ΠΕΡΙΟ ΙΚΗ ΕΚ ΟΣΗ - ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΜΕ ΤΟΝ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΤΥΠΟ Το DVD Τ παρόν διατίθεται αποκλειστικά µέσω του εντύπου µε τευχος 150-12 Οκτωβρίου 2013 Νέα σειρά µε το κύρος του Discovery World το οποίο κυκλοφορεί. Απαγορεύεται η αυτοτελής πώλησή του. Επιτρέπεται η χρήση µόνο για ιδιωτική κατ οίκον προβολή. Απαγορεύεται µε οποιoνδήποτε SOLAR EMPIRE προσεγγίζοντας τα αινίγµατα του κοσµου µας ιάρκεια: 60 λεπτά ΕΤ119 ιαστηµικές αναζητήσεις 2012 DISCOVERY COMMUNICATIONS, LLC. ALL RIGHTS RESERVED www.discovery.com τρόπο η αντιγραφή, αναπαραγωγή,µεταπώλησηκαιενοικίασηαυτούτουδίσκου.warning.thismotionpictureisprotectedbylaw. Παραφυσικά φαινόμενα στην Ελλάδα Αµβουλιοι θεοι: η ιερη τριαδα των αρχαιων λακωνων Εξισωση του drake: η µαθηµατικη αποδειξη της υπαρξης εξωγηινων! Κινεζικη ιατρικη: ο αλλος δροµος για την ιαση # EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ 25 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010
Μυστήρια E DI T O παιχνιδια του χρονου Τα λεγόµενα ψυχικά φαινόµενα έχουν απασχολήσει πολλές φορές την επιστήµη σε µια προσπάθεια να ερµηνευτούν κάποιες εξαιρετικά ευαίσθητες νοητικές λειτουργίες ορισµένων ανθρώπων. Τουλάχιστον αυτήν την προσέγγιση επεχείρησαν κορυφαίοι επιστήµονες σε ολόκληρο τον κόσµο, προσπαθώντας να αποκωδικοποιήσουν ταυτόχρονα ένα µεγαλύτερο φάσµα φαινοµένων που χαρακτηρίσθηκαν «παραφυσικά». Του Απόστολου Χρ. Αντωνάκη aantonakis@e-typos.com Τα παραφυσικά φαινόµενα έχουν αρκετές φορές διχάσει τους επιστήµονες, µε κάποιους να πιστεύουν πως υπάρχει πάντα κάτι διερευνήσιµο στο µυστηριώδη κόσµο που µας περιβάλλει και κάποιους διαφωνούντες να επιµένουν ότι τα παιχνίδια του ανθρώπινου εγκεφάλου είναι τόσο περίεργα και περίπλοκα που δύσκολα κάποιοι άνθρωποι αντιλαµβάνονται τη «νοητική πλάνη». Ωστόσο, ορισµένες περιπτώσεις που ερευνήθηκαν παραµένουν ακόµα αινιγµατικές, χωρίς να έχουν εξηγηθεί, καθώς απουσιάζουν τα επαρκή στοιχεία για την επιστηµονική τεκµηρίωσή τους. Χαρακτηριστικό παράδειγµα παραµένει η υπόθεση του ζεύγους Χάµπτον που ζει στην αγροτική περιοχή Mt. Sylvan στο ανατολικό Τέξας των ΗΠΑ. Σύµφωνα µε τη διήγηση της συζύγου, σε τοπική εφηµερίδα, περιέγραψε µια αντιµετάθεση στο χρόνο, φαινόµενο που έχουν υποστεί αρκετοί άνθρωποι σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Η κυρία Χάµπτον και ο σύζυγός της έπρεπε να κάνουν κάποιες εξετάσεις στο κοντινό νοσοκοµείο της περιοχής. Ο ιατρικός έλεγχος, που περιελάµβανε διάφορα ιατρικά τεστ, µεταξύ των οποίων και αιµατολογικές εξετάσεις, έλεγχο ζωτικών λειτουργιών και ειδικές αναλύσεις αίµατος, οι οποίες θα διαρκούσαν τρεις ηµέρες, ανάγκασε το ζευγάρι να επισκέπτεται συγκεκριµένες ώρες τα εργαστήρια του νοσοκοµείου. Καθηµερινά ακολουθούσαν την ίδια διαδροµή. Στάθµευαν το αυτοκίνητό τους σε συγκεκριµένη θέση στο µικρό πάρκινγκ του νοσοκοµείου, στη συνέχεια περνούσαν από τη φαρδιά, διπλή πόρτα που οδηγούσε στον πρώτο όροφο όπου βρίσκονταν τα καρδιολογικά εργαστήρια, περπατούσαν προς τα δεξιά, όπου υπήρχε ένα µικρό κατάστηµα µε είδη δώρων, και έφθαναν στο γραφείο υποδοχής, όπου και υπέγραφαν, ανταλλάσσοντας πάντα κάποιες ανεπίσηµες κουβέντες µε τον ίδιο ευγενικό νεαρό και τη χαµογελαστή ξανθιά συνάδελφό του. Υπήρχε ένας µικρός καθιστικός χώρος, ακριβώς απέναντι από το γραφείο υποδοχής, µε µια πόρτα όπου πίσω της βρίσκονταν τα εργαστήρια αιµοδυναµικής και αιµοληψίας. Η πόρτα ήταν πάντοτε ανοιχτή και από εκεί µπορούσε κάποιος να παρατηρεί τους άλλους ασθενείς να κάθονται στα ίδιου τύπου και χρώµατος καθίσµατα. Μπορούσαν να ακούσουν ακόµα και τις συνοµιλίες µεταξύ τους, αλλά και τα σχόλια ενός ασθενούς γι αυτές τις νέες ειδικές άνετες πολυθρόνες. Το ζεύγος, αφού τελείωσε τις εξετάσεις, πήγε να παραλάβει τα αποτελέσµατα έπειτα από µερικές µέρες, όπως τους υπεδείχθη. Ακολούθησαν και πάλι την ίδια συνηθισµένη διαδικασία σταθµεύοντας το αυτοκίνητο στη θέση του, ακολουθώντας επίσης τη συνηθισµένη διαδροµή µέχρι το γραφείο υποδοχής. «Μη σου ξεφύγει ο χρόνος καµιά στιγµή µάταια» ΙΠΠΩΝΑΚΤΟΣ Ωστόσο, στρέφοντας δεξιά από το κατάστηµα δώρων, έκπληκτοι, διαπίστωσαν πως δεν υπήρχε πλέον κανένα γραφείο υποδοχής ούτε ο νεαρός µε την ξανθιά συνάδελφό του και φυσικά έλειπαν και τα εργαστήρια αιµοδυναµικής και αιµοληψίας. Ολα ήταν εντελώς διαφορετικά, σαν να είχαν αλλάξει πριν από µεγάλο χρονικό διάστηµα. Την έκπληξή τους µεγέθυνε η επιβεβαίωση διερχόµενου ιατρού ο οποίος πληροφόρησε το ζευγάρι ότι τα εργαστήρια και το γραφείο υποδοχής είχαν µεταφερθεί στον 3ο όροφο πριν από τρία χρόνια επειδή απαιτούσαν µεγαλύτερο χώρο... Ο χρόνος είχε παίξει µαζί τους ένα πολύ περίεργο παιχνίδι. Και το χειρότερο είναι πως ακόµα κι αν το συζητούσαν µε κάποιους ιατρούς, κανείς τους δεν επρόκειτο ποτέ να ασχοληθεί µαζί τους σοβαρά...
