ΘΡΟΜΒΟΚΤΣΣΑΡΩΗ ΚΑΙ ΑΝΑΙΜΙΑ ΣΙ ΙΓΙΟΠΑΘΔΙ ΦΛΔΓΜΟΝΩΓΔΙ ΝΟΟΤ ΣΟΤ ΔΝΣΔΡΟΤ: ΜΙΑ ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΥΔΗ Βνπδνύθεο Επάγγεινο 1, Καξκίξεο Κωλζηαληίλνο 1, Οπζηακαλωιάθεο Παληειήο 2, Θενδωξνπνύινπ Αγγειηθή 1, Χαξηηάθεο Αιέμαλδξνο 3, Γηαλλαθνπνύινπ Κωλζηαληίλα 1, Αξρνληάθεο Ζαραξίαο 3, Σηαζηλνπνύινπ Μαξία 1, Σθπξηδάθε Αηθαηεξίλε 4, Παζπάηεο Γξεγόξηνο 1, Κνπηξνπκπάθεο Θωάλλεο 2 1 Γαζηξεληεξνινγηθό Τκήκα Βεληδέιεην Ννζνθνκείν, 2 Γαζηξεληεξνινγηθό Τκήκα Παλεπηζηεκηαθό Ννζνθνκείν, 3 Εξγαζηήξην Αηκαηνινγίαο & 4 Τκήκα Αηκνδνζίαο Βεληδειείν Ννζνθνκείν, Ηξάθιεην Κξήηεο
ΔΙΑΓΩΓΗ 1. Η αλαηκία απνηειεί ηε ζπρλόηεξε εμωεληεξηθή εθδήιωζε ζηνπο αζζελείο κε ΘΦΝΕ (30% αζζελώλ). Οη ζπρλόηεξνη ηύπνη αλαηκίαο ζηηο ΘΦΝΕ είλαη ε αλαηκία ρξόληαο λόζνπ θαη ε ζηδεξνπεληθή αλαηκία. Η ζηδεξνπεληθή αλαηκία (ζπρλόηεξε) νθείιεηαη ηόζν ζηε ρξόληα απώιεηα αίκαηνο από ην γαζηξεληεξηθό ζύζηεκα (ΓΕΣ), όζν θαη ζηε κεηωκέλε απνξξόθεζε ηνπ ζηδήξνπ από ην ΓΕΣ. 2. Η ζξνκβνθπηηάξωζε ζηνπο αζζελείο κε ΘΦΝΕ είλαη δεπηεξνπαζήο θαη νθείιεηαη ζηελ αληηδξαζηηθή αύμεζε ηωλ PLT ιόγω ηεο ζηδεξνπελίαο θαη ηεο θιεγκνλήο. Oustamanolakis et al, J Crohns Colitis 2011; 5: 381-91 Collins CE et al, Gut 1995; 36: 5 8
ΚΟΠΟ i. Να κεηξεζνύλ παξάκεηξνη ηωλ PLT (απόιπηνο αξηζκόο, MPV, PDW, PCT) ζε αζζελείο κε ΘΦΝΕ θαη λα ζπγθξηζνύλ κε ηηο αληίζηνηρεο πγηώλ καξηύξωλ (HC). ii. Να δηεξεπλεζνύλ πηζαλέο ζπζρεηίζεηο κεηαμύ ηωλ παξακέηξωλ ηωλ PLT θαη δεηθηώλ ζηδεξνπεληθήο αλαηκίαο.
