ 5 Σχολείο: Γυμνάσιο Αγίου Αθανασίου Διδάσκουσα: Σελιώτη Χ Χριστοδούλου Βασιλική

Οδυσσέας Ελύτης: Η Μαρίνα των βράχων (Κ.Ν.Λ. Γ Λυκείου, σσ )

Μακρυγιάννης: Αποµνηµονεύµατα (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου σσ )

Τέλλου Άγρα: «Αµάξι στη βροχή» (Κ.Ν.Λ. Β Λυκείου, σ. 270)

ηµοτικό τραγούδι: [Της έσπως] (25 εκεµβρίου 1803) (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σσ )

Βιτσέντζου Κορνάρου: Ερωτόκριτος β. [Ήρθεν η ώρα κι ο καιρός] (στίχοι ) (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σσ )

Τζ. Τζόυς, «Έβελιν» (Ν.Ε.Λ. Β Λυκείου, Β11, σ. 248)

Νικηφόρου Βρεττάκου: «ύο µητέρες νοµίζουν πως είναι µόνες στον κόσµο» (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σ )

Ουίλλιαµ Σαίξπηρ: «Σονέτο XVIII» (Ν.Ε.Λ. Β Λυκείου, Α5, σσ )

Κλέφτικο τραγούδι: [Της νύχτας οι αρµατολοί] (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σσ )

(Κ.Ν.Λ. Β Λυκείου, σσ )

Κ. Μάνσφηλντ: «Το µάθηµα µουσικής» (Ν.Ε.Λ. Β Λυκείου, Β14, σσ )

Μίλτου Σαχτούρη: «Η Αποκριά» (Κ.Ν.Λ. Β Λυκείου, σσ )

Στράτη Μυριβήλη: Η Ζωή εν Τάφω (αποσπάσµατα) «Η µυστική παπαρούνα» (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σσ )

Απαντήσεις λυρισµό 2.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Οδυσσέας Ελύτης: Ο Ύπνος των Γενναίων (Κ.Ν.Λ. Γ Λυκείου, σσ )

Κωστή Παλαµά: «Ο ωδεκάλογος του Γύφτου» (Απόσπασµα από τον Προφητικό) (Κ.Ν.Λ. Β Λυκείου, σσ )

Παραλογή: Του Νεκρού Αδελφού (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σσ )

Μανόλης Αναγνωστάκης: Θεσσαλονίκη, Μέρες του 1969 µ.χ. (Κ.Ν.Λ. Γ Λυκείου, σσ )

Γ. Σεφέρης: Η Τέχνη και η εποχή (Κ.Ν.Λ. Γ Λυκείου, σσ )

1. ΚΕΙΜΕΝΟ Ανδρέας Κάλβος: Τα Ηφαίστεια (Κ.Ν.Λ. Γ Λυκείου, σσ )

Ν ε ο ε λ λ η ν ι κ ή ς Λ ο γ ο τ ε χ ν ί α ς. Θεματική ενότητα: «Οικουμενικές αξίες και Λογοτεχνία» ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις.

«Ο Αϊούλαχλης και ο αετός»

Κωνσταντίνος Καβάφης: Η Σατραπεία (Κ.Ν.Λ. Γ Λυκείου, σσ )

Εµµ. Ροΐδη: «Μονόλογος ευαισθήτου» (Κ.Ν.Λ., Β Λυκείου, σσ )

ΝΗΦΟΣ: Ένα λεπτό µόνο, να ξεµουδιάσω. Χαίροµαι που σε βλέπω. Μέρες τώρα θέλω κάτι να σου πω.

ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ ΤΟ Σ ΑΓΑΠΑΩ

Τάκης Σινόπουλος: Φίλιππος (Κ.Ν.Λ. Γ Λυκείου, σσ )

ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΜΕ ΤΑ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΑ ΤΟΥ JOSTEIN GAARDER

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΧΕΙΡΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ

Στρατής Τσίρκας: Αριάγνη (Κ.Ν.Λ. Γ Λυκείου, σσ )

Ζµπίγκνιεφ Χέρµπερτ: «Οµιλεί ο αµαστής (ή Προκρούστης)» (Ν.Ε.Λ. Β Λυκείου, Α49, σσ. 178, 179)

Γ. Φραντζή: Χρονικό (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σσ )

ΠΑΝΑΓΙΩΣΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΣΡΙΟΤ. Δέκα ποιήματα για τον πατέρα μου. Αλκιβιάδη

A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES.

