ΕΝΟΤΗΤΑ : ΕΝΥ ΡΕΙΑ ΣΤΑΘΜΟΙ

ΕΝΟΤΗΤΑ : ΕΝΥ ΡΕΙΑ ΣΤΑΘΜΟΙ Κεφ Ι: Υ ΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΡΟ ΟΥ Κεφ ΙΙ: CretAquarium ΘΑΛΑΣΣΟΚΟΣΜΟΣ

.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑΣ : Υ ΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΡΟ ΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι.: Υ ΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΡΟ ΟΥ 1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ...295 2. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΥΣΡ...295 3. ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΙΑΡΘΡΩΣΗ ΥΣΡ...295 4. ΤΜΗΜΑ ΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ...296 4.1 ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ...296 4.2. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Υ.Σ.Ρ...297 5. ΤΜΗΜΑ ΕΝΥ ΡΕΙΟΥ...298 5.1. ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ...298 5.2. ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ - ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ - ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ...298 5.2.1. Τεχνικά στοιχεία λειτουργίας του συστήµατος κυκλοφορίας του Θαλασσινού νερού...298 5.2.2. Συλλογή των οργανισµών: Αλιεία και µεταφορά των αλιευµάτων...298 5.2.3. Προληπτική θεραπεία νεοαλιεµένων οργανισµών ιαλογή και εισαγωγή στις δεξαµενές του Ενυδρείου...299 5.2.4. ιατροφή...299 5.2.5. Πρόληψη και Θεραπεία ασθενειών...299 5.2.6. Έλεγχος της ποιότητας του Θαλασσινού νερού...300 6. ΤΜΗΜΑ ΜΟΥΣΕΙΟΥ...300 7. ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ...301 8. ΤΜΗΜΑ MARKETING, ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΚΑΙ ΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ...301 9. ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ...302 10. ΤΜΗΜΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ...305 10.1. ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΕΣ ΡΑΣΕΙΣ...306 10.2. ΕΠΙΒΛΕΨΗ Ι ΑΚΤΟΡΙΚΩΝ ΙΑΤΡΙΒΩΝ, MSc, ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΕΞΑΣΚΗΣΗΣ ΦΟΙΤΗΤΩΝ...307 10.2.1. ιδακτορικών διατριβών...307 10.2.2. ιπλωµατικών εργασιών, MSc...307 10.2.3. Επίβλεψη Πρακτικής Άσκησης φοιτητών...308 11. ΤΜΗΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ...308 11.1. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΑ...308 11.2. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΥΠΟΒΛΗΘΕΝΤΑ...309 12. ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ...309 12.1. ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ (υπό εξέλιξη)...309 12.2. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ...309 13. ΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ - ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ - ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ...310 13.1. ΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ ΣΕ ΙΕΘΝΗ ΠΕΡΙΟ ΙΚΑ...310 13.2. ΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ ΣΕ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΡΙΟ ΙΚΑ...310 13.3. ΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ ΣΕ ΕΙ ΙΚΕΣ ΕΚ ΟΣΕΙΣ...310

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΕΛΚΕΘΕ 2007 13.4. ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΣΕ ΙΕΘΝΗ ΣΥΝΕ ΡΙΑ-ΣΥΜΠΟΣΙΑ...310 13.5. ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΣΕ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΕ ΡΙΑ-ΣΥΜΠΟΣΙΑ...310 13.6. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ ΣΕ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ- ΗΜΕΡΙ ΕΣ- ΙΑΛΕΞΕΙΣ...310 14. ΑΛΛΕΣ ΕΚ ΗΛΩΣΕΙΣ...311 15. ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ - ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ...312 15.1. ΙΕΘΝΕΙΣ...312 15.2. ΕΛΛΗΝΙΚΟΥΣ...312 16. ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ - ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ TΕΧΝΟΓΝΩΣΙΑΣ...312 17. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΙΕΘΝΕΙΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΑ- ΦΟΡΕΙΣ ΚΑΙ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ...313

Υ ΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΡΟ ΟΥ 295 1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ Ο Υδροβιολογικός Σταθµός Ρόδου (ΥΣΡ) κατασκευάστηκε στα 1934-1936, όταν τα ωδεκάνησα ήταν υπό Ιταλική κατοχή. Άρχισε να λειτουργεί το 1937, ως Reale Istituto di Ricerche Biologiche di Rodi. Από το 1947 συνέχισε ως περιφερειακός Σταθµός του Ελληνικού Υδροβιολογικού Ινστιτούτου, υπό την εποπτεία της Ακαδηµίας Αθηνών. Ως Ενυδρείο - Μουσείο και ερευνητική µονάδα του Εθνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (Ε.Κ.Θ.Ε.) λειτούργησε από το 1963, και το 2003 µετονοµάστηκε σε Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.) µετά την ενσωµάτωση του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Βιολογίας Κρήτης (Ι.ΘΑ.ΒΙ.Κ.) 2. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΥΣΡ Ο Σταθµός µελετά κάθε µορφή θαλάσσιας ζωής (από τους απλούστερους µικροσκοπικούς οργανισµούς µέχρι τα µεγάλα κητοειδή), καθώς και την αµφίδροµη σχέση της µε τον άνθρωπο. Με την υποδοµή που διαθέτει και τη συνεργασία του ΕΛΚΕΘΕ, ο ΥΣΡ εκτελεί ερευνητικά προγράµµατα, καλύπτοντας όλο το φάσµα της Ωκεανογραφίας στην ευρύτερη περιοχή της ωδεκανήσου. Βασικός στόχος του Σταθµού είναι η συνεχής παραγωγή ερευνητικού έργου από ένα ελληνικό ωκεανογραφικό φορέα στην ευαίσθητη, από εθνική και περιβαλλοντική άποψη, περιοχή του νοτιοανατολικού Αιγαίου. Μετά την ολοκλήρωση της αναβάθµισής του και σε συνεργασία µε τα άλλα Ινστιτούτα του ΕΛΚΕΘΕ, ο ΥΣΡ αναπτύσσει σηµαντική ερευνητική δραστηριότητα, αναλαµβάνοντας ή συµµετέχοντας σε προγράµµατα εθνικής σηµασίας και ευρύτερου ερευνητικού ενδιαφέροντος. 3. ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΙΑΡΘΡΩΣΗ ΥΣΡ Η αναβάθµιση του Ενυδρείου - Μουσείου, η διεύρυνση των ερευνητικών και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων του Σταθµού, η προµήθεια σύγχρονου εξοπλισµού εργαστηρίων και πεδίου και η αύξηση του προσωπικού, επέβαλλαν την ανάπτυξη ενός νέου εσωτερικού οργανωτικού σχήµατος στον ΥΣΡ, το οποίο απεικονίζεται στο ιάγραµµα. Η ορθολογική κατανοµή προσωπικού και εργασιών στα νέα τµήµατα, συµβάλλει στην επαύξηση και βελτίωση του παραγόµενου έργου καθενός από αυτά και του Σταθµού συνολικότερα, ώστε η µελλοντική πορεία του τελευταίου να συµβαδίζει µε τις σύγχρονες εξελίξεις και απαιτήσεις.