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ 4 ΠΕριεχ µενα ΘΕΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑ 12-17 ΑΜΒΟΥΛΙΟΙ ΘΕΟΙ: Η AΓΙΑ ΙΑΜΑΤΙΚΗ ΤΡΙΑ Α ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΛΑΚΩΝΩΝ RETRO CORNER 34-39 ΟΙ ΘΕΟΙ ΠΟΥ ΗΡΘΑΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ - ΘΑΝΑΣΗΣ ΒΕΜΠΟΣ 20-25 ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ: Η ΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΚ ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΦΥΣΙΚΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΕΞΩΓΗΙΝΟΙ 40-44 Η ΕΞΙΣΩΣΗ ΝΤΡΕΪΚ: ΑΚΟΥΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΕΚΕΙ ΕΞΩ; ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ 28-31 3Ο ΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕ ΡΙΟ ΚΙΝΕΖΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ: Ο ΑΛΛΟΣ ΡΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΑΣΗ ΣΤΗΛΕΣ 5 ΠΡΟΣΩΠΟ 6 DATA FILES 7 ΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ 8-11 KOSΜΟ NEWS 18-19 ΕΙΚΟΝΕΣ 26-27 ΕΙΚΟΝΕΣ 32-33 ΕΙΚΟΝΕΣ 45 Η ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ 46 F... FOR FANTASY 47 ΠΑΡΑΞΕΝΟΣ ΤΑΞΙ ΙΩΤΗΣ 48-49 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ 50 ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Προσωπα Ζωγράφε, είσαι ιερέας: Η Τέχνη είναι το µεγάλο µυστήριο, και όταν η προσπάθειά σου καταλήγει σε αριστούργηµα, µια θεία αχτίδα κατέρχεται όπως σ έναν βωµό. Ζωγράφε, είσαι βασιλιάς: H Tέχνη είναι η αληθινή αυτοκρατορία. Ζωγράφε, είσαι µάγος: Η Τέχνη είναι το µεγάλο θαύµα, απλά αποδεικνύει την αθανασία µας Από τους σηµαντικότερους Γάλλους συγγραφείς και εσωτεριστές, ο Πελαντάν υπήρξε µια ξεχωριστή προσωπικότητα που εγκαθίδρυσε στο Παρίσι το ονοµαστό «Σαλόνι του Ρόδου και του Σταυρού», καταφέρνοντας να συγκεντρώσει γύρω του σπουδαίους καλλιτέχνες και φιλοσόφους της εποχής του. Υποστήριζε ότι προορισµός της τέχνης ήταν η «ένδυση της Ιδέας σε αντιληπτή µορφή, της οποίας µοναδικός σκοπός είναι η έκφραση του Ιδεατού». Το σηµαντικότατο έργο του, που επηρέασε πολλές µετέπειτα πτυχές του δυτικού εσωτερισµού, παραµένει ακόµα και σήµερα σχετικά άγνωστο εκτός Γαλλίας. Η συνεργάτιδα των «Φαινοµένων», Σάσσα Τσέιτοου, πρόκειται να κυκλοφορήσει τις επόµενες εβδοµάδες µια σχετική και πολύ ενδιαφέρουσα µελέτη για το έργο του Πελαντάν. Joséphin Péladan (1858-1918) 5 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
Το παρόν διατίθεται αποκλειστικά µέσω του εντύπου µε το οποίο κυκλοφορεί. Απαγορεύεται η αυτοτελής πώλησή του. Επιτρέπεται η χρήση µόνο για ιδιωτική κατ οίκον προβολή. Απαγορεύεται µε οποιoνδήποτε τρόπο η αντιγραφή, αναπαραγωγή, µεταπώληση και ενοικίαση αυτού του δίσκου. Warning. This motion picture is protected by law. EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ 6 Βρείτε µας στο facebook αναζητώντας το λογαριασµό ΠΕΡΙΟ ΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ Solar Empire: ιαστηµικεσ αναζητησεισ Νέα σειρά µε το κύρος του Discovery World data files SOLAR EMPIRE Σαν Σήµερα (12/10-18/10) ΕΝΘΕΤΗ ΕΚ ΟΣΗ καθε σαββατο στα περιπτερα µαζι µε τον ελευθερο τυπο ιεύθυνση έκδοσης Απόστολος Χρ. Αντωνάκης Αρχισυντάκτης Μηνάς N. Παπαγεωργίου Σύνταξη Στέλιος Φωκάς, Θεανώ Καρούτα, Αλίκη Κοτζιά, Μαρία Μακρίδου, Ράνια Ιωάννου, Νικόλαος Κουµαρτζής, Τάσος Χαλιός, ηµήτρης Αναστασίου, Νάσος Κοµιανός, Ειδικοί συνεργάτες Γιώργος Αδαµόπουλος, ηµήτρης Αργασταράς, Αγγελος Βιαννίτης, Χαρίτα Μήνη, Σάσσα Τσέιτοου, Χρήστος Πανόπουλος, Γιώργος Λεκάκης Art director Σοφία Λιβιεράτου Υπεύθυνη διόρθωσης κειµένων Kατερίνα Μπεχράκη Iδιοκτησία ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ Α.Ε. Εκδότες ηµήτρης Μπενέκος, Αλέξης Σκαναβής ιευθυντής Πάνος Αµυράς 12/10/1847: Ο Γερµανός εφευρέτης και βιοµήχανος Βέρνερ φον Ζίµενς ιδρύει στο Βερολίνο την εταιρία Siemens. 13/10/1917: Πραγµατοποιείται το Θαύµα του Ηλιου στη Φατίµα της Πορτογαλίας. 70.000 άνθρωποι υποστηρίζουν ότι είδαν τον ήλιο να «χορεύει», αλλάζοντας χρώµατα που πληµµύρισαν τον ουρανό. Αποδίδουν µάλιστα το φαινόµενο στην Παναγία! 13/10/1923: Η Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας κηρύσσει την Αγκυρα πρωτεύουσα της χώρας, αντί της Κωνσταντινούπολης. 13/10/1972: Αεροπλάνο στο οποίο επιβαίνει οµάδα ράγκµπι της Ουρουγουάης συντρίβεται στις οροσειρές των Ανδεων. Αρκετοί από τους επιβάτες θα εντοπιστούν σώοι 72 ηµέρες αργότερα και θα οµολογήσουν ότι κατέφυγαν στον κανιβαλισµό προκειµένου να επιβιώσουν. Η απίστευτη ιστορία τους έχει µεταφερθεί δύο φορές στον κινηµατογράφο. ιεύθυνση εµπορικής ανάπτυξης «ELSE AGENCY» Εµπορική διεύθυνση Ελσα Σοϊµοίρη ιεύθυνση διαφήµισης Λουκάς Παπανικολάου Υποδοχή διαφήµισης Μίνα Γιαννάκη Οικονοµική διευθύντρια Μαριάννα Θαρενάκη Φωτογραφικό αρχείο Παναγιώτης Μούσουρας Φωτό Αρχείο Ελεύθερου Τύπου, Shutterstock, Ideal Image, Visual Photos, ΑΠΕ, Eurokinissi Υπεύθυνος κυκλοφορίας Κώστας Μπαλής Εκτύπωση ΤΥΠΟΕΚ ΟΤΙΚΗ Α.Ε. ιανοµή ΕΥΡΩΠΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ Αγίας Λαύρας 2 & Σαρανταπόρου, Νέο Ηράκλειο, Τ.Κ. 14121 Τηλ.: 210 8113000, Fax: 210 8113001, Site: www.e-typos.com, e-mail: Fenomena@e-typos.com 1 ιάρκεια: 60 λεπτά ΕΤ119 ιαστηµικές αναζητήσεις 2012 DISCOVERY COMMUNICATIONS, LLC. ALL RIGHTS RESERVED www.discovery.com 14/10/1964: Ο υπέρµαχος των δικαιωµάτων των µαύρων των ΗΠΑ, Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, βραβεύεται µε το Νόµπελ Ειρήνης. 14/10/1964: H εταιρία Philips αρχίζει να πειραµατίζεται µε την έγχρωµη τηλεόραση. 15/10/1902: Ο Γερµανός αρχαιολόγος Ρούντολφ Ερντικ ανακαλύπτει το Ασκληπιείο της Κω. Γνωρίζατε ότι Στις 16 Οκτωβρίου του 1946, δέκα εξέχοντες ναζί που καταδικάστηκαν σε θάνατο από το δικαστήριο της Νυρεµβέργης απαγχονίζονται ως εγκληµατίες πολέµου; Ανάµεσά τους ο υπουργός Εσωτερικών του Γ Ράιχ Βίλχελµ Φρικ, ο αρχηγός των SS Ερνστ Καλτενµπρούνερ και ο ιδεολογικός καθοδηγητής του Ναζιστικού Κόµµατος Αλ- φρεντ Ρόζενµπεργκ. Οι απόψεις των συγγραφέων εκφράζουν τους ίδιους και δεν αποτελούν κατ ανάγκην και απόψεις του περιοδικού.
εναλλακτική µατιά στην επικαιρότητα Από τoν Μηνά N. Παπαγεωργίου mpapageorgiou@e-typos.com Ενας άλλος ελληνικός κινηµατογράφος Το σινεµά είναι ψυχαγωγία, είναι χρώµατα, είναι έντονοι ήχοι και εικόνες που εκµεταλλεύονται τις δυνατότητες της τεχνολογικής εξέλιξης, είναι εφέ, είναι δράση. Mέσα από αυτή την οπτική ουδέποτε είδα µε καλό µάτι το σύγχρονο ελληνικό κινηµατογράφο, παρά τις όποιες βραβεύσεις Ελλήνων δηµιουργών σε ευρωπαϊκά φεστιβάλ. Ρυθµοί πιο αργοί και από ριπλέι, σενάρια µε δυσνόητους -τις περισσότερες φορές- κοινωνικούς συµβολισµούς, χωρίς φαντασία, τοπία και σκηνικά αδιάφορα έως και µίζερα. Στην τελική, ουδέποτε επιθύµησα να ταυτίσω τη διαδικασία της παρακολούθησης µιας ταινίας µε την απόπειρα ανάλυσης ενός πίνακα υψηλής ζωγραφικής. Τι γίνεται, όµως, µε τις προσπάθειες που επιθυµούν να παντρέψουν την ελληνική δηµιουργική σπίθα µε τον κόσµο του εναλλακτικού και τα σύγχρονα κινηµατογραφικά εργαλεία; Θυµάστε την υπό ανάπτυξη ταινία επικής φαντασίας «Ο Αδάµαστος» του σκηνοθέτη Θάνου Κερµίτση την οποία είχα- µε παρουσιάσει πέρυσι µέσα από µια ειδική συνέντευξη που εξασφάλισε για τα «Φαινόµενα» η Ράνια Ιωάννου; Ε, λοιπόν, όχι µόνο έκανε το ντεµπούτο της στο πρόσφατο φεστιβάλ «Νύχτες Πρεµιέρας» στην Αθήνα σηµειώνοντας δύο sold out και αφήνοντας εξαιρετικές εντυπώσεις, αλλά πριν από µερικά 24ωρα ανακοινώθηκε η επικείµενη κυκλοφορία της σε κινηµατογραφικές αίθουσες της πρωτεύουσας και της Θεσσαλονίκης σε έναν περίπου µήνα από τώρα. Να σηµειωθεί ότι ο «Αδάµαστος» βασίστηκε στο κόµικ του πρωταγωνιστή της ταινίας, Γιάννη Ρουµπούλια, «Τα Χρονικά του ρακοφοίνικα», που µεταφέρει το θεατή σε µια ατµόσφαιρα Lord of the Rings! Μια ακόµη άκρως επιτυχηµένη απόπειρα «εισβολής» του εναλλακτικού στον ελληνικό κινηµατογράφο ήταν οι ταινίες «Το Κακό» (2005) και «Το Κακό στην εποχή των ηρώων» (2009) του σκηνοθέτη Γιώργου Νούσια, που µετέφεραν ένα Ο «Αδάµαστος» βασίστηκε στο κόµικ του πρωταγωνιστή της ταινίας, Γιάννη