Κ. Θεοτόκη: «Ο Κατάδικος» (Κ.Ν.Λ. Β Λυκείου, σσ )

Χάρτινη Αγκαλιά Συγγραφέας: Ιφιγένεια Μαστρογιάννη

Σχολή Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου Το κορίτσι με τα πορτοκάλια Του Γιοστέιν Γκάαρντερ Λογοτεχνικό ανάγνωσμα Χριστουγέννων

Αντώνης Σαµαράκης: «Το ποτάµι» (Κ.Ν.Λ. Β Λυκείου, σσ )

Εργασία Οδύσσειας: θέμα 2 ο «Γράφω το ημερολόγιο του κεντρικού ήρωα ή κάποιου άλλου προσώπου» Το ημερολόγιο της Πηνελόπης

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. 5η Ενότητα: Συζητώντας για την εργασία και το επάγγελμα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 1. Εισαγωγικά κείμενα

Χρήστος Τερζίδης: Δεν υπάρχει το συναίσθημα της αυτοθυσίας αν μιλάμε για πραγματικά όνειρα

Γιάννη Ρίτσου: Ρωµιοσύνη (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σσ )

Χάρτινη αγκαλιά. Σχολή Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου, Β Γυμνασίου

1. ΚΕΙΜΕΝΟ Γεώργιος Βιζυηνός: Μοσκώβ-Σελήµ (Κ.Ν.Λ., σσ )

Α' ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ 1 η σκηνή: στίχοι

Για αυτό τον μήνα έχουμε συνέντευξη από μία αγαπημένη και πολυγραφότατη συγγραφέα που την αγαπήσαμε μέσα από τα βιβλία της!

Από όλα τα παραμύθια που μου έλεγε ο πατέρας μου τα βράδια πριν κοιμηθώ, ένα μου άρεσε πιο πολύ. Ο Σεβάχ ο θαλασσινός. Επτά ταξίδια είχε κάνει ο

ΤΟ ΡΟΔΟ ΤΗΣ ΤΟΣΚΑΝΗΣ της Belinda Alexandra - Book review

Μάθημα: Νέα Ελληνική Λογοτεχνία ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ ( ) Αναφορά στον Γκρέκο (απόσπασμα)

Γιάννης Σκαρίµπας: Χορός συρτός (Νεοελληνική Λογοτεχνία Κατευθύνσεων, σσ )

Από το 0 μέχρι τη συγγραφή ενός σεναρίου μυθοπλασίας. (βιωματικό εργαστήρι) Βασισμένο σε μια ιδέα του Γιώργου Αποστολίδη

Η. Διαδικασία διαμεσολάβησης

Θεοφανία Ανδρονίκου Βασιλάκη: "Θέλω κάποια στιγμή να γράψω ένα μυθιστόρημα που να έχει όλα τα είδη"

Μπγιέρνστερ Μπγιέρνσον, «Ο πατέρας» (Ν.Ε.Λ. Β Λυκείου, Β4, σσ )

Ηλία Μηνιάτη: Περί φθόνου (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σσ )

Πώς Διηγούμαστε ή Αφηγούμαστε ένα γεγονός που ζήσαμε

Μια τρελή οικογένεια. Γιαν Προχάτσκα. Συλλογή Χελιδόνια Εκδόσεις Πατάκη

Γιώργος Ιωάννου: « » (Κ.Ν.Λ. Β Λυκείου, σσ )

Η συγγραφέας Πένυ Παπαδάκη και το «ΦΩΣ ΣΤΙΣ ΣΚΙΕΣ» Σάββατο, 21 Νοεμβρίου :20

ιονύσιος Σολωµός: Ο Πόρφυρας (Κ.Ν.Λ. Γ Λυκείου, σσ )

Δεκατέσσερις ιστορίες ζητούν συγγραφέα

Γιώργος Σεφέρης: Τελευταίος Σταθµός (Κ.Ν.Λ. Γ Λυκείου, σσ )

Μιμίκα Κρανάκη, Ένα τόπι χρωματιστό

«Το κορίτσι με τα πορτοκάλια»

Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων

ALBUM ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ 2010 ΦΥΣΑΕΙ

Η ΤΑΞΗ ΩΣ «ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ» «ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ»

Νίκος Εγγονόπουλος: Μπολιβάρ (Κ.Ν.Λ. Γ Λυκείου, σσ )

Εργασία του Θοδωρή Μάρκου Α 3 Γυμνασίου. στο λογοτεχνικό ανάγνωσμα. «ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΜΕ ΦΤΕΡΑ» της Μαρίας Παπαγιάννη

THE ENGLISH SCHOOL ΑΓΓΛΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΑΡΤΣΩΤΑΣ Α 1 Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα ΕΡΓΑΣΙΕΣ