296 ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΕΛΚΕΘΕ 2007 Τµήµα Ενυδρείου.Σ.Σ.. του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Θ.Ε.Ε.. Τµήµα Μουσείου Πρόεδρος & ιευθυντής ΕΛ.ΚΕ.Θ.Θ.Ε.Ε.. Τµήµα Τεχνικής Υποστήριξης Τµήµα ιοικητικής και Οικονοµικής ιαχείρισης Τµήµα M a rketin g,, Προβολής και ηµόσιων Σχέσεων Προϊστάµενος Υδροβιολογικού Σταθµού Ρόδου ιευθυντής Ινστ. Ωκεανογραφίας ιευθυντής Ινστ. Υδατοκαλλιεργειών ιευθυντής Ινστ. Βιολογικών Πόρων Tµήµα Εκπαιδευτικών προγραµµάτων και Επιµόρφωσης Τµήµα Ερευνών και Ερευνητικών Προγραµµάτων ιευθυντής Ινστ. Εσωτερικών Υδάτων ιευθυντής Ινστ. Θαλάσσιας Βιολογίας & Γενετικής 4. ΤΜΗΜΑ ΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ 4.1 ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ Συνολικά, στο Σταθµό εργάζονται δέκα πέντε (15) υπάλληλοι: α) Μόνιµο προσωπικό: 9 Ερευνητής Α βαθµίδας 1 Ειδική Λειτουργική Επιστήµων Α βαθµίδας 1 Ειδικός Λειτουργικός Επιστήµων Γ βαθµίδας 1 Κάτοχος απολυτηρίου β βαθµίδας εκπαίδευσης 1 (σύµβαση αορίστου χρόνου) Πτυχιούχος ΑΕΙ (σύµβαση αορίστου χρόνου) 1 Τεχνολόγοι-Iχθυολόγοι πτυχιούχοι ΤΕΙ (σύµβαση αορίστου χρόνου) 2 Ηλεκτρολόγος- Ηλεκτροτεχνίτης- Συντηρητής- Πτυχιούχος ΟΑΕ 1 (σύµβαση αορίστου χρόνου) Κάτοχος απολυτηρίου Α βαθµίδας εκπαίδευσης 1 (συνταξιοδοτήθηκε 16/07/07) β) Συµβασιούχοι: 3 Κάτοχοι απολυτηρίου β βαθµίδας εκπαίδευσης 3 γ) ιδακτορικός υπότροφος 1 Πτυχιούχος ΑΕΙ (Bιολόγος) (01/08/07-31/07/11) 1 Στον ΥΣΡ, εκτελούν την πρακτική τους εξάσκηση 2 σπουδαστές του ΟΑΕ : Σπουδαστής του Τµ. Θερµικών και Υδραυλικών Εγκαταστάσεων 1 Σπουδαστής του Τµ. Ηλεκτρολογικών Εγκαταστάσεων Κτιρίων 1 (από 01/07/07-30/09/07)

Υ ΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΡΟ ΟΥ 297 4.2. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Υ.Σ.Ρ. Κατά την περίοδο Ιανουαρίου εκεµβρίου 2007 το Ενυδρείο του ΥΣΡ επισκέφτηκαν 131.887 επισκέπτες και τα έσοδα από τα εισιτήρια ήταν 470.121,50 Στον πίνακα 1 και στο σχήµα V.-1. που ακολουθούν, παρουσιάζονται ο αριθµός επισκεπτών και τα έσοδα ανά µήνα, για το έτος 2007: ΠΙΝΑΚΑΣ 1 Μήνας Αριθµός Έσοδα από επισκεπτών εισιτήρια (σε ) Ιανουάριος 773 2.776,00 Φεβρουάριος 608 2.171,00 Μάρτιος 7.286 15.884,50 Απρίλιος 5.955 20.402,50 Μάιος 10.573 38.596,00 Ιούνιος 15.658 57.706,00 Ιούλιος 26.544 94.720,50 Αύγουστος 32.895 119.190,00 Σεπτέµβριος 17.467 68.041,50 Οκτώβριος 11.899 42.458,00 Νοέµβριος 1.281 4.689,50 εκέµβριος 948 3.486,00 ΣΥΝΟΛO 131.887 470.121,50 Σχήµα V-1: ΕΠΙΣΚΕΠΤΕΣ ΕΝΥ ΡΕΙΟΥ ΥΣΡ ΓΙΑ ΤΟ 2007 35.000 30.000 32.895 25.000 26.544 ΑΤΟΜΑ 20.000 15.000 10.000 5.000 0 17.467 15.658 11.899 10.573 7.286 5.955 773 608 1.281 948 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 ΜΗΝΑΣ