Ρουµπούλια, «Τα Χρονικά του ρακοφοίνικα», που µεταφέρει το θεατή σε µια ατµόσφαιρα Lord of the Rings! εφιαλτικό σκηνικό εξάπλωσης ενός ζοµπο-ιού στους δρόµους της Αθήνας! Οι ταινίες, που εµπεριείχαν σε µεγάλο βαθµό το κωµικό στοιχείο, προκάλεσαν αίσθηση στο ελληνικό κοινό, ενώ αξιοσηµείωτο είναι το γεγονός ότι το sequel το 2009 χρηµατοδοτήθηκε από το Ελληνικό Κέντρο Κινηµατογράφου, γεγονός που επέτρεψε µια σειρά από αναβαθµίσεις του «Κακού», όπως το καλύτερο casting και τα περισσότερο εξελιγµένα ειδικά εφέ. Τέλος, ειδική αναφορά θα πρέπει να κάνουµε και στην κινηµατογραφική δηµιουργία του Κωνσταντίνου Κουτσολιώτα, ενός ακόµη νεαρού Ελληνα σκηνοθέτη (βραβευµένου στο εξωτερικό για τα animation του) που διαµένει µόνιµα στο Λονδίνο. Πρόκειται για την ταινία «Ο Χει- µώνας», τα γυρίσµατα της οποίας, σύµφωνα µε πληροφορίες των «Φαινοµένων», ολοκληρώθηκαν πρόσφατα. Το φιλµ περιγράφει την ιστορία ενός επίδοξου συγγραφέα ο οποίος εγκαταλείπει απογοητευµένος τη ζωή του στο Λονδίνο και επιστρέφει στο πατρικό του στη Σιάτιστα Κοζάνης, σε ένα εγκαταλελειµµένο αρχοντικό του 16ου αιώνα (το οποίο στην πραγµατικότητα της σύγχρονης Ελλάδας αρκετοί συνδέουν µε εκδηλώσεις του παραφυσικού). Περνώντας τις περισσότερες ώρες της ηµέρας µέσα σε αυτό το παράξενο οίκηµα, θα ζήσει πολλές αλλόκοτες καταστάσεις που µπερδεύουν το πραγµατικό µε το φανταστικό και το ονειρικό. Περισσότερες πληροφορίες µπορείτε να βρείτε στο http://winter-thefilm. blogspot.gr. Θα µπορούσε άραγε ο ελληνικός κινηµατογράφος να κινηθεί σε µονοπάτια περισσότερο σύγχρονα και ταυτόχρονα εναλλακτικά, διατηρώντας τον ελληνικό του χαρακτήρα; Παρά την οικονοµική κρίση και τα χρόνια προβλήµατα χρηµατοδότησης τέτοιου είδους προσπαθειών, η πραγµατικότητα διαψεύδει τους απαισιόδοξους! 7 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ 8 KOSM ΝE W S Επιµέλεια: Θεανώ Καρούτα Ανθρωποι - Φύση, σηµειώσατε 2 Οι διαχειριστές του µεγαλύτερου πυρηνικού αντιδραστήρα παγκοσµίως, του Οσκαρσαµν στη Σουηδία, αναγκάστηκαν την περασµένη Κυριακή να κλείσουν τον αντιδραστήρα 3 των εγκαταστάσεών τους εξαιτίας της επέλασης µεδουσών! Χιλιάδες µέδουσες µπλόκαραν τους σωλήνες που µεταφέρουν κρύο νερό στις τουρµπίνες του σταθµού, καθιστώντας αδύνατη τη λειτουργία του. Ο καθαρισµός των σωλήνων από τις µέδουσες ολοκληρώθηκε τρεις µέρες µετά και οι υπεύθυνοι του σταθµού ετοιµάζονται τώρα να θέσουν τον αντιδραστήρα ξανά σε λειτουργία. Για ακόµα µία φορά αποδεικνύεται πως η µάχη µε τις δυνάµεις της φύσης δεν αποτελεί µια εύκολη υπόθεση για τον τεχνολογικά ανεπτυγµένο άνθρωπο. Ξαπλώστε και πληρωθείτε Αν θέλετε να λάβετε ένα µισθό της τάξης των 18.000 δολαρίων για µια εργασία που θα σας απασχολήσει περίπου 70 ηµέρες και το µόνο που απαιτεί από εσάς είναι να µη σηκωθείτε από το κρεβάτι, τότε δεν έχετε παρά να συµπληρώσετε την αίτηση µε τα απαραίτητα στοιχεία για την πολυπόθητη θέση που έχει προκηρύξει η NASA! Αν µια τέτοια είδηση σας φαίνεται απίστευτη, να σας ενηµερώσουµε πως η δουλειά δεν είναι όσο εύκολη ακούγεται, αφού το άτοµο που εν τέλει θα επιλεγεί θα πρέπει για τις 70 αυτές ηµέρες να µη σηκωθεί καθόλου από το κρεβάτι του! Στόχος της έρευνας είναι να µελετήσει τα αποτελέσµατα της µικροβαρύτητας στο ανθρώπινο σώµα ώστε να βρεθούν τρόποι να γίνει η επιστροφή των αστροναυτών στη Γη ευκολότερη. Η µακράς διάρκειας κατάκλιση θα κάνει το αίµα και όλα τα σωµατικά υγρά να ανεβαίνουν στο κεφάλι, όπως συµβαίνει σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας, τους µυς να ατονούν και την οστική πυκνότητα να αυξηθεί. Οσοι κριθούν ικανοί για τη θέση έχουν να περάσουν µια σειρά εξαντλητικών οργανικών και ψυχολογικών εξετάσεων από τις οποίες θα κριθεί η καταλληλότητά τους
Μυστήρια Ο Πούτιν κυνηγός ζόµπι! Ψαρεύει, κυνηγά και αθλείται. Είναι γνωστό τοις πάσι πως ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν είναι ένας δραστήριος άνθρωπος. Στο κοντινό µέλλον οι θαυµαστές του θα τον απολαύσουν να κυνηγά και ζόµπι! Οχι, δεν πρόκειται για κάποια εκστρατεία κατά µιας νέας άγνωστης απειλής, αλλά για το επερχόµενο παιχνίδι µε την ονοµασία «You don t mess with Putin», συµβατό µε τα κινητά τηλέφωνα που χρησιµοποιούν λογισµικά ios και Android! Σε αυτό ο Ρώσος πρόεδρος µάχεται κατά των αιµοδιψών πλασµάτων των οποίων αρχηγός είναι ο Ρασπούτιν! Το µυαλό πίσω από την ιδέα για το νέο αυτό παιχνίδι είναι ο γνωστός στο χώρο των video games, Βέλγος Michele Rocco Smeets, που πρόσφατα είχε λανσάρει σε παιχνίδι το ανθρωποκυνηγητό που είχαν εξαπολύσει οι αµερικανικές µυστικές υπηρεσίες κατά του Snowden. Οπως δήλωσε ο ίδιος, επέλεξε τον Πούτιν για το «ρόλο» επειδή είναι ένας δραστήριος και σκληρός άντρας, που δεν φοβάται να λερώσει τα χέρια του και του ταιριάζει γάντι το προφίλ του σούπερ ήρωα! Το παιχνίδι θα είναι διαθέσιµο στην αγορά στα τέλη του Οκτώβρη. O Bigfoot ζει! Γι αυτό τουλάχιστον προσπαθούν να πείσουν την κοινή γνώ- µη οι επιστήµονες που έχουν αφιερώσει χρόνια έρευνας για τον εντοπισµό του πασίγνωστου πλάσµατος της Κρυπτοζωολογίας. Σχετικές φωτογραφίες, στοιχεία και βίντεο παρουσιάστηκαν την περασµένη Πέµπτη στο Ντάλας των ΗΠΑ, από µια οµάδα ερευνητών µε την ευφάνταστη ονοµασία «Οµάδα Γονιδιώµατος του Sasquatch» (µία από τις ονοµασίες του Bigfoot). Ο επικεφαλής της οµάδας, ο γενετιστής dr Melba Ketchum, είπε στην οµιλία του πως ο κυριότερος στόχος τους, µετά την επίλυση του µυστηρίου γύρω από το παράξενο πλάσµα, είναι να πείσουν τον κόσµο πως πρόκειται για µια άκρως σοβαρή, επιστηµονική έρευνα, οι εργασίες της οποίας τα τελευταία πέντε χρόνια µόνο έχουν κοστίσει 500.000 δολάρια. Παράλληλα, πρόσθεσε πως η χρηµατοδότησή τους γίνεται αποκλειστικά από δωρεές επιχειρηµατιών που πιστεύουν στο σκοπό των ερευνών τους. Το συµπέρασµα στο οποίο κατέληξαν τόσο ο Ketchum όσο και ο Adrian Erickson, ο επιχειρη- µατίας-χρηµατοδότης, είναι πως στις ΗΠΑ δεν υπάρχει ένα, αλλά πολλά τέτοια πλάσµατα. Παρ όλα αυτά, σηµείωσαν και τη σχετική αρνητική προδιάθεση των συµπολιτών τους, που έχοντας πειστεί πως δεν πρέπει να πιστεύουν στην ύπαρξη τέτοιων πλασµάτων, δεν βοηθούν τις έρευνες καταθέτοντας στοιχεία και µαρτυρίες που πιθανώς µπορεί να διαθέτουν. 9 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ 10 KOSM ΝE W S Επιµέλεια: Θεανώ Καρούτα Ενα υβριδικό λαχανόφυτο! Βρετανοί επιστήµονες κατάφεραν να δηµιουργήσουν για πρώτη φορά την τοµατοπατατιά για χάρη της φυτοκοµικής εταιρίας Thomson and Morgan. Το φυτό-υβρίδιο διατίθεται στο εµπόριο για όποιον επιθυµεί να διαθέτει τις δικές του τοµάτες και πατάτες αλλά βαριέται ή δεν έχει το χρόνο να περιποιείται δύο φυτά ταυτόχρονα. Οι υπεύθυνοι της εταιρίας έσπευσαν να ξεκαθαρίσουν ότι δεν έχει γίνει καµία γενετική τροποποίηση στο φυτό και το δηµιούργηµά τους είναι απλά αποτέλεσµα της παραδοσιακής µεθόδου του µπολιάσµατος. Και άλλες τέτοιες προσπάθειες φυτών-υβριδίων έχουν γίνει στο παρελθόν, όµως εγκαταλείπονταν µε τον καιρό κυρίως γιατί η γεύση τους δεν ήταν η αναµενόµενη. Αυτή είναι η πρώτη φορά που η ιδέα για ένα τέτοιο προϊόν δείχνει να βρίσκει θερµή ανταπόκριση από το καταναλωτικό κοινό. Η θανάσιµη λίµνη Μοιάζει ειδυλλιακή, παρ όλα αυτά η επαφή µε τα νερά της µπορεί να µετατρέψει τον οποιονδήποτε κυριολεκτικά σε στήλη άλατος! Ο λόγος για τη λίµνη Νάτρον στην Τανζανία, µία από τις πιο ζεστές και αλκαλικές λίµνες του κόσµου, µε τη θερµοκρασία του νερού της να ξεπερνά τους 50 βαθµούς και το ph να φτάνει το 10,5. Το νάτρον, το ορυκτό που έχει δώσει το όνοµά του στη λίµνη, που αποτελείται από ανθρακικό νάτριο και µικρές ποσότητες µαγειρικής σόδας, είναι υπεύθυνο για την απασβέστωση των οργανισµών που έρχονται σε επαφή µε το νερό. Η λίµνη φιλοξενεί γενικά ελάχιστες µορφές ζωής, όπως µικροοργανισµούς, ένα είδος ψαριού και άλγη, περιβάλλεται όµως από τη µακάβρια έκθεση πουλιών και άλλων ζώων που έκαναν το λάθος να πέσουν στα νερά της. Εντυπωσιακές φωτογραφίες από τη Νάτρον τράβηξε πρόσφατα ο φωτογράφος και λάτρης της Αφρικής Nick Brandt, δίνοντας σε όλους µας τη δυνατότητα να απολαύσουµε το απόκοσµο αυτό θέαµα.