Μια νύχτα. Μπαίνω στ αμάξι με το κορίτσι μου και γέρνει γλυκά στο πλάϊ μου και το φεγγάρι λες και περπατάει ίσως θέλει κάπου να μας πάει

Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ -ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΛΑΤΡΕΙΑ

ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ 1 28Η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940

ΙΔΕΟΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ: ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ

15/9/ ποίηση & πεζογραφία στρέφονται προς νέες κατευθύνσεις Νέα εκφραστικά μέσα

Το ημερολόγιο της Πηνελόπης

Παραινέσεις 1 ενός πατέρα του καιρού μας. Αγαπημένο μου παιδί,

3. Τι είναι το Άγραφον ; Πώς συνδέεται µε το περιεχόµενο του ποιήµατος;

Στην ζωή πρέπει να ξέρεις θα σε κάνουν να υποφέρεις. Μην λυγίσεις να σταθείς ψηλά! Εκεί που δεν θα μπορούν να σε φτάσουν.

Eκπαιδευτικό υλικό. Για το βιβλίο της Κατερίνας Ζωντανού. Σημαία στον ορίζοντα

«Ζάβαλη Μάικω» (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σσ )

Τα λουλούδια που δεν είχαν όνομα ''ΜΥΘΟΣ''

Το κορίτσι με τα πορτοκάλια. Εργασία Χριστουγέννων στο μάθημα της Λογοτεχνίας. [Σεμίραμις Αμπατζόγλου] [Γ'1 Γυμνασίου]

Ζήτησε να συναντηθούμε νύχτα. Το φως της μέρας τον

[Ο Τομ Σόγιερ και οι δύο φίλοι του έχουν φύγει κρυφά από τα σπίτια τους και έχουν κατασκηνώσει δίπλα στο ποτάμι. Ο Τομ ξυπνά πρώτος το πρωί.

[Ήλιε µου και τρισήλιε µου] (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σ. 101)

Διαβάζοντας ένα λογοτεχνικό βιβλίο

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Α. Κείμενο: Μαρούλα Κλιάφα, Ο δρόμος για τον Παράδεισο είναι μακρύς. 1 Δεκεμβρίου. Αγαπημένη μου φίλη Ελένη,

Γιώργου Θεοτοκά: Αργώ απόσπασµα: «Θέλω γράµµατα» (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σσ )

Λένα Μαντά: «Δεν επιτρέπω στον εαυτό μου να νιώσει τίποτα αρνητικό»

ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ. 22/5/2012 INTERNATIONAL SCHOOL OF ATHENS Κεφαλληνού Λουκία

Άντον Τσέχωφ, Ο Βάνκας

Transcript:

1. ΚΕΙΜΕΝΟ Στρατής ούκας: Ιστορία ενός αιχµαλώτου (Νεοελληνική Λογοτεχνία Κατευθύνσεων Γ Λυκείου, σσ. 181) 2. ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ Στοιχεία που αφορούν στο συγγραφέα, λογοτεχνικό περιβάλλον και λοιπά γραµ- µατολογικά στοιχεία: 1. Το έργο ορισµένων συγγραφέων της γενιάς του 30 παρουσιάζει έντονο λυρισµό και έχει συγκινησιακό υπόβαθρο 1. Παρατηρούνται ανάλογα χαρακτηριστικά στη γραφή του Στρατή ούκα; 2. Ο Στρατής ούκας επιχείρησε - σύµφωνα µε δική του οµολογία 2 - να δέσει οργανικά στο έργο του τη λογοτεχνία µε τη λαϊκή της αφετηρία. Πέτυχε ο συγγραφέας το στόχο του στο συγκεκριµένο αφήγηµα και πώς; 3. Ποια γνωρίσµατα της γραφής του Στρατή ούκα προκύπτουν από την Ιστορία ενός αιχµαλώτου; Α ιδακτική ενότητα («Στην καταστροφή της Σµύρνης... κι ένα µικρό παιδάκι µας έπιανε») 2.1. οµή του κειµένου, επαλήθευση ή διάψευση µιας κρίσης µε βάση το κείµενο, εκφραστικά µέσα και τρόποι του κειµένου (υφολογική διερεύνηση, αφηγηµατικές λειτουργίες, επιλογές του δηµιουργού σε διάφορα επίπεδα γλωσσικής ανάλυσης): 1. Πώς µεταµορφώνει ο συγγραφέας το ατοµικό βίωµα σε συλλογικό; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. 2. Με ποια µέσα επιτυγχάνεται ο λιτός και πυκνός λόγος στο αφήγηµα και ποιο είναι το αισθητικό αποτέλεσµα που δηµιουργείται 3 ; 3. Ο αναγνώστης γνωρίζει ότι οι περιπέτειες του αφηγητή έχουν αίσιο τέλος. α) Πώς τον επηρεάζει αυτό το δεδοµένο; 1 Βλ. το απόσπασµα «Η µυστική παπαρούνα» από το µυθιστόρηµα του Στράτη Μυριβήλη Η ζωή εν τάφω στα Κείµενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Α Λυκείου. 2 Κόρφης Τ., Ματιές στη λογοτεχνία του Μεσοπολέµου, εκδ. Πρόσπερος, Αθήνα 1991, σ. 152. 3 Να λάβετε υπόψη την απουσία σχολίων και αναλύσεων στο κείµενο. 117