298 ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΕΛΚΕΘΕ 2007 5. ΤΜΗΜΑ ΕΝΥ ΡΕΙΟΥ 5.1. ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Το Ενυδρείο που βρίσκεται εγκατεστηµένο στο υπόγειο του Σταθµού, είναι το παλαιότερο στην Ελλάδα. Φιλοξενεί µεγάλο αριθµό θαλάσσιων οργανισµών, δίνοντας µια πλούσια εικόνα του θαλάσσιου περιβάλλοντος και της ποικιλίας της ζωής σ αυτό. Αποτελεί τον πρώτο χώρο επαφής και γνωριµίας µε το θαλάσσιο κόσµο για ένα µεγάλο τµήµα του κοινού, συµβάλλοντας σηµαντικά στην εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση του. 5.2. ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ - ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ - ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ 5.2.1. Τεχνικά στοιχεία λειτουργίας του συστήµατος κυκλοφορίας του Θαλασσινού νερού Για τις ανάγκες του Ενυδρείου και των δεξαµενών αποµόνωσης (quarantine tanks), που βρίσκονται στο υπόγειο του κτιρίου του Σταθµού, λειτουργεί σύστηµα κυκλοφορίας θαλασσινού νερού «ανοικτού τύπου». Με την αποπεράτωση του έργου «Κατασκευή νέου αντλιοστασίου και νέου δικτύου θαλασσινού νερού», το θαλασσινό νερό αντλείται υποθαλάσσια από βάθος 47 µέτρων, στη βορειοδυτική παράκτια περιοχή του Σταθµού. Η άντληση γίνεται µέσω υποθαλάσσιων και υπόγειων σωληνώσεων προπυλενίου 1, µε τη βοήθεια τριών ζευγών ηλεκτρικών 2 (τριών φάσεων) φυγόκεντρων αντλιών, που λειτουργούν εναλλάξ και µε παροχή 50 m3/ώρα. Το αντλούµενο θαλασσινό νερό τροφοδοτεί άµεσα,, όλες τις δεξαµενές έκθεσης και αποµόνωσης (ολική χωρητικότητα 78 m 3 ) 3. Όλο το εσωτερικό σύστηµα τροφοδοσίας έχει ανανεωθεί ριζικά. Μετά τη χρήση του, το θαλασσινό νερό διοχετεύεται στα νέα φρεάτια αποχέτευσης, στη βορειοδυτική πλευρά του Σταθµού. Η λειτουργία του νέου δικτύου και η διακύµανση των κρίσιµων παραµέτρων του θαλασσινού νερού καταγράφονται συνεχώς και παρακολουθούνται τηλεµατικά. 5.2.2. Συλλογή των οργανισµών: Αλιεία και µεταφορά των αλιευµάτων Έως τώρα, οι ανάγκες συµπλήρωσης του αποθέµατος του Ενυδρείου σε ζωντανούς οργανισµούς καλύπτονται, κατά κύριο λόγο, µε την ενοικίαση τράτας, η οποία αλιεύει µπροστά από την ανατολική ακτή του Σταθµού καθ όλη τη διάρκεια του έτους, µετά από άδεια του Υπουργείου Γεωργίας καθώς 1 Σηµείωση: όλες πλέον οι σωληνώσεις του συστήµατος συνίστανται από PVC για την αποφυγή µολύνσεων από µέταλλα, την αντιµετώπιση της διάβρωσης, τη µείωση του κόστους και τη διευκόλυνση των χειρισµών. 2 Σηµείωση: η απρόσκοπτη λειτουργία των αντλιών θαλασσινού νερού και αερισµού και του συστήµατος φωτισµού των δεξαµενών και των διαδρόµων του Ενυδρείου, σε περίπτωση διακοπής της ηλεκτροδότησης από το δίκτυο της.ε.η., εξασφαλίζονται από ένα Η/Ζ εγκατεστηµένο στο υπόγειο του κτιρίου από τον Απρίλιο του 1993. Όσον αφορά στο φωτισµό των µεγάλων δεξαµενών χρησιµοποιούνται κυρίως daylight λάµπες φθορισµού (18-36W/220V) ενώ για τις µικρές χρησιµοποιούνται απλές λάµπες (40-75W/42V). Ο ρυθµός ηµέρας - νύκτας (14 και 10 ώρες αντίστοιχα) ελέγχεται αυτόµατα. 3 Σηµείωση: στο επισκέψιµο από το κοινό τµήµα του Ενυδρείου υπάρχουν 28 δεξαµενές, συνολικού όγκου 71 m 3, στις οποίες φιλοξενείται πλήθος αντιπροσωπευτικών θαλάσσιων οργανισµών του Αιγαίου και της Μεσογείου. Επιπλέον, στο πλαίσιο του έργου «Αναβάθµιση του ΥΣΡ-Εργαστήρια -Ενυδρείο - Μουσείο» εκτεταµένο τµήµα του υπογείου έχει οργανωθεί εκ νέου ως χώρος αποµόνωσης (quarantine) όπου, σε 14 καινούργιες πολυεστερικές δεξαµενές συνολικού όγκου 7 m 3, φιλοξενούνται οι νεοαλιεµένοι οργανισµοί που αποτελούν το stock του Ενυδρείου και εφαρµόζονται προγράµµατα θεραπείας ή περίθαλψης. Εκτός των παραπάνω και ξεχωριστά από το γενικό σύστηµα κυκλοφορίας του νερού, υπάρχει και µία µεγάλη δεξαµενή, στη βόρεια πλευρά του Μουσείου, η οποία βρίσκεται εκτός λειτουργίας και προβλέπεται να µετασκευαστεί σε δεξαµενή χονδριχθύων, χωρητικότητας 300 m 3.

Υ ΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΡΟ ΟΥ 299 και των Λιµενικών Αρχών. Η αλιεία εκτελείται στη συγκεκριµένη περιοχή για λόγους διευκόλυνσης της µεταφοράς των αλιευµάτων στο Ενυδρείο και µείωσης του κόστους. Επιπλέον, για τον εµπλουτισµό του Ενυδρείου µε σπάνια είδη της Μεσογειακής θαλάσσιας πανίδας και χλωρίδας, εκτελούνται από το προσωπικό του ΥΣΡ, αλιευτικές και καταδυτικές εξορµήσεις σε αποµακρυσµένες περιοχές της Ρόδου και της ωδεκανήσου και εφαρµόζονται συνεχώς νέες και βελτιούµενες τεχνικές για την αλιεία. Ιδιαίτερα όσον αφορά στους χονδριχθείς, ο Σταθµός θα προµηθευτεί τον κατάλληλο εξοπλισµό για την αλιεία και τη µεταφορά τους, και θα οργανώσει επιχειρήσεις συλλογής, έτσι ώστε να αποκτηθεί η απαραίτητη εµπειρία και τεχνογνωσία, δεδοµένης της µεγάλης ευαισθησίας που χαρακτηρίζει τους συγκεκριµένους οργανισµούς κατά τις διαδικασίες αλιείας, µεταφοράς και διατήρησης τους. Ειδικότερα, η αλιεία εφαρµόζεται µε τρόπο που να ελαχιστοποιεί την πρόκληση τραυµάτων και stress στους οργανισµούς. Έτσι, αµέσως µετά τη συλλογή τους οι θαλάσσιοι οργανισµοί τοποθετούνται µε προσοχή σε πλαστικά δοχεία, µε παροχή αέρα, και µεταφέρονται κατευθείαν από την παραλία στις δεξαµενές αποµόνωσης, στις οποίες υπάρχει συνεχής τροφοδοσία θαλασσινού νερού. Η µέθοδος εφαρµόζεται µε επιτυχία λόγω της εγγύτητας της περιοχής αλιείας µε το Ενυδρείο, αλλά εφόσον ο Σταθµός εκµεταλλεύεται και άλλες περιοχές αλιείας, περισσότερο αποµακρυσµένες, θα προχωρήσει άµεσα σε συµπλήρωση του εξοπλισµού που χρησιµοποιείται για τη µεταφορά των αλιεµένων οργανισµών. 5.2.3. Προληπτική θεραπεία νεοαλιεµένων οργανισµών ιαλογή και εισαγωγή στις δεξαµενές του Ενυδρείου Παράλληλα µε το ειδικό πρόγραµµα προσαρµογής και προληπτικής θεραπείας 4 που εφαρµόζεται, αµέσως µετά τη µεταφορά των οργανισµών στις δεξαµενές αποµόνωσης, ο Σταθµός χρησιµοποιεί δοκιµαστικά νέα παρασκευάσµατα και µεθόδους για τη βελτίωση της κατάστασης των οργανισµών και τη µείωση του χρόνου παραµονής τους στις δεξαµενές αποµόνωσης, υπό την καθοδήγηση σε πρώτη φάση του ιχθυοπαθολογικού εργαστηρίου του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. και σε δεύτερη αξιοποιώντας το υπό κατασκευή δικό του. Με βάση τις εκάστοτε ανάγκες και µετά από τουλάχιστον ένα µήνα αποµόνωσης οι οργανισµοί διαλέγονται, αναισθητοποιούνται και εισάγονται στις δεξαµενές του Ενυδρείου, όπου στο πρώτο διάστηµα παραµονής παρακολουθούνται συνεχώς. 5.2.4. ιατροφή Το προσωπικό του Σταθµού αφιερώνει µεγάλο χρόνο στη προετοιµασία του διαιτολογίου, στη διαδικασία της επιλογής, της παρασκευής και της παροχής της τροφής. Η ποιότητα και η ποσότητα της τελευταίας διαδραµατίζει σηµαντικότατο ρόλο στη διατήρηση της καλής φυσικής κατάστασης των φιλοξενούµενων οργανισµών και εξαρτάται εκτός από το είδος, το µέγεθος και τις προτιµήσεις των οργανισµών και από τις φυσικές συνθήκες του περιβάλλοντος, όπως είναι η θερµοκρασία. 5.2.5. Πρόληψη και Θεραπεία ασθενειών Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στην πρόληψη των ασθενειών των οργανισµών, µε τη βελτίωση της τροφής και των χειρισµών, µε τη συνεχή παρακολούθηση της ποιότητας του νερού και την εξακρίβωση της ακριβούς επίδρασης της τελευταίας στην εξέλιξη των διατροφικών συνηθειών και στην εν γένει κατάσταση των οργανισµών. 4 Σηµείωση: το πρόγραµµα περιλαµβάνει την επαναλαµβανόµενη χρήση (επάλειψη, µπάνια, χορήγηση αντιβιοτικών στη τροφή) φαρµακευτικών παρασκευασµάτων για όσο χρόνο αυτό είναι απαραίτητο (συνήθως 7 µε 9 ηµέρες).