Μυστήρια Καρύδα ύποπτη µαγείας Οι εκλογικές αναµετρήσεις είναι ικανές να τρελάνουν τους ανθρώπους κι αυτό είναι κάτι που ειδικά για τους Ελληνες δεν χρήζει περαιτέρω ανάλυσης. Παρ όλα αυτά, για τους κατοίκους στις Μαλδίβες, η ρήση έχει πλέον αποκτήσει βαρύνουσα σηµασία! Πιο αναλυτικά, τις πρώτες ηµέρες του Σεπτεµβρίου και λίγο πριν από τις προεδρικές εκλογές, οι Αρχές της χώρας εντόπισαν στο προαύλιο ενός σχολείου στο νησί Guraidhoo µια καρύδα. Οι ντόπιοι πίστεψαν ότι είναι καταραµένη και φορέας µαύρης µαγείας µε σκοπό να επηρεάσει το αποτέλεσµα των εκλογών. Ετσι κάλεσαν τις Αρχές ζητώντας τη σύλληψή της! Το γεγονός ότι το σχολείο θα λειτουργούσε ως εκλογικό κέντρο έπεισε τους αστυνοµικούς να συλλάβουν την ύποπτη καρύδα, να οργανώσουν περιπολίες και περιφρούρηση στο σχολικό κτίριο, αλλά και να ζητήσουν βοήθεια από ένα «λευκό» µάγο ώστε να επαναφέρει το φρούτο στην τάξη Τα ΑΤΙΑ εµπνέουν Μια έκπληξη περίµενε τους µαθητές του ηµοτικού Σχολείου στην περιοχή North Harringay στο Λονδίνο, όταν πριν από µερικές ηµέρες έφτασαν στο σχολείο τους και αντίκρισαν έναν ιπτάµενο δίσκο να έχει συντριβεί στο προαύλιο! Η φαντασία των παιδιών οργίαζε τις στιγµές που παρακολουθούσαν τον αξιωµατικό που στο µεταξύ είχε καταφτάσει για να συλλέξει δείγµατα του άγνωστου αντικειµένου. Στη συνέχεια, προς απογοήτευση των µαθητών, αποκαλύφθηκε πως επρόκειτο για µια ιδιαίτερα έξυπνη ιδέα της δασκάλας Λογοτεχνίας του σχολείου, Emma Hassan, προκειµένου να ερεθίσει τη φαντασία των µαθητών της. Μια ιδέα που υλοποίησε µε τη βοήθεια ενός γονιού µε «καλλιτεχνικές ανησυχίες» (που κατασκεύασε τον ιπτάµενο δίσκο) και ενός αξιωµατικού του τοπικού Αστυνοµικού Τµήµατος. Το όλο γεγονός φάνηκε να έχει αποτελέσµατα, αφού οι επόµενες ηµέρες κύλησαν µε τους µαθητές να αναπτύσσουν τις ιδέες τους µε ενθουσιασµό για τις συνέπειες της µελλοντικής έλευσης ενός εξωγήινου πολιτισµού στον πλανήτη µας. 11 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ 12 Οι αµβούλιοι θεοί ήταν ένα προσωνύµιο που χρησιµοποιούσαν οι αρχαίοι Λάκωνες για ένα σύστηµα ιερής τριάδος, η οποία απαρτιζόταν από τον ία, την Αθηνά και τους ιοσκούρους (Κάστορα και Πολυδεύκη). Οι τελευταίοι, κατά τη λακωνική πίστη, είχαν την ικανότητα να παρατείνουν την ανθρώπινη ζωή! Αλλωστε οι Κάστωρ και Πολυδεύκης γεννήθηκαν στην πόλη Θεράπνη της Λακωνίας, πλάι στον Ευρώτα, µια πόλη σχετιζόµενη µε την πνευµατική θεραπεία. Του Γιώργου Λεκάκη, info@lekakis.com Αµβούλιοι θεοί Η Aγία ιαµατική τριάδα των αρχαίων Λακώνων
Οι βωµοί του Αµβουλίου ιός, της Αµβουλίας Αθηνάς και των Αµβουλίων Τυνδαριδών ιοσκούρων δεν απείχαν πολύ απ αυτόν του Καρνείου (Απόλλωνος) και του ιονύσου Κολωνάτα (Κολωνάτη), ο οποίος έκειτο στην Κολώνα και στον οποίο έθυον οι Σπαρτιάτες οπαδοί του, οι λεγό- µενοι ιονυσιάτες. (Παυσανίας, 3.13.6). Πρόκειται, λοιπόν, για µια ιαµατική ιερή τριάδα, η λατρεία της οποίας εξαπλώθηκε από τη Λακωνία στην Ιταλία και από εκεί στη λοιπή Ευρώπη. Η «περίεργη» ρίζα αµβ- συνδέεται άλλοτε µε πνευµατικά κατορθώµατα και άλλοτε µε φθοροποιά (αµβλόω, άµβλωσις). Το µυστικό της αντιγήρανσης Οι ιερείς των αµβουλίων θεών γνώριζαν, προφανώς, τον τρόπο και τη µέθοδο µε την οποία µπορεί να παραταθεί η ζωή, να πάρει αναβολή η φθορά, δηλαδή ο θάνατος. Η εξήγηση και η λύση του µυστηρίου αυτού δεν έρχεται µέσα από την επιστήµη της Αρχαιολογίας, αλλά µέσα από τη σοφή ελληνική τέχνη και παράδοση της ετυµολογίας. Οι αµβούλιοι θεοί, λοιπόν, µπορούσαν και έδιναν µία αναβολή (< αµβολά (δωρ.)/ αµβολή (ιων.)/αµβολίη - Απολλ. Ρόδ.) του θανάτου. Με ποιον τρόπο; Αµβολάδην/ αναβολάδην, ένα ιωνικό και ποιητικό επίρρηµα, που σηµαίνει «µε αναβολή, µε παράταση του καιρού εξ υποβολής» (Ηρόδ.). Βλέπουµε, λοιπόν, εδώ και το στοιχείο της πίστεως (υποβολής). Οι σοφοί µας συγγραφείς µας εξηγούν µε ποιους τρεις τρόπους η αρχαία αγία τριάδα των Λακώνων πετύχαινε αυτήν την αναβολή του θανάτου, που ήταν η µυστική διδασκαλία-συµβουλή των αµβουλίων: Με κάχλασµα (χόχλασµα) του νερού, όταν αυτό βράζον αναπηδά (Οµηρος, «Ιλιάδα»). Σε συνδυασµό µε έντονη φωνή, µε επανάληψη και διαδοχή του µέλους, για τους ψάλλοντες (Οµηρος, Πίνδαρος). Αλλωστε η ρίζα αµ- πολλάκις αντικαθιστά την πρόθεση «ανά», η οποία δηλώνει επανάληψη. Και σε συνδυασµό Φαίνεται πως οι διθύραµβοι ήσαν µακροσκελείς ωδές, γι αυτό υπήρχαν και οι αµβολές/διαναβολές/αναβολές τους, που ήταν περιλήψεις αυτών (συνήθως η αρχή και το προοίµιον), για πιο πρακτικούς και χρηστικούς λόγους. Οι ποιητές των διθυράµβων ελέγοντο και κυκλιοδιδάσκαλοι ή ασµατοκάµπτες ερευνα µε συγκεκριµένη κίνηση και στάση του σώµατος: Αµβολαδίς/αναβολαδίς, που σηµαίνει µε υψωµένα τα χέρια προς τα πάνω και κάνοντας οκνηρέςαργοπορητικές κινήσεις (αµβολιεργός = οκνός, αµελής > αµβολιεργώς) Ησίοδος, Op. 413, Πλούταρχος, Καλλίµαχος. Σκεφτόµενος κλασικά ιατρικά το συνδυασµό αυτών των θεραπειών, οδηγούµαι στο συµπέρασµα πως η αγία ιαµατική τριάδα των Λακώνων ήταν ένα κέντρο φυσικής αποκατάστασης, αφού περιελάµβανε θεραπεία για πνευµονικές και ψυχικές παθήσεις, σε συνδυασµό µε φυσιοθεραπεία. Ισως επρόκειτο για ένα «στρατιωτικό νοσοκοµείο», θα λέγαµε σή- µερα, για τους πολλούς τραυµατίες που είχαν οι Σπαρτιάτες. Αλλά επειδή αναφέρεται πως µε αυτούς τους τρεις «απλούς» τρόπους πετύχαιναν οι ιερείς της αµβουλίας τριάδος την παράταση της ζωής, θα καταφύγουµε και πάλι στη γλώσσα: Κάνοντας άµβλυνση, δηλαδή αφαιρώντας την οξύτητα/τοξικότητα, δηλαδή τα δηλητήρια απ τον οργανισµό των ανθρώπων. Παρακάτω θα προσπαθήσω να αναλύσω/αποκωδικοποιήσω πώς γινόταν αυτή η αρχαία αποτοξίνωση: Ρωµαϊκά αγάλµατα του 3ου µεταχριστιανικού αιώνα που απεικονίζουν τους ιόσκουρους Κάστορα και Πολυδεύκη. 