β) Ποια χαρακτηριστικά της αφήγησης δηµιουργούν αγωνία στον αναγνώστη; 4. Στην αφήγηση χρησιµοποιείται το πρώτο ενικό και πληθυντικό πρόσωπο. Ποια είναι η λειτουργία αυτής της επιλογής στο κείµενο; 2.2. Σχολιασµός ή σύντοµη ανάπτυξη χωρίων του κειµένου: 1. Πώς χαρακτηρίζετε τη στάση του Τούρκου ιερωµένου απέναντι στους αιχµαλώτους; Να τη συγκρίνετε µ εκείνη του Χαβούζη. 2. Να σχολιάσετε τη σχέση δηµίου - θύµατος (αιχµαλώτου) στην ενότητα. 3. Ποια είναι η στάση του αφηγητή απέναντι στο τουρκικό στοιχείο; 4. Ποια είναι η αντίδραση των αιχµαλώτων της οµάδας του αφηγητή όταν συναντούν άλλους αιχµαλώτους; Πώς ερµηνεύεται; 5. «Όπως προχωρούσαµε, ακούσαµε κοντά µας κροτοχαρχάλεµα. Τροµάξαµε σµίξαµε κοντά-κοντά τα κορµιά µας και βλέπαµε» 4 : Πώς επιδρά στην ψυχική διάθεση των ηρώων η προσέγγισή τους; 6. «Πολλοί πέσανε ψάθα από πείνα και δίψα. Οι συνοδοί µας είπανε να βγει από µας αγγαρεία, να τους πετάξουµε. Κι εµείς µαλώναµε ποιος θα πρωτοβγεί γιατί θα πινε νερό» 5 : Πώς επιδρούν στη διάθεση και τη συµπεριφορά των αιχµαλώτων οι ταλαιπωρίες τις οποίες υφίστανται; 7. Να σχολιάσετε τις αντιδράσεις του τούρκικου όχλου τη στιγµή κατά την οποία εµφανίζονται οι αιχµάλωτοι. 8. Πώς θα δικαιολογούσατε το ξέσπασµα του Αρµένη λίγο πριν οδηγηθεί στο θάνατο; 9. «Άµα µερώσαµε λίγο την πείνα µας, σταθήκαµε και βλέπαµε την πολιτεία. Αντίκρυ µας περνούσε το τραίνο» 6 : Τι σκέψεις κάνουν οι δραπέτες όταν από µακριά παρακολουθούν τη ζωή να κυλάει µε ζωηρούς και ευχάριστους ρυθµούς; 10. Πώς αντιδρά συναισθηµατικά ο ήρωας στις δυσκολίες που αντιµετωπίζει στην πορεία του προς την ελευθερία; 4 σ. 197. 5 σ. 192. 6 σ. 199. 118