300 ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΕΛΚΕΘΕ 2007 Για τη θεραπεία των διαφόρων ασθενειών ή µολύνσεων εφαρµόζονται µέθοδοι, τις οποίες ο Σταθµός εµπλουτίζει και βελτιώνει, ώστε να επιτυγχάνει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσµατα, αυξάνοντας τη θεαµατικότητα του Ενυδρείου. 5.2.6. Έλεγχος της ποιότητας του Θαλασσινού νερού Οι καλές περιβαλλοντικές συνθήκες που παρέχονταν στους φιλοξενούµενους οργανισµούς 5 βελτιστοποιήθηκαν µε την ολοκλήρωση των αναπτυξιακών έργων «Κατασκευή νέου αντλιοστασίου και νέου δικτύου θαλασσινού νερού στον ΥΣΡ» και «Αναβάθµιση του Υδροβιολογικού Σταθµού της Ρόδου του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. Εργαστήρια-Ενυδρείο-Μουσείο». Συγκεκριµένα, µε την ολοκληρωτική µετατροπή του συστήµατος εισαγωγής του θαλασσινού νερού στο Ενυδρείο και την εγκατάσταση συστήµατος καταγραφής και τηλεµατικής παρακολούθησης: εξασφαλίστηκε η συνεχής παροχή θαλασσινού νερού πολύ καλής ποιότητας διευκολύνθηκε η αντιµετώπιση του προβλήµατος των υψηλών θερµοκρασιών, που παρατηρούνταν κατά τη θερινή περίοδο στις δεξαµενές έκθεσης και αποµόνωσης και των ασθενειών που συνδέονταν µε το φαινόµενο αυτό 6 λύθηκαν τα προβλήµατα που προκαλούσε: - η γειτνίαση του φρεατίου αποχέτευσης µε τα φρεάτια άντλησης - η ευπάθεια του παλαιού συστήµατος σε ορισµένες καιρικές συνθήκες (ΝΑ άνεµοι και σφοδρός κυµατισµός) - η µικρή υψοµετρική διαφορά µεταξύ των υπόγειων χώρων του Ενυδρείου και της στάθµης της θάλασσας έγινε δυνατός ο συνδυασµός των καταγραφόµενων διακυµάνσεων των κρίσιµων παραµέτρων του θαλασσινού νερού στο δίκτυο µε τις παρατηρούµενες αλλαγές της συµπεριφοράς των φιλοξενούµενων οργανισµών. Με τα παραπάνω, ο Σταθµός απέκτησε τη δυνατότητα πρόληψης και άµεσης επέµβασης, µε ενέργειες όπως τη βελτίωση κάποιων από τις παραµέτρους, την εφαρµογή προληπτικών µέτρων (όπως θεραπειών) και την προσαρµογή ορισµένων χειρισµών (προσαρµογή διαιτολογίου, αλλαγή ιχθυοφόρτισης κλπ.). 6. ΤΜΗΜΑ ΜΟΥΣΕΙΟΥ Η πρώτη µουσειακή συλλογή εκτέθηκε το 1947 και έως το 1971 καταλάµβανε το χώρο όπου αργότερα δηµιουργήθηκε η βιβλιοθήκη του Σταθµού. Το 1971-72 µεταξύ του κυρίως κτιρίου του Σταθµού και του κτιρίου του Φάρου προστέθηκε το κτίριο του Μουσείου. Ο Σταθµός, το 2001 και στο πλαίσιο του έργου «Πρόγραµµα ανάπτυξης και αναβάθµισης Ενυδρείου - Μουσείου του Υδροβιολογικού Σταθµού της Ρόδου του Ε.Κ.Θ.Ε.», προχώρησε σε παρεµβάσεις στο χώρο του Μουσείου (ανακαίνιση, εγκατάσταση κλιµατισµού, αντικατάσταση συστήµατος φωτισµού κ.α.). 5 Σηµείωση: ο συνεχής αερισµός επιτρέπει συγκέντρωση διαλυµένου οξυγόνου στο επίπεδο των 7-8mg/l (4,9-5,6 ml/l) Το ph κυµαίνεται στο 8,0-8,5, η αλατότητα στο 37-40 ο / οο και η θερµοκρασία στους 14-15 ο C το χειµώνα και στους 21-22 ο C το καλοκαίρι. 6 Σηµείωση: η άνοδος της θερµοκρασίας πάνω από τους 22 ο C, µε αυξητική τάση, συνδέεται µε τη ξαφνική εµφάνιση επιδηµιών από παθογόνα Βλεφαριδωτά του τύπου Cryptocaryon που προκαλούν ασύγχρονους µαζικούς θανάτους. Η ασθένεια αντιµετωπίζεται προληπτικά µε την συνεχή απολύµανση των δεξαµενών, που ξεκινά όταν ακόµη η θερµοκρασία είναι µικρότερη των 21 ο C, καθώς και µε τη µείωση της ιχθυοφόρτισης (ως άνω όριο υπολογίζονται τα 4 Kg/m 3 ).