13 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ 14 Θεραπεία µε ήπια άσκηση και υπνοθεραπεία Παράλληλα στο ιαµατικό σύστηµα των αµβουλίων θεών, ο ασθενής ασκείτο και απευθυνόταν µε ανάταση προς το θείο. Παραδίδεται µια συγκεκριµένη στάση σώµατος -που απαντάται συχνάκις και στα ειδώλια των µινωικών ιερών κορυφής, κατ εξοχήν κέντρα πνευµατικής θεραπείας- και είναι η συνήθης ελληνική στάση δεήσεως ή σχέσεως επικοινωνίας πιστού µε τον θεό του. (Αργότερα, µε την επιβολή του Χριστιανισµού, ο Ελλην έχασε αυτήν την ορθή στάση του απέναντι στο θεό του και κατέληξε προσκυνητής, σκυφτός, καµπουριασµένος και δούλος απέναντί του. Αυτό άλλαξε άρδην την ψυχολογία του). Ο ασθενής, λοιπόν, έκανε και ελαφρές, χαλαρές/χαλαρωτικές κινήσεις και περιπάτους. Είναι γνωστό πως όσο πιο κατεβασµένους ρυθµούς έχει κανείς, όσο πιο αργές κινήσεις κάνει, τόσο παρατείνει τη ζωή του - κάτι που µπορεί να παρατηρηθεί εύκολα και στη φύση, αφού τα βραδυποριακά ζώα (χελώνες κ.ά.) ζουν περισσότερο από τα ωκύποδα. Εκ της διαδόσεως της αµβουλίας ιατρικής επέρασε στα λατινικά η λέξις ambulaveritis να σηµαίνει περίπατος (> αγγλ. amble / ambulate > ambulatory = περιπατητικός κ.λπ.). Επειδή αµβροσιακά (θεϊκά) αναφέρονται από τον Οµηρο και η νύχτα («αµβροσίη νυξ») και ο ύπνος. Θεωρώ πως µέσα στην ήπια θεραπεία διά χαλαρώσεως των αµβουλίων εµπερικλείεται και η σήµερα γνωστή ως υπνοθεραπεία. Θεραπεία µε νερό Το κυριότερο «φάρµακο» που συνιστούσε η αµβούλια ιατρική ήταν υγρό, µε βασικό συστατικό το νερό. Ενα νερό όµως «πειραγµένο». Η θεραπεία γινόταν σε ένα υγρό περιβάλλον, αποστειρωµένο, στο οποίο έβραζαν άµβωνες (λεκάνες) µε νερό. Το βράσιµο του νερού δεν είναι απαραίτητο να γινόταν µε εστίες και καζάνια. Μπορεί να γινόταν µε την ηχοβόληση χάλκινων αγγείων, σε µια συγκεκριµένη συχνότητα. Ο ασθενής, λοιπόν, προφανώς οδηγείτο σε έναν τέτοιο χώρο, στον οποίο επιδρούσε µια συγκεκριµένη συχνότητα, η οποία δεν ήταν στο ακουστικό του φάσµα µεν, έκανε το νερό των δοχείων να βράζει δε (αµβολάδην εσήµαινε και αναζέων). Εδώ φαίνεται να επενεργεί ο Αµβούλιος Ζευς για να ζέει το νερό. Ενας άλλος τρόπος µε τον οποίο Από το Μενελάιον της αρχαίας Θεράπνης. µπορούσαν να βράζουν τα νερά ήταν η ενέργεια εκ του ηλέκτρου, ο... ηλεκτρισµός (> λατ. electro, κεχριµπάρι). Γιατί το ζωικό ήλεκτρο καλείται άµβρα. Και η ρητίνη αυτή amber (ιταλ. ambra, γαλλ. amber, κλπ.)... Σε τόπο όπου βράζουν νερά, ακόµη και σήµερα, θεραπεύονται το άσθµα και η δύσπνοια. Γι αυτό εκ των αµβουλίων ιταλιστί καλείται η δύσπνοια και το άσθµα ambascia. Η δε γνωστή µαγική επωδός abracadabra, που κατά την Ιατροφιλοσοφική του Κόιντου Σερένιου Σαµµωνικού (3ος αι. µ.χ.) σηµαίνει «ο κόσµος πρέπει να πίνει νερό», έχει σχέση µε τα όσα ιατρο- µαγικά συνέβαιναν εδώ! Βέβαια η υδροθεραπεία, η ποσιθεραπεία κ.λπ. έχουν πολλάκις αναφερθεί από την αρχαιότητα έως σήµερα. Ακόµα και η θρησκεία της αφρο-καραϊβικής, η vodoun (γνωστότερη ως βουντού), σηµαίνει «αντλώ νερό».
ερευνα Για όλα αυτά χρειαζόταν ένα ορισµένο περιβάλλον. Με τη µετοίκηση των Ελλήνων ιατρών εκτός Ελλάδος, µετοίκησαν και οι λέξεις µας. Ετσι, ambiente ιταλιστί σηµαίνει περιβάλλον (> γαλλ. ambient > αγγλικά ambient, ο περικλείων, ο περιβάλλων κ.λπ.). Οπως οι ιατροί του Μαλεάτα Απόλλωνος της Επιδαύρου (> malato), οι ιερείς της φαρµακεύτρας Μήδειας (> medici > Μεδίκοι) και οι αµβούλιοι ιατροί θα πρέπει να τιµήθηκαν δεόντως στην Ιταλία (> αmbasciatore, πρέσβεις)... Θεραπεία µε ήχο-µουσική Στην αµβούλια ιατρική, ο ασθενής τραγουδούσε. Ηταν γνωστές οι ευεργετικές ιδιότητες του επαναλαµβανόµενου ήχου-µέλους, η επαναλαµβανόµενη αρ- µονία, µελωδία, στον ίδιο τον ψάλλοντα και µετά, κατ επέκτασιν, στον ακροατή. Το µουσικό αυτό φαινόµενο λέγεται «κύκλος». Είναι κάτι που συνέβαινε στη Στοά της Ερµιόνης (όπου ο ήχος/ηχώ επαναλαµβανόταν τρις) και στην Επτάηχο Στοά της Ολυµπίας, όπου ο ήχος/ηχώ επαναλαµβανόταν επτά φορές (βλ. σχ. Γ. Λεκάκης «Μουσικής Μύησις»). Εάν ψάξουµε καλά µέσα στις λέξεις θα βρούµε ότι ο ασθενής τραγουδούσε ιάµβους και διθυράµβους! Αµφότεροι έχουν θρακική καταγωγή και σχέση. Εδώ φαίνεται να επενεργεί η Αµβουλία Αθηνά για να (εµ)πνεύσει τους ποιητάς και τους µουσικούς. Ο ίαµβος είναι ένα µέτρο που εφηύρε η Ιάµβη, θυγατέρα του Πανός και της νύµφης Ηχούς, γεννηθείσα στη Θράκη. Αυτή έγινε η θεράπαινα της Μετανείρας, συζύγου του Ιπποθόωντος ή του Κελεού, µεγάλως λατρευοµένη στην Ελευσίνα. Οταν η ήµητρα, αναζητώντας την απαχθείσα κόρη της, έφθασε στην Ελευσίνα, η σεβαστή Μετάνειρα, χωρίς να γνωρίζει ποια είναι, την εκάλεσε στην οικία της και της ανέθεσε την ανατροφή του υιού της, ηµοφώντος. Η Θράσσα Ιάµβη είδε την ξένη θλιµµένη, την κάθισε σε ένα σκαµνί Ηταν γνωστές οι ευεργετικές ιδιότητες του επαναλαµβανό- µενου ήχου-µέλους, η επαναλαµβανό- µενη αρµονία, µελωδία, στον ίδιο τον ψάλλοντα και µετά, κατ επέκτασιν, στον ακροατή. Το µουσικό αυτό φαινόµενο λέγεται «κύκλος». Είναι κάτι που συνέβαινε στη Στοά της Ερµιόνης και στην Επτάηχο Στοά της Ολυµπίας και της τραγούδησε αστεϊσµούς. Ετσι της προξένησε χαρά! Οταν µαθεύτηκε η θεϊκή φύση της φιλοξενουµένης, η είδηση διαδόθηκε αστραπιαία. Το τραγούδι της, αφού προξένησε θεϊκή ευφορία, αντιγράφηκε. Και προς τιµήν της το µέτρο ονο- µάσθηκε ιαµβικό! Ετσι, το ιαµβικό µέτρο έµεινε χαρακτηριστικό αναγκαίο για κάθε χαρούµενο τραγούδι. Το ιαµβικό άσµα, λοιπόν, έγινε βασικό «συστατικό» των ελευσινίων µυστηρίων, συνοδευόταν από αυλό (ιαµβαυλέω σηµαίνει συνοδεύω δι αυλού ιαµβικούς στίχους), ενώ και η ιαµβύκη (ίσως και η µεταγενέστερη σαµβύκη) ήταν ένα ειδικό τρίγωνο µουσικό όργανο, που θεωρούσαν το καταλληλότερο για τους χαρούµενους στίχους του ιάµβου. Η προέλευση του διθυράµβου Ο (ακόµη πιο αινιγµατικός) διθύραµβος ήταν και επίθετο του ιονύσου, άρα ένα άσµα απευθυνόµενο σε αυτόν και σχετιζόµενο µε αυτόν. Αλλωστε ο διθύραµβος Η γέννηση της Αθηνάς µέσα από το κεφάλι του ία. 15 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