Β ιδακτική Ενότητα («Τέλος φτάσαµε... Πάντα άκουγα την καρδιά µου, το συνήθιζα») 2.1. οµή του κειµένου, επαλήθευση ή διάψευση µιας κρίσης µε βάση το κείµενο, εκφραστικά µέσα και τρόποι του κειµένου (υφολογική διερεύνηση, αφηγηµατικές λειτουργίες, επιλογές του δηµιουργού σε διάφορα επίπεδα γλωσσικής ανάλυσης): 1. Ποια στοιχεία του λαϊκού παραµυθιού µπορεί κανείς να ανιχνεύσει σ αυτήν την ενότητα; 2. Οι ήρωες προσέχουν λεπτοµέρειες της φύσης και εκτιµούν ασήµαντα πράγµατα, όπως οι αράχνες. Πού οφείλεται αυτή η στάση τους; 3. Ποιες αφηγηµατικές τεχνικές 7 προσδίδουν έντονη δραµατικότητα στην πλοκή; 4. Να εντοπίσετε τα βασικά γνωρίσµατα που προσδίδουν αµεσότητα και παραστατικότητα στην αφήγηση. 5. Ποια ανάγκη οδηγεί τους δύο δραπέτες να συζητήσουν µέσα στο σκοτάδι πριν από τον οριστικό χωρισµό τους; 6. Σε ποια σηµεία του κειµένου υπάρχουν ζωντανές εικόνες και πώς λειτουργούν αυτές στο αφήγηµα; 2.2. Σχολιασµός ή σύντοµη ανάπτυξη χωρίων του κειµένου: 1. «Στο δρόµο µας απαντήσαµε ένα ξωκλήσι και σανίδια» 8 : Να σχολιάσετε την ψυχική διάθεση των ηρώων. 2. Πού οφείλεται η αίσθηση των ηρώων ότι τα πράγµατα στο χωριό δεν έχουν σε τίποτε αλλάξει; 3. Ποια πραγµατικότητα αντικρίζουν οι δυο δραπέτες όταν φτάνουν τελικά στο χωριό τους και πώς αντιδρούν στα καινούρια δεδοµένα που παρουσιάζονται; 4. Σε ποιες λύσεις καταφεύγουν οι δύο ήρωες για να επιβιώσουν; 5. Είναι καλός οδηγός για τον ήρωα η επιταγή της καρδιάς του; Πιστεύετε ότι η λογική θα αποτελούσε ασφαλέστερο αλλά και αποτελεσµατικότερο µέσο για την αντιµετώπιση των δυσχερών καταστάσεων; 7 Βλ. «Αφηγηµατικοί Τρόποι», Κείµενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α Λυκείου, σ. 262. 8 σ. 202. 119

6. Να σχολιάσετε την επιµονή και την αποφασιστικότητα του συντρόφου του αφηγητή να αλλάξουν κρυψώνα και να τη συνδέσετε µε την όλη παρουσία του στην ενότητα. 7. «Όχι, µου λέγει, εγώ δεν παραδίνοµαι στη σπηλιά θα πεθάνω» 9 : Γιατί προτιµά ο ήρωας, κατά τη γνώµη σας, να πεθάνει στη σπηλιά από πείνα παρά «από τούρκικα χέρια»; Γ ιδακτική Ενότητα («Και βάδισα ελεύθερα... Καλά του λέω. Πρώτα να φέρω την αδερφή µου και βλέπουµε») 2.1. οµή του κειµένου, επαλήθευση ή διάψευση µιας κρίσης µε βάση το κείµενο, εκφραστικά µέσα και τρόποι του κειµένου (υφολογική διερεύνηση, αφηγηµατικές λειτουργίες, επιλογές του δηµιουργού σε διάφορα επίπεδα γλωσσικής ανάλυσης): 1. Η απάτη λειτουργεί λυτρωτικά για τον ήρωα. Πώς προκύπτει αυτή η διαπίστωση από το κείµενο; 2. Ποια είναι η λειτουργία των στερεότυπων διαλόγων στο κείµενο; Υπάρχει κάποια σχέση ανάµεσα σ ένα τέτοιο διάλογο και το λαϊκό παραµύθι; 3. Ποια νοµίζετε ότι είναι τα συναισθήµατα του αφηγητή καθώς παρακολουθεί τους Τούρκους να διασκεδάζουν; 4. Σε ποια σηµεία του κειµένου κορυφώνεται η αγωνία του αφηγητή και πώς επιδρά αυτή στον αναγνώστη; 5. Ποια είναι η λειτουργία των τούρκικων λέξεων στο κείµενο; Για ποιο λόγο τις χρησιµοποιεί ο συγγραφέας; 6. Να συνδέσετε το χρόνο µε το χώρο στον οποίο συµβαίνουν τα γεγονότα της αφήγησης και να ακολουθήσετε τον ήρωα στο οδοιπορικό του. 7. Με ποιες τεχνικές πετυχαίνει ο συγγραφέας να περιορίσει τον πραγµατικό χρόνο 10 ; 8. Ο ήρωας αφηγείται τα πιο ουσιαστικά γεγονότα. Ποια είναι η αξία αυτής της αφηγηµατικής οικονοµίας στο κείµενο; 9 σ. 205. 10 Για τις τεχνικές βλ. Έκφραση - Έκθεση Α Λυκείου, σσ. 284-285. 120