ΜΔΘΟΓΟΙ (I) 198 δηαδνρηθνί αζζελείο κε ΘΦΝΕ πνπ παξαθνινπζνύληαη ζην Βεληδέιεην θαη ζην Παλεπηζηεκηαθό Ννζνθνκείν Ηξαθιείνπ θαη 102 HC ζπκπεξηιήθζεζαλ ζηελ κειέηε. Κξηηήξηα απνθιεηζκνύ: ηζηνξηθό θαθνήζεηαο, γλωζηή αηκνζθαηξηλνπάζεηα, θύεζε θαηά ην ηειεπηαίν 6κελν, πξόζθαηε κεηάγγηζε αίκαηνο (ηειεπηαίν 3κελν), ρξήζε εξπζξνπνηεηίλεο ή ζθεπαζκάηωλ ζηδήξνπ (ηειεπηαίν 6κελν), ζνβαξέο αλεπάξθεηεο νξγάλωλ (θαξδηαθή, λεθξηθή, αλαπλεπζηηθή, απηνάλνζεο δηαηαξαρέο). Χαξαθηεξηζηηθά αζζελώλ: άξξελεο: 58.1%, ΝC: 53.5%, θαπληζηέο: 37.6%, δηάκεζε δηάξθεηα λόζνπ (IQR): 7 (3-13) ρξόληα, δηάκεζε ηηκή SCCAI: 1(1-6), δηάκεζε ηηκή CDAI: 34 (12.5-66.5), δηάκεζε CRP: 0.43 (0.32-1.32) mg/dl.
ΜΔΘΟΓΟΙ (II) Οη παξάκεηξνη πνπ κειεηήζεθαλ ήηαλ νη: PLT, MPV, PDW, PCT, Hb, Hct, MCV, RDW, θεξξηηίλε, Fe, δηαιπηνί ππνδνρείο ηξαλζθεξξίλεο (stfr), stfr δείθηεο (stfr-f index= stfr/log10 θεξξηηίλε), vitβ12, FA. Οη κεηξήζεηο έγηλαλ ζην εξγαζηήξην Αηκνδνζίαο θαη ζην Αηκαηνινγηθό εξγαζηήξην ηνπ Βεληδειείνπ Ννζνθνκείνπ. Ωο ζξνκβνθπηηάξωζε νξίζηεθε ν απόιπηνο αξηζκόο αηκνπεηαιίωλ > 400 Κ/κL (ζύκθωλα κε ηηο νδεγίεο θαηαζθεπαζηή ηνπ απηόκαηνπ αλαιπηή). Ωο δείθηεο ελεξγόηεηαο ηεο λόζνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ o CDAI γηα ηε NC & o SCCAI γηα ηελ ΕΚ θαζώο θαη ε CRP. Ωο αζζελείο κε ελεξγό λόζν ζεωξήζεθαλ νη έρνληεο CDAI> 150 ή SCCAI> 3.
ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ (Ι) Οη αζζελείο κε ΘΦΝΕ παξνπζίαζαλ κεηωκέλεο ηηκέο Hct, Hb, MCV, MPV & θεξξηηίλεο θαη απμεκέλεο ηηκέο PLT, RDW, PDW, PCT, stfr, stfr-f index (p<0.0001) ζπγθξηλόκελνη κε ηνπο HC. Οη αζζελείο κε ζξνκβνθπηηάξωζε (n=27) εκθάληζαλ κεηωκέλεο ηηκέο Hct, Ηb, MCV θαη απμεκέλεο ηηκέο RDW, CRP, SCCAI & CDAI ζε ζρέζε κε ηνπο αζζελείο πνπ δελ είραλ ζξνκβνθπηηάξωζε (n=171).