eλευθεροσ tυποσ φαινομενα 16 γράφηκε για να υμνήσει τον αγαπημένο θεό, που ετράφη σε ένα «δίθυρο» σπήλαιο (στη Νύσσα). Η παραβολή αυτή μιλά για τις δύο θύρες από τις οποίες εισήλθε ο (Διθυραμβογενής) Διόνυσος (Ανθολ.) στη ζωή: α. Το γυναικείο αιδοίο (ελέγετο και άμβων), τη μήτρα (σπήλαιο), της Σεμέλης και β. το μηρό του Διός (μήτρα και μηρός έχουν την ίδια ρίζα). Ο Διόνυσος, λοιπόν, γεννήθηκε δις («δις θύραζε βεβηκώς»). Οταν δε ελύθη το ράμμα στο μηρό του Διός, ίνα γεννηθεί ο Διόνυσος, ο Ζευς φώναζε «λύθι ράμμα, λύθι ράμμα!». Αυτή η λυθίραμμος βοή του Διός έγινε διθύραμβος, ένα μυστικό άσμα που τραγουδούσε το μυστικιστικό τρόπο με τον οποίο δισήλθε ο Διόνυσος στη ζωή! Αρα ήταν ένα τραγούδι που υμνούσε τη ζωή και το μαγικό τρόπο με τον οποίο αυτή συλλαμβάνεται και ενσαρκώνεται. Αυτό ήθελε έναν ιδιαίτερο προστάτη, μια μούσα με συγκεκριμένη αποστολή, κι αυτή ήταν η Διθυραμβοχώνη Μούσα, αυτή που έχυνε διθυράμβους. Ο διθύραμβος ήταν μια ωδή «εξημμένης, ταραχώδους και μεγαλοστόμου εμπνεύσεως» με «υψηλό ενθουσιασμό και υπερβολικές λέξεις σε ένα ίδιον μέλος» και είχε λέξεις στομφώδεις («ουκ έστι διθύραμβος, οίχ ύδωρ πίνης» - Επίχ.). Η μελωδία του βασιζόταν στη φρυγία αρμονία. Ο πρώτος που έγραψε διθυράμβους ήταν ο σπουδαίος Αρίων, από τη Μέθυμνα. Αυτός που επέφερε τις περισσότερες καινοτομίες στο διθύραμβο ήταν ο Μελανιππίδης από τη Μήλο. Φαίνεται πως οι διθύραμβοι ήσαν μακροσκελείς ωδές, γι αυτό υπήρχαν και οι αμβολές/διαναβολές/αναβολές τους, που ήταν περιλήψεις αυτών (συνήθως η αρχή και το προοίμιον), για πιο πρακτικούς και χρηστικούς λόγους. Οι ποιητές Η γνωστή μαγική επωδός abracadabra, που κατά την Ιατροφιλοσοφική του Κόιντου Σερένιου Σαμμωνικού (3ος αι. μ.χ.) σημαίνει «ο κόσμος πρέπει να πίνει νερό», έχει σχέση με τα όσα ιατρο-μαγικά συνέβαιναν εδώ! Βέβαια η υδροθεραπεία, η ποσιθεραπεία κ.λπ. έχουν πολλάκις αναφερθεί από την αρχαιότητα έως σήμερα των διθυράμβων ελέγοντο και κυκλιοδιδάσκαλοι ή ασματοκάμπτες. Οι διθύραμβοι χορεύονταν κιόλας και μάλιστα κυκλικά (ήσαν κύκλιοι χοροί) γύρω από τους βωμούς. Αυτοί απετέλεσαν την αρχή του δράματος. Και όλα αυτά συνδέονται με το φαινόμενο της επαναλήψεως του ήχου (και της εικόνος), του κύκλου, για το οποίο μίλησα προηγουμένως. Πρώτοι που έβαλαν χρώμα (χρωματική) στους διθυράμβους ήταν ο Δημόκρητος από τη Χίο και ο Θεοξενίδης από τη Σίφνο. Ετσι, λοιπόν, ίαμβος και διθύραμβος ήταν τραγούδια που υμνούσαν τη ζωή, το χορό, το γλέντι, το κέφι. Ζωηροί και δυνατοί διονυσιακοί ρυθμοί, με ένταση, που έφερναν πανικό (εκ του Πανός). Τα θρακιώτικα παραδοσιακά τραγούδια και οι χοροί αποτελούν σύγχρονες επιβιώσεις τους. Ο ρόλος του Διονύσου Αμφότερα υμνούσαν το θρίαμβο της ζωής! Ο θρίαμβος ήταν εορτή των πόλεων, που ετελείτο όταν ανθούσαν οι συκιές. Κατά την ελληνική παράδοση, τη συκιά την είχε βρει πρώτος ο Διόνυσος, ευλόγησε τους καρπούς της και τους προσέφερε στους ανθρώπους. (Γι αυτό αργότερα το δώρο του Διονύσου κατασυκοφαντήθηκε τόσο από τους μισούντες τη χαρά χριστιανούς. Τόσο, που λένε πως ο Χριστός καταράστηκε το δένδρο της
ερευνα Ερείπια της Θεράπνης µε θέα στον ποταµό Ευρώτα. Οι ιερείς των αµβουλίων θεών γνώριζαν, προφανώς, τον τρόπο και τη µέθοδο µε την οποία µπορεί να παραταθεί η ζωή, να πάρει αναβολή η φθορά, δηλαδή ο θάνατος. Η εξήγηση και η λύση του µυστηρίου αυτού δεν έρχεται µέσα από την επιστή- µη της Αρχαιολογίας, αλλά µέσα από τη σοφή ελληνική τέχνη και παράδοση της ετυµολογίας συκιάς!). Στην αρχαία εορτή του Θριάµβου, λοιπόν, παιδιά περιέτρεχαν µε σύκα και έπαιζαν µε τα φύλλα συκής, τις θρίες, προσφέροντας τετρά- µετρα ιαµβεία (δηλαδή τραγούδια γραµ- µένα σε ιαµβικό µέτρο γιορτή ανάλογη µε τα σηµερινά κάλαντα). Και αυτή η γιορτή ήταν υπέρ του ιονύσου, ο οποίος ελέγετο γι αυτό και Θρίαµβος ιόνυσος, γιατί κάποτε ο θεός εποίησε ένα στέφανο συκής και «όντως εθριάµβευσε»: Πέρασε από µέσα απ αυτόν! Αλλοτε πάλι, ο ίδιος θεός «βγήκε» για θήρα λεόντων και γύρισε έχοντας ζεύξει στο άρµα του λέοντες! Τον είπαν τότε και θηρίαµβο! Εµεινε, λοιπόν, παροιµιωδώς κάθε σπουδαία νίκη, αλλά και η επίδειξη νίκης και η ποµπή της, να καλείται θρίαµβος (> λατ. triumphus κ.λπ.)! Αυτά τα θαύµατα (θα τα έλεγαν οι χριστιανοί), οι νίκες του ιονύσου, κατά των κινδύνων, κατά του θανάτου, υπέρ της ζωής, δηµοσιοποιήθηκαν γρήγορα στις πόλεις και τραγουδήθηκαν, υµνήθηκαν, χορεύτηκαν, γιορτάστηκαν. Γι αυτό και το ρήµα θριαµβεύω σήµαινε και δηµοσιεύω. Ο κόσµος αγάπησε και θαύµασε τον ιόνυσο. Ετσι, από το θρίαµβο του ιονύσου δηµιουργήθηκε το θάµβος, η έκπληξη (< θήπω = εκπλήσσοµαι). Θαυµάζω σηµαίνει µένω έκθαµβος, από τη θέα θάµβους, θαµπώνοµαι... Και για να θαυµάσω, να δηµιουργήσω θάµβο, θαµπάδα, θα πρέπει να αµβλύνω τα µάτια (> mat) µου, να απελευθερωθώ από την πλάνη που µου δηµιουργούν το αισθητήριο όργανο της οράσεως, ο οφθαλµός, συνεργεία του εγκεφάλου... Το β µέρος της µελέτης του Γιώργου Λεκάκη στο τεύχος της επόµενης εβδο- µάδας: Θεραπεία µε διατροφή. Η αµβούλια Ιατρική εκτός Ελλάδος. Αµβροσία και αµβροσία στη Μυθολογία. Το ποτό των αµβουλίων. ΠΗΓΕΣ Λεκάκης Γ. «Μουσικής Μύησις», εκδ. Madmelody, 2012. Λεκάκης Γ. «Λακώνων Γη», υπό έκδοσιν. Smith W. sir-τσιβανόπουλος Σωκρ. «Λεξικόν των ελληνικών και ρωµαϊκών αρχαιοτήτων», εν Αθήναις, εκδ. Ευ. Κοφινιώτη, τυπ. «Ο Παλαµήδης», 1890. «Λεξικόν της ελληνικής γλώσσης», του Ανθ. Γαζή, α έκδ., Βιέννη, β έκδ. Κ. Γκαρπόλα του Ολυµπίου, Αθήναι, 1839. Το «Στοιχειώδες Λεξικόν της ελληνικής γλώσσης», τυπ. Α. Κοροµηλά, 1852. Το «Επίτοµον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν» της Πρωίας, επιµ. Γ. Ζευγώλη, 1932. Τα ετυµολογικά λεξικά (Μέγα, Γουδ., Λιντλ-Σκοττ κ.λπ.). Who is who: Ο Γιώργος Λεκάκης είναι συγγραφέας (περισσότερων από 40 βιβλίων) και δηµοσιογράφος. Είναι µέλος του.σ. της Εταιρείας Μελέτης Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας (ΕΜΑΕΜ) και του.σ. της Επιτροπής Ενηµερώσεως επί των Εθνικών Θεµάτων. Αναζητήστε περισσότερες πληροφορίες για τη δράση και το έργο του µέσα από την προσωπική του ιστοσελίδα www.lekakis.com. 17 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ 18 Εναλλακτική θέα Το Μάτσου Πίτσου στο Περού αποτελεί δίχως αµφιβολία ένα από τα πιο ξεχωριστά αρχαιολογικά αινίγµατα του πλανήτη µας. Οι εντυπωσιακές φωτογραφίες από τις απόκρηµνες βουνοκορφές των Ανδεων που φιλοξενούν τα απαράµιλλης οµορφιάς κτίρια της χαµένης πόλης των Ινκας µαγεύουν στη στιγµή το θεατή. Πόσοι όµως από εσάς είχατε µέχρι σήµερα τη δυνατότητα να δείτε τη θέα που απολάµβαναν οι κάτοικοι του Μάτσου Πίτσου; Σε αυτό το δισέλιδο σας δίνεται η ευκαιρία!