Υ ΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΡΟ ΟΥ 301 Το Μουσείο του ΥΣΡ, µε τις εκτεταµένες διορθωτικές παρεµβάσεις, θα ανταποκρίνεται απόλυτα στις σύγχρονες αντιλήψεις που θέλουν τους ανάλογους χώρους ευέλικτους, µε έντονη δραστηριότητα προς τη κατεύθυνση της έµπνευσης, της ευαισθητοποίησης και της αφύπνισης της περιβαλλοντικής συνείδησης του κοινού, µέσω της δηµιουργίας κινήτρων και ερωτηµάτων σ αυτό. Επίσης εγκαταστάθηκαν πολυµέσα αµφίδροµης δράσης από τα οποία οι επισκέπτες ενηµερώνονται για την κατάσταση των ελληνικών θαλασσών, µέσω της ιστοσελίδας του προγράµµατος «ΠΟΣΕΙ ΩΝ», αλλά και για το «Γκιζάνι» (Ladigesocypris ghigii), ένα επαπειλούµενο είδος ενδηµικού ψαριού των γλυκών νερών της Ρόδου. Ακόµη εγκαταστάθηκε σύστηµα προβολής DVD µε θέµα τη θάλασσα και τοποθετήθηκαν µικροσκόπια, µε τα οποία οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν το θαλάσσιο µικρόκοσµο. Τα νέα συστήµατα δεν αντικαθιστούν τα µουσειακά εκθέµατα, αλλά έως ένα βαθµό τα συµπληρώνουν και τα αναδεικνύουν, διευκολύνοντας την επιδιωκόµενη γνωριµία του κοινού µε το θαλάσσιο περιβάλλον και τους κατοίκους του. Το προβαλλόµενο µέσω των νέων συστηµάτων υλικό θα ανανεώνεται συνεχώς, παρακολουθώντας την ανάπτυξη του Ενυδρείου - Μουσείου και την εξέλιξη της ωκεανογραφικής έρευνας στο Σταθµό. Το ίδιο υλικό χρησιµοποιεί ο Σταθµός για την προβολή του έργου και των δραστηριοτήτων του προς το κοινό και την επιστηµονική κοινότητα. 7. ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ Η γειτνίαση του Σταθµού µε τη θάλασσα, γεγονός που αυξάνει το ρυθµό φθοράς, καθώς και η ευαισθησία του διαχειριζόµενου υλικού, που στην προκειµένη περίπτωση είναι ζωντανοί οργανισµοί, επιβάλλουν τη διενέργεια ηµερήσιου σχολαστικού ελέγχου των εγκαταστάσεων και του εξοπλισµού του Ενυδρείου. Επιπλέον, το προσωπικό του ΥΣΡ, εκτός της συντήρησης του εξοπλισµού και των εγκαταστάσεων, εκτελεί καθηµερινά ένα πλήθος τακτικών και έκτακτων εργασιών που σχετίζονται µε τη διαχείριση των φιλοξενούµενων οργανισµών. 8. ΤΜΗΜΑ MARKETING, ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΚΑΙ ΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ Ο επιστηµονικός ρόλος και η ερευνητική δράση του ΥΣΡ γίνονται ευρύτερα γνωστοί µέσω της ενίσχυσης του κοινωνικού προσώπου του και της εντατικοποίησης της συµµετοχής του στην αντιµετώπιση προβληµάτων που απηχούν στο κοινό. Η κατανόηση, εκ µέρους της κοινής γνώµης, του προσανατολισµού του Σταθµού, καθιστά ευκολότερα αποδεκτές τις όποιες επεµβάσεις που πιθανόν ανατρέπουν ή δυσχεραίνουν αποφάσεις των αρµόδιων φορέων ή έρχονται σε σύγκρουση µε την αλόγιστη και χωρίς σεβασµό προς το περιβάλλον ανάπτυξη. Ο ΥΣΡ απευθύνεται σε Φορείς και Ο.Τ.Α. της ωδεκανήσου, οι οποίοι είτε υστερούν σε υποδοµή και οργάνωση, είτε δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις οικονοµικές απαιτήσεις µιας επιστηµονικής υποστήριξης, προσφέροντας λύσεις σε προβλήµατα που δηµιουργούνται στην περιοχή δικαιοδοσίας τους και φυσικά άπτονται του θαλάσσιου οικοσυστήµατος ή των εσωτερικών υδάτων. Ο ΥΣΡ εκδίδει κάθε χρόνο ενηµερωτικό φυλλάδιο του Σταθµού (150.000 αντίτυπα) το οποίο διανέµεται σε τοπικούς φορείς όπως: ΕΟΤ, Αρχαιολογικό Μουσείο Ρόδου, Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου, Ήχος και Φως κλπ. καθώς και σε ξενοδοχειακές µονάδες του νησιού. Εξάλλου, κατά τη διάρκεια του 2007 εκδόθηκαν τα παρακάτω έντυπα: Rhodes map που διανέµεται δωρεάν στα ξενοδοχεία CITY CONTACT E.Π.Ε.

302 ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΕΛΚΕΘΕ 2007 Καταχώρηση στο Who is who Greek Tourism 2007 (Πανελλήνια έκδοση), Who is who Greek Tourism 2007 (Τοπική έκδοση), ένα χρόνο Internet µε link µέσω της ιστοσελίδας : www.who-iswho.gr, 3.000 τεµ. cartes postales WHO IS WHO PUBLISHING Καταχώρηση στο έντυπο All about Rhodes-the island guide 2007 (αγγλο-γερµανική έκδοση)- Εκδότης: Στ. Καντιµοίρης ηµιουργία διαφηµιστικού DVD του Ενυδρείου Μουσείου του Υ.Σ.Ρ. -Αµαλία- ήµητρα Μπάλλα Καταχώρηση σε έντυπο µε το χάρτη της Ρόδου το οποίο διανεµήθηκε το καλοκαίρι του 2007 στα ακτοπλοϊκά δροµολόγια της εταιρείας Dodekanisos Seaways ιαφηµιστική ADD Καταχώρηση στην ξενόγλωσση εφηµερίδα «Good morning Rhodes» καθώς και στην εφηµερίδα «Αγκάθι»- Εκδότης: Malec Dorotta Anna Κατά τη διάρκεια του 2007 ξεκίνησε συνεργασία µε την εταιρεία PRAXIS PLUS (Στρατηγικήεπικοινωνία-marketing-δηµόσιες σχέσεις) Επίσης, στον έντυπο τύπο σε τοπικό επίπεδο υπάρχουν καταχωρήσεις και αναφορές για τον Υ.Σ.Ρ., το ρόλο του και τις δράσεις που πραγµατοποιούνται στο χώρο του. Τέλος, στο ιαδίκτυο µέσω της ηλεκτρονικής διεύθυνσης του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.: www.hcmr.gr µπορεί κανείς να αντλήσει πληροφορίες για τις δραστηριότητες και τη λειτουργία του Ενυδρείου - Μουσείου του Υ.Σ.Ρ. στην Ελληνική και Αγγλική γλώσσα. 9. ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Κατά τη διάρκεια του 2007 σε σύνολο 131.887 επισκεπτών συµπληρώθηκαν 3.526 ερωτηµατολόγια το αποτέλεσµα των οποίων παρουσιάζεται στα σχήµατα που ακολουθούν (σχήµα V-2, V-3, V-4, V-5, V-6 και V-7). ΣΧΗΜΑ V2- : Γενική Εικόνα Ενυδρείου - Έλληνες & Αλλοδαποί 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% ΟΛΟΙ (3526) Φ: Α (1289) Φ: Θ (1833) Η<12 (450) 18 (630) 25 (807) 30 (443) 40 (568) 50 (333) Η=13- Η=19- Η=26- Η=31- Η=41- Η=51-60 (180) Η>61 (104) Α' Β' Β/ΘΜΙΑ Β/ΘΜΙΑ (538) (1166) ΑΕΙ - ΤΕΙ (1285) ΜΕΤΑ/ ΚΑ (401) 1η Φορά (2777) 2η Φορά (385) 3η Φορά (198) ΑΡΙΣΤΗ 40,3% 36,8% 42,9% 62,9% 47,0% 31,5% 28,2% 35,7% 37,5% 43,3% 49,0% 58,6% 40,2% 33,3% 33,2% 38,9% 40,0% 46,5% ΚΑΛΗ 44,5% 47,5% 42,9% 26,9% 43,0% 48,8% 52,8% 48,6% 43,5% 46,1% 41,3% 31,0% 44,3% 51,1% 46,6% 44,3% 44,2% 39,4% ΜΕΤΡΙΑ 12,1% 12,0% 12,1% 8,0% 7,8% 15,4% 15,1% 13,2% 15,3% 8,3% 7,7% 7,2% 12,2% 13,4% 15,2% 11,8% 13,0% 10,1% ΚΑΚΗ 1,9% 2,8% 1,1% 0,9% 0,8% 3,1% 3,2% 1,8% 2,1% 0,6% 1,0% 1,1% 1,5% 1,6% 4,7% 1,7% 1,6% 4,0% Οµάδες

