ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ SET15: ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΟΡΙΣΜΟΣ - ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ Ο δείκτης εκτιμά την αξία των εισαγωγών και εξαγωγών ανά Περιφέρεια από και προς τις χώρες της ΕΕ ή τρίτες χώρες, καθώς και τη σχέση των εξαγωγών ως προς τις εισαγωγές. Η βελτίωση των μεταφορικών υποδομών επιδρά στην κινητικότητα των προϊόντων και μπορεί να επηρεάσει τις εμπορικές ροές. Η ώθηση αυτή εκδηλώνεται με τη δημιουργία ή προσέλκυση πρόσθετων ροών εμπορίου. Η αποτίμηση αυτών των ροών μέσω του δείκτη είναι βεβαίως προσεγγιστική. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗ Το 2013 το σύνολο των εισαγωγών στη Ζώνη Επιρροής IV 1 της Εγνατίας Οδού ανερχόταν σε 4.851,36 εκατ. ευρώ σε σταθερές τιμές του 2000 και αντιπροσώπευε το 15,10% των συνολικών εισαγωγών της Χώρας. Το ίδιο έτος, οι εξαγωγές έφτασαν τα 4.665,14 εκατ. ευρώ σε σταθερές τιμές του 2000, ποσό ίσο με το 24,98% των συνολικών εξαγωγών της Χώρας. Ο λόγος των εξαγωγών προς τις εισαγωγές στη Ζώνη IV ήταν ίσος με 0,96, ενώ στο σύνολο της Χώρας ήταν ίσος με 0,58. Τα παραπάνω καταδεικνύουν ότι το εμπόριο στη Ζώνη IV έχει πιο εξαγωγικό χαρακτήρα από ότι το εμπόριο στο σύνολο της Χώρας. Σε επίπεδο Περιφερειών, για το έτος 2013 παρατηρείται ότι τρεις από τις πέντε Περιφέρειες της Ζώνης κατέγραψαν θετικό εμπορικό ισοζύγιο, καθότι ο λόγος εξαγωγών προς εισαγωγές ήταν μεγαλύτερος της μονάδας (Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας:1,06, Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης: 1,52 και Περιφέρεια Θεσσαλίας: 1,96). Αντίθετα, οι άλλες δύο Περιφέρειες παρουσίασαν ελλειμματικό εμπορικό ισοζύγιο (όπως άλλωστε το σύνολο της Ζώνης IV και το σύνολο της Χώρας), αφού ο λόγος εξαγωγών προς εισαγωγές είναι μικρότερος της μονάδας (Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας: 0,81 και Περιφέρεια Ηπείρου: 0,83). Επιπλέον, το 2013 το μεγαλύτερο τμήμα των εισαγωγών και εξαγωγών της Ζώνης IV είχε προορισμό ή προέλευση την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (76,70% του συνόλου των εισαγωγών και 64,69% των συνολικών εξαγωγών στη Ζώνη IV). 1 Η Ζώνη Επιρροής IV αποτελείται από τις 5 Περιφέρειες διέλευσης της Εγνατίας Οδού: Ήπειρος, Θεσσαλία, Δυτική Μακεδονία, Κεντρική Μακεδονία, Ανατ. Μακεδονία & Θράκη. 1
ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ SET15: ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ Την περίοδο 2005-2013, στη Ζώνη IV παρατηρήθηκε μείωση των εισαγωγών και μικρή αύξηση των εξαγωγών, με μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής -5,04% και 0,24% αντίστοιχα. Την ίδια περίοδο καταγράφεται παρόμοια κατάσταση και στο σύνολο της Χώρας, αλλά με χαμηλότερο ρυθμό μείωσης των εισαγωγών και πολύ υψηλότερο ρυθμό αύξησης των εξαγωγών (-2,80% και 5,31%, αντίστοιχα), στοιχείο που ενδυναμώνει τον ισχυρισμό για διαχρονική αύξηση των εξαγωγών. Για την ίδια