εικονες 19 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ 20 ΘΑΝΑΣΗΣ ΒΕΜΠΟΣ Το πνεύµα του χρόνου Η διαχρονική εκδήλωση του παραφυσικού στην Ελλάδα
συνεντευξη Εδώ και µερικούς µήνες κυκλοφορεί το βιβλίο «Το πνεύ- µα του χρόνου: Οψεις του παραφυσικού στην Ελλάδα» (εκδ. «αιδάλεος»), από το συγγραφέα Θανάση Βέµπο, που προβάλλει την ιστορία της εκδήλωσης των παραφυσικών φαινοµένων στη χώρα µας από το 1850 έως το 1990, αναλύει τις κοινωνικές προεκτάσεις τους και παρουσιάζει το ρόλο των ελληνικών ΜΜΕ στη διάδοση του παράδοξου. Το συνολικής έκτασης 700 σελίδων συγγραφικό έργο (ίσως το σηµαντικότερο βιβλίο εναλλακτικής αναζήτησης που έχει εκδοθεί την τελευταία δεκαετία στη χώρα µας, αν και αναγνωρίζω πως η άποψή µου είναι καθαρά υποκειµενική) έχει ήδη καταφέρει να προκαλέσει ποικίλες συζητήσεις στους κύκλους των Ελλήνων αναζητητών. Στα «Φαινόµενα» δεν µπορέσαµε να αντισταθούµε στον πειρασµό: «Βουτήξαµε» στις εκατοντάδες σελίδες του, παρακολουθήσαµε τη διαχρονική εµφάνιση των ανεξήγητων φαινοµένων στη χώρα µας και επικοινωνήσαµε µε το συγγραφέα για να λύσουµε όλες τις απορίες µας! Του Μηνά Παπαγεωργίου, mpapageorgiou@e-typos.com Πρόσφατα κυκλοφορήσατε από τις εκδόσεις «αιδάλεος» το νέο σας βιβλίο µε τίτλο «Το πνεύµα του χρόνου: Οψεις του παραφυσικού στην Ελλάδα». Πείτε µας λίγα λόγια για το περιεχόµενό του. Αποτελεί µια περιπλάνηση στη Νεότερη Ελληνική Ιστορία σε ό,τι αφορά τη σχέση της ελληνικής κοινωνίας µε το παραφυσικό. Ο υπότιτλος, «Οψεις του παραφυσικού στην Ελλάδα», παραπέµπει στην εκάστοτε εικόνα που είχε η ελληνική κοινωνία για τα φαινόµενα αυτά, κοντολογίς το πώς τα εκλάµβανε η εκάστοτε εποχή. Πρόκειται για µια πολύ σηµαντική πτυχή της έρευνας του παραφυσικού που άπτεται της Κοινωνιολογίας, της Ψυχολογίας, της Ανθρωπολογίας, ακόµα και της πολιτικής - σε πρώτη τουλάχιστον ανάγνωση. Και λέω σε πρώτη, επειδή υπάρχουν πολλά επίπεδα ανάγνωσης του βιβλίου. Σε πρώτο επίπεδο ο αναγνώστης µπορεί απλώς να περιπλανηθεί στο περίπλοκο µωσαϊκό αυτής της σχέσης. Σε δεύτερο και το τρίτο επίπεδο υπάρχουν διαφορετικές διαδροµές και τοπία. Το βιβλίο έρχεται να ρίξει φως σε µια παραµεληµένη διάσταση της έρευνας του παραφυσικού, δηλαδή την κοινωνιολογική/ανθρωπολογική. εν προσπαθώ να «αποδείξω» αν «έγινε όντως» το τάδε ή το δείνα φαινόµενο, αλλά τι αυτό σήµαινε σε γενικότερο πλαίσιο, τόσο στην εποχή εκείνη όσο και στη δική µας. Γιατί ο παροντισµός, το θεµελιώδες αλλά αναπόφευκτο λάθος να κρίνουµε το παρελθόν µε τα κριτήρια του παρόντος, αποτελεί πανίσχυρο παραµορφωτικό φακό. Μπορείτε να µας εξηγήσετε την έννοια του πνεύµατος του χρόνου όπως την προσεγγίζετε µέσα από το βιβλίο; Υπάρχει ο όρος genius loci, που σηµαίνει «πνεύµα του τόπου», το ηµι-µυστικιστικό άπιαστο «κάτι» που αποπνέει ένας τόπος, ένας χώρος, µια πόλη, µια χώρα ή µια ήπειρος. Θεωρώ ότι υπάρχει ένα αντίστοιχο «πνεύµα» που δεν αφορά το χώρο, αλλά το χρόνο. Αυτό είναι το genius tempori ή πνεύµα του χρόνου. Ορίζω ως genius tempori τη χαρακτηριστική «ταυτότητα» και «προσωπικότητα» µιας συγκεκριµένης εποχής, ενός συγκεκριµένου έτους, µιας χρονικής περιόδου (ηµέρα, µήνας, εποχή κ.λπ.). Αραγε, δεν χαρακτηρίζουµε δεκαετίες µε βάση την «προσωπικότητά» τους; Αλλωστε, δεν µιλάµε για τα «ριζοσπαστικά 60s», την «ξένοιαστη µπελ επόκ», τα «πέτρινα χρόνια» και πάει λέγοντας; Θα έχετε προσέξει την ιδιαίτερη «υφή» των φωτογραφιών και των ταινιών αλλοτινών εποχών -σε συνδυασµό µε την αλλοτινή µόδα, 21 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ 22 Το εξώφυλλο του νέου βιβλίου - έρευνα του Θ. Βέµπου. τον αλλοτινό ήχο, τις αλλοτινές εκφράσεις/λέξεις κ.λπ. Μια συγκεκριµένη εποχή «εµποτίζει» αυτά τα εικαστικά αποσπάσµατα του παρελθόντος µε µια ιδιαίτερη ταυτότητα. Μιλήστε µας λίγο για τη µεθοδολογία της έρευνάς σας. Πόσο καιρό διήρκεσε και ποια ήταν τα εργαλεία που χρησιµοποιήσατε για να συλλέξετε τα δεδοµένα; Είχα βέβαια ένα τεράστιο αρχείο αποκοµµάτων και άλλων «δειγµάτων» του παρελθόντος. Οµως πέρασα µια ολόκληρη χρονιά στη ηµοτική Βιβλιοθήκη Αθηνών ερευνώντας παλιές εφη- µερίδες και συλλέγοντας αποκόµµατα. Η έρευνα αυτή στις εφηµερίδες είχε ιδιαίτερη σηµασία επειδή δεν ήταν µόνο συλλογή υλικού αλλά και ένα πραγµατικό χρονοτάξιδο, µε έννοια όχι και τόσο µεταφορική, αφού η συνεχής πολύµηνη, ηµερήσια, πολύωρη «καταβύθιση» στο παρελθόν δηµιουργεί και τις συνθήκες για να αντιληφθεί ο ερευνητής το πραγ- µατικό genius tempori, αλλά και πολλά άλλα πράγµατα. Η ίδια η συγγραφή του «Σε ό,τι αφορά το πνεύµα του χρόνου, η φύση κάποιων περιόδων λειτούργησε ως καταλύτης αναφορικά µε τη µορφή που πήραν οι παραφυσικές εκδηλώσεις - ή σε ό,τι αφορά τον τρόπο µε τον οποιο αυτές εκλαµβάνονταν. Ιδιαίτερα εποχές µετάβασης, όπως τα τέλη του 19ου αιώνα, ο Μεσοπόλεµος, η αµέσως µεταπολε- µική εποχή και η Μεταπολίτευση υπήρξαν κοµβικές» βιβλίου διήρκεσε δύο µήνες, αν και είχε προηγηθεί αρκετή δουλειά οργάνωσης και ταξινόµησης των στοιχείων µε βάση την εµπειρία και τη γνώση µου αλλά και τα «χρονοτάξιδα» αυτά. Υπερφυσικά φαινόµενα στου Ψυρρή στις αρχές του 20ού αιώνα. Στο «Πνεύµα του χρόνου» αναλύετε διεξοδικά τις δεκάδες ορολογίες που έχουν διαχρονικά χρησιµοποιηθεί στη χώρα µας µε σκοπό να προσδιοριστούν τα πνευµατιστικά, τα παραφυσικά ή τα παραψυχολογικά φαινόµενα. Σε ποια συµπεράσµατα µπορούµε να οδηγηθούµε από τη χρήση αυτών των λέξεων σε σχέση µε τους αντίστοιχους διεθνείς όρους; Είναι ένα εξαιρετικά περίπλοκο θέµα που το αναλύω σε κάµποσες σελίδες. Ο «χώρος πραγµατικότητας» πολλών τοµέων του παραφυσικού δεν έχει οριστεί µε σαφήνεια στην Ελλάδα. Το εννοιολογικό και γλωσσολογικό χάος που επικρατεί στη χώρα µας σχετικά µε την ορολογία και τον προσδιορισµό των σχετικών φαινοµένων είναι σε µεγάλο βαθµό υπεύθυνο για την πλήρη αποτελµάτωση της σχετικής έρευνας και την απόλυτη δυσφήµηση των σχετικών φαινοµένων. Καταλαβαίνετε πόσο δύσκολη γίνεται η κατάσταση όταν σχεδόν κανείς δεν συνειδητοποιεί το πρόβληµα και χρησιµοποιεί τις λέξεις (τα εργαλεία) µε λάθος
συνεντευξη τρόπο ή σε λάθος περίσταση. Είναι σαν να χρησιµοποιεί κάποιος κατσαβίδι για να καρφώσει ένα καρφί. Ούτε το καρφί θα καρφωθεί, αλλά και το κατσαβίδι θα χαλάσει. Και µετά θα απορεί ο κάποιος, επειδή του έχουν µάθει ότι το «κατσαβίδι» λέγεται «σφυρί», γιατί δεν µπορεί να καρφώσει το καρφί; Αυτοί οι σολοικισµοί παίζουν ένα ρόλο που ελάχιστοι µπορούν να φανταστούν πόσο σοβαρός είναι. Εν τέλει, καταλήγετε στο συµπέρασµα πως φαινόµενα όπως «τα ΑΤΙΑ, τα παραψυχικά φαινόµενα, τα φαντάσµατα, οι οπτασίες, τα στοιχειώµατα, οι φορτεανές βροχές και απειράριθµα άλλα οριακά φαινόµενα ήταν πάντα µαζί µας. Απλώς οι µάσκες που φορούσαν άλλαζαν αναλόγως της εποχής». Γιατί θεωρείτε πως µια τέτοια προσέγγιση, αρκετά διαδεδοµένη στο εξωτερικό τις τελευταίες δεκαετίες, παραµένει σχετικά άγνωστη ακόµα και ανάµεσα στους φίλους του παράξενου στη χώρα µας; Επειδή το ευρύ κοινό στη χώρα µας αγαπά τις απλές, απλοϊκές προσεγγίσεις και «λύσεις». Ευτυχώς ή δυστυχώς, τα πράγµατα στο παραφυσικό δεν είναι καθόλου απλά. Απεναντίας, είναι εξαιρετικά πολυδιάστατα. Μια απλή/απλοϊκή/µονοδιάστατη θεώρηση π.