Υ ΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΡΟ ΟΥ 303 ΣΧΗΜΑ V3 : Γενική Εικόνα Μουσείου - Έλληνες & Αλλοδαποί 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% ΟΛΟΙ (3526) Φ: Α (1289) Φ: Θ (1833) Η<12 (450) 18 (630) 25 (807) 30 (443) 40 (568) 50 (333) Η=13- Η=19- Η=26- Η=31- Η=41- Η=51-60 (180) Η>61 (104) Α' Β' ΑΕΙ - Β/ΘΜΙΑ Β/ΘΜΙΑ ΤΕΙ (538) (1166) (1285) ΜΕΤΑ/ ΚΑ (401) 1η Φορά (2777) 2η Φορά (385) 3η Φορά (198) ΑΡΙΣΤΗ 30,3% 27,2% 32,7% 55,3% 38,4% 19,6% 17,6% 25,4% 26,1% 36,1% 41,3% 50,4% 31,4% 22,3% 20,9% 28,4% 30,9% 40,9% ΚΑΛΗ 41,8% 41,3% 42,2% 30,7% 42,1% 45,4% 45,1% 44,2% 44,7% 33,9% 38,5% 32,9% 42,3% 45,9% 40,9% 42,3% 41,0% 35,4% ΜΕΤΡΙΑ 20,7% 23,0% 19,4% 9,3% 15,1% 25,9% 28,9% 23,4% 20,4% 20,0% 14,4% 11,2% 19,3% 25,0% 27,7% 20,4% 20,8% 17,7% ΚΑΚΗ 3,4% 4,9% 2,2% 1,3% 1,9% 5,2% 5,2% 3,2% 3,0% 4,4% 1,9% 1,3% 3,3% 3,7% 6,0% 3,1% 3,6% 4,0% Οµάδες ΣΧΗΜΑ V4 : Γενική Εικόνα Ενυδρείου - Έλληνες 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% ΕΛΛΗΝ ΕΣ (2081) Φ: Α (751) Φ: Θ (1096) Η<12 (298) 18 (411) 25 (480) 30 (262) 40 (354) 50 (175) Η=13- Η=19- Η=26- Η=31- Η=41- Η=51-60 (66) Η>61 (27) Α' Β' Β/ΘΜΙΑ Β/ΘΜΙΑ (360) (795) ΑΕΙ - ΤΕΙ (682) ΜΕΤΑ/ ΚΑ (199) 1η Φορά (1483) 2η Φορά (297) 3η Φορά (156) ΑΡΙΣΤΗ 44,6% 39,9% 47,5% 67,4% 51,3% 37,3% 29,0% 40,1% 40,0% 48,5% 44,4% 64,4% 43,1% 37,8% 34,7% 44,6% 40,4% 51,3% ΚΑΛΗ 43,1% 45,9% 41,7% 23,8% 38,9% 48,1% 58,4% 45,2% 45,7% 43,9% 44,4% 26,9% 42,1% 51,5% 51,3% 43,4% 45,8% 35,3% ΜΕΤΡΙΑ 9,9% 10,9% 9,0% 6,4% 8,0% 11,0% 11,1% 12,4% 10,9% 6,1% 7,4% 5,0% 11,7% 9,4% 12,6% 9,6% 11,8% 10,3% ΚΑΚΗ 1,1% 1,9% 0,6% 0,7% 1,0% 2,1% 0,8% 1,1% 0,6% 0,0% 0,0% 1,1% 1,4% 0,6% 1,5% 1,0% 0,7% 3,2% Οµάδες

304 ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΕΛΚΕΘΕ 2007 ΣΧΗΜΑ V5 : Γενική Εικόνα Μουσείου - Έλληνες 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% ΕΛΛΗΝ ΕΣ (2081) Φ: Α (751) Φ: Θ (1096) Η<12 (298) 18 (411) 25 (480) 30 (262) 40 (354) 50 (175) Η=13- Η=19- Η=26- Η=31- Η=41- Η=51-60 (66) Η>61 (27) Α' Β' Β/ΘΜΙΑ Β/ΘΜΙΑ (360) (795) ΑΕΙ - ΤΕΙ (682) ΜΕΤΑ/ ΚΑ (199) 1η Φορά (1483) 2η Φορά (297) 3η Φορά (156) ΑΡΙΣΤΗ 34,0% 30,5% 37,0% 60,1% 40,4% 23,3% 21,8% 29,7% 26,3% 47,0% 40,7% 56,4% 32,3% 26,2% 24,6% 32,6% 32,7% 44,9% ΚΑΛΗ 40,5% 41,3% 39,9% 28,2% 41,6% 44,6% 45,4% 41,2% 44,6% 25,8% 37,0% 30,6% 42,0% 44,1% 40,2% 42,3% 40,1% 31,4% ΜΕΤΡΙΑ 18,5% 19,4% 17,7% 8,1% 14,8% 21,5% 24,8% 22,9% 19,4% 15,2% 14,8% 8,6% 18,2% 22,1% 27,1% 17,9% 20,5% 17,9% ΚΑΚΗ 3,0% 4,5% 1,9% 1,3% 1,7% 5,2% 3,8% 2,8% 1,1% 6,1% 3,7% 0,8% 3,5% 3,1% 4,5% 2,8% 3,7% 3,2% Οµάδες ΣΧΗΜΑ V6: Γενική Εικόνα Ενυδρείου - Αλλοδαποί 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% ΑΛΛΟ ΑΠΟΙ (1445) Φ: Α (538) Φ: Θ (737) Η<12 (152) 18 (219) 25 (327) 30 (181) 40 (214) 50 (158) Η=13- Η=19- Η=26- Η=31- Η=41- Η=51-60 (114) Η>60 (77) Α' Β' Β/ΘΜΙΑ Β/ΘΜΙΑ (178) (371) ΑΕΙ - ΤΕΙ (603) ΜΕΤΑ/ ΚΑ (202) 1η Φορά (1294) 2η Φορά (88) 3η Φορά (42) ΑΡΙΣΤΗ 34,4% 32,5% 36,3% 54,3% 39,9% 23,1% 27,2% 28,5% 34,8% 41,1% 50,6% 47,2% 34,6% 28,3% 31,8% 34,1% 39,1% 28,6% ΚΑΛΗ 46,9% 49,8% 45,2% 33,1% 52,1% 50,3% 45,0% 54,2% 41,1% 48,2% 40,3% 39,8% 50,0% 50,8% 42,3% 47,9% 39,1% 54,8% ΜΕΤΡΙΑ 15,6% 13,6% 16,7% 11,3% 7,5% 21,9% 21,1% 14,5% 20,3% 9,8% 7,8% 11,9% 13,5% 18,0% 17,9% 15,2% 17,2% 9,5% ΚΑΚΗ 3,1% 4,1% 1,8% 1,3% 0,5% 4,6% 6,7% 2,8% 3,8% 0,9% 1,3% 1,1% 1,9% 2,8% 8,0% 2,7% 4,6% 7,1% Οµάδες