2.2. Σχολιασµός ή σύντοµη ανάπτυξη χωρίων του κειµένου: 1. Πώς χαρακτηρίζετε τα πρόσωπα που συναντά διαδοχικά ο ήρωάς µας στην πορεία του προς τα Θείρα; 2. «Εδώ είχε Ρωµιούς Εκείνων τη σειρά έχεις» 11 : Τι οµολογεί εδώ ο Τούρκος; Να αναπτύξετε την άποψή σας. 3. Να χαρακτηρίσετε τη στάση του αφεντικού απέναντι στον ήρωα. 4. Πώς αντιδρά ο αφηγητής όταν πληροφορείται το θάνατο του συντρόφου του; 5. Πώς επιδρά στη διάθεση του αφηγητή η αλλαγή της ταυτότητάς του και πώς συµβάλλει αυτή στην εξέλιξη της περιπέτειάς του; 6. Με ποιο τρόπο πετυχαίνει ο αφηγητής να επιβάλει την καινούρια του ταυτότητα; 7. Πώς διαγράφονται στο κείµενο οι συνθήκες ζωής των Τούρκων και οι µουσουλµανικές θρησκευτικές συνήθειες; 8. Στο σπίτι του αφεντικού, η γυναίκα, στην αρχή της ενότητας, είναι απούσα. Τι συµπεραίνετε για τη θέση της γυναίκας στη µουσουλµανική κοινωνία; ιδακτική Ενότητα («Πλησίαζε ο Αύγουστος... κι εκείνος έγραψε: Νικόλας Κοζάκογλου») 2.1. οµή του κειµένου, επαλήθευση ή διάψευση µιας κρίσης µε βάση το κείµενο, εκφραστικά µέσα και τρόποι του κειµένου (υφολογική διερεύνηση, αφηγηµατικές λειτουργίες, επιλογές του δηµιουργού σε διάφορα επίπεδα γλωσσικής ανάλυσης): 1. Με ποιο τρόπο γίνεται η «αναγνώριση», η επιστροφή δηλαδή του ήρωα στον πραγµατικό του εαυτό; 2. Οι πρόσφυγες, στο πλοίο, βλέπουν στο πρόσωπο του ήρωα την ελπίδα και προσδοκούν να έχουν µια ανάλογη µε εκείνον τύχη και οι δικοί τους άνθρωποι. Πιστεύετε ότι είναι υπερβολικές οι προσδοκίες τους; Συµµερίζεστε την ταραχή και την αγωνία τους να «µάθουν για τους δικούς τους», και για ποιο λόγο; 3. Ποιες είναι οι ψυχικές διακυµάνσεις του αφηγητή µέχρι τη στιγµή που ανεβαίνει στο πλοίο για την Πόλη; 11 σ. 218. 121

4. «Σαν τελείωσε να µου διηγείται, του είπα: Βάλε την υπογραφή σου. Κι εκείνος έγραψε: Νικόλας Κοζάκογλου» 12 : Τι δηλώνει η προτροπή του συγγραφέα προς τον αφηγητή να υπογράψει το κείµενο; 5. Σε ποια σηµεία της ενότητας παρατηρείται δραµατική ένταση και κορύφωση; 6. Πώς οδηγείται ο αναγνώστης από την αγωνία στην κάθαρση; 7. Η λύτρωση του ήρωα από τον κίνδυνο και τις ταλαιπωρίες καθώς και η συνάντησή του µε τους δικούς του στη Χίο, αποδίδονται µε εξαιρετική λιτότητα, χωρίς ίχνος συναισθηµατισµού. Τι πετυχαίνει µ αυτόν τον τρόπο γραφής ο συγγραφέας; 2.2. Σχολιασµός ή σύντοµη ανάπτυξη χωρίων του κειµένου: 1. Να σχολιάσετε τον τρόπο µε τον οποίο συναλλάσσονταν οι Τούρκοι, όπως αυτός διαφαίνεται στην αρχή της ενότητας. 2. «Έλληνας είµαι θα πνιγώ» 13 : Να κρίνετε την επιµονή του ήρωα και να τη συνδέσετε µε την αποφασιστικότητα και τη θέλησή του να επιβιώσει. 3. Στο κείµενο υπάρχει µια σταδιακή συναισθηµατική προσέγγιση ανάµεσα στον αφηγητή και τους Τούρκους. Πώς διαµορφώθηκε αυτή και για ποιους λόγους η οικειότητα δεν υπήρξε ικανό κίνητρο για τον ήρωα ώστε να παραµείνει στη Μικρά Ασία και να αποφύγει πιθανούς κινδύνους; 4. Να σχολιάσετε τον τρόπο µε τον οποίο ο ήρωας προετοιµάζει το αφεντικό του για τη φυγή του. 5. Όταν ο ήρωας αποχαιρέτησε το αφεντικό του, «γύρισε την πλάτη, να µη βλέπει πίσω». Το ίδιο έκανε κι όταν ανέβηκε στο πλοίο. Ποιο ψυχικό κίνητρο τον ώθησε να κρατήσει αυτή τη στάση; 6. Τι δηλώνουν οι συνεχείς ερωτήσεις του ήρωα σχετικά µε το διαβατήριό του και την αναχώρηση του πλοίου; 12 σ. 237. 13 σ. 235. 122

3. ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ Α Ι ΑΚΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ Α. ούκας: «Κιζικλάρ» 14 «Ξάφνου, µέσα από µια λόχµη βάτων κι αγριοφουντουκιών, µια βαθιά, καθαρή φωνή φωνάζει τ όνοµά του. Την γνώρισε αµέσως τη φωνή. Κι ύστερα η ίδια φωνή ξακολούθησε: - Θυµάσαι τον τριπλό όρκο µας, ή τον ξέχασες πια; και σύγχρονα ένας νέος ψηλός, ξεσκούφωτος ξανθοµάλλης, σπρώχνοντας µε τα δυο του χέρια τις φουντουκιές και τους βάτους, βγήκε µέσ από τη λόχµη, άοπλος. - Σουλεϊµάν, ξεφωνίζει χαµηλόφωνα ο Αλέκος, µου στησες παγάνα; Πού είναι οι σύντροφοί σου; - εν έχω συντρόφους µαζί µου. Ήρθα µονάχος, σχίζοντας την καρδιά του βουνού για να σε βρω. - Λιποτάχτησες; και τον κοιτά κατάµατα. - Όχι, έχω εικοσαήµερη άδεια. - Πώς ήξερες πως ήµουνα εδώ; - Ξέραµε πως η µεραρχία σας ήταν αντίκρυ µας. Έµαθα και το σύνταγµά σου και το λόχο σου. - Πώς το µαθες; Από κατασκόπους δικούς σας; - εν µπορώ να σου πω σήµερα. Όπως και να ναι, δεν το µαθα από κατασκόπους. Ίσως να σου τα πω όλα µια µέρα, αν βγούµε κι οι δυο ζωντανοί από τούτη την κόλαση. Σιγά-σιγά ήρθαν κοντά ο ένας στον άλλον. εν ήταν πια τα χαρούµενα παιδιά που σκαρφάλωναν στα βράχια του Πίνδασου ή κολυµπούσα στα «Βορεινά». Στάθηκαν για πολλή ώρα αµίλητοι, κοιτώντας ο ένας τον άλλον κατάµατα. Το παιδί του Πίνδασου άπλωσε στο τέλος το χέρι του παιδικού του φίλου» Να αναζητήσετε στιγµές ανθρωπιάς στην Ιστορία ενός αιχµαλώτου και το «Κιζικλάρ», οι οποίες παραµένουν ζωντανές µέσα στη δίνη του πολέµου, και ενώνουν, έστω για λίγο, τα αντίπαλα µέρη. 14 Το απόσπασµα από το βιβλίο του Α. ούκα Στην πάλη, στα νειάτα, Μελβούρνη 1953, δηµοσιεύτηκε στο περιοδικό Ανακύκληση, Μάιος - Ιούνιος 1988, Αθήνα, στο πλαίσιο του αφιερώµατος «Σελίδες αντιπολεµικής λογοτεχνίας». 123