ΠΙΝΑΚΑ 1 : ΑΘΔΝΔΙ ΜΔ ΙΦΝΔ VS HC (1) median (IQR) UC CD HC P value Hct (%) 40.5 (36.9-45.1) 39.9 (36.1-44) 45.8 (43.1-47.7) <0.0001 Hb (g/dl) 13.5 (12.1-14.9) 13.1 (11.9-14.6) 15.25 (14-15.8) <0.0001 MCV (fl) 87.7 (83-92.5) 87.8 (82.7-93) 90.65 (87.1-93.3) <0.0001 RDW (%) 15.7 (14.6-16.7) 16.1 (14.8-18.1) 13.6 (12.9-14.4) <0.0001 PLT (K/κl) 288 (228-349) 290 (228-373) 219 (194-242) <0.0001 MPV (fl) 8.4 (7.7-9.2) 8.6 (7.7-9.4) 9.4 (8.9-10.2) <0.0001 PDW (%) 16.8 (16.3-17.5) 17.1 (16.5-17.8) 16.4 (16-16.8) <0.0001 PCT (%) 0.242 (0.193-0.278) 0.249 (0.212-0.298) 0.2 (0.185-0.234) <0.0001
ΠΙΝΑΚΑ 1 : ΑΘΔΝΔΙ ΜΔ ΙΦΝΔ VS HC (2) median (IQR) UC CD HC P value Ferritin (ng/ml) 38.5 (19.2-94.6) 32.4 (15.2-65.2) 70.99 (35.2-121.8) <0.0001 stfr (mg/l) 1.3 (1.07-1.8) 1.27 (1.01-1.83) 1.09 (0.9-1.23) <0.0001 stfr-f index 0.82 (0.58-1.17) 0.82 (0.62-1.49) 0.58 (0.48-0.75) <0.0001 Vitamin B12 332 (244-455) 262 (196-366) 328 (284-422) 0.006 (pg/ml) FA (ng/ml) 5.3 (3.6-9.2) 4.6 (3-6.4) 4.6 (3.3-6.5) 0.379
ΠIΝΑΚΑ 2: σζτέηιζη θρομβοκσηηάρωζης με εργαζηηριακές παραμέηροσς (1) Median (IQR) Patients with thrombocytosis Patients without thrombocytosis P value Hct (%) 35.8 (32.4-39.7) 41 (37-45) <0.0001 Hb (g/dl) 11.9 (10.2-12.8) 13.6 (12.2-14.9) <0.0001 MCV (fl) 81.7 (74.7-89.4) 88.1 (83.6-92.8) 0.003 RDW (%) 17.3 (15.4-19.7) 15.8 (14.6-16.9) 0.002 Ferritin (ng/ml) 33.49 (13.59-104.1) 36.64 (17.85-73.17) 0.87 stfr (mg/l) 1.49 (1.08-1.9) 1.26 (1.05-1.79) 0.3 stfr-f index 0.85 (0.65-1.9) 0.82 (0.59-1.35) 0.5
ΠIΝΑΚΑ 2: σζτέηιζη θρομβοκσηηάρωζης με εργαζηηριακές παραμέηροσς (2) Median (IQR) Patients with thrombocytosis Patients without thrombocytosis P value Vitamin B12 (pg/ml) 279 (205.75-396.3) 293 (224.5-414.8) 0.682 FA (ng/ml) 5.5 (3.24-10.66) 4.7 (3.35-7.7) 0.668 CRP (mg/dl) 1.35 (0.32-3.23) 0.39 (0.32-1.13) 0.016 SCCAI 6 (5-9) 1 (1-4) 0.014 CDAI 87 (31-171) 31 (9-63) 0.027
ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ (ΙΙ) 27 αζζελείο εκθάληζαλ ζξνκβνθπηηάξωζε (13.6 %). 65 αζζελείο εκθάληζαλ αλαηκία (32,8 %). Σηελ κνλνπαξαγνληηθή αλάιπζε ηα PLT εκθάληζαλ ζπζρέηηζε κε όινπο ηνπο δείθηεο ζηδεξνπεληθήο αλαηκίαο (Hct, Hb, θεξξηηίλε, Fe, stfr, stfr-f index) θαη κε ηνπο δείθηεο ελεξγόηεηαο ηεο λόζνπ (CRP, CDAI, SCCAI). Οη άιιεο παξάκεηξνη ηωλ αηκνπεηαιίωλ (MPV, PDW, PCT) εκθάληζαλ ζπζρέηηζε κόλν κε ηελ Hb θαη ηνλ stfr. Τα PLT ζπζρεηίζηεθαλ επίζεο κε ηελ ειηθία (r=- 0,233, p=0.001), ην ζωκαηηθό βάξνο (r=-0.232, p=0.022) θαη θάξκαθα όπωο ε AZA (p=0.024) θαη ηα 5-ASA (p=0.041). Η ρξήζε ΑΖΑ & 5-ASA θάλεθε λα κεηώλεη ζεκαληηθά ηνλ απόιπην αξηζκό ηωλ PLT.
ΠΙΝΑΚΑ 3 : ΥΔΗ PLT ME ΣΟΤ ΤΠΟ ΜΔΛΔΣΗ ΓΔΙΚΣΔ (ΜΟΝΟΠΑΡΑΓΟΝΣΙΚΗ ΑΝΑΛΤΗ) Parameters r Platelet count (K/μl) p r Mean platelet volume (fl) p Hb -0.42 <0.0001-0.16 0.028 MCV -0.36 <0.0001-0.025 0.724 RDW 0.31 <0.0001-0.11 0.155 Ferritin -0.16 0.03-0.05 0.52 stfr -0.18 0.02 0.15 0.04 stfr-f index 0.23 0.002 0.02 0.75 Vitamin B12-0.035 0.628-0.05 0.49 FA 0.051 0.488-0.05 0.53 SCCAI 0.38 0.013-0.18 0.25 CDAI 0.31 0.018-0.17 0.21 CRP 0.31 <0.0001-0.10 0.16
ΠΙΝΑΚΑ 4: ΥΔΗ PLT ME ΣΟΤ ΤΠΟ ΜΔΛΔΣΗ ΓΔΙΚΣΔ (ΠΟΛΤΠΑΡΑΓΟΝΣΙΚΗ ΑΝΑΛΤΗ) Variable Coefficient r p Hb -0.029-0.29 0.03 RDW 0.024 0.26 0.03 Ferritin 0.0008 0.13 0.01 stfr -0.016 0.001 0.08 stfr-f index 0.025 0.25 0.02 CRP 0.016 0.22 0.03 Σηελ πνιππαξαγνληηθή αλάιπζε ε παξνπζία ζξνκβνθπηηάξωζεο ζηνπο αζζελείο κε ΘΦΝΕ παξέκεηλε ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή γηα ηα: RDW, θεξξηηίλε, stfr-f index θαη CRP (p 0.03) ελώ εκθάληζε αληίζηξνθε ζπζρέηηζε κε ηελ Hb (p=0.03).
ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ (Ι) Οη αζζελείο κε ζξνκβνθπηηάξωζε παξνπζίαζαλ ζπρλόηεξα αλαηκία θαη πην ελεξγό λόζν ζε ζρέζε κε ηνπο αζζελείο ρωξίο ζξνκβνθπηηάξωζε. Ο απόιπηνο αξηζκόο ηωλ αηκνπεηαιίωλ θαίλεηαη λα ζρεηίδεηαη ζεκαληηθά ηόζν κε ηνπο δείθηεο ζηδεξνπεληθήο αλαηκίαο, όζν θαη ηελ ελεξγόηεηα ηεο λόζνπ ζηηο ΘΦΝΕ. Οη ηζρπξόηεξνη πξνγλωζηηθνί δείθηεο ζξνκβνθπηηάξωζεο ήηαλ νη: Hb, RDW, CRP, θεξξηηίλε & stfr-f index. Η ζπζρέηηζε ηωλ PLT κε θάξκαθα όπωο ε ΑΖΑ & ηα 5-ASA ζα κπνξνύζε λα απνδνζεί ηόζν ζηελ άκεζε επίδξαζε ζηε κεγαθαξπνπνίεζε (ΑΖΑ) & ζην κεραληζκό πήμεο (5-ASA) όζν θαη ζηελ θιηληθή αληαπόθξηζε ηωλ αζζελώλ.
ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ (ΙΙ) Ο έλεγτος ηης θλεγμονής και η ανηιμεηώπιζη ηης ζιδηροπενίας πιθανά να οδηγεί ζηην αναζηροθή ηης θρομβοκσηηάρωζης ζηοσς αζθενείς με ΙΦΝΔ
ΔΤΥΑΡΙΣΩ ΠΟΛΤ