Υ ΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΡΟ ΟΥ 305 ΣΧΗΜΑ V7: Γενική Εικόνα Μουσείου - Αλλοδαποί 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% ΑΛΛΟ ΑΠΟΙ (1445) Φ: Α (538) Φ: Θ (737) Η<12 (152) 18 (219) 25 (327) 30 (181) 40 (214) 50 (158) Η=13- Η=19- Η=26- Η=31- Η=41- Η=51-60 (114) Η>60 (77) Α' Β' Β/ΘΜΙΑ Β/ΘΜΙΑ (178) (371) ΑΕΙ - ΤΕΙ (603) ΜΕΤΑ/ ΚΑ (202) 1η Φορά (1294) 2η Φορά (88) 3η Φορά (42) ΑΡΙΣΤΗ FOR 25,8% 23,2% 27,2% 48,6% 36,4% 14,3% 11,8% 19,1% 26,6% 31,5% 43,2% 40,5% 30,4% 18,1% 18,3% 25,5% 26,5% 26,2% ΚΑΛΗ FOR 45,3% 42,5% 47,3% 37,5% 45,0% 47,4% 45,5% 51,5% 46,1% 40,7% 40,5% 39,9% 44,3% 48,8% 44,0% 45,6% 47,0% 50,0% ΜΕΤΡΙΑ FOR 24,7% 28,7% 22,6% 12,5% 16,3% 33,0% 35,4% 25,5% 22,1% 24,1% 14,9% 17,3% 22,3% 28,7% 29,8% 25,1% 22,9% 16,7% ΚΑΚΗ FOR 4,2% 5,6% 2,8% 1,4% 2,4% 5,3% 7,3% 3,9% 5,2% 3,7% 1,4% 2,4% 3,1% 4,4% 7,9% 3,8% 3,6% 7,1% Οµάδες 10. ΤΜΗΜΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ Η εκπαιδευτική δράση και η επιστηµονική έρευνα αποτελούν τις δυο συνιστώσες του έργου του Σταθµού, µε την πρώτη να λειτουργεί σαν µέσο µεταφοράς προς το ευρύ κοινό των γνώσεων και των εµπειριών που αποκτούνται µε τη δεύτερη. Συγχρόνως, ο ΥΣΡ, διαθέτοντας την τεχνογνωσία, το εξειδικευµένο προσωπικό, τον απαραίτητο εξοπλισµό και την υποστήριξη του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε., επιχειρεί να παρεµβαίνει προληπτικά πριν τη γένεση των περιβαλλοντικών προβληµάτων. Στο πλαίσιο αυτό διοργανώνει σεµινάρια και διαλέξεις εφαρµοσµένου αντικειµένου και απευθύνεται στις παραγωγικές τάξεις, σε παράγοντες της κεντρικής διοίκησης και των Ο.Τ.Α. και γενικά σε άτοµα ή οµάδες των οποίων οι αποφάσεις και οι ενέργειες έχουν άµεσο ή έµµεσο αντίκτυπο στο περιβάλλον.

306 ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΕΛΚΕΘΕ 2007 10.1. ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΕΣ ΡΑΣΕΙΣ Εκπαίδευση στον τρίτο κύκλο σπουδών σε προπτυχιακό επίπεδο Ύστερα από την υπογραφή Memorandum of Understanding µεταξύ Rhode Island και ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. και σε συνέχεια της εν λόγω συνεργασίας κατά τη διάρκεια του θερινού εξαµήνου 2007 διδάχθηκαν τα µαθήµατα: Environmental Αnalysis and policy in Coastal Management, Maritime History and Marine Archaeology, Marine Ecology και κατά τη διάρκεια του χειµερινού εξαµήνου 2007 διδάχθηκαν τα µαθήµατα: Maritime History and Marine Archaeology, Marine Ecology Επιστηµονικός Υπεύθυνος: Φορέας Χρηµατοδότησης: Φορέας Υλοποίησης: Έτος έναρξης: 2003 ιάρκεια: Χρηµατοδότηση 2007: ρ Α. Σιούλας ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε./ Υ.Σ.Ρ., Πανεπιστήµιο Rhode Island ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε./ Υ.Σ.Ρ., Πανεπιστήµιο Rhode Island συνεχιζόµενο Προϋπολογισµός 2007: 50.000 20% Πανεπιστήµιο Rhode Island, 80% ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε./ Υ.Σ.Ρ Αναλυτικά η ύλη των µαθηµάτων που διδάχθηκαν κατά το έτος 2007 ήταν η εξής: Εnvironmental Analysis and Policy in Coastal Management: 1. From the globe to the coastal zone (Α. Καραγεώργης,) 2. The coastal zone as a natural system (Α. Καραγεώργης, Ι. Ακουµιανάκη) 3. Socio-economics (Γ. Πετυχάκης)