χ. των ΑΤΙΑ ως εξωγήινων µηχανηµάτων ή µυστικών όπλων είναι ανεπαρκέστατη - κι αυτό το έχουν αντιληφθεί οι σοβαροί ερευνητές εδώ και δεκαετίες. Η εικόνα είναι όχι µόνο περίπλοκη, αλλά µοιάζει και µε ένα καλειδοσκόπιο που αλλάζει συνεχώς εικόνες. Κι εδώ υπεισέρχεται το «µπάχαλο της ορολογίας». Είναι δύσκολο να περιγράψω πόσο σοβαρό είναι το πρόβληµα µε λίγες φράσεις - αµφιβάλλω αν και ολόκληρο «Θεωρώ ότι σε πολλά φαινόµενα υπάρχει δράση εξωανθρώπινης νοηµοσύνης - κι εδώ βάλτε ό,τι τα- µπέλα θέλετε, "εξωγήινοι", "υπεργήινοι", "πνεύµατα", "ξωτικά", "οπτασίες", "υποχθόνιοι", δεν έχει σηµασία, έτσι κι αλλιώς όλες είναι µάσκες που βεβαίως ποικίλλουν αναλόγως της εποχής, του πολιτιστικού πλαισίου, της µόδας και του ερµηνευτικού υποδείγµατος που υιοθετείται» «Μια απλή/απλοϊκή/µονοδιάστατη θεώρηση π.χ. των ΑΤΙΑ ως εξωγήινων µηχανηµάτων ή µυστικών όπλων είναι ανεπαρκέστατη - κι αυτό το έχουν αντιληφθεί οι σοβαροί ερευνητές εδώ και δεκαετίες». το βιβλίο µου επαρκεί γι αυτό! Από την άλλη µεριά, ένας που δεν έχει ασχοληθεί µε το θέµα αρκετά έχει ελαφρυντικά. Οχι όµως ένας ερευνητής µε χρόνια πείρας. Κι αυτό για µένα αποτελεί και το «φίλτρο» του ξεσκαρταρίσµατος των ερευνητών. Ακολουθώντας τα µονοπάτια της έρευνας µπορεί κανείς να οδηγηθεί σε «παγωµένα έγκλειστα». Ετσι όµως χάνει την ευρύτερη εικόνα και, το χειρότερο, βλέπει παντού αυτό που θέλει να δει. Το µονοπάτι αυτό οδηγεί σε τέλµατα όπως η συνωµοσιοπαράνοια. Οχι βέβαια πως δεν υπάρχουν συνωµοσίες και µυστικά παιχνίδια, αλλά υπάρχει ένα όριο πέρα από το οποίο η έρευνα καταλήγει σε αδιέξοδο και µεταβάλλεται σε θρησκεία ή απλό ανώδυνο χόµπι. Συνηθίζετε να τονίζετε ιδιαίτερα την ιδιότητα του «φευγαλέου» κατά την εκδήλωση των πραγµατικών ανεξήγητων φαινοµένων, σε σηµείο που ο αναγνώστης να αντιλαµβάνεται ότι αυτή η «συµπεριφορά» θα µπορούσε ακόµα θα έχει νοήµονα χαρακτηριστικά. Γι αυτό και προτιµώ τον όρο «οριακά φαινόµενα» για τέτοιου είδους εκδηλώσεις που δεν περιορίζονται µόνο στο χώρο του παραφυσικού αλλά και σε όλους τους τοµείς της γνώσης. Κάθε επιστήµη έχει «ανώµαλα», «περιθωριακά» φαινόµενα που βάζει κάτω από το χαλί ή τα οποία κάποια στιγµή εντάσσει στο ερµηνευτικό της υπόδειγµα. Πέρα όµως από τη φαινο- µενολογία του πράγµατος, η δράση άλλης νοηµοσύνης, µη ανθρώπινης, διαφαίνεται σε πολλές από αυτές τις εκδηλώσεις σε ποικίλους τοµείς. Θεωρώ ότι σε πολλά φαινόµενα υπάρχει δράση εξωανθρώπινης νοηµοσύνης - κι εδώ βάλτε ό,τι ταµπέλα θέλετε, «εξωγήινοι», «υπεργήινοι», «πνεύµατα», «ξωτικά», «οπτασίες», «υποχθόνιοι», δεν έχει σηµασία, έτσι κι αλλιώς όλες είναι µάσκες που βεβαίως ποικίλλουν αναλόγως της εποχής, του πολιτιστικού πλαισίου, της µόδας και του ερµηνευτικού υποδείγµατος που υιοθετείται. Κι όλα αυτά, βέβαια, περνούν επιπλέον και µέσα από το πρίσµα του πνεύµατος του χρόνου. 23 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ 24 Τα εκατοντάδες δηµοσιεύµατα και ιστορίες που παραθέτετε στο βιβλίο σας σταµατούν τη δεκαετία του 90. Ποια είναι η σχέση του Ελληνα του 21ου αιώνα µε το παραφυσικό και πόσο δύσκολη είναι σήµερα η σταχυολόγηση αξιόπιστων µαρτυριών και στοιχείων για τέτοιου είδους θέµατα; Σταµατούν στο 1990 επειδή η έρευνά µου βασίστηκε στις εφηµερίδες και θεωρώ ότι από τότε και µετά η έλευση της ιδιωτικής τηλεόρασης και αργότερα του ιαδικτύου δηµιούργησε µια νέα πραγµατικότητα, η οποία άλλαξε άρδην την εικόνα (σηµαδιακά, αλλά καθόλου συµπτωµατικά το 1989 ήταν χρονιά κοµβικής σηµασίας τόσο για την Ελλάδα όσο και για τον υπόλοιπο κόσµο). Μέχρι τότε η εφηµερίδα ήταν παντοδύναµη (είχαµε τηλεόραση από το 1966 αλλά ήταν αρχικά πρωτόγονη και κατόπιν όργανο προπαγάνδας του εκάστοτε καθεστώτος ή κυβέρνησης). Από τότε έχει περάσει σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα και επειδή έζησα πολύ καλά αυτή την περίοδο, µπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι η νέα πραγµατικότητα απέχει έτη φωτός από την παλιά. Από κάθε άποψη. Επόµενο ήταν να αλλάξει όχι µόνο η αντίληψη περί παραφυσικού, όχι µόνο ο τρόπος που εκλαµβάνεται το παραφυσικό, όχι µόνο η ορολογία, αλλά και το ίδιο το παραφυσικό. Αυτό που βλέπω στη σηµερινή εποχή της υπερπληθώρας δεδοµένων (όχι αναγκαστικά πληροφορίας ούτε φυσικά και γνώσης) είναι ένα «µπούκωµα» και µια κατάσταση στην οποία ακριβώς αυτή η υπερπληθώρα λειτουργεί ως «καµουφλάζ» - κάτι που ανέλυσα σε ένα κεφάλαιο του βιβλίου µου «Μέσα στη Χύτρα Ταχύτητας». Πολύ απλά αναλογιστείτε: Πού πήγαν και κρύφτηκαν τα οριακά φαινόµενα σε µια εποχή που υπάρχουν µερικά δισεκατοµµύρια «Big Brothers» εφοδιασµένοι µε κινητά µε κάµερες που βιντεοσκοπούν και φωτογραφίζουν τα πάντα; Η απάντηση δεν είναι τόσο απλή. Θα θυµίσω το «Κρυµµένο Γράµµα» του Ε.Α. Πόε. Πάντως, η υπεραφθονία λειτουργεί πολλές φορές αρνητικά στην έρευνα, αφού η σαβούρα, η βλακεία και η παραπληροφόρηση αποθαρρύνουν και παραπλανούν. Μπορεί να γίνει σταχυολόγηση, αλλά βρίσκω πολύ πιο χρήσιµα (από διάφορες απόψεις) τα στοιχεία παλαιότερων δεκαετιών, όταν ο ερευνητής προσπαθούσε να τεκµηριώσει αυτά που έβρισκε σε µια πολύ εχθρική για το παραφυσικό εποχή. Αφήστε που σήµερα, µε ελάχιστες γνώσεις, ο οποιοσδήποτε µπορεί να φτιάξει «παπάδες» µε φωτογραφίες ή βίντεο στο YouΤube. Η εποχή της εικόνας ως «τεκµήριο» έχει παρέλθει εδώ και είκοσι χρόνια. Από πού µπορεί κανείς να προµηθευτεί το «Πνεύµα του χρόνου»; Από τις εκδόσεις «αιδάλεος» µε έδρα τη Θεσσαλονίκη (τηλ. 2311-272803, info@daidaleos.gr). Είναι επίσης διαθέσιµο από το ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο www. bookz.gr το οποίο το αποστέλλει χωρίς ταχυδροµικά έξοδα σε όλη την Ελλάδα. Αυτή τη στιγµή δεν υπάρχει στα βιβλιοπωλεία, αλλά πολύ σύντοµα θα µπορείτε να το βρείτε σε επιλεγµένα βιβλιοπωλεία. Ξεχωρίζετε κάποιες προσωπικότητες οι οποίες από την Απελευθέρωση και εξής έβαλαν το δικό τους λιθαράκι στην αξιολόγηση και την απόπειρα επεξήγησης του παράξενου εν Ελλάδι; Υπήρξαν αρκετοί. Ο καθένας έβαλε το λιθαράκι του µε το δικό του τρόπο. Ας αναφέρουµε το µεγάλο Αγγελο Τανάγρα, τον πατέρα της ελληνικής παραψυχολογίας, τον πνευµατιστή Παναγιώτη Γιωτόπουλο, τον επίσης πνευµατιστή Αλέξανδρο Μπέλλο και στην πιο σύγχρονη εποχή αρκετούς ερευνητές, όπως τον Γιώργο Μπαλάνο, που πρώτος έφερε το ελληνικό κοινό αντιµέτωπο µε το αίνιγ- µα των ΑΤΙΑ - και αργότερα µε πλήθος άλλων τοµέων του παραφυσικού και του παράξενου γενικότερα. Μπορείτε να µας αναφέρετε επιγραµµατικά ορισµένες υποθέσεις εκδήλωσης του παράξενου τα τελευταία 150 χρόνια που σας έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση; Ενδεικτικά θα αναφέρω την υπόθεση των «ονειρευά- µενων» στην Κόρωνο Νάξου, όπου ένα ολόκληρο χωριό δεχόταν αλλοκοσµικά µηνύµατα επί χρόνια στη δεκαετία του 1930. Επίσης η υπόθεση της φωτογράφησης και της κινηµατογράφησης «εκτοπλασµατικών µορφών» σε γυάλινες σφαίρες κενού αέρα στη δεκαετία του 1950, αλλά και η υπόθεση των Αγίων στη Θέρµη Λέσβου το 1960 που µετέδιδαν αποσπασµατικά µηνύµατα ώσπου συµπληρώθηκε µια ολοκληρω- µένη εικόνα. Τέλος, το κύµα ΑΤΙΑ του 1954. Θα µπορούσα να παραθέσω και πολλές περιπτώσεις ΑΤΙΑ κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Αναλύοντας τον τρόπο µε τον οποίο αντιλαµβανόµαστε και