Γ. Μπεράτης: Το πλατύ ποτάµι 15 «Ήδη περπατούσαµε, σκαρφαλώναµε συνεχώς αυτούς τους φοβερούς ανήφορους της Αλβανίας τρισήµιση ώρες - κι ακόµη δεν βλέπαµε µπροστά µας τίποτε, ούτε µια καλυβούλα, ούτε ένα φως, ούτε ένα ζωντανό πλάσµα. Αρχίσαµε σοβαρά ν αναρωτιόµαστε µήπως είχαµε παραπλανηθεί, µήπως βρισκόµαστε στη νεκρή ζώνη που χωρίζει τους δύο στρατούς, µήπως µε κάθε βήµα µας, αντί για το Ροντέν, πλησιάζουµε στις γραµµές του εχθρού. Για µια στιγµή είχαµε ελπίσει. Εκεί στο βάθος-βάθος είχαµε διακρίνει κάποιο µικρό φωτάκι. Όσο κατεβαίναµε ακούγαµε κάτι νερά που τρέχανε. Σε µια στροφή διακρίναµε ένα µικρό ποταµάκι και χωµένη σχεδόν µέσα στην κοίτη του αντικρίσαµε τη στέγη µιας καλύβας. Από δω και πέρα το έδαφος άρχιζε να ναι λασπιάρικο, γλιστερό. Κατεβαίναµε και κρατιόµαστε γερά στα γύρω χαµόδεντρα. Ακούσαµε κάτι χλιµιντρίσµατα, κάτω από κάτι δέντρα είδαµε µια φωτιά να καίει κι ακούσαµε ανθρώπινες οµιλίες. Κάποια φωνή φώναξε απότοµα «Τις ει;» - όξα το Θεό! Έλληνες ήτανε! Απαντήσαµε και πλησιάσαµε προς τη φωτιά και το σπίτι» Να αναζητήσετε κάποιες αναλογίες ανάµεσα στο οδοιπορικό των στρατιωτών στα βουνά της Αλβανίας και εκείνο του αφηγητή στη Μικρά Ασία. 4. ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ 1. Να περιγράψετε την προσωπικότητα του αφηγητή. 2. Από ποια σηµεία του κειµένου συµπεραίνουµε ότι ο αφηγητής δεν καταφεύγει σε υπερβολές και δεν προσπαθεί να παρουσιάσει τον εαυτό του ως ήρωα; 3. Να καταγράψετε τα τοπωνύµια της Μικράς Ασίας και να εντοπίσετε τις τούρκικες λέξεις που χρησιµοποιούµε ακόµα και σήµερα στη γλώσσα µας. 4. «Όποιος είναι άξιος και προκοµµένος, του λέει, περνά καλά» 16 : Να συνθέσετε ένα σύντοµο δοκίµιο που να επιβεβαιώνει ή και να αναιρεί την άποψη αυτή. 5. «Οι µέρες περνούσαν γρήγορα, η µια πίσ απ την άλλη και γέµιζα από φόβο που έφτανε η σαρακοστή» 17 : Πώς αντιλαµβάνεστε την αίσθηση του αφηγητή ότι ο χρόνος, στη δεδοµένη στιγµή, περνά γρήγορα; 15 Μπεράτης, Γ., Το πλατύ ποτάµι, εκδ. Ερµής, Αθήνα 1992, σσ. 151-152. 16 σ. 218. 124

6. Ποιες πληροφορίες µπορείτε να αντλήσετε από το κείµενο για τις θρησκευτικές συνήθειες των µουσουλµάνων καθώς και για τις εργασίες του αγροτικού πληθυσµού στη Μικρά Ασία; 7. Ποια αντίληψη για τη ζωή είχαν οι άνθρωποι της Ανατολής; Να τη συγκρίνετε µε το δυτικό τρόπο σκέψης 18. 8. Να αφηγηθείτε σύντοµα την περιπέτεια του αιχµαλώτου σε τρίτο πρόσωπο προσδίδοντας δραµατικότητα στο τέλος της αφήγησης. 5. ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΣΥΝΘΕΤΙΚΩΝ - ΗΜΙΟΥΡΓΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 1. Η Ιστορία ενός αιχµαλώτου θεωρείται ως ένα βασικό και πρωτοπόρο έργο της αντιπολεµικής µας λογοτεχνίας. Σε ποια στοιχεία µπορούµε να στηρίξουµε την άποψη αυτή 19 ; 17 σ. 219. 18 Να λάβετε υπόψη σας τα ακόλουθα: α) «Μη στεναχωριέσαι. Όπως σου είπα, θα ξαναέρθω, µονάχα να θέλει Εκείνος, και του δειξα το Θεό», σ. 227. β) «Το θελε ο Θεός», σ. 234. 19 Βλ. εισαγωγή σχολικού εγχειριδίου, σσ. 183-185. Επίσης µπορείτε να αξιοποιήσετε τα αποσπάσµατα από τα έργα: Η ζωή εν τάφω του Σ. Μυριβήλη, Το Νούµερο 31328 του Η. Βενέζη, Απρίλης του Α. Τερζάκη, Το πλατύ ποτάµι του Γ. Μπεράτη στα Κείµενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Α τάξης Ενιαίου Λυκείου (σσ. 265, 278, 286 και 376). 125

6. ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑ ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Κριτήριο για ωριαία γραπτή δοκιµασία (45 λεπτά) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:... ΤΑΞΗ...ΤΜΗΜΑ... ΜΑΘΗΜΑ: Νεοελληνική Λογοτεχνία Κατευθύνσεων Γ Λυκείου Στρατής ούκας: Ιστορία ενός αιχµαλώτου (Ενότητα Γ ) ΗΜΕΡ/ΝΙΑ:... ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ: 1. Ποια γνωρίσµατα προσδίδουν στη γλώσσα του κειµένου αµεσότητα και ζωντάνια; Μονάδες 5 2. Ποια είναι η λειτουργία του διαλόγου στην ενότητα; Μονάδες 5 3. Ποιες αφηγηµατικές τεχνικές προσδίδουν δραµατικότητα στο κείµενο; Μονάδες 5 4. Πώς παρουσιάζει τους Τούρκους ο αφηγητής; Μονάδες 5 126