Υ ΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΡΟ ΟΥ 307 4. Integrated coastal zone management (Α. Καραγεώργης, Γ. Πετυχάκης, X. Αναγνώστου) 5. Environmental ethics (A. Πολλάνη) 6. How to manage hazards on the coastal zone (Γ. Τριανταφύλλου) 7. Marine pollution (Ε. Παπαθανασίου) 8. Laboratory & field work (Α. Σιούλας) Maritime History and Marine Archaeology: 1. Archaeology (Α. Καραγεώργης) 2. Mediterranean civilizations - mythology and the sea (Ι. Ακουµιανάκη) 3. The birth of Maritime Archaeology (Ε. Χρυσοχέρη-συνεργάτης εκτός ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.) 4. Commercial seafaring from prehistory to the roman era (Ε. Χρυσοχέρη-συνεργάτης εκτός ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.) 5. Shipbuilding technology in the Antiquity (Ε. Χρυσοχέρη-συνεργάτης εκτός ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.) 6. Ancient shipwrecks (Ε. Χρυσοχέρη-συνεργάτης εκτός ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.) 7. Ship cargos in the Antiquity (Ε. Χρυσοχέρη-συνεργάτης εκτός ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.) 8. Ancient harbors(ε. Χρυσοχέρη-συνεργάτης εκτός ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.) 9. The impact of coastal changes on the ancient civilizations (Χ. Αναγνώστου) 10. Underwater seabed survey methods (Ε. Παπαθανασίου) 11. Natural disasters in the Antiquity (Β. Καψιµάλης) 12. Natural disasters in the Mythology (Β. Καψιµάλης) Marine Ecology: 1. H.C.M.R & H.S.R. status & activities - Historical aspects of oceanography (Α. Καραγεώργης) 2. Major Features of the Earth (Α. Καραγεώργης) 3. Basic Oceanography (Χ. Κοντογιάννης) 4. Properties of the sea water (Ε. Κρασσακοπούλου) 5. Ecological principles & Marine Microorganisms (Κ. Πάγκου) 6. Water column, Phytopankton, Zooplankton (Κ. Πάγκου) 7. Ocean Circulation / Surface waves / Tides (Χ. Κοντογιάννης) 8. The Benthic system (Α. Ζενέτου) 9. The nekton (Μ. Κορσίνι) 10. Ecological synthesis-examples (. Ραϊτσος-Εξαρχόπουλος) 11. Marine Pollution (Ε. Παπαθανασίου) 12. Laboratory & field work (Α. Σιούλας) 10.2. ΕΠΙΒΛΕΨΗ Ι ΑΚΤΟΡΙΚΩΝ ΙΑΤΡΙΒΩΝ, MSc, ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΕΞΑΣΚΗΣΗΣ ΦΟΙΤΗΤΩΝ 10.2.1. ιδακτορικών διατριβών Ρ Α. ΣΙΟΥΛΑΣ & Μ. CORSINI-ΦΩΚΑ: Αυγούστος 2007. Συµµετοχή στην επίβλεψη-παρακολούθηση της ιδακτορικής εργασίας του Στέφανου Καλογήρου µε τίτλο «The role as predators and competitors of four Invasive Alien Species (IAS) and fish diversity over Posidonia oceanica beds on a recently invaded area of the eastern Mediterranean». Göteborgs University (Kristineberg Marine Research Centre) Hellenic Centre for Marine Research (Hydrobiological Station of Rhodes). Supervisors: Leif Pihl, Håkan Wennhage, Andreas Sioulas, Maria Corsini-Foka. Examiner: Rutger Rosenberg. 10.2.2. ιπλωµατικών εργασιών, MSc Ρ Α. ΣΙΟΥΛΑΣ & Μ. CORSINI-ΦΩΚΑ: Νοέµβριος 2006-Νοέµβριος 2007. Συνεργασία µε τον Καθ.. Κουτσούµπα (Παν. Αιγαίου, Σχολή Περιβάλλοντος, Τµήµα Επιστηµών της Θάλασσας, Μυτιλήνη), στην επίβλεψηπαρακολούθηση της Μεταπτυχιακής εργασίας (ΜSc) της Α.Π. Τενέντε, φοιτήτριας Μεταπτυχιακού Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Παν. Αιγαίου, Τµήµα Επιστήµων της

308 ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΕΛΚΕΘΕ 2007 προσχολικής αγωγής και του εκπαιδευτικού σχεδιασµού. Τίτλος µεταπτυχιακής εργασίας: «Περιβαλλοντική εκπαίδευση και θαλάσσια βιοποικιλότητα: βιολογικοί εισβολείς στο Αιγαίο». Από το Σεπτέµβριο 2007. Συνεργασία µε τον Καθ.. Κουτσούµπα (Παν. Αιγαίου, Σχολή Περιβάλλοντος, Τµήµα Επιστηµών της Θάλασσας, Μυτιλήνη), στην επίβλεψη-παρακολούθηση της Μεταπτυχιακής εργασίας (ΜSc) της Σ. Μαστραγγελοπούλου, φοιτήτριας Μεταπτυχιακού Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Παν. Αιγαίου, Τµήµα Επιστήµων της Προσχολικής Αγωγής και του Εκπαιδευτικού Σχεδιασµού. Τίτλος µεταπτυχιακής εργασίας: «Περιβαλλοντική εκπαίδευση και θαλάσσιο περιβάλλον: ανάπτυξη και διερεύνηση διαφορετικών µεθοδολογικών προσεγγίσεων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης µε αξιοποίηση συλλογών θαλάσσιων οργανισµών σε Ευρωπαϊκά και Ελληνικά Μουσεία-Ενυδρεία». Από το εκέµβριο 2007. Συνεργασία µε τον Καθ.. Κουτσούµπα (Παν. Αιγαίου, Σχολή Περιβάλλοντος, Τµήµα Επιστηµών της Θάλασσας, Μυτιλήνη), στην επίβλεψη-παρακολούθηση της ιπλωµατικής εργασίας της Φωτεινής Φουνιαδάκη, φοιτήτριας Πανεπιστηµίου Αιγαίου, Τµήµα Επιστηµών Θαλάσσης, Μυτιλήνη. Τίτλος εργασίας «Στοιχεία διατροφής των ειδών της οικογένειας Sphyraenidae στο ΝΑ Αιγαίο». 10.2.3. Επίβλεψη Πρακτικής Άσκησης φοιτητών Ρ Α. ΣΙΟΥΛΑΣ & Μ. CORSINI-ΦΩΚΑ: 1 Νοεµβρίου 2006-30 Απριλίου 2007. Εύα Απόκοτου, Τ.Ε.Ι. Νέων Μουδανιών, Σχολή τεχνολογίας, Αλιείας και Υδατοκαλλιεργειών. Εξάµηνη πρακτική εξάσκηση. 1 Νοεµβρίου 2007-30 Απριλίου 2008. Κάλλιόπη Κασιµάτη. Τ.Ε.Ι. Μεσολογγίου, Τµήµα Ιχθυοκοµίας-Αλιείας. Εξάµηνη πρακτική εξάσκηση. 1 Ιουλίου-31 Αυγούστου 2007. Ζηνοβία Έργα, Πανεπιστήµιο Αιγαίου, Σχολή Περιβάλλοντος, Τµήµα Επιστηµών της Θάλασσας, Μυτιλήνη. 1 Ιουλίου-31 Αυγούστου 2007. Σταυρούλα Νικολού, Α.Π. Θεσσαλονίκης, Τµήµα Βιολογίας. 11. ΤΜΗΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 11.1. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΑ Μελέτη και παρακολούθηση της πληθυσµιακής κατάστασης του ψαριού γκιζάνι, κατά την κατασκευή του φράγµατος Γαδουρά Ρόδου (ΓΚΙΖΑΝΙ ΓΑ ΟΥΡΑΣ/ 402). Το πρόγραµµα υλοποιείται σε συνεργασία µε το Ινστιτούτο Εσωτερικών Υδάτων. Αριθµός Συµβολαίου: 6/3916/ 28-12-2006 Αριθµός Συνεδρίας: 107 η /16.10.01, 71 η /24.01.07/γ10 Επιστηµονικός Υπεύθυνος: ρ Μ.Θ. Στουµπούδη Φορέας Χρηµατοδότησης: ΥΠΕΧΩ Ε Έτος Έναρξης: 2006 ιάρκεια: 84 µήνες Α φάση: 55 µήνες (10/12/01-30/06/06) Β φάση: 29 µήνες (01/07/06-31/12/08) Ολικός Προϋπολογισµός: 106.546,34 Α φάση: 78.972,85 Β φάση: 27.573,49 Περιοχή Έρευνας: Ρόδος.