χρονική περίοδο σε επίπεδο Περιφερειών, η Περιφέρεια Θεσσαλίας σημειώνει την ίδια πορεία με αυτή της Ζώνης IV, καθώς εμφανίζει μείωση του μέσου ετήσιου ρυθμού μεταβολής των εισαγωγών (-6,38%) και αύξηση του μέσου ετήσιου ρυθμού εξαγωγών (3,66%). Οι Περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας και Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης σημειώνουν μείωση στους μέσους ετήσιους ρυθμούς μεταβολής και των εισαγωγών (-5,40% και -6,28%, αντίστοιχα) και των εξαγωγών τους (-0,07% και -2,99%, αντίστοιχα). Αντίθετα, οι Περιφέρειες Δυτικής Μακεδονίας και Ηπείρου καταγράφουν αυξητικούς ρυθμούς και στις εισαγωγές και στις εξαγωγές τους για αυτή την περίοδο. Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας εμφανίζει ρυθμούς εισαγωγών και εξαγωγών ανάλογους με αυτούς της Ζώνης IV, για την περίοδο 2005-2013. Πιο αναλυτικά, την περίοδο 2010-2013, και το σύνολο της Ζώνης IV και το σύνολο της Χώρας σημειώνουν μείωση των εισαγωγών (-7,05% και -4,53%, αντίστοιχα) και αύξηση των εξαγωγών τους (3,38% και 13,49%, αντίστοιχα). Την ίδια πορεία ακολουθούν για την περίοδο αυτή και οι Περιφέρειες Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Κεντρικής Μακεδονίας και Θεσσαλίας. Οι Περιφέρειες Ηπείρου και Δυτικής Μακεδονίας καταγράφουν αυξητικούς μέσους ετήσιους ρυθμούς και στις εισαγωγές και στις εξαγωγές τους για αυτή την περίοδο. Διαφορετική ήταν η κατάσταση την περίοδο 2008-2010, καθώς η Ζώνη IV, το σύνολο της Χώρας και οι Περιφέρειες εμφάνιζαν μείωση και των εισαγωγών τους και των εξαγωγών τους. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί η Περιφέρεια Θεσσαλίας, η οποία σημείωσε τη μεγαλύτερη μείωση στις εισαγωγές, συγκριτικά με τα υπόλοιπα εξεταζόμενα χωρικά επίπεδα (με μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής -30,34%) και μικρή αύξηση των εξαγωγών της (0,18%). Αντίστροφη ήταν η κατάσταση την περίοδο 2005-2008, οπότε όλα τα εξεταζόμενα χωρικά σύνολα παρουσίασαν αύξηση των εισαγωγών (όπως και οι υπόλοιπες Περιφέρειες της Χώρας) και των εξαγωγών. Εξαίρεση αποτελεί η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, η οποία παρόλο που εμφάνιζε αύξηση των εισαγωγών και μείωση των εξαγωγών, με μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής -9,94%. Μάλιστα ήταν η μια από τρεις Περιφέρειες στο σύνολο τις Χώρας που παρουσίαζαν μείωση των εξαγωγών τους, το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα (Περιφέρεια Ιονίων Νήσων: -18,23% και Περιφέρεια Πελοποννήσου: -19,45%). Το 2013, το 41,43% του εξωτερικού εμπορίου της Ζώνης IV κατευθυνόταν σε τρίτες χώρες (εκτός Ε.Ε.28), ενώ το αντίστοιχο ποσοστό σε επίπεδο Χώρας ήταν 47,22%. Το μεγαλύτερο ποσοστό εξαγωγών προς τρίτες χώρες εμφανίζει η Περιφέρεια Δυτικής 2
ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ SET15: ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ Μακεδονίας (62,82%) και ακολουθεί με σημαντική διαφορά η Θεσσαλία (44,28%), καταλαμβάνοντας οι δύο Περιφέρειες την τρίτη και έκτη θέση σε εθνικό επίπεδο, αντίστοιχα. Τις δύο πρώτες θέσεις στη Χώρα κατείχαν οι Περιφέρειες Νοτίου Αιγαίου και Πελοποννήσου (89,66% και 88,07%, αντίστοιχα). Για το έτος 2011, ο λόγος (ως ποσοστό) των εισαγωγών και ο λόγος των εξαγωγών προς το ΑΕΠ, στη Ζώνη IV ήταν 13,53% και 11,04% αντίστοιχα, ενώ για το σύνολο της Χώρας ήταν 20,97% και 10,93% αντίστοιχα. Η Περιφέρεια με το μεγαλύτερο ποσοστό των συνολικών εξαγωγών προς το ΑΕΠ για τη Ζώνη IV ήταν η Κεντρική Μακεδονία με 14,22% (δεύτερη στην Χώρα) και για το σύνολο της Χώρας ήταν η Πελοπόννησος με 45,98%. Η Περιφέρεια με το μικρότερο ποσοστό για τη Ζώνη IV ήταν η Ήπειρος με 4,77%, ενώ για το σύνολο της Χώρας ήταν η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων με 0,48%. Η ίδια κατάσταση παρατηρείται και για το ποσοστό των συνολικών εισαγωγών προς το ΑΕΠ, στο επίπεδο της Ζώνης IV για το 2011, καθώς η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας εμφανίζει το μεγαλύτερο ποσοστό (21,35%) και η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας το μικρότερο ποσοστό εισαγωγών (4,25%) ενώ στο επίπεδο της Χώρας, η Περιφέρεια Πελοποννήσου εμφανίζει το μεγαλύτερο (42,33%) και η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου το μικρότερο ποσοστό εισαγωγών (0,96%). 3
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ, ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ - ΕΞΑΓΩΓΕΣ σε εκ. ευρώ, 2005-2013 (σταθερές τιμές 2000) NUTS ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ 2005 2008 2010 2013 ΕΤΗΣΙΟΣ ΡΥΘΜΟΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ 2005-2008 ΕΤΗΣΙΟΣ ΡΥΘΜΟΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ 2008-2010 ΕΤΗΣΙΟΣ ΡΥΘΜΟΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ 2010-2013 ΕΤΗΣΙΟΣ ΡΥΘΜΟΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ 2005-2013 ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ EL11 EL12 EL13 EL14 EL21 zniv EL22 EL23 EL24 EL25 EL31 EL41 EL42 EL43 EL Ανατολική Μακεδονία και Θράκη Κεντρική Μακεδονία Δυτική Μακεδονία Θεσσαλία Ηπειρος 532,66 613,68 614,73 448,24 388,00 368,64 317,15 481,34 4,89% -9,94% -20,55% -9,31% -6,50% 9,30% -6,28% -2,99% 5.799,40 3.035,10 6.420,26 3.206,71 4.865,15 2.797,98 3.720,94 3.017,79 3,45% 1,85% -12,95% -6,59% -8,55% 2,55% -5,40% -0,07% 238,43 259,79 262,54 279,30 162,41 275,41 261,48 276,19 3,26% 2,44% -21,35% -0,70% 17,20% 0,09% 1,16% 0,77% 650,82 563,12 982,29 654,50 476,64 656,82 383,99 750,72 14,71% 5,14% -30,34% 0,18% -6,95% 4,55% -6,38% 3,66% 114,17 104,46 198,05 123,32 148,52 123,08 167,81 139,11 20,15% 5,69% -13,40% -0,10% 4,15% 4,16% 4,93% 3,65% Ζώνη Επιρροής IV 7.335,48 4.576,15 8.477,87 4.712,07 6.040,72 4.221,93 4.851,36 4.665,14 4,94% 0,98% -15,59% -5,34% -7,05% 3,38% -5,04% 0,24% Ιονίοι Νήσοι 34,94 29,14 39,99 15,93 30,94 13,82 28,73 37,66 4,60% -18,23% -12,05% -6,86% -2,43% 39,68% -2,41% 3,26% Δυτική Ελλάδα 301,91 272,20 1.038,83 284,15 289,56 325,37 270,89 375,84 50,97% 1,44% -47,20% 7,01% -2,20% 4,92% -1,35% 4,12% Στερεά Ελλάδα 1.093,77 683,37 1.549,67 717,34 1.021,09 552,92 708,72 616,42 12,31% 1,63% -18,83% -12,21% -11,46% 3,69% -5,28% -1,28% Πελοπόννησος Αττική Βόρειο Αιγαίο Νότιο Αιγαίο Κρήτη 2.033,96 1.219,81 2.796,03 637,41 3.001,62 602,79 4.097,34 3.229,35 11,19% -19,45% 3,61% -2,75% 10,93% 74,98% 9,15% 12,94% 29.085,59 5.179,52 35.752,17 7.235,78 26.122,19 6.600,83 21.821,31 9.108,90 7,12% 11,79% -14,52% -4,49% -5,82% 11,33% -3,53% 7,31% 49,35 71,48 145,08 97,63 49,97 123,25 54,99 147,31 43,26% 10,95% -41,31% 12,36% 3,24% 6,12% 1,36% 9,46% 86,90 40,26 90,80 95,11 55,81 57,07 51,12 100,65 1,48% 33,18% -21,60% -22,54% -2,88% 20,82% -6,42% 12,13% 296,28 275,01 422,98 294,51 303,85 280,03 233,97 397,52 12,60% 2,31% -15,24% -2,49% -8,34% 12,39% -2,91% 0,00% Σύνολο Χώρας 40.318,17 12.346,94 50.313,43 14.089,94 36.915,75 12.778,02 32.118,43 18.678,80 7,66% 4,50% -14,34% -4,77% -4,53% 13,49% -2,80% 5,31% Πηγή: για την αξία εισαγωγών - εξαγωγών: ΕΛΣΤΑΤ 10/2014 και για τους αποπληθωριστές εξωτερικού εμπορίου: Eurostat 10/2014 4
ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ SET15: ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ Πηγές Για τον υπολογισμό του δείκτη χρησιμοποιήθηκαν τα διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. (Οκτ. 2014) σχετικά με τις εισαγωγές και εξαγωγές ανά τελωνείο για την περίοδο 2005-2013 και τα στοιχεία για το ενδοκοινοτικό εμπόριο ανά Νομό για την ίδια περίοδο. Οι σταθερές τιμές υπολογίστηκαν με τη χρήση των αποπληθωριστών που παρέχει η Eurostat για κάθε Χώρα (Οκτ. 2014). Μεθοδολογία Το εμπόριο της κάθε Περιφέρειας με τρίτες χώρες προκύπτει ως άθροισμα των ροών των τελωνείων που βρίσκονται στην Περιφέρεια. Ως συνολικό εμπόριο κάθε Περιφέρειας ορίζεται το άθροισμα του ενδοκοινοτικού και εμπορίου με τρίτες χώρες. Το εμπόριο της Ζώνης IV προκύπτει ως άθροισμα των εμπορικών ροών των πέντε Περιφερειών. Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής προκύπτει από την εφαρμογή του τύπου του αποπληθωρισμού στις σταθερές τιμές των εισαγωγών και των εξαγωγών. 5
Χάρτης 1: Λόγος εξαγωγών προς εισαγωγές, 2013 6
Χάρτης 2: Εξαγωγές ως ποσοστό του ΑΕΠ 2011, ανά Περιφέρεια 7
Χάρτης 3: Εισαγωγές ως ποσοστό του ΑΕΠ 2011, ανά Περιφέρεια 8
Χάρτης 4: Μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής εξαγωγών 2005-2013 9
Χάρτης 5: Μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής εξαγωγών 2005-2008 10
Χάρτης 6: Μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής εξαγωγών 2010-2013 11
Χάρτης 7: Μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής εισαγωγών 2005-2013 12
Χάρτης 8: Μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής εισαγωγών 2005-2008 13
Χάρτης 9: Μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής εισαγωγών 2008-2010 14
Χάρτης 10: Μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής εισαγωγών